îèíåòöôéëþ Ûîôùðï çéá Þìè ôèî ïéëïçûîåéá ôïù éëôàïù ºáôáóôèíÀôöî Íîïéêè 2015

41 îèíåòöôéëþ Ûîôùðï çéá Þìè ôèî ïéëïçûîåéá ôïù éëôàïù ºáôáóôèíÀôöî Íîïéêè 2015

editorial Όταν μυρίζεις παντού λουλούδια και σε ξυπνάει κάθε πρωί ο ήλιος καταλαβαίνεις ότι ήρθε η Άνοιξη! Η πιο όμορφη ίσως εποχή του χρόνου ήρθε και μαζί της έφερε την αισιοδοξία, το χαμόγελο και την ελπίδα που όλοι τόσο χρειαζόμαστε στην εποχή που ζούμε. Σε όλα τα παραπάνω συμβάλει και η μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης, το Άγιο Πάσχα. Ήθη και έθιμα, παραδοσιακά και νέα αναβιώνουν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας με όλη την οικογένεια να τα ακολουθεί με κατάνυξη. Τα 600 καταστήματα «proton» που βρίσκονται σε όλη την Ελλάδα και φέτος θα είναι δίπλα σας με συνέπεια, σεβασμό και χαμόγελο να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες σας, με προσφορές και ανταγωνιστικές τιμές. Το Διοικητικό Συμβούλιο,το Προσωπικό και τα Μέλη του Ομίλου Ε.Λ.ΕΤ.Α. σας ευχόμαστε Καλές γιορτές & Καλό Πάσχα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 08 32 48 56 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΓΟΡΩΝ Ιφιγενείας 23, 142 31 Ν. Ιωνία Τηλ.: 210 2724511 Fax: 210 2724512 www.protonmarkets.gr APXIΣYNTAKTPIA ΜΑΡΙΑ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ & ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΥΛΗΣ ΣΟΦΙΑ ΓΡΑΤΣΙΑ ART DIRECTOR ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΓΟΥΝΑΛΗ ATEΛIE ΣΕΜΙΡΑΜΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ ΤΟΛΗΣ ΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΟΥΡΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ & MARKETING ΣΟΦΙΑ ΤΣΑΚΙΡΙΔΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ANAΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΛΑΖΑΡΟΥ Διαιτολόγος - Διατροφολόγος ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ Φυσικοθεραπευτής XAΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΙΣΧΟΣ Ψυχολόγος - Υπαρξιακός Συστημικός Ψυχοθεραπευτής ΑΝΝΑ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ψυχολόγος Υγείας ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΥΡΑΣ Αισθητικός - Επανορθωτικός & Laser Πλαστικός Χειρουργός ΚΩΣΤΑΣ ΛΕΦΑΚΗΣ Αστρολόγος ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ STUDIO TRIBUTE PLUS ADV. TORBEN NIELSEN ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ TRIBUTE PLUS ADVERTISING Απόλλωνος 6, 167 77 Ελληνικό Τηλ. κέντρο: 210 9953463 (10 γραμμές) Fax: 210 9924115 e-mail: xromoana@otenet.gr www.chromoanalysi.gr ΣΥΝΤΑΓΕΣ 08 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Συστάσεις διατροφής για ΤΟ πασχαλινό τραπέζι και για... μετά 18 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ H φιλοσοφία της ψυχοσωματικής απελευθέρωσης 24 ΠΑΙΔΙ Πάσχα με την οικογένεια. ένα αυθεντικό μήνυμα δύναμης και αισιοδοξίας 32 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΛΑΜΠΗΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ 36 YΓEIA Κρίσεις πανικού. Μην πανικοβάλλεστε... αντιμετωπίζονται! 44 ΟΜΟΡΦΙΑ Άνοιξη! καιρός για ανανέωση με τις νέες μεθόδους ανάπλασης προσώπου και σώματος 48 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑ. Εκεί όπου η άγρια ομορφιά του βουνού συναντά την ηρεμία του κάμπου 56 GOSSIP REPORT... ΠOΛΛΩN AΣTEPΩN 62 ΠΑΡΑΞΕΝΑ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ... ΠΕΡΙΕΡΓΟΣ 66 ΑΣΤΡΑ ΑΝΟΙΞΗ 2015 70

ΣΥΝΤΑΓΕΣ Γεύση από Άνοιξη! Πεντανόστιμες συνταγές για την Άνοιξη & το Πάσχα Γαρίδες μεθυσμένες με ούζο Πλένουμε και καθαρίζουμε τις γαρίδες, κρατώντας τα κεφάλια. Τις αλατίζουμε και τις αφήνουμε να στραγγίσουν. Κόβουμε ροδελίτσες τα κρεμμυδάκια, μαζί με το τρυφερό από το πράσινο μέρος τους. Ψιλοκόβουμε το σκόρδο. Κόβουμε τις πιπεριές σε λεπτές λωρίδες. Σε φαρδύ τηγάνι ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο και σοτάρουμε τα κρεμμυδάκια και τις πιπεριές. Σβήνουμε με το ούζο και περιμένουμε να εξατμιστεί όλο το αλκοόλ. Μετά από 2-3 λεπτά, προσθέτουμε τις γαρίδες και το μάραθο και αφήνουμε 3-4 λεπτά γυρίζοντας τις γαρίδες για να ψηθούν ομοιόμορφα. Προσθέτουμε το σκόρδο και αφήνουμε 1 λεπτό ακόμα. Αμέσως μετά σερβίρουμε! 750γρ. γαρίδες 5 φρέσκα κρεμμυδάκια 2 σκελίδες σκόρδο 1 μάραθο φρέσκο 2 πιπεριές Φλωρίνης ή καυτερές πιπεριές 2 πιπεριές πράσινες (κέρατο) 1/2 φλιτζ. τσαγιού ελαιόλαδο 1 ποτηράκι ούζο αλάτι, πιπέρι 8

9

Πεντανόστιμες συνταγές για την Άνοιξη & το Πάσχα 1 μαρούλι πλυμένο και κομμένο 200γρ. τριμμένη παρμεζάνα 350γρ. κοτόπουλο ψητό κομμένο σε μπουκιές κρουτόν Για τη σάλτσα 100ml ελαιόλαδο 1 σκελίδα σκόρδο πολτοποιημένη 1 κουτ. γλυκού μουστάρδα 5-6 φιλέτα αντζούγιας πλυμένα, στραγγισμένα & ψιλοκομμένα 2-3 κουτ. σούπας λευκό ξίδι αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι Σαλάτα του Καίσαρα (η αυθεντική!) Βάζουμε όλα υλικά μας μαζί σε ένα μεγάλο βαθύ μπολ και ανακατεύουμε. Περιχύνουμε με τη σάλτσα μας και σερβίρουμε αμέσως. Πώς φτιάχνουμε τη σάλτσα: Χτυπάμε όλα τα υλικά στο multi μέχρι να έχουμε ένα λείο και ομογενές μείγμα. 10

