Θέμα εργασίας : Διατροφή & Υγεία Όνομα ομάδας : SALSTERIA

Θέμα εργασίας : Διατροφή & Υγεία Όνομα ομάδας : SALSTERIA Ανθή Παπουτσή Ελένη Σαρρή Κάλλι Πούλιου Μαρία Μιχαλάκη Μελίνα Μουρτζίνου 1

2 Περιεχόμενα : Εισαγωγή Διατροφή και ψυχική υγεία, Ασθένειες που σχετίζονται με την διατροφή, Καταπολέμηση διατροφικών ασθενειών, Μακροβιότητα / Βιολογικά προϊόντα /Μεσογειακή διατροφή, Πρόκληση ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών, Διατροφή των νέων -Ερωτηματολόγιο.

Έκθεση δραστηριοτήτων Αρχικά αποφασίσαμε από κοινού το όνομα της ομάδας μας και επιλέξαμε το θέμα με το οποίο θα ασχολούμασταν και θα βρίσκαμε πληροφορίες. Ύστερα χωρίσαμε το θέμα μας σε πέντε υποενότητες και κάθε μια διάλεξε το θέμα με το οποίο θα ήθελε να ασχοληθεί και να βρεί πληροφορίες. Μετά αποφασίσαμε να κάνουμε ένα ερωτηματολόγιο και το μοιράσαμε σε ένα τμήμα της Α και της Γ' Λυκείου.Καθ' όλη την διάρκεια η κάθεμία έκανε την δικιά της εργασία πάντα όμως σε συνεννόηση με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Επίσης συγκεντρωθήκαμε για να καταμετρήσουμε τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων αλλά και για να δούμε η μία την εργασία της άλλης επεμβαίνοντας αναλόγως αν ήταν απαρραίτητο. Εισαγωγή Το θέμα της εργασίας μας είναι <<Διατροφή και υγεία >>. Ουσιαστικά χωριστήκαμε σε δύο ομάδες στα ''αντιδρώντα'' και στα '' προϊόντα'' της '' διατροφικής αντίδρασης''. Αρχικά,ασχοληθήκαμε μα το πώς πρέπει να τρεφόμαστε ισορροπημένα και ακόμα καλύτερα μα βιολογικά προϊόντα ή τουλάχιστον σύμφωνα με την μεσογειακή διατροφή προκειμένου να είμαστε υγιείς ή στην καλύτερη των περιπτώσεων να κερδίσουμε την μακροβιότητα μας. Ένας επιπλέον σημαντικός τρόπος είναι η καλή φυσική κατάσταση η οποία όμως αν και συμβάλλει στην υγεία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την σωστή και θρεπτική διατροφή που τονώνει τον οργανισμό. Στον αντίποδα όμως των παραπάνω σωστών βημάτων βρίσκονται επίσης κάποια λανθασμένα και δυστυχώς αρκετά συνηθισμένα στις μέρες μας. Για παράδειγμα η στροφή σα ανθυγιεινούς τρόπους διατροφής όπως το γρήγορο φαγητό ή χειρότερα η αποφυγής της τροφής σε καθημερινή και συστηματική βάση οφείλεται είτε λόγω έλλειψης χρόνου (π.χ οι νέοι σήμερα γίνονται έρμαια της πίεσης και του άγχους)είτε εξαιτίας κακής διάθεσης. Αυτές οι ψυχικές διαταραχές μπορούν ακόμη να γίνουν τα αίτια θανάτου, όπως σε περιπτώσεις νευρικής βουλιμίας ή κυρίως ψυχογενούς ανορεξίας. Σκοπός 3

Σκοπός της εργασίας μας ήταν η έρευνα των αιτιών που οδηγούν σε ασθένειες εξαιτίας της κακής διατροφής, ειδικότερα σε σχέση με τους νέους.καθώς επίσης οι τρόποι που αν τους ακολουθήσουμε μας δίνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα της καλής υγείας και σωστής διατροφής. Θέματα Η διατροφή επηρεάζει και την ψυχική υγεία Από την εποχή του Ιπποκράτη οι άνθρωποι γνώριζαν την άρρηκτη σύνδεση της τροφής με την υγεία. Την εποχή εκείνη, βέβαια, τα μοναδικά μέσα που είχε κάποιος για να εξετάσει την επίδραση των διαφόρων τροφίμων στον οργανισμό ήταν η παρατήρηση, η πιθανολόγηση και ένας στοχαστικός νους. Σήμερα η επιστήμη έχει στη διάθεσή της πλήθος "εργαλείων" που αποκωδικοποιούν σταδιακά το διατροφικό γρίφο. Ιδιαίτερα τον ψυχοδιατροφικό. Είμαστε πλέον σε θέση να γνωρίζουμε πως οι νευρο-μεταβιβαστές, δηλαδή κάποιες ουσίες που εκτελούν την μεταβίβαση πληροφοριών στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου μας, επηρεάζουν τα συναισθήματα, τη διάθεση, τις σκέψεις, ακόμα και τη μνήμη μας! Οι ποσότητές των νευρο-μεταβιβαστών αυτών εξαρτώνται αποκλειστικά από την ποσότητα της τροφής την οποία θα καταναλώσουμε! Ο κυριότερος νευρο-μεταβιβαστής, υπεύθυνος για την καλή μας διάθεση, είναι η ντοπαμίνη. Μπορούμε να την βρούμε στα ψάρια, το κρέας και τα δημητριακά αλλά κυρίως στα φυστίκια, στα αμύγδαλα και στα καρύδια! Ένας άλλος νευρο-μεταβιβαστής που μας βοηθά να ηρεμούμε είναι η σεροτονίνη, η οποία βρίσκεται στην σόγια και στα ελαφρά τυριά! Επίσης η χολίνη, είναι μια ουσία, υπεύθυνη για την καλή λειτουργία του νευρικού μας συστήματος και περιέχεται στην μαγιά μπύρας, στα πράσινα λαχανικά, την λεκιθίνη του αυγού και το σιτάρι! Ηρεμιστική δράση έχουν ακόμα και οι πράσινες σαλάτες αλλά και τα βερύκοκα ενώ σημαντική είναι και η επίδραση των αλκαλοειδών που βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου. Τα αλκαλοειδή περιέχονται στις πατάτες, τις ντομάτες και τις μελιτζάνες! Άλλες ουσίες που επηρεάζουν τον ψυχισμό και γενικότερα τη διάθεσή μας, είναι οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β και κυρίως η Β1, Β12, Β6 και το φολικό οξύ. Τροφές πλούσιες σε αυτές τις βιταμίνες είναι η μαγιά μπύρας, τα αυγά και οι σπόροι! Ακόμα, πρέπει να ξέρουμε πως ένα καλό πρωινό που αποτελείται από υδατάνθρακες, ψωμί, φρυγανιές και δημητριακά, αλλά και πρωτεϊνες, γάλα και τυροκομικά, μας προφυλάσσει από την κόπωση και τον εκνευρισμό κατά την διάρκεια της ημέρας! Τί γίνεται όμως όταν είμαστε πιεσμένοι από το άγχος της δουλειάς και της καθημερινότητας ή όταν 4

