Συνδυασμένη χρήση του Microsoft PowerPoint και εργαλείων του Web 2.0 στη διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας για την εξάσκηση του γραπτού λόγου Αναστασίου Αδάμος 1, Ανδρούτσου Δέσποινα 2, Γεωργάλας Παναγιώτης 3 1 Εκπαιδευτικός Αγγλικής Γλώσσας, adamosana@gmail.com 2 Εκπαιδευτικός Αγγλικής Γλώσσας, despadam@gmail.com 3 Εκπαιδευτικός Πληροφορικής, pgeorgalas@sch.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εισήγηση περιλαμβάνει τη συνδυασμένη χρήση του MS PowerPoint και πολλαπλών εργαλείων του Web 2.0 στην εκπαιδευτική διαδικασία με σκοπό την αποτελεσματικότερη εμπέδωση της Αγγλικής γλώσσας. Τα εργαλεία αυτά χρησιμοποιήθηκαν τόσο επικουρικά όσο και συμπληρωματικά προς το σχολικό εγχειρίδιο της Ε τάξης του δημοτικού σχολείου για την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε συγκεκριμένα περιβαλλοντικά ζητήματα, καθώς και για την ανάπτυξη και καλλιέργεια δεξιοτήτων τους σχετικά με την παραγωγή γραπτού λόγου. Η πειραματική διδασκαλία πραγματοποιήθηκε για δύο εβδομάδες, δηλαδή για συνολικά οκτώ διδακτικές ώρες, αρχικά στη σχολική τάξη, μέσω της χρήσης Η/Υ και προτζέκτορα (βιντεοπροβολέα) και στη συνέχεια στο εργαστήριο Πληροφορικής του σχολείου. Για την επίτευξη της συνεργατικής μάθησης έγινε αξιοποίηση πολλαπλών δυνατοτήτων του Web 2.0. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν το ιστολόγιο, ο τοίχος και τα ερωτηματολόγια. Τα συγκεκριμένα λογισμικά αξιοποιήθηκαν από 43 μαθητές δύο τμημάτων της Ε τάξης του 1 ου Πρότυπου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου του νομού Θεσσαλονίκης. Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι η ηλεκτρονική εξάσκηση, μέσω της συνδυασμένης χρήσης του PowerPoint και των παραπάνω δυνατοτήτων του Web 2.0, δύναται να λειτουργήσει αποδοτικά από τους μαθητές ως προς την εξάσκηση και παραγωγή γραπτού λόγου στην Αγγλική γλώσσα. Λέξεις κλειδιά: Αγγλική γλώσσα, PowerPoint, Web 2.0, γραπτός λόγος. 1. Εισαγωγή Ο 21 ος αιώνας που διανύουμε χαρακτηρίζεται ως ο αιώνας της ψηφιακής πληροφορίας, της παγκοσμιοποίησης, του διαδικτύου και των νέων μορφών επικοινωνίας, αφού τα μέσα και οι τρόποι προβολής της επικοινωνίας χαρακτηρίζονται από πάρα πολύ μεγάλη ποικιλία (Παπαϊωάννου, 2010). Όλες οι οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες επιχειρούν να ενσωματώσουν τη χρήση των νέων εφαρμογών της Πληροφορικής στη διδασκαλία των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων του αναλυτικού σχολικού προγράμματος (Σχορετσανίτου & Βεκύρη, 2010). Πλέον, η χρήση των ΤΠΕ καταγράφεται καθημερινά στο σχολείο ως μία μεταρρυθμιστική και καινοτόμος προσέγγιση μέσα από τη διάσταση «κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας», αφενός επίλυσης πληθώρας εκπαιδευτικών προβλημάτων και αφετέρου απάντησης στο ερώτημα της ποιότητας στην εκπαίδευση (Χατζηνικολάου & Βασιλόπουλος, 2010). Οι καθηγητές των ξένων γλωσσών μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις τεχνολογίες με εποικοδομητικό τρόπο, δεδομένου ότι καλούνται μέσα από τη διδασκαλία της γλώσσας να μυήσουν το μαθητή στην κουλτούρα αυτού που τη μιλά και να τον εισάγουν σε μια διαδικασία κατανόησης του διαφορετικού (Παϊζάνου & Γαβριηλίδου, 2003). Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς ξένων γλωσσών να εντάξουν τις νέες τεχνολογίες στη διδασκαλία του μαθήματος και να επιτύχουν το συνδυασμό μάθησης και διασκέδασης (Γιαννακοπούλου, 2005).
236 Πρακτικά 1 ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΠΠΣ Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Με βάση αυτά τα δεδομένα και λαμβάνοντας υπόψη ότι στη συγκεκριμένη βαθμίδα εκπαίδευσης δεν απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις όσον αφορά στη χρήση του Η/Υ, είναι δυνατό να δημιουργηθούν νέοι τρόποι επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών της ξένης γλώσσας και μαθητών. Σημαντική προς την κατεύθυνση διαμόρφωσης ενός κλίματος αλλαγής και αυξημένου βαθμού αυτονομίας των μαθητών είναι η αξιοποίηση της πληθώρας των δυνατοτήτων που προσφέρει το Διαδίκτυο. Επιπλέον, με τη χρήση των νέων εργαλείων του WEB 2.0, όλοι οι συμμετέχοντες στην εκπαιδευτική διαδικασία παρακινούνται να δραστηριοποιηθούν ενεργά, ενώ παράλληλα η πληροφορία μπορεί να προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε εκπαιδευόμενου (Andrew, 2008). 2. Η σημασία του Microsoft PowerPoint και των εργαλείων του Web 2.0 στην εκπαιδευτική διαδικασία Η αποτελεσματικότητα μιας διδασκαλίας στην τάξη εξαρτάται από την ικανότητά του εκπαιδευτικού να επικοινωνεί με το κοινό του. Κάθε τμήμα της παρουσίασης πρέπει να έχει προσαρμοστεί, ώστε να διευκολύνει τους μαθητές να πετύχουν ευκολότερα τους γνωστικούς στόχους που έχουν τεθεί. Μία συνοδευτική παρουσίαση δεν πρέπει να παρέχει το πλήρες κείμενο στον ομιλητή, αλλά να δίνει βοήθειες και εναύσματα, τόσο στον ίδιο όσο και στο κοινό του για μία γόνιμη αλληλεπιδραστική διδασκαλία (Collins, 2004). Ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο παρουσιάσεων αυτής της κατηγορίας είναι το PowerPoint. Οι σημερινοί μαθητές είναι πολύ πιο εξοικειωμένοι από τους μαθητές παλαιότερων γενεών με την τεχνολογία. Έχουν μεγαλώσει χρησιμοποιώντας τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, την τηλεόραση, τα βιντεοπαιχνίδια και το Internet. Σαν συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι πολύ πιο δεκτικοί στη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. Έρευνες δείχνουν ότι το PowerPoint βοηθάει τους μαθητές να συγκρατήσουν ευκολότερα τα σημαντικά σημεία του μαθήματος (Frey & Birnbaum, 2002). Επίσης, όταν οι τεχνολογίες παρουσιάσεων με το PowerPoint χρησιμοποιήθηκαν σε ασκήσεις από τους μαθητές, αύξησαν σε μεγάλο βαθμό τη διαδραστικότητα, την εύκολη και αποτελεσματική μεταφορά της πληροφορίας, λόγω της ευκολίας δημιουργίας και επεξεργασίας του εκπαιδευτικού υλικού (Kennewell, 2004). Η διάχυση της