Πρώτο Διεθνές Συνέδριο 23-25 Μαρτίου Κινητικές Διαταραχές Ομιλίας σε παιδιά και ενήλικες Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΠΑΡΤΕΝΕΡ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Δρ. Λουΐζα Βωνιάτη PhD., Med., SLT Δέσπω Λεοντίου BSc., SLT Πατρίτσια Κυριάκου MSc., SLT 2018 Λευκωσία
Βασικοί όροι ΓΛΩΣΣΑ : ικανότητα έκφρασης, έμφυτη σε όλους τους ανθρώπους (Hulit & Howard, 2002). Γλωσσική διαταραχή: η γλωσσική ανάπτυξη δεν ακολουθεί την τυπική ανάπτυξη (Hegde, 2010). Δοκιμασίες Αξιολόγηση Διάγνωση Θεραπευτικό πλάνο (Condouris, Meyer, & Tager-Flusberg, 2003).
Τρόποι αξιολόγησης Ανεπίσημοι Ελεύθερο γλωσσικό δείγμα Σταθμισμένα τεστ Επίσημοι (Shulman & Capone, 2010;Condouris, Meyer, & Tager-Flusberg, 2003)
Γλωσσικοί δείκτες ελεύθερου γλωσσικού δείγματος Μέσο μήκος εκφωνήματος (ΜΜΕ) Ελληνική γλώσσα: σύνολο των λέξεων δια το σύνολο των εκφορών (Καμπανάρου, 2007). Αριθμός διαφορετικών λέξεων (ΑΔΛ) Το άθροισμα των διαφορετικών λέξεων σε συγκεκριμένο αριθμό εκφορών. Πληροφορίες για το επίπεδο της σημασιολογίας (Mimeau et al., 2015).
Ανάγκη Διερεύνησης Έλλειψη σχετικών ερευνητικών δεδομένων. Δημιουργία βάσης δεδομένων τυπικών βαθμών ανάπτυξης. Δημιουργία μιας προκαταρκτικής βάσης μετρήσεων του ΜΜΕ και του ΑΔΛ. Σύγκριση μετρήσεων ΜΜΕ και ΑΔΛ.
Θεωρητικό υπόβαθρο Έρευνα 1: Bornstein, et al. (2000) γλωσσικής ανάπτυξης. 33 Αγγλόφωνα παιδιά, 2;0 χρονών, τυπικής Σκοπός: Έλεγχος (περιβάλλον, συνομιλητή) που μπορεί να έχουν επίδραση στα παιδιά όταν συλλέγεται ένα γλωσσικό δείγμα. 6
Έρευνα 2: Hoff-Ginsberg & Krueger (1991) 16 παιδιά (8 αγόρια και 8 κορίτσια) ηλικίας 1;9 3;0 χρόνων με μητρική γλώσσα την Αγγλική. Σκοπός: Διερεύνηση επίδρασης των μεταβλητών (όπως η αλλαγή χώρου και η αλλαγή συνομιλητή) στην χρήση της γλώσσας των παιδιών κατά τη διάρκεια συνομιλίας. Συλλογή δείγματος με 3 διαφορετικούς συνομιλητές (2 μεγαλύτερα αδέρφια και μητέρα) στο σπίτι 7
Έρευνα 3: Mannle, Barton & Tomasello (1992) 16 παιδιά ηλικίας 22 26 μηνών. Σκοπός: Διερεύνηση των ποσοτικών χαρακτηριστικών της ομιλίας του παιδιού, του τρόπου συζήτησης και της διόρθωσης λαθών κατά τη διάρκεια της συζήτησης.
Μέθοδος συλλογής δεδομένων Ερευνητικός σχεδιασμός Προοπτική μελέτη παρακολούθησης. Τυχαία δειγματοληψία. Δείγμα 20 παιδιά (9 κορίτσια και 11 αγόρια), τριών ετών. Τυπική γλωσσική ανάπτυξη συμμετεχόντων. Μονόγλωσσα (ομιλούντα την κυπριακή διάλεκτο).