βρισκόμαστε σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση; Πόσο εύκολο είναι σε αυτές τις περιπτώσεις να διατηρήσουμε την καλή και ποιοτική διατροφή; Η απάντηση έγγειται στον εξής παραλληλισμό: Εκτός της σχέσης ποιότητα τροφής διάθεση, υπάρχει και η σχέση ποσότητα τροφής διάθεση, η οποία είναι εξίσου σημαντική! Γιατί, οποιαδήποτε και αν είναι η αιτία που μας προκαλεί την άσχημη διάθεση, είναι γεγονός ότι αυτή επηρεάζει το τι και, κυρίως, το πόσο τρώμε! Βέβαια ο καθένας από εμάς αντιπαραθέτει διάφορες στρατηγικές αντιμετώπισης μιας «άσχημης» μέρας, οι οποίες όμως τις περισσότερες φορές είναι αμφιβόλου αποτελέσματος. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Cornel, οχτώ στις δέκα φορές καταφεύγουμε στην κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων και αμφιβόλου ποιότητος φαγητού για να καταπολεμήσουμε ό,τι μας στενοχωρεί, καταβάλλοντας έτσι ακόμα περισσότερο τον ήδη επιβαρυμένο ψυχικά οργανισμό μας! Κάποια γενικά βήματα αποφυγής της πολυφαγίας λοιπόν που μπορεί να μας διακατέχει τις «δύσκολες» μέρες, είναι τα εξής: - Tο καλό πρωινό ακόμη και αν δεν πεινάμε! Κι αυτό γιατί βοηθά να ελεγχθεί η πείνα στο υπόλοιπο της ημέρας! - Η άσκηση ή η γενικότερη απασχόληση με κάτι που θα μας κρατάει, για αρκετή ώρα, σωματικά μακριά από την κουζίνα και πνευματικά μακριά από το πρόβλημά μας! - Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας νερού κατά την διάρκεια της ημέρας! Περισσότερο από όλα όμως θα πρέπει να φανούμε δυνατοί, ν αποφύγουμε τις «αμαρτωλές» προκλήσεις και ν αντισταθούμε στον πειρασμό που ονομάζεται γλυκά! Το μόνο σίγουρο είναι ότι αντί να γλυκάνουν τον οποιοδήποτε πόνο μας και να μας βγάλουν από το αδιέξοδο, θα προσθέσουν τελικά, έναν ακόμη λόγο για μεγαλύτερη στενοχώρια την επόμενη ημέρα. και την επόμενη και την μεθεπόμενη..!!! Σωστή διατροφή λοιπόν ισούται με ευεξία και καλή διάθεση ακόμα και στις δύσκολες ψυχολογικά και πνευματικά μέρες!!! Οι αλλαγές ωστόσο που επήλθαν στο σύγχρονο τρόπο ζωής τα τελευταία 50 χρόνια, δεν θα μπορούσαν να αφήσουν αλώβητες ούτε τις...διατροφικές μας συνήθειες, ούτε την ποιότητα των τροφίμων. Δύο βρετανικές οργανώσεις υγείας, η Sustain (Alliance for better food and farming ) και το Ίδρυμα για την Ψυχική Υγεία (Mental Health Foundation), δηλώνουν πεπεισμένες για τον άρρηκτο δεσμό μεταξύ διατροφής και ψυχικής υγείας. Εκτιμούν πως αυτές ακριβώς οι αλλαγές είναι εν μέρει υπεύθυνες για την αύξηση της πελατείας των ψυχιάτρων και σημειώνουν πως κάποιοι από τους "ενόχους" για μια σειρά ψυχικών προβλημάτων και διαταραχών ίσως πρέπει να αναζητηθούν στο πιάτο μας, καθώς η αντικατάσταση των φρέσκων και υγιεινών τροφίμων από το διαιτολόγιο μας με κορεσμένα λίπη και ζάχαρα, μεταφράζεται για τον οργανισμό σε πολλά περισσότερα, από μερικά περιττά κιλά. 5

Για του λόγου το αληθές ξεκίνησαν μία έρευνα με σκοπό να αποδείξουν τη σχέση μεταξύ των δύο πλευρών. Υποστηρίζουν κατ αρχήν πως η μη ισορροπημένη διατροφή σε βασικά θρεπτικά στοιχεία, αντανακλάται στην πνευματική υγεία, καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας, είτε με τη μορφή ψυχικών νοσημάτων, είτε προβληματικών συμπεριφορών, είτε νευρολογικών προβλημάτων. "Μέχρι τώρα γνωρίζαμε την επίδραση της διατροφής στον οργανισμό. Τώρα αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε πως ο εγκέφαλος, ως όργανο του σώματος, επηρεάζεται και αυτός από τα θρεπτικά συστατικά που προσλαμβάνει" εξηγεί ο δρ Andrew McCulloch, διευθυντή του Ιδρύματος για την Ψυχική Υγεία και προσθέτει πως η αντιμετώπιση ψυχικών προβλημάτων με δραστικές αλλαγές στον τρόπο διατροφής έχει δώσει σε κάποιες περιπτώσεις πολύ καλύτερα αποτελέσματα απ ότι οι συμβατικές φαρμακευτικές αγωγές ή οι ψυχοθεραπείες. Στην έκθεση "Οι τροφές του Μυαλού" που παρουσίασε το Ίδρυμα Ψυχικής Υγείας καταδεικνύεται η εύθραυστη ισορροπία στην περιεκτικότητα των τροφίμων σε βιταμίνες, μέταλλα και λίπος, η οποία έχει ανατραπεί στην πάροδο των δεκαετιών. Αιτία η βιομηχανοποίηση των καλλιεργειών και η ευρεία χρήση λιπασμάτων, που έχουν προκαλέσει αλλαγές στη σύσταση και στην ποσότητα του λίπους των ζώων εκτροφής. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την έρευνα τα κοτόπουλα πριν από 30 χρόνια παρουσίαζαν λίπος της τάξης του 2%, ενώ τώρα φτάνει το 22%. Επίσης, το λίπος τους είναι πιο φτωχό σε ωφέλιμα λιπαρά οξέα ωμέγα 3 και 6 που είναι σημαντικά για τον εγκέφαλο. Την ίδια στιγμή, οι σύγχρονες διατροφικές συνήθειες που περιλαμβάνουν μεγαλύτερη κατανάλωση των κορεσμένων λιπών, μείωση της πρόσληψης λαχανικών κατά 34% και ψαριών κατά τα 2/3 απ ότι πριν από 50 χρόνια δημιουργούν προβλήματα στις λειτουργικές διαδικασίες του εγκεφάλου. Όλα αυτά συνδέονται με την εκδήλωση κατάθλιψης, προβλημάτων συγκέντρωσης, υπερκινητικότητας, ακόμα και σχιζοφρένιας και της νόσου Αλτσχάιμερ. Ειδικότερα: Η κατάθλιψη, συνδέεται με χαμηλή κατανάλωση ψαριών που είναι πλούσια πηγή λιπαρών οξέων Η σχιζοφρένια, συνδέεται χαμηλή επίπεδα πολυακόρεστων λιπαρών οξέων Για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, έρευνες έχουν καταδείξει ότι η διατροφή πλούσια σε λαχανικά θωρακίζει από τη νόσο Η υπερκινητικότητα, διαταραχή που ταλαιπωρεί συνήθως τα παιδιά σχετίζεται με τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου και λιπαρών οξέων. Οι ειδικοί του Ιδρύματος δηλώνουν πως το πεδίο έρευνας εν πολλοίς παραμένει ανεξερεύνητο, εντούτοις ενθαρρύνουν τον κόσμο να υιοθετήσει μια πιο υγιεινή διατροφή με ιδιαίτερη έμφαση στα λαχανικά, τα φρούτα και το ψάρι, μια πιο μεσογειακή δηλαδή διατροφή. 6

