Διημερίδα «Μηχανικοί και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση» 15-16 Απριλίου 2005 ΕΙΣΗΓΗΣΗ Λίνου Κουντουρά Διπλ. Μηχ/γου Μηχ/κου, Τεχν. Δ/τή της ΒΙΑΜΑΡ-Skoda Τηλ. 210-3486685-6, 6974899021 Με την Τεχνολογική Εκπαίδευση ασχολούμαι επαγγελματικά από το 1989. Η δραστηριότητά μου αυτή άρχισε την εποχή που ήμουν Πρόεδρος της Τεχνικής Επιτροπής του ΣΕΑΑ (Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων) δηλ της ομάδας των Τεχνικών Διευθυντών όλων των Εταιρειών που εισάγουν αυτοκίνητα στην Ελλάδα. Είχαμε διαπιστώσει τότε, ότι τα αυτοκίνητα «Νέας Τεχνολογίας» δεν μπορούσαν να επισκευαστούν από τους εμπειροτέχνες μηχανικούς αυτοκινήτων, λόγω της απόλυτης άγνοιας που υπήρχε για τα νέα συστήματα. Συστήματα που ήδη σήμερα θεωρούνται πολύ απλά και προ πολλού ξεπερασμένα, ενώ τότε θεωρούνταν τεχνολογικά θαύματα. Έκτοτε έχω λάβει μέρος σε άπειρα επιμορφωτικά σεμινάρια μηχανικών αυτοκινήτων, αλλά και μαθητών και καθηγητών ΤΕΕ και άλλων τεχνικών σχολών. Η γενική εντύπωση που έχω αποκομίσει από την πλούσια αυτή εμπειρία μου και από αντίστοιχη εμπειρία 20 ετών στην Δ.Γερμανία, είναι ότι τα μεν παιδιά που αποφοιτούν από τα ελληνικά ΤΕΕ δεν έχουν την απαιτούμενη εξειδίκευση που θα τα βοηθήσει να ενταχθούν άμεσα στο εργασιακό περιβάλλον μίας σύγχρονής Εταιρείας. Αυτό οφείλεται στο μεγάλο ποσοστό των γενικών μαθημάτων που διδάσκονται, όπως Φυσική, Μαθηματικά, αλλά και Θρησκευτικά, Ιστορία κλπ, αλλά εξίσου και στο ότι οι Καθηγητές των τεχνολογικών μαθημάτων, παρ όλες τις πράγματι φιλότιμες προσπάθειές τους, δεν προλαβαίνουν τις εξελίξεις μιας Τεχνολογίας, στην οποία ο ανταγωνισμός και τα οικονομικά οφέλη επιβάλουν φρενήρεις ρυθμούς ανάπτυξης. Μένουν επομένως συνεχώς πολύ πίσω σε γνώσεις και δεν μπορούν να δώσουν στους μαθητές τους την εξειδίκευση που απαιτεί ο εργασιακός ανταγωνισμός, σε μια κοινωνία που πλήττεται από την ανεργία των νέων. Δεν είναι 20 μέρες που στην εταιρεία μας (την ΒΙΑΜΑΡ ΑΕ εισαγωγέα των Skoda) 35 Καθηγητές της Μέσης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, ήρθαν με πρωτοβουλία του κ. Εμμανουήλ Κακάρογλου, Σύμβουλου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τους μηχανολόγους και του κ. Βλάση Κουτσούκου προέδρου του Επιστημονικού Συλλόγου των Τεχνολόγων μηχανικών, για να ενημερωθούν στα νέα ηλεκτρονικά συστήματα διαχείρισης κινητήρων (Can Bus). Παρόμοιο ενδιαφέρον για επιμόρφωση δείχνουν όλοι οι Καθηγητές των ΤΕΕ, επειδή γνωρίζουν τις απαιτήσεις της εποχής μας. Πόσοι όμως από αυτούς θα βρουν τους αρμόδιους για να πραγματοποιήσουν τον στόχο τους και πόσες εταιρείες είναι διατεθειμένες να χάσουν χρήματα και χρόνο για να επιμορφώσουν Καθηγητές και κατ επέκταση μαθητές που θα μπορούσαν να είναι πιθανοί αυριανοί ανταγωνιστές;