Χώρος συλλογής ελεύθερου γλωσσικού δείγματος 10
Συλλογή γλωσσικού δείγματος με μητέρα (οικείος συνομιλητής)
Συλλογή γλωσσικού δείγματος με μη οικείο συνομιλητή 12
Παράδειγμα υλικού για συλλογή ελεύθερου γλωσσικού δείγματος
Αποτελέσματα Μετρήσεις ΜΜΕ και ΑΔΛ των ίδιων παιδιών κατά την αλληλεπίδραση με τον γονέα και ακολούθως με την ερευνήτρια. Χρήση SPSS (t-test για ζευγαρωτές παρατηρήσεις).
Πίνακας 1 Έλεγχος t του ΜΜΕ MME (Γονέας) MME (Ερευνήτρια) Μέση τιμή 2,697 2,454 Τυπική Απόκλιση 0,602 0,753 Μέγεθος δείγματος 20 20 Βαθμοί ελευθερίας 19 T 1,498 P(T<=t) 0,075
Έλεγχος t του ΜΜΕ Ο Μέσος Όρος του ΜΜΕ όταν το παιδί αλληλεπιδρούσε με ένα εκ των δύο γονέων ήταν 2.697 (Τυπική Απόκλιση= 0.602). Ο Μέσος Όρος του ΜΜΕ όταν το παιδί αλληλεπιδρούσε με μια ερευνήτρια ήταν 2.454 (ΤΑ= 0.753). Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στους δύο δείκτες (t=1.498, p=0.075) που αυτό δείχνει ότι δεν υπάρχει σημαντική αλλαγή στο ΜΜΕ όταν τα παιδιά αλληλεπιδρούν με τον γονέα ή την ερευνήτρια. (Πίνακας 1).
Πίνακας 2 Έλεγχος t του ΑΔΛ ΑΔΛ (Γονέας) ΑΔΛ (Ερευνήτρια) Μέση τιμή 133,15 119,6 Τυπική Απόκλιση 28,69 35,18 Μέγεθος δείγματος 20 20 Βαθμοί ελευθερίας 19 T 1,757 P(T<=t) 0,048
Έλεγχος t του ΑΔΛ Ο Μέσος Όρος του ΑΔΛ, όταν το παιδί αλληλεπιδρούσε με ένα εκ των δύο γονέων του ήταν 133.15 (ΤΑ= 28.69). Ο Μέσος Όρος του ΑΔΛ, όταν το παιδί αλληλεπιδρούσε με την ερευνήτρια ήταν 119.60 (ΤΑ= 35.18). Μέσα από αυτές τις μετρήσεις φάνηκε ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά (t=1.757, p= 0.048). Τα παιδιά όταν αλληλεπιδρούσαν με γονέα παρήγαγαν περισσότερες διαφορετικές λέξεις σε σύγκριση με αυτές που παρήγαγαν όταν ήταν με ερευνήτρια.
Στους πίνακες 3 και 4 που ακολουθούν παρουσιάζονται αντίστοιχα ο Μέσος Όρος και η τυπική απόκλιση Πίνακας 3: Σύγκριση Μέσης Τιμής και Τυπικής Απόκλισης ΜΜΕ 4 3.5 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0 MME (Γονέας) ΜΜΕ (Ερευνήτρια)
Πίνακας 4: Σύγκριση Μέσης Τιμής και Τυπικής Απόκλισης ΑΔΛ 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 ΑΔΛ (Γονέας) ΑΔΛ (Ερευνήτρια)
Συζήτηση /Συμπεράσματα (1) Συνολικά, έχουν βρεθεί διάφορα αποτελέσματα ερευνών, σχετικά με την συμβολή του συνομιλητή στην ομιλία των παιδιών, τα οποία χωρίστηκαν ανάλογα με τους γλωσσικούς δείκτες (ΜΜΕ και τον ΑΔΛ). Mannle et al., (1992) Tα παιδιά είχαν μεγαλύτερο ΜΜΕ όταν αλληλεπιδρούσαν με την μητέρα τους παρά με τα αδέρφια τους.