11

Πεντανόστιμες συνταγές για την Άνοιξη & το Πάσχα Kατσικάκι φούρνου με πατάτες & σκόρδο 1 μπούτι από κατσικάκι γάλακτος (2-2 1/2 κιλά) 6-8 σκελίδες σκόρδο σε φετάκια 3 κουταλιές μαργαρίνη 3 κιλά πατάτες κομμένες σε κομμάτια 1/2 κούπας χυμό λεμονιού 5 κουτ. σούπας ελαιόλαδο 2 κουτ. σούπας μουστάρδα 4-6 κουτ. σούπας σόγια σος (προαιρετικά) αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι λίγη ρίγανη Πλύντε καλά το μπούτι. Αλατοπιπερώστε το και κάντε βαθιές χαρακιές εδώ κι εκεί. Τρίψτε με τη μαργαρίνη και λίγο από το χυμό λεμονιού. Μπήξτε τις φέτες σκόρδου. Βάλτε το σ ένα πυρέξ ή στο ταψί του φούρνου. Περιχύστε με 1 κούπα νερό και ψήστε καλυμμένο με αλουμινόχαρτο σε φούρνο 160 C, 2 ώρες και 30'. Προσθέστε νερό, εάν χρειαστεί, κατά τη διάρκεια ψησίματος. Βγάλτε από το φούρνο. Τοποθετήστε μέσα στο ταψί τις πατάτες. Περιχύστε με όλα τα υπόλοιπα υλικά, το λάδι, τον υπόλοιπο χυμό λεμονιού και τη σόγια (εάν θέλετε). Αλατοπιπερώστε τις πατάτες και πασπαλίστε με τη ρίγανη. Ξαναβάλτε στο φούρνο και ψήστε στους 200 C, για 2 ώρες περίπου να μαλακώσουν οι πατάτες. Βγάλτε το αλουμινόχαρτο από το μπούτι, λίγο πριν το τέλος για να πάρει χρώμα. Σημείωση: Δοκιμάστε το με τη σόγια σος. Δίνει εξαιρετική γεύση στο ψητό κατσίκι. 12

13

Πεντανόστιμες συνταγές για την Άνοιξη & το Πάσχα Πασχαλινά κουλουράκια 1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις 1 κουτ. τσαγιού μπέικιν πάουντερ 2 φακελάκια βανίλια σκόνη 1 πρέζα αλάτι 5 αβγά, χωριστά κρόκοι και ασπράδια 1 φλιτζ. ζάχαρη 2 φλιτζ. γάλα 1/2 φλιτζ. βούτυρο γάλακτος λιωμένο 1 κουτ. τσαγιού αμμωνία 2 κουτ. σούπας γάλα χλιαρό 1 ασπράδι αβγού χτυπημένο με λίγο νερό Χτυπάτε σε σφιχτή μαρέγκα τα ασπράδια αβγών. Διαλύετε την αμμωνία στο χλιαρό γάλα. Αναμειγνύετε το αλεύρι με το μπέικιν πάουντερ, τις βανίλιες και το αλάτι. Χτυπάτε τους κρόκους με τη ζάχαρη και στη συνέχεια προσθέτετε την αμμωνία, το μείγμα του αλευριού, το γάλα, το μισό βούτυρο και τη μαρέγκα. Αλείφετε με βούτυρο τις παλάμες σας και ζυμώνετε τα υλικά καλά. Αφήνετε τη ζύμη να ξεκουραστεί για 4 ώρες τουλάχιστον. Κατά διαστήματα τη δουλεύετε, πάντα με βουτυρωμένα χέρια. Πλάθετε τη ζύμη σε κουλουράκια και τα βάζετε σε βουτυρωμένα ταψιά, σε απόσταση το ένα από το άλλο, γιατί φουσκώνουν πολύ με το ψήσιμο. Τα αλείφετε με το αβγό και τα ψήνετε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 C, για 15 περίπου. 14

15

Πεντανόστιμες συνταγές για την Άνοιξη & το Πάσχα Τriffle με φράουλες 200γρ. γιαούρτι στραγγιστό 200γρ. κρέμα γάλακτος 10-15 φράουλες 3-4 κουτ. σούπας μαρμελάδα φράουλα 2 κουτ. σούπας ζάχαρη άχνη 16 μπισκότα digestive λίγο κονιάκ τρίμμα σοκολάτας Σε ένα μπολ ανακατεύουμε το γιαούρτι με τη ζάχαρη. Χτυπάμε την κρέμα γάλακτος τόσο όσο να γίνει μια ελαφριά σαντιγί. Ανακατεύουμε απαλά με μια κουτάλα τα δύο μίγματα. Κόβουμε τις φράουλες σε φέτες και τις ανακατεύουμε με τη μαρμελάδα φράουλα και το κονιάκ. Παίρνουμε 4 φαρδιά ποτήρια και μοιράζουμε λίγα σπασμένα μπισκότα. Ρίχνουμε λίγο γιαούρτι, από πάνω λίγες φράουλες και λίγη σοκολάτα. Επαναλαμβάνουμε τα στρώματα μέχρι να γεμίσουν τα ποτήρια. Τα βάζουμε στο ψυγείο για περίπου μια ώρα. 16

