ABC ανάλυση, Προβλέψεις και Μοντέλα Διαχείρισης Αποθεμάτων Κεραμυδάς Χρήστος Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός, Α.Π.Θ. Υπ. Διδάκτορας, τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Α.Π.Θ. MSc Στατιστική και Μοντελοποίηση, τμήμα Μαθηματικών Α.Π.Θ.
Βασικά ερωτήματα Τα δύο βασικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν από ένα σύστημα αποθεμάτων είναι: Κάθε πότε πρέπει να παραγγέλνουμε ή να παράγουμε; Πόσο πρέπει να είναι το μέγεθος παραγγελίας ή παραγωγής; Ολοκληρώνοντας το σύστημα, θα πρέπει να αποφασίσουμε: Πότε πρέπει να επιθεωρούμε το απόθεμα; - Συνεχής ή Περιοδική επιθεώρηση (Continuous/Periodic review). Για ποιά προϊόντα ή υλικά πρέπει να εφαρμόζουμε συγκεκριμένες πολιτικές διαχείρισης; - ABC/Pareto Analysis or 80-20 rule. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 2
ABC analysis Δύο βασικά οικονομικά μεγέθη, τα οποία αφορούν σε ένα σύστημα διαχείρισης αποθεμάτων είναι: Το κόστος εφαρμογής και λειτουργίας του. Τα δυνητικά οικονομικά (και όχι μόνο) οφέλη από την εφαρμογή του. Τα προϊόντα που καλείται να διαχειριστεί μια επιχείρηση είναι πολλά, αλλά όχι εξίσου επικερδή. Εξισορρόπηση Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 3
ABC analysis Οι κωδικοί είναι απαραίτητο να κατηγοριοποιούνται σε: Επικερδής Μη επικερδής (Προσοχή: απαραίτητοι!). Ο παραπάνω διαχωρισμός θα μας οδηγήσει στην απόφαση: Αξίζει ή όχι να εφαρμόσουμε ένα σύστημα διαχείρισης αποθέματος για ένα συγκεκριμένο κωδικό; Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 4
ABC analysis Η διαφοροποίηση των κωδικών γίνεται με ABC analysis (Pareto ή 50/30/20 rule). Σε ένα κοινωνικό σύστημα: Ο οικονομολόγος Vilfredo Pareto παρατήρησε ότι ένα μεγάλο ποσοστό του πλούτου (80%) αντιστοιχούσε σε ένα πολύ μικρό ποσοστό πληθυσμού (20%). Σε ένα σύστημα αποθεμάτων: ένα μεγάλο ποσοστό της αξίας των αποθεμάτων αντιστοιχεί σε ένα μικρό αριθμό κωδικών. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 5
ABC analysis Το 20% των κωδικών αποθεμάτων αντιστοιχεί στο 80% της αξίας του αποθέματος σε ετήσια βάση (ομάδα κωδικών Α). Το 30% των κωδικών αποθεμάτων αντιστοιχεί στο 15% της αξίας του αποθέματος σε ετήσια βάση (ομάδα κωδικών B). Το 50% των κωδικών αποθεμάτων αντιστοιχεί στο 5% της αξίας του αποθέματος σε ετήσια βάση (ομάδα κωδικών C). Είναι προσοδοφόρο να δίνεται η ίδια βαρύτητα στη διαχείριση (προγραμματισμό και έλεγχο) όλων των κωδικών; (π.χ. βίδες, πλακέτες Η/Υ) Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 6
ABC analysis Οι κωδικοί τύπου Α (μεγαλύτερη βαρύτητα): Πρέπει να ελέγχονται άμεσα. Πρέπει τα επίπεδα αποθέματος να επιθεωρούνται συνεχώς (πληροφοριακό σύστημα, απογραφές). Πρέπει να χρησιμοποιούνται εξεζητημένες μέθοδοι προβλέψεων. Πρέπει να γίνεται με προσοχή η εκτίμηση των παραμέτρων κόστους (ανάλυση ευαισθησίας). Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 7
ABC analysis Οι κωδικοί τύπου Β (μεσαία βαρύτητα): Θα μπορούσαν να επιθεωρούνται περιοδικά. Θα μπορούσαν να παραγγέλνονται σε ομάδες αντί μεμονωμένα. Θα μπορούσαν να προβλέπονται μέσω απλούστερων μεθόδων. Οι κωδικοί τύπου C (μικρή βαρύτητα): Φθηνά και μέτριας ζήτησης προϊόντα. Θα μπορούσαν να παραγγέλνονται σε μεγάλες ποσότητες παραγγελίας (ελαχιστοποίηση συχνότητας παραγγελιών). Ακριβά με μικρή ζήτηση προϊόντα, θα μπορούσε να μην διατηρείται απόθεμα (παραγγελία μόνο όταν εμφανίζεται ζήτηση). Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 8
ABC analysis Προσοχή: Η ανάλυση Pareto ΔΕΝ είναι περιοριστική! Για παράδειγμα: ο υπεύθυνος διαχείρισης αποθεμάτων θα μπορούσε να μετακινήσει κάποιους κωδικούς χαμηλής αξίας (ομάδα C) στην ομάδα Α, αν οι συγκεκριμένοι κωδικοί θεωρούνται κρίσιμοι για τη λειτουργία της επιχείρησης (π.χ. διακοπή γραμμής παραγωγής). Μπορεί να έχω και περισσότερες κατηγορίες: π.χ. A, B, C, D, E, F, Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 9
ABC analysis Κωδικός Τιμή Ετήσια Ζήτηση Ετήσια Αξία 1 2,25 260 585,00 2 2,85 43 122,55 3 1,50 21 31,50 4 0,77 388 298,76 5 4,45 612 2723,40 6 6,10 220 1342,00 7 3,10 110 341,00 8 1,32 786 1037,52 9 12,80 14 179,20 10 24,99 334 8346,66 11 7,75 24 186,00 12 0,68 77 52,36 13 0,25 56 14,00 14 3,89 89 346,21 15 7,70 675 5197,50 16 6,22 66 410,52 17 0,85 148 125,80 18 0,77 690 531,30 19 1,23 52 63,96 20 4,05 12 48,60 Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 10
ABC analysis Κωδικός Τιμή Ετήσια Ζήτηση Ετήσια Αξία Αθροιστική Ετήσια Αξία Σχετική ΑΕΑ 10 24,99 334 8346,66 8346,66 37,97% 15 7,70 675 5197,50 13544,16 61,61% 5 4,45 612 2723,40 16267,56 74,00% 6 6,10 220 1342,00 17609,56 80,10% 8 1,32 786 1037,52 18647,08 84,82% 1 2,25 260 585,00 19232,08 87,48% 18 0,77 690 531,30 19763,38 89,90% 16 6,22 66 410,52 20173,90 91,77% 14 3,89 89 346,21 20520,11 93,34% 7 3,10 110 341,00 20861,11 94,89% 4 0,77 388 298,76 21159,87 96,25% 11 7,75 24 186,00 21345,87 97,10% 9 12,80 14 179,20 21525,07 97,91% 17 0,85 148 125,80 21650,87 98,49% 2 2,85 43 122,55 21773,42 99,04% 19 1,23 52 63,96 21837,38 99,33% 12 0,68 77 52,36 21889,74 99,57% 20 4,05 12 48,60 21938,34 99,79% 3 1,50 21 31,50 21969,84 99,94% 13 0,25 56 14,00 21983,84 100,00% 21983,84 Ομάδα Α 80.10% Ομάδα B 14.80% Ομάδα C 5.1% Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 11
