Φάκελος περιοχής: GR Όρος Καντήλι. Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων.

Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Φάκελος περιοχής: GR2420010 Όρος Καντήλι Παραδοτέα: 1. Ορνιθολογική Έκθεση 2. Σχέδιο Δράσης 3. Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων Ανάδοχοι: Τ. Δημαλέξης Δ. Μπούσμπουρας Οκτώβριος 2009

Ομάδα μελέτης: Τάσος Δημαλέξης Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Δημήτρης Μπούσμπουρας Βιολόγος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Θάνος Καστρίτης Ωκεανογράφος Επιστημονικός Συντονισμός, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Άρης Μανωλόπουλος Περιβαλλοντολόγος Συντονισμός ομάδας χαρτογράφησης και βάσης δεδομένων, Υπεύθυνος παραγωγής χαρτών, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Victoria Saravia Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Υπεύθυνη παραγωγής χαρτών ενδιαιτημάτων, Επιτροπή Τεχνικής Παρακολούθησης Λευτέρης Σταύρακας Μηχανικός Η/Υ Υπεύθυνος συμπλήρωσης βάσης δεδομένων Natura 2000. Ρούλα Τρίγκου Δασολόγος Συμμετοχή στη συγγραφή επιμέλεια Σχεδίων Δράσης Κώστας Μαργετουσάκης Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Διονυσία Μαρκοπούλου Γεωγράφος Ομάδα χαρτογράφησης, Παραγωγή χαρτών εργασίας Δανάη Πορτόλου Ζωολόγος Επεξεργασία πληθυσμιακών δεδομένων ΙΒΑ και SPA Jakob Fric Φυσικός Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Κώστας Γαγάνης Περιβαλλοντολόγος Ομάδα χαρτογράφησης, Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Άγγελος Ευαγγελίδης Περιβαλλοντολόγος Ορνιθολογική έρευνα πεδίου Παναγιώτης Γκιόκας Διοικητική υποστήριξη Επιστημονική και τεχνική υποστήριξη: Τομέας Διατήρησης Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας ΔΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία

ΕΡΓΟ: «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας» ΦΑΣΗ Β: Ορνιθολογική Αξιολόγηση Περιοχών ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Έκθεση ορνιθολογικής αξιολόγησης της περιοχής «GR110 Όρος Καντήλι», για το χαρακτηρισμό της ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Ελευθέριος Σταύρακας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Τάσος Δημαλέξης Δημήτρης Μπούσμπουρας Θάνος Καστρίτης Αθήνα Οκτώβριος 2009

Το έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Η πλήρης αναφορά στο παρόν κείμενο είναι: Σταύρακας Ε. (2009). Έκθεση Ορνιθολογικής αξιολόγησης περιοχής «GR110 Όρος Καντήλι». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα. This document may be cited as follows: Stavrakas Ε. (2009). Ornithological report for the evaluation of the site «GR110 Kandili mountain». In: Dimalexis A., Bousbouras D., Kastritis T., Manolopoulos A. & Saravia V. (editors). Final project report for the evaluation of 69 Important Bird Areas as Special Protection Areas. Hellenic Ministry for the Environment, Physical Planning and Public Works, Athens. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 1.1 Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης... 3 1.2 Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής... 5 1.3 Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς... 6 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ...6 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ...7 3.1 Συνοπτική αξιολόγηση... 7 3.2 Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης... 8 3.3 Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και... 11 3.4 Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και... 13 4. ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ...13 5. SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION...15 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...19 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ... 20 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. ΧΑΡΤΕΣ ΟΠΤΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ (CD-ROM)... 30 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 2

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σκοπός της έκθεσης είναι η αξιολόγηση, η οριοθέτηση και ο χαρακτηρισμός της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (ΣΠΠ) «GR110 Όρος Καντήλι» ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας, σύμφωνα με το Άρθρο 4 της Οδηγίας για τα Πουλιά 79/409/ΕΟΚ. Το εργαλείο για την επίτευξη του σκοπού είναι η εφαρμογή των προδιαγραφών που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004), στην ανωτέρω περιοχή με παραδοτέα τα οποία αποσκοπούν στην ολοκλήρωση της τεχνικής προετοιμασίας για το χαρακτηρισμό της περιοχής αυτής ως ΖΕΠ. 1.1 Γενική περιγραφή περιοχής μελέτης Η περιοχή μελέτης είναι η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR110 Όρος Καντήλι», σύμφωνα με την έκδοση «Important Bird Areas in Europe» (Bourdakis & Vareltzidou 2000) του BirdLife International και τον χάρτη με τα όρια της περιοχής που έχει σχεδιαστεί από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία για το Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ. Η έκταση της περιοχής μελέτης σύμφωνα με το BirdLife International (Bourdakis & Vareltzidou 2000) είναι 5.700 εκτάρια. Η περιοχή ορίζεται από τη Μονή Γαλατάκη στα βόρεια, κινείται ανατολικά προς τα εγκαταλειμμένα λατομεία του Κάκκαβου και κατόπιν κινείται νότιο-ανατολικά συναντώντας τον επαρχιακό δρόμο Δαφνούσας- Σπαθαρίου και στη συνέχεια συνεχίζει νότια προς Δαφνούσα όπου και κατευθύνεται προς τη βάση της ψηλότερης κορυφής και στη συνέχεια κινείται ακολουθώντας νότια-νοτιοανατολική πορεία παράλληλα με το ανάγλυφο του κύριου όγκου για να καταλήξει στη θάλασσα, βορειοδυτικά της Δάφνης. Στη συνέχεια κινείται στην ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 3