ΔΙΑΤΡΟΦΗ Συστάσεις διατροφής για το πασχαλινό τραπέζι και για... μετά Οι μέρες του Πάσχα είναι η ιδανική περίοδος για να δούμε φίλους και συγγενείς, να απολαύσουμε την οικογενειακή γαλήνη και φυσικά να φάμε τα ιδιαίτερα Πασχαλινά εδέσματα. Όμως, θέλει προσοχή, ώστε οι διακοπές μας να μην συνοδευτούν με αύξηση του βάρους και τελικά, επιβαρημένη υγεία. Περιοριστείτε στο ένα αβγό κατά το έθιμο. Το αβγό αποτελεί, κατά τη θρησκευτική μας παράδοση, την τροφή με την οποία σφραγίσαμε το στόμα μας πριν από 40 μέρες και η τροφή που το ξανανοίγουμε προς τα ζωικής κατεύθυνσης τρόφιμα τώρα. Επειδή όμως έπεται καταιγισμός ζωικής πρωτεΐνης και λίπους, ας κρατήσουμε το μέτρο. Μην υποτιμήσετε τη μαγειρίτσα. Αποτελεί τον ενδιάμεσο κρίκο μεταξύ της νηστείας και της διατροφικής ασυδοσίας που ακολουθεί. Πράγματι, η σούπα με κρέας αποτελεί την καλύτερη προετοιμασία για το στομάχι μας για να δεχτεί το κρέας και τα προϊόντα του που στερήθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα. Συνήθως, περιλαμβάνει εντόσθια και συκωταριά, φρέσκα κρεμμύδια, ρύζι, αβγά, άνηθο και ελαιόλαδο. Μία μερίδα μαγειρίτσας αποδίδει μέχρι και 560 θερμίδες, αλλά με πολύ δυστυχώς μεγάλη περιεκτικότητα σε χοληστερόλη. 18 Αν σας ενδιαφέρει η χοληστερόλη σας αντικαταστήστε το αβγό μόνο με το ασπράδι του. Όταν καθίσετε στο πασχαλινό τραπέζι σκεφτείτε το μέτρο, σκεφτείτε έξυπνα. Θεωρήστε ότι είστε αθλητής που για μεγάλο διάστημα έμεινε εκτός των αγωνιστικών χώρων απροπόνητος και τώρα σας βάλανε να τρέξετε έναν μαραθώνιο. Και δεν πρόκειται να τερματίσετε και κακό στον οργανισμό σας θα κάνετε. Σταδιακά πρέπει να μπείτε στο ρυθμό των προπονήσεων ώστε το σώμα σας σιγά-σιγά να ξανάρθει στην πρότερη κατάστασή του. Έτσι συμβαίνει και με το στομάχι μας. Το είχαμε σε ξεκούραση τόσο διάστημα (5-40 μέρες) και τώρα το βομβαρδίζουμε με λιπαρά, πρωτεΐνες, πουρίνες. Είναι λογικό να αντιδράσει. Σεβαστείτε λοιπόν το σώμα σας. Ξεκινήστε το γεύμα σας πρώτα με σαλάτα. Αυτό θα σας βοηθήσει κυρίως να τιθασεύσετε την ορμή σας για τη ζωική πρωτεΐνη που τόσο στερηθήκατε αυτό το διάστημα, κάνοντάς

Γράφει ο Ανσατάσιος Παπαλαζάρου σας να χορτάστε πιο εύκολα. Παράλληλα, οι σαλάτες είναι εξαιρετικές πηγές διαιτητικών ινών, συμβάλλοντας στην καλή λειτουργία του εντέρου και παράλληλα καλίου, ενός ηλεκτρολύτη που εξισορροπεί την μεγάλη πρόσληψη του ανταγωνιστή νατρίου που βρίσκεται στο κρέας, συμβάλλοντας έτσι στην καλύτερη διατήρηση της ηλεκτρολυτικής ισορροπίας. Μην ξεχνάτε ότι τα λαχανικά μειώνουν την απορρόφηση της διαιτητικής χοληστερόλης εξ αιτίας τόσο της περιεκτικότητάς τους σε διαιτητικές ίνες όσο και σε φυτοστερόλες. Μη διστάσετε να φάτε ρύζι, μακαρόνια ή ψωμί μαζί με το κρέας. Αυτό μας χορταίνει και συνεπώς μειώνει τις πιθανότητες να υπερκαταναλώσουμε κρέας και παράλληλα συμβάλλει στη δημιουργία ενός ισορροπημένου, από άποψης μακροθρεπτικών συστατικών πιάτου. Προτιμήστε το κατσικάκι από το αρνάκι καθώς έχει μικρότερη περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά. Το αρνάκι γάλακτος είναι πολύ τρυφερό, γιατί είναι φτωχότερο από το αρνί (από 3 μηνών μέχρι 1 έτους) σε πρωτεΐνες και πλουσιότερο σε λίπος. Το λίπος του βρίσκεται κρυμμένο ενδομυϊκά, γι αυτό και είναι δύσκολο να αφαιρεθεί. Από τα πιο άπαχα κομμάτια του ζώου είναι το μπούτι και η σέλα. Βάλτε ρίγανη, από το προηγούμενο βράδυ, στο κρέας, καθώς έχει βρεθεί ότι η ρίγανη μειώνει την παραγωγή των επικίνδυνων νιτροζαμινών, που παράγονται στο κρέας και σχετίζονται με καρκινογένεση. Επίσης προτιμήστε τα ψητά και όχι στα κάρβουνα καθώς και αυτά σχετίζονται με υψηλότερα ποσοστά καρκινογένεσης. Προτιμήστε το κρασί ως συνοδευτικό, αντί για μπύρα, καθώς περιέχει περισσότερα αντιοξειδωτικά συστατικά και προάγει την υγεία μας. Μία φέτα τσουρέκι περιέχει περίπου 80 θερμίδες και αποτελεί ένα εξαιρετικό γλύκισμα αντί άλλων περισσότερο θερμιδογόνων 19