ABC analysis Ομάδα C Ομάδα Α Ομάδα B Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 12
ABC analysis Διοίκηση Ολικής Ποιότητας 298 270 89,60% 93,62% 97,32% 100% 100 90 84,56% 240 80 75,84% 210 70 65,44% 180 150 120 60 50 40 90 30 60 21.14% 20 16.78% 15.44% 30 12.08% 10.40% 8.72% 10 5.03% 4.03% 3.69% 2.68% Ρωγμές Εμφάνιση πόρων Υπερβολική Εναπόθεση υλικού Εμφάνιση πόρων και ρωγμές Εγκλείσματα σκουριας Ελλιπής τήξη και διείσδυση Έλλειψη συγκολλητικού υλικού Ελλιπής τήξη και διείσδυση και ρωγμές Σφάλματα μορφής Άλλα ελαττώματα Συχνότητα εμφάνισης 37,92% 53,36% Ποσόστό (%) 21.14% Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 13
Προβλέψεις Αρχαιότητα (π.χ. μαντείο των Δελφών, Ίνκας). Θρησκεία (π.χ. συντέλεια του κόσμου), μυστικισμός. Μελλοντολογία, μέντιουμ, αστρολογία. Πρόβλεψη καιρού. Οικονομικές προβλέψεις (π.χ. οικονομική κρίση, χρηματιστήριο). κ.α. Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τεχνητή νοημοσύνη. «Οι απλές στατιστικές μέθοδοι στις αναλύσεις χρονοσειρών έχουν τουλάχιστον όση επιτυχία έχουν και οι αντίστοιχες πολύπλοκες» Μακριδάκης Σ. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 14
Προβλέψεις Στη Διοίκηση Παραγωγής και Λειτουργιών μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα η πρόβλεψη της ζήτησης (forecasting). Η ζήτηση είναι στοχαστική (vs καθοριστική), άρα η πρόβλεψή της σημαντική (άλλα στοχαστικά μεγέθη;). Κάποια κομμάτια στη διαδικασία της ζήτησης όμως είναι προβλέψιμα (π.χ. τάσεις, κύκλοι, εποχικότητα κ.α.). Υποκειμενικές και Αντικειμενικές μέθοδοι πρόβλεψης. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 15
Προβλέψεις Τα συστήματα πρόβλεψης της ζήτησης είναι απαραίτητα. Πληροφορίες, ανάλογα με το διοικητικό επίπεδο της επιχείρησης. Προγραμματισμός, πρώτες ύλες, προσωπικό, εγκαταστάσεις, μάρκετινγκ. Περιβάλλον και μεταβολές του. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 16
Προβλέψεις Κάποια από τα οφέλη των προβλέψεων είναι: Αύξηση της αξιοποίησης του δυναμικού μιας επιχείρησης (έμψυχο και άψυχο). Αποτελεσματικότερη οργάνωση παραγωγής και προμηθειών. Μείωση του κόστους των αποθεμάτων (π.χ. περιορισμός σπατάλης, όχι περίσσεια, όχι έλλειμμα). Ικανοποίηση των πελατών. Αύξηση της αξιοπιστίας του οργανισμού. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 17
Προβλέψεις Χρονικός Ορίζοντας πρόβλεψης Βραχυπρόθεσμες προβλέψεις, είναι σημαντικές για τον καθημερινό προγραμματισμό (π.χ. ημέρες ή εβδομάδες) διαχείριση αποθεμάτων τοποθέτηση παραγγελιών προγραμματισμός παραγωγής (π.χ. MRP συστήματα) προγραμματισμός πρώτων υλών (π.χ. RRP) προγραμματισμός βαρδιών εργαζομένων (π.χ. δυνατότητες και προτιμήσεις) Λειτουργικό επίπεδο (Operational level) Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 18
Προβλέψεις Χρονικός Ορίζοντας πρόβλεψης Μεσοπρόθεσμες προβλέψεις, (π.χ. εβδομάδες ή μήνες) επίπεδο αποθεμάτων πωλήσεις οικογενειακών προϊόντων απαιτήσεις και ικανότητες εργαζομένων απαιτήσεις σε πόρους Τακτικό επίπεδο (Tactical level) Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 19
Προβλέψεις Χρονικός Ορίζοντας πρόβλεψης Μακροπρόθεσμες προβλέψεις, (π.χ. έτος ή 5ετία), οι οποίες αφορούν στη μακροπρόθεσμη παραγωγή και κατασκευή απαιτήσεις σε δυναμικότητα χωροταξία παραγωγής και αποθηκών απαιτήσεις σε νέες τεχνολογίες αναζήτηση εναλλακτικών αγορών και προμηθευτών. Στρατηγικό επίπεδο (Strategic level) Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 20
Προβλέψεις Χαρακτηριστικά των προβλέψεων ΔΕΝ είναι συνήθως λάθος είναι ΠΑΝΤΑ λάθος!!! η σημαντικότερη ιδιότητα όλων των μεθόδων πρόβλεψης οι προβλέψεις είναι απλά προβλέψεις και δεν είναι η πραγματικότητα (πραγματικά δεδομένα), άρα είναι λάθος να αντιμετωπίζονται κατ αυτό τον τρόπο τροποποιήσεις προγραμματισμού πόρων και παραγωγής αν φανεί ότι είναι ανακριβής στιβαρό σύστημα σχεδιασμού, καλύτερη απόκριση στα μη αναμενόμενα σφάλματα των προβλέψεων (ευελιξία). Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 21
Προβλέψεις Χαρακτηριστικά των προβλέψεων Μια καλή πρόβλεψη είναι κάτι περισσότερο από έναν απλό αριθμό. μια καλή πρόβλεψη εμπεριέχει ένα μέτρο του αναμενόμενου σφάλματος (πάντα υπάρχει) εύρος ή μεταβλητότητα κατανομής (π.χ. 60 [τμχ] ή 60±5 [τμχ]. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 22
Προβλέψεις Χαρακτηριστικά των προβλέψεων Οι αθροιστικές προβλέψεις (για περισσότερα προϊόντα) είναι πιο ακριβείς. Το σφάλμα που δημιουργείται στις προβλέψεις των πωλήσεων ενός προϊόντος είναι μικρότερο από αυτό μιας ομάδας προϊόντων (π.χ. κέντρο διανομής/distribution center), αναλογικά με το μέγεθος της πρόβλεψης. Αντιστάθμιση των θετικών και αρνητικών αποκλίσεων. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 23
Προβλέψεις 1/2 Χαρακτηριστικά των προβλέψεων Οι αθροιστικές προβλέψεις (για περισσότερα προϊόντα) είναι πιο ακριβείς. Προϊόν Α: Π=5 [τμχ], έστω Ζ=4, σφάλμα 20% (+1 τμχ) Προϊόν Β: Π=5 [τμχ], έστω Ζ=5, σφάλμα 0% (+0 τμχ) Προϊόν Γ: Π=5 [τμχ], έστω Ζ=4, σφάλμα 20% (+1 τμχ) Προϊόν Δ: Π=5 [τμχ], έστω Ζ=6, σφάλμα 20% (-1 τμχ) Εταιρεία: Μέσο σφάλμα: 15%, δηλαδή 0,75 [τμχ] στα Π=5 [τμχ]. Συνολικά (π.χ. κέντρο διανομής): Μέσο σφάλμα: 5%, δηλαδή 1 [τμχ] στα Π=20 [τμχ]. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 24