ακτογραμμή ώσπου να συναντήσει χωματόδρομο που καταλήγει στη μονή Γαλατάκη. Η περιοχή καλύπτεται από εκτεταμένα δάση Χαλέπιου και Μαύρης Πεύκης, δάσος Κεφαλληνιακής Ελάτης, μεικτά δάση, γυμνές ράχες και βοσκότοπους.. Το συνολικό ποσοστό δασοκάλυψης της περιοχής πλησιάζει το 80%. Σε αυτό έχει βοηθήσει η μακροχρόνια εκμετάλλευση του δάσους, τόσο από το Δασαρχείο όσο και από τους ρητινοσυλλέκτες, καθώς και από το μεγάλο χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει από τη τελευταία μεγάλη πυρκαγιά στο βόρειο και κεντρικό τμήμα (1922). Οι υπόλοιπες εκτάσεις καλύπτονται από σκληροφυλλική βλάστηση και βοσκοτόπους, ενώ ένα μικρό ποσοστό καλλιεργείται. Οι νότιες κλιτύες που καταλήγουν στη θάλασσα είναι απότομες και δημιουργούν αριθμό γκρεμών που παρέχουν εξαιρετικές θέσεις φωλιάσματος για αρπακτικά πουλιά. Μεγάλο τμήμα του πευκοδάσους σε αυτές τις κλιτύες έχει καεί στο παρελθόν και βρίσκεται σε διαδικασία φυσικής αναγέννησης. Οι κλιτύες που καταλήγουν στην ενδοχώρα είναι ομαλές και πυκνοδασωμένες. Στα βορειοδυτικά όρια της περιοχής, κοντά στον οικισμό Τρούπι βρίσκεται εγκαταλελειμμένο λατομείο εξόρυξης λευκόλιθου. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και αριθμός λιμνών, που είχαν δημιουργηθεί από τις εξορύξεις και στις οποίες πλέον έχει αναπτυχθεί βλάστηση (καλάμια, αρμυρίκια, κλπ) και υπάρχει και πανίδα (αμφίβια και ψάρια). Πίνακας 1. Κριτήρια ΙΒΑ 2000 Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Πληθυσμός BirdLife Emberiza caesia Φρυγανοτσίχλονο Συχνό B3, C6 Το Φρυγανοτσίχλονο είναι το είδος της ορνιθοπανίδας για το οποίο η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά «GR110 Όρος Καντήλι» αξιολογήθηκε από το BirdLife International (Heath & Evans 2000) ότι πληροί τα κριτήρια για ένταξη στο δίκτυο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (πίνακας 1). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 4

Χάρτης 1. Όρια περιοχής μελέτης (όρια Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά) (Bourdakis & Vareltzidou, 2000) 1.2 Παλαιότερες έρευνες για την ορνιθοπανίδα της περιοχής Alivizatos, C.(compiler).1999. Important Bird Areas in Greece: 110. Kandili Mountain. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) Ανώνυμος. 1990. Πρόγραμμα για τη δημιουργία φυσικού πάρκου στην περιοχή Καντηλιού της Εύβοιας. Εταιρία Οικολογίας & Ανάπτυξης Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες). 2001. Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Όρος Καντήλι» με κωδικό ΣΠΠΕ GR110. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 5

Στην περιοχή μελέτης, έρευνα και καταγραφή δεδομένων έχει γίνει από ερευνητές της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, την δεκαετία του 90, κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων καταγραφής των ΣΠΠΕ. Επίσης, στα πλαίσια σχεδίου δημιουργίας «Φυσικού Πάρκου» (sic), η Εταιρεία Οικολογίας και Ανάπτυξης σε συνεργασία με την ιταλική ARDEA (AGENZIA PER LA RICERCA, LA DOCUMENTAZIONE E L' EDUCAZIONE AMBIENTALE) είχαν εκπονήσει μελέτη το 1990 για τη περιοχή. 1.3 Χαρακτηρισμένες ζώνες Διαχειριστικό καθεστώς Το όρος Καντήλι υπάγεται στην περιοχή NATURA με κωδικό GR2420003 Όρος Κανδήλι-Κοιλάδα Προκοπίου-Δέλτα Κηρέα» συνολικής εκτάσεως 14.000 ha. Εντός των ορίων της ΣΠΠ υπάρχουν δύο Καταφύγια Άγριας Ζωής, συνολικής εκτάσεως 3.400 εκταρίων (συμπεριλαμβανομένων των εκτάσεών που βρίσκονται εκτός ΣΠΠ). Το πρώτο, έκτασης 2.500 εκταρίων (Παλιοπλατάνα/Δαφνώντος- Παγώντος-Καμαρίτσας, ΦΕΚ 689/26-5-76) καλύπτει τμήμα της νοτιοανατολικής πλευράς του Όρους, ενώ το δεύτερο, έκτασης 900 εκταρίων (Ιερά Μονή Γαλατάκη, ΦΕΚ 944/Β/76), τη βορειοδυτική. 2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Για την έρευνα πεδίου αλλά και για τις απαιτούμενες εργασίες γραφείου εφαρμόστηκαν οι προδιαγραφές που παρήχθησαν στο πλαίσιο του έργου «Καθορισμός Μεθοδολογίας και σύνταξη προδιαγραφών για την αξιολόγηση περιοχών και το χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας, με πιλοτική εφαρμογή σε 10 περιοχές» (Δημαλέξης κ.α., 2004). Οι γνώσεις μας για την ορνιθοπανίδα της περιοχής ήταν ελλιπείς γι αυτό και έγινε εκτεταμένη έρευνα προκειμένου να διερευνηθεί το καθεστώς παρουσίας των ειδών που θα μπορούσαν να πληρούν τα κριτήρια ένταξης της περιοχής στο δίκτυο ΖΕΠ. Έγιναν εξορμήσεις καθ όλη τη διάρκεια της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού προκειμένου να καλυφθεί πλήρως η αναπαραγωγική περίοδος. Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση σε είδη όπως το Φρυγανοτσίχλονο, ο Σπιζαετός και ο Χρυσαετός που είχαν ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 6

