ΜΗΝΙΑΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ

Transcript

1 ΜΗΝΙΑΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ

2

3 Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, 2008 ιεύθυνση Kaiserstrasse Frankfurt am Main Germany Ταχυδροµική διεύθυνση Postfach Frankfurt am Main Germany Τηλέφωνο ικτυακός τόπος Φαξ Τέλεξ ecb d Το ελτίο καταρτίστηκε µε ευθύνη της Eκτελεστικής Eπιτροπής της. Η µετάφραση και η έκδοση στην εθνική γλώσσα γίνεται από την αντίστοιχη εθνική κεντρική τράπεζα. Με επιφύλαξη παντός δικαιώµατος. Επιτρέπεται η φωτοαντιγραφή για εκπαιδευτικούς και µη εµπορικούς σκοπούς, εφόσον αναφέρεται η πηγή. Η τελευταία ηµεροµηνία για τα στατιστικά στοιχεία που περιλαµβάνονται στο παρόν τεύχος ήταν η 5η Μαρτίου ISSN Χ (έντυπη µορφή) ISSN (ηλεκτρονική µορφή)

4 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 5 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Σ1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 9 Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ 9 Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις 21 Τιµές και κόστος 67 Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας 76 ηµοσιονοµικές εξελίξεις 92 Οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες και το ισοζύγιο πληρωµών 98 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Χρονολόγιο µέτρων νοµισµατικής πολιτικής του Ευρωσυστήµατος 1 Το σύστηµα TARGET ( ιευρωπαϊκό αυτοµατοποιηµένο σύστηµα ταχείας µεταφοράς κεφαλαίων σε συνεχή χρόνο) V Εκδόσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από το 2007 και εξής IX Γλωσσάριο XV Πλαίσια: 1 Συνολικό παγκόσµιο ΑΕΠ Ο ρόλος των συναλλαγµατικών ισοτιµιών 10 2 Πολιτική συνοχής της ΕΕ στις χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης 15 3 Η σηµασία των λογιστικών προτύπων κατά την ερµηνεία των στατιστικών για τα δάνεια των ΝΧΙ 26 4 Συνθήκες ρευστότητας και πράξεις νοµισµατικής πολιτικής που διενεργήθηκαν από τις 14 Νοεµβρίου 2007 έως τις 12 Φεβρουαρίου Η µεταβλητότητα στη χρηµατιστηριακή αγορά υπό το πρίσµα της αναταραχής στη χρηµατοπιστωτική αγορά 47 6 Προσδιοριστικοί παράγοντες της διακράτησης µετρητών από τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις: µικροοικονοµική ανάλυση 57 7 Πρόσφατες εξελίξεις σε επιλεγµένους δείκτες του βασικού πληθωρισµού στη ζώνη του ευρώ 69 8 Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επενδύσεις στον τοµέα της µεταποίησης 77 9 Η εξέλιξη της απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών της ζώνης του ευρώ Μακροοικονοµικές προβολές εµπειρογνωµώνων της για τη ζώνη του ευρώ 88 Μάρτιος

5 Σ Υ Ν Τ Ο Μ Ο Γ Ρ Α Φ I Ε Σ ΧΩΡΕΣ ΛΟΥ Λουξεµβούργο ΒΕΛ Βέλγιο ΟΥΓ Ουγγαρία BOY Βουλγαρία ΜΑΛ Μάλτα ΤΣΕ Τσεχία ΟΛΛ Ολλανδία ΑΝ ανία ΑΥΣ Αυστρία ΓΕΡ Γερµανία ΠΟΛ Πολωνία ΕΣΘ Εσθονία ΠΟΡ Πορτογαλία ΕΛΛ Ελλάδα ΡΟΥ Ρουµανία ΙΣΠ Ισπανία ΣΛΝ Σλοβενία ΓΑΛ Γαλλία ΣΛΒ Σλοβακία ΙΡΛ Ιρλανδία ΦΙΝ Φινλανδία ΙΤΑ Ιταλία ΣΟΥ Σουηδία ΚΥΠ Κύπρος ΗΒ Ηνωµένο Βασίλειο ΛΕΤ Λεττονία ΙΑΠ Ιαπωνία ΛΙΘ Λιθουανία ΗΠΑ Ηνωµένες Πολιτείες AΛΛΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦIΕΣ ΑΕΠ Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ΒΡΜ5 Εγχειρίδιο Ισοζυγίου Πληρωµών του ΝΤ (5η έκδοση) c.i.f κόστος, ασφάλεια, ναύλος στα σύνορα του εισαγωγέα ΝΤ ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο ΟΕ ιεθνής Οργάνωση Εργασίας ΤΚ είκτης Τιµών Καταναλωτή ΤΠ είκτης Τιµών Παραγωγού ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση EθνKT εθνικές κεντρικές τράπεζες Ευρωπαϊκή Kεντρική Τράπεζα Εν ΤΚ Εναρµονισµένος είκτης Τιµών Καταναλωτή ENI Eυρωπαϊκό Nοµισµατικό Ίδρυµα ΕΣΚΤ Ευρωπαϊκό Σύστηµα Κεντρικών Τραπεζών ΕΣΛ 95 Ευρωπαϊκό Σύστηµα Λογαριασµών 1995 EUR ευρώ f.o.b. ελεύθερο στα σύνορα του εξαγωγέα HWWA Ίδρυµα ιεθνών Οικονοµικών του Αµβούργου ΙΠ ισοζύγιο πληρωµών ΚΕαΜΠΜ Κόστος Εργασίας ανά Μονάδα Προϊόντος στη Μεταποίηση ΚΕαΜΠΣΟ Κόστος Εργασίας ανά Μονάδα Προϊόντος στο της Οικονοµίας ΝΧΙ Νοµισµατικά Χρηµατοπιστωτικά Ιδρύµατα ΠΚ πιστοποιητικά καταθέσεων ΟΝΕ Οικονοµική και Νοµισµατική Ένωση ΟΟΣΑ Οργανισµός Οικονοµικής Συνεργασίας & Ανάπτυξης ΣΣΙ Σταθµισµένη Συναλλαγµατική Ισοτιµία ΣΤΟ (αναθ. 1) Στατιστική ταξινόµηση οικονοµικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (αναθεώρηση 1) Τ Τράπεζα ιεθνών ιακανονισµών TT Ε (αναθ. 3) Τυποποιηµένη Ταξινόµηση ιεθνούς Εµπορίου (αναθεώρηση 3) Σύµφωνα µε την πρακτική της Κοινότητας, οι χώρες της ΕΕ αναφέρονται στο παρόν ελτίο µε την αλφαβητική σειρά του ονόµατός τους στην αντίστοιχη εθνική γλώσσα. 4 Μάρτιος 2008

6 Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Ι Κ Ο Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Κατά τη συνεδρίαση που πραγµατοποίησε στις 6 Μαρτίου 2008, το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφάσισε, βάσει της τακτικής οικονοµικής και νοµισµατικής ανάλυσης που διενεργεί, να διατηρήσει αµετάβλητα τα βασικά επιτόκια της. Τα στοιχεία που έγιναν διαθέσιµα µετά την προηγούµενη συνεδρίαση του ιοικητικού Συµβουλίου στις 7 Φεβρουαρίου 2008 επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ισχυρών βραχυπρόθεσµων ανοδικών πιέσεων στον πληθωρισµό. Επιβεβαιώνουν επίσης την ύπαρξη ανοδικών κινδύνων διατάραξης της σταθερότητας των τιµών µεσοπρόθεσµα, υπό συνθήκες πολύ έντονης νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης. Τα θεµελιώδη οικονοµικά µεγέθη της ζώνης του ευρώ είναι υγιή. Εισερχόµενα µακροοικονοµικά στοιχεία υποδεικνύουν µέτρια, αλλά συνεχιζό- µενη αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ. Ωστόσο, ο βαθµός αβεβαιότητας που προκύπτει από την αναταραχή στις χρηµατοπιστωτικές αγορές παραµένει υψηλός. Στο πλαίσιο αυτό, το ιοικητικό Συµβούλιο τονίζει ότι η διατήρηση της σταθερότητας των τιµών µεσοπρόθεσµα αποτελεί πρωταρχικό του στόχο σύµφωνα µε την αποστολή του. Πράγµατι, η σταθεροποίηση των µεσοµακροπρόθεσµων προσδοκιών για τον πληθωρισµό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Το ιοικητικό Συµβούλιο πιστεύει ότι η τρέχουσα κατεύθυνση της νοµισµατικής πολιτικής θα συµβάλει στην επίτευξη αυτού του στόχου και εµµένει σθεναρά στη δέσµευσή του να αποτρέπει την υλοποίηση δευτερογενών επιδράσεων και ανοδικών κινδύνων διατάραξης της σταθερότητας των τιµών µεσοπρόθεσµα. Το ιοικητικό Συµβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί πολύ στενά όλες τις εξελίξεις τις προσεχείς εβδοµάδες. Όσον αφορά την οικονοµική ανάλυση, τα πιο πρόσφατα στοιχεία για την οικονοµική δραστηριότητα επιβεβαιώνουν την εικόνα συγκρατη- µένης ανάπτυξης στα τέλη του 2007 και στις αρχές του Σύµφωνα µε την πρώτη εκτίµηση της Eurostat, ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ το τέταρτο τρίµηνο του 2007 ήταν 0,4%, έπειτα από 0,8% το προηγούµενο τρίµηνο. Έρευνες για τις επιχειρηµατικές προσδοκίες και την εµπιστοσύνη των καταναλωτών, οι οποίες ακολούθησαν καθοδική πορεία από το καλοκαίρι του 2007 και µετά, παραµένουν συνολικά σύµφωνες µε τη συνεχιζόµενη ανάπτυξη. Όσον αφορά τις µελλοντικές εξελίξεις, το 2008 τόσο η εγχώρια όσο και η εξωτερική ζήτηση αναµένεται να στηρίξουν τη συνεχιζόµενη αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ, αν και µε χαµηλότερους ρυθµούς σε σύγκριση µε το Τα θεµελιώδη οικονοµικά µεγέθη της ζώνης του ευρώ παραµένουν υγιή και η οικονοµία της ζώνης του ευρώ δεν αντιµετωπίζει σηµαντικές ανισορροπίες. Οι επιχειρηµατικές επενδύσεις, αν και µετριάζονται από την παγκόσµια επιβράδυνση, αναµένεται να παρέχουν συνεχή στήριξη, καθώς ο βαθµός χρησι- µοποίησης του παραγωγικού δυναµικού είναι υψηλός και η κερδοφορία έχει διατηρηθεί. Ταυτόχρονα, λόγω των βελτιωµένων οικονοµικών συνθηκών και της συγκράτησης των µισθών, η απασχόληση και η συµµετοχή στο εργατικό δυναµικό έχουν αυξηθεί σηµαντικά, ενώ τα ποσοστά ανεργίας έχουν µειωθεί σε επίπεδα πρωτοφανή τα τελευταία 25 έτη. Παρά την περιοριστική επίδραση των υψηλότερων τιµών των βασικών εµπορευµάτων, η αύξηση της κατανάλωσης αναµένεται να συνεχίσει να συµβάλλει στην οικονοµική επέκταση, συµβαδίζοντας µε την άνοδο της απασχόλησης. Οι παράγοντες αυτοί αντανακλώνται επίσης στις µακροοικονοµικές προβολές εµπειρογνωµόνων της του Μαρτίου του Ο ετήσιος ρυθ- µός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ αναµένεται, σύµφωνα µε τις προβολές, να κυµανθεί σε επίπεδα µεταξύ 1,3% και 2,1% το 2008 και να δια- µορφωθεί µεταξύ 1,3% και 2,3% το Σε σύγκριση µε τις µακροοικονοµικές προβολές εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος του εκεµβρίου του 2007, τα διαστήµατα για την αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ το 2008 και το 2009 αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω, αντανακλώντας επιβράδυνση της παγκόσµιας ζήτησης, άνοδο των πιέσεων από τις τιµές των βασικών εµπορευµάτων και λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες χρηµατοδότησης σε σχέση µε τις προβολές του εκεµβρίου. Οι διαθέσιµες προβλέψεις από τους διεθνείς οργανισµούς επιβεβαιώνουν σε γενικές γραµµές αυτές τις προοπτικές. Μάρτιος