Προβλέψεις 1/2 Χαρακτηριστικά των προβλέψεων Όσο μεγαλύτερος είναι ο χρονικός ορίζοντας, τόσο λιγότερο ακριβείς θα είναι οι προβλέψεις. διαισθητική ιδιότητα πιο εύκολα προβλέπω τη ζήτηση αύριο ή τη ζήτηση την ίδια μέρα ένα χρόνο μετά; Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 25
Προβλέψεις 1/2 Χαρακτηριστικά των προβλέψεων Οι προβλέψεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται παράλληλα με την αξιοποίηση επιπρόσθετων πληροφοριών. Γενικά, μια συγκεκριμένη τεχνική οδηγεί σε ακριβείς προβλέψεις, αλλά μπορεί να υπάρχει μια διαθέσιμη πληροφορία, η οποία σχετίζεται με τη μελλοντική ζήτηση, η οποία να μη λήφθηκε υπόψη στα ιστορικά στοιχεία (δεν υπήρχε!). π.χ. μια διαφημιστική εκστρατεία (αύξηση ζήτησης). Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 26
Προβλέψεις 1/2 Χαρακτηριστικά των προβλέψεων Οι προβλέψεις θα πρέπει να ανακαλύπτουν και να αποτυπώνουν ορισμένα επαναλαμβανόμενα πρότυπα (μοτίβα). Όχι μόνο να ελαττώνουν το συνολικό σφάλμα. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 27
Προβλέψεις Σύστημα πρόβλεψης: Σύνολο μεθόδων ή τεχνικών για τη συλλογή, επεξεργασία, ανάλυση και εξαγωγή συμπερασμάτων από δεδομένα. Μέθοδος πρόβλεψης: Τμήμα του συστήματος. Πηγή: Θωμαϊδης Ν., Δούνιας Γ., «Πρόβλεψη Ζήτησης», Decision Group, Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 28
Προβλέψεις Εσωτερικές πηγές πληροφόρησης: Αρχεία δεδομένων (π.χ. παραγγελίες, πωλήσεις). Εκτιμήσεις στελεχών. Έρευνα αγοράς. Εξωτερικές πηγές πληροφόρησης: Δεδομένα που αφορούν το οικονομικό, πολιτικό και τεχνολογικό περιβάλλον της επιχείρησης. Κρατικοί ή ιδιωτικοί οργανισμοί. Ερευνητικά ινστιτούτα. Συμβουλευτικές εταιρείες. Πηγή: Θωμαϊδης Ν., Δούνιας Γ., «Πρόβλεψη Ζήτησης», Decision Group, Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 29
Προβλέψεις Εισροές Εσωτερικές πηγές πληροφόρησης: Βραχυπρόθεσμες προβλέψεις. Εξωτερικές πηγές πληροφόρησης: Μακροπρόθεσμες προβλέψεις. Εκροές Το είδος της πληροφορίας αλλάζει ανάλογα με το τμήμα του οργανισμού (π.χ. Παραγωγής (ζήτηση), Μάρκετινγκ (ηλικία, εισόδημα), Προσωπικό (δυναμικότητα)).. Πηγή: Θωμαϊδης Ν., Δούνιας Γ., «Πρόβλεψη Ζήτησης», Decision Group, Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 30
Προβλέψεις Μέθοδοι πρόβλεψης Ποιοτικές μέθοδοι πρόβλεψης (qualitative methods) Υποκειμενικές εκτιμήσεις στελεχών εταιρείας ή συμβούλων. Μέθοδος Delphi. Ποσοτικές μέθοδοι πρόβλεψης (quantitative methods) Αιτιολογικές μέθοδοι. Μέθοδοι χρονικών σειρών. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 31
Προβλέψεις Υποκειμενικές μέθοδοι πρόβλεψης (ανθρώπινη κρίση) Σύνθετες προβλέψεις από το ανθρώπινο δυναμικό του τμήματος πωλήσεων. Άμεση επαφή τμήματος πωλήσεων με καταναλωτές και άρα καλύτερη εικόνα της ζήτησης και των αλλαγών των προτιμήσεων των καταναλωτών. Πρόβλεψη: ένας ή περισσότεροι αριθμοί (π.χ. απαισιόδοξη, πιο πιθανή, αισιόδοξη). Οι διευθυντές πωλήσεων αθροίζουν τις πωλήσεις και κάνουν συνολικές προβλέψεις (π.χ. γεωγραφική περιοχή, ομάδα προϊόντων κ.α.). Η αμοιβή του προσωπικού βασίζεται σε κάποιο κριτήριο αναλογίας; (πρόβλημα). Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 32
Προβλέψεις Υποκειμενικές μέθοδοι πρόβλεψης (ανθρώπινη κρίση) Δημοσκοπήσεις αγοράς. Αποκαλύπτουν μελλοντικές τάσεις και μεταβολές στις προτιμήσεις. Προσεκτικός σχεδιασμός ερωτηματολογίων (αμερόληπτα και αντιπροσωπευτικά δεδομένα). Κακώς σχεδιασμένα ερωτηματολόγια ή δειγματοληπτικά σχήματα οδηγούν σε λάθος συμπεράσματα! Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 33
Προβλέψεις Υποκειμενικές μέθοδοι πρόβλεψης (ανθρώπινη κρίση) Γνώμη της ομάδας των διοικητικών στελεχών. Όταν δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία, π.χ. νέο προϊόν, τότε ρωτάμε κάποιον ειδικό (μοναδική πηγή πληροφορίας). Συνδυασμός της γνώμης ειδικών, π.χ. τμήμα marketing, παραγωγής, οικονομικό τμήμα. Ατομική ή ομαδική απόφαση (π.χ. συγκέντρωση απόψεων από ένα άτομο ή εναλλακτικά συνάντηση και διαμόρφωση πρόβλεψης). Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 34
Προβλέψεις Υποκειμενικές μέθοδοι πρόβλεψης (ανθρώπινη κρίση) Η μέθοδος Delphi. Διαφορά με προηγούμενη μέθοδο: τρόπος συνδυασμού των απόψεων. Προσπαθεί να εξαλείψει κάποια από τα έμφυτα ελαττώματα της δυναμικής των ομάδων, στις οποίες οι προσωπικότητες κάποιων μελών επισκιάζουν εκείνες άλλων. Συλλογή γνώμης μεμονωμένα (ερωτηματολόγια), περίληψη με έμφαση σε αποκλίνουσες γνώμες, αποστολή περίληψης, αναθεώρηση (γνώση της γνώμης της ομάδας); Συντονιστής (facilitator) επαναληπτική διαδικασία. Τερματισμός: η σύγκλιση των απόψεων (ιδανικά). + Πλεονέκτημα: όχι προσωπικές αλληλεπιδράσεις. - Μειονεκτήματα: δεν συγκλίνει πάντα, ευαισθησία ερωτηματολογίου, όχι επεξηγήσεις ερωτήσεων. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 35
Προβλέψεις Προβλέψεις Αντικειμενικές μέθοδοι πρόβλεψης (ανάλυση δεδομένων) Η ανάλυση Χρονοσειρών (time-series analysis) Χρήση παρελθοντικών τιμών της μεταβλητής που θέλουμε να προβλέψουμε. Τα αιτιολογικά μοντέλα Δεδομένα από άλλες πηγές και όχι τις χρονοσειρές που έχουν ήδη προβλεφθεί. Όχι τιμές ζήτησης, αλλά τιμές άλλων μεταβλητών που σχετίζονται με κάποιο τρόπο με αυτό που θέλουμε να προβλέψουμε. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 36 36