Η καθημερινότητα είναι διαφορετική από τα λίγα παρόμοια θετικά παραδείγματα. Αδιαφορία του φτωχού μας Κράτους, που αδυνατεί να δώσει τα απαιτούμενα εφόδια, την οικονομική υποστήριξη και τον απαιτούμενο εξοπλισμό των ΤΕΕ. και των ΣΕΚ (Σχολικά Εργαστηριακά Κέντρα) Αδυναμία των Υπηρεσιών να λειτουργήσουν αποτελεσματικά μέσα από τον κυκαιώνα των διατάξεων και των περιοριστικών, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, νόμων. Αδιαφορία των μαθητών, που δεν βλέπουν επαγγελματικές προοπτικές συνδεδεμένες με τις σπουδές τους και την ελεύθερη οικονομία, βιώνοντας μια κοινωνία της «διαπλοκής και της αρπαχτής». Αδιαφορία των Καθηγητών που δεν έχουν ούτε την κοινωνική αποδοχή του παρελθόντος, ούτε την οικονομική άνεση για να αφοσιωθούν στο λειτούργημά τους, αλλά προσπαθούν να «τα βγάλουν πέρα» με δεύτερη και τρίτη εργασία, πέραν αυτής του σχολείου. Ανικανότητα του Κράτους που «κουτοπόνηρα» σκεπτόμενο όχι μόνο επιτρέπει σιωπηρά αυτές τις δραστηριότητες (με το σκεπτικό ότι έτσι μπορεί να δώσει χαμηλότερους μισθούς) αλλά σκέπτεται και να τις επισημοποιήσει με σχετικό διάταγμα. Αδιαφορία και του Υπουργείου για την Τεχνολογική Εκπαίδευση, το οποίο επικεντρώνει όλες του τις προσπάθειες στους εισακτέους της κάθε εκπαιδευτικής χρονιάς στα ΑΕΙ, με αποτέλεσμα να έχει υποβαθμίσει αυτό το ίδιο τα ΤΕΕ σε σχολεία δεύτερης κατηγορίας, δηλαδή σε σχολεία για ανίκανους μαθητές. Άλλωστε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, προωθεί με τις «νέες προτάσεις» του για την επόμενη, πολλοστή, παιδαγωγική μεταρρύθμιση, την επιστροφή της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης στο παλαιό καθεστώς διετούς φοίτησης (τα παλαιά ΤΕΣ δηλαδή) και μάλιστα χωρίς αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα και χωρίς άλλες εκπαιδευτικές διεξόδους (πχ συνέχιση σπουδών σε ανώτερες σχολές). Είναι δε πολύ φυσικό αυτό αφού σχεδόν όλα τα Στελέχη του είναι Καθηγητές γενικών μαθημάτων. Μία άλλη πρόταση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου προβλέπει τον γνωστό από τα μαθητικά μας χρόνια (!) διαχωρισμό σε Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια, αγνοώντας το θεσμό των Πολυκλαδικών Λυκείων. Είναι αυτά που η Ελλάδα δημιούργησε προ ετών με απόλυτη επιτυχία και τα κατήργησε τη στιγμή ακριβώς που άλλα προηγμένα Κράτη αποφάσισαν να τα εφαρμόσουν, μένοντας για άλλη μια φορά παγκοσμίως πίσω ακόμα και από τις δικές μας εξελίξεις. Από που λοιπόν αυτά τα παιδιά και οι Καθηγητές τους να αντλήσουν θάρρος για δυναμική εξόρμηση προς τα εμπρός, που θα τους δώσει την ιδιαίτερη θέση στην σκακιέρα της Ευρωπαϊκής καθημερινότητας; Το 2002 θέλησα να χαρίσω σε ένα ΤΕΕ που είχε και μαθητές φανοποιείας μια Αντίκα, για να την επισκευάσουν και να την επιδεικνύουν. Θα τους χορηγούσα και το μεγαλύτερο μέρος των απαιτούμενων ανταλλακτικών.