Iδιαίτερο κεφάλαιο στη σχέση διατροφής - ψυχικής υγείας αποτελούν οι: Διαταραχές πρόσληψης τροφής Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι ψυχικά νοσήματα που περιλαμβάνουν κυρίως τη ψυχογενή ανορεξία, τη ψυχογενή βουλιμία και την επεισοδιακή υπερφαγία. Η παρατήρηση αυτών των διαταραχών αυξάνεται σε συχνότητα με την πάροδο του χρόνου, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Οι διαταραχές αυτές συνήθως εμφανίζονται νωρίς στη ζωή του ατόμου και αρχίζουν κατά την εφηβεία, αλλά μπορούν να αρχίσουν και κατά την πρώιμη ενήλικη ζωή. Σε πολλές περιπτώσεις απασχολούν το άτομο για όλη του τη ζωή, με διαστήματα ύφεσης και επανεμφάνισης. Παρατηρούνται συχνότερα σε κορίτσια εφηβικής ηλικίας και σε νεαρές γυναίκες, αλλά μπορεί να παρουσιασθούν και στους άνδρες. Κοινό χαρακτηριστικό και των τριών μορφών διαταραχής πρόσληψης τροφής είναι η έντονη ανησυχία του ατόμου για το βάρος του και η έμμονη ενασχόληση του με την εικόνα του σώματος του. Τα άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές σε μεγάλο βαθμό αξιολογούν την προσωπική τους αξία, με κριτήριο το σχήμα του σώματος τους και το σωματικό τους βάρος. 7

Ψυχογενής Ανορεξία Η Ψυχογενής ανορεξία είναι μια σοβαρή και επικίνδυνη για τη ζωή ασθένεια. Έχει από τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας (6%-20%) των ψυχικών νόσων που οφείλεται κυρίως στην ασιτία και στις ηλεκτρολυτικές διαταραχές που μπορούν να προκαλέσουν καρδιακή αρρυθμία. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η μείωση της προσλαμβανόμενης τροφής και η υπερβολική ενασχόληση του ατόμου με την τροφή τους, τη μέτρηση θερμίδων και το σωματικό τους βάρος. Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από σκόπιμη απώλεια βάρους, που συμβαίνει με τη θέληση του ασθενούς. Το άτομο αρνείται να διατηρήσει το σωματικό του βάρος στο κατώτερο ή πάνω απο το κατώτερο όριο που αντιστοιχεί στην ηλικία και στο ύψος του. Συνήθως παρατηρείται υποθρεψία και διαταραχές της λειτουργίας του οργανισμού. Ο φόβος του πάχους και της καταστροφής της σιλουέτας προβάλλει ως μια έμμονη ιδέα. Στις γυναίκες, παρατηρείται αμηνόρροια και πιο συγκεκριμένα απουσία τουλάχιστον 3 διαδοχικών κύκλων. Στους άντρες παρατηρείται μείωση της σεξουαλικής τους επιθυμίας. Ψυχογενής Βουλιμία Κύριο χαρακτηριστικό της ψυχογενή βουλιμίας είναι η κατανάλωση, σε σύντομο χρονικό διάστημα, μεγάλης ποσότητας φαγητού. Το άτομο, στη συνέχεια, βιώνει αισθήματα ενοχής και δυσφορίας και λαμβάνει μέτρα αντιστάθμισης ( πχ: προκλητός έμετος- χρήση καθαρτικών και διουρητικών χαπιών ή και εντατική γυμναστική), που αποσκοπούν στην αποφυγή της αύξησης του βάρους. Ο χρόνος που μεσολαβεί συνήθως απο την έναρξη του προβλήματος μέχρι την παρουσίαση στον ειδικό είναι 4-5 χρόνια. Συχνά, η κρυφή τάση για βουλιμία απομονώνει τα άτομα αυτά δημιουργώντας τους αισθήματα εκνευρισμού και άγχους τα οποία συμβάλουν στην πραγματοποίηση του επόμενου βουλιμικού επεισοδίου, εντείνοντας το αίσθημα ενοχής και ανικανότητας στο βουλιμικό άτομο και δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο ένα φαύλο κύκλο που οδηγεί στο επόμενο βουλιμικό επεισόδιο. Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από λήψη τροφής, σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο ( πχ. μέσα σε 2 ώρες), σαφώς μεγαλύτερης από αυτή που θα μπορούσαν να καταναλώσουν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ίδιας χρονικής περιόδου και υπό παρόμοιες συνθήκες. Παρατηρείται αίσθημα έλλειψης ελέγχου στην κατανάλωση τροφής κατά τη διάρκεια του επεισοδίου (δηλαδή, αίσθημα του ατόμου ότι δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει ή να ελέγξει τι και πόσο τρώει). Παρατηρείται επανειλημμένη χρήση μεθόδων αντιστάθμισης, όπως αυτο-προκαλούμενοι εμέτοι, κατάχρηση καθαρτικών, διουρητικών ή άλλων φαρμάκων ή υπερβολική σωματική άσκηση. Παρατηρείται μυστικοπαθής συμπεριφορά και απομάκρυνση από τον περίγυρο. Συχνή εξαφάνιση στην τουαλέτα μετά από τα γεύματα με σκοπό την αποβολή των προσληφθέντων τροφών. 8

Επεισοδιακή Υπερφαγία Η επεισοδιακή υπερφαγία χαρακτηρίζεται από επεισόδια ανεξέλεγκτης υπερφαγίας, πλούσιας συνήθως σε θερμιδικό περιεχόμενο, τα οποία συνοδεύονται από αισθήματα ενοχής και δυσαρέσκειας. Την επεισοδιακή υπερφαγία συχνά ακολουθούν περίοδοι επαναλαμβανόμενης δίαιτας, χωρίς όμως να ακολουθούνται από άλλες συμπεριφορές αντιστάθμισης όπως στη βουλιμία ( πχ. έμετοι). Συναντάται συνήθως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας από ό,τι η ανορεξία και η βουλιμία και είναι εξίσου συχνή και σε άντρες (σε αντίθεση με τη ψυχογενή ανορεξία και τη ψυχογενή βουλιμία που συναντάται κυρίως σε κορίτσια και νεαρές γυναίκες). Χαρακτηρίζεται από τη γρήγορη και ανεξέλεγκτη κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού, σε μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι το άτομο να νιώσει άβολα. Αίσθηση αηδίας και κατάθλιψης του ατόμου για τον εαυτό του και ενοχές για την υπερφαγία του. Η υπερκατανάλωση αυτή συνήθως γίνεται όταν το άτομο είναι μόνο του ή στα κρυφά λόγω της ντροπής που αισθάνεται σε σχέση με την ποσότητα του φαγητού που κατανάλωσε. Αντιμετώπιση των διαταραχών πρόσληψης τροφής Οι διατροφικές διαταραχές μπορούν να υπερνικηθούν και είναι σημαντικό για το άτομο να αναζητήσει θεραπεία όσο το δυνατό συντομότερα, διότι μπορούν να έχουν σοβαρές σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις. Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου βοηθάει στην καλύτερη εξέλιξη και θεραπεία του ατόμου. Αν οι διατροφικές διαταραχές αντιμετωπισθούν από νωρίς, αυτό θα βελτιώσει την έκβαση της ανάρρωσης. Η ανάρρωση μπορεί να πάρει μήνες ή χρόνια, αλλά η πλειοψηφία των ατόμων αναρρώνουν. Η θεραπευτική αγωγή μπορεί να περιλαμβάνει: Ψυχολογικές θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν το άτομο να αλλάξει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές που σχετίζονται με το διαταραγμένο τρόπο διατροφής. Διατροφική επιμόρφωση ώστε το άτομο να επανεκπαιδευθεί στο να αποκτήσει υγιείς διατροφικές συνήθειες. Μπορεί να χρειασθεί νοσηλεία για τα άτομα που πάσχουν από σοβαρό υποσιτισμό λόγω της έλλειψης τροφής. Μπορεί να γίνει χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων για τη μείωση των αισθημάτων της κατάθλιψης και του άγχους. Η οικογένεια και οι φίλοι των ατόμων που πάσχουν από κάποια διατροφική διαταραχή συχνά μπορεί να αισθάνονται σύγχυση και ψυχική ένταση. Η υποστήριξη καθώς και η επιμόρφωση και η καλύτερη κατανόηση των διατροφικών διαταραχών από τους οικείους του ασθενή, αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της θεραπευτικής αγωγής. 9