Προβλέψεις Προβλέψεις Αντικειμενικές μέθοδοι πρόβλεψης (ανάλυση δεδομένων) Βασική παραδοχή Οι συνθήκες του παρελθόντος εξακολουθούν να ισχύουν και στο άμεσο μέλλον. «Σταθερό» περιβάλλον. Η πληροφορία από τα ιστορικά δεδομένα της ζήτησης εξάγεται και επαρκεί για την πρόβλεψη της μελλοντικής ζήτησης. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 37 37
Προβλέψεις Προβλέψεις Αντικειμενικές μέθοδοι πρόβλεψης (ανάλυση δεδομένων) Αιτιολογικά μοντέλα Η ζήτηση ενός προϊόντος είναι συνάρτηση ενός ή περισσότερων παραγόντων (εξωγενών). Υ: το μέγεθος που επιθυμούμε να προβλέψουμε Χ 1, Χ 2,, Χ n : τα μεγέθη που επηρεάζουν τη μέγεθος Υ Οικονομετρικά μοντέλα (γραμμική σχέση): Υ=α 0 +α 1 Χ 1 +α 2 Χ 2 + π.χ. πωλήσεις ακινήτων και επιτόκιο δανεισμου Υ=300-1000*Χ 1, αν Χ 1 =10% ή 0,1 τότε Υ=200 [σπίτια]. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 38
Προβλέψεις Προβλέψεις Αντικειμενικές μέθοδοι πρόβλεψης (ανάλυση δεδομένων) Μοντέλα Χρονοσειρών Δεν απαιτούν καμία πληροφορία, παρά μόνο τις παρελθοντικές τιμές της μεταβλητής που θα προβλεφθεί. Η χρονοσειρά είναι μια συλλογή παρατηρήσεων κάποιο οικονομικού ή φυσικού μεγέθους. Οι τιμές λαμβάνονται σε διακριτές χρονικές στιγμές που συνήθως ισαπέχουν μεταξύ τους. Εξάγω πληροφορία από το παρελθόν και βάσει αυτής προβλέπω το μέλλον. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 39
Προβλέψεις Προβλέψεις Μοντέλα Χρονοσειρών Επίπεδο: η χρονοσειρά εμφανίζει μια σταθερή τιμή και μια διακύμανση γύρω από αυτή. Οι τιμές της χρονοσειράς κυμαίνονται γύρω από μια σταθερή τιμή. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 40
Προβλέψεις Προβλέψεις Μοντέλα Χρονοσειρών Τάση: η χρονοσειρά εμφανίζει μια σταθερή αύξηση ή μείωση (γραμμική μη γραμμική) Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 41
Προβλέψεις Προβλέψεις Μοντέλα Χρονοσειρών Εποχικότητα: επαναλαμβάνεται σε σταθερά χρονικά διαστήματα (έτη, μήνες, εβδομάδες), π.χ. μόδα, παγωτά, πετρέλαιο θέρμανσης, κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, κ.α. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 42
Προβλέψεις Προβλέψεις Μοντέλα Χρονοσειρών Κύκλοι: η διακύμανσή τους είναι όμοια με την εποχικότητα, αλλά το μέγεθος τους μπορεί να ποικίλλει (π.χ. οικονομικοί κύκλοι, αριθμός ηλιακών κηλίδων) Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 43
Προβλέψεις Προβλέψεις Μοντέλα Χρονοσειρών Τυχαιότητα (stochasticity): δεν αναγνωρίζεται κανένας από τους παραπάνω τύπους. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 44
Προβλέψεις Προβλέψεις Μοντέλα Χρονοσειρών Τυχαιότητα: δύσκολη μοντελοποίηση, πρακτικά αδύνατη (π.χ. χρηματιστήριο). Ευαισθησία σε άλλες πληροφορίες και γεγονότα; Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 45
Προβλέψεις Προβλέψεις Μέθοδοι πρόβλεψης στάσιμων χρονοσειρών (stationary time-series) Στατική χρονοσειρά: οι τιμές της χρονοσειράς είναι άθροισμα ενός σταθερού επιπέδου και μιας τυχαίας διακύμανσης. Απλός Κινούμενος Μέσος Όρος. Απλή Εκθετική Εξομάλυνση. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 46
Προβλέψεις Προβλέψεις Μέθοδοι πρόβλεψης στατικών χρονοσειρών (stationary time-series) Απλός Κινούμενος Μέσος Όρος (Moving Average). Ο ΚΜΟ Ν περιόδων είναι απλά η μέση τιμή των Ν πιο πρόσφατων παρατηρήσεων. Τρίμηνο Ζήτηση Τάση; Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 47
Προβλέψεις Προβλέψεις Μέθοδοι πρόβλεψης στατικών χρονοσειρών (stationary time-series) Απλός Κινούμενος Μέσος Όρος (Moving Average) Ο ΚΜΟ Ν περιόδων είναι απλά η μέση τιμή των Ν πιο πρόσφατων παρατηρήσεων. Τρίμηνο Ζήτηση Τάση (μεγάλο ή μικρό Ν); Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 48
Προβλέψεις Προβλέψεις Μέθοδοι πρόβλεψης στατικών χρονοσειρών (stationary time-series) Απλός Κινούμενος Μέσος Όρος (Moving Average) Χρονοσειρά με τάση και πρόβλεψη με Ν=3, Ν=6 Αστοχίες Τρίμηνο Ζήτηση Τρίμηνο μηχανών Πρόβλεψη Σφάλμα Πρόβλεψη Σφάλμα 1 80 2 117 3 174 124 51 4 224 172 52 5 249 216 33 6 298 257 41 229 69 7 309 285 24 272 37 8 380 329 51 311 68 9 409 366 43 348 62 10 440 410 30 387 54 11 483 444 39 428 55 12 549 491 58 471 78 13 565 532 32 511 54 14 617 577 40 551 66 15 655 612 42 478 177 Τάση (μεγάλο ή μικρό Ν); Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 49
Προβλέψεις Προβλέψεις Μέθοδοι πρόβλεψης στατικών χρονοσειρών (stationary time-series) Απλή Εκθετική Εξομάλυνση (Exponential Smoothing) Διαφορά: διαφορετική βαρύτητα στα δεδομένα (πιο πρόσφατα), μέσω του συντελεστή εξομάλυνσης α. Βαρύτητα: α, α(1-α), α(1-α) 2 κ.λ.π. στη τελευταία τιμή: 25% στην προτελευταία: 19% στη τρίτη: 14% κ.ο.κ. Τάση (μεγάλο ή μικρό α); Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 50
Προβλέψεις Προβλέψεις Μέθοδοι πρόβλεψης μη στατικών χρονοσειρών (non-stationary timeseries) Γραμμική Παλινδρόμηση Διπλή Εκθετική Εξομάλυνση Μέθοδοι πρόβλεψης χρονοσειρών με εποχικότητα Εποχικοί συντελεστές Τριπλή Εκθετική Εξομάλυνση (με ή χωρίς τάση) Υπάρχουν και πιο προηγμένα μοντέλα (μαθηματικά), π.χ. ARMA, ARIMA, SARIMA κ.α. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 51 51
Προβλέψεις Προβλέψεις Κριτήρια αξιολόγησης εναλλακτικών μοντέλων πρόβλεψης Σφάλμα πρόβλεψης:, Mean Absolute Error (Deviation): Mean Squared Error (Deviation): Mean Absolute Percentage Error: Προσοχή: Δεν υπάρχει «καλύτερο» κριτήριο. Κερδίζει η μέθοδος με τη μικρότερη τιμή, αφού πρόκειται για σφάλμα. Γιατί δεν παίρνω το μέσο όρο των σφαλμάτων; (απόλυτες τιμές, τετράγωνα) Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 52 52