7 Κατά την άποψη του ιοικητικού Συµβουλίου, η αβεβαιότητα όσον αφορά τις προοπτικές για την οικονοµική ανάπτυξη παραµένει ασυνήθιστα υψηλή. Καθοδικοί κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για την οικονοµική δραστηριότητα εξακολουθούν να υφίστανται και συνδέονται κυρίως µε το ενδεχόµενο οι εξελίξεις στις χρη- µατοπιστωτικές αγορές να έχουν ευρύτερο από ό,τι αναµένεται αντίκτυπο. Περαιτέρω καθοδικοί κίνδυνοι προέρχονται από ενδεχόµενες επιπρόσθετες αυξήσεις των τιµών των βασικών εµπορευµάτων, από πιέσεις προστατευτισµού και από πιθανές µη οµαλές εξελίξεις λόγω των παγκόσµιων ανισορροπιών. Όσον αφορά την εξέλιξη των τιµών, σύµφωνα µε την προκαταρκτική εκτίµηση της Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισµός (βάσει του Εν ΤΚ) ήταν 3,2% το Φεβρουάριο του 2008, αµετάβλητος έναντι του Ιανουαρίου του Αυτό επιβεβαιώνει τις ισχυρές ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισµό βραχυπρόθεσµα οι οποίες προέρχονται κυρίως από τις αυξήσεις των τιµών της ενέργειας και των ειδών διατροφής τους τελευταίους µήνες. Όσον αφορά τις µελλοντικές εξελίξεις, το ιοικητικό Συµβούλιο αναµένει µια πιο παρατετα- µένη περίοδο σχετικά υψηλών ρυθµών πληθωρισµού από ό,τι πριν από λίγους µήνες. Ο ετήσιος ρυθµός πληθωρισµού (βάσει του Εν ΤΚ) πιθανότατα θα παραµείνει σηµαντικά πάνω από το 2% τους επόµενους µήνες και θα επιβραδυνθεί σταδιακά µόνο αργότερα το Σύµφωνα µε τις µακροοικονοµικές προβολές εµπειρογνωµόνων της του Μαρτίου του 2008, ο ετήσιος πληθωρισµός (βάσει του Εν ΤΚ) θα διαµορφωθεί µεταξύ 2,6% και 3,2% το 2008 και µεταξύ 1,5% και 2,7% το Σε σύγκριση µε τις µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος του εκεµβρίου του 2007, τα διαστήµατα για τον πληθωρισµό (βάσει του Εν ΤΚ) µετατοπίστηκαν προς τα άνω, αντανακλώντας κυρίως σηµαντικές πρόσθετες αυξήσεις των τιµών των ειδών διατροφής και της ενέργειας. Είναι σηµαντικό να αναφερθεί εκ νέου το γεγονός ότι αυτές οι προβολές εµπειρογνωµόνων βασίζονται σε µια σειρά υποθέσεων οι οποίες έχουν καθαρά τεχνικό χαρακτήρα και δεν σχετίζονται µε προθέσεις πολιτικής. Πιο συγκεκρι- µένα, οι τεχνικές υποθέσεις για τα βραχυπρόθεσµα επιτόκια προκύπτουν από τις προσδοκίες της αγοράς στα µέσα Φεβρουαρίου. Επιπλέον, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι οι προβολές βασίζονται στην υπόθεση ότι ο πρόσφατος δυναµισµός των τιµών των βασικών εµπορευµάτων θα µειωθεί στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, συµβαδίζοντας µε τις προθεσµιακές τιµές, και ότι οι πιέσεις από το κόστος εργασίας και τα περιθώρια κέρδους θα είναι περιορισµένες. Κατά την άποψη του ιοικητικού Συµβουλίου, οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για τον πληθωρισµό µεσοπρόθεσµα είναι ανοδικοί. Οι εν λόγω κίνδυνοι περιέχουν περαιτέρω αυξήσεις των τιµών του πετρελαίου και των αγροτικών προϊόντων, σε συνέχεια της έντονης ανοδικής τάσης των τελευταίων µηνών. Επιπλέον, αφορούν, µεταξύ άλλων, το ενδεχόµενο να σηµειωθούν εντονότερες από τις αναµενόµενες µισθολογικές αυξήσεις, εάν ληφθούν υπόψη ο υψηλός βαθµός χρησιµοποίησης του παραγωγικού δυναµικού και η στενότητα των συνθηκών στην αγορά εργασίας. Επίσης, η τιµολογιακή δύναµη των επιχειρήσεων, κυρίως σε τµήµατα της αγοράς µε χαµηλό ανταγωνισµό, θα µπορούσε να είναι ισχυρότερη από την αναµενόµενη. Αυξήσεις των διοικητικά καθοριζόµενων τιµών και των έµµεσων φόρων, πέρα από τις ήδη προβλεπόµενες, θέτουν επίσης ανοδικούς κινδύνους διατάραξης των προοπτικών για τον πληθωρισµό. Στην παρούσα συγκυρία, είναι επιτακτικό όλα τα ενδιαφερόµενα µέρη να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και να αποφευχθούν οι δευτερογενείς επιδράσεις τόσο στη διαδικασία καθορισµού των τιµών όσο και στους µισθούς, οι οποίες προκύπτουν από τους πρόσφατους ρυθ- µούς πληθωρισµού. Κατά την άποψη του ιοικητικού Συµβουλίου, αυτό έχει καίρια σηµασία προκειµένου να διατηρηθεί η σταθερότητα των τιµών σε µέσο ορίζοντα και συνεπώς η αγοραστική δύναµη όλων των πολιτών της ζώνης του ευρώ. Το ιοικητικό Συµβούλιο παρακολουθεί 6 Μάρτιος 2008

8 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ µε ιδιαίτερη προσοχή τις µισθολογικές διαπραγµατεύσεις στις χώρες της ζώνης του ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, το ιοικητικό Συµβούλιο ανησυχεί ότι υπάρχουν ρήτρες αναπροσαρµογής των ονοµαστικών µισθών σε τιµές καταναλωτή. Ρήτρες τέτοιου είδους ενέχουν τον κίνδυνο ανοδικών διαταραχών του πληθωρισµού µε αποτέλεσµα το σχηµατισµό δίνης µισθών-τιµών, γεγονός που θα µπορούσε να αποβεί επιζήµιο για την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα στις ενδιαφερόµενες χώρες. Το ιοικητικό Συµβούλιο ζητά εποµένως να αποφεύγονται τέτοιες ρήτρες. Η νοµισµατική ανάλυση επιβεβαιώνει ότι σε µέσο και µακρό ορίζοντα επικρατούν ανοδικοί κίνδυνοι διατάραξης της σταθερότητας των τιµών. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του Μ3 παρέ- µεινε πολύ έντονος στο 11,5% τον Ιανουάριο, στηριζόµενος από τη συνεχή ισχυρή άνοδο των δανείων των ΝΧΙ προς τον ιδιωτικό τοµέα. Ορισµένοι πρόσκαιροι παράγοντες υποδηλώνουν ότι η άνοδος του Μ3 οδηγεί επί του παρόντος σε υπερεκτίµηση της πορείας της υφιστάµενης νοµισµατικής επέκτασης. Ειδικότερα, η σχετικά οριζόντια καµπύλη αποδόσεων καθιστά πιο ελκυστική τη διακράτηση νοµισµατικών περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, ακόµη και αν ληφθούν υπόψη τέτοιου είδους επιδράσεις, η ευρεία αξιολόγηση των τελευταίων στοιχείων επιβεβαιώνει ότι ο υποκείµενος ρυθµός νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης παραµένει υψηλός. Ο ρυθµός αύξησης του δανεισµού των νοικοκυριών επιβραδύνθηκε τους τελευταίους µήνες, αντανακλώντας την επίδραση των αυξηµένων (από το εκέµβριο του και µετά) βασικών επιτοκίων της και της υποχώρησης της δραστηριότητας στις αγορές κατοικιών σε διάφορες περιοχές της ζώνης του ευρώ. Όµως, ο ρυθµός αύξησης των δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις παραµένει πολύ έντονος. Οι τραπεζικές χορηγήσεις προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ αυξήθηκαν µε ετήσιο ρυθµό 14,6% το δωδεκάµηνο έως τον Ιανουάριο του Συνολικά, τα τραπεζικά δάνεια προς τον εγχώριο ιδιωτικό τοµέα σηµείωσαν άνοδο κατά 11% περίπου σε ετήσια βάση την τελευταία διετία. Προς το παρόν δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να βεβαιώνουν ότι η αναταραχή στις χρη- µατοπιστωτικές αγορές από τις αρχές του Αυγούστου 2007 έχει επηρεάσει έντονα τη συνολική δυναµική της ποσότητας χρήµατος µε την ευρεία έννοια και των πιστωτικών µεγεθών έως τον Ιανουάριο του Επιπροσθέτως, σύµφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία, η αναταραχή δεν έχει προκαλέσει σηµαντικές µετατοπίσεις χαρτοφυλακίων υπέρ νοµισµατικών τοποθετήσεων, όπως είχε συµβεί την περίοδο Παρά τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης πιστώσεων, όπως αναφέρεται στην έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ, η συνεχιζόµενη έντονη αύξηση των δανείων προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις υποδηλώνει ότι µέχρι στιγµής η προσφορά τραπεζικών πιστώσεων προς επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ δεν έχει ζηµιωθεί σηµαντικά από την αναταραχή στις χρηµατοπιστωτικές αγορές. Θα χρειαστούν περισσότερα στοιχεία και περαιτέρω ανάλυση προκειµένου να δηµιουργηθεί µια πιο ολοκληρωµένη εικόνα της επίδρασης την οποία οι εξελίξεις στις χρηµατοπιστωτικές αγορές ασκούν στους ισολογισµούς των τραπεζών, στις συνθήκες χρηµατοδότησης, καθώς και στη νοµισµατική και πιστωτική επέκταση. Εν περιλήψει, η διασταύρωση των αποτελεσµάτων της οικονοµικής ανάλυσης µε τα στοιχεία που προκύπτουν από τη νοµισµατική ανάλυση επιβεβαιώνει την ύπαρξη ανοδικών κινδύνων διατάραξης της σταθερότητας των τιµών µεσοπρόθεσµα, υπό συνθήκες πολύ έντονης νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης. Τα θεµελιώδη οικονοµικά µεγέθη στη ζώνη του ευρώ είναι υγιή. Εισερχόµενα µακροοικονοµικά στοιχεία υποδεικνύουν µέτρια, αλλά συνεχιζό- µενη αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ. Ωστόσο, το επίπεδο αβεβαιότητας που προκύπτει από την αναταραχή στις χρηµατοπιστωτικές αγορές παραµένει υψηλό. Το ιοικητικό Συµβούλιο τονίζει ότι η σταθεροποίηση των µεσοµακροπρόθεσµων προσδοκιών για τον πληθωρισµό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητά του. Το ιοικητικό Συµβούλιο πιστεύει ότι η τρέχουσα κατεύθυνση της νοµισµατικής πολιτικής θα συµβάλει στην επίτευξη αυτού του στόχου και εµµένει σθε- Μάρτιος

9 ναρά στη δέσµευσή του να αποτρέπει την υλοποίηση δευτερογενών επιδράσεων και ανοδικών κινδύνων διατάραξης της σταθερότητας των τιµών µεσοπρόθεσµα. Το ιοικητικό Συµβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί πολύ στενά όλες τις εξελίξεις τις προσεχείς εβδοµάδες. Όσον αφορά τη δηµοσιονοµική πολιτική, το ιοικητικό Συµβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η συµφωνία που επετεύχθη κατά τη σύνοδο της Οµάδας Ευρώ (Eurogroup) στο Βερολίνο τον Απρίλιο του 2007, συµπεριλαµβανοµένων των στόχων εξυγίανσης, επιβεβαιώθηκε από τις γνωµοδοτήσεις του Συµβουλίου ECOFIN για τα τελευταία προγράµ- µατα σταθερότητας. εν υπάρχει καµία δικαιολογία σε περίπτωση καθυστέρησης διαρθρωτικής δηµοσιονοµικής προσαρµογής σε χώρες µε εναποµένουσες δηµοσιονοµικές ανισορροπίες. Αντιθέτως, οι µελλοντικές προκλήσεις επιζητούν ιδιαιτέρως συνετές δηµοσιονοµικές πολιτικές προσανατολισµένες προς τη σταθερότητα, µε σκοπό τη στήριξη της εµπιστοσύνης του ιδιωτικού τοµέα. Η επίτευξη και η διατήρηση υγιών δηµοσιονοµικών θέσεων θα επιτρέψει επίσης την ελεύθερη λειτουργία των αυτόµατων σταθεροποιητών και θα συµβάλει στην οµαλή λειτουργία της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ένωσης. Οι διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις δεν θα είναι ευεργετικές µόνο για την απασχόληση και τη δυνητική ανάπτυξη, αλλά θα συµβάλουν επίσης στη µείωση των πληθωριστικών πιέσεων. Η ενίσχυση του ανταγωνισµού, ιδίως στους τοµείς των υπηρεσιών και στους κλάδους δικτύων παροχής, είναι ουσιώδης στην παρούσα συγκυρία για τη στήριξη της σταθερότητας των τιµών και για την ενίσχυση της αύξησης της παραγωγικότητας. Κατά παρόµοιο τρόπο, οι διοικητικά καθοριζό- µενες τιµές, οι έµµεσοι φόροι, η νοµοθεσία για τους κατώτατους µισθούς και ο καθορισµός των µισθών του δηµόσιου τοµέα δεν θα πρέπει να εντείνουν τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονοµία. 8 Μάρτιος 2008

