wayyäbö élöhîm el- ábîmeºlek BaHálôm halläºylâ wayyöº mer lô hinnükä mët `al-hä iššâ ášer-läqaºhtä wühiw Bü`ùºlat Bäº`al

GENESIS 20 And Abraham journeyed from thence toward the land of the South, and dwelt between Kadesh and Shur; and he sojourned in Gerar. ויסע משם אברהם ארצה הנגב וישב בין קדש ובין שור ויגר בגרר vai yis sa mi sham av ra ham ar tzah han ne gev vai ye shev bein-ka desh u vein shur vai ya gar big rar. ו יּ סּ ע מ שּׁ ם א ב ר ה ם א ר צ ה ה נּ ג ב ו יּ שׁ ב בּ ין ק ד שׁ וּב ין שׁ וּר ו יּ ג ר בּ ג ר ר wayyissa` miššäm abrähäm aºrcâ hanneºgeb wayy뺚eb Bên-qädëš ûbên šûr wayyäºgor Bigrär και εκινησεν εκειθεν αβρααμ εις γην προς λιβα και ωκησεν ανα μεσον καδης και ανα μεσον σουρ και παρωκησεν εν γεραροις kai ekinēsen ekeithen abraam eis gēn pros liba kai ōkēsen ana meson kadēs kai ana meson sour kai parōkēsen en gerarois 2 And Abraham said of Sarah his wife: 'She is my sister.' And Abimelech king of Gerar sent, and took Sarah. 2 ויאמר אברהם אל שרה אשתו אחתי הוא וישלח אבימלך מלך גרר ויקח את שרה vai yo mer av ra ham el-sa rah ish tov a cho ti hi v vai yish lach a vi me lech me lech ge rar vai yik kach et-sa rah. 2 ª! : g = %x dq#: : v ET+ / {T+ /{ ' %y+ fq##r! ' = % Lx kf! : g + -!} : : / Q# wayyöº mer abrähäm el-särâ ištô áhöºtî hiw wayyišlah ábîmeºlek meºlek Gürär wayyiqqah et-särâ 2 ειπεν δε αβρααμ περι σαρρας της γυναικος αυτου οτι αδελφη μου εστιν εφοβηθη γαρ ειπειν οτι γυνη μου εστιν μηποτε αποκτεινωσιν αυτον οι ανδρες της πολεως δι' αυτην απεστειλεν δε αβιμελεχ βασιλευς γεραρων και ελαβεν την σαρραν eipen de abraam peri sarras tēs gunaikos autou oti adelphē mou estin ephobēthē gar eipein oti gunē mou estin mēpote apokteinōsin auton oi andres tēs poleōs di' autēn apesteilen de abimelech basileus gerarōn kai elaben tēn sarran

3 But Elohim came to Abimelech in a dream of the night, and said to him: 'Behold, thou shalt die, because of the woman whom thou hast taken; for she is a man's wife.' 3 ויבא אלהים אל אבימלך בחלום הלילה ויאמר לו הנך מת על האשה אשר לקחת והוא בעלת בעל vai ya vo e lo him el-a vi me lech ba cha lo vm hal la ye lah vai yo mer lov hin ne cha met al-ha 'i shah a sher-la kach ta ve hi v be 'u lat ba 'al. 3 #x! # k %v + : f! i! +4 = {/ U^! Ly+: / Q#! + 'rx! - L+ %CT+x / ' + - '!} Y ו יּ בּ ע ל ת בּ ע ל wayyäbö élöhîm el- ábîmeºlek BaHálôm halläºylâ wayyöº mer lô hinnükä mët `al-hä iššâ ášer-läqaºhtä wühiw Bü`ùºlat Bäº`al 3 και εισηλθεν ο θεος προς αβιμελεχ εν υπνω την νυκτα και ειπεν ιδου συ αποθνησκεις περι της γυναικος ης ελαβες αυτη δε εστιν συνωκηκυια ανδρι kai eisēlthen o theos pros abimelech en upnō tēn nukta kai eipen idou su apothnēskeis peri tēs gunaikos ēs elabes autē de estin sunōkēkuia andri 4 Now Abimelech had not come near her; and he said: 'Lord, wilt Thou slay even a righteous nation? 4 ואבימלך לא קרב אליה ויאמר אדני הגוי גם צדיק תהרג va 'a vi me lech lo ka rav e lei ha vai yo mar a do nai ha go vy gam-tzad dik ta ha rog. 4 ª :! k' xg8 - E'L! ' w : / w Q#! 'r + : x +T+ / w ' # wa ábîmeºlek lö qärab ëlêºhä wayyö mar ádönäy hágôy Gam-caDDîq Tahárög 4 αβιμελεχ δε ουχ ηψατο αυτης και ειπεν κυριε εθνος αγνοουν και δικαιον απολεις abimelech de ouch ēpsato autēs kai eipen kurie ethnos agnooun kai dikaion apoleis 5 Said he not himself unto me: She is my sister? and she, even she herself said: He is my brother. In the simplicity of my heart and the innocency of my hands have I done this.' 2