10 Ασθένειες και διατροφή Υπάρχουν πολλές ασθένειες που προκαλούνται λόγω κακής διατροφής. Οι άνθρωποι σήμερα, εργάζονται πολλές ώρες τη μέρα με αποτέλεσμα η διατροφή τους να αποτελείται από έτοιμα, κατεψυγμένα φαγητά που κρύβουν πολλούς κινδύνους για την υγειά τους. Πιο αναλυτικά: Σακχαρώδης διαβήτης Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία μεταβολική πάθηση με βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα την

υπεργλυκαιμία (αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα), η οποία προκαλείται από μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας ή από αυξημένη αντίσταση των περιφερειακών ιστών στη δράση της ινσουλίνης ή από συνδυασμό αυτών των δύο. Η χρόνια υπεργλυκαιμία σχετίζεται μακροπρόθεσμα με δυσλειτουργία και καταστροφή διαφόρων οργάνων, κυρίως των ματιών, των νεφρών, του νευρικού συστήματος, των αγγείων και της καρδιάς. Οι πιο συνήθεις μορφές διαβήτη είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (παλαιότερα γνωστός και ως διαβήτης ενηλίκων), ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (Η διαιτητική αγωγή είναι ένα αναπόσπαστο τμήμα της συνολικής αγωγής για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη. Καρδιαγγειακές παθήσεις - Υπερλιπιδαιμίες Οι υπερλιπιδαιμίες αποτελούν ίσως την πιο ύπουλη μορφή ασθενειών, καθώς δεν έχουν συγκεκριμένα εμφανή συμπτώματα και δεν προκαλούν πόνο, ωστόσο ύπουλα προκαλούν αθηροσκλήρυνση, μία διαδικασία φθοράς για τα αγγεία που μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο ή πνευμονική εμβολή. Με τον όρο υπερλιπιδαιμίες νοείται η αύξηση των επιπέδων της χοληστερόλης ή/ και των τριγλυκεριδίων στο αίμα. Ανάλογα με τις ιδιαίτερες διατροφικές προτιμήσεις και συνήθειες του κάθε ατόμου διαμορφώνεται από τον κλινικό διαιτολόγο μία ειδική διαιτητική αγωγή χαμηλή σε λιπαρά, ιδιαίτερα κορεσμένα λιπαρά, και χοληστερόλη, και παράλληλα πλούσια σε υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου, φρούτα και λαχανικά. Υπέρταση Η υπέρταση είναι ιδιοπαθής νόσος, δηλαδή στο μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων δεν είναι γνωστό τι έχει προκαλέσει τη νόσο. Η άνοδος της αρτηριακής πίεσης αυξάνει τον κίνδυνο για την εκδήλωση καρδιαγγειακών επεισοδίων και γι αυτόν το λόγο απαιτείται άμεση αντιμετώπιση. Η κατάλληλη διατροφική αγωγή είναι απαραίτητη για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, ακόμα κι αν ακολουθείται φαρμακευτική αγωγή κατά της υπέρτασης. Η σύσταση του περιορισμού της χρήσης άλατος πολλές φορές δεν επαρκεί σαν μοναδικό διατροφικό μέτρο, καθώς το παζλ της σημερινής διατροφής συνθέτουν πολλά τρόφιμα με αυξημένη ποσότητα «κρυμμένου» νατρίου. Παράλληλα, συνυπολογίζονται άλλες πιθανές παράμετροι που αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακών επεισοδίων, όπως η παχυσαρκία. Αλλεργίες-Δυσανεξίες Οι τροφικές αλλεργίες και δυσανεξίες είναι πολύ συχνές στις μέρες μας και όσον αφορά την αντιμετώπιση τους το πρώτο βήμα είναι ο διαχωρισμός μεταξύ των δυο αυτών καταστάσεων. Οι τροφικές αλλεργίες προκαλούνται κυρίως από τις πρωτεΐνες που βρίσκονται στα τρόφιμα και συχνά δεν διασπώνται από την θερμοκρασία του μαγειρέματος, από τα οξέα του στομάχου ή από τα ένζυμα της πέψης των τροφών. Ως αποτέλεσμα, περνούν από το γαστρεντερικό σωλήνα στην κυκλοφορία του αίματος και προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις στο ανθρώπινο σώμα. Τα συμπτώματα τυπικά εμφανίζονται σε διάστημα έως και 2 ωρών μετά την κατανάλωση του τροφίμου και συνήθως εμμετοί, πόνοι στην κοιλιά, πρήξιμο στα χείλη, φλεγμονή στη γλώσσα, δυσκολία στην αναπνοή, εξανθήματα κα. Αντίθετα οι τροφικές δυσανεξίες αφορούν τον όχι σωστσό μεταβολισμό μερικών συστατικών των τροφών με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη δυσανοχή στη λακτόζη. Ορισμένα άτομα με ολική η μερική ανεπάρκεια του ενζύμου λακτάση (ένζυμο που διασπά το δισακχαρίτη λακτόζη, κυρίως ευρισκόμενο στο γάλα) εμφανίζουν μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων φουσκώματα, διάρροιες, κοιλιακούς 11

πόνους κα. Χημικές ουσίες ή συντηρητικά που προστίθενται σε τρόφιμα (τα λεγόμενα πρόσθετα τροφίμων) μπορεί επίσης να προκαλέσουν δυσμενείς αντιδράσεις σε ευαίσθητα άτομα. Γίνεται φανερό λοιπόν ότι η θεραπεία που ακολουθεί μετά τη διάγνωση της τροφικής αλλεργίας στηρίζεται βασικά στην απαγόρευση της κατανάλωσης του συγκεκριμένου ή συγκεκριμένων τροφίμων. Έτσι το διαιτολόγιο που καταρτίζεται θα πρέπει όχι μόνο να μην περιλαμβάνει τις «ύποπτες» τροφές, αλλά και να τις έχει αντικαταστήσει χωρίς να παρουσιαστεί καμία έλλειψη βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων. Παχυσαρκία Παχυσαρκία είναι η παθολογικά αυξημένη εναπόθεση λίπους στο ανθρώπινο σώμα. Αυτή η αύξηση της ποσότητας του σωματικούς λίπους, συνεπάγεται βέβαια και αύξηση του σωματικού βάρους. Από το 1948 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την έχει εντάξει στον κατάλογο των παθήσεων. Ως νόσος ορίζεται κάθε κατάσταση που μειώνει την ποιότητα και την ποσότητα της ζωής. Για τους παχύσαρκους, η ποιότητα ζωής είναι σαφώς μειωμένη αλλά και συντομότερη, αφού εμφανίζουν συχνότερα πολλές και σημαντικές επιπλοκές υγείας, συγκρινόμενοι με άτομα φυσιολογικού βάρους. Η σοβαρή παχυσαρκία ενέχει κινδύνους για την υγεία καθώς παρουσιάζει επιπλοκές. Η συσσώρευση λίπους γύρω από την κοιλιά, η οποία παρατηρείται συνήθως στους άνδρες, προκαλεί πολύ συχνά εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσο, αρτηριοσκλήρυνση κλπ. Αντίθετα, η συσσώρευση λίπους στους μηρούς και τους γλουτούς, η οποία παρατηρείται συνήθως στις γυναίκες, προκαλεί κυρίως αγγειακά προβλήματα από τα κάτω άκρα, όπως φλεβική ανεπάρκεια κάτω άκρων (κιρσούς) κλπ. Καρκίνος του παχεος εντέρου Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους συχνότερους στον άνθρωπο. Αρχικά προκαλεί μόνο ανεπαίσθητα ή και καθόλου συμπτώματα. Με την πάροδο του χρόνου προκαλούνται μικροπονάκια, φουσκώματα, μικροαιμορραγίες που σπάνια είναι έντονες, καθώς και βλέννες στα κόπρανα. Γενικά μπορεί κανείς να παρατηρήσει κάποια αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου του. Αργότερα παρουσιάζεται αδυναμία, απώλεια βάρους και εύκολη κούραση. Διατροφή και υγεία Όχι και πολύ μεγάλη ανακάλυψη. Υγιεινή τροφή = υγιεινή ζωή. Είμαστε ότι τρώμε κλπ κλπ. Μία υγιεινή διατροφή είναι εξαιρετικά σημαντική για τη φυσική αλλά και την ψυχική μας υγεία. Σιγουρέψου ότι τρως όσο πιο καθαρά γίνεται. Ιδιαίτερα αν έχεις ένα απαιτητικό πρόγραμμα εργασίας. Ακολουθεί ένα πλάνο που μπορείς να ακολουθήσεις: Πρωινό: Δύο ασπράδια αυγών. Ένα τοστ ολική άλεσης με τομάτα, τυρί χαμηλών λιπαρών και γαλοπούλα. Και καφέ χωρίς ζάχαρη (ζήτω ο σκέτος!) Μεσημέρι: Υγιεινά σνακς όπως φρούτα, ξηροί καρποί (με μέτρο αυτοί, παχαίνουν), μία ικανοποιητική σαλάτα και πηγές πρωτεϊνών είναι ότι χρειάζεστε για να συνεχίσετε την μέσα σας. Απόγευμα/Βράδυ: Καθαρή πρωτεïνη (κοτόπουλο, ψάρι) και λαχανικά στον ατμό. *προσπαθήστε να τρώτε δύο κουταλιές ελαιόλαδο ωμό την ημέρα. *αποφύγετε άχρηστες θερμίδες και κορεσμένα λιπαρά 12