10 Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ε Σ Κ Α Ι Ν Ο Μ Ι Σ Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Ε Ξ Ε Λ Ι Ξ Ε Ι Σ 1 Τ Ο Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Ο Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν Τ Η Σ Ζ Ω Ν Η Σ Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ Σε ένα πλαίσιο υψηλής µεταβλητότητας της χρηµατοπιστωτικής αγοράς και ενώ τα οικονοµικά στοιχεία υποδηλώνουν σηµαντικότερη εξασθένηση της οικονοµικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ, το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ παρουσίασε υποτονική εξέλιξη το τελευταίο τρίµηνο. Ενώ η παγκόσµια οικονοµική δραστηριότητα εξακολουθεί να υποστηρίζεται από τις εύρωστες οικονο- µικές συνθήκες στις οικονοµίες µε αναδυόµενες αγορές, ορισµένοι παράγοντες που αφορούν συγκεκριµένες χώρες, καθώς και οι συνέπειες της επιβράδυνσης στις ΗΠΑ, ασκούν έντονη πτωτική επίδραση στο ρυθµό οικονοµικής επέκτασης σε άλλες προηγµένες οικονοµίες. Παράλληλα, η συνεχιζόµενη ανοδική κίνηση των τιµών των βασικών εµπορευµάτων εξακολουθεί να ασκεί ανοδική πίεση στο µετρούµενο πληθωρισµό τιµών καταναλωτή στις χώρες του ΟΟΣΑ. Συνολικά, κρίνεται ότι οι κίνδυνοι όσον αφορά τις προοπτικές για την ανάπτυξη είναι καθοδικοί. 1.1 ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Σε ένα πλαίσιο επίµονα έντονης µεταβλητότητας της χρηµατοπιστωτικής αγοράς και ενώ τα οικονοµικά στοιχεία υποδηλώνουν σηµαντικότερη από ό,τι αναµενόταν εξασθένηση της οικονοµικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ, το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ κατέγραψε χαµηλότερες επιδόσεις το τελευταίο τρίµηνο. Αυτό αντανακλάται σταθερά στα στοιχεία των ερευνών για την κατάσταση των επιχειρήσεων παγκοσµίως, τα οποία παρουσίασαν µάλλον ασταθή εξέλιξη τους τελευταίους µήνες. Μετά από σηµαντική συρρίκνωση του δείκτη PMI για την παγκόσµια παραγωγή όλων των κλάδων σε 47,7 τον Ιανουάριο, από 53,8 το εκέµβριο, ο δείκτης παρουσίασε έντονη ανάκαµψη το Φεβρουάριο σε 51,7. Παρόλο που ο δείκτης ξεπέρασε την οριακή τιµή (50) µεταξύ οικονο- µικής επέκτασης και συρρίκνωσης, παραµένει χαµηλότερος από το µακροχρόνιο µέσο όρο του, ιάγραµµα 1 είκτης PMI για την παγκόσµια παραγωγή (δείκτης διάχυσης, εποχικώς διορθωµένος) Πηγή: NTC Economics. γεγονός που συνάδει µε τη συγκρατηµένη επέκταση της παγκόσµιας οικονοµίας (βλ. ιάγραµµα 1). Η µεταβλητότητα αυτού του δείκτη αποδίδεται κυρίως στην εξέλιξη της οικονοµικής δραστηριότητας στον τοµέα των υπηρεσιών στις αρχές του έτους, ενώ ο τοµέας της µεταποίησης παρουσίασε συνολικά µεγαλύτερη αντοχή. Σε περιφερειακό επίπεδο, η παγκόσµια οικονοµική δραστηριότητα εξακολουθεί να υποστηρίζεται από τις εύρωστες οικονοµικές συνθήκες στις οικονοµίες µε αναδυόµενες αγορές, ιδίως στην Ασία, ωστόσο ορισµένοι παράγοντες που αφορούν συγκεκριµένες χώρες, καθώς και οι συνέπειες της επιβράδυνσης στις ΗΠΑ, ασκούν έντονη πτωτική επίδραση στο ρυθµό οικονοµικής επέκτασης σε άλλες προηγµένες οικονοµίες. Με βάση τις πρόσφατες αναθεωρήσεις των συναλλαγµατικών ισοτιµιών βάσει της ΙΑ από το International Comparison Program, στο Πλαίσιο 1 αναλύεται η επίδραση που ασκούν οι αναθεωρηµένες ισοτιµίες βάσει της ΙΑ στη συµβολή επιµέρους χωρών στο παγκόσµιο προϊόν. Εν όψει των παρατεταµένων ανοδικών πιέσεων στις τιµές των βασικών εµπορευµάτων, ιδίως της ενέργειας και των ειδών διατροφής, ο µετρούµενος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή στις χώρες του ΟΟΣΑ παρέµεινε σε υψηλά επίπεδα προς το τέλος του 2007 και στις αρχές του Οι τιµές καταναλωτή στις χώρες του ΟΟΣΑ αυξήθηκαν κατά 3,5% στη διάρκεια του έτους έως τον Ιανουάριο Μάρτιος

11 του Ωστόσο, εάν δεν ληφθούν υπόψη τα είδη διατροφής και η ενέργεια, ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή διαµορφώθηκε σε 2,0% τον Ιανουάριο, γεγονός που υποδεικνύει ότι η συµβολή των τιµών της ενέργειας και των ειδών διατροφής στον παγκόσµιο πληθωρισµό είναι σηµαντική. Σε πολλές οικονοµίες µε αναδυόµενες αγορές ο πληθωρισµός αυξήθηκε σε ακόµη υψηλότερα επίπεδα από ό,τι στις χώρες του ΟΟΣΑ, λόγω του υψηλού συντελεστή στάθµισης των ειδών διατροφής στους δείκτες τιµών των αναδυόµενων οικονοµιών. Για παράδειγµα, στην Κίνα ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή επιταχύνθηκε περαιτέρω και διαµορφώθηκε σε 7,1% τον Ιανουάριο. Τα στοιχεία των ερευνών για τις παγκόσµιες τιµές των συντελεστών της παραγωγής υποδηλώνουν ότι ο πληθωρισµός κόστους παραµένει σε υψηλά επίπεδα, ιδίως στον τοµέα της µεταποίησης. Πλαίσιο 1 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΑΕΠ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΙΣΟΤΙΜΙΩΝ Η, σύµφωνα µε την προσέγγιση που υιοθέτησε το ΝΤ και άλλοι οργανισµοί, χρησιµοποιεί τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες βάσει της ισοδυναµίας αγοραστικών δυνάµεων (ΙΑ ) για να υπολογίζει αφενός το σχετικό µέγεθος των επιµέρους οικονοµιών και αφετέρου το συνολικό παγκόσµιο ΑΕΠ. Στα τέλη του προηγούµενου έτους το International Comparison Program, ένα έργο που καλύπτει 146 χώρες και συντονίζεται από την Παγκόσµια Τράπεζα, δηµοσίευσε έναν αναθεωρηµένο κατάλογο ισοτιµιών ΙΑ µε έτος αναφοράς το. Στο παρόν Πλαίσιο αναλύεται ο αντίκτυπος των νέων ισοτιµιών ΙΑ στη συµβολή των επιµέρους χωρών στo παγκόσµιo προϊόν και εξετάζεται ο ρόλος που διαδραµατίζουν γενικότερα οι συντελεστές συνολικής στάθµισης, συγκρίνοντας τις ισοτιµίες ΙΑ µε τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες της αγοράς. Αναθεωρήσεις των εκτιµήσεων για τις ισοτι- µίες ΙΑ ιάγραµµα A Μερίδια στο παγκόσµιο ΑΕΠ µε βάση τις ισοτιµίες ΙΑ Οι νέες εκτιµήσεις για τις ισοτιµίες ΙΑ περιελάµβαναν σηµαντικές αλλαγές στη συµβολή των επιµέρους χωρών στο παγκόσµιο προϊόν, ιδίως στην περίπτωση των χωρών µε αναδυό- µενες οικονοµίες (βλ. ιάγραµµα A). Συγκεκριµένα, τα µερίδια της Κίνας και της Ινδίας µειώθηκαν κατά περίπου πέντε και δύο εκατοστιαίες µονάδες, αντίστοιχα. Η εξέλιξη αυτή αντισταθµίστηκε κυρίως από την άνοδο κατά δύο εκατοστιαίες µονάδες περίπου του εκτι- µώµενου µεριδίου των ανεπτυγµένων οικονο- µιών, όπως οι ΗΠΑ και η ζώνη του ευρώ (περίπου σε 22% και 17%, αντίστοιχα). (ποσοστά, ) 22,4 16,8 9,6 7,0 4,2 3,4 3,1 2,9 2,1 Οι αναθεωρηµένες ισοτιµίες ΙΑ έχουν επίσης συνέπειες για τη συνολική παγκόσµια ανάπτυξη, οδηγώντας σε επιβράδυνση του ρυθµού ανόδου Πηγή: Εκτιµήσεις της. της παγκόσµιας οικονοµίας τα τελευταία χρόνια (σχεδόν κατά µισή εκατοστιαία µονάδα ετησίως κατά µέσο όρο από το 2002 και εξής, εξέλιξη που συµφωνεί γενικά µε τα ευρήµατα του ΝΤ). Με βάση τις νέες ισοτιµίες ΙΑ, εκτιµάται ότι η παγκό- 2,0 10 Μάρτιος 2008

12 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ σµια οικονοµία αυξήθηκε κατά 4,7% το 2007, έναντι 5,2%, όπως είχε υπολογιστεί µε βάση τις προηγούµενες ισοτιµίες ΙΑ. Το γεγονός αυτό εξηγείται από την αναθεώρηση προς τα κάτω των µεριδίων των ταχέως αναπτυσσόµενων αναδυόµενων οικονοµιών, όπως η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες ωστόσο εξακολουθούν να αποτελούν τις βασικές κινητήριες δυνάµεις της παγκόσµιας ανάπτυξης. ιάγραµµα B Μερίδια στο παγκόσµιο ΑΕΠ µε βάση τις ισοτιµίες ΙΑ και τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες της αγοράς (ποσοστά, ) 22,4 16,8 9,6 Σύγκριση του παγκόσµιου ΑΕΠ µε βάση τις ισοτιµίες ΙΑ και τις συναλλαγµατικές ισοτι- µίες της αγοράς Η χρήση των ισοτιµιών ΙΑ εµφανίζει το εννοιολογικό πλεονέκτηµα ότι, κατά τον υπολογισµό του µεριδίου µιας περιοχής στο παγκόσµιο προϊόν, λαµβάνει υπόψη τις διαφορές ως προς τα εθνικά επίπεδα τιµών. Αυτό δεν ισχύει για τις µεθόδους υπολογισµού συνολικών µεγεθών που βασίζονται στις συναλλαγµατικές ισοτιµίες της αγοράς. Ωστόσο, θεωρείται σκόπιµο να αξιολογείται ώς ποιο βαθµό το συνολικό παγκόσµιο ΑΕΠ επηρεάζεται από το είδος της συναλλαγµατικής ισοτιµίας που χρησιµοποιείται για τον υπολογισµό του, συγκρίνοντας τους ρυθµούς ανάπτυξης που καταρτίζονται βάσει των ισοτιµιών ΙΑ µε εκείνους βάσει των συναλλαγµατικών ισοτιµιών της αγοράς. Στο ιάγραµµα B παρουσιάζονται οι δέκα ισχυρότερες οικονοµίες στον κόσµο το µε βάση τις νέες ισοτιµίες ΙΑ, σε σύγκριση µε τα µερίδια αυτών των οικονοµιών βάσει των συναλλαγ- µατικών ισοτιµιών της αγοράς. Επιβεβαιώνεται ότι οι ΗΠΑ και η ζώνη του ευρώ είναι οι µεγαλύτερες οικονοµίες, αφού συνιστούν από κοινού το 50% περίπου του παγκόσµιου προϊόντος µε βάση τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες της αγοράς, έναντι περίπου 40% µε βάση τις ισοτιµίες ΙΑ. Η Κίνα είναι η τρίτη ισχυρότερη οικονοµία, όταν µετρείται µε βάση τις ισοτιµίες ΙΑ (περίπου 10% του παγκόσµιου προϊόντος), παρόλο που καταλαµβάνει µόλις την πέµπτη θέση, µετά την Ιαπωνία και το Ηνωµένο Βασίλειο, όταν ο υπολογισµός γίνεται µε βάση τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες της αγοράς. Γενικότερα, είναι εµφανές ότι τα µερίδια των προηγµένων οικονοµιών είναι συνήθως µεγαλύτερα µε βάση τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες της αγοράς από ό,τι µε βάση τις ισοτιµίες ΙΑ, ενώ για τις αναδυόµενες οικονοµίες ισχύει το αντίθετο. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασµό µε τις σηµαντικές διαφορές ως προς την οικονοµική ανάπτυξη των επιµέρους περιοχών, υποδηλώνει ότι η συνολική παγκόσµια ανάπτυξη µπορεί να παρουσιάζει σηµαντικές αποκλίσεις, ανάλογα µε το είδος των ισοτιµιών που χρησιµοποιούνται για τον υπολογισµό της. Από το 2000 και εξής οι ρυθµοί ανόδου του παγκόσµιου πραγµατικού ΑΕΠ που υπολογίζονται βάσει των ισοτιµιών ΙΑ είναι σταθερά υψηλότεροι από εκείνους που υπολογίζονται βάσει των συναλλαγµατικών ισοτιµιών της αγοράς, ενώ η µέση διαφορά µεταξύ των δύο υπολογισµών κυµαίνεται γύρω στο 0,8 της εκατοστιαίας µονάδας. Ωστόσο, η γενικότερη πορεία 7,0 4,2 3,4 3,1 2,9 2,1 2,0 Πηγές: ΝΤ και υπολογισµοί των εµπειρογνωµόνων της. Σηµείωση: Στο διάγραµµα παρουσιάζονται οι δέκα µεγαλύτερες οικονοµίες βάσει των ισοτιµιών ΙΑ. Μάρτιος