Προβλέψεις Προβλέψεις Επιπτώσεις προβλέψεων Πρόβλεψη υψηλότερων επιπέδων ζήτησης. Αισιόδοξο σενάριο. Αύξηση αποθεμάτων. Μείωση κινδύνου ελλείψεων. Δέσμευση κεφαλαίων. Αυξημένα λειτουργικά κόστη. Πρόβλεψη χαμηλότερων επιπέδων ζήτησης. Απαισιόδοξο σενάριο. Χαμηλό επίπεδο αποθεμάτων. Αύξηση κινδύνου ελλείψεων (επίπεδο εξυπηρέτησης). Μικρότερη δέσμευση κεφαλαίων. Διαφυγόντα κέρδη, ρήτρες. Πηγή: Θωμαϊδης Ν., Δούνιας Γ., «Πρόβλεψη Ζήτησης», Decision Group, Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 53 53
Προβλέψεις Προβλέψεις Απόκτηση και εγκατάσταση συστήματος προβλέψεων Πλεονεκτήματα Μείωση κόστους αποθεμάτων. Μείωση λειτουργικού κόστους. Αύξηση ικανοποίησης πελατών. Μείωση διαφυγόντων κερδών. Μειονεκτήματα Κόστος αρχικής επέμδυσης (λογισμικό, εκπαίδευση προσωπικού, κ.α.) Κόστος εσφαλμένης πρόβλεψης (υψηλά αποθέματα, ανικανοποίητη ζήτηση, αναξιοπιστία επιχείρησης) Πηγή: Θωμαϊδης Ν., Δούνιας Γ., «Πρόβλεψη Ζήτησης», Decision Group, Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 54 54
Προβλέψεις Προβλέψεις Απόκτηση και εγκατάσταση συστήματος προβλέψεων Ένα σύστημα πρόβλεψης από την πλευρά του προγραμματισμού και ελέγχου αποθεμάτων θα πρέπει να: εκτιμά την αναμενόμενη ζήτηση (στην αντίστοιχη μονάδα μέτρησης βραχυπρόθεσμα, αλλά σε πιο γενικές μονάδες, όπως χρηματικές μονάδες ή μηχανοώρες, για μεγαλύτερους χρονικούς ορίζοντες). εκτιμά τη διακύμανση της πραγματικής ζήτησης γύρω από την αναμενόμενη τιμή (βλέπε σφάλματα πρόβλεψης). παρέχει προβλέψεις έγκαιρα (ώστε να υπάρχει χρόνος για τη λήψη αποφάσεων). επικαιροποιεί τις προβλέψεις περιοδικά ώστε να μεταβάλλονται γρήγορα οι αποφάσεις αν αυτό είναι απαραίτητο. εξισορροπεί το κόστος των σφαλμάτων πρόβλεψης με το κόστος της διαδικασίας πρόβλεψης. επιτρέπει στην ανθρώπινη κρίση να μεταβάλει τους αυτόματους υπολογισμούς. να μην επηρεάζεται από μη ελεγχόμενους παράγοντες. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 55 55
Προβλέψεις Προβλέψεις Απόκτηση και εγκατάσταση συστήματος προβλέψεων Η κατάλληλη στρατηγική πρόβλεψης σε έναν οργανισμό εξαρτάται από: Τον αριθμό και τη συνεργασία αυτών που κάνουν προβλέψεις. Το διαθέσιμο προϋπολογισμό. Το σκοπό των προβλέψεων, συμπεριλαμβανομένου της χρονικής στιγμής και της ακρίβειας που απαιτείται. Τη διαθεσιμότητα και το εύρος των ιστορικών και πρόσφατων δεδομένων. Την ικανότητα του υπευθύνου να χειρισθεί πολύπλοκες στατιστικές και άλλες προσεγγίσεις. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 56 56
Λογισμικά πακέτα Προβλέψεις Προβλέψεις Excel (CB Predictor). SAS. SPSS. MICROFIT. EVIEWS. Forecast Pro. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 57 57
Προβλέψεις Προβλέψεις Απόκτηση και εγκατάσταση λογισμικού προβλέψεων Τα περισσότερα στατιστικά πακέτα γενικής χρήσης, όπως τα Minitab, SAS, και SPSS, περιλαμβάνουν ρουτίνες προβλέψεων. Για την αξιολόγηση των λογισμικών προβλέψεων πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα σημεία: Υποστήριξη από τον προμηθευτή. Έχουν κυκλοφορήσει αρκετές εκδόσεις έτσι ώστε να έχουν εξαλειφθεί bugs; Υπάρχει αιτιολόγηση (αναφορά σε πηγή) των απαντήσεων που δίνει το πακέτο; Υπάρχουν όλες οι αναγκαίες ρουτίνες για τα προβλήματα που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε; Υπάρχει υποστήριξη στην εισαγωγή υποκειμενικών στοιχείων που είναι απαραίτητο για τα περισσότερα προβλήματα πρόβλεψης; Είναι εύκολο στην εκμάθηση και στη χρήση; Υποστηρίζεται η μεταφορά στοιχείων από και προς άλλες εφαρμογές; Είναι έγκυρες οι μέθοδοι πρόβλεψης που χρησιμοποιούνται; Η μέθοδος πρόβλεψης προτείνεται «αυτόματα» από το λογισμικό ή καθορίζεται από το χρήστη; Μερικές φορές η «αυτόματη» επιλογή μεθόδου μπορεί να μην είναι η καλύτερη δυνατή. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 58 58
Βιβλιογραφία Προβλέψεις Spyros Makridakis Steve Wheelwright Rob Hyndman Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 59 59
Διαχείριση αποθεμάτων Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 60 60
Διαχείριση αποθεμάτων Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 61
Διαχείριση αποθεμάτων Μαθηματικά μοντέλα διαχείρισης αποθεμάτων Δύο βασικά ερωτήματα: Πότε πρέπει να τεθεί μια παραγγελία; Ποιά πρέπει να είναι η παρτίδα/ποσότητα παραγγελίας; (order lot size) Άλλα ερωτήματα: Για ποιούς κωδικούς πρέπει να κρατάμε απόθεμα; Πού πρέπει να κρατάμε αποθέματα; κ.λ.π. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 62
Διαχείριση αποθεμάτων Μαθηματικά μοντέλα διαχείρισης αποθεμάτων Τα μαθηματικά μοντέλα προσεγγίζουν την πραγματικότητα, αλλά ΔΕΝ είναι η πραγματικότητα. Στα μοντέλα διαχείρισης αποθεμάτων βασίζονται σε μια σειρά από παραδοχές/υποθέσεις. Η πολυπλοκότητα του μοντέλου που προκύπτει εξαρτάται από: τις παραδοχές που γίνονται (μαθηματικές παραδοχές) τη μορφή των συναρτήσεων κόστους τις παραδοχές σχετικά με τα φυσικά χαρακτηριστικά του συστήματος. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 63
Διαχείριση αποθεμάτων Μαθηματικά μοντέλα διαχείρισης αποθεμάτων Ο βασικός διαχωρισμός είναι σε μοντέλα που θεωρούν: γνωστή ζήτηση στοχαστική ζήτηση. Ένας άλλος διαχωρισμός είναι σε: μοντέλα για ανεφοδιασμό από εξωτερικό προμηθευτή και μοντέλα για εσωτερική παραγωγή. Η διαχείριση αποθεμάτων και ο προγραμματισμός παραγωγής είναι συχνά συνώνυμα, από την οπτική γωνία των μοντέλων. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 64