Συστάσεις διατροφής για το πασχαλινό τραπέζι και για... μετά γλυκισμάτων. Κρατήστε απλά το μέτρο. Στύψτε άφθονο λεμόνι στο κρέας, καθώς έχει όχι μόνο πολλά αντιοξειδωτικά συστατικά, αλλά και η βιταμίνη C που περιέχει αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου. Οι σεφ ψηφίζουν αρνί, οι διαιτολόγοι κατσίκι Ανάμεσα στο αρνί και το κατσίκι, οι απόψεις των ειδικών διίστανται. Οι διατροφολόγοι ψηφίζουν κατσίκι, γιατί έχει λιγότερες θερμίδες και άρα είναι πιο λάιτ. Γι αυτό και συνιστούν, σε όσους προσέχουν τη γραμμή τους, να το προτιμήσουν. Εάν ρίξει κανείς μία πρώτη ματιά στην ανάλυση της θρεπτικής αξίας του αρνιού και του κατσικιού θα αποφανθεί, χωρίς δεύτερη σκέψη, πως το κατσίκι είναι συγκριτικά πιο ελαφρύ - τα 100 γραμμάρια έχουν 217 θερμίδες. Αντίθετα, η αντίστοιχη ποσότητα αρνιού τροφοδοτεί τον οργανισμό με επιπλέον 100 θερμίδες. Η διαφορά είναι μεγάλη και στο λίπος: το ολικό λίπος του αρνιού αγγίζει τα 15 γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια κρέατος, ενώ του κατσικιού δεν ξεπερνά τα 4,2 γραμμάρια. Μια πιο λεπτομερής εξέταση όμως δείχνει πως και το κατσίκι κρύβει διατροφικές παγίδες. Στα θετικά είναι ότι το κατσίκι έχει λιγότερες θερμίδες, λιγότερο ολικό και κορεσμένο λίπος και λιγότερη χοληστερόλη. Άλλωστε, μελέτες έχουν συσχετίσει την υψηλή κατανάλωση κορεσμένου λίπους με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Ωστόσο και το κατσίκι έχει... αρνητικά, όπως περισσότερα τρανς λιπαρά, λιγότερη πρωτεΐνη και περισσότερο νάτριο. Ακόμη και το αρνάκι γάλακτος- που θεωρείται ποιοτικά και γευστικά καλύτερο- είναι γεμάτο λίπος. «Το αρνάκι γάλακτος είναι πολύ τρυφερό, γιατί είναι φτωχότερο από το αρνί σε πρωτεΐνες και πλουσιότερο σε λίπος. Η περίπτωση να αφαιρέσουν οι λάτρεις του αρνιού το λίπος είναι απίθανη, αφού στα μικρά ζώα είναι κρυμμένο ενδομυϊκά. Διατροφή μετά το Πάσχα Το Πάσχα πέρασε και πρέπει να ξαναγυρίσουμε στο γνώριμο τρόπο ζωής μας ξεχνώντας τη φύση, την ξεκούραση, τον οβελία και τα τσουρέκια. Περάσαμε τις διακοπές μας ξένοιαστα, χωρίς να σκεφτόμαστε μη & πρέπει, μια ξενοιασιά που σίγουρα πέρασε και στο επίπεδο του διαιτολογίου μας. Η ζυγαριά όμως μας επαναφέρει στην πραγματικότητα και τα λίγα παραπάνω κιλά, τίμημα της ξενοιασιάς, μας υπενθυμίζουν τις ανάγκες του σώματος μας. Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε; Πανικός για αποτοξίνωση, μονοφαγία, μήπως οι περίφημες χημικές δίαιτες ή μήπως η διάσημη δίαιτα των αστροναυτών αρμόζουν στην περίσταση; Φυσικά όχι. Ούτε την ψυχραιμία μας χρειάζεται να χάνουμε, ούτε να προσαρμοζόμαστε σε συστήματα που έχουν αποδειχτεί επώδυνα. Αποτοξίνωση, είναι η λέξη που ακούγεται από τον καθένα που παραέφαγε στις διακοπές, επισκεπτόμενος το διαιτολόγο του. Κατ αρχήν η έννοια της αποτοξίνωσης (αποφυγή οτιδήποτε δημιουργεί τοξικά μεταβολικά προϊόντα) συνίσταται στην κατανάλωση φρούτων-λαχανικών και των αντιστοίχων χυμών τους καθώς και ζωμούς (σούπες), χωρίς φυσικά καθόλου κρέας, πατάτα ή ρύζι. Γίνεται λοιπόν σαφές ότι η αποτοξίνωση, με την ετυμολογική της έννοια, είναι επικίνδυνη, κυρίως δε όταν εφαρμόζεται χωρίς την επίβλεψη του ειδικού διαιτολόγου. Η αποτοξίνωση, με την έννοια που χρησιμοποιείται από τους περισσότερους (αποφυγή κρέατος, γαλακτοκομικών και αυγών), συνίσταται για τις πρώτες μέρες μετά το Πάσχα, ειδικότερα γι αυτούς που το παράκαναν αυτό το διάστημα. Στατιστικά, το διάστημα μετά τις γιορτές διπλασιάζονται τα κρούσματα στομαχικών διαταραχών, λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης κρέατος γλυκών και αλκοόλ. Μια «μαλακή δίαιτα» (έμφαση σε ρύζι, πουρέ, μακαρόνια, φρούτα, λαχανικά) θα αποτελούσε μια καλή επιλογή για την ομαλοποίηση της στομαχικής λειτουργίας. Όσον αφορά τις σκέψεις για το καλοκαίρι που έρχεται, θα πρέπει να είμαστε πιο συγκρατημένοι και να μην επαναλαμβάνουμε λάθη του παρελθόντος (κιλά που χάσαμε γρήγορα μετά από διακοπές με αυστηρές-στερητικές δίαιτες για να εμφανιστούμε στις παραλίες και που ξαναπήραμε τα διπλάσια με ιδιαίτερη ευκολία). Κατ αρχήν τα κιλά των διακοπών χάνονται εύκολα αρκεί να 20

21

Συστάσεις διατροφής για το πασχαλινό τραπέζι και για... μετά ακολουθηθεί ο σωστός τρόπος. Αν όχι, μπορεί αυτά να μας συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή. Τα κιλά αυτά λοιπόν ο οργανισμός δεν τα έχει αφομοιώσει, που σημαίνει ότι σύμφωνα με την αρχή του εξατομικευμένου διαιτολογίου μπορούν να χαθούν μόνιμα & σωστά. Με τι λοιπόν μπορούμε να αντικαταστήσουμε τα τσουρέκια, τα αυγά, το κοκορέτσι και το αλκοόλ που είχαν μόνιμη παρουσία στο εορταστικό μας διαιτολόγιο; Σύμφωνα με τις προσωπικές μας ανάγκες, ο διαιτολόγος καταρτίζει το διατροφικό μας πρόγραμμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι 3 στους 4 που επισκέπτονται διαιτολογικά γραφεία έχουν επισκεφθεί στο παρελθόν ινστιτούτα αδυνατίσματος, χωρίς να έχουν το μόνιμο αποτέλεσμα για το οποίο προπλήρωσαν υπέρογκα ποσά. Επίσης, 7 στους 10 είναι γυναίκες με το νούμερο αυτό να βελτιώνεται υπέρ των ανδρών τα τελευταία χρόνια Συγκεκριμένα και πριν από 3 χρόνια η αναλογία ήταν 9 στους 10 φανερώνοντας ότι όλο και περισσότεροι άνδρες αρχίζουν να σκέφτονται τα τελευταία χρόνια πιο σοβαρά την υγεία τους και την αισθητική τους. Ο πανικός που καταβάλλει μερικούς να επισκέπτονται κέντρα αδυνατίσματος με την ψευδαίσθηση της γρήγορης απώλειας βάρους και του μόνιμου αποτελέσματος, μπορεί να είναι πραγματικά επικίνδυνη. Από στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας το 40% των απολεσθέντων κιλών, επαναπροσλαμβάνεται μέσα στον πρώτο χρόνο, ενώ 8 στους 10 ξαναπαίρνουν τα κιλά που έχασαν μέσα στα επόμενα 5 χρόνια. Αν σε αυτό συνυπολογίσουμε πως η συχνή αυξομείωση βάρους (yo-yo dieting) επηρεάζει αρνητικά όχι μόνο την ψυχολογία μας, αλλά και τον μεταβολισμό μας, γίνεται σαφές πως πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με το σώμα μας και να μην εμπιστευόμαστε την υγεία μας σε μη ειδικούς. Αυτό που προτείνεται σήμερα για τη σωστή και υγιεινότερη απώλεια βάρους είναι το σύγχρονο πρότυπο Αλλαγής Διαιτητικής Συμπεριφοράς (Dietary Behaviour Modification). Σύμφωνα με αυτό δεν εντάσσουμε το άτομο σε αυστηρά υποθερμιδικά προγράμματα διατροφής, αλλά με βάση τις υπάρχουσες διατροφικές του συνήθειες εφαρμόζουμε σύγχρονες τεχνικές για την σταδιακή αλλαγή της διατροφικής του συμπεριφοράς με απώτερο στόχο την σωστή και μόνιμη απώλεια βάρους. Εφαρμογή θεραπείας αλλαγής συμπεριφοράς σε περιστατικά κακοήθους παχυσαρκίας έδειξε απώλεια που μπορεί να ξεπερνά τα 35 kg σε 6 μήνες & διατήρηση του 50% περίπου των απολεσθέντων κιλών για περισσότερο από 2 χρόνια. Φαίνεται ότι το πρότυπο αυτό έχει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα για μικρότερες απώλειες βάρους καθώς το αισθητικό αποτέλεσμα, που αποτελεί ισχυρό κίνητρο διατήρησης, είναι πιο έντονο. 22 ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΛΑΖΑΡΟΥ, Διαιτολόγος/Διατροφολόγος, www.nutrimed.gr