13 της ανάπτυξης είναι παρόµοια και στους δύο υπολογισµούς, γεγονός που επιβεβαιώνει τα ευρή- µατα που δηµοσιεύονται στο Πλαίσιο 1 του Μηνιαίου ελτίου του Ιουνίου. ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ Στις Ηνωµένες Πολιτείες, µετά από αρκετά χρόνια ισχυρής ανόδου της οικονοµικής δραστηριότητας, ο ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ επιβραδύνθηκε κάπως το 2007 και διαµορφώθηκε σε 2,2% στη διάρκεια του έτους, από 2,9% το. Η επιβράδυνση αυτή αντανακλά κυρίως τις δυσµενείς εξελίξεις στην αγορά κατοικιών, όπου συνεχίστηκαν οι τάσεις που παρατηρήθηκαν το και προκλήθηκε απότοµη συρρίκνωση των επενδύσεων σε κατοικίες. Επιπλέον, η αναταραχή στις χρηµατοπιστωτικές αγορές το δεύτερο εξάµηνο του 2007 κατέστησε πιο περιοριστικές τις πιστωτικές συνθήκες και, έτσι, συνέβαλε στην επιβράδυνση της ανάπτυξης προς το τέλος του έτους. Η οικονοµική ανάπτυξη στις ΗΠΑ το 2007 αντιστάθµισε ώς ένα βαθµό τις επιδράσεις από τον τοµέα των κατοικιών, καθώς υποστηρίχθηκε αφενός από την ισχυρή παγκόσµια οικονοµική δραστηριότητα, όπως αντικατοπτρίζεται στη θετική συµβολή του καθαρού εµπορίου, και αφετέρου από τις υψηλές δαπάνες για επιχειρηµατικές επενδύσεις και για ιδιωτική κατανάλωση. Ωστόσο, οι περισσότεροι προσδιοριστικοί παράγοντες των καταναλωτικών δαπανών, συµπεριλαµβανοµένης της απασχόλησης και της αύξησης του πραγµατικού εισοδήµατος, επιδεινώθηκαν προς το τέλος του έτους. Όσον αφορά την εξέλιξη των τιµών, ο µετρούµενος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή διαµορφώθηκε σε 2,8% το 2007, από 3,2% το. Ο δωδεκάµηνος ρυθµός µεταβολής του ΤΚ επιταχύνθηκε στη διάρκεια του 2007, µε µια σύντοµη υποχώρηση το καλοκαίρι. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται κυρίως στην πορεία των τιµών της ενέργειας και των ειδών διατροφής, οι οποίες αυξάνονταν σε όλη τη διάρκεια του έτους. Ο ετήσιος ρυθµός πληθωρισµού εκτός των τιµών της ενέργειας και των ειδών διατροφής συγκρατήθηκε κάπως κατά το µεγαλύτερο µέρος του 2007, αν και τους τελευταίους µήνες παρουσίασε νέα άνοδο. Συνολικά το 2007 διαµορφώθηκε σε 2,3%, δηλ. 0,2 της εκατοστιαίας µονάδας κάτω από το επίπεδό του το. Όσον αφορά τις µελλοντικές εξελίξεις, οι προοπτικές για την οικονοµία των ΗΠΑ επιδεινώθηκαν τους τελευταίους µήνες, υποδηλώνοντας ότι ο ρυθµός ανόδου της οικονοµικής δραστηριότητας θα επιβραδυνθεί σηµαντικά σε σύγκριση µε τους ρυθµούς που παρατηρήθηκαν το Η εκτίµηση αυτή αντανακλάται στο φάσµα των προβολών της Οµοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς των ΗΠΑ, όπως δηµοσιεύονται στα πρακτικά της συνεδρίασης που πραγµατοποιήθηκε στις Ιανουαρίου Σύµφωνα µε την κεντρική τάση αυτών των προβολών, ο ρυθµός ανόδου του πραγµατικού ΑΕΠ αναµένεται να κινηθεί µεταξύ 1,3% και 2,0% το 2008, 2,1-2,7% το 2009 και 2,5-3,0% το 2010 (µετρούµενος ως δωδεκάµηνος ρυθµός ανόδου το δ τρίµηνο του έτους). Για το 2008, η προβολή αυτή αντιπροσωπεύει σηµαντική αναθεώρηση προς τα κάτω σε σχέση µε τις προβολές του Οκτωβρίου (που προέβλεπαν αύξηση 1,8-2,5%). Ο ετήσιος πυρήνας του πληθωρισµού (όπως µετρείται µε βάση τον ετήσιο ρυθµό µεταβολής του αποπληθωριστή των δαπανών για ιδιωτική κατανάλωση εκτός των ειδών διατροφής και της ενέργειας) προβλέπεται να διαµορφωθεί µεταξύ 2,0% και 2,2% το 2008 (δηλ. να είναι ελαφρά υψηλότερος από τις προβολές τού Οκτωβρίου) και να κυµανθεί µεταξύ 1,7-2,0% και 1,7-1,9% το 2009 και το 2010, αντίστοιχα. Η Οµοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (FOMC) µείωσε αρχικά το επιτόκιο-στόχο της για τα οµοσπονδιακά κεφάλαια κατά 25 µονάδες βάσης στις 11 εκεµβρίου 2007 και, στη συνέχεια µείωσε πάλι το επιτόκιο-στόχο σε άλλες δύο περιπτώσεις στις αρχές του Αρχικά, σε έκτακτη συνεδρίαση στις 22 Ιανουαρίου, αποφάσισε να µειώσει το στόχο κατά 75 µονάδες βάσης σε 3,5%. Στη συνέχεια, στην τακτική συνεδρίαση στις 30 Ιανουαρίου, το επιτόκιο-στόχος µειώθηκε κατά 50 µονάδες βάσης ακόµη, σε 3%. 12 Μάρτιος 2008

14 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ ΙΑΠΩΝΙΑ Στην Ιαπωνία, η οικονοµική δραστηριότητα επιβραδύνεται τους τελευταίους µήνες, µετά από την αναθεώρηση του Building Standard Law τον Ιούνιο του 2007, εξέλιξη που οδήγησε σε σηµαντική πτώση της δραστηριότητας ανέγερσης νέων κατοικιών και κτηρίων εµπορικής χρήσης το δεύτερο εξάµηνο του έτους. Ωστόσο, η οικονοµική δραστηριότητα συνέχισε να επεκτείνεται και το προϊόν υποστηρίχθηκε από τις ισχυρές επιχειρηµατικές επενδύσεις και την εύρωστη αύξηση των εξαγωγών, ενώ η συµβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης στην αύξηση του ΑΕΠ παρέ- µεινε συγκρατηµένη. Το δ τρίµηνο του 2007, σύµφωνα µε τα πρώτα προκαταρκτικά στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν από το γραφείο του Υπουργικού Συµβουλίου, ο τριµηνιαίος ρυθµός ανόδου του πραγµατικού ΑΕΠ επιταχύνθηκε κατά 0,9% (από 0,3% το γ τρίµηνο), λόγω των ισχυρών εξαγωγών και των επενδύσεων εκτός κατοικιών. Για το σύνολο του έτους, ο ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ υποχώρησε σε 2,1%, από 2,4% το. χζ ιάγραµµα 2 Κύριες εξελίξεις στις µεγαλύτερες βιοµηχανικές οικονοµίες Ο πληθωρισµός τιµών καταναλωτή παραµένει υποτονικός (βλ. ιάγραµµα 2), λόγω των επίµονων καθοδικών πιέσεων, ιδίως στους µισθούς. Ωστόσο, τους τελευταίους µήνες, λόγω της αύξησης της τιµής των εισαγόµενων πρώτων υλών, ο γενικός πληθωρισµός βάσει του ΤΚ έγινε και πάλι θετικός. Το εκέµβριο του 2007 ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής του ΤΚ διαµορφώθηκε σε 0,7%, από 0,6% το Νοέµβριο, ενώ ο ετήσιος ρυθ- µός µεταβολής του ΤΚ εκτός των νωπών ειδών διατροφής ήταν 0,8%, από 0,4% το Νοέµβριο. Εξαιρουµένων των ειδών διατροφής και της ενέργειας, ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής του ΤΚ διαµορφώθηκε σε -0,1%, όπως και το Νοέµβριο. Πηγές: Εθνικά στοιχεία, Τ, Eurostat και υπολογισµοί της EKT. 1) Για τη ζώνη του ευρώ και το Ηνωµένο Βασίλειο χρησιµοποιούνται στοιχεία της Eurostat. Για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία χρησιµοποιούνται εθνικά στοιχεία. Τα αριθµητικά στοιχεία για το ΑΕΠ είναι εποχικώς διορθωµένα. 2) Για τη ζώνη του ευρώ και το Ηνωµένο Βασίλειο λαµβάνεται ο Εν ΤΚ. Για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία λαµβάνεται ο ΤΚ. Στη συνεδρίασή της στις 15 Φεβρουαρίου 2008 η Τράπεζα της Ιαπωνίας αποφάσισε να διατηρήσει αµετάβλητο στο 0,50% το επιτόκιο-στόχο για τις καταθέσεις όψεως διάρκειας µίας ηµέρας χωρίς παροχή ασφάλειας. Όσον αφορά τις εξελίξεις στο προσεχές µέλλον, οι προοπτικές για την ιαπωνική οικονοµία είναι µάλλον αβέβαιες. Εν όψει της παγκόσµιας χρηµατοπιστωτικής αναταραχής και της ανόδου των τιµών των πρώτων υλών, έχουν αυξηθεί οι καθοδικοί κίνδυνοι, γεγονός που µπορεί να οδηγήσει σε λιγότερο ευνοϊκή εξέλιξη της ιδιωτικής κατανάλωσης και των εξαγωγών το 2008 έναντι των προηγού- µενων ετών, που χαρακτηρίζονταν από επέκταση. Μάρτιος

15 ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ Στο Ηνωµένο Βασίλειο, ο ρυθµός ανόδου του ΑΕΠ συγκρατήθηκε και ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ παραµένει σχετικά σταθερός τους τελευταίους µήνες. Ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης του προϊόντος υποχώρησε σταδιακά το 2007 και διαµορφώθηκε σε 0,6% το δ τρίµηνο δηλ. ήταν ελάχιστα χαµηλότερος από το µακροχρόνιο µέσο όρο, 0,7% (βλ. ιάγραµµα 2). Ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ διατηρήθηκε γενικά αµετάβλητος το τετράµηνο έως τον Ιανουάριο του 2008, οπότε και διαµορφώθηκε σε 2,2%. Η µείωση της συµβολής των τιµολογίων των δηµόσιων επιχειρήσεων, σε συνδυασµό µε την υποχώρηση των τιµών των ειδών ένδυσης τον Ιανουάριο, αντιστάθµισε την αύξηση των τιµών των καυσίµων και των ειδών διατροφής. Στις 6 εκεµβρίου 2007 και στις 7 Φεβρουαρίου 2008 η Επιτροπή Νοµισµατικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας αποφάσισε να µειώσει το βασικό επιτόκιό της κατά 25 µονάδες βάσης σε 5,25%. Στις 6 Μαρτίου 2008 η Επιτροπή Νοµισµατικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας διατήρησε αµετάβλητο το βασικό επιτόκιό της. Όσον αφορά τις µελλοντικές εξελίξεις, η δυναµική της ανάπτυξης αναµένεται να επιβραδυνθεί περαιτέρω λόγω της στενότητας που χαρακτηρίζει τις πιστωτικές συνθήκες, των αρνητικών επιδράσεων µέσω του πλούτου που οφείλονται στην υποχώρηση των τιµών των κατοικιών και των µετοχών, καθώς και της ασθενέστερης ζήτησης από το εξωτερικό. Βραχυπρόθεσµα αναµένεται ότι ο πληθωρισµός θα αυξηθεί σηµαντικά, λόγω της αύξησης των τιµών του αερίου, του ηλεκτρικού ρεύ- µατος, των καυσίµων και των εισαγωγών. ΑΛΛΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΧΩΡΕΣ Στις άλλες χώρες της ΕΕ εκτός της ζώνης του ευρώ, ο ρυθµός αύξησης του προϊόντος είτε παρέ- µεινε γενικά σταθερός είτε επιβραδύνθηκε κάπως τους τελευταίους µήνες. Αντίθετα, ο πληθωρισµός αυξήθηκε σηµαντικά σε όλες τις χώρες τους τελευταίους µήνες, σε µεγάλο βαθµό λόγω της ανόδου των τιµών των ειδών διατροφής και της ενέργειας. Στη Σουηδία, ο τριµηνιαίος ρυθµός ανόδου του ΑΕΠ παρέµεινε γενικά σταθερός τα τελευταία τρί- µηνα σε επίπεδο λίγο χαµηλότερο από το µακροχρόνιο µέσο όρο του (0,8%), ενώ στη ανία ο τρι- µηνιαίος ρυθµός ανόδου παρουσίασε υψηλή µεταβλητότητα και έτεινε να υπερβεί το µακροχρόνιο µέσο όρο του (0,5%). Η οικονοµική ανάπτυξη στηρίχθηκε από την εγχώρια ζήτηση, καθώς η συµβολή των καθαρών εξαγωγών ήταν αρνητική και στις δύο χώρες. Ο ρυθµός ανόδου του ΑΕΠ αναµένεται γενικά ότι θα διατηρηθεί σταθερός τα προσεχή τρίµηνα. Ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ στις δύο χώρες αυξήθηκε σηµαντικά τους τελευταίους µήνες και διαµορφώθηκε σε 3% στη ανία και τη Σουηδία τον Ιανουάριο. Ο πληθωρισµός αναµένεται ότι θα διατηρηθεί σε αυτά τα υψηλά επίπεδα στο προσεχές µέλλον. Στις 13 Φεβρουαρίου 2008 η Τράπεζα της Σουηδίας (Sveriges Riksbank) αύξησε το επιτόκιο των συµφωνιών επαναγοράς κατά 25 µονάδες βάσης σε 4,25%. Το εν λόγω επιτόκιο έχει αυξηθεί συνολικά κατά 100 µονάδες βάσης από τον Ιούνιο του Όσον αφορά τις τέσσερεις µεγαλύτερες οικονοµίες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης την Τσεχία, την Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Ρουµανία οι πρόσφατες εξελίξεις του ρυθµού αύξησης του προϊόντος ήταν ανάµικτες. Ο ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ συγκρατήθηκε κάπως στην Τσεχία, ωστόσο διατηρείται υψηλότερος από το µακροχρόνιο µέσο όρο του. Η δυναµική της ανάπτυξης στηρίχθηκε από την έντονη εγχώρια ζήτηση και αναµένεται ότι θα διατηρηθεί σε γενικές γραµ- µές βραχυπρόθεσµα. Στην Ουγγαρία, ο ρυθµός ανόδου του πραγµατικού ΑΕΠ παρέµεινε κοντά στο 0% το δ τρίµηνο του 2007, πρωτίστως λόγω της συνεχιζόµενης δηµοσιονοµικής σταθεροποίησης, ενώ προβλέπεται ότι θα επιταχυνθεί τα προσεχή τρίµηνα. Στην Πολωνία και τη Ρουµανία, 14 Μάρτιος 2008

