ΤΑ ΡΑΑΜΥΘΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
Ένασ από τουσ πρϊτουσ ανκρϊπουσ που μίλθςε για τθν ικανότθτα των παιδιϊν να ςκζφτονται αφθρθμζνα ιταν ο ιδρυτισ τθσ Φιλοςοφίασ για παιδιά Matthew Lipman. Ουςιαςτικά πάνω ςτισ δικζσ τουσ κεωρίεσ βαςίςτθκαν αργότερα επιςτιμονεσ ςτθν προςπάκεια τουσ να εξθγιςουν ποίεσ είναι οι δυνατότθτεσ του παιδικοφ μυαλοφ. Σε αντίκεςθ με όςα υπιρχαν ςτο παρελκόν τα παιδιά μποροφν να εκφράηουν απόψεισ και να ςυμμετζχουν ςε ςυηθτιςεισ ενεργά. Πμωσ ςε καμία περίπτωςθ δεν αντιλαμβάνονται τα πράγματα όπωσ οι ενιλικεσ. Το παραμφκι, λοιπόν, αποτελεί τον πιο προςιτό τρόπο να κινθτοποιθκεί θ ςκζψθ των παιδιϊν διότι αυτά ταυτίηονται με τουσ ιρωεσ κρίνουν τισ ςκζψεισ, τισ πράξεισ και τισ απόψεισ των θρϊων και βιϊνουν τα προβλιματά τουσ. Στο παραμφκι άψυχα και ζμψυχα όντα προςωποποιοφνται με ςκοπό να διδάξουν διάφορα πράγματα ςτα παιδιά. Το παραμφκι μπορεί να βοθκιςει ςτθν καλλιζργεια μιασ πολφπλευρθσ προςωπικότθτασ και ςτθν ανάπτυξθ τθσ κριτικισ ςκζψθσ από παιδικι ακόμα θλικία.
Το παραμφκι δεν πρζπει να διαβάηεται με ςκοπό να περνάει θ ϊρα του παιδιοφ αλλά να ζχει παιδευτικό χαρακτιρα. Το παιδί πρζπει να παροτρφνεται να ςυμμετζχει ενεργά γιατί αλλιϊσ κα γίνεται πακθτικόσ δζκτθσ, κα αδιαφορεί, κα πλιττει γιατί δεν κα εξάπτεται θ φανταςία του. Είναι προφανζσ, λοιπόν, ότι το παραμφκι είτε αποτελεί αυτόνομο μζςο εκπαίδευςθσ είτε λειτουργεί ςυμπλθρωματικά είναι ςκόπιμο να υπάρχει ςτα θμεριςια προγράμματα του νθπιαγωγείου τουλάχιςτον. Ρροσ επίρρωςθ των όςων ειπϊκθκαν κα αναφζρουμε κάποια παραδείγματα για το πϊσ μποροφν τα παραμφκια να χρθςιμοποιθκοφν μζςα ςτθν τάξθ ωσ εργαλείο εκπαίδευςθσ.
Αρχίηοντασ με τα βαςικά όπωσ το να καταλάβει το παιδί τουσ κινδφνουσ που ελλοχεφουν. Κλαςςικό παραμφκι ςε αυτι τθν περίπτωςθ αποτελεί O λφκοσ με τα επτά κατςικάκια, όπου θ μαμά κατςίκα είχε πει ςτα παιδιά τθσ να μθν ανοίξουν τθν πόρτα όςο εκείνθ κα απουςιάηει, εκείνα όμωσ δεν τθν άκουςαν με αποτζλεςμα ο λφκοσ να φάει τα 6 από τα 7 κατςικάκια.
Πςον αφορά τθν αξιοποίθςθ του χρόνου το παιδί μπορεί να ςυνειδθτοποιιςει ότι όταν κάνει κάτι με αγγαρεία όχι μόνο δε κα είναι αποτελεςματικό αλλά κα το ζχει κουράςει πολφ ςτθν πορεία για τθν υλοποίθςι του. Χαρακτθριςτικό παράδειγμα Tα τρία γουρουνάκια όπου τα 2 προςζφυγαν ςτθν εφκολθ λφςθ ενϊ το 3 ο κόπιαςε για να χτίςει το ςπίτι του που εν τζλει ιταν αυτό που ζςωςε και τα 3 γουρουνάκια από τον κακό το λφκο.
Μια ιςτορία που μπορεί να ευαιςκθτοποιιςει το παιδί όςον αφορά τισ κοινωνικζσ διακρίςεισ και το ρατςιςμό είναι Το αςχθμόπαπο. Μζςα από αυτό διατυπϊνονται απορίεσ όπωσ : Γιατί πιςτεφεισ ότι δεν ικελαν το αςχθμόπαπο τα άλλα παπάκια; Θεωρείσ ςωςτό που κανείσ δεν ικελε το αςχθμόπαπό επειδι ιταν διαφορετικό; Ρϊσ κα αιςκανόςουν εςφ εάν κανείσ δε ςε ικελε επειδι διαφζρεισ;
Τζλοσ ζνα ακόμα χαρακτθριςτικό παράδειγμα για το πϊσ το παραμφκι βοθκάει ςτθν ανάπτυξθ τθσ κριτικισ ςκζψθσ αποτελεί το Ένα ψάρι που δεν ιξερε να κολυμπάει ςτο οποίο ζνα ψάρι κλειςμζνο ςε μια γυάλα κζλει να κολυμπιςει ελεφκερο όμωσ όταν τα καταφζρνει φοβάται πάρα πολφ και κζλει να γυρίςει ςτθν γυάλα του. Και εδϊ τα παιδιά μποροφν να ςκεφτοφν : Γιατί ικελε να φφγει από τθ γυάλα; Θα κζλατε και εςείσ να φφγετε; Γιατί κζλθςε να γυρίςει; Γιατί φοβικθκε όταν ιταν ελεφκερο; Εςείσ πωσ κα νιϊκατε;
Ένα ψάρι που δεν ιξερε να κολυμπάει Βαρβαροφςθ Λιδα Το αςχθμόπαπο Χάνσ Κρίςτιαν Άντερςεν Τα 3 γουρουνάκια Εϊμερυ Χζδερ Ο λφκοσ και τα 7 κατςικάκια Ανιζσ Βαντεβίλε
Άλλα Ραραμφκια που Βοθκοφν ςτθν Ανάπτυξθ τθσ Κριτικισ Σκζψθσ Αχ γιατί να είμαι γάτα Ο τηίτηικασ και ο μζρμθγκασ Ο λαγόσ και θ χελϊνα Η Χιονάτθ και οι 7 νάνοι Κάνε με μια αγκαλιά
Εργαςία των: εμουντάκθ Ειρινθ - Λιδα Λιακοποφλου Μθλιά - Ελζνθ Ρθγζσ: http://www.elliepek.gr/documents/5o_synedr io_eisigiseis/ntoulia_athina.pdf Και οι 2 πρϊτεσ εικόνεσ είναι από εικόνεσ ςτο Google