Πηγαίνοντας εκεί βρήκα μια τραγική κατάσταση. Αμέσως με επιστολή μου προς τον τότε Υπουργό ΥΠΕΠΘ κ. Ευθυμίου είχα επισημάνει την απερίγραπτη κατάσταση που επικρατούσε στο Τμήμα Φανοποιείας του συγκεκριμένου ΤΕΕ, κάνοντας ταυτοχρόνως και μια πρόταση που θα έλυνε δια παντώς το πρόβλημα κατά τον καλύτερο τρόπο. Ο τότε Υπουργός ευαισθητοποιήθηκε και ανάθεσε σε μια συνεργάτη του να προωθήσει το θέμα. Από τότε πέρασαν 3 χρόνια, ο Υπουργός άλλαξε και μόνο η κατάσταση παραμένει αναλλοίωτη μέχρι σήμερα. Εν τω μεταξύ δεκάδες παιδιά μαθήτευσαν εκεί και αποφοίτησαν από μία σχολή φανοποιείας στην οποία όχι μόνο δεν χωράει αυτοκίνητο για πρακτική εξάσκηση, αλλά ούτε προβλέπεται μια τέτοια ενέργεια. Αρνητικά αντέδρασε τότε και ο Δ/της του ΤΕΕ στην πρόταση του Τμήματος Μηχανικών Αυτοκινήτων, να έρχονται εκεί αυτοκίνητα συγγενών ή φίλων των παιδιών για ένα Service επί πληρωμή, που θα έδινε στους μαθητές τη δυνατότητα να εργασθούν με τη βοήθεια των καθηγητών τους σε σύγχρονα αυτοκίνητα. Το σκεπτικό της άρνησης βασίζονταν στον φόβο να θεωρηθούν τα χρήματα που θα εισέπρατταν οι μαθητές για αγορές βιβλίων ή εξοπλισμού, ως χρηματισμός των Καθηγητών ή του ίδιου του Δ/τή. Τίθεται επομένως το ερώτημα τι πρέπει ή τι μπορεί να γίνει για να βελτιωθεί η κατάσταση. Ένα είναι βέβαιο. Η μείωση του αριθμού των εισακτέων στα ΑΕΙ δεν μπορεί να γίνεται με όλο και πιο απάνθρωπες εξετάσεις, φροντιστήρια, και αποστήθιση κειμένων και μάλιστα αμφισβητούμενης ποιότητας. Αυτό που πρέπει να μεθοδευτεί είναι η αναβάθμιση των τεχνικών σχολών, ώστε όλο και περισσότεροι νέοι να προσανατολίζονται σε ειδικότητες που θα τους εξασφαλίσουν καλές επαγγελματικές δυνατότητες απασχόλησης και ένα καλό βοιωτικό επίπεδο χωρίς πολύ κόπο. Ο σημερινός μονόδρομος για γονείς και παιδιά, που δημιουργήθηκε με την απόλυτη υποβάθμιση των ΤΕΕ, οδηγεί σε οικονομική εξουθένωση των οικογενειών με τα φροντιστήρια για τις δύσκολες κατατακτήριες εξετάσεις, σε πολυετείς ακριβές σπουδές στα Πανεπιστήμια, σε μεταπτυχιακά που πλέον θεωρούνται σχεδόν δεδομένα, και τελικά στην ακαδημαϊκή ανεργία. Το γερμανικό μοντέλο, με την άψογη δευτεροβάθμια τεχνική εκπαίδευση, δημιουργεί τα ισορροπημένα ποσοστά των τεχνιτών, τεχνολόγων μηχανικών και διπλωματούχων, ανακουφίζει την πίεση στα ΑΕΙ, ενώ παράλληλα δίνει τη δυνατότητα σε προικισμένους μαθητές να συνεχίσουν τις σπουδές τους μέσω της «δεύτερης μορφωτικής οδού» μέχρι και την ακαδημαϊκή καριέρα, ακόμα και αν έχουν αρχίσει από μια κατώτερη τεχνική σχολή. Για λόγους ακατανόητους όλοι ανεξαιρέτως οι Υπουργοί Παιδείας των τελευταίων 30 ετών έχουν εστιάσει όλες την κάθε μεταρρύθμισή τους στις «εισαγωγικές» εξετάσεις για μια θέση στα ΑΕΙ, υποβαθμίζοντας ταυτοχρόνως όλες τις κατώτερες τεχνικές σχολές. Η αποτυχία που χαρακτηρίζει τις προσπάθειές τους ήταν αναμενόμενη και κοινή για όλους. Είναι δε βέβαιο ότι και οι πρόσφατες προσπάθειες θα έχουν την ίδια τύχη. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν υπάρχουν σαφείς στόχοι και επιδιώξεις.