16 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ οι ρυθµοί οικονοµικής ανάπτυξης υπερβαίνουν τους µακροχρόνιους µέσους όρους τους και διατηρήθηκαν γενικά σε αυτά τα επίπεδα τα τελευταία τρίµηνα. Αυτό αναµένεται ότι θα συνεχιστεί στο προσεχές µέλλον. Από το γ τρίµηνο του 2007 ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ έχει αυξηθεί σηµαντικά και στις τέσσερεις αυτές χώρες, αντανακλώντας την άνοδο των τιµών των ειδών διατροφής και της ενέργειας. Τον Ιανουάριο ο πληθωρισµός υπερέβη το 7% στην Τσεχία, την Ουγγαρία και τη Ρουµανία και διαµορφώθηκε σε 4,4% στην Πολωνία. Τους προσεχείς µήνες αναµένεται ότι ο πληθωρισµός θα παραµείνει γενικά στα εν λόγω υψηλά επίπεδα. Στις περισσότερες από τις µικρότερες χώρες της ΕΕ εκτός της ζώνης του ευρώ ο τριµηνιαίος ρυθ- µός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ ήταν υψηλός τα τελευταία τρίµηνα και υπερέβη τους µακροχρόνιους µέσους όρους. Υπάρχουν κάποιες πρώτες ενδείξεις ότι η δυναµική της οικονοµικής ανάπτυξης πιθανώς θα επιβραδυνθεί τους προσεχείς µήνες, τουλάχιστον σε µερικές από αυτές τις χώρες, γεγονός που αποδίδεται στις πιο περιοριστικές πιστωτικές συνθήκες, στην εξέλιξη των τιµών των κατοικιών και στην εξασθένηση της ζήτησης από το εξωτερικό. Ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ αυξήθηκε ταχύτατα τους τελευταίους µήνες, εξέλιξη που σε πολλές περιπτώσεις αντανακλά την αύξηση των τιµών των ειδών διατροφής και της ενέργειας. Τον Ιανουάριο ο υψηλότερος ρυθµός πληθωρισµού παρατηρήθηκε στη Βουλγαρία και τις χώρες της Βαλτικής και κυµάνθηκε µεταξύ 10% στη Λιθουανία και 15,6% στη Λετονία. Στο Πλαίσιο 2 εξετάζονται οι σχεδιαζόµενες µεταβιβάσεις συνοχής προς χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, µε επικέντρωση στις βραχυπρόθεσµες προκλήσεις για τη µακροοικονοµική σταθερότητα. Στη Ρωσία, ο ρυθµός ανόδου του ΑΕΠ διατηρήθηκε εύρωστος το γ τρίµηνο του 2007 και διαµορφώθηκε σε 7,6% σε δωδεκάµηνη βάση. Σύµφωνα µε τις προκαταρκτικές εκτιµήσεις, ο ρυθµός ανόδου του ΑΕΠ επιταχύνθηκε το δ τρίµηνο. Ο πληθωρισµός συνέχισε να ακολουθεί ανοδική πορεία και αυξήθηκε σε 11,8% σε δωδεκάµηνη βάση το εκέµβριο (από 11,5% το Νοέµβριο). Πλαίσιο 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ ΤΗΣ ΕΕ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Οι περιφέρειες της Ευρώπης µε κατά κεφαλήν εισόδηµα κάτω του 75% του µέσου όρου της ΕΕ λαµβάνουν σηµαντικά κονδύλια από την ΕΕ στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για τη συνοχή. 1 Η εν λόγω πολιτική χρηµατοδοτείται από τρία ταµεία, το Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο () και το Ταµείο Συνοχής. Βασικός στόχος της πολιτικής συνοχής της ΕΕ είναι ο περιορισµός των ανισοτήτων λόγω των διαφορετικών επιπέδων ανάπτυξης διαφόρων περιφερειών και κρατών-µελών, συγκεκριµένα µε τη βελτίωση των προοπτικών για µακροπρόθεσµη ανάπτυξη και απασχόληση στις περιφέρειες που λαµβάνουν τις ενισχύσεις, στηρίζοντας παράλληλα τη σύγκλιση προς υψηλότερα επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήµατος. 2 Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως µε τη συγχρηµατοδότηση επενδύσεων σε υποδοµές και ανθρώπινο κεφάλαιο και µε την παροχή οικονοµικής βοήθειας για άλλες επενδύσεις που σχετίζονται µε την ανάπτυξη και τη σύγκλιση. Στο παρόν Πλαίσιο εξετάζονται οι σχεδιαζόµενες µεταβιβάσεις που σχετίζονται µε τη συνοχή προς χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης, µε ιδιαίτερη έµφαση στις βραχυπρόθεσµες προκλήσεις για τη µακροοικονοµική σταθερότητα. 1 Επισκόπηση της πολιτικής αυτής της ΕΕ βλ. σε European Commission (2007), Growing Regions, growing Europe: Fourth report on economic and social cohesion. 2 Εκτός από το στόχο της σύγκλισης, η πολιτική συνοχής καλύπτει επίσης, αν και σε µικρότερο βαθµό, το στόχο της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης, καθώς και το στόχο της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας. Μάρτιος

17 Κοινοτικές ενισχύσεις για τη συνοχή προς τις χώρες της ΕΕ-9 την περίοδο (κατανοµές ως ποσοστό % του ΑΕΠ) Μέσος όρος Βουλγαρία Τσεχία Εσθονία Λεττονία Λιθουανία Ουγγαρία Πολωνία Ρουµανία Σλοβακία ΕΕ-9 1,8 2,3 2,7 2,6 2,6 2,5 2,4 2,4 2,7 2,5 2,5 2,4 2,4 2,3 2,2 2,4 2,4 2,3 2,2 2,2 2,2 2,2 2,3 2,3 2,5 2,3 2,2 2,2 2,3 2,3 2,3 2,3 2,8 2,6 2,5 2,5 2,5 2,5 2,4 2,5 3,0 3,0 2,9 2,9 2,8 2,8 2,7 2,9 2,7 2,6 2,5 2,4 2,4 2,3 2,3 2,4 1,1 1,5 1,8 1,9 1,9 1,8 1,8 1,7 2,4 2,4 2,3 2,4 2,4 2,4 2,3 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,4 2,3 2,3 2,4 Πηγές: Υπολογισµοί της, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (για τις κατανοµές που σχετίζονται µε την πολιτική συνοχής), βάση δεδοµένων AMECO της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (για το ονοµαστικό ΑΕΠ το διάστηµα ) και βάση δεδοµένων World Economic Outlook του ΝΤ (για τους ρυθµούς αύξησης του ονοµαστικού ΑΕΠ το διάστηµα ). Σηµείωση: Λόγω της έλλειψης σχετικών προβολών, ο ρυθµός αύξησης του ονοµαστικού ΑΕΠ το 2013 θεωρήθηκε ίσος µε το ρυθµό αύξησης το Οι χώρες που θα ευνοηθούν περισσότερο από την πολιτική συνοχής της ΕΕ, στο πλαίσιο των ηµοσιονοµικών Προοπτικών , είναι οι χώρες ΕΕ-9 (δηλ. η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Λεττονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ρουµανία και η Σλοβακία). Σε αυτή την οµάδα χωρών θα κατανεµηθεί περίπου το ήµισυ των κεφαλαίων που σχετίζονται µε την πολιτική συνοχής και προορίζονται για τα 27 κράτη-µέλη. Τα κονδύλια που θα κατανεµηθούν στις χώρες EΕ-9 όλο αυτό το χρονικό διάστηµα ανέρχονται, κατά µέσο όρο, σχεδόν στο 2,5% του ΑΕΠ ετησίως (βλ. πίνακα). Οι µεταβιβάσεις που σχετίζονται µε την πολιτική συνοχής αναµένεται ότι θα µειώνονται ελαφρά (ως ποσοστό του ΑΕΠ) στη διάρκεια της περιόδου για όλες τις χώρες εκτός της Βουλγαρίας και της Ρουµανίας. Στην περίπτωση της Βουλγαρίας και της Ρουµανίας, οι παροχές θα κορυφωθούν το 2009 και το 2010, αντίστοιχα, ως ποσοστό του ΑΕΠ, αντικατοπτρίζοντας τη σταδιακή καθιέρωση των παροχών που σχετίζονται µε την πολιτική συνοχής µετά την ένταξη των εν λόγω χωρών το Στη διάρκεια του 2007 οι επιµέρους χώρες της ΕΕ υπέβαλαν για έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα Εθνικά Στρατηγικά Πλαίσια Αναφοράς τους, παρέχοντας αναλυτικά στοιχεία σχετικά µε τη σκοπούµενη χρήση των παροχών που σχετίζονται µε την πολιτική συνοχής το διάστηµα Από το 2000 έως το, σε συµφωνία µε τους στόχους που είχαν τεθεί, τα κεφάλαια αυτά χρησιµοποιήθηκαν κυρίως για την ενίσχυση της παραγωγικότητας, συγκεκριµένα µέσω έργων υποδοµής, επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο και έργων έρευνας και ανάπτυξης. Μεγάλο µέρος των δαπανών που σχετίζονται µε την πολιτική συνοχής στις χώρες EΕ-9 για το χρονικό διάστηµα θα συνεχίσουν ενδεχοµένως να αφορούν έργα και επενδύσεις τέτοιου είδους. εδοµένου ότι οι ανάγκες για επενδύσεις σε υποδοµή και ανθρώπινο κεφάλαιο τείνουν να είναι µεγαλύτερες στις χώρες EΕ-9 από ό,τι στις χώρες και τις περιφέρειες EΕ-15 (δηλ. τις χώρες που εντάχθηκαν στην ΕΕ πριν από το 2004), είναι πιθανό ότι οι επιδράσεις µόχλευσης λόγω της πολιτικής της ΕΕ για τη συνοχή θα είναι κάπως ισχυρότερες από ό,τι στο παρελθόν. Ωστόσο, οι παροχές που σχετίζονται µε την πολιτική συνοχής µπορεί να δηµιουργήσουν προκλήσεις για τις ταχέως αναπτυσσόµενες χώρες, καθώς οι συνέπειες της βραχυπρόθεσµης ζήτησης µπορεί να προκαλέσουν µακροοικονοµικές ανισορροπίες. 3 3 Βλ. ΝΤ (2007), World Economic Outlook October 2007, σελ , για µια ανάλυση των µακροοικονοµικών ανισορροπιών που εµφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια στη Βουλγαρία, την Εσθονία, τη Λεττονία, τη Λιθουανία και τη Ρουµανία. 16 Μάρτιος 2008

18 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ Για να αξιολογηθούν οι συνέπειες της ζήτησης λόγω της πολιτικής της ΕΕ για τη συνοχή, πρέπει να γίνει διάκριση µεταξύ των δεσµεύσεων που αναλαµβάνονται εντός του πλαισίου της εν λόγω πολιτικής και των πραγµατικών πληρωµών, καθώς οι αντίστοιχοι χρόνοι διεκπεραίωσης µπορεί να διαφέρουν σηµαντικά. Από το 2004 έως το Σεπτέµβριο του 2007 οι χώρες EΕ-9 κατάφερναν, κατά µέσο όρο, να διαχειρίζονται µόλις 56% των δεσµευµένων κεφαλαίων του ΕΤΠΑ. Όσον αφορά το Ταµείο Συνοχής, ο λόγος των πραγµατικών πληρωµών προς τις δεσµεύσεις ήταν µόλις 22% για την ίδια οµάδα χωρών. Ως εκ τούτου, αµφισβητείται ότι οι πραγµατικές πληρω- µές θα υλοποιηθούν οµαλά το διάστηµα Λόγω των δυσκολιών που προκύπτουν συνήθως στην αρχή της περιόδου σχεδιασµού, στην πράξη οι πληρωµές τείνουν να συσσωρεύονται προς το τέλος της περιόδου. Εφόσον οι περισσότερες πληρωµές αφορούν έργα υποδοµής, ενδέχεται να εµφανιστούν σηµαντικές επιδράσεις ζήτησης, συγκεκριµένα στον τοµέα των κατασκευών, ο οποίος ήδη διανύει δύσκολη περίοδο σε αρκετές χώρες της EΕ-9. Για να ελαχιστοποιηθεί ο δυνητικός κυκλικός αντίκτυπος που οφείλεται στις επιδράσεις ζήτησης λόγω των µεταβιβάσεων από την ΕΕ, οι εθνικές κυβερνήσεις στις χώρες της EΕ-9 και τα όργανα της ΕΕ, όταν λαµβάνουν αποφάσεις για τη χρονική σειρά των µέτρων που υλοποιούνται στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή, θα πρέπει να συνυπολογίζουν το µακροοικονο- µικό περιβάλλον. Για παράδειγµα, σε χώρες όπου υπάρχουν σαφείς ενδείξεις υπερθέρµανσης, η αναβολή της εφαρµογής των χρηµατοδοτούµενων από την ΕΕ έργων µε σηµαντικές επιδράσεις ζήτησης µέχρι να επανέλθει η οικονοµία σε φυσιολογικά επίπεδα µπορεί να συµβάλει ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω έξαρση των µακροοικονοµικών ανισορροπιών. Το γεγονός ότι στο πρόσφατο παρελθόν οι χώρες της EΕ-9 δαπάνησαν µόλις το ήµισυ των παροχών που τους κατανεµήθηκαν βάσει της πολιτικής της ΕΕ για τη συνοχή είναι ενθαρρυντικό υπό την έννοια αυτή. Ωστόσο, ο βραδύς ρυθµός εφαρµογής αντικατοπτρίζει επίσης οργανωτικά προβλήµατα που σχετίζονται µε τη διοίκηση και το σχεδιασµό, γεγονός που µπορεί να υπονοµεύσει την πολιτική συνοχής όσον αφορά την προώθηση µακροπρόθεσµης οικονοµικής ανάπτυξης και απασχόλησης. ηλαδή, είναι επιτακτική η ανάγκη για βελτίωση της δηµόσιας διοίκησης και του σχεδιασµού, προκειµένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσµατική χρήση των κεφαλαίων της ΕΕ. Εντέλει, η κατευθυντήρια αρχή για τους υπεύθυνους διαµόρφωσης της οικονοµικής πολιτικής είναι να εξασφαλίζουν ότι τα κεφάλαια της ΕΕ ενισχύουν τη µακροπρόθεσµη παραγωγικότητα, αποφεύγοντας παράλληλα, σε περιόδους υπερθέρµανσης, να δηµιουργήσουν αυξηµένο κίνδυνο για µη διατηρήσιµη ανάπτυξη λόγω των πρόσθετων κινήτρων που αυξάνουν τη ζήτηση και οφείλονται σε αυτά τα κεφάλαια. ΑΝΑ ΥΟΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ Στις αναδυόµενες οικονοµίες της Ασίας, η οικονοµική δραστηριότητα συνέχισε να επεκτείνεται µε εύρωστο ρυθµό το δ τρίµηνο του 2007, υποστηριζόµενη σε όλο και µεγαλύτερο βαθµό από την εγχώρια ζήτηση, ενώ ο ρυθµός ανόδου των εξαγωγών περιορίστηκε, ιδίως στις µικρές ανοικτές οικονοµίες, λόγω της εξασθένησης της εξωτερικής ζήτησης. Οι τιµές καταναλωτή αυξήθηκαν περαιτέρω στις περισσότερες χώρες της περιοχής, γεγονός που οφείλεται στις τιµές των ειδών διατροφής και άλλων βασικών εµπορευµάτων. Σύµφωνα µε τα πιο πρόσφατα στοιχεία, ενδέχεται να διατηρηθούν οι ισχυρές πιέσεις στις τιµές τους προσεχείς µήνες. Στην Κίνα, ο ρυθµός ανόδου διατηρήθηκε εύρωστος στο τέλος του Ο δωδεκάµηνος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ, που στηρίζεται σε όλο και µεγαλύτερο βαθµό από την εγχώρια ζήτηση, διαµορφώθηκε σε 11,2% το δ τρίµηνο του 2007, υποχωρώντας µόνο ελαφρά από 11,5% το προηγούµενο τρίµηνο. Παρά την επιτάχυνση που παρατηρήθηκε το 2008 λόγω της πρόωρης πραγ- Μάρτιος