καταγραφεί στο παρελθόν, καθώς και σε άλλα αρπακτικά όπως ο Φιδαετός και ο Σφηκιάρης. Από τις καταγραφές και τη διαθέσιμη βιβλιογραφική πληροφορία διαμορφώθηκαν οι χάρτες με τα κρίσιμα ενδιαιτήματα και τις επικράτειες για τα είδη χαρακτηρισμού και. Κατά την έρευνα πεδίου χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθες μέθοδοι καταγραφών, σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται από τους Χατζηχαραλάμπους κ.ά. (2004): Επιλέχτηκαν δειγματοληπτικές διαδρομές στους αντιπροσωπευτικότερους βιότοπους εντός κι εκτός της περιοχής ΙΒΑ Σε καθορισμένα σημεία χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος look and see για ποιοτική καταγραφή των ειδών που εμφανίζονται εκεί, ενώ έγινε πληθυσμιακή εκτίμηση για τα αναπαραγόμενα στρουθιόμορφα και τα μεταναστευτικά και αναγωγή των πληθυσμιακών δεδομένων στον χώρο ή στον χρόνο αντίστοιχα. Για τα είδη που δεν παρουσιάζουν ομοιόμορφη κατανομή ή διατηρούν επικράτειες (π.χ. αρπακτικά) έγιναν παρατηρήσεις σε όλο το εύρος της περιοχής και καταγράφηκε η παρατηρηθείσα δραστηριότητά τους ενώ έγινε προσπάθεια εντοπισμού των θέσεων φωλεοποίησης. Για την έρευνα πεδίου χρησιμοποιήθηκαν κυάλια 10Χ50 και τηλεσκόπιο 20-60Χ80, χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού σε κλίμακα 1:50.000 καθώς και εμπορικοί χάρτες κλίμακας 1:50.000 και 1:100.000 οι οποίοι χρησιμοποιούν το υπόβαθρο της ΓΥΣ. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε Παγκόσμιο σύστημα Εντοπισμού Θέσης (GPS), κυρίως για την καταγραφή των θέσεων φωλιάσματος. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1 Συνοπτική αξιολόγηση Η έρευνα που διεξήχθη επιβεβαίωσε την ύπαρξη του είδους Φρυγανοτσίχλονο για το οποίο η περιοχή πληροί τα κριτήρια IBA για το έτος 2000. Παράλληλα, διαπιστώθηκε ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 7

η τακτική παρουσία ενός ζευγαριού Σπιζαετών στη περιοχή, καθώς και άλλων αρπακτικών όπως ο Σφηκιάρης, ο Φιδαετός και κοινότερα είδη όπως η Γερακίνα, το Ξεφτέρι και το Βραχοκιρκίνεζο. Επίσης, ιδιαίτερη αξία έχει η παρουσία στη περιοχή της Πετροπέρδικας, ενώ αρκετά πλούσια είναι και η ορνιθοπανίδα στα δάση φυλλοβόλων που εκτείνονται πέραν των ορίων της ΣΠΠΕ. Η διεθνής σημασία της περιοχής μελέτης είναι προφανής από την παρουσία σημαντικού αναπαραγόμενου πληθυσμού του είδους Φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia). Επίσης, η περιοχή διατηρεί σημαντικό πληθυσμό () των ειδών Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus) και Φιδαετός (Circaetus gallicus) και Πετρίτη (Falco peregrinus). Εκτός των παραπάνω, η περιοχή διατηρεί σημαντικούς αναπαραγόμενους πληθυσμούς των ειδών Σφηκιάρης (Pernis apivorus), και Πετροπέρδικα (Alectoris graeca). 3.2 Ανάλυση της διαδικασίας αξιολόγησης Για την περιοχή μελέτης δημιουργήθηκε αρχικά ένας πίνακας εργασίας με όλα τα είδη που απαντούν στην περιοχή, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για να ετοιμασθούν: α) ο πίνακας αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και και β) οι πίνακες 3.2.a-b του Τυποποιημένου Δελτίου Δεδομένων. Στον πίνακα αξιολόγησης των ειδών χαρακτηρισμού και (βλ. Παράρτημα: Πίνακας Ι) σημειώθηκε ο πληθυσμός του κάθε είδους στη περιοχή μελέτης και εάν το είδος πληροί κάποιο από τα κριτήρια 1, 2, 3 και 6. Τέλος, με βάση την αξιολόγηση που παρουσιάζεται στον παραπάνω πίνακα, ετοιμάστηκε ο πίνακας 2 ο οποίος περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα κριτήρια 1-6 και συνεπώς πρόκειται για τα είδη χαρακτηρισμού της περιοχής και ο πίνακας 3 που περιλαμβάνει τα είδη που πληρούν τα πληθυσμιακά όρια και αποτελούν τα είδη της περιοχής μελέτης (δηλαδή τα είδη τα ενδιαιτήματα των οποίων μπορούν να ληφθούν υπόψη για την οριοθέτησή της ως ΖΕΠ). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 8

Προστασίας της ορνιθοπανίδας. Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας Πίνακας 2. Είδη χαρακτηρισμού ανά κριτήριο για την περιοχή: «GR110 Όρος Καντήλι» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη χαρακτηρισμού 1 2 3 4 5 6 416 Emberiza caesia Φρυγανοτσίχλονο Ισχύει * * Η περιοχή είναι για το είδος μια από τις 5 σημαντικότερες περιοχές στην γεωγραφική περιφέρειά της και φιλοξενεί > του εθνικού πληθυσμού. Γεωγραφικές περιφέρειες: 1) Θράκη Μακεδονία - Θεσσαλία, 2) Ήπειρος-Δυτική Ελλάδα-Στερεά Ελλάδα-Πελοπόννησος, 3) Νησιά Αιγαίου Πίνακας 3. Είδη για την περιοχή: «GR110 Όρος Καντήλι» A/A Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Ελληνική ονομασία Είδη 76 Circaetus gallicus Φιδαετός αναπαρ. Πληθυ. (Ελλάδας) 93 Hieraaetus fasciatus Σπιζαετός αναπαρ. Πληθ. (Ελλάδας) 103 Falco peregrinus Πετρίτης > αναπαρ. Πληθ. (Ελλάδας) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 10