*μία φορά την εβδομάδα φάτε ότι θέλετε. Έτσι για την ψυχολογία Κράμπες και διατροφή Αθλητισμός και υγεία Εκτός από την άσκηση, μεγάλο ρόλο παίζει και η διατροφή όσον αφορά την προφύλαξη από τις κράμπες. Οι αθλητές, λόγω της παρατεταμένης προσπάθειας και της μεγάλης εφίδρωσης, χάνουν μεγάλα ποσά ηλεκτρολυτών, στοιχείων που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και είναι υπεύθυνα, ως έναν βαθμό, για τα προβλήματα μυϊκών σπασμών. Η έλλειψη ασβεστίου, μαγνησίου, νατρίου και καλίου από τον οργανισμό μας μπορεί να είναι καθοριστικός παράγοντας εκδήλωσης τέτοιου είδους φαινομένων. Τροφές που καλύπτουν τις ανάγκες μας σε ασβέστιο είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα μικρά ψάρια που τρώγονται με τα κόκαλα ενώ, από τις φυτικές τροφές, το μπρόκολο και το σουσάμι. Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι είναι απαραίτητο στον οργανισμό μας να συνυπάρχουν σε σωστές αναλογίες ασέστιο και μαγνήσιο, ώστε να μπορεί ο οργανισμός μας να χρησιμοποιήσει σωστά και τα δύο αυτά μέταλλα. Τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο είναι τα πλήρη δημητριακά και οι ξηροί καρποί, καθώς και το μεταλλικό νερό. Όσον αφορά το νάτριο, είναι δύσκολο να λείψει από τον μέσο άνθρωπο, εκτός αν είναι αυστηρά χορτοφάγος. Το νάτριο, εκτός από το αλάτι, προσλαμβάνεται από τον ανθρώπινο οργανισμό και από τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα, ορισμένα παχιά ψάρια και τα προπαρασκευασμένα φαγητά. Τέλος, το κάλιο μπορεί να βρεθεί στα αποξηραμένα φρούτα, τα σύκα, τα σταφύλια και τους ηλιόσπορους. Πάντως, κάποιος που γυμνάζεται εντατικά ή παραμένει για πολλές ώρες στον ήλιο και αποβάλλει μεγάλα ποσά ηλεκτρολυτών θα πρέπει να λαμβάνει απαραίτητα ισοτονικά ποτά για να καλύψει τις ανάγκες του. 13 Πως αντιμετωπίζεται ο διαβήτης Ο διαβήτης οφείλεται σε διαταραχή είτε της έκκρισης είτε της δράσης της ινσουλίνης είτε σε συνδυασμό αυτών και χωρίζεται σε διαβήτη τύπου 1 ή ινσουλινοεξαρτώμενο, όπου ο οργανισμός δεν μπορεί να παράγει καθόλου ινσουλίνη και διαβήτη τύπου 2 ή μη ινσουλινοεξαρτώμενο, στον οποίο παράγεται μικρή ποσότητα ινσουλίνης η οποία όμως δεν επαρκεί για τις ανάγκες του οργανισμού. Η ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στους ασθενείς είναι αναγκαία, διότι η χρόνια υπεργλυκαιμία στο διαβήτη προκαλεί βλάβες σε πολλά όργανα και ιδιαίτερα στους νεφρούς, στον αμφιβληστροειδή, στα νεύρα και στις αρτηρίες. Η αντιμετώπιση του διαβήτη στοχεύει στην τροποποίηση της συμπεριφοράς του ασθενούς στο κομμάτι της διατροφής και της φυσικής δραστηριότητας, με στόχο την ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, την αποφυγή των υπογλυκαιμιών και την διατήρηση των επιπέδων της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης όσο γίνεται πιο κοντά στις φυσιολογικές τιμές. Ο ρόλος της διατροφής είναι καίριος αφού μπορεί να βελτιώσει την ινσουλινοαντίσταση, ακόμα και να προλάβει την εμφάνιση της ασθένειας. Πιο συγκεκριμένα, το σημαντικότερο στοιχείο της διατροφής των διαβητικών είναι όλες οι τροφές που περιέχουν σάκχαρα, δηλαδή υδατάνθρακες. Ανεξάρτητα με το είδος του διαβήτη, οι υδατάνθρακες που