19 µατοποίησης αποστολών εξαγόµενων αγαθών πριν από το Κινεζικό Νέο Έτος, ο ρυθµός αύξησης των εξαγωγών επιβραδύνεται σταδιακά από το β τρίµηνο του Ωστόσο, το πλεόνασµα του εµπορικού ισοζυγίου εξακολουθεί να διευρύνεται και διαµορφώθηκε σε 262,2 δισεκ. δολ. ΗΠΑ το 2007, δηλ. ήταν 48% υψηλότερο από ό,τι το προηγούµενο έτος. Ο πληθωρισµός τιµών καταναλωτή εξακολούθησε να αυξάνεται τους τελευταίους µήνες και διαµορφώθηκε σε 7,1% τον Ιανουάριο, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των τιµών των ειδών διατροφής και των βασικών εµπορευµάτων. Ειδικότερα, οι κακές καιρικές συνθήκες επηρέασαν σηµαντικά τις τιµές των ειδών διατροφής. Παράλληλα, η έντονη άνοδος των τιµών παραγωγού υποδεικνύει ότι οι πιέσεις στις τιµές θα παραµείνουν έντονες τους προσεχείς µήνες. Το 2007 η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας αύξησε προοδευτικά το ποσοστό των ελάχιστων υποχρεωτικών αποθεµατικών από 10% σε 15%. Στη Νότια Κορέα, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ επιταχύνθηκε κατά 5,5% το δ τρίµηνο του 2007, από 5,2% το προηγούµενο τρίµηνο. Ο ετήσιος ρυθµός πληθωρισµού βάσει του ΤΚ αυξήθηκε, προσεγγίζοντας το 3,9% τον Ιανουάριο, από 3,6% τον προηγούµενο µήνα, κυρίως λόγω της ανόδου των τιµών των ειδών διατροφής και των βασικών εµπορευµάτων. Στην Ινδία, η οικονοµική δραστηριότητα παρέµεινε σταθερή, καθώς το ΑΕΠ αυξήθηκε µε µέσο ετήσιο ρυθµό 8,4% το δ τρίµηνο, από 8,9% το προηγούµενο τρίµηνο. Ο πληθωρισµός τιµών χονδρικής, ο κύριος δείκτης πληθωρισµού της κεντρικής τράπεζας της Ινδίας, αυξήθηκε σε 4,9% το Φεβρουάριο του 2008, από 4,1% τον Ιανουάριο. Συνολικά, η εξασθένηση της εξωτερικής ζήτησης, η επιδείνωση των συνθηκών χρηµατοδότησης και η εφαρµογή πιο περιοριστικής νοµισµατικής πολιτικής σε αρκετές χώρες θα επηρεάσουν ενδεχο- µένως αρνητικά την ανάπτυξη τους προσεχείς µήνες. Ωστόσο, οι προοπτικές για την ανάπτυξη παρα- µένουν σχετικά ευνοϊκές για τις αναδυόµενες οικονοµίες της Ασίας, κυρίως λόγω της έντονης εγχώριας ζήτησης, ιδιαίτερα στις µεγαλύτερες οικονοµίες της περιοχής. ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ Στη Λατινική Αµερική, η οικονοµική δραστηριότητα παρέµεινε εύρωστη το δ τρίµηνο του 2007, καθώς η εγχώρια ζήτηση εξακολουθεί να αποτελεί τη βασική κινητήρια δύναµη της ανάπτυξης. Στο Μεξικό, ο ετήσιος ρυθµός ανόδου του πραγµατικού ΑΕΠ παρέµεινε σταθερός και διατηρήθηκε σε 3,8% το δ τρίµηνο του 2007, από 3,7% το γ τρίµηνο. Ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή υποχώρησε σε 3,8% κατά µέσον όρο το δ τρίµηνο, από 4,0% το προηγούµενο τρίµηνο. Στην Αργεντινή, η οικονοµική δραστηριότητα ανέκαµψε το δ τρίµηνο του 2007, καθώς η αύξηση της βιο- µηχανικής παραγωγής επιταχύνθηκε σε 9,8% (σε δωδεκάµηνη βάση), από 7,4% κατά µέσον όρο το γ τρίµηνο. Ο ετήσιος ΤΚ διατηρήθηκε σε υψηλό επίπεδο και διαµορφώθηκε κατά µέσο όρο σε 8,5% το δ τρίµηνο. Στη Βραζιλία, ο ρυθµός αύξησης του προϊόντος εξακολούθησε να επιταχύνεται, καθώς η βιοµηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 7,8% (σε δωδεκάµηνη βάση) το δ τρί- µηνο, από 6,8% το προηγούµενο τρίµηνο. Ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή αυξήθηκε ελαφρά σε 4,2% το δ τρίµηνο, από 4,0% το προηγούµενο τρίµηνο. Συνολικά, ο ρυθµός ανόδου του προϊόντος αναµένεται ότι θα συγκρατηθεί κάπως, λόγω των περιοριστικών νοµισµατικών συνθηκών και της εξασθένησης της εξωτερικής ζήτησης. Ωστόσο, οι προοπτικές για τη Λατινική Αµερική παραµένουν ευνοϊκές, καθώς η εγχώρια ζήτηση εξακολουθεί να αποτελεί τη βασική κινητήρια δύναµη της ανάπτυξης. 1.2 ΑΓΟΡΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ Οι τιµές του πετρελαίου, αφού αυξήθηκαν κατά το µεγαλύτερο διάστηµα του 2007, εισήλθαν σε µια περίοδο πολύ υψηλής µεταβλητότητας στο τέλος του έτους και από τότε παραµένουν ασταθείς 18 Μάρτιος 2008

20 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ σε ιστορικώς υψηλά επίπεδα. Στις 5 Μαρτίου η τιµή του πετρελαίου διαµορφώθηκε σε 99,6 δολ. ΗΠΑ (βλ. ιάγραµµα 3). Στις αρχές του 2008 οι ανησυχίες της αγοράς για µια παγκόσµια οικονοµική ύφεση που θα προκαλούσε υποχώρηση της παγκόσµιας ζήτησης πετρελαίου άσκησαν καθοδική πίεση στις τιµές του πετρελαίου. Η ιεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ), στην έκθεση του Φεβρουαρίου, αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις της για το 2008 όσον αφορά την αύξηση της παγκόσµιας ζήτησης πετρελαίου, από 2,3% σε 1,9%. Αυτή η αναθεώρηση προς τα κάτω αντανακλά την εξασθένηση του ρυθµού αύξησης της ζήτησης στις χώρες του ΟΟΣΑ, κυρίως στη ΗΠΑ, ενώ η ζήτηση από χώρες εκτός του ΟΟΣΑ αναµένεται να παραµείνει εύρωστη. ιάγραµµα 3 Κύριες εξελίξεις στις αγορές βασικών εµπορευµάτων Οι σχετικά ήπιες καιρικές συνθήκες στη διάρκεια της θερµής περιόδου του βόρειου ηµισφαιρίου και η ανάκαµψη των αποθεµάτων από Πηγές: Bloomberg και HWWΙ. τα πολύ χαµηλά επίπεδα όπου είχαν διαµορφωθεί συνέβαλαν σε κάποια χαλάρωση της στενότητας της αγοράς πετρελαίου. Αντίθετα, περιορισµοί όσον αφορά την προσφορά ασκούν ανοδική πίεση στις τιµές του πετρελαίου, καθώς ο ΟΠΕΚ δεν αντέδρασε στις διεθνείς εκκλήσεις για άνοδο του επιπέδου της παραγωγής. Αντίθετα, στην τελευταία συνεδρίασή του στις 5 Μαρτίου αποφάσισε να διατηρήσει σταθερή την παραγωγή. Οι σχετικά µεγάλες διακυµάνσεις των καθαρών θέσεων τις οποίες ανέλαβαν οι διαπραγµατευόµενοι στο Χρηµατιστήριο Εµπορευµάτων της Νέας Υόρκης συνέβαλαν στην αστάθεια της τιµής του πετρελαίου. Σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από σχετική στενότητα των συνθηκών στην αγορά και σηµαντική αβεβαιότητα, οι γεωπολιτικές εντάσεις, η διαµάχη µεταξύ της Βενεζουέλας και µιας ιδιωτικής πετρελαϊκής εταιρίας, καθώς και η έκρηξη ενός διυλιστηρίου στο Τέξας των ΗΠΑ, συνέβαλαν στην εκτόξευση των τιµών του πετρελαίου στα ύψη, καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία των συναλλαγών οι σηµαντικότερες τιµές αναφοράς του πετρελαίου έκλεισαν σε επίπεδο άνω των 100 δολ. ΗΠΑ προς το τέλος Φεβρουαρίου και στις αρχές Μαρτίου. Όσον αφορά τις µελλοντικές εξελίξεις, οι τιµές των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης υποδεικνύουν ότι οι τιµές του πετρελαίου θα παραµείνουν σε υψηλά επίπεδα µεσοπρόθεσµα, καθώς η τρέχουσα τιµή διαπραγµάτευσης των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης πετρελαίου µε ηµεροµηνία παράδοσης το 2009 ανέρχεται σε 99 δολ. ΗΠΑ. Σε όλη τη διάρκεια της πρόσφατης περιόδου υψηλής µεταβλητότητας των τρεχουσών τιµών (spot), οι τιµές του πετρελαίου µεσοπρόθεσµα διατηρήθηκαν σε υψηλά επίπεδα, ενώ οι τιµές των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης έφθασαν σε ιστορικώς υψηλά επίπεδα. Το γεγονός αυτό αντανακλά τις προσδοκίες ότι θα επικρατήσει στενότητα στις αγορές πετρελαίου µεσοπρόθεσµα λόγω της δυναµικής αύξησης της ζήτησης πετρελαίου από τις οικονοµίες µε αναδυόµενες αγορές, του περιορισµένου ρυθµού αύξησης της προσφοράς πετρελαίου σε χώρες εκτός του ΟΠΕΚ, καθώς και της περιορισµένης εφεδρικής παραγωγικής δυνατότητας του ΟΠΕΚ. Οι τιµές των βασικών εµπορευµάτων εκτός της ενέργειας διατήρησαν την έντονα ανοδική τάση τους η οποία ξεκίνησε στις αρχές εκεµβρίου (βλ. ιάγραµµα 3). Οι τιµές των µη σιδηρούχων µετάλλων υποχώρησαν ελαφρά λόγω της ανησυχίας που επικράτησε στην αγορά αναφορικά µε την οικο- Μάρτιος

21 νοµική ανάπτυξη σε ορισµένες χώρες του ΟΠΕΚ, αλλά στη συνέχεια ανέκαµψαν, εξαιτίας της υστέρησης της παραγωγής που αποδίδεται στις ελλείψεις ενέργειας στην Κίνα και την Νότια Αφρική. Οι τιµές των βιοµηχανικών πρώτων υλών επηρεάστηκαν από την άνοδο των τιµών του σιδηροµεταλλεύµατος κατά περισσότερο από 50% στις αρχές του Οι τιµές των ειδών διατροφής και των ποτών εξακολουθούν να αυξάνονται ταχύτατα σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από εύρωστη ζήτηση (ιδίως από χώρες εκτός του ΟΠΕΚ), έντονα αυξανόµενες τιµές των ναύλων και χαµηλά επίπεδα αποθεµάτων λόγω των δυσµενών καιρικών συνθηκών. Η ζήτηση για βιοκαύσιµα ασκεί περαιτέρω ανοδική πίεση στις τιµές των δηµητριακών, αλλά έχει οδηγήσει και σε ιστορικώς υψηλές τιµές για άλλες καλλιέργειες, όπως τα φασόλια σόγιας, λόγω του αυξηµένου ανταγωνισµού για καλλιεργήσιµες εκτάσεις. Συνολικά, ο δείκτης τιµών των βασικών εµπορευµάτων εκτός της ενέργειας (σε δολάρια ΗΠΑ) ήταν περίπου 30% υψηλότερος στο τέλος Φεβρουαρίου από ό,τι ένα χρόνο νωρίτερα. 1.3 ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η συγκράτηση της επέκτασης της παγκόσµιας οικονοµίας πιθανώς θα επιφέρει κάποια εξασθένηση του ρυθµού ανόδου της εξωτερικής ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες της ζώνης του ευρώ. Ο σύνθετος προπορευόµενος δείκτης του ΟΟΣΑ (CLI) το εκέµβριο υποδηλώνει ότι οι χώρες του ΟΟΣΑ θα αντιµετωπίσουν επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας (βλ. ιάγραµµα 4). Όσον αφορά τις ισχυρότερες χώρες εκτός του ΟΟΣΑ, ο δείκτης CLI επίσης υποδεικνύει κάποιο µετριασµό των προοπτικών για ανάπτυξη στην Κίνα, αν και η ανάπτυξη παραµένει εύρωστη, ενώ σηµατοδοτεί σχετικά σταθερή επέκταση στη Βραζιλία, την Ινδία και τη Ρωσία. Η προοπτική αυτή επιβεβαιώνεται από στοιχεία που περιλαµβάνονται στην έρευνα World Economic Climate του IFO, σύµφωνα µε τα οποία οι προοπτικές για την παγκόσµια οικονοµία τους προσεχείς έξι µήνες είναι λιγότερο ευνοϊκές από ό,τι φαινόταν τρεις µήνες νωρίτερα. Στις προβολές των εµπειρογνωµόνων της του Μαρτίου, ο ετήσιος ρυθ- µός ανόδου του παγκόσµιου πραγµατικού ΑΕΠ εκτός της ζώνης του ευρώ προβλέπεται ότι θα κυµανθεί σε 4,6% κατά µέσον όρο το 2008, δηλ. αναθεωρήθηκε προς τα κάτω σε σχέση µε τις προβολές του εκεµβρίου του 2007 (βλ. Πλαίσιο 10, Μακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της για τη ζώνη του ευρώ ). ιάγραµµα 4 Σύνθετος προπορευόµενος δείκτης του ΟΟΣΑ (εξαµηνιαίος ρυθµός µεταβολής) Συνολικά, εξακολουθούν να υφίστανται καθοδικοί κίνδυνοι όσον αφορά τις προοπτικές για την ανάπτυξη. Οι κίνδυνοι αυτοί σχετίζονται κυρίως µε τον ευρύτερο από ό,τι αναµενόταν αντίκτυπο των εξελίξεων στη χρηµατοπιστωτική αγορά. Περαιτέρω καθοδικοί κίνδυνοι πηγάζουν από την πιθανότητα νέων αυξήσεων των τιµών των βασικών εµπορευµάτων, τις πιέσεις προστατευτισµού και τις πιθανές µη εύτακτες εξελίξεις λόγω των παγκόσµιων ανισορροπιών. Πηγή: ΟΟΣΑ. Σηµείωση: Ο δείκτης αναδυόµενων αγορών είναι σταθµικός µέσος όρος του σύνθετου προπορευόµενου δείκτη για τη Βραζιλία, την Κίνα και τη Ρωσία. 20 Μάρτιος 2008