23

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ H φιλοσοφία της ψυχοσωματικής απελευθέρωσης Πολλά από τα τραύματα που βιώνουμε στη διάρκεια της ζωής μας, είτε είναι καθαρά συναισθηματικά, είτε έχουν ένα σημαντικό συναισθηματικό φόντο, είτε προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις. Η ΨυχοΣωματική Απελευθέρωση (Somato Emotional Release) είναι η θεραπευτική διαδικασία, που διευκολύνει το σώμα και την σκέψη να απαλλαγούν από τη δράση των υπολειμματικών επιδράσεων, ενός προηγούμενου φυσικού ή συναισθηματικού τραύματος μαζί με την συναισθηματική εμπειρία του. 24 Αναφέρεται συχνά ότι η συναισθηματική επιβάρυνση ενός ανθρώπου, μπορεί να βρει έκφραση μέσα από τον σωματικό πόνο. Πολλές φορές, όμως, είναι δύσκολο κάποιος να αντιληφθεί το μηχανισμό που προκαλεί αυτό το φαινόμενο και αν τελικά το αντιληφθεί, δεν ξέρει τι να κάνει. > Η λέξη «αισθάνομαι», χρησιμοποιείται για να περιγράψει τόσο τα σωματικά, όσο και τα συναισθηματικά φαινόμενα Τα Νευρικό μας σύστημα αντιλαμβάνεται σωματικές αισθήσεις, όπως είναι η θερμοκρασία, ο πόνος και η πίεση, αλλά και συναισθηματικές, όπως είναι η ευχαρίστηση, ο φόβος και η θλίψη. Η Δυτική Φιλοσοφία αντιμάχονταν αυτήν την άποψη, προσπαθώντας να διαχωρίσει το σώμα από το συναίσθημα, συχνά με ντροπή για την επιρροή των συναισθημάτων στην αντίληψη αυτών που μας συμβαίνουν, συμπεραίνοντας με κάποιο τρόπο ότι αυτή η επιρροή μπορεί να μας βγάλει από το σωστό δρόμο ή θα διαστρέψει την αντίληψη μας. Ο στιγματισμός των συναισθηματικών εμπειριών δημιουργεί εμπόδια που μας αποτρέπουν να αισθανθούμε και να απολαύσουμε τη «ζωή» με ότι αυτή μπορεί να περιλαμβάνει. Carl Jung (1875-1961) Τον προηγούμενο αιώνα έγινε μια «επανάσταση» στη γνώση για την σημασία της «ανθρώπινης ύπαρξης». Αναφέρομαι στις ιδέες που παρουσιάσθηκαν από τους Freud, Jung και Reich. Χάριν στους Freud και Jung αποκτήσαμε μια σε βάθος αντίληψη για την έννοια της «ψυχής» με την «υποσυνείδητη σκιά τηςunconscious shadow» και τα «πνευματικά αρχέτυπα- spiritual archetypes».

Γράφει ο Χαράλαμπος Γ. Τιγγινάγκας Wilhem Reich (1897-1957) Ο Wilhelm Reich, αναλυτής του Freud, διάσημος ψυχίατρος που διατύπωσε θεμελιώδεις αρχές στην ανάλυση χαρακτήρων στην Ψυχανάλυση, δημιούργησε την αρχή της «Ψυχοσωματικής ενότητας». Δηλαδή την ιδέα ότι πρέπει να συνδεθεί εκ νέου το σώμα με την ψυχή. Έφτασε σε αυτό το συμπέρασμα μελετώντας τις αλλαγές στην ηλεκτρική αγωγιμότητα του δέρματος, σαν απευθείας αντανάκλαση της υποκειμενικής αντίληψης της αίσθησης της χαράς ή της λύπης. Η αντικειμενική εμπειρία των αισθήσεων δεν μπορεί επακριβώς να εκτιμηθεί, χωρίς την ενσωμάτωση πληροφοριών που αφορούν τις υποκειμενικές εμπειρίες. Σύμφωνα με τον Dr. Reich, η ικανότητα ενός ατόμου να αισθανθεί χαρά, να έχει αυτογνωσία και να αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του με έναν ρεαλιστικό και λογικό τρόπο, εξαρτάται από το «σύνολο της οντότητας του». Για παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε: > Τον αθλητή που μπορεί να τρέξει 500 μέτρα με σπασμένο αστράγαλο, χωρίς να αισθάνεται τον πόνο. > Τον καταθλιπτικό που πονάει παντού και είναι ανίκανος να σηκωθεί από το κρεβάτι. > Τον διαβητικό ασθενή που κάνει καθημερινά ενέσεις ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την συναισθηματική επιβάρυνση από την καθημερινή μάχη με μια επικίνδυνη ασθένεια. > Τον έφηβο που έσπασε την σπονδυλική του στήλη και πρέπει να ζήσει με πόνο και κινητική ανικανότητα το υπόλοιπο της ζωής του, μετατρέποντάς το σε δυσβάσταχτο φορτίο. 25