3.3 Περιγραφή κρίσιμων ενδιαιτημάτων/απειλών των ειδών χαρακτηρισμού και Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται συνοπτικά ο ελληνικός πληθυσμός των ειδών χαρακτηρισμού και, το καθεστώς παρουσίας τους στην περιοχή μελέτης, τα κρίσιμα ενδιαιτήματά (θέσεις φωλιάσματος, τροφοληψίας και καταφυγίου) και οι απειλές τους, καθώς και τα ενδεδειγμένα μέτρα διατήρησης. Φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia) Καθεστώς παρουσίας - πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Φρυγανοτσίχλονου στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί στα 5.000 20.000 ζευγάρια (Tucker & Heath, 2004). Στη περιοχή μελέτης αναπαράγονται τουλάχιστον 90 ζευγάρια, κυρίως στο νότιο τμήμα. Οικολογία. Στην Ευρώπη, το Φρυγανοτσίχλονο αναπαράγεται σε Ελλάδα, Κύπρο και Αλβανία. Φωλιάζει σε ξηρές πλαγιές που συνδυάζουν βραχώδεις εξάρσεις, χόρτα και αγκαθωτούς θάμνους, κυρίως κοντά στις ακτές. Στη περιοχή μελέτης, τέτοιες εκτάσεις βρίσκονται στο νότιο τμήμα στις κλιτύες του όρους που καταλήγουν στη θάλασσα. Απειλές. Το είδος αφθονεί σε γυμνές εκτάσεις με ελάχιστα ή καθόλου μεγάλα δέντρα. Ως εκ τούτου, η φυσική αναδάσωση που ήδη λαμβάνει χώρα στις εκτάσεις που αναπαράγεται θα οδηγήσει στο μέλλον σε εκτοπισμό του είδους. Φιδαετός (Circaetus gallicus) Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Φιδαετού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί στα 300-500 ζευγάρια (Tucker & Heath, 2004). Στη περιοχή μελέτης αναπαράγονται τουλάχιστον τρία ζευγάρια, κατανεμημένα σε όλη την έκταση του βουνού. Οικολογία. Καλοκαιρινός επισκέπτης της χώρας μας, προτιμάει ανοιχτές εκτάσεις με διάσπαρτα δέντρα. Στη περιοχή μελέτης παρατηρείται σε μεσαίο και μεγάλο υψόμετρο, ενώ για τροφοληψία χρησιμοποιεί και περιοχές εκτός της οριοθετημένης ΣΠΠΕ. Τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με ερπετά. Απειλές. Η κυριότερη απειλή είναι η άμεση θανάτωση (λαθροθηρία). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 11

Σπιζετός (Hieraaetus fasciatus) Καθεστώς παρουσίας πληθυσμός. Ο πληθυσμός του Σπιζαετού στη χώρα μας έχει εκτιμηθεί στα 85-105 ζευγάρια (Tucker & Heath, 2004). Στη περιοχή μελέτης αναπαράγεται τουλάχιστον 1 ζευγάρι, που φωλιάζει στις δυτικές απότομες πλαγιές του βουνού, οι οποίες αποτελούν χαρακτηριστικό βιότοπο του είδους, με την ύπαρξη πολλών βράχων και ανοιχτών εκτάσεων με θάμνους και φρύγανα. Οικολογία. Ο Σπιζαετός ζει σε χαμηλού και μέσου υψομέτρου θερμές ορεινές ή ημιορεινές περιοχές με βράχια, μακκία, φρύγανα και λιγότερο σε δάση ή γυμνές εκτάσεις. Φωλιάζει σε απότομα βράχια και σπανιότερα σε δέντρα. Κυνηγάει στα πιο πολλά είδη βιοτόπου εκτός του κλειστού δάσους. Τρέφεται με μεσαίου μεγέθους θηλαστικά και πουλιά και σπανιότερα με ερπετά. Απειλές. Η κυριότερη απειλή είναι η άμεση θανάτωση (λαθροθηρία) καθώς και η συλλογή αυγών, αν και το δύσβατο των θέσεων φωλιάσματος αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα. Πετρίτης (Falco peregrinus) Καθεστώς Παρουσίας Πληθυσμός. Ο πληθυσμός του είδους στη χώρα μας εκτιμάται στα 200-500 ζευγάρια (Tucker & Heath, 2004). Στην περιοχή μελέτης αναπαράγονται τουλάχιστον δύο ζευγάρια στις απότομες πλαγιές που καταλήγουν στη θάλασσα ενώ υπάρχουν ενδείξεις και για τρίτο ζευγάρι που φωλιάζει οριακά εκτός των ορίων της ΣΠΠ. Οικολογία. Ο πληθυσμός του Πετρίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμάται στα 10.000 ζευγάρια περίπου (Tucker & Heath, 2004). Μετά από μια μεγάλη μείωση τις δεκαετίες του 60 και του 70, κυρίως λόγω της χρήσης φυτοφαρμάκων όπως το DDT, το είδος φαίνεται να έχει επανακάμψει σε πολλές χώρες. Στην Ελλάδα φωλιάζει το υποείδος F.p.brookei, το οποίο προτιμάει απότομα βράχια και ορθοπλαγιές, από το ύψος της θάλασσας ως και τα 1.500 μέτρα (Handrinos & Akriotis, 1997). Στη περιοχή μελέτης, οι δύο φωλιές έχουν εντοπιστεί σε τυπικό βιότοπο για το είδος, δηλαδή ορθοπλαγιές, ενώ το είδος χρησιμοποιεί όλο τον ορεινό όγκο αλλά και τις παρακείμενες εκτάσεις για τροφοληψία. Τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με μικρού και μεσαίου μεγέθους πουλιά. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 12

Απειλές. Η κύρια απειλή για το είδος είναι η άμεση θανάτωση του, συνήθως από λαθροκυνηγούς αλλά και από ιδιοκτήτες περιστεριών, τα οποία αποτελούν δημοφιλή θηράματα. 3.4 Χάρτες κρίσιμων ενδιαιτημάτων ειδών χαρακτηρισμού και Στον επισυναπτόμενο χάρτη 2 παρουσιάζονται τα κρίσιμα ενδιαιτήματα των ειδών χαρακτηρισμού και. Ο χάρτης 2 διαμορφώθηκε από τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από την εργασία πεδίου ενώ συμπληρωματικά χρησιμοποιήθηκαν αξιόπιστα δεδομένα από βιβλιογραφικές πηγές. 4. ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ Στον επισυναπτόμενο χάρτη 3 (κλίμακας 1:100.000) παρουσιάζονται: α) η προτεινόμενη οριοθέτηση της περιοχής μελέτης ως ΖΕΠ και β) τα υφιστάμενα όρια ΤΚΣ και ΖΕΠ πλησίον ή εντός της περιοχής μελέτης. Η πρόταση της περιοχής μελέτης ως Ζώνης Ειδικής Προστασίας διαμορφώθηκε έτσι ώστε να περιλάβει τα κρίσιμα ενδιαιτήματα του είδους χαρακτηρισμού για όλες τις εποχές που αυτό χρησιμοποιεί την περιοχή, καθώς και τα αντίστοιχα ενδιαιτήματα του είδους, σύμφωνα με τις προδιαγραφές ΖΕΠ (Δημαλέξης, Μπουρδάκης και Χατζηχαραλάμπους 2004). Από την προτεινόμενη οριοθέτηση εξαιρούνται οι οικισμοί που βρίσκονται εντός της περιοχής με βάση τα νόμιμα όρια τους. Πιο αναλυτικά, το Φρυγανοτσίχλονο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιλογή του γενικού πλαισίου της προτεινόμενης, περιλαμβάνοντας τις γνωστές θέσεις όπου έχει καταγραφεί να φωλιάζει ως σήμερα. Επίσης, λήφθηκαν υπ όψη και οι περιοχές φωλιάσματος και τροφοληψίας του Φιδαετού, του Σπιζαετού και του Πετρίτη. Τα προτεινόμενα όρια της ΖΕΠ είναι όμοια με τα όρια της περιοχής μελέτης (δηλαδή της ΣΠΠ), με την διαφορά ότι προτείνεται να συμπεριληφθεί η περιοχή που βρίσκεται νοτιοανατολικά του οικισμού Δαφνούσας. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 13