5 הלא הוא אמר לי אחתי הוא והיא גם הוא אמרה אחי הוא בתם לבבי ובנקין כפי עשיתי זאת ha lo hu a mar-li a cho ti hi v ve hi-gam-hi v a me rah a chi hu be tam-le va vi u ve nik yon kap pai a si ti zot. 5 ה ל א ה וּא א מ ר ל י א ח ת י ה וא ו ה יא ג ם ה וא א מ ר ה א ח י ה וּא בּ ת ם ל ב ב י וּב נ ק י ן כּ פּ י ע שׂ ית י ז את hálö hû ä mar-lî áhöºtî hiw wühî -gam-hiw ä mrâ ähî hû Bütom-lübäbî ûbüniqyön KaPPay `äsîºtî zö t 5 ουκ αυτος μοι ειπεν αδελφη μου εστιν και αυτη μοι ειπεν αδελφος μου εστιν εν καθαρα καρδια και εν δικαιοσυνη χειρων εποιησα τουτο ouk autos moi eipen adelphē mou estin kai autē moi eipen adelphos mou estin en kathara kardia kai en dikaiosunē cheirōn epoiēsa touto 6 And Elohim said unto him in the dream: 'Yea, I know that in the simplicity of thy heart thou hast done this, and I also withheld thee from sinning against Me. Therefore suffered I thee not to touch her. 6 ויאמר אליו האלהים בחלם גם אנכי ידעתי כי בתם לבבך עשית זאת ואחשך גם אנכי אותך מחטו לי על כן לא נתתיך לנגע אליה vai yo mer e lav ha 'e lo him ba cha lom gam a no chi ya da' ti ki ve tam-le va ve cha a si ta zot va 'ech soch gam-a no chi o vt cha me cha tov-li al-ken lo-ne tat ti cha lin go a' e lei ha. xu =L ' )} - 6 ET g % #= O v=' g 4{U + - = ' V{ ' k 4 { '' ) - E- yy %C- '! ~ Y! #' {+ : / Q# kx + µ E+U' '! = +0V + 4' + L& r % / wayyö mer ëläyw hä élöhîm BaHálöm Gam änökî yädaº`tî Kî bütom-lübäbkä `äsîºtä zzö t wä ehsök Gam- änökî ô tkä mëhá ô-lî `al-kën lö -nütattîºkä lingöª` ëlêºhä 6 ειπεν δε αυτω ο θεος καθ' υπνον καγω εγνων οτι εν καθαρα καρδια εποιησας τουτο και εφεισαμην εγω σου του μη αμαρτειν σε εις εμε ενεκεν τουτου ουκ αφηκα σε αψασθαι αυτης eipen de autō o theos kath' upnon kagō egnōn oti en kathara kardia epoiēsas touto kai epheisamēn egō sou tou mē amartein se eis eme eneken toutou ouk aphēka se apsasthai autēs 3