Καμία βελτίωση όμως δεν είναι εφικτή αν δεν γνωρίζουμε επακριβώς πιος είναι ο τελικός μας σκοπός. Που θέλουμε να φτάσουμε θεσμικά και ουσιαστικά. Ας διανεμηθεί λοιπόν ένα ερωτηματολόγιο σε όλους : τους Αρχηγούς των Κομμάτων, τους Υπουργούς, τους πολιτικούς, όλους τους Βουλευτές, τους εκπαιδευτικούς, τους Καθηγητές της τεχνολογικής εκπαίδευσης, τους Καθηγητές των ΑΕΙ, όλους τους συνδικαλιστικούς φορείς, τους γονείς και τους μαθητές, τους Φορείς της Βιομηχανίας, τους Φορείς των επισκευαστών, των υδραυλικών, των ηλεκτρολόγων, των μηχανικών αυτοκινήτων, μοτοσικλετών, όλους τους Έλληνες και όλους τους Δημοσιογράφους. Για να απαντήσουν επώνυμα και ενυπόγραφα τι ακριβώς θέλουν από την Παιδεία της Πατρίδας μας γενικότερα και από την Τεχνολογική Παιδεία ειδικότερα. Θα μάθουμε έτσι ποιοι θέλουν τι και αυτοί θα φέρουν την πλήρη ευθύνη για τα όσα ζήτησαν και για το μέλλον των παιδιών μας και του Έθνους. Αφού πρώτα ξεκαθαρίσει με σαφήνεια το τι ζητάμε και τι θέλουμε, τότε και μόνο τότε θα αρχίσει η διερεύνηση του πώς θα υλοποιηθούν αυτά που θέλουμε. Διαφορετικά θα συμβαίνει αυτό που παρατηρούμε τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα : Να υπάρχουν σε οποιαδήποτε πρόταση πάντοτε ενστάσεις από άτομα των οποίων θίγονται τα κεκτημένα, αλλάζουν οι συνήθειες ή ταράσσεται η βολή τους. Αυτό παρατηρείται εδώ και χρόνια, όπου όλοι μας λένε. «το τι δεν θέλουν να γίνει και ποτέ το τι θέλουν και το πώς πρέπει να γίνει αυτό που θέλουν». Και είναι φυσικό, να ανθίστανται στις αλλαγές και να μην λένε το πώς, όταν δεν γνωρίζουν επακριβώς και δεν συμφωνούν εκ των προτέρων με τον τελικό στόχο. Στο Ερωτηματολόγιο που παρατίθεται παρακάτω, αναφέρονται και ορισμένες Θέσεις Απαντήσεις ως συμβολή του υπογράφοντα. Οι απαντήσεις όμως θα έπρεπε να αφορούν όλους μας και να απαντηθούν χωριστά από τον κάθε ένα που θέλει να πάρει μέρος στην συζήτηση, την οποία άνοιξε το ΤΕΕ για την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Εμείς οι Έλληνες, θέλουμε ή όχι ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ θέλουμε να παίζουν τα παιδιά μας και όχι μόνο να διαβάζουν σαν είλωτες; Ναι. Όμως για να μπορούν να παίζουν πρέπει να σταματήσουν τα φροντιστήρια και να λείψει ο ανταγωνισμός των