Τα μοντέλα που σχετίζονται με την παραγωγή και τη διανομή μπορούν να ταξινομηθούν με βάση την προστιθέμενη αξία από την κατασκευή ή την επεξεργασία: Πρώτες ύλες (raw materials): οι πόροι που απαιτούνται για την παραγωγή ή την επεξεργασία. Ημιέτοιμα (work-in-process/wip): το απόθεμα που είτε βρίσκεται σε ουρά αναμονής για επεξεργασία, είτε επεξεργάζεται σε κάποιο σταθμό εργασίας μέτρο απόδοσης παραγωγικής διαδικασίας (λιτή παραγωγή) just-in-time στοχεύει στη μείωση των αποθεμάτων WIP (ελάχιστο). Έτοιμα προϊόντα (finished goods): τα τελικά προϊόντα της παραγωγικής διαδικασίας. Τα ημιέτοιμα προϊόντα για κάποια λειτουργία μπορεί να είναι τελικά προϊόντα για άλλες. Διαχείριση αποθεμάτων Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 65
Διαχείριση αποθεμάτων Μπορούν να υπάρξουν φυσικά εναλλακτικές ταξινομήσεις των κωδικών (Stock Keeping Unit/SKUs): Ανάλογα με το αν διατηρείται απόθεμα ή όχι. Ανάλογα με τον αν επιδέχεται επιδιόρθωση ή όχι. Ανάλογα με το αν έχει ημερομηνία λήξης ή όχι. Ανάλογα με το αν είναι ενεργός ή όχι. Ανάλογα με το αν είναι η ζήτησή του έχει εποχικότητα ή όχι. Άλλες. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 66
Διαχείριση αποθεμάτων Κίνητρα για τη διατήρηση αποθεμάτων: Οικονομίες κλίμακας: π.χ. κόστος ρύθμισης μηχανών (set-up cost) και κύκλοι παραγωγής, κόστος παραγγελίας, μεγάλες ποσότητες παραγωγής; Η παραγωγή θέλει να εξισορροπήσει το υψηλό κόστος ρύθμισης (π.χ. job-shop) με παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων. Η εταιρεία θέλει να ελαχιστοποιήσει το κόστος παραγγελιών ή μεταφοράς με παραγγελία μεγάλων ποσοτήτων. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 67
Κίνητρα για τη διατήρηση αποθεμάτων: Αβεβαιότητα: Η αβεβαιότητα παίζει σημαντικό ρόλο στην απόφαση των επιχειρήσεων να διατηρήσουν ή όχι απόθεμα. Αβεβαιότητα ζήτησης (demand), π.χ. αν δεν ικανοποιήσω τον πελάτη, αυτός ενδεχομένως θα στραφεί στον ανταγωνιστή (κόστος κακής φήμης). Αβεβαιότητα χρόνου ικανοποίησης παραγγελίας (lead time), π.χ. Ακόμα και αν έχω προβλέψει σωστά τη ζήτηση, απαιτείται να διατηρώ απόθεμα για ομαλή ροή παραγωγής και πωλήσεων (στοχαστικότητα χρόνου). Αβεβαιότητα προμήθειας, π.χ. διακοπή εφοδιαστικής αλυσίδας (αύξηση κόστους). Οι βιομηχανίες εξαρτώνται από τους προμηθευτές τους. Αβεβαιότητα εύρεσης ανθρωπίνου δυναμικού. Αβεβαιότητα τιμής των πόρων. Αβεβαιότητα κόστους κεφαλαίου. Διαχείριση αποθεμάτων Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 68
Διαχείριση αποθεμάτων Κίνητρα για τη διατήρηση αποθεμάτων: Κερδοσκοπία: π.χ. αναμονή σημαντικής αύξησης στην τιμή ενός πόρου, οπότε: εφοδιάζομαι α ύλες και παράγω ή αγοράζω μεγάλες ποσότητες στις υπάρχουσες τιμές παρά σε υψηλότερες τιμές στο μέλλον. π.χ. Westing House corp. και ουράνιο. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 69
Διαχείριση αποθεμάτων Κίνητρα για τη διατήρηση αποθεμάτων: Μεταφορές: Τα διερχόμενα αποθέματα (on order, in-transit, pipeline) υπάρχουν γιατί οι χρόνοι μεταφοράς είναι θετικοί! Περίπτωση offshoring vs nearshoring (π.χ. ΝΑ Ασία, Ν Αμερική κ.α. BRIC). Μειονέκτημα ο αυξημένος χρόνος μεταφοράς από μακρινές περιοχές. Καθοριστικός παράγοντας ώστε να επιλέγουν πολλές επιχειρήσεις να εκτελούν όλες τις λειτουργίες τους εγχώρια. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 70
Διαχείριση αποθεμάτων Κίνητρα για τη διατήρηση αποθεμάτων: Εξομάλυνση: Εποχικότητα, τάσεις, μη αναμενόμενες αλλαγές (τυχαιότητα ζήτησης). Αντιμετώπιση διακοπών στους ρυθμούς παραγωγής, στα επίπεδα εργατικού δυναμικού. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 71
Διαχείριση αποθεμάτων Κίνητρα για τη διατήρηση αποθεμάτων: Εφοδιαστική: Κατά την αγορά, παραγωγή ή διανομή προϊόντων μπορεί να προκύψουν πολλοί περιορισμοί, οι οποίοι να υποχρεώσουν το σύστημα να διατηρήσει απόθεμα. π.χ. προϊόν που πρέπει να αγοραστεί σε ελάχιστες ποσότητες. π.χ. Στα Logistics της κατασκευής είναι αδύνατο να μειωθούν όλα τα αποθέματα στο μηδέν και η παραγωγική διαδικασία να συνεχιστεί απρόσκοπτα. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 72
Διαχείριση αποθεμάτων Κίνητρα για τη διατήρηση αποθεμάτων: Έλεγχος κόστους: Κόστος συντήρησης συστήματος αποθεμάτων. Όσο μεγαλύτερο το επίπεδο αποθέματος, τόσο μειωμένο και το απαιτούμενο επίπεδο ελέγχου. Όταν διατηρώ αποθέματα στο ελάχιστο, τότε μεγαλύτερη διαχειριστική λεπτομέρεια και φορτίο. π.χ. Πολλές εταιρείες επιδιώκουν να διατηρούν υψηλά αποθέματα φθηνών κωδικών. Λεπτομερή διαχειριστικά συστήματα είναι ακριβέστερα και ακριβότερα, αλλά αντισταθμίζω το κόστος από άλλα οφέλη. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 73
Διαχείριση αποθεμάτων Χαρακτηριστικά των συστημάτων αποθεμάτων: Ζήτηση: οι παραδοχές που γίνονται σχετικά με τη μορφή και τα χαρακτηριστικά της είναι καθοριστικές για την πολυπλοκότητα του μοντέλου. Σταθερή Μεταβλητή. π.χ. Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας vs MRP. Γνωστή Τυχαία. π.χ. Τυχαία ζήτηση = ρεαλιστικά, αλλά πιο πολύπλοκα μοντέλα. Στην πραγματικότητα όλα θεωρούν το ρυθμό της μέσης ζήτησης σταθερό. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 74