22 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2 Ν Ο Μ Ι Σ Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Κ Α Ι Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Π Ι Σ Τ Ω Τ Ι Κ Ε Σ Ε Ξ Ε Λ Ι Ξ Ε Ι Σ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις 2.1 ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΧΙ Ο υποκείµενος ρυθµός νοµισµατικής επέκτασης στη ζώνη του ευρώ παρέµεινε εύρωστος το δ τρί- µηνο του 2007 και τον Ιανουάριο του 2008, όπως αντανακλάται στη συνεχή έντονη αύξηση του M3 και των πιστώσεων. Έως τώρα, η αναταραχή στις χρηµατοπιστωτικές αγορές που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2007 είχε περιορισµένο αντίκτυπο στην εξέλιξη των ευρέων νοµισµατικών µεγεθών, παρόλο που επηρεάστηκαν ορισµένες συνιστώσες και ορισµένοι παράγοντες µεταβολής του M3. Οι έντονοι ρυθµοί αύξησης των δανείων προς το µη χρηµατοπιστωτικό ιδιωτικό τοµέα υποδεικνύουν ότι η παροχή τραπεζικών δανείων δεν επηρεάστηκε σηµαντικά από τη χρηµατοπιστωτική αναταραχή. Επί του παρόντος, φαίνεται ότι λαµβανοµένων υπόψη των σχετικών λογιστικών προτύπων και των διαθέσιµων στοιχείων, τα συγκεντρωτικά στοιχεία για τα δάνεια δεν διαστρεβλώθηκαν σηµαντικά από την επαναδιαµεσολάβηση για τα παλαιότερα τιτλοποιηµένα δάνεια ή πιστωτικά προϊόντα. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του M3 επί του παρόντος οδηγεί σε υπερεκτίµηση του βασικού ρυθµού της νοµισµατικής δυναµικής, λόγω της στροφής των επενδυτών από τίτλους µεγαλύτερης διάρκειας προς νοµισµατικά περιουσιακά στοιχεία, δεδοµένου ότι η καµπύλη των αποδόσεων είναι σχετικά οριζόντια. Ωστόσο, ο ισχυρός ρυθµός νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης σε ένα περιβάλλον ήδη άφθονης ρευστότητας υποδεικνύει ανοδικούς κινδύνους για τη σταθερότητα των τιµών µεσοµακροπρόθεσµα. ΤΟ ΕΥΡΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ Μ3 Το δ τρίµηνο του 2007 ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του M3 επιταχύνθηκε περαιτέρω σε 12,0%, έναντι 11,5% το γ τρίµηνο και 10,6% το β τρί- µηνο (βλ. ιάγραµµα 5). Ο ρυθµός αυτός ήταν ο υψηλότερος ετήσιος ρυθµός αύξησης από την έναρξη της στατιστικής σειράς για το τριµηνιαίο M3 στις αρχές της δεκαετίας του 80. Τον Ιανουάριο του 2008 ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του M3 διαµορφώθηκε σε 11,5%, δηλ. κάπως χαµηλότερος από το ρυθµό αύξησης που σηµειώθηκε το δ τρίµηνο του Από τον Ιανουάριο του 2008 και εξής στα νοµισµατικά στοιχεία για τη ζώνη του ευρώ περιλαµβάνονται η Κύπρος και η Μάλτα, αλλά η συµπερίληψή τους είχε αµελητέο αντίκτυπο στο ρυθµό αύξησης του M3 της ζώνης του ευρώ. 1 ιάγραµµα 5 Αύξηση του Μ3 (εκατοστιαίες µεταβολές, εποχικώς και ηµερολογιακώς διορθωµένα στοιχεία) Ο έντονος ρυθµός αύξησης του M3 οδηγεί σε υπερεκτίµηση του βασικού ρυθµού νοµισµατικής επέκτασης. Συγκεκριµένα, η σχετικά οριζόντια καµπύλη αποδόσεων στη ζώνη του ευρώ καθιστά Πηγή: EKT. ελκυστικές τις αποδόσεις των βραχυπρόθεσµων νοµισµατικών περιουσιακών στοιχείων σε σύγκριση µε µη νοµισµατικά περιουσιακά στοιχεία που χαρακτηρίζονται από υψηλότερο κίνδυνο και δεν περιλαµβάνονται στο M3. Η επακόλουθη στροφή προς νοµισµατικά µέσα επιτάχυνε το 1 Βλ. το Πλαίσιο Stylised facts about the MFI sectors of Cyprus and Malta and their impact on monetary data for the euro area στο τεύχος Φεβρουαρίου 2008 του Μηνιαίου ελτίου. Μάρτιος

23 ρυθµό ανόδου του µετρούµενου M3, ωστόσο η επίδραση αυτή θα διαρκέσει πιθανώς µέχρις ότου η καµπύλη των αποδόσεων ανακτήσει τη συνήθη, κεκλιµένη µορφή της. Αυτή η ερµηνεία στηρίζεται από την πτωτική τάση του ετήσιου ρυθµού ανόδου του M1 που παρατηρείται τα τελευταία τρίµηνα, η οποία καταδεικνύει ότι η σταδιακή άνοδος των βασικών επιτοκίων της από τα τέλη του προκάλεσε συγκράτηση της νοµισµατικής δυναµικής (βλ. ιάγραµµα 6). Ωστόσο, η συνεχής έντονη άνοδος των δανείων προς το µη χρηµατοπιστωτικό ιδιωτικό τοµέα ιδίως προς επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα στηρίζει την άποψη ότι η υφιστάµενη νοµισµατική δυνα- µική παραµένει ισχυρή. Ανεξάρτητα από τη συνεχιζόµενη χρηµατοπιστωτική αναταραχή, η ροή των δανείων των ΝΧΙ προς επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα και προς τα νοικοκυριά παραµένει ισχυρή, γεγονός που υποδεικνύει ότι η αναταραχή, τουλάχιστον έως τώρα, δεν έβλαψε σηµαντικά την παροχή τραπεζικών δανείων προς τον ιδιωτικό τοµέα. Γενικότερα, από τα πιο πρόσφατα νοµισµατικά στοιχεία προκύπτει ότι τα συγκεντρωτικά νοµισµατικά και πιστωτικά µεγέθη ελάχιστα επηρεάστηκαν από την αναταραχή. Ωστόσο, ορισµένες συνιστώσες και ορισµένοι παράγοντες µεταβολής του M3 που σχετίζονται µε την εξέλιξη της αναταραχής όπως οι τοποθετήσεις σε µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος, βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα των ΝΧΙ και, ώς ένα βαθµό, δάνεια και καταθέσεις άλλων φορέων χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης (ΦΧ ) επηρεάστηκαν κάπως. 2 ΚΥΡΙΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΟΥ M3 Ο ετήσιος ρυθµός ανόδου του M1 εξακολούθησε να παρουσιάζει συγκράτηση το δ τρίµηνο του 2007, µετά από ελαφρά επιτάχυνση το γ τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 6). Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του M1 διαµορφώθηκε σε 4,4% τον Ιανουάριο του 2008, από 5,9% και 6,6% το δ και το γ τρί- µηνο του 2007, αντίστοιχα (βλ. Πίνακα 1). Η αύξηση του M1 εξακολουθεί να επηρεάζεται από δύο αντίρροπες δυνάµεις. Αφενός, το αυξανόµενο κόστος ευκαιρίας που συνδέεται µε την άνοδο των βασικών επιτοκίων της από το εκέµβριο του ασκεί αρνητική επίδραση. Αφετέρου, η µεγαλύτερη συναλλακτική ζήτηση, δεδοµένης της συνεχιζόµενης έντονης οικονο- µικής δραστηριότητας τα τελευταία τρίµηνα, ασκεί θετική επίδραση. Όσον αφορά την εξέλιξη των συνιστωσών του M1, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του νοµίσµατος σε κυκλοφορία υποχώρησε σε 7,8% τον Ιανουάριο του 2008, από 8,0% το δ τρίµηνο και 8,8% το γ τρίµηνο του Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των καταθέσεων µίας ηµέρας επίσης υποχώρησε, σε 3,8%, τον Ιανουάριο από 5,6% το δ τρίµηνο και 6,2% το γ τρίµηνο. ιάγραµµα 6 Βασικές συνιστώσες του Μ3 (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εποχικώς και ηµερολογιακώς διορθωµένα στοιχεία) Πηγή: EKT. 2 Βλ. το Πλαίσιο The impact of the financial market turmoil on money and credit developments στο τεύχος Νοεµβρίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου. 22 Μάρτιος 2008

24 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις Πίνακας I Συνοπτικός πίνακας νοµισµατικών µεγεθών (τα τριµηνιαία στοιχεία είναι µέσοι όροι, εποχικά και ηµερολογιακά διορθωµένοι) Υπόλοιπα ως ποσοστά % του M3 1) α τρ β τρ Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης εκ Ιαν. M1 Νόµισµα σε κυκλοφορία Καταθέσεις µίας ηµέρας M2 - M1 (= λοιπές βραχυπρόθεσµες καταθέσεις) Καταθέσεις µε συµφωνηµένη διάρκεια έως 2 ετών Καταθέσεις υπό προειδοποίηση έως 3 µηνών M2 M3 - M2 (= εµπορεύσιµα χρηµατοδοτικά µέσα) M3 Πιστώσεις προς κατοίκους ζώνης ευρώ Πιστώσεις προς τη γενική κυβέρνηση άνεια προς τη γενική κυβέρνηση Πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τοµέα άνεια προς τον ιδιωτικό τοµέα Πιο µακροπρόθεσµες χρηµατοοικονο- µικές υποχρεώσεις (πλην κεφαλαίου και αποθεµατικών) 43,9 7,0 6,2 6,6 5,9 4,1 4,4 7,2 10,5 10,0 8,8 8,0 8,2 7,8 36,7 6,3 5,5 6,2 5,6 3,3 3,8 40,7 11,9 13,1 15,0 16,8 17,8 17,9 23,2 29,5 33,0 37,6 40,7 41,4 41,3 17,5-0,8-2,1-3,2-4,0-3,6-3,7 84,6 9,1 9,2 10,3 10,8 10,2 10,5 15,4 16,9 19,3 18,7 19,6 19,9 17,9 100,0 10,2 10,6 11,5 12,0 11,6 11,5 8,0 8,1 8,8 9,3 10,1 10,0-4,5-4,4-4,0-3,8-2,3-2,2-1,3-1,2-0,9-1,8-1,4-0,6 11,1 11,0 11,7 12,3 12,8 12,7 10,6 10,5 11,0 11,1 11,2 11,1 10,0 10,3 10,3 8,5 7,8 7,9 Πηγή: EΚΤ. 1) Στοιχεία στο τέλος του τελευταίου διαθέσιµου µηνός. Το άθροισµα των επιµέρους στοιχείων ενδέχεται να µη συµφωνεί µε το σύνολο λόγω στρογγυλοποιήσεων. Αντίθετα, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των βραχυπρόθεσµων καταθέσεων εκτός των καταθέσεων µίας ηµέρας ενισχύθηκε τους τελευταίους µήνες και διαµορφώθηκε σε 17,9% τον Ιανουάριο του 2008, από 16,8% το δ τρίµηνο και 15,0% το γ τρίµηνο. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται κυρίως στην έντονη άνοδο των βραχυπρόθεσµων καταθέσεων προθεσµίας (δηλ. καταθέσεων µε συµφωνηµένη διάρκεια έως δύο ετών), οι οποίες αυξήθηκαν µε ετήσιο ρυθµό 41,3% τον Ιανουάριο. Πρόκειται για έναν από τους µεγαλύτερους ρυθµούς αύξησης που σηµείωσε ποτέ αυτή η συνιστώσα. Παράλληλα, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των καταθέσεων ταµιευτηρίου (δηλ. καταθέσεων υπό προειδοποίηση έως τριών µηνών) επιβραδύνθηκε περαιτέρω. Ο συνεχιζόµενος έντονος ρυθµός αύξησης των βραχυπρόθεσµων καταθέσεων προθεσµίας αντανακλά εν µέρει τις ελκυστικές αποδόσεις τους, που σε γενικές γραµµές ακολούθησαν την άνοδο των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων της αγοράς χρήµατος. Στη διάρκεια του εκεµβρίου του 2007, η διαφορά αποδόσεων µεταξύ των βραχυπρόθεσµων καταθέσεων ταµιευτηρίου και των καταθέσεων µίας ηµέρας διευρύνθηκε, ενισχύοντας τις µετατοπίσεις από καταθέσεις ταµιευτηρίου και καταθέσεις µίας ηµέρας (M1) σε καταθέσεις προθεσµίας. Επιπλέον, λόγω της σχετικά επίπεδης καµπύλης αποδόσεων, οι βραχυπρόθεσµες καταθέσεις έγιναν πιο ελκυστικές από τα περιουσιακά στοιχεία µεγαλύτερης διάρκειας που δεν περιλαµβάνονται στο M3, καθώς προσφέρουν µεγαλύτερη ρευστότητα και µικρότερο κίνδυνο µε ελαφρά χαµηλότερες αποδόσεις. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των εµπορεύσιµων χρηµατοδοτικών µέσων επιβραδύνθηκε σε 17,9% τον Ιανουάριο του 2008, από 19,6% το δ τρίµηνο και 18,7% το γ τρίµηνο του Το γεγονός αυτό συγκαλύπτει τις ετερογενείς εξελίξεις µεταξύ των υποσυνιστωσών. Τον Ιανουάριο σηµειώθηκε έντονη εισροή διακρατήσεων µεριδίων αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος ύψους 16 δισεκ. ευρώ, αντιστρέφοντας ολοκληρωτικά τις εκροές που παρατηρήθηκαν τον προηγούµενο Μάρτιος