εισαγωγικών εξετάσεων. Το σχολείο θα μορφώνει τα παιδιά και η δουλειά όλη θα γίνεται στο σχολείο. θέλουμε ελεύθερη είσοδο στα ΑΕΙ σε όποιον το θέλει; Ναι. Όμως για να γίνει αυτό πρέπει να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ΑΕΙ. Σε αυτά θα απασχοληθεί ένας μεγάλος αριθμός Καθηγητών αντίστοιχος με αυτόν που απασχολείται σήμερα στα Φροντιστήρια. Έτσι το κλείσιμο των φροντιστηρίων δεν θα αυξήσει την ανεργία των Καθηγητών. Θέλουμε να είμαστε από αυτούς που κατευθύνουν την Ευρώπη ή οι παντοτινοί ουραγοί κάθε εξέλιξης, που αντιγράφουν κακήν κακώς όσα συντελούνται εκεί, μακριά από δικές μας επιρροές; Με αδιάφορα άτομα στις Υπηρεσίες και στην Κυβέρνηση δεν επιτυγχάνονται πρωτιές. Αν όλα περιορίζονται στο πόσα θα οικονομήσουμε η Ελλάδα έχει περιθώρια μιας δεκαετίας για να εξαφανιστεί αφομοιωμένη στο περιβάλλον των όμορών της θέλουμε να διατηρηθεί ο θεσμός των φροντιστηρίων; Όχι βέβαια. Το φροντιστήριο είναι ένας Ελληνικός θεσμός που κατασπαταλά τα χρήματα της οικογένειας χωρίς ουσιαστικό όφελος, αν όλα λειτουργούν σωστά. Αν όλοι μπαίνουν στα ΑΕΙ δεν θα υπάρχει ανταγωνισμός και δεν θα χρειάζονται φροντιστήρια. Θα βρουν όμως δουλειά οι εργαζόμενοι στα σημερινά Φροντιστήρια; Ναι, θα έχουν δουλειά αφού ένας αντίστοιχος αριθμός Καθηγητών θα απασχολείται πλέον στα ΑΕΙ. θέλουμε δωρεάν Παιδεία; Ναι, αλλά μόνο για τους καλύτερους. Το Κράτος θα διαθέτει όσα ακριβώς διαθέτει και σήμερα για την δωρεάν παιδεία στους καλύτερους μαθητές. Όλοι οι άλλοι θα πληρώνουν δίδακτρα και θα μπορούν να σπουδάζουν όσο διάστημα θέλουν, χωρίς να δεσμεύουν την θέση άλλων, αφού θα υπάρχουν πλέον αρκετά ΑΕΙ για όλους. Έτσι θα προσελκύσουμε και αλλοδαπούς φοιτητές χωρίς να υπάρξει αδικία εις βάρος των ημεδαπών. θέλουμε να σπουδάζουν τα παιδιά μας στη Ρουμανία, Σερβία, Βουλγαρία, Αγγλία, Αμερική κλπ Όχι βέβαια. Δεν θα υπάρχει πλέον λόγος να ξενιτευτεί κάποιος φοιτητής όταν θα μπορεί να σπουδάσει όπου θέλει. θέλουμε εισροή συναλλάγματος και όχι απώλεια και εξαγωγή, για την εκπαίδευση; Δεν θέλουμε να πληρώνουμε χρήματα σε ξένους για υπηρεσίες που μπορούν να παρέχονται στην Ελλάδα. Θα είναι και αυτό ένα από τα θετικά της αλλαγής. θέλουμε δωρεάν εκπαιδευτικά βιβλία; Ναι αλλά με το γερμανικό τρόπο. Δηλαδή τα βιβλία θα χορηγούνται δωρεάν και θα επιστρέφονται σε καλή ή έστω ανεκτή κατάσταση στο τέλος του σχολικού έτους προκειμένου να δοθούν στα επόμενα παιδάκια. Αν κάποιος καταστρέψει ένα ή περισσότερα βιβλία τα πληρώνει. απαιτούμε την αξιολόγηση διπλωμάτων από τρίτες χώρες; Σε μια ενιαία Ευρώπη οι τίτλοι σπουδών πρέπει να είναι ισάξιοι παντού. Πρέπει συνεπώς να φροντίσουμε για την αναγνώριση της ποιότητας των σπουδών μας. αν ναι, μόνο από τις μη ευρωπαϊκές ή από όλες; Ας κρίνουν όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες από κοινού ποια διπλώματα είναι ισάξια των Ευρωπαϊκών και ποια όχι.