Ξεκινώντας από βορειοδυτικά, το όριο της περιοχής ξεκινάει από την Μονή Αγίου Νικολάου Γαλατάκη και συνεχίζει βορειοανατολικά. Περνάει βορειοδυτικά από την περιοχή Μαράθου, περικλείοντας την και συνεχίζει βορειοδυτικά φτάνοντας νότια της περιοχής Καλυβίτσα χωρίς να την περικλείει. Στην συνέχεια κατευθύνεται ανατολικά μέχρι να βρει την επαρχιακή οδό που ενώνει τα Καλύβια με το Τρούπι, περιλαμβάνοντας τους οικισμούς Κάκαβος, Τρούπι καθώς και τη περιοχή Καλυβόρεμα. Διασχίζει το δρόμο και στη συνέχεια το ρέμα Καλυβόρεμα και κατευθύνεται νοτιοανατολικά προς τον οικισμό Δαφνούσα περιλαμβάνοντας την περιοχή Ρόδα. Περνάει δυτικά της Δαφνούσας χωρίς να την περικλείει και συνεχίζει νοτιοανατολικά ακολουθώντας το δρόμο που οδηγεί στη περιοχή Λυτσίτσα. Περνάει δυτικά της Λυτσίτσας, περικλείοντας την κορυφή της καθώς και το ρέμα Ξυλαγκαθόρεμα και συνεχίζει προς την Λιβαδόραχη. Περνάει ανατολικά της Λιβαδόραχης χωρίς να την περικλείει και συνεχίζει νοτιοανατολικά προς το Γερογουλαίικο στην συνέχεια περνάει δυτικά από το Γερογουλαίικο χωρίς να το περικλείει και κατευθύνεται νότια προς την θάλασσα περικλείοντας τις κορυφές Γερακοφωλιά, Ρουπακιά και Πυργάκι. Φτάνοντας στην θάλασσα ακολουθεί την ακτογραμμή προς τα βόρεια περικλείοντας το Όρος Καντήλι. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 14

5. SUMMARY OF ORNITHOLOGICAL EVALUATION AND PROPOSED DELIMITATION The present fieldwork has confirmed the presence of the Cretzchmar s Bunting, a species for which the area fulfilled the IBA criteria in the year 2000. Furthermore, a pair of Bonelli s Eagle was recorded as well as other birds of prey like the Honey Buzzard, Short-toed Eagle and the more common Buzzard, Sparrowhawk and Rock Kestrel. Another significant fact is that of the Rock Partridge that can be still found in the area, and the rich avifauna of the broad-leaved woodland that is adjacent to the IBA margins. The international importance of the studied area is supported by the presence of a significant breeding population of Cretzschmar s Buntings (Emberiza caesia). Furthermore, the area holds a significant population of Bonelli s Eagles (Hieraaetus fasciatus), Short-toed Eagles (Circaetus gallicus) and Peregrine Falcons (Falco peregrinus) and it is also an important breeding area for the Honey Buzzard (Pernis apivorus) and the Rock Partridge (Alectoris graeca). Map 3 in the CD-ROM (scale 1:100.000) depicts the boundaries of the proposed Special Protection Area. The boundaries have been designed so as to include all critical habitats of selection species during all seasons that they are using the area. Additionally and in accordance with the specifications for the delimitation of SPAs (see Dimalexis A., E. Bourdakis and E. Hadjicharalambous 2004) all habitats of delimitation species have also been included in the porposed SPA. Specifically the Cretzschamar s Bunting was the key species that generally shaped the proposed boundaries, which include all known localities where it has been observed so far.additionally habitats of the Bonelli s and Short-toed Eagle and the Peregrine Falcon were also taken into account. Finally foraging and breeding habitats of the Honey Buzzard and the Rock Partridge were also included in the proposed boundaries. The proposed SPA boundaries are the same with those of the IBA with an exception near the settlement of Dafnousa. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 15

The proposed SPA boundaries were drawn on the closest possible precision based on the available black and white topographic maps using natural landlines and landmarks (coastline, rivers, crescents) or other landscape characteristics (roads, trails) of the area (see Dimalexis A., E. Bourdakis and H. Hadjicharalambous 2004). Villages, and inhabited areas were not included within the boundaries of the SPA, as long as they didn't form part of any critical habitat for priority species. The proposed SPA has a diverse ecological character, including both broadleaved and conifer woodland, maquis scrub and phrygana, steep rocks and small cultivations. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 16

6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Alivizatos, C.(compiler).1999. Important Bird Areas in Greece: 110. Kandili mountain. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) BirdLife International 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. Cambridge, UK: BirdLife International. (BirdLife Conservation Series No.12). BirdLife International (2000) Threatened Birds of the World. BirdLife International & Lynx Edicions, Barcelona & Cambridge. Bourdakis S. & Vareltzidou, S. 2000. Greece pp 261-333. In Heath, M. F. and Evans, M. I., eds. 2000. Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation. 2: Southern Europe. Cambridge, UK: BirdLife International. BirdLife Conservation Series No. 8, p. 791. Cramp, S. and Perrins, C. M. (1994) The Birds of the Western Palearctic. Vol. 9. Oxford University Press, Oxford. Dimalexis, A.(compiler).1999. Important Bird Areas in Greece: 110. Mount Kandili. In: Bourdakis S. & Vareltzidou S. (compilers). Important Bird Areas in Greece Database. Hellenic Ornithological Society, BirdLife International. (unpublished report) Hagemeijer, E.J.M. and M.J. Blair (Editors). 1997. The EBCC Atlas of European Breeding Birds: Their Distribution and Abundance. T & A D Poyser, London. Handrinos, G. and Akriotis, T. 1997. The Birds of Greece. London, UK: Helm Publ. Heredia, B., L. Rose, and M. Painter. 1996: Globally threatened birds in Europe. Action Plans. Birdlife International, Council of Europe, Germany. Society for Ecology & Development, Agenzia per la Ricerca, la Documentatione e l' Educazione ambientale. 1990. Project for the creation of a natural park in the Kandili region of Evvia, Greece. (Coord. K. Hantjibiros). Final report to the Commission of the European Community. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 17