Διαχείριση αποθεμάτων Χαρακτηριστικά των συστημάτων αποθεμάτων: Χρόνος ικανοποίησης παραγγελίας: ο χρόνος που θα περάσει από τη στιγμή που θα τεθεί η παραγγελία μέχρις ότου αυτή φτάσει ή ο χρόνος που απαιτείται για την παραγωγή μιας παρτίδας. Ίδιες χρονικές μονάδες με τη ζήτηση. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 75
Διαχείριση αποθεμάτων Χαρακτηριστικά των συστημάτων αποθεμάτων: Χρόνος επιθεώρησης (review period): Συνεχής επιθεώρηση: Συστήματα στα οποία το ύψος αποθέματος είναι γνωστό κάθε στιγμή (καταγραφή ζήτησης σε πραγματικό χρόνο), π.χ. Super-market (bar-codes). Περιοδική επιθεώρηση: Συστήματα στα οποία το επίπεδο αποθέματος είναι γνωστό σε διακριτές χρονικές στιγμές, π.χ. απογραφή (μπακάλικο). Κόστος; Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 76
Χαρακτηριστικά των συστημάτων αποθεμάτων: Ανικανοποίητη ζήτηση: Διαχείριση αποθεμάτων Ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά το σύστημα σε περίπτωση ανικανοποίητης ζήτησης. Η ζήτηση ικανοποιείται με καθυστέρηση (Back-orders). Η ζήτηση χάνεται (Lost sales). H ζήτηση ικανοποιείται μερικώς (ένα μέρος από υφιστάμενο απόθεμα και ένα μέρος από παραγγελία). Τα πάντα είναι συνάρτηση της αντίδρασης του πελάτη (ανυπομονησία του πελάτη). Τα περισσότερα μοντέλα ικανοποιούν τη ζήτηση με καθυστέρηση. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 77
Διαχείριση αποθεμάτων Χαρακτηριστικά των συστημάτων αποθεμάτων: Μεταβαλλόμενο απόθεμα: Αλλαγές του αποθέματος με το πέρασμα του χρόνου, οι οποίες επηρεάζουν τη χρησιμότητά του. π.χ. πεπερασμένος χρόνος ζωής (τρόφιμα) π.χ. χρονική ή τεχνολογική απαξίωση (εξαρτήματα αυτοματισμών). Αυξάνεται η πολυπλοκότητα των μοντέλων. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 78
Διαχείριση αποθεμάτων Στοιχεία κόστους: Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η βελτιστοποίηση της απόδοσης ενός συστήματος αποθεμάτων, άρα θα πρέπει να καθορίσουμε ένα κριτήριο απόδοσης (Key Performance Indicator KPI). Όλα τα συστήματα αποθεμάτων χρησιμοποιούν την ελαχιστοποίηση του κόστους. Μαθηματικά η ελαχιστοποίηση του κόστος και η μεγιστοποίηση του κέρδους είναι «ισοδύναμα» κριτήρια, αλλά στην πράξη ; Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 79
Διαχείριση αποθεμάτων Στοιχεία κόστους: Κόσοτος διατήρησης αποθέματος (holding cost) το σύνολο όλων των στοιχείων κόστους, τα οποία είναι ανάλογα με την ποσότητα του διαθέσιμου αποθέματος (on-hand inventory) οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου. κόστος παροχής χώρου για αποθήκευση φόροι και ασφάλιση ζημιές, φθορά, κλοπή, απαξίωση ευκαιριακό κόστος εναλλακτικής επένδυσης (κόστος κεφαλαίου). Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 80
Στοιχεία κόστους: Κόσοτος διατήρησης αποθέματος Διαχείριση αποθεμάτων Ευκαιριακό κόστος εναλλακτικής επένδυσης (κόστος κεφαλαίου). Το απόθεμα και τα ρευστά είναι κατά μια έννοια ισοδύναμα. Το κεφάλαιο επενδύεται (μείωση) για παραγωγή ή αγορά αποθεμάτων και η μείωση των αποθεμάτων οδηγεί σε αυξημένο κεφάλαιο. Απόθεμα = Δεσμευμένα κεφάλαια. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 81
Στοιχεία κόστους: Κόστος διατήρησης αποθέματος Διαχείριση αποθεμάτων Κόστος διατήρησης αποθέματος = ΟΗ*Ι*c = OH*h Όπου: ΟΗ είναι το μέσο διατηρούμενο απόθεμα Ι c h είναι ένα επιτόκιο με μονάδες / και έτος είναι το κόστος απόκτησης μιας μονάδας προϊόντος είναι το κόστος διατήρησης με μονάδες / και τμχ Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 82
Διαχείριση αποθεμάτων Στοιχεία κόστους: Κόστος παραγγελίας αποθέματος (ordering cost) Το κόστος παραγγελίας εξαρτάται από την ποσότητα που παραγγέλνουμε ή παράγουμε. Σταθερό κόστος παραγγελίας K: υφίσταται ανεξάρτητα του μεγέθους της παραγγελίας (κόστος ρύθμισης/set-up cost). Μεταβλητό ή αναλογικό κόστος παραγγελίας c: είναι ανάλογο της ποσότητας που παραγγέλνουμε (κόστος λc). Κόστος υλικών, κόστος παραγωγής, μεταφορικό κόστος, κόστος διαχείρισης παραγγελίας, κόστος παραγγελιοληψίας, κόστος διεκπεραίωσης της εντολής αγοράς, κ.α. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 83
Διαχείριση αποθεμάτων Στοιχεία κόστους: Κόστος έλλειψης αποθέματος (penalty cost) Το κόστος που αφορά στην έλλειψη διαθέσιμου αποθέματος κατά την εκδήλωση μιας ζήτησης. Ικανοποίηση με καθυστέρηση (Backorder cost). Η ζήτηση χάνεται (Lost-sales cost). Σε κάθε περίπτωση όμως περιλαμβάνεται το κόστος κακής φήμης (loss-ofgoodwill cost), το οποίο είναι μέτρο της ικανοποίησης του πελάτη. Η εκτίμηση του κόστους κακής φήμης είναι πολύ δύσκολο έργο στην πράξη (επίπεδο εξυπηρέτησης/service level) (π.χ. συναρτήσεις αλλαγής). Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 84
Διαχείριση αποθεμάτων Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity): Το απλούστερο μοντέλο αποθεμάτων και το ιστορικότερο. Βάση για την ανάλυση πολυπλοκότερων συστημάτων. Εξισορρόπηση ανάμεσα στο σταθερό κόστος παραγγελίας και το κόστος διατήρησης. Ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 85
Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity/EOQ): Παραδοχές: Ο ρυθμός ζήτησης είναι γνωστός και σταθερός λ. Απαγορεύονται οι ελλείψεις. Ο χρόνος ικανοποίησης παραγγελίας είναι μηδενικός. Ο χρονικός ορίζοντας είναι άπειρος. Τα κόστη περιλαμβάνουν: σταθερό κόστος παραγγελίας, κόστος διατήρησης, αναλογικό κόστος παραγγελίας. Ένας κωδικός. Σε μία τοποθεσία. Διαχείριση αποθεμάτων Όλη η παρτίδα παραδίδεται ταυτόχρονα. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 86