θέλουμε ανεξαρτησία των ΑΕΙ; Ναι και γι αυτό ας φροντίζει ο κάθε πρύτανης τα του οίκου του προκειμένου το ΑΕΙ του οποίου ηγείται να έχει τον δείκτη ποιότητας που επιθυμούμε. Δεν είναι δουλειά του Κράτους να αναμιγνύεται και σε αυτά τα θέματα. θέλουμε ισάξια εκπαίδευση με την ευρωπαϊκή; Ναι γι αυτό όσα ΑΕΙ δεν έχουν τον επιθυμητό δείκτη ποιότητας πρέπει να φροντίσουν για αλλαγές στη πρυτανεία τους. μας ενδιαφέρει να υπάρχουν ερευνητικές δραστηριότητες για τους υπερπληθείς και ανέργους συχνά μηχανικούς μας; Θα έπρεπε μια χώρα σαν την Ελλάδα με τόσο μεγάλα ποσοστά αποφοίτων και με πολύ μεγάλους αριθμούς ανέργων αποφοίτων ΑΕΙ να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στη προώθηση ερευνητικών δραστηριοτήτων. Δυστυχώς η κα. Διαμαντοπούλου έδειξε μια προσβλητική αδιαφορία, όταν της πρότεινα ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον πρόγραμμα αξιολόγησης ανέργων αποφοίτων ΑΕΙ και μάλιστα κατά το διάστημα που ήταν επίτροπος για θέματα εργασίας και ανεργίας στην ΕΕ. Προφανώς η ουσιαστική και διαρκής απασχόληση των ανέργων δεν είχε το απαιτούμενο οικονομικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Το έχει πάντως για το Γερμανικό Κράτος που έδειξε τεράστιο ενδιαφέρον για μια συνεργασία στο θέμα αυτό. πρέπει να αυξηθεί σημαντικά η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα; Βεβαίως αλλά πως θα αυξηθεί, όταν οι άμεσα αρμόδιοι αδιαφορούν τόσο πολύ για όλα όσα ενδιαφέρουν τους ξένους, οι οποίοι σε αυτά στηρίζουν και την ευημερία τους. Σήμερα στην Ελλάδα προωθούνται οι εισαγωγές και επιδοτούνται οι εταιρείες που μετακομίζουν σε ανατολικές χώρες. θέλουμε ελεύθερη οικονομία που να βιώνεται όπως πρέπει; Κατευθυνόμενη οικονομία μάλλον θέλουμε, αλλά δεν το λέμε φωναχτά μήπως και μας ακούσουν οι Εταίροι της ΕΕ. θέλουμε αξιοπρεπή εργασία σε όλα τα επαγγέλματα; Για να γίνει αυτό πρέπει το κάθε επάγγελμα να ασκείται από άτομα με πιστοποιημένες ικανότητες και βασικές γνώσεις. Για κανένα επάγγελμα δεν μπορεί να αρκεί η εργασία δίπλα σε έναν εμπειροτέχνη και μόνο. Τριετής φοίτηση και πιστοποίηση πρακτικής εκπαίδευσης πρέπει να είναι προϋπόθεση. θέλουμε να είναι κάθε επάγγελμα κατοχυρωμένο; Σήμερα δημιουργούνται ειδικότητες χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα, όπως πχ η ειδικότητα των Μηχανικών Αυτοκινήτων. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι ούτε για τους Καθηγητές της παραπάνω ειδικότητας δεν υπάρχει σαφήνεια για το ποιος θα διδάξει τι. πρέπει να υπάρχει δουλειά για τους 34.000 μηχανικούς αυτοκινήτων της Ελλάδας; Βεβαίως, αλλά δεν μπορούμε να αφήσουμε την εκπαίδευσή τους στους Εισαγωγείς αυτοκινήτων και μόνο, που αύριο ίσως να μην υπάρχουν πλέον λόγω ενιαίας αγοράς. θέλουμε χτίστες με θεωρητικό υπόβαθρο; Ναι και μάλιστα αμέσως για όσους νέους επιλέξουν αυτό το επάγγελμα. θέλουμε ηλεκτρολόγους εγκαταστάσεων με καλή επιμόρφωση; Ναι, αλλά εδώ κάτι γίνεται τελευταία. ζητάμε υδραυλικούς με γνώσεις και όχι μόνο πρακτικές; Θέλει δουλειά ακόμα για να γίνει θεσμός. Τώρα ο κάθε ένας είναι ότι δηλώνει. Ειδικά οι πανάκριβοι υδραυλικοί.