H φιλοσοφία της ψυχοσωματικής απελευθέρωσης Η προσωπικότητα και τα αισθήματα επηρεάζουν τη φυσική υγεία και το αντίθετο. Τα συναισθήματά μας και η φυσική υγεία είναι πλεγμένα τόσο καλά που δεν ξεμπλέκονται. Αν δούμε τις βασικές πλευρές αυτών των τριών μεγάλων ανδρών, μπορούμε να πούμε ότι ο Freud εργάσθηκε για να ενοποιήσει το συνειδητό με το υποσυνείδητο, ο Jung για να ενοποιήσει το super-conscious με το συνειδητό και ο Reich για να ενοποιήσει το συνειδητό με το φυσικό σώμα. 26 > Πώς όλα τα προηγούμενα μας χρησιμεύουν στην αντιμετώπιση του πόνου; Αρχικά υπενθυμίζει σε όλους εμάς που ασχολούμαστε με την υγεία να αναζητούμε the total person, δηλαδή τον άνθρωπο σαν σύνολο, στην προσπάθεια που καταβάλουμε να αντιμετωπίσουμε ικανοποιητικά οποιαδήποτε επώδυνη κατάσταση. Ο πόνος (σαν αποτέλεσμα τραυματισμού σε κάποιον ιστό του σώματος, όπως είναι οι μύες, οι σύνδεσμοί, οι αρθρώσεις κ.α.), έχει δυο συνιστώσες, τη σωματική και τη συναισθηματική. Απαιτείται λοιπόν μια ολιστική θεραπεία για την αντιμετώπιση ενός τόσο σύνθετου προβλήματος. Αυτή η θεραπεία πρέπει να περιλαμβάνει την αντιμετώπιση τόσο των σωματικών, όσο και των συναισθηματικών αναγκών των ασθενών. Πολλά από τα τραύματα που βιώνουμε στην διάρκεια της ζωής μας, είτε είναι καθαρά συναισθηματικά, είτε έχουν ένα σημαντικό συναισθηματικό φόντο, είτε προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις. Η φιλοσοφία της ΨυχοΣωματικής Απελευθέρωσης (Somato Emotional Release/-SER) στηρίζεται στην άποψη ότι οι άνθρωποι μερικές φορές μεταφέρουν μια συναισθηματική εμπειρία στο σώμα, γεγονός που οδηγεί στη διαταραχή της λειτουργικής αρμονίας σε κάποιο όργανο ή στους ιστούς, με επακόλουθο πιθανή παθολογία. Δουλεύοντας ο εκπαιδευμένος θεραπευτής με τα χέρια του, βοηθούμενος τις περισσότερες φορές από τον Θεραπευτικό Διάλογο, είναι δυνατόν να επιτύχει την απελευθέρωση του προσβεβλημένου ιστού, ταυτόχρονα με την απομάκρυνση του συναισθηματικού φόντου. Οι αρχές της SER υποστηρίζουν μια προσέγγιση επικεντρωμένη στον ασθενή, σεβόμενη τη γλώσσα, την κουλτούρα, τα πιστεύω, και την διορατικότητα του. Πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας ότι το σώμα μας διαθέτει ένα θαυμάσιο σύστημα, που έχουμε κληρονομήσει από τους πρωτόγονους προγόνους μας, το οποίο μας επιτρέπει να συγκρατούμε στο βάθος του νευρικού μας συστήματος «ανενεργά» προγραμματισμένα αρχεία συγκεκριμένων γεγονότων. Τα γεγονότα αυτά είναι εκείνα που ο «πρωτόγονος εγκέφαλος» μας ή το R-complex, έχει αξιολογήσει σαν σημαντικά για την επιβίωση ή την ευημερία μας. Με τον όρο «ανενεργά προγράμματα» εννοούμε ότι κάθε φορά

27

H φιλοσοφία της ψυχοσωματικής απελευθέρωσης που βιώνουμε κάτι που συνδέεται με την πρόωρη μνήμη, πυροδοτείται η αυθόρμητη αντίδρασή μας, ή οποία όμως μπορεί να είναι ακατάλληλη στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία. Τέτοιες αντιδράσεις μπορεί να αφορούν είτε χαρά, είτε πόνο. Ας πάρουμε μερικά υποθετικά παραδείγματα: Ο δάσκαλος μαλώνει τον μικρό Γιάννη αρπάζοντάς τον βίαια από τον αριστερό βραχίονα. Πολλά χρόνια αργότερα ένας καλός και έμπιστος φίλος του ώριμου πλέον Γιάννη, τον ακουμπά ελαφρά στην ίδια περιοχή, προκαλώντας του μια ανεξήγητη και αρχικά ανεξέλεγκτη συναισθηματική αντίδραση. Η μικρή Αλίκη αγαπά την γιαγιά της, την εμπιστεύεται και αισθάνεται ασφαλής μαζί της. Η γιαγιά της φορά ένα φτηνό άρωμα, το οποίο όμως ακόμα και στην ενήλικη ζωή προκαλεί θετικά συναισθήματα στην Αλίκη. Τώρα θα χρησιμοποιήσουμε τον μικρό Γιάννη (και τον σκληρό δάσκαλό του), για να εξηγήσουμε πως μπορεί να ωφεληθεί από τη διαδικασία της ΨυχοΣωματικής Απελευθέρωσης (SER). Ο Γιάννης μεγαλώνει με ανεξήγητους ήπιους πονοκεφάλους και δυσλειτουργία στην ανώτερη σπονδυλική στήλη. Ο αριστερός ώμος υποφέρει από επαναλαμβανόμενο πόνο και αδυναμία, που επιδεινώνεται με την εργασιακή ένταση. Επιπρόσθετα έχει έναν δεσποτικό προϊστάμενο που τον φοβερίζει. Στη διάρκεια μιας αρχικής συνεδρίας ΚρανιοΙερής Θεραπείας, ο Γιάννης χαλαρώνει, αλλά το κεφάλι του θέλει να στραφεί προς τα δεξιά, ενώ το αριστερό χέρι σηκώνεται μακριά από την πλευρά του. Ο ειδικός στη Θεραπεία SER ξεκινάει τον Θεραπευτικό Διάλογο, μια διαδικασία συζήτησης, με αρχικό στόχο να βοηθήσει τον Γιάννη να έρθει σε επαφή με τα αισθήματά του. Ταυτόχρονα ο θεραπευτής υποστηρίζει τις ακούσιες κινήσεις του Γιάννη, με έναν τέτοιο τρόπο που να του επιτρέπει να εξερευνήσει ολόκληρη την τροχιά της κίνησης. Αυτή η συνδυασμένη διαδικασία θα οδηγήσει τον Γιάννη να ανακαλύψει τις ρίζες των αιτίων, που του προκαλούν τα σωματικά προβλήματα, ενώ συγχρόνως επαναφέρει στην μνήμη του τα καλά κρυμμένα συναισθήματα, που του προκαλούσε ο βίαιος δάσκαλος του. Ο διάλογος συνεχίζεται μαζί με την φυσική προσέγγιση, έως ότου επιτευχθεί πλήρης απελευθέρωση στους ιστούς του σώματος, ταυτόχρονα, με την ικανοποίηση της συναισθηματικής ανάγκης. Υπογράμμισα παραπάνω τη λέξη ταυτόχρονα γιατί η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας εξαρτάται από την ταυτόχρονη ψυχολογική/ συναισθηματική και φυσική προσέγγιση. Κατά την διάρκεια της φανταστικής διαδικασίας με τον (ενήλικα) Γιάννη, αυτός επανέφερε στη μνήμη του ζωντανά τις λεπτομέρείες από την κακομεταχείριση που είχε από τον δάσκαλο του. Ο «πρωτόγονος» εγκέφαλός μας δεν φαίνεται να έχει την αντίληψη του χρόνου που έχουν τα υψηλότε- 28