7 Now therefore restore the man's wife; for he is a prophet, and he shall pray for thee, and thou shalt live; and if thou restore her not, know thou that thou shalt surely die, thou, and all that are thine.' 7 ועתה השב אשת האיש כי נביא הוא ויתפלל בעדך וחיה ואם אינך משיב דע כי מות תמות אתה וכל אשר לך ve 'at tah ha shev e shet-ha 'ish ki-na vi hu ve yit pal lel ba 'ad cha vech yeh ve 'im-ei ne cha me shiv da ki-mo vt ta mut at tah ve chol-a sher-lach. =Kv / k=l / ' V3 G' fy / U' - #! r ' % #xu 4 C+X a= ' #Kv! ' ' V 7 f + T + : ) #! kx ו ע תּ ה ה שׁ ב א שׁ ת ה א ישׁ wü`attâ häšëb ë šet-hä îš Kî -näbî hû wüyitpallël Ba `adkä we HüyË wü im- ê nkä mëšîb Da` Kî-môt Tämût attâ wükol- ášer-läk 7 νυν δε αποδος την γυναικα τω ανθρωπω οτι προφητης εστιν και προσευξεται περι σου και ζηση ει δε μη αποδιδως γνωθι οτι αποθανη συ και παντα τα σα nun de apodos tēn gunaika tō anthrōpō oti prophētēs estin kai proseuξetai peri sou kai zēsē ei de mē apodidōs gnōthi oti apothanē su kai panta ta sa 8 And Abimelech rose early in the morning, and called all his servants, and told all these things in their ears; and the men were sore afraid. 8 וישכם אבימלך בבקר ויקרא לכל עבדיו וידבר את כל הדברים האלה באזניהם וייראו האנשים מאד vai yash kem a vi me lech bab bo ker vai yik ra le chol-a va dav vay dab ber et-kol-had de va rim ha 'el leh be 'a ze nei hem vai yi re 'u ha 'a na shim me 'od. 8 ': -! Xx! r ' $ C! - ו יּ יר א וּ G! +V = : }C ' ##' v 4 + ) +{ : Q#: CCT+ y / ~ ' - {V fq# ה א נ שׁ ים מ א ד wayyaškëm ábîmeºlek BaBBöºqer wayyiqrä lükol-`ábädäyw wayüdabbër et-kol-haddübärîm hä ëºllè Bü oznêhem wayyî r û hä ánäšîm mü öd 8 και ωρθρισεν αβιμελεχ το πρωι και εκαλεσεν παντας τους παιδας αυτου και ελαλησεν παντα τα ρηματα ταυτα εις τα ωτα αυτων εφοβηθησαν δε παντες οι ανθρωποι σφοδρα 4

kai ōrthrisen abimelech to prōi kai ekalesen pantas tous paidas autou kai elalēsen panta ta rēmata tauta eis ta ōta autōn ephobēthēsan de pantes oi anthrōpoi sphodra Then Abimelech called Abraham, and said unto him: 'What hast thou done unto us? and wherein have I sinned against thee, that thou hast brought on me and on my kingdom a great sin? thou hast done deeds unto me that ought not to be done.' ויקרא אבימלך לאברהם ויאמר לו מה עשית לנו ומה חטאתי לך כי הבאת עלי ועל ממלכתי חטאה גדלה מעשים אשר לא יעשו עשית עמדי vai yik ra a vi me lech le 'av ra ham vai yo mer lov meh-a si ta la nu u meh-cha ta ti lach ki-he ve ta a lai ve 'al-mam lach ti cha ta 'ah ge do lah ma 'a sim a sher lo-ye 'a su a si ta im ma di. ' kx ) + / / +4 #'} +4 =! ' VTv+' = & %! / K{K{X =' g 4! / L~+: / Q# { -! y : +T+ / ~ ' :{ Q# ח ט א ה ג ד ל ה מ ע שׂ ים א שׁ ר ל א י ע שׂ וּ ע שׂ ית ע מּ ד י wayyiqrä ábîmeºlek lü abrähäm wayyöº mer lô mè -`äsîºtä lläºnû ûmè -Hä äº tî läk Kî -hëbëº tä `älay wü`al-mamlaktî Há ä â güdölâ ma`ásîm ášer lö -yë `äsû `äsîºtä `immädî και εκαλεσεν αβιμελεχ τον αβρααμ και ειπεν αυτω τι τουτο εποιησας ημιν μη τι ημαρτομεν εις σε οτι επηγαγες επ' εμε και επι την βασιλειαν μου αμαρτιαν μεγαλην εργον ο ουδεις ποιησει πεποιηκας μοι kai ekalesen abimelech ton abraam kai eipen autō ti touto epoiēsas ēmin mē ti ēmartomen eis se oti epēgages ep' eme kai epi tēn basileian mou amartian megalēn ergon o oudeis poiēsei pepoiēkas moi 0 And Abimelech said unto Abraham: 'What sawest thou, that thou hast done this thing?' 0 ויאמר אבימלך אל אברהם מה ראית כי עשית את הדבר הזה vai yo mer a vi me lech el-av ra ham mah ra 'i ta ki a si ta et-had da var haz zeh. 0 ' / T+x א ל א ב ר ה ם מ ה ר א ית כּ י ע שׂ ית א ת ה דּ ב ר ה זּ ה : / Q# wayyöº mer ábîmeºlek el- abrähäm mâ rä îºtä Kî `äsîºtä et-haddäbär hazzè 0 ειπεν δε αβιμελεχ τω αβρααμ τι ενιδων εποιησας τουτο 5