γνώσης μέσα στη σχολική τάξη και η θετική αλληλεπίδραση των μαθητών μπορεί να επιταχυνθεί με τη χρήση των εργαλείων του Web 2.0. Τα εργαλεία αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν παράλληλα με τα υπόλοιπα εποπτικά μέσα και εργαλεία των ΤΠΕ, αρκεί να παρέχεται στους μαθητές ταυτόχρονη πρόσβαση σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Αυτό γίνεται με τη βοήθεια του εργαστηρίου Πληροφορικής του σχολείου. Η δυνατότητα χρήσης των εργαλείων του Web 2.0 και στην ελληνική γλώσσα, τα κάνει πιο προσιτά και στις μικρότερες ηλικίες. Ένα πολύ σημαντικό εργαλείο αυτής της κατηγορίας είναι τα ιστολόγια. Αυτά παρέχουν τη δυνατότητα παρουσίασης ενός θέματος στην τάξη από τον εκπαιδευτικό ή κάποιο μαθητή και στη συνέχεια τη δυνατότητα γόνιμου σχολιασμού και κρίσεων από όλους τους μαθητές. Έρευνες δείχνουν ότι με τον κατάλληλο εκπαιδευτικό σχεδιασμό, τα εκπαιδευτικά ιστολόγια μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά από τους μαθητές ως εργαλεία διερεύνησης, αλληλεπίδρασης και κοινωνικής οικοδόμησης της γνώσης (Αγγέλαινα & Τζιμογιάννης, 2010). Ένα άλλο πολύ δημοφιλές εργαλείο του Web 2.0 είναι ο τοίχος (wall). Σύμφωνα με έρευνες (Lenhart & Madden, 2007), ο τοίχος είναι από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα εργαλεία στα κοινωνικά δίκτυα. Με αυτό το εργαλείο, οι χρήστες που βρίσκονται στο ίδιο δίκτυο μπορούν να ανταλλάσσουν ζωντανά μηνύματα και απόψεις. Κάθε μήνυμα που γράφεται στον τοίχο γίνεται αυτόματα ορατό από όλα τα μέλη της ομάδας που βρίσκονται στο ίδιο δίκτυο. Ο τοίχος μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην εκπαίδευση για ζωντανή αλληλοβοήθεια και ανταλλαγή απόψεων. Τέλος, ένα πολύ εύχρηστο και διαδεδομένο εργαλείο του Web 2.0 είναι οι δημοσκοπήσεις ερωτηματολόγια. Με αυτές δίνεται η δυνατότητα σε όσους συμμετέχουν σε μία ομάδα να εκφράσουν τη γνώμη τους για διάφορα θέματα. Ειδικά εργαλεία εξασφαλίζουν την εγκυρότητα της ψηφοφορίας. Για παράδειγμα, αποκλείουν τη δυνατότητα σε κάποιο μέλος της ομάδας να
Χρήση του Microsoft PowerPoint και εργαλείων του Web 2.0 στη διδασκαλία της Αγγλικής 237 ψηφίσει δύο φορές για το ίδιο ερώτημα. Οι δημοσκοπήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πολύ δημιουργικό τρόπο στην εκπαίδευση, λόγω της ευκολίας δημιουργίας, διαχείρισης και χρήσης τους. Επίσης, δίνουν τη δυνατότητα να εξαχθούν γρήγορα συμπεράσματα, συλλέγοντας τις γνώμες των εκπαιδευόμενων για κάποιο θέμα. Τέλος, δίνεται η δυνατότητα στον εκπαιδευτή να ελέγξει άμεσα την εγκυρότητα και την πληρότητα της δημοσκόπησης, ελέγχοντας, για παράδειγμα, αν απαντήθηκαν οι απαιτούμενες ερωτήσεις από όλους τους εκπαιδευόμενους. 