Tucker, G. M. and Heath, M. F. (eds.) (1994) Birds in Europe: Their Conservation Status. BirdLife International, Cambridge (BirdLife Conservation Series No. 3). Ανώνυμος. 1990. Πρόγραμμα για τη δημιουργία φυσικού πάρκου στην περιοχή Καντηλιού της Εύβοιας. Εταιρία Οικολογίας & Ανάπτυξης Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους. 2004. Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 117 σελ. + i παράρτημα. Καζαντζίδης, Σ. και Σ. Βαρελτζίδου (συντάκτες). 2001. Ορνιθολογικά Στοιχεία για το Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων της υποψήφιας ΖΕΠ «Όρος Καντήλι» με κωδικό ΣΠΠΕ GR110. ΕΟΕ:Παραδοτέο Προγράμματος «Άμεσες ενέργειες για την προστασία έξη ειδών αρπακτικών» - ΥΠΕΧΩΔΕ, Δ/νση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, ΤΔΦΠ. Σφήκας Γιώργος. 2001. Οι Βοτανικοί Παράδεισοι της Ελλάδας. Εκδόσεις Τουμπή, Αθήνα. Φατούρος Γιώργος. 2005. Λιμνών Περιήγηση. Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα. Χατζηχαραλάμπους Έλενα, Α. Δημαλέξης, Ε. Μπουρδάκης και Δ. Μπούσμπουρας. 2004: Τεύχος αναλυτικών προδιαγραφών των απαραίτητων εργασιών για την οριοθέτηση ΖΕΠ και των παραδοτέων τους. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα και Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 18

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ANNEXES ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 19

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 20

Πίνακας Ι. Αξιολόγηση των ειδών χαρακτηρισμού και για την περιοχή «GR110 Όρος Καντήλι» AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. 20 000 άτ υδροβια ή 10 000 ζ Θαλασσοπ 5 000 πελαργ 3 000 αρπακτ 3 000 γεραν 500 000 στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 2 Gavia arctica 140 10.000 83 Υ 1 4 Tachybaptus ruficollis 990 3.400 720 Υ 15 5 Podiceps cristatus 3.000 10.000 2.400 Υ 8 6 Podiceps grisegena 320 1.000 44 Υ 8 Podiceps nigricollis 530 2.800 700 Υ 1 9 Calonectris diomedea 2.600 Θ 50 50 10 Puffinus yelkouan 20/60 ind 120 950 Θ 13 40 11 Hydrobates pelagicus 1.300 350 Θ 1 1 13 Phalacrocorax carbo 3.100 1.450 4.200 Υ 43 14 Phalacrocorax aristotelis 460 300 30 Υ 10 10 15 15 Phalacrocorax pygmeus 14 400 350 Υ 8 8 345 16 Pelecanus onocrotalus 1 270 1 Υ 3 3 1 17 Pelecanus crispus 10/30 ind 5 30 9 Υ 12 12 9 18 Botaurus stellaris 79 900 Υ 1 1 19 Ixobrychus minutus 94 2.200 Υ 6 6 20 Nycticorax nycticorax 230 1.200 Υ 15 15 21 Ardeolla ralloides 22 600 Υ 5 5 24 Egretta garzetta 390 580 Υ 21 21 100 25 Casmerodius albus 25 470 Υ 1 1 13 26 Ardea cinerea 2.100 2.200 860 Υ 6 27 Ardea purpurea 78 2.200 Υ 1 1 28 Ciconia nigra 42 250 Υ Π 1 1 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 21

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. 20 000 άτ υδροβια ή 10 000 ζ Θαλασσοπ 5 000 πελαργ 3 000 αρπακτ 3 000 γεραν 500 000 στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 29 Ciconia ciconia 1.000 4.000 Υ Π 22 22 30 Plegadis falcinellus 6 530 Υ 1 1 31 Platalea leucorodia 34 120 Υ 2 2 3 32 Phoenicopterus ruber 410 2.900 660 Υ 58 33 Cygnus olor 860 450 2.600 Υ 1 37 Anser albifrons 620 5300 / 250 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) 11.000 Υ 33 38 Anser erythropus 15 ind 110 1 Υ 1 39 Anser anser 1.200 250/ 850 3.900 Υ 1 41 Branta ruficollis 60 ind. / regular presence 880 23 Υ 23 42 Tadorna ferruginea 1 200 2 Υ 1 1 2 43 Tadorna tadorna 420 750 1.800 Υ 1 44 Anas penelope 3.000 3.000 17.000 Υ 500 45 Anas strepera 600 1.100 900 Υ 1 46 Anas crecca 9.200 10.600 7.300 Υ 47 Anas platyrhynchos 33.000 20.000 37.000 Υ 1 48 Anas acuta 3.200 10.000 1.200 Υ 49 Anas querquedula 3.900 20.000 Υ 0 51 Anas clypeata 1.700 4.500 2.000 Υ 53 Netta rufina 270 320 840 Υ 0 54 Aythya ferina 2.100 10.000 7.900 Υ 0 55 Aythya nyroca 20/60 ind 9 530 2 Υ 1 1 56 Aythya fuligula 7.300 7.000 12.000 Υ 57 Aythya marila 1.800 1.500 1.200 Υ 1 61 Melanitta fusca 850 10.000 / 1.400 Υ ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 22