eipen de abimelech tō abraam ti enidōn epoiēsas touto And Abraham said: 'Because I thought: Surely the fear of Elohim is not in this place; and they will slay me for my wife's sake. ויאמר אברהם כי אמרתי רק אין יראת אלהים במקום הזה והרגוני על דבר אשתי vai yo mer av ra ham ki a mar ti rak ein-yir 'at e lo him bam ma ko vm haz zeh va ha ra gu ni al-de var ish ti. : f kי G +4' Kx :! #! ro! - Lx ] C- '! v Y= : ' 0' : ' k : / y ' V-! v : { : / Q{# wayyöº mer abrähäm Kî ämaºrtî raq ên-yir at élöhîm Bammäqôm hazzè wahárägûºnî `al-dübar ištî ειπεν δε αβρααμ ειπα γαρ αρα ουκ εστιν θεοσεβεια εν τω τοπω τουτω εμε τε αποκτενουσιν ενεκεν της γυναικος μου eipen de abraam eipa gar ara ouk estin theosebeia en tō topō toutō eme te apoktenousin eneken tēs gunaikos mou 2 And moreover she is indeed my sister, the daughter of my father, but not the daughter of my mother; and so she became my wife. 2 וגם אמנה אחתי בת אבי הוא אך לא בת אמי ותהי לי לאשה ve gam-a me nah a cho ti vat-a vi hi v ach lo vat-im mi vat te hi-li le 'i shah. 2 ª! i +' + ' x! k #' ] r = +Tx #v! { ' = ' =%! y / - # wügam- ämnâ áhötî bat- äbî hiw ak lö bat- immî wattühî-lî lü iššâ 2 και γαρ αληθως αδελφη μου εστιν εκ πατρος αλλ' ουκ εκ μητρος εγενηθη δε μοι εις γυναικα kai gar alēthōs adelphē mou estin ek patros ang' ouk ek mētros egenēthē de moi eis gunaika 3 And it came to pass, when Elohim caused me to wander from my father's house, that I said unto her: This is thy kindness which thou shalt show unto me; at every place whither we shall come, say of me: He is my brother.' 6

3 ויהי כאשר התעו אתי אלהים מבית אבי ואמר לה זה חסדך אשר תעשי עמדי אל כל המקום אשר נבוא שמה אמרי לי אחי הוא vay hi ka 'a sher hit 'u o ti e lo him mib beit a vi va 'o mar lah zeh chas dech a sher ta 'a si im ma di el kol-ham ma ko vm a sher na vo v sham mah im ri-li a chi hu. 3 { - L ]! +V+ ' r ] 4' gx 4 k: f TvG 2 %! $I v+: / #t' =' C / z- '! Y ' =K4 y =! : f V'! ' # א שׁ ר נ ב וֹא שׁ מּ ה א מ ר י ל י א ח י ה וּא wayühî Ka ášer hit`û ötî élöhîm mibbêt äbî wä ömar läh zè HasDëk ášer Ta`áSî `immädî el Kol-hammäqôm ášer näbô šäºmmâ imrî-lî ähî hû 3 εγενετο δε ηνικα εξηγαγεν με ο θεος εκ του οικου του πατρος μου και ειπα αυτη ταυτην την δικαιοσυνην ποιησεις επ' εμε εις παντα τοπον ου εαν εισελθωμεν εκει ειπον εμε οτι αδελφος μου εστιν egeneto de ēnika eξēgagen me o theos ek tou oikou tou patros mou kai eipa autē tautēn tēn dikaiosunēn poiēseis ep' eme eis panta topon ou ean eiselthōmen ekei eipon eme oti adelphos mou estin 4 And Abimelech took sheep and oxen, and men-servants and women-servants, and gave them unto Abraham, and restored him Sarah his wife. 4 ויקח אבימלך צאן ובקר ועבדים ושפחת ויתן לאברהם וישב לו את שרה אשתו vai yik kach a vi me lech tzon u va kar va 'a va dim u she fa chot vai yit ten le 'av ra ham vai ya shev lov et sa rah ish tov. 4 ' ~ / +8T 0 וּב ק ר ו ע ב ד ים וּשׁ פ ח ת ו יּ תּ ן ל א ב ר ה ם ו יּ שׁ ב ל וֹ א ת שׂ ר ה א שׁ תּ וֹ %{ dq# wayyiqqah ábîmeºlek cö n ûbäqär wa`ábädîm ûšüpähöt wayyittën lü abrähäm wayy亚eb lô ët Särâ ištô 4 ελαβεν δε αβιμελεχ χιλια διδραχμα προβατα και μοσχους και παιδας και παιδισκας και εδωκεν τω αβρααμ και απεδωκεν αυτω σαρραν την γυναικα αυτου elaben de abimelech chilia didrachma probata kai moschous kai paidas kai paidiskas kai edōken tō abraam kai apedōken autō sarran tēn gunaika autou 5 And Abimelech said: 'Behold, my land is before thee: dwell where it pleaseth thee.' 7