3. Η πειραματική εφαρμογή του Microsoft PowerPoint και των εργαλείων του Web 2.0 για την εξάσκηση του γραπτού λόγου Η αρχική σκέψη από την πλευρά των εκπαιδευτικών της Αγγλικής γλώσσας ήταν να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν τα παραπάνω εργαλεία τόσο επικουρικά όσο και συμπληρωματικά προς το σχολικό εγχειρίδιο της Ε τάξης του δημοτικού σχολείου, όχι μόνο για την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε συγκεκριμένα περιβαλλοντικά ζητήματα, αλλά κυρίως για την ανάπτυξη και καλλιέργεια δεξιοτήτων τους σχετικά με την παραγωγή του γραπτού λόγου. Τα συγκεκριμένα λογισμικά χρησιμοποιήθηκαν από 43 μαθητές δύο τμημάτων της Ε τάξης ενός πρότυπου πειραματικού δημοτικού σχολείου του νομού Θεσσαλονίκης. Η πειραματική εφαρμογή πραγματοποιήθηκε για διάστημα δύο εβδομάδων, δηλαδή συνολικά για οκτώ διδακτικές ώρες, αρχικά στη σχολική τάξη, μέσω της χρήσης Η/Υ και προτζέκτορα, και στη συνέχεια στο εργαστήριο της πληροφορικής του σχολείου, μέσω της χρήσης του κατάλληλου εξοπλισμού. Για την επίτευξη της συνεργατικής μάθησης έγινε αξιοποίηση του MS PowerPoint και των πολλαπλών δυνατοτήτων του Web 2.0. Πιο συγκεκριμένα: Σε πρώτη φάση, οι μαθητές είδαν μία φωτογραφία της Αθήνας που τραβήχτηκε νύχτα, το Δεκέμβριο του 2012, στην οποία φαινόταν καθαρά το σύννεφο της αιθαλομίχλης που κάλυπτε την ατμόσφαιρα της πόλης (εικόνα 1). Σχολίασαν έντονα την αρνητική εντύπωση που τους προκάλεσε η συγκεκριμένη εικόνα. Αμέσως μετά ερωτήθηκαν, αν παρατήρησαν το ίδιο φαινόμενο το φετινό χειμώνα στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Φυσικά απάντησαν θετικά, τονίζοντας ότι ήταν γνώστες της δημιουργίας νέφους, εξαιτίας της υπερβολικής καύσης ξύλων στα τζάκια της πόλης. Εικόνα 1: Το σύννεφο της αιθαλομίχλης στην ατμόσφαιρα της Αθήνας Στη συνέχεια, δόθηκαν στους μαθητές κάποιες ιστοσελίδες στα Ελληνικά που παρουσίαζαν τόσο με λόγια όσο και με εικόνες το ίδιο φαινόμενο που συνέβη στο Λονδίνο το 1952, όταν είχαν πεθάνει από παρόμοια μόλυνση της ατμόσφαιρας 4.000 άνθρωποι. Βρήκαν πολύ ενδια-
238 Πρακτικά 1 ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΠΠΣ Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης φέρον το συγκεκριμένο περιβαλλοντικό πρόβλημα και προθυμοποιήθηκαν να προετοιμάσουν μία παρουσίαση στην Αγγλική γλώσσα, όπου θα έδειχναν αναλυτικά με κείμενο και εικόνες τι συνέβη τότε στο Λονδίνο. Οι μαθητές, άλλοι ατομικά και άλλοι ομαδικά, επεξεργάστηκαν για μία εβδομάδα στη σχολική τάξη τις πληροφορίες και προέβησαν στην παραγωγή γραπτού λόγου κειμένου στην Αγγλική γλώσσα. Τη δεύτερη εβδομάδα, αρχικά παρουσιάστηκαν οι πληροφορίες που ετοιμάστηκαν από αυτούς σε PowerPoint και στη συνέχεια έγινε χρήση των εργαλείων του WEB 2.0 στο εργαστήριο της πληροφορικής. Εκεί αρχικά τέθηκαν κάποια ερωτήματα στους μαθητές στην Αγγλική γλώσσα μέσω των ιστολογίων και ζητήθηκε να εκφράσουν τη γνώμη τους γι αυτά. Οι ερωτήσεις ήταν οι εξής: 1. Πόσες διαφάνειες περίπου θα πρέπει να κρατήσουμε για την τελική παρουσίαση που θα ετοιμάσουμε στο PowerPoint; 2. Ποιες συγκεκριμένες διαφάνειες θα πρέπει να κρατήσουμε για την τελική παρουσίαση που θα ετοιμάσουμε στο PowerPoint; Ακολούθησε η χρήση του τοίχου για τη real time αλληλεπίδραση των μαθητών μέσω του υπολογιστή, ώστε να απαντηθούν από αυτούς τα δύο παραπάνω ερωτήματα. Οι μαθητές αντάλλαξαν απόψεις σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τον αριθμό των διαφανειών, αλλά και το ποιες συγκεκριμένα θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν στην τελική παρουσίαση. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανταλλαγής απόψεων μέσω του τοίχου, ζητήθηκε από τους μαθητές να εκφράσουν ο καθένας ξεχωριστά τη γνώμη τους σε δύο συγκεκριμένες ερωτήσεις στην Αγγλική γλώσσα μέσω των ερωτηματολογίων: 1. Πόσο σας βοήθησε η χρήση του PowerPoint για να βάλετε σε σειρά στην Αγγλική γλώσσα τις πληροφορίες που βρήκατε για τη μόλυνση της ατμόσφαιρας; Πάρα πολύ / Πολύ / Αρκετά / Λίγο / Καθόλου / Δεν ξέρω 2. Πόσο ενδιαφέρουσα ήταν η δημιουργία κειμένου στην Αγγλική γλώσσα για την παρουσίαση ενός ελληνικού περιβαλλοντικού προβλήματος; Πάρα πολύ / Πολύ / Αρκετά / Λίγο / Καθόλου / Δεν ξέρω Αφού απάντησαν όλοι οι μαθητές στις παραπάνω ερωτήσεις, συγκεντρώθηκαν οι απαντήσεις τους για την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων. Έγινε επεξεργασία τους και στη συνέχεια ολοκληρώθηκε η πειραματική εφαρμογή της συγκεκριμένης δραστηριότητας με τη σύνθεση της τελικής παρουσίασης σε μορφή PowerPoint και με βάση τις απαντήσεις που δόθηκαν από τους μαθητές. Πίνακας 1: Οι απαντήσεις του συνόλου των 43 μαθητών της Ε τάξης 1. 2. Ερώτηση Πόσο σας βοήθησε η χρήση του Power Point για να βάλετε σε σειρά στην Αγγλική γλώσσα τις πληροφορίες που βρήκατε για τη μόλυνση της ατμόσφαιρας; Πόσο ενδιαφέρουσα ήταν η δημιουργία κειμένου στην Αγγλική γλώσσα για την παρουσίαση ενός ελληνικού περιβαλλοντικού προβλήματος; Πάρα πολύ Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου Δεν ξέρω 10 13 10 3 2 5 12 15 9 2 1 4 Πιο συγκεκριμένα, διαμορφώθηκε μία παρουσίαση σε PowerPoint από συνολικά 36 διαφάνειες, ύστερα από την κοινή online μεταξύ τους συζήτηση και απόφαση των μαθητών των δύο τμημάτων. Οι ίδιοι οι μαθητές προέβησαν στην παραγωγή γραπτού λόγου στην Αγγλική γλώσσα, με βάση τις πληροφορίες που βρήκαν στην Ελληνική γλώσσα και οι οποίες αφορούσαν τη μόλυνση της ατμόσφαιρας στο Λονδίνο το 1952. Ουσιαστικά δηλαδή, χρησιμο-
Χρήση του Microsoft PowerPoint και εργαλείων του Web 2.0 στη διδασκαλία της Αγγλικής 239 ποίησαν λεξιλόγιο σχετικό με την μόλυνση της ατμόσφαιρας, ενώ παράλληλα εξασκήθηκαν στη χρήση του Αορίστου Απλού (Simple Past), για να αναφερθούν στα γεγονότα που συνέβησαν την εποχή εκείνη. Η τελική παρουσίαση έγινε από τη μαθήτρια, η οποία είχε συνεισφέρει σ αυτή με τις περισσότερες διαφάνειες, μετά από τη σύμφωνη γνώμη όλων των μαθητών. Οι απαντήσεις που έδωσαν οι μαθητές στις δύο ερωτήσεις των ερωτηματολογίων παρουσιάζονται στον παραπάνω Πίνακα 1. Γενικότερα, στη συγκεκριμένη εκπαιδευτική πρωτοβουλία έγινε σημαντική προσπάθεια, ώστε να μην αναπαραχθεί το δασκαλοκεντρικό μοντέλο. Ο στόχος ήταν ο ρόλος