πιστεύουμε στη σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας; Παλαιότερα ήταν εφικτή. Σήμερα είναι ασύμφορη για τις εταιρείες επειδή ο σοσιαλιστικός νόμος προβλέπει να αμείβονται οι τεχνίτες με τον ίδιο βασικό μισθό, είτε είναι άπειροι είτε έμπειροι. Το αντίστοιχο μοντέλο της Γερμανίας προέβλεπε 1/3 του ημερομισθίου για τον εργαζόμενο πρωτοετή μαθητή μιας τεχνικής σχολής, 2/3 μόλις έφερνε τον προβιβασμό του στην επόμενη τάξη και ολόκληρο τον μισθό μόλις τελείωνε τη σχολή, οπότε γινόταν και μια σχετική γιορτούλα στον χώρο εργασίας. Σε εμάς ο νόμος υποχρεώνει να δίνουμε το ίδιο ημερομίσθιο στον αρχάριο μαθητή και στον ολοκληρωμένο τεχνίτη, με αποτέλεσμα να μη βρίσκει εργασία όποιος δεν έχει προϋπηρεσία και τα παιδιά μας να έχουν τεράστιο ποσοστό ανεργίας. θέλουμε εργασία για όλους και όχι ανεργία; Όταν όλοι τα κάνουν όλα, δεν υπάρχει τελικά θέση για κανέναν. Οι αγρότες κάνουν τους χτίστες, οι εργάτες τους υδραυλικούς, οι ηλεκτρολόγοι οικοδομών τους ηλεκτρολόγους αυτοκινήτων κοκ. Τελικά κανείς δεν κάνει τίποτα σωστά. θέλουμε τους εργαζόμενους αλλοδαπούς; Ας καθορίσουμε πρώτα γιατί τους θέλουμε και ας επιλέγουμε εκ των προτέρων ποιους θα βάλουμε στην Ελλάδα. Μπαίνοντας ας τους εφοδιάσουμε στα σύνορα με μία ταυτότητά και ας ζητήσουμε να μας αναφέρουν εντός τριών ημερών την κάθε εργασία στην οποία θα προσληφθούν και την κατοικία τους, επί ποινή απέλασης αν αμελήσουν. Κάπως έτσι γίνεται από το 1958 στη Γερμανία, με αποτέλεσμα να συμβάλλουν οι αλλοδαποί σημαντικά στην γερμανική οικονομία και το αντίστοιχο ΙΚΑ. και αν ναι σε τι εργασίες; Στην Ελλάδα οι Έλληνες είναι οι υπάλληλοι και οι αλλοδαποί οι επιχειρηματίες και εργολάβοι. Όσο για το ΙΚΑ το πληρώνουμε μόνο εμείς. Εκείνοι στο απυρόβλητο. (το όχι όλοι εννοείται). Τι έχουμε κάνει όλα αυτά τα χρόνια για να επιλέγουμε τους μετανάστες σύμφωνα με τις ειδικότητες που επιθυμούμε; Τίποτα απολύτως. Απλώς προσαρμοστήκαμε στην εισροή των ξένων σαν να ήταν αναγκαίο κακό. θέλουμε καθηγητές μέσης τεχνολογικής εκπαίδευσης με γνώσεις νέων τεχνολογιών; Πώς όταν οι περισσότεροι δουλεύουν σε άλλες δουλειές και όλοι ασχολούνται και με τα φροντιστήρια. Που να μείνει χρόνος για επιμόρφωση εκτός ωραρίου! Γιατί βέβαια την εντός ωραρίου τη θέλουν όλοι, αλλά δεν μιλάμε για αυτή. Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει σε άλλες χώρες, όπου οι Καθηγητές έχουν 8ωρη παρουσία στο σχολείο, ανεξαρτήτως από τις ώρες διδασκαλίας και ένα μήνα διακοπές, ανεξάρτητα με τις διακοπές των μαθητών, σήμερα οι Καθηγητές μας δεν έχουν πραγματική παρουσία ούτε καν το 6ωρο, αλλά φεύγουν μόλις καλύψουν τις ώρες διδασκαλίας τους. Απαιτούμε αποτελεσματική μέση τεχνολογική εκπαίδευση; Θα είναι δυνατή μόνο όταν γίνουν όλα τα παραπάνω πράξη. θέλουμε την αξιολόγηση των καθηγητών; Ναι. Δεν γίνεται αλλιώς. Εγώ προσωπικά γνωρίζω για Καθηγητές που δεν έμπαιναν ποτέ στην τάξη, για άλλον που ήταν σχιζοφρενής, για άτομα χωρίς γνώσεις, αλλά και για εξαιρετικούς δασκάλους και παιδαγωγούς. Το να βάλουμε όλους αυτούς σε ένα καζάνι, θα είναι μια συνδικαλιστική πράξη κατά των παιδιών μας. Χρειάζεται μεγάλο ξεκαθάρισμα και εδώ πρέπει να