29

H φιλοσοφία της ψυχοσωματικής απελευθέρωσης ρα κέντρα του εγκεφάλου. Ο Γιάννης μέσα από αυτήν τη διαδικασία ένοιωσε ότι ήταν ξανά ο μικρός Γιάννης, με την καταλυτική παρουσία δάσκαλου του, είδε τα χρώματα στους τοίχους, μύρισε τη μυρωδιά από τα θρανία κάπως σαν να ονειρεύεται. Όταν ονειρευόμαστε, η φυσιολογία μας αντιδρά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όπως θα αντιδρούσε αν πραγματικά το γεγονός συνέβαινε εδώ και τώρα. Χωρίς την παρέμβαση του θεραπευτή, ο Γιάννης μέσα από αυτήν την «αντανάκλαση», άρχισε να αντιλαμβάνεται περισσότερο καθαρά και να καταλαβαίνει τις αναστολές του, την έλλειψη αυτοεκτίμησης, τους παράλογους φόβους του, που είχαν ασυνείδητα εμποδίσει την πρόοδο στην ζωή του, ενώ τον είχαν κάνει ευάλωτο στον δεσποτικό προϊστάμενο. Ο Γιάννης προοδευτικά μπορούσε να πάρει την τύχη στα χέρια του. Οι φίλοι, οι συνάδελφοι και η οικογένεια του διαπίστωσαν ότι κάτι έχει αλλάξει στον Γιάννη. Ήταν πιο ήρεμος, λιγότερο φοβισμένος και περισσότερο αποτελεσματικός στην εργασία του. Μετά από μερικές ακόμα θεραπευτικές συνεδρίες τα προβλήματα στον αυχένα, τον ώμο υποχώρησαν, όπως και οι πονοκέφαλοι. > Πόσο εύκολα η SER μπορεί να συμβεί; Στο παράδειγμά μας ο Γιάννης, ήταν ικανός να έρθει γρήγορα σε επαφή με τα προβλήματα του και με τη σωστή βοήθεια, να τα επιλύσει. Ο Γιάννης είχε υποφέρει σιωπηλά για χρόνια την ανάμνηση του δάσκαλου του. Ήταν τόσο καλά «θαμμένη», που δεν είχε ιδέα ή έστω υποψία ότι του είχε προκαλέσει συναισθηματικό πρόβλημα. Προέρχονταν από αρμονικό οικογενειακό περιβάλλον, ένοιωθε ασφαλής μέχρι που πήγε στο σχολείο. Ο δάσκαλος τον έκανε να νοιώθει ντροπιασμένος. Είχε αποτύχει να αναζητήσει την προστασία των γονέων του. Είχε όμως εκείνα τα καλά στοιχεία που τον βοήθησαν να έρθει σε επαφή με τα συναισθήματά του. Σε άλλους όμως ανθρώπους η ικανότητα να έρθουν σε επαφή με τα συναισθήματά τους διαφέρει δραματικά. Η διαδικασία SER μπορεί να εμποδιστή από ένα βαθμό αντίστασης. Υπάρχει όμως ένας ασυναίσθητος μηχανισμός που μας επιτρέπει να μπούμε στη διαδικασία απελευθέρωσης, όταν είμαστε στην κατάλληλη χρονική στιγμή για να γίνει μια σημαντική αλλαγή στη ζωή μας. Η ΚρανιοΙερή Θεραπεία, μπορεί με ήπιο τρόπο, να προετοιμάσει το έδαφος, βοηθώντας το σώμα να συμμετέχει σε αυτήν την διαδικασία. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Γ. ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑΣ, MT, CST, ΜΝΤ Φυσικοθεραπευτής, Προϊστάμενος Τμήματος Φυσικοθεραπείας Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας», www.craniosacral.gr 30

ΠΑΙΔΙ Γράφει ο Χαράλαμπος Πίσχος Πάσχα με την οικογένεια: ένα αυθεντικό μήνυμα δύναμης και αισιοδοξίας To Πάσχα ήταν ανέκαθεν μία οικογενειακή γιορτή. Όλα τα μέλη της οικογένειας έρχονται κοντά να γιορτάσουν, με εκείνα που διαμένουν μόνιμα στην πόλη, ή επιστρέφουν στην πατρική οικογένεια, όταν βρίσκεται στην περιφέρεια. Οι δεσμοί των μελών επαναδυναμώνουν και η επιστροφή στις ρίζες «ανασταίνει» συναισθηματικά την οικογένεια, λίγο πριν την χριστιανική ανάσταση. Αυτή την περίοδο, η τρίτη ηλικία (παππούδες και γιαγιάδες) φροντίζουν να μην λείψει τίποτα. Τα παιδιά τους βρίσκουν λίγο χρόνο να ξεκουραστούν και τα εγγόνια να χαρούν με τον παππού και τη γιαγιά. Πίσω όμως από αυτή την οικογενειακή ισορροπία, διακρίνονται ακόμα μερικά χαρακτηριστικά που στις ημέρες μας αποκτούν ουσιαστικό νόημα. Τα τελευταία χρόνια, το Πάσχα γεφυρώνεται ένα ηλικιακό χάσμα. Το γνωστό «χάσμα γενεών», το οποίο ως μαθητές συναντούσαμε στην έκθεση ιδεών, όπου οι νέοι αδυνατούν να επικοινωνήσουν με τους μεγάλους, γεμίζει τώρα μέσα από την έκφραση αναγκών και τη συναισθηματική μετατόπιση, αυτή τη φορά των νεότερων γενιών. Τα τελευταία όμως χρόνια, διακρίνεται μία διαφορετική μορφή του χάσματος γενεών, που δεν προκύπτει από τις πολιτισμικές συνήθειες της εορταστικής περιόδου. Αναφέρομαι στη διαφορά δυναμικής που εμφανίζεται κάθε φορά που έρχονται κοντά αυτές οι δύο γενιές: οι παππούδες - γιαγιάδες με τα παιδιά τους. Η λεγόμενη τρίτη ηλικία, κάπου μεταξύ 55+ με 32