του εκπαιδευτικού να είναι αυτός του συντονιστή-διευκολυντή της μάθησης (learning manager / facilitator), λειτουργώντας ο ίδιος ως μέλος της ευρύτερης ομάδας και κάνοντας παρεμβάσεις, όπου ήταν απαραίτητο (Tan, 2009). Στα επιμέρους βήματα της εφαρμογής του εκπαιδευτικού σεναρίου εφαρμόστηκαν ποικίλες διδακτικές προσεγγίσεις: Με την ανακαλυπτική μέθοδο, επιδιώχθηκε οι μαθητές να ερευνούν μόνοι τους και να ανακαλύπτουν επιμέρους δυνατότητες που τους παρέχουν τα συνεργατικά εργαλεία. Τα σημεία αυτά μπορεί να είναι διαφορετικά για κάθε μαθητή, καθώς ο βαθμός εξοικείωσης με την τεχνολογία μπορεί να είναι διαφορετικός για το καθένα από αυτά. Με τη διερευνητική μέθοδο κλήθηκαν να οργανώσουν την αναλυτική σκέψη τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να χρησιμοποιήσουν εποικοδομητικά, βήμα προς βήμα, τις νέες δυνατότητες του Web 2.0 και της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, στην οποία απαιτείται οργανωμένη σκέψη, για να χρησιμοποιούν τα νέα εργαλεία με το σωστό τρόπο και στο σωστό χρόνο. Επίσης εφαρμόστηκε σε μεγάλο βαθμό η ομαδοσυνεργατική μέθοδος, αφού οι μαθητές μοιράζονταν τους υπολογιστές ανά δύο ή τρεις. Λόγω της φύσης των εργαλείων του Web 2.0, τόσο η συνεργασία μεταξύ τους όσο και με το διδάσκοντα έπρεπε να είναι συνεχής. 4. Συμπεράσματα Ένα πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως οι ΤΠΕ και ειδικότερα οι τεχνολογίες του Web και του Web 2.0, έχουν ωριμάσει αρκετά πλέον, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν εποικοδομητικά στην τάξη. Η ηλεκτρονική εξάσκηση, μέσω της χρήσης ορισμένων εκ των νέων δυνατοτήτων του Web 2.0, δύναται να λειτουργήσει αποδοτικά και ως προς την εξάσκηση του γραπτού λόγου στην Αγγλική γλώσσα από τους μαθητές. Επίσης, διαφαίνεται ότι η χρήση των νέων τεχνολογιών μπορεί να κινητοποιήσει και να παρακινήσει τους μαθητές, δίνοντάς τους νέα κίνητρα για μάθηση. Ένα δεύτερο συμπέρασμα που εξήχθη είναι πως η συνεργασία των εκπαιδευτικών Αγγλικής γλώσσας και Πληροφορικής που επιτεύχθηκε για την εφαρμογή του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού σχεδίου, φανερώνει την υπάρχουσα δυνατότητα συνεργασίας εκπαιδευτικών διαφορετικών ειδικοτήτων για την αξιοποίηση των ΤΠΕ. Επιπλέον, αναδείχτηκε η αξία της διαθεματικότητας που αφορά τα μαθήματα των Αγγλικών και της Ευέλικτης Ζώνης. Συνεπώς, θα μπορούσε πάρα πολύ εύκολα να επιτευχθεί και η συνεργασία των εκπαιδευτικών διαφόρων ειδικοτήτων με τους δασκάλους της τάξης για τη διδασκαλία θεμάτων, τα οποία άπτονται αντικειμένων που σχετίζονται με ποικιλία μαθημάτων μίας τάξης, διευρύνοντας με τον τρόπο αυτό το πεδίο ελευθερίας στην έκφραση των μαθητών. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά το διευθυντή του 1ου Πρότυπου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης για την πολύπλευρη στήριξη που μας παρείχε, την εκπαιδευτικό της Πληροφορικής του ίδιου σχολείου για την πολύτιμη βοήθεια που μας πρόσφερε, καθώς και τους μαθητές των δύο τμημάτων της Ε τάξης του ίδιου σχολείου για την προθυμία που επέδειξαν σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή τους.