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. 20 000 άτ υδροβια ή 10 000 ζ Θαλασσοπ 5 000 πελαργ 3 000 αρπακτ 3 000 γεραν 500 000 στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 15 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) 62 Bucephala clangula 4.900 750 3.100 Υ 63 Mergelus albellus 13 350 110 Υ 1 64 Mergus serrator 590 500 890 Υ 3 65 Mergus merganser 470 1 1.500 Υ 1 66 Oxyura leucocephala ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία regular presence 3 75 7 Υ 3 67 Pernis apivorus non br 3-4 P 1.100 Α 10 69 Milvus migrans 300 Α 1 1 71 Haliaeetus albicilla 15 35 Α 1 1 72 Gypaetus barbatus 1 Α 1 1 73 Neophron percnopterus regular presence 16 Α 1 1 74 Gyps fulvus 180 Α 2 2 75 Aegypius monachus 5/15 ind 14 Α 1 1 76 Circaetus gallicus 3 P 54 Α 3 3 77 Circus aeruginosus P 290 Α 1 1 78 Circus cyaneus P 110 Α 79 Circus macrourus P 15 ind Α 80 Circus pygargus P 94 Α 1 1 83 Accipiter brevipes non br 10 Α 10 84 Buteo buteo 8 7.100 Α 30 85 Buteo rufinus 2 Α 2 2 87 Aquila pomarina 70 Α 1 1 88 Aquila clanga 6 ind 1 Α 89 Aquila nipalensis 50 Α 90 Aquila heliaca 2/ 6 ind 1 Α 0 0 23

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. 20 000 άτ υδροβια ή 10 000 ζ Θαλασσοπ 5 000 πελαργ 3 000 αρπακτ 3 000 γεραν 500 000 στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 91 Aquila chrysaetos 41 Α 1 1 92 Hieraaetus pennatus P 27 Α 1 1 93 Hieraaetus fasciatus 1 9 Α 1 1 94 Pandion haliaetus 53 Α 95 Falco naumanni P 20/60 ind 180 Α 26 26 97 Falco vespertinus 30 ind 9 Α 98 Falco columbarius 76 Α 1 100 Falco eleonorae P 140 Α 124 124 101 Falco biarmicus 1 Α 1 1 102 Falco cherrug regular presence Κριτ. 4 (C4) 2 Α 103 Falco peregrinus 2-3 74 Α 2 2 105 Bonasa bonasia 4.700 1 1 107 Tetrao urogallus 3.000 2 2 109 Alectoris graeca P 200 70 70 113 Coturnix coturnix P 28.000 20 116 Porzana porzana 84 10.000 Υ 0 0 117 Porzana parva 170 10.000 Υ 1 1 119 Crex crex 20/60 ind 1.100 Υ 122 Fulica atra 13.000 20.000 25.000 Υ 20 127 Otis tarda 30 ind 25.000 ind 1 128 Haematopus ostralegus 3.000 10.200 8.400 Υ 1 129 Himantopus himantopus 200 340 Υ 10 10 130 Recurvirostra avosetta 300 470 410 Υ 3 3 20 131 Burhinus oedicnemus 390 380 Υ 7 7 133 Glareola pratincola 55 240 Υ 6 6 Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 24

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. 20 000 άτ υδροβια ή 10 000 ζ Θαλασσοπ 5 000 πελαργ 3 000 αρπακτ 3 000 γεραν 500 000 στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 135 Charadrius dubius 1.100 2.400 Υ 30 136 Charadrius hiaticula 1.200 730 620 Υ 1 137 Charadrius alexandrinus 110 410 Υ 10 10 17 138 Charadrius leschenaultii 10 Υ 142 Pluvialis apricaria 1.300 8.000 8.200 Υ 5 143 Pluvialis squatarola 21 2.500 1.200 Υ 5 144 Hoplopterus spinosus 1 1.000 Υ 1 1 147 Vanellus vanellus 17.000 20.000 28.000 Υ 1 148 Calidris canutus 150 3.400 4.700 Υ 1 149 Calidris alba 250 1400 / 1.200 Κριτ. 4 (C4) 470 Υ 150 Calidris minuta 460 2.000 91 Υ 8 151 Calidris temminckii 850 600 1 Υ 154 Calidris ferruginea 7.400 1 Υ 156 Calidris alpina 3.000 13.300 13.000 Υ 157 Limicola falcinellus 92 630 Υ 158 Philomachus pugnax 510 Υ 1 159 Lymnocryptes minimus 180 120 Υ 1 160 Gallinago gallinago 9.300 20.000 3.100 Υ 163 Scolopax rusticola 18.000 20.000 4.900 Υ 0 164 Limosa limosa 30 ind 990 1.300 640 Υ 165 Limosa lapponica 1 1.200 1.200 Υ 1 166 Numenius phaeopus 1.600 2.300 Υ 167 Numenius tenuirostris regular presence 1 Υ 168 Numenius arquata 2.200 42.000 4.200 Υ 169 Tringa erythropus 190 1.000 14 Υ 1 Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) 25

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. 20 000 άτ υδροβια ή 10 000 ζ Θαλασσοπ 5 000 πελαργ 3 000 αρπακτ 3 000 γεραν 500 000 στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 170 Tringa totanus 2.800 3.400 1.800 Υ 4 171 Tringa stagnatilis 120 370 Υ 172 Tringa nebularia 750 3.100 26 Υ 1 174 Tringa ochropus 3.300 14.500 37 Υ 5 175 Tringa glareola 2.500 20.000 Υ 177 Actitis hypoleucos 7.200 16 Υ 1 179 Arenaria interpres 340 1.000 800 Υ 1 187 Larus melanocephalus 75 8.400 Υ 7 7 10 189 Larus minutus 120 1.000 Υ 1 190 Larus ridibundus 23.000 15.000 32.000 Υ 191 Larus genei 55 1.800 Υ 1 1 17 192 Larus audouinii 20/60 ind 180 580 Υ 7 7 2 193 Larus canus 5.900 10.000 9.100 Υ 194 Larus fuscus 3.000 1.900 1.300 Υ 1 200 Gelochelidon nilotica 38 270 Υ 2 2 201 Sterna caspia 15 65 Υ 203 Sterna sadvicensis 550 590 Υ 1 1 10 204 Sterna hirundo 2.360 1.900 Υ 13 13 207 Sterna albifrons 170 960 Υ 15 15 208 Chlidonias hybridus 79 1.000 Υ 1 1 209 Chlidonias niger 130 4.000 Υ 1 1 210 Chlidonias leucopterus 740 20.000 Υ 214 Columba oenas P 4.800 10 215 Columba palumbus P 90.000 50 217 Streptopelia turtur P 35.000 100 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 26