Διαχείριση αποθεμάτων Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity/EOQ): Q T Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 87
Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity/EOQ): Κριτήριο απόδοσης: Μέσο ετήσιο κόστος. Είσοδος δεδομένων: Μέση ετήσια ζήτηση: λ σε [τμχ/έτος]. Αξία απόκτησης μονάδας: c σε [ /τμχ]. Σταθερό κόστος παραγγελίας: Κ σε [ /παραγγελία]. Μοναδιαίο κόστος διατήρησης: h σε [ /τμχ και έτος]. Απόφαση: Διαχείριση αποθεμάτων Η ποσότητα παραγγελίας Q. Έμμεσα καθορίζεται ο χρόνος αναπαραγγελίας Τ (κύκλος), Τ=λ/Q. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 88 88
Διαχείριση αποθεμάτων Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity/EOQ): Κριτήριο απόδοσης: Μέσο ετήσιο συνολικό κόστος Μέσο ετήσιο σταθερό κόστος παραγγελίας Μέσο ετήσιο κόστος διατήρησης Μέσο ετήσιο αναλογικό κόστος παραγγελίας Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 89
Διαχείριση αποθεμάτων Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity/EOQ): Κριτήριο απόδοσης: Μέσο ετήσιο συνολικό κόστος Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 90
Διαχείριση αποθεμάτων Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity/EOQ): Κριτήριο απόδοσης: Ελαχιστοποίηση Μέσου Ετήσιου Συνολικού Κόστους Μέσο ετήσιο σταθερό κόστος παραγγελίας ==================================== Μέσο ετήσιο κόστος διατήρησης Απόφαση: Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 91
Διαχείριση αποθεμάτων Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity/EOQ): Παράδειγμα Είσοδος δεδομένων: Μέση ετήσια ζήτηση: λ=1000 [τμχ/έτος]. Αξία απόκτησης μονάδας: c=5 [ /τμχ]. Σταθερό κόστος παραγγελίας: Κ=20 [ /παραγγελία]. Μοναδιαίο κόστος διατήρησης: h=ic=1 [ /τμχ και έτος] Ι=20%. Απόφαση: Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 92
Διαχείριση αποθεμάτων Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity/EOQ): Παράδειγμα Η πολιτική που εφαρμόζω είναι: Παραγγελία: Q=200[τμχ]. Τοποθετώ παραγγελία κάθε: Τ=2,4[μήνες]. Τότε, Κόστος Διατήρησης=Κόστος Παραγγελίας=100[ /έτος]. Κόστος Διατήρησης και Παραγγελίας=200 [ /έτος]. Συνολικό κόστος = 100 + 100 + 5000 = 5200 [ /έτος]. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 93
Διαχείριση αποθεμάτων Οικονομική Ποσότητα Παραγγελίας (Economic Order Quantity/EOQ): Παράδειγμα Αν είχα χρόνο ικανοποίησης παραγγελίας, π.χ. τ=0,5[μήνες] ή 0,0417[έτη] Παραγλελία: Q=200[τμχ]. Στάθμη αναπαραγγελίας (reorder point): R=λτ=42[τμχ] Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 94
Διαχείριση αποθεμάτων Άλλα μοντέλα διαχείρισης αποθεμάτων Για παραγωγή προϊόντων (Economic Production Quantity/EPQ). Συστήματα εκπτώσεων Έκπτωση σε όλες τις μονάδες (all units discount). Κλιμακωτή έκπτωση (incremental quantity discount) Πολλά προϊόντα με περιορισμούς π.χ. διαθέσιμο αποθηκευτικό χώρο, προϋπολογισμό). Προγραμματισμός παραγωγής (Economic Lot Scheduling Problem/ELSP). Εποχιακά αγαθά (Newsboy). Μοντέλα (R, Q). Μοντέλα (s, S). Μοντέλα (Τ, Q). Μοντέλα με επίπεδα εξυπηρέτησης (service level). Ένα επίπεδο vs πολλά επίπεδα (single- and multi-echelon). Σταθερές vs μεταβλητές παράμετροι. και πάρα πολλά άλλα!!! Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 95
Διαχείριση αποθεμάτων Σύστημα Q, R Η ποσότητα παραγγελίας Q και το σημείο αναπαραγγελίας R είναι μεταβλητές απόφασης. Ο κύκλος του συστήματος (άφιξη άφιξη) δεν είναι πλέον σταθερός. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 96
Διαχείριση αποθεμάτων Σύστημα Q, R Στόχοι: Προστασία απέναντι στην αβεβαιότητα της ζήτησης (ή/και στο χρόνο ικανοποίησης της παραγγελίας). Εξισορρόπηση στοιχείων κόστους: Κόστος αποθεμάτων (παραγγελία και διατήρηση). Κόστος έλλειψης (stock-out). Ελαχιστοποίηση αθροιστικού κόστους Παραγγελίας + Διατήρησης + Ελλείψεων. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 97
Σύστημα Q, R Διαχείριση αποθεμάτων Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 98
Διαχείριση αποθεμάτων Σύστημα Q, R Συνεχούς επιθεώρησης. Η ζήτηση είναι τυχαία και στάσιμη. Ο χρόνος ικανοποίησης της παραγγελίας είναι τ. Τα στοιχεία κόστους είναι: Κ: σταθερό κόστος ανά παραγγελία. h: κόστος διατήρησης ανά τεμάχιο και χρόνο. c: τιμή αγορά ανά τεμάχιο. p: κόστος έλλειψης ανά μονάδα. Η ζήτηση κατά τη διάρκεια του χρόνου ικανοποίησης της παραγγελίας είναι συνεχής τυχαία μεταβλητή με μέση τιμή μ και τυπική απόκλιση σ. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 99
Σύστημα Q, R Διαχείριση αποθεμάτων Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 100
Σύστημα Q, R Διαχείριση αποθεμάτων Πολιτική Q, R Πολιτική: Q=80, R=115 Απόθεμα ασφαλείας (safety stock): s=r-μ=25. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 101
Σύστημα Q, R Διαχείριση αποθεμάτων Το άνω όριο παραγγελίας S και ο χρόνος αναπαραγγελίας R είναι μεταβλητές απόφασης. Ο κύκλος του συστήματος (τοποθέτηση τοποθέτηση) είναι σταθερός. Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 102
Διαχείριση αποθεμάτων Σεμινάριο Business Logistics, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος Τ.Κ.Μ., 07-11 Μαΐου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα 103