θα καταναλωθούν θα πρέπει να μοιραστούν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι υδατάνθρακες αποτελούν κύριο συστατικό πολλών τροφίμων όπως είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα (με εξαίρεση όλα τα είδη τυριών) και της ομάδας του αμύλου (π.χ. ψωμί, μακαρόνια, ρύζι, πατάτες κ.α.). Επομένως, υδατάνθρακες κρύβονται σε όλες τις τροφές εκτός από τα τυριά, το κρέας, τα λίπη και τα έλαια, τρόφιμα δηλαδή που δεν επηρεάζουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην κατανάλωση του αλκοόλ. Το αλκοόλ προκαλεί υπογλυκαιμία, για αυτό πάντα θα πρέπει να καταναλώνεται μαζί με κάποιο σνακ ή γεύμα που να περιέχει υδατάνθρακες. Παράλληλα, ο καφές έχει βρεθεί ότι ασκεί προστατευτική δράση, καθώς όσοι πίνουν καφέ και τσάι διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο να αναπτύξουν διαβήτη. 14 Μακροβιότητα Ποια τρόφιμα χαρίζουν μακροβιότητα; Έρευνες, σε Ευρώπη, Ασία και Αμερική, μας αποκαλύπτουν τα τρόφιμα που θεωρούνται βόμβες ενέργειας και θρεπτικών συστατικών, όπως το τσάι, ο καφές ή η μαύρη σοκολάτα. Τα εν λόγω τρόφιμα θεωρούνται θαυματουργά, γιατί σύμφωνα με τον καθηγητή Γουίλιαμσον, η συχνή κατανάλωσή τους ενισχύει την ενεργητικότητά μας και παράλληλα μας χαρίζει μακροβιότητα. Μάλιστα, το μυστικό της αντιγηραντικής δράσης των συγκεκριμένων τροφών κρύβεται στις ευεργετικές πολυφαινόλες χημικές ουσίες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες οι οποίες προστατεύουν από την εμφάνιση καρκίνου ή καρδιαγγειακών νοσημάτων και επιβραδύνουν τη διαδικασία γήρανσης. Αυτή είναι η λίστα των σούπερ τροφίμων και τι περιέχει το καθένα από αυτά: Δαμάσκηνα: 'Eνα φρούτο με μέγιστη αντιοξειδωτική ικανότητα. Καφές: Αναζωογονητική δράση. Κεράσια: Δίνουν στον οργανισμό ποικιλία θρεπτικών συστατικών, βιταμινών και ιχνοστοιχείων ικανά να συμβάλλουν στην εύρυθμη λειτουργία του, στην πρόληψη και άλλοτε στη θεραπεία πολλών νοσημάτων και εκφυλιστικών παθήσεων. Μαύρη σοκολάτα: Είναι ευεργετική για την καρδιά και μάλιστα πολύ περισσότερο από εκείνη που περιέχει γάλα, καθώς είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες που αποτρέπουν την απόφραξη των αρτηριών. Μαύρο τσάι: Το τσάι με τις αντιοξειδωτικές ιδιότητες που περιέχει ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα στη μάχη των μικροβίων και των ελεύθερων ριζών, καταπολεμά την πρόωρη γήρανση, βοηθά δραστικά στην αποτοξίνωση του οργανισμού, ενώ συμβάλλει στον έλεγχο της κακής χοληστερόλης και των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, βοηθά την καρδιά και το κυκλοφορικό. Όπως υπογραμμίζει ο καθηγητής Γουίλιαμσον, η χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων ασθενειών. Επίσης, συστήνει να καταναλώνουμε όσο περισσότερα από τα παραπάνω τρόφιμα μπορούμε, καθώς ο συνδυασμός τους θα μεγιστοποιήσει τα οφέλη. Οι τροφές που διώχνουν το στρες Ζυμαρικά για καλή διάθεση O εγκέφαλος συνθέτει ευκολότερα σεροτονίνη (ορμόνη που ελέγχει τη διάθεση δρώντας ως αντικαταθλιπτικό) όταν η διατροφή βασίζεται σε υδατάνθρακες. Τα ζυμαρικά (όπως και τα δημητριακά ολικής άλεσης, οι πατάτες κλπ.) είναι πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες, που διατηρούν πιο σταθερό το σακχάρο του αίματος και εμποδίζουν τις απότομες αυξομειώσεις των επιπέδων ενέργειας. Αντίθετα, η κατανάλωση τροφών που περιέχουν απλούς ή επεξεργασμένους υδατάνθρακες (ζάχαρη, γλυκόζη, φρουκτόζη κλπ.) προκαλεί απότομη αυξομείωση του σακχάρου στο αίμα, οδηγώντας γρηγορότερα σε πνευματική και σωματική κούραση.

Μαύρη σοκολάτα για άμεση ευφορία Δεν είναι τυχαίο ότι μια μικρή σοκολατένια μπουκιά αρκεί για να μας κάνει να αισθανθούμε αμέσως ευχάριστα. Είναι μια μεγάλη απόλαυση μετά από μια ημέρα γεμάτη ένταση και αρνητικά συναισθήματα. Η μαύρη σοκολάτα, είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες και σε τρυπτοφάνη, που μεταβολίζεται σε σεροτονίνη (ορμόνη η οποία συνδέεται με τη βελτίωση της διάθεσης). Περιέχει, επίσης, σημαντικές ποσότητες σεληνίου και μαγνησίου, που ενισχύουν την καλή διάθεση. Ξηροί καρποί για χαλάρωση Oι ξηροί καρποί είναι πλούσιοι σε μαγνήσιο, μέταλλο που ηρεμεί το νευρικό σύστημα, γιατί μπλοκάρει την εισαγωγή των διεγερτικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο και έτσι μας ηρεμεί. Έρευνες μάλιστα δείχνουν ότι με την ηλικία μειώνεται η περιεκτικότητα διάφορων οργάνων του σώματος σε μαγνήσιο, ενώ το στρες έχει αποδειχτεί ότι αυξάνει σημαντικά τις ανάγκες του οργανισμού για το συγκεκριμένο μέταλλο, με αποτέλεσμα να παρατηρείται συχνά έλλειψή του. Κοτόπουλο για ηρεμία Τα πουλερικά και ιδιαίτερα η γαλοπούλα είναι πλούσια σε τρυπτοφάνη, αμινοξύ που συμβάλλει στην παραγωγή σεροτονίνης και «ανεβάζει» τη διάθεση. Μπανάνα για ευεξία Είναι πλούσια σε κάλιο και μαγνήσιο, ουσίες που έχουν την ιδιότητα να χαλαρώνουν τις συσπάσεις των μυών. Έτσι, η ένταση και οι πονοκέφαλοι, που συχνά τη συνοδεύουν, υποχωρούν. Ταυτόχρονα, η μπανάνα είναι καλή πηγή απλών και σύνθετων υδατανθράκων. Τα σάκχαρα, οι απλοί δηλαδή υδατάνθρακες, προσφέρουν γρήγορα αίσθημα ευεξίας, ενώ οι σύνθετοι παρατείνουν τη διάρκειά της, αφού συνεχίζουν να τροφοδοτούν σταδιακά τον οργανισμό με γλυκόζη, προλαμβάνοντας έτσι την απότομη πτώση της διάθεσης. 15 Μεσογειακή Διατροφή: Το Μυστικό της μακροβιότητας Μελέτη των επτά χωρών: Στη μελέτη αυτή συμπεριλήφθηκαν ομάδες ανδρών ηλικίας 40 59 ετών από 7 χώρες (Φιλανδία, ΗΠΑ, Ολλανδία, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Ιαπωνία, Ελλάδα). Έπειτα από 10 χρόνια παρακολούθησης, διαπιστώθηκε ότι οι Μεσογειακές ομάδες παρουσίαζαν θνησιμότητα κατά πολύ μικρότερη από αυτήν των ομάδων της Β. Ευρώπης και των ΗΠΑ. Η Ελλάδα και συγκεκριμένα η Κρήτη είχε το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας. Χαρακτηριστικά της Μεσογειακής Διατροφής που χαρίζουν μακροβιότητα: Υψηλή κατανάλωση σιτηρών και δημητριακών Υψηλή κατανάλωση οσπρίων Υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών Το ελαιόλαδο σαν κύρια πηγή λίπους καθημερινά Μέτρια έως υψηλή κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών Κατανάλωση γαλακτοκομικών σε μέτριες ποσότητες. Μέτρια κατανάλωση πουλερικών Κατανάλωση κόκκινου κρέατος λίγες φορές το μήνα. Κατανάλωση οίνου σε μικρές ποσότητες στα γεύματα. Το ελαιόλαδο το οποία αποτελεί την κύρια πηγή λίπους στη Μεσογειακή Διατροφή περιέχει μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία αντίθετα με τα κορεσμένα μειώνουν την χοληστερίνη στο αίμα καθώς και τους άλλους παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών και θρόμβων. Τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα προστατεύουν και από τον καρκίνο. Τα ω 3 και ω 6 λιπαρά οξέα αποτελούν πρόδρομες ενώσεις σημαντικών ορμονών και παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων όπως της υπέρτασης, του διαβήτη καθώς και κάποιων μορφών