συμβάλουν αποφασιστικά οι συνδικαλιστές, γιατί φέρουν μεγάλη ευθύνη απέναντι των παιδιών μας. Η τελευταία αξιολόγηση καθηγητών έγινε το 1980. Απαιτείται λοιπόν αξιολόγηση, αλλά με αντικειμενικά κριτήρια, που εξασφαλίζονται μόνο όταν ο Καθηγητής αξιολογείται όχι από κάποιους διευθυντές, αλλά από τις επιδόσεις των μαθητών του. Αυτό ισχύει στα Φροντιστήρια, με άριστα όπως γνωρίζουμε αποτελέσματα. μας ενδιαφέρει μια υψηλή κοινωνική αποδοχή για τιους καθηγητές; Παλαιότερα ο δάσκαλος ήταν πάμφτωχος, αλλά καταξιωμένος κοινωνικά. Σήμερα μετριέται με την περιουσία που έκανε, άσχετα με ποιόν τρόπο. Γνωρίζω έναν δάσκαλο χωριού, που το βράδυ είναι γκαρσόνι σε καφετερία που συχνάζουν οι μαθητές του. Ποιόν σεβασμό θα του δείξουν το πρωί τα παιδάκια, όταν το βράδυ του δίνουν εντολές και πουρμπουάρ; ζητάμε αφοσίωση των καθηγητών στο επάγγελμά τους; Αφοσίωση με μοναδικό κίνητρο την σύνταξη ή τη δεύτερη δουλειά και το απογευματινό φροντιστήριο δεν είναι δυνατόν να υπάρξει, ούτε με κριτήριο επαγγελματικής ανόδου τα χρόνια υπηρεσίας. θέλουμε διεύρυνση της εκπαίδευσης και στις επιχειρήσεις; Σε αυτές θα μπορούσαν να απασχολούνται οι Καθηγητές Τεχνικών Σχολών για ορισμένους μήνες τον χρόνο. Έτσι και μόνο θα είχαν την άμεση επαφή με το αντικείμενο της δουλειάς τους και θα πρόσφεραν σύγχρονη μάθηση στους μαθητές τους. Αυτό όμως θέλει κόπο και χρόνο. Μήπως δεν υπάρχει ούτε καν η πρόθεση για κάτι τέτοιο, όταν το σλόγκαν είναι «γίνε Καθηγητής για να κάάάθεσαι»; Θέλουμε πριν την εξειδίκευση μια γενική παιδεία για τα παιδιά μας ή προτιμούμε να γίνονται εξειδικευμένοι εργάτες μιας χρήσης ; θέλουμε έξυπνους ή μόνο κουτοπόνηρους πολίτες; Η ολοκληρωμένη γενική παιδεία είναι αυτή που κάνει τον άνθρωπο ένα ανώτερο πλάσμα, αρκεί να γίνεται σωστά και να μην περιορίζεται σε βαθμολογίες και αποστηθίσεις. Για την παιδεία αυτή χρειάζονται γενναίες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και κατάλληλοι δάσκαλοι. Αυτούς πρέπει να βρούμε και να τους δώσουμε την ευκαιρία να δημιουργήσουν τα ελληνόπουλα του μέλλοντος, που θα αναδείξουν μια άλλη Ελλάδα από αυτή του παρελθόντος. Παραπάνω έκανα μια προσπάθεια να απαντήσω εγώ στις ερωτήσεις του ερωτηματολόγιου, δίδοντας ταυτόχρονα μια ιδέα για το πώς θα μπορούσαν πολλά να γίνουν. Όμως θα υπάρξουν και άλλα πώς και μάλιστα αξιόλογα, από διάφορους ανθρώπους και τα πώς αυτά θα αποτελέσουν τις βάσεις για μια νέα αρχή. Άλλωστε όποιος απαντήσει σε αυτές τις ερωτήσεις θα έχει σχεδόν απαντήσει και το πώς σε γενικές γραμμές. Λίνος Κουντουράς