33

Πάσχα με την οικογένεια: ένα αυθεντικό μήνυμα δύναμης και αισιοδοξίας 75-, είναι αυτή που πρωταγωνιστεί στο πασχαλινό τριήμερο. Πέραν όμως των πρακτικών θεμάτων που διεκπεραιώνουν, υποσυνείδητα και αυθόρμητα φροντίζουν να περνάνε τα ψυχολογικά τους μηνύματα στους νεότερους. Οι άνθρωποι αυτοί έχοντας ζήσει σε δύσκολες εποχές και έχοντας περάσει κακουχίες που οι νεότεροι τις έχουν δει μόνο σε ταινίες, δημιουργούν ερωτηματικά για τον τρόπο και για την ποιότητα της επιβίωσής τους. Πόλεμοι, κατοχή, εξαθλίωση, πραγματικά πολύ δύσκολες συνθήκες. Μέσα όμως από αυτές τις συνθήκες, γαλουχήθηκαν και κατάφεραν να ζήσουν και να δημιουργήσουν, με βασικό κριτήριο την ενότητα και τις αξίες της οικογένειας. Έτσι λοιπόν, έρχονται στο σήμερα να συνεχίζουν να στερούνται πρακτικά και συναισθηματικά, αλλά να δίνουν από το υστέρημά τους στα παιδιά και τα εγγόνια τους. Ίσως είναι λάθος η χρήση της έκφρασης «να στερούνται», γιατί θεωρώ ότι αυτή η ηλικία είναι πραγματικά ευλογημένη. Πρόκειται για ανθρώπους ηθικά προσανατολισμένους, που έχουν μέσα τους μία αστείρευτη πηγή συναισθηματικής ενέργειας. Άνθρωποι που ενώ δεν κρατάνε για τον εαυτό τους τίποτα, παραμένουν τόσο γεμάτοι και ταυτόχρονα τόσο δοτικοί στους κοντινούς τους ανθρώπους. Ίσως γιατί αυτή η δοτικότητα είναι που τους γεμίζει ξανά και ξανά... Οι δεσμοί με την οικογένεια είναι πολύ ισχυροί, η συνοχή και η διατήρησή της, ήταν και παραμένει προτεραιότητα. Το στοιχείο της δοτικότητάς τους χαρακτηρίζει και την κοινότητα, χωρίς μισαλλοδοξίες και καχυποψίες. Τα πολιτισμικά τους βιώματα, έδειξαν το δρόμο για αξίες όπως ο σεβασμός και η εκτίμηση και οφείλουν οι νέες γενιές να τους το ανταποδώσουν. Από την άλλη υπάρχει μία κακ(λ)ομαθημένη γενιά. Γαλουχημένη σε καιρούς πλαστικούς, σε συνθήκες fast food, χωρίς συνέπεια και βάσεις. Μία γενιά στοχευμένη στην παραγωγή και στην υποστήριξη της εύκολης ζωής και με όποιο τρόπο μπορούσαν να επιτευχθούν αυτά. Με ένα μαγικό τρόπο, η δυσκολία απουσίαζε, και αν υπήρχε, προβλημάτιζε μόνο στο ύφος του εξωτερικού καλλωπισμού της. Οι ανάγκες ήταν πολλές, οι απαιτήσεις ακόμα περισσότερες και η βοήθεια από τους γονείς απαιτείτο συνεχώς ως υποχρέωση. Όλα λειτουργούσαν υπέρ της, με τους γονείς, απλούς παρατηρητές ενός ζωντανού blockbuster. Η συστημική συνθήκη του σήμερα, έρχεται να επαναπροσδιορίσει τη νέα γενιά και να την φέρει δίπλα στην 34 παλιότερη, αναγνωρίζοντας την ενότητα ως τη γλώσσα επικοινωνίας μεταξύ τους. Στο εδώ και τώρα, η ολιγοήμερη επιστροφή στην παραδοσιακή οικογένεια, φαντάζει καλύτερη από ένα μήνα σε εξωτικό νησί. Οι παραδόσεις κρατούνται σθεναρά, όχι γιατί δηλώνουν μία ασφάλεια στην πράξη, αλλά και γιατί διατηρούν την πορεία της οικογένειας. Η ελληνική παραδοσιακή οικογένεια, έχει αποτελέσει πρότυπο αξιακής κοινωνικοποίησης, η ασφαλής(;) εξάρτηση των μελών της από αυτή, είναι ένα αρχέτυπο που μεταδίδεται συνειδητά και ασυνείδητα. Αυτές οι παραδόσεις, αποκτούν το νόημά τους όταν η ζαλισμένη γενιά του σήμερα, δεν μπορεί να προσανατολιστεί. Οι γονείς τους όμως, τους δίνουν την ευκαιρία να οριοθετηθούν και να τους διοχετεύσουν ψυχική δύναμη, ακόμα και με τη φράση ότι «όλα θα πάνε καλά». Κανείς δεν μπορεί να το εγγυηθεί, αλλά το γεγονός ότι αυτή η προτροπή προέρχεται από αυτή τη γενιά που κατάφερε και επιβίωσε στα πιο δύσκολα, μόνο αισιοδοξία μπορεί να προσφέρει. Άραγε αυτή η γενιά, θα καταφέρει να δείξει παρόμοια δύναμη ψυχής με την προηγούμενη ώστε να μπορέσει να εμφυσήσει και τις επόμενες γενιές. Τώρα παρουσιάζεται φοβισμένη και ανήμπορη. Δεν έχει βιώσει ξανά τέτοιες καταστάσεις περνώντας από τα ψηλά, στα χαμηλά. Η προηγούμενη γενιά, μαθημένη μόνο στα αναγκαία, κατάφερε να υπερβεί τα δεδομένα και να δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες για το μέλλον των παιδιών της. Το βλέμμα μου είναι σε αυτή τη γενιά του τώρα. Για το πώς θα μπορέσει να διαχειριστεί πρώτα τον εαυτό της και μετά τα παιδιά και τα εγγόνια. Πώς θα μπορέσουν να αυτοαναγορευθούν αρχηγοί της οικογένειας για να οδηγήσουν τις γενιές που έρχονται με ασφάλεια στις νέες, αχαρτογράφητες μέχρι τώρα, συνθήκες. Δεν έχω έτοιμη την απάντηση. Έχω όμως την αμυδρή αισιοδοξία ότι αυτή η εποχή, όσο δύσκολη και να είναι, θα βάλει σε επανεκκίνηση το μυαλό και το συναίσθημά μας και θα μας κάνει να αναγνωρίσουμε τα δεδομένα και τα αυτονόητα. Όπως λένε και οι γηραιότεροί μας, να μην περιμένουμε να τα χάσουμε για να τα εκτιμήσουμε. ΧΑΡΑΛΑΜΠOΣ ΠΙΣΧΟΣ, Ψυχολόγος - Υπαρξιακός Συστημικός Ψυχοθεραπευτής, Ψυχολογικό Κέντρο «Συναίσθηση», www.sinaisthisi.gr