καρκίνου. Άγρια χόρτα Φρούτα - Λαχανικά Τα χόρτα και τα λαχανικά στη μεσογειακή διατροφή τρώγονται ωμά σε σαλάτες ή βραστά, σε πίτες ή συνοδεύουν πιάτα με κρέας η ψάρι. Τα χόρτα και κυρίως τα άγρια περιέχουν σημαντικές ποσότητες θρεπτικών συστατικών και αντιοξειδωτικών όπως τα φλαβονοειδή που έχουν ευεργετική επίδραση στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων και καρκίνου. Περιέχουν επίσης, μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών, απαραίτητων για την ομαλή λειτουργία του εντέρου. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, νερό, βιταμίνες καθώς και φυτικές ίνες, στοιχεία που συμβάλλουν στην υγεία του ανθρώπου. Όσπρια Τα όσπρια (φασόλια, φακή, φάβα, κουκιά, ρεβίθια) καταναλώνονται κατά μέσω όρο 2 φορές την εβδομάδα από τους Μεσογειακούς λαούς. Αποτελούνται από υδατάνθρακες και πρωτεΐνες και η κατανάλωση τους έχει συνδυαστεί με χαμηλά επίπεδα LDL χοληστερόλης και μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου του εντέρου. Οίνος Η κατανάλωση οινοπνεύματος και ειδικότερα κρασιού αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Μεσογειακής διατροφής. Η μέτρια κατανάλωση κρασιού, κυρίως κόκκινου, έχει ωφέλιμες επιδράσεις στην υγεία. Μελέτες απέδειξαν ότι μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα που οφείλεται σε παθήσεις της στεφανιαίας κατά 10 60 %. Ιχθυοφαγία Άλλο σημαντικό στοιχείο της Μεσογειακής διατροφής είναι, όπως προαναφέρθηκε, η σχετικά υψηλή κατανάλωση ψαριών. Τα ψάρια αποτελούν επίσης, καλή πηγή ρετινόλης (βιταμίνης Α) και προβιταμίνης D οι οποία συμβάλλει στην απορρόφηση του ασβεστίου. Τέλος, τα ψάρια περιέχουν ασβέστιο, φθόριο, ιώδιο, ψευδάργυρο και σίδηρο, στοιχεία απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Βιολογικά προιόντα Τα βιολογικά προϊόντα είναι το αποτέλεσμα της καλλιέργειας της γης χωρίς χημικά λιπάσματα, παρασιτοκτόνα και τοξικά φυτοφάρμακα. Η καταπολέμηση των ασθενειών των φυτών καθώς και η λίπανση του εδάφους γίνονται με φυσικές μεθόδους και οργανικά εφόδια. Η καλλιέργεια βιολογικών προϊόντων στηρίζεται στις γνώσεις του παραδοσιακού αγρότη και στην αναζήτηση της επιστήμης για υγιεινές λύσεις. Στην βιολογική κτηνοτροφία δεν χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά και ορμόνες. Οι τοξικές ουσίες συγκεντρώνονται στα συμβατικά τρόφιμα και μέσα από το φαγητό φτάνουν στον οργανισμό μας. Τα βιολογικά προϊόντα περιέχουν 20-30% λιγότερο νερό στην σύνθεση τους, μεγαλύτερα ποσοστά πρωτεϊνών, μεταλλικών αλάτων, ενζύμων και βιταμινών. Επίσης δεν περιέχουν συντηρητικά, βελτιωτικά γεύσης, τεχνητά χρώματα και αρώματα. Ο φυσικός τρόπος παραγωγής συμβάλλει στο να έχουν πολύ καλύτερη γεύση και άρωμα από τα αντίστοιχα συμβατικά. Η διατροφή των νέων σήμερα Η εφηβεία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στάδια ανάπτυξης του ανθρώπου, κατά την οποία παρατηρούνται ραγδαίες σωματικές και ψυχολογικές αναταραχές που οδηγούν το άτομο στην κορύφωση της οργανικής του ανάπτυξης αλλά και στην τελική διαμόρφωση της προσωπικότητας του. Λόγοι μη σωστής διατροφής Ο έφηβος στην περίοδο της εφηβείας θέλει να απομακρυνθεί από τους κόλπους της οικογένειας και να ανεξαρτητοποιηθεί εν μέρει. 16

Παράλληλα η ανάγκη του εφήβου να γίνει δεκτός από τους συνομηλίκους του έχει σαν αποτέλεσμα ο έφηβος να αποκτήσει σταδιακά ιδιοτροπίες τόσο στο ντύσιμο τους όσο και στις διατροφικές του συνήθεις. Ακόμη μια παράμετρος που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν είναι ο ελεύθερος χρόνος των νέων σήμερα που έχει μειωθεί στο ελάχιστο ώστε οι νέοι δεν μπορούν να οικοδομήσουν μια σωστή και υγιεινή διατροφή. Και κατά συνέπεια οι νέοι καταφεύγουν πάντα στην εύκολη λύση των (fast food).είναι λοιπόν απαραίτητο, οι έφηβοι να προσλαμβάνουν την κατάλληλη ποσότητα ενέργειας καθημερινά αλλά ακόμη και να εκπαιδευτούν σε σχέση με την ποιότητα των τροφών που θα πρέπει να καταναλώνουν ιδιαίτερα στην εφηβεία. Εφηβεία Η εφηβεία είναι μια περίοδος ταχύτατης σωματικής, διανοητικής και συναισθηματικής ανάπτυξης. Οι νέοι είναι ιδεολόγοι πιστεύουν στην δικαιοσύνη και στην εντιμότητα. Αναζητούν πρώτα την φιλία και μετά το άλλο φύλο. Είναι όμως συγχρόνως και επαναστάτες. Περνούν πολλές φορές δύσκολες περιόδους, αναζητώντας κατανόηση από την οικογένεια, το κοινωνικό περιβάλλον και από το σχολείο. Αισθάνονται ανασφάλεια και πολλές φορές είναι εύθικτοι άλλοτε δειλοί και άλλοτε επιθετικοί. Υπάρχουν πολλοί τρόποι αντιμετώπισης των διάφορων προβλημάτων. Άλλοτε βρίσκουν διέξοδο μέσω του αθλητισμού που τους προσφέρει την ικανοποίηση της δημιουργικότητας και της δικαίωσης. Άλλοι όμως βρίσκουν διέξοδο στο αλκοόλ, στο τσιγάρο,στα ναρκωτικά αλλά και στο υπερβολικό φαγητό. Διατροφή κατά την εφηβική ηλικία Η εφηβική ηλικία περίοδο αλλαγών,σωματικών και ψυχικών, συμπεριφοράς αλλά και στόχων και ως εκ τούτου είναι λογικό και αναμενόμενο ότι οι διατροφικές συνήθειες κατά την ηλικία αυτή τροποποιούνται, ενώ οι σχετικές συμβουλές για ορθή διατροφή κρίνονται, συχνά αγνοούνται και πολλές φορές απορρίπτονται. Έτσι κατά την εφηβική ηλικία παρατηρούνται αυξημένες ανάγκες εκτός από τον σίδηρο και για τα υπόλοιπα μεταλλικά στοιχεία ασβεστίου, ψευδαργύρου, μαγγανίου και και τις πρωτεϊνες. ΕΡΕΥΝΑ (οι διατροφικές συνήθειες των νέων) Θέλοντας να καταγράψουμε τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών που βρίσκονται περίπου στην ηλικία μας, πραγματοποιήσαμε μια έρευνα στο σχολείο μας. Ρωτήσαμε παιδιά (45), αγόρια και κορίτσια της Α και Γ τάξης, δίνοντάς τους να συμπληρώσουν (ανώνυμα) ένα ερωτηματολόγιο. Ρωτήσαμε αν τρώνε πρωινό κάθε μέρα, πόσες φορές την εβδομάδα τρώνε πρόχειρο φαγητό, πόσες φορές την εβδομάδα τρώνε κρέας, ψάρι, ζυμαρικά, όσπρια, γλυκά. Ρωτήσαμε επίσης αν τρώνε κάθε μέρα φρέσκα φρούτα και ωμά λαχανικά, αν έχουν βιώσει ποτέ ασθένεια λόγω κακής διατροφής, αν έχουν κάνει ποτέ εξαντλητική δίαιτα, πόσο συχνά γυμνάζονται και τέλος, αν τρώνε κολατσιό στα διαλείμματα. Τα αποτελέσματα: 17

ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΤΡΩΝΕ ΠΡΩΪΝΟ 51% ΔΕΝ ΤΡΩΝΕ ΠΡΩΪΝΟ ΤΡΩΝΕ ΠΡΩΪΝΟ 49% ΤΡΩΕΙ ΠΡΩΪΝΟ ΔΕΝ ΤΡΩΕΙ ΠΡΩΪΝΟ ΓΡΗΓΟΡΟ ΦΑΓΗΤΟ (FAST FOOD) 20% 5% 3% ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ 72% ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ 18

ΤΡΩΤΕ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ 18% 20% 72% ΝΑΙ ΚΑΠΟΙΕΣ ΦΟΡΕΣ ΌΧΙ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΤΡΩΝΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 60% 50% 40% 30% 20% 10% ΚΡΕΑΣ ΟΣΠΡΙΑ ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΨΑΡΙΑ 0% ΚΡΕΑΣ ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΟΣΠΡΙΑ ΨΑΡΙΑ ΤΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΝ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ Διαιτητικές απαιτήσεις εφήβων αθλητών Ο αθλούμενος έφηβος, ιδιαίτερα ο ασχολούμενος με τον πρωταθλητισμό ανήκει σε ιδιαίτερη κατηγορία όσο αφορά την διατροφή του. Οι ανάγκες σε ενέργεια οι οποίες απαιτούνται πέραν των κανονικών λόγων της άθλησης, ποικίλουν ανάλογα με το είδος του αθλήματος και κατά μέσο όρο αντιστοιχούν σε 600-1200kcal την ημέρα. Οι θερμίδες αυτές πρέπει να καλύπτονται κατά 10-15% από πρωτεϊνες,30% από λίπος και 55-60% από υδατάνθρακες. Είναι αντιληπτό ότι η ενίσχυση της διατροφής με υδατάνθρακες αυξάνει το ποσό γλυκογόνου και βελτιώνει την αντοχή του αθλούμενου εφήβου. Παράγοντες που επηρεάζουν τους εφήβους 19

Οι νέοι όπως ξέρουμε είναι ευάλωτοι σε νέες ιδέες και μόδες. Έτσι λοιπόν γιατί να μην επηρεαστούν και στις διατροφικές τους συνήθειες; 1.Οι παρέες των συνομηλίκων(οι έφηβοι επηρεάζονται πολύ εύκολα από τους φίλους τους καθώς έχουν μία καθημερινή επαφή με τους φίλους τους και με τις παρέες τους τόσο στο σχολείο αλλά πολύ περισσότερο έξω από αυτό) 2.Οι διαφημίσεις(οι διαφημίσεις συχνά προβάλουν πρότυπα επικίνδυνα ιδίως για τους νέους όμως οι τρόποι που διαφημίζουν ένα προϊόν και ιδιαίτερα τα τρόφιμα με φανταχτερά χρώματα,μουσική γνώριμη στους νέους και με πιο ελκυστικές ιδέες από τις συνηθισμένες που θα κρατάνε τους νέους σε εκγρήγορση και θα τους κάνουν να τρέξουν να αγοράσουν το προϊόν που μόλις είδαν στους τηλεοπτικούς τους δέκτες χωρίς να ξέρουν εάν αυτό θα είναι καλό για την διατροφή τους. 3.Ο κατακλυσμός από διάφορα προϊόντα(fast food, snacks, αναψυκτικά, προπαρασκευασμένα φαγητά κ.α)καθημερινά οι νέοι κατακλύζονται από πολλά και ποικίλα προϊόντα που τις περισσότερες φορές τους είναι άχρηστα και απλά και δεν τους προσφέρουν τίποτα. Παρ' όλα αυτά όμως οι νέοι συνεχίζουν να σπαταλούν τα χρήματα τους και αγοράζουν πράγματα τα οποία δεν θα τους φανούν χρήσιμα μόνο και μόνο επειδή κάποιος από τους φίλους του το αγόρασε και εδώ φαίνεται και πάλι πόσο επιρρεπείς είναι οι νέοι σε αυτή την ηλικία. 4.Καθιστική ζωή(πολλοί από τους εφήβους προτιμούν να περνούν το χρόνο τους μπροστά από την οθόνη ενός υπολογιστή ή μιας τηλεόρασης παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια ή παρακολουθώντας ταινίες που δεν έχουν τίποτα να τους προσφέρουν σε κοινωνικό και πνευματικό επίπεδο αντί να ξεκινήσουν κάποιο άθλημα που θα τους δώσει το απλόχερα το αίσθημα της ικανοποίησης και της δημιουργικότητας και γι' αυτόν τον λόγο καταφεύγουν στο γρήγορο και έτοιμο φαγητό (fast food, snacks κ.λ.π) νομίζοντας ότι αυτό είναι πιο νόστιμο και λαχταριστό εφόσον αποτελείται από συντηρητικά,λιπαρά κ.α δημιουργώντας τους αργότερα μακροχρόνια προβλήματα υγείας. 5.Οικονομική λύση/ταχυφαγεία (το fast food είναι πολύ διαδεδομένο μεταξύ των εφήβων και σχεδόν πάντα αποτελεί την νούμερο ένα πρόταση όταν συνήθως βρίσκονται με τους φίλους κάπου έξω χωρίς να τους επιβλέπουν οι γονείς τους και έτσι βρίσκουν την ευκαιρία να ξεσαλώσουν κάνοντας πράγματα που τους προσφέρουν ευημερία μόνο για μια στιγμή χωρίς να υπολογίσουν το κόστος που θα έχουν αυτές οι πράξεις τους στη υγεία τους μετέπειτα. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τις επιλογές των εφήβων στα φαγητά αλλά και για τα ερεθίσματα που δέχονται από τους συνομηλίκους τους καθημερινά για την δοκιμή αλκοόλ ή ακόμη και τσιγάρου. Όλα τα παραπάνω λοιπόν το καθένα με τον τρόπο του οδηγούν τους νέους να οικοδομήσουν μια μη σωστή και ανθυγιεινή διατροφή η οποία θα έχει συνέπειες στην τόσο στην υγεία τους όσο και στην επίδοση τους στο σχολείο η οποία ενδεχομένως να είναι μειωμένη εφόσον δεν θα προσλαμβάνουν τις απαραίτητες βιταμίνες και υδατάνθρακες που θα τους παρέχουν την ενέργεια προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Επίλογος Κλείνοντας, όπως είδαμε από τις παραπάνω εργασίες, το γενικά συμπεράσματα είναι ότι οι νέοι στις μέρες μας λόγω διάφορων συνθηκών παραλείπουν σημαντικά γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό) αντικαθιστώντας τα με ανθυγιεινά φαγητά (fast food) τα οποία μακροχρόνια μπορεί να τους προκαλέσουν προβλήματα υγείας (παχυσαρκία, έλλειψη σιδήρου, σακχαρώδη διαβήτη κ.α.).εκτός από τα προηγούμενα προβλήματα, μπορεί να προκληθούν και χειρότερα, αυτή τη φορά στενά συνδεδεμένα με την ψυχολογία του κάθε ανθρώπου (ψυχογενείς βουλιμία, νευρική ανορεξία ).Όλα αυτά όμως μπορούν να καταπολεμηθούν κατάλληλα με σωστή διατροφή όπως με τα βιολογικά προϊόντα(ψωμί ολικής αλέσεως, φρούτα και λαχανικά ) καθώς και με συχνή άσκηση. 20

ΔΥΚΤΙΟΓΡΑΦΙΑ www.nutricenter.gr www.tanea.gr www.e-psychology.gr www.iatronet.gr www.vita.gr www.gourmet.gr www.makroviothta.gr www.wikipedia.gr www.βικιπαιδεια.gr www.google/εικονες.gr www.biologikaproionta.gr www.τα πάντα για την υγεία.gr www.asthenies.com www.training/health.com 21