5 ויאמר אבימלך הנה ארצי לפניך בטוב בעיניך שב vai yo mer a vi me lech hin neh ar tzi le fa nei cha bat to vv be 'ei nei cha shev. 5 ª fu'x ' 4 CL P CU'r 6 +' 8x :! ^! T+ / v ' : / Q# wayyöº mer ábîmeºlek hinnë arcî lüpänêºkä Ba ôb Bü`ênʺkä šëb 5 και ειπεν αβιμελεχ τω αβρααμ ιδου η γη μου εναντιον σου ου εαν σοι αρεσκη κατοικει kai eipen abimelech tō abraam idou ē gē mou enantion sou ou ean soi areskē katoikei 6 And unto Sarah he said: 'Behold, I have given thy brother a thousand pieces of silver; behold, it is for thee a covering of the eyes to all that are with thee; and before all men thou art righted.' 6 ולשרה אמר הנה נתתי אלף כסף לאחיך הנה הוא לך כסות עינים לכל אשר אתך ואת כל ונכחת u le sa rah a mar hin neh na tat ti e lef ke sef le 'a chich hin neh hu-lach ke sut ei na yim le chol a sher it tach ve 'et kol ve no cha chat. 6 Tr k: f +x ) +- ' v' 4=K 2 V{T+ K!! ^! T' v% +{ 52 {V5 + ' k = ~! {^! : / y! : g +K כּ ל ו נ כ ח ת ו א ת ûlüsärâ ämar hinnë nätaºttî eºlep Keºsep lü ähîk hinnë hû -läk Küsût `ênaºyim lüköl ášer ittäk wü ët Köl wünökäºhat 6 τη δε σαρρα ειπεν ιδου δεδωκα χιλια διδραχμα τω αδελφω σου ταυτα εσται σοι εις τιμην του προσωπου σου και πασαις ταις μετα σου και παντα αληθευσον tē de sarra eipen idou dedōka chilia didrachma tō adelphō sou tauta estai soi eis timēn tou prosōpou sou kai pasais tais meta sou kai panta alētheuson 7 And Abraham prayed unto Elohim; and Elohim healed Abimelech, and his wife, and his maidservants; and they bore children. 7 8

ויתפלל אברהם אל האלהים וירפא אלהים את אבימלך ואת אשתו ואמהתיו וילדו vai yit pal lel av ra ham el-ha 'e lo him vai yir pa e lo him et-a vi me lech ve 'et-ish tov ve 'am ho tav vai ye le du. 7 ªK +Q##' =! x / #L} kf = #T+ / ' = - '! ~ Y a{ ו יּ ת פּ לּ ל א ב ר ה ם א ל ה : -#Q!' r Y wayyitpallël abrähäm el-hä élöhîm wayyirpä élöhîm et- ábîmeºlek wü et- ištô wü amhötäyw wayyëlëºdû 7 προσηυξατο δε αβρααμ προς τον θεον και ιασατο ο θεος τον αβιμελεχ και την γυναικα αυτου και τας παιδισκας αυτου και ετεκον prosēuξato de abraam pros ton theon kai iasato o theos ton abimelech kai tēn gunaika autou kai tas paidiskas autou kai etekon 8 For Yahowah had fast closed up all the wombs of the house of Abimelech, because of Sarah Abraham's wife. 8 כי עצר עצר יהוה בעד כל רחם לבית אבימלך על דבר שרה אשת אברהם ס ki-a tzor a tzar yhvh be 'ad kol-re chem le veit a vi me lech al-de var sa rah e shet av ra ham. s 8 2ª-! : = f! : x g : G + 4T+r / ' =' +- %x : +V 4 C! v#! '{ : 8 4: 8 4 ' V Kî -`äcör `äcar yhwh( ädönäy) Bü`ad Kol-reºHem lübêt ábîmeºlek `al-dübar Särâ 뺚et abrähäm s 8 οτι συγκλειων συνεκλεισεν (יהוה) κυριος εξωθεν πασαν μητραν εν τω οικω του αβιμελεχ ενεκεν σαρρας της γυναικος αβρααμ oti sugkleiōn sunekleisen kurios(yhvh) eξōthen pasan mētran en tō oikō tou abimelech eneken sarras tēs gunaikos abraam