25 µήνα. Αυτό σχετίζεται εν µέρει µε την εξάντληση της επίδρασης τέλους του έτους το εκέµβριο. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της διακράτησης µεριδίων αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος διαµορφώθηκε σε 10,6% τον Ιανουάριο, από 10,7% και 13,0% το δ τρίµηνο και το γ τρίµηνο, αντίστοιχα. Η συγκράτηση του ρυθµού αύξησης σχετίζεται µε τη γενικότερη απροθυµία για διακράτηση µεριδίων αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος, µετά την επαναξιολόγηση των κινδύνων της αγοράς χρήµατος και λόγω της διαδεδοµένης ανησυχίας σχετικά µε την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων µικρού αριθµού αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος. Παράλληλα, η ζήτηση για χρεόγραφα διάρκειας έως δύο ετών επιβραδύνθηκε σηµαντικά, εξακολούθησε ωστόσο να αυξάνεται µε πολύ ισχυρό ετήσιο ρυθµό ανόδου, ο οποίος διαµορφώθηκε σε 38,2% τον Ιανουάριο του 2008, από 55,7% και 48,0% το δ τρίµηνο και το γ τρίµηνο του 2007, αντίστοιχα. Η συνεχιζόµενη έντονη ζήτηση αντανακλά ενδεχοµένως την προτίµηση των επενδυτών για ρευστά και βραχυπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία, δεδοµένου ότι η καµπύλη των αποδόσεων είναι σχετικά οριζόντια. Επιπλέον, η έκδοση χρεογράφων καλύπτει τη ζήτηση των επενδυτών για απλούστερες και, ενδεχοµένως, πιο διαφανείς επενδυτικές επιλογές, σε µια περίοδο κατά την οποία πολλαπλασιάζονται οι ανησυχίες σχετικά µε τη διαφάνεια των πολύπλοκων χρηµατοδοτικών µέσων. Τέλος, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συµφωνιών επαναγοράς επιταχύνθηκε σε 18,7% τον Ιανουάριο, από 14,0% το δ τρίµηνο και 13,2% το γ τρίµηνο του 2007, που αντανακλά εν µέρει τη µετατόπιση από συναλλαγές µεταξύ ΝΧΙ σε συναλλαγές στο Eurex στον τοµέα των ΛΦΧ, λόγω της διαταραχής στις αγορές χρήµατος. Όσον αφορά την ανάλυση της νοµισµατικής επέκτασης ανά τοµέα, η οποία βασίζεται σε δεδοµένα για τις βραχυπρόθεσµες καταθέσεις και τις συµφωνίες επαναγοράς ( καταθέσεις M3 ), ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των καταθέσεων M3 επιταχύνθηκε τον Ιανουάριο του Αυτό αντανακλά τη συνεχιζόµενη επιτάχυνση του ετήσιου ρυθµού αύξησης των βραχυπρόθεσµων καταθέσεων και των συµφωνιών επαναγοράς για τα νοικοκυριά (σε 9,1%, από 7,9% το δ τρίµηνο και 7,3% το γ τρί- µηνο του 2007) και για τους ΛΦΧ (σε 23,0% τον Ιανουάριο, από 27,1% και 23,7% το δ τρίµηνο και το γ τρίµηνο του 2007, αντίστοιχα), ενώ ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των καταθέσεων επιχειρήσεων που δεν ανήκουν στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα υποχώρησε ελαφρά σε 10,9% τον Ιανουάριο, από 12,3% και 13,3% τα δύο προηγούµενα τρίµηνα (βλ. ιάγραµµα 7). Συνολικά, το δ τρί- µηνο, ενώ ο τοµέας των ΛΦΧ εξακολούθησε να παρέχει τη σηµαντικότερη συµβολή στο ρυθµό ανόδου των καταθέσεων M3, ο τοµέας των νοικοκυριών εξακολούθησε να παρέχει τη µεγαλύτερη συµβολή, µε µεγάλη διαφορά, στον ισχυρό ρυθµό ανόδου των νοµισµατικών µεγεθών. ΚΥΡΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΟΥ M3 Όσον αφορά τους παράγοντες µεταβολής του M3, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του συνόλου των πιστώσεων των ΝΧΙ προς τους κατοίκους της ζώνης του ευρώ επιταχύνθηκε σε 9,3% το δ τρίµηνο του 2007, από 8,8% το γ τρίµηνο και 8,1% το β τρίµηνο (βλ. Πίνακα 1). Όσον αφορά το σύνολο των πιστώσεων, τα ΝΧΙ συνέχισαν να πωλούν, σε καθαρή βάση, χρεόγραφα της γενικής κυβέρνησης από τα χαρτοφυλάκιά τους, συµβαδίζοντας µε την ευρύτερη τάση που παρατηρείται από το Μάρτιο του. Η πώληση και η αγορά κρατικών τίτλων αποτελούν µέρος της διαχείρισης ρευστότητας από πλευράς των ΝΧΙ και, στο πλαίσιο της αναταραχής στη χρηµατοπιστωτική αγορά, τα ΝΧΙ χρειάστηκε ενδεχοµένως να πωλήσουν κρατικούς τίτλους ώστε να δηµιουργήσουν ρευστότητα για να καλύψουν τις ανάγκες χρηµατοδότησης. Ωστόσο, οι αγορές και οι πωλήσεις το δεύτερο εξάµηνο του 2007 δεν παρουσιάζουν κάτι παράξενο ή ασυνήθιστο και συµβαδίζουν µε τις εξελίξεις πριν από την αναταραχή στη χρηµατοπιστωτική αγορά. Ο ρυθµός αύξησης των πιστώσεων των ΝΧΙ προς τον ιδιωτικό τοµέα εξακολούθησε να επεκτείνεται έντονα και διαµορφώθηκε σε 12,7% τον Ιανουάριο, έναντι 12,3% και 11,7% το δ και το γ τρί- 24 Μάρτιος 2008

26 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις µηνο του 2007, αντίστοιχα. Ο εύρωστος ρυθµός ανόδου αποδίδεται στον έντονο ετήσιο ρυθµό αύξησης της διακράτησης τίτλων του ιδιωτικού τοµέα από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ, ο οποίος επιταχύνθηκε σε 43,5% τον Ιανουάριο, από 36,4% το δ τρίµηνο, καθώς και στον ισχυρό ρυθµό ανόδου των δανείων προς τον ιδιωτικό τοµέα, ο οποίος διατηρήθηκε στο 11,1% τον Ιανουάριο, αµετάβλητος σε σχέση µε το δ τρίµηνο του Η έντονη άνοδος της διακράτησης χρεογράφων του ιδιωτικού τοµέα σχετίζεται εν µέρει µε τη χρηµατοδότηση φορέων ειδικού σκοπού, οι οποίοι αντιµετώπισαν δυσκολίες στην πώληση τίτλων που καλύπτονται από περιουσιακά στοιχεία προς επενδυτές που δεν είναι τράπεζες, στο σύγχρονο περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από τη χρηµατοπιστωτική αναταραχή και την απώλεια ρευστότητας στις αγορές των τίτλων που καλύπτονται από περιουσιακά στοιχεία. Συνεπώς, ώς ένα βαθµό, δάνεια που τιτλοποιήθηκαν στο παρελθόν καταγράφονται εκ νέου στους ισολογισµούς των ΝΧΙ ως χρεόγραφα. 3 ιάγραµµα 7 Βραχυπρόθεσµες καταθέσεις και συµφωνίες επαναγοράς (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µη διορθωµένες για εποχικές και ηµερολογιακές επιδράσεις) Πηγή:. Σηµείωση: τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η επαναδιαµεσολάβηση αυτού του είδους µπορεί επίσης να συνέβαλε στον ισχυρό ρυθµό αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς τους ΛΦΧ. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς τους ΛΦΧ επιταχύνθηκε σε 25,5% τον Ιανουάριο, από 23,1% το δ τρίµηνο. Η βασική κινητήρια δύναµη αυτής της επιτάχυνσης είναι κυρίως τα δάνεια µε διάρκεια έως ένα έτος, γεγονός που µπορεί να σηµαίνει ότι τα εταιρικά µορφώµατα και τα δοµηµένα επενδυτικά οχήµατα είχαν αυξηµένη προσφυγή σε αλληλόχρεους λογαριασµούς. Η ένταση του ετήσιου ρυθµού ανόδου των βραχυπρόθεσµων δανείων προς τους ΛΦΧ αντανακλά επίσης, µεταξύ άλλων, δάνεια που σχετίζονται µε την εξαγορά ενός µεγάλου ΝΧΙ, τη ζήτηση αποθεµάτων ρευστότητας ασφαλείας από αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα και την αυξηµένη προτίµηση που δείχνουν τα ΝΧΙ για εξασφαλισµένες διατραπεζικές χορηγήσεις µέσω ηλεκτρονικών συστηµάτων συναλλαγών από τότε που ξεκίνησε η χρηµατοπιστωτική αναταραχή. Όσον αφορά τον ετήσιο ρυθµό αύξησης των δανείων προς το µη χρηµατοπιστωτικό ιδιωτικό τοµέα (ο οποίος περιλαµβάνει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που δεν περιλαµβάνονται στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα, αλλά δεν περιλαµβάνει τα λοιπά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, τα ταµεία συντάξεων και τις ασφαλιστικές εταιρίες), δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η επαναδιαπραγµάτευση διαδραµάτισε σηµαντικό ρόλο. Έως τώρα, οι διαθέσιµες πληροφορίες υποδεικνύουν ότι οι τράπεζες συνέχισαν να εφαρµόζουν προγράµµατα τιτλοποίησης πραγµατικών πωλήσεων, παρόλο που οι τίτλοι που προκύπτουν µετατρέπονται συνήθως σε ιδιωτικές τοποθετήσεις (συχνά καταχωρούνται εκ νέου στον ισολογισµό του ΝΧΙ από το οποίο προήλθε το αντίστοιχο δάνειο) και δεν πωλούνται στην αγορά. Το τριµηνιαίο συνολικό άθροισµα των δανείων για τα οποία έγινε ανάκληση αναγνώρισης από τον ισολογισµό των ΝΧΙ διαµορφώθηκε σε 29 δισεκ. ευρώ το διάστηµα από το Νοέµβριο έως τον Ιανουάριο, δηλ. υποχώρησε ελαφρά µόνο σε σχέση µε το τριµηνιαίο άθροισµα έως 3 Περαιτέρω λεπτοµέρειες και ιστορικά στοιχεία σχετικά µε τη δραστηριότητα τιτλοποίησης στη ζώνη του ευρώ δείτε στο άρθρο Securitisation in the euro area στο τεύχος Φεβρουαρίου 2008 του Μηνιαίου ελτίου. Μάρτιος

27 το εκέµβριο, το οποίο ήταν 34 δισεκ. ευρώ. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι ο ετήσιος ρυθµός ανόδου των δανείων προς το µη χρηµατοπιστωτικό ιδιωτικό τοµέα δεν επηρεάστηκε από µια απότοµη διακοπή, ή ακόµη και αντιστροφή, της διαδικασίας βάσει της οποίας τα δάνεια δεν εµφανίζονται στους ισολογισµούς των τραπεζών (δηλ. ανακαλείται η αναγνώρισή τους) µέσω τιτλοποίησης. Επιπλέον, λόγω της εφαρµογής των ιεθνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης ( ΠΧΠ) από τα ΝΧΙ σε αρκετές χώρες της ζώνης του ευρώ, ο όγκος της ανάκλησης αναγνώρισης δανείων των ΝΧΙ διατηρήθηκε σχετικά περιορισµένος στη ζώνη του ευρώ. Σηµαντικό είναι το γεγονός ότι η ροή της ανάκλησης αναγνώρισης δανείων των ΝΧΙ παρέµεινε θετική στη διάρκεια της χρηµατοπιστωτικής αναταραχής και, ως εκ τούτου, δεν µπορεί να εξηγήσει τον παρατηρούµενο ισχυρό ρυθµό αύξησης των δανείων προς τον ιδιωτικό τοµέα (βλ. επίσης Πλαίσιο 3 Η σηµασία των λογιστικών προτύπων κατά την ερµηνεία των στατιστικών για τα δάνεια των ΝΧΙ ). Πλαίσιο 3 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΕΙΑ ΤΩΝ ΝΧΙ Η συνεχής έντονη άνοδος των δανείων των ΝΧΙ προς το µη χρηµατοπιστωτικό