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. 20 000 άτ υδροβια ή 10 000 ζ Θαλασσοπ 5 000 πελαργ 3 000 αρπακτ 3 000 γεραν 500 000 στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 220 Clamator glandarius P 580 1 223 Otus scops C 2.100 50 224 Bubo bubo P 91 2 2 229 Asio flammeus 52 0 0 231 Caprimulgus europaeus P 1.900 100 100 232 Apus apus P 69.000 500 234 Apus melba P 1.400 10 237 Alcedo atthis 390 5 5 240 Merops apiaster P 4.800 20 241 Coracias garrulus 10 48 2 2 243 Jynx torquilla P 5.800 1 244 Picus canus 350 1 1 246 Dryocopus martius 1.300 10 10 248 Dendrocopos syriacus 300 100 100 249 Dendrocopos medius 780 100 100 250 Dendrocopos leucotos 77 5 5 252 Picoides tridactylus 260 1 1 254 Melanocorypha calandra 10.000 Σ 30 30 258 Calandrella brachydactyla 22.000 Σ 200 200 260 Lullula arborea P 8.600 Σ 50 50 261 Alauda arvensis P 400.000 Σ 20 263 Riparia riparia P 54.000 Σ 100 265 Hirundo rustica P 160.000 Σ 500 267 Delichon urbica P 99.000 Σ 500 269 Anthus campestris P 46.000 Σ 50 50 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Ελλάδας 27

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. 20 000 άτ υδροβια ή 10 000 ζ Θαλασσοπ 5 000 πελαργ 3 000 αρπακτ 3 000 γεραν 500 000 στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 274 Motacilla flava P 79.000 Σ 100 290 Phoenicurus phoenicurus P 68.000 Σ 20 294 Oenanthe isabellina 21.000 Σ 1 297 Oenanthe hispanica P 14.000 Σ 500 302 Monticola saxatilis P 1.000 Σ 100 305 Turdus torquatus 3.100 Σ 1 317 Acrocephalus melanopogon Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) 130 Σ 1 1 324 Hippolais pallida C 33.000 Σ 500 326 Hippolais olivetorum P 30 Σ 11 30 334 Sylvia rueppelli 30 Σ 30 30 335 Sylvia hortensis P 1.700 Σ 50 336 Sylvia nisoria 820 Σ 1 1 351 Muscicapa striata C 140.000 Σ 100 352 Ficedula parva P 1.200 Σ 1 1 353 Ficedula semitorquata P 20 10 Σ 10 10 354 Ficedula albicollis P 1.500 Σ 365 Sitta krueperi 20 1 Σ 5 5 372 Oriolus oriolus P 34.000 Σ 200 374 Lanius collurio P 15.000 Σ 100 100 375 Lanius minor P 65 Σ 20 20 376 Lanius excubitor 2.500 Σ 377 Lanius senator C 4.800 Σ 100 378 Lanius nubicus 45 Σ 5 5 383 Pyrrhocorax pyrrhocorax 150 Σ 11 11 392 Passer hispaniolensis P 28.000 Σ 2.000 ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία Ελλάδας 28

AA Πιν. Ι Επιστημονική ονομασία Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης παγκος. απειλ. ειδ. αναπαραγ. πληθ. Ε.Ε Ε.Ε. 25 αναπαρ. πληθ. 20 000 άτ υδροβια ή 10 000 ζ Θαλασσοπ 5 000 πελαργ 3 000 αρπακτ 3 000 γεραν 500 000 στρ 5 σημ περ γεωγ περ > εθ πλ ή >0,1 βιογ πληθ αναπ. πληθ. Ελλάδας Ελλάδας Res (p) Br (p) W in Sta ge Κριτ. 1 (C1) (αναπαραγω γή) (διαχείμαση) (αναπαραγωγή) 414 Emberiza cineracea 10/30 ind 1 Σ 1 1 415 Emberiza hortulana P 4.300 Σ 200 200 416 Emberiza caesia 90 130 Σ 50 50 421 Emberiza melanocephala P 28.000 Σ 300 Κριτ. 4 (C4) Κριτ. 5 (C5) Κριτ. 6 (C6) Υπόμνημα (Explanations): Ειδικότερες επεξηγήσεις σχετικά με τα πληθυσμιακά όρια και τα κριτήρια που αναφέρονται στον πίνακα, υπάρχουν στις Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Φάσης Β του έργου (βλ. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους 2004). AA Πιν.Ι: Αύξων αριθμός του Πίνακα Ι. «Κατάλογος των ειδών που απαντούν στην Ελλάδα, καθεστώς παρουσίας τους και κατηγοριοποίηση με βάση την Οδηγία των πτηνών», σύμφωνα με τις Προδιαγραφές Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Φάσης Β του έργου (βλ. Δημαλέξης Α., E. Μπουρδάκης και Έλενα Χατζηχαραλάμπους 2004). Επιστημονική ονομασία (Scientific name): Με έντονα στοιχεία (Bold) φαίνονται τα είδη που χρησιμοποιούνται για το χαρακτηρισμό ΖΕΠ ενώ με κανονικά στοιχεία φαίνονται τα είδη (Selection species are indicated in bold Delimitation species are indicated in normal). Καθεστώς παρουσίας στην περιοχή μελέτης: Όπως αναφέρονται στο Τυποποιημένο Δελτίο Δεδομένων (βλέπε European Commission 1995 Standard Data Form) Res: βρίσκεται στον τόπο καθ όλη τη διάρκεια του έτους Br: χρησιμοποιεί τον τόπο για να φωλιάζει και να ανατρέφει τους νεοσσούς Win: το είδος χρησιμοποιεί τον τόπο κατά τη διάρκεια του χειμώνα Stage: τόπος που χρησιμοποιείται στη μετανάστευση ή για την πτερόρροια εκτός των περιοχών αναπαραγωγής 4: Υ: είδος που περιλαμβάνεται στα μεταναστευτικά υδρόβια είδη (migratory water birds) Θ: είδος που περιλαμβάνεται στα αποδημητικά θαλασσοπούλια (migratory sea birds) 5: Π: Πελαργοί (Ciconiidae), Α: Aρπακτικά (Accipitridae), Γ: Γερανοί (Gruidae), Σ: Στρουθιόμορφα (Passeriformes) Κατά τον υπολογισμό του πληθυσμού λαμβάνονται υπόψη όλα τα είδη των μεταναστευτικών στρουθιόμορφων. Τα σκιασμένα κελιά δείχνουν το κριτήριο που πληροί κάθε είδος (Highlighted cells indicate the criteria fulfilled by a single species). ΗΜΑΛΕΞΗΣ ΜΠΟΥΣΜΠΟΥΡΑΣ Κοινοπραξία 29