Συζήτηση/ Συμπεράσματα (2) Hoff-Ginsberg & Krueger (1991) και Bornstein et al. (2000) υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά του ΜΜΕ των παιδιών όταν αλληλεπιδρούσαν με την μητέρα τους σε σχέση με κάποιον άλλο συνομιλητή. Δεν Δεν έγινε έλεγχος του ΑΔΛ, γι αυτό και δεν μπορεί να γίνει σύγκριση της παρούσας μελέτης με άλλες.
Συμπεράσματα Σύμφωνα με την παρούσα έρευνα: Η συμβολή του συνομιλητή στην ομιλία των παιδιών διαφέρει ανάλογα με τον γλωσσικό δείκτη. Το ΜΜΕ δεν διαφοροποιείται ανάλογα με τον συνομιλητή. Η συλλογή πληροφοριών για τον ΑΔΛ του παιδιού είναι πιο αντιπροσωπευτική με την αλληλεπίδραση παιδιού-γονέα.
Εισηγήσεις Χρήση μεγαλύτερου αριθμού συμμετεχόντων. Αύξηση ηλικιακού εύρους των παιδιών. Περεταίρω ανάλυση της ομιλίας του παιδιού. Έλεγχος της επίδρασης του χώρου στην ομιλία του παιδιού (οικείος χώροςκλινικό πλαίσιο). Σύγκριση διαφορετικών γλωσσικών δεικτών μεταξύ τους. Σύγκριση επίδοσης των παιδιών ανάλογα με το φύλο τους.
Εν κατακλείδι Καινοτόμες πληροφορίες. Προαγωγή τρόπου αξιολόγησης των παιδιών. Υποστήριξη σε ερευνητικά δεδομένα την επιλογή του καταλληλότερου συνομιλητή για την αξιολόγηση. Συλλογή δείγματος αντιπροσωπευτική του γλωσσικού προφίλ των παιδιών.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ! 26
Βιβλιογραφία (1) Καμπανάρου, Μ. (2007). Διαγνωστικά θέματα Λογοθεραπείας. Ελλην. Αθήνα. Bornstein, M. H., Haynes, O. M., Painter, K. M., & Genevro, J. L. (2000). Child language with mother and with stranger at home and in the laboratory: a methodological study. Journal of Child Language, 27(2), 407 20. http://doi.org/10.1017/s0305000900004165 Condouris, K., Meyer, E., & Tager-Flusberg, H. (2003). The Relationship Between Standardized Measures of Language and Measures of Spontaneous Speech in Children With Autism. American Journal of Speech- Language Pathology / American Speech-Language-Hearing Association, 12(3), 349 358. http://doi.org/10.1044/1058-0360(2003/080) Hegde, M. N. (2001). Introduction to communicative disorders (3 rd ed.) Austin, TX: Pro- Ed. Hoff-Ginsberg, E., & Krueger, W. M. (1991). Older siblings as conversational partners. Merrill-Palmer Quarterly, 37(3), 465-481. Hulit, L. M., & Howard, M. R. (2002). Born to talk: An introduction to speech and language development (3 rd ed.). Boston, MA: Allyn & Bacon.
Βιβλιογραφία(2) Mannle, S., Barton, M., & Tomasello, M. (1992). Two-year-olds conversations with their mothers and preschool-aged siblings. First Language, 12, 57 71. Mimeau C, Plourde V, Ouellet A, & Dionne G. (2015). Comparison of measures of morphosyntactic complexity in French-speaking school-aged children, First Language, 35(2), 163 181. Shatz, M., & Gelman, R. (1973). The development of communications skills: Modifications in the speech of young children as a function of listener. Monographs of the Society for Research in Child Development, 38, 1 37 Shulman, B. B., & Capone, N. C. (2010). Language development: foundations, processes, and clinical applications. Sudbury, Mass.: Jones & Bartlett Publishers.