240 Πρακτικά 1 ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΠΠΣ Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αγγέλαινα Σ. & Τζιμογιάννης Α. (2010). «Μελέτη της συμμετοχής και της γνωστικής παρουσίας μαθητών Γυμνασίου σε ένα εκπαιδευτικό ιστολόγιο», Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση 3(3), 113-128. Andrew, T. (2008). Teaching with Web 2.0: Benefits Interactive Web Technology Brings to Education. Ανακτήθηκε 12/12/2009, από τη διεύθυνση: http://teachingtechnology.suite101.com/article.cfm/teaching_with_web_20 Γιαννακοπούλου, Β. (2005). «Εκπαιδευτική Δραστηριότητα με Παιδαγωγική και Διδακτική Αξιοποίηση των Πολυμεσικών Εφαρμογών του Λογισμικού Microworlds Pro για τη Διδασκαλία της Αγγλικής Γλώσσας στο Δημοτικό Σχολείο», Πρακτικά 3 ου Συνέδριο με θέμα: Η Αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση, 13-15 Μαΐου 2005, Σύρος. Collins, J. (2004). Education techniques for lifelong learning: principles of adult learning, Radiographics 24(5), 1483-1489. Frey, B. A. & Birnbaum, D. J. (2002). Learners perceptions on the value of PowerPoint in lectures. Pittsburgh: University of Pittsburg (ERIC Document Reproduction Service No. ED467192). Kennewell, S. (2004). Researching the influence of interactive presentation tools on teachers pedagogy. Paper presented at the BERA conference, Manchester, September 2004. Elkhart, A. & Madden, M. (2007). Social Networking Websites and Teens: An Overview. Washington DC, Pew Internet and American Life project. Ανακτήθηκε 17/3/2013, από τη διεύθυνση: http://www.pewinternet.org/~/media//files/reports/2007/pip_sns_data_memo_jan_2007.pdf. pdf Παϊζάνου, Α. & Γαβριηλίδου, Μ. (2003). «Εκπαιδευτικές πηγές και διαδίκτυο στη διδασκαλία των ξένων γλωσσών», Πρακτικά 2 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου με θέμα: ΤΠΕ στην Εκπαίδευση, 9-11 Μαΐου 2003, Σύρος. Παπαϊωάννου, Γ. (2010). Πρόσληψη και προβολή του παρελθόντος. Λευκωσία: Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Σχορετσανίτου, Π. & Βεκύρη, Ι (2010). «Ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Παράγοντες πρόβλεψης της εκπαιδευτικής χρήσης». Πρακτικά 7 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου με θέμα: Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση, 7-9 Μαΐου 2010, Κόρινθος. Tan, J. (2009). Digital kids, analog students: a mixed method study of students engagement with a school based Web 2.0 learning innovation. PHD Thesis, Queensland, University of Technology. Χατζηνικολάου, Α. & Βασιλόπουλος, Α. (2010). «Οι ΤΠΕ στη διαδικασία μάθησης». Πρακτικά του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ.), 5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα: Μαθαίνω πώς να Μαθαίνω, 23-26 Σεπτεμβρίου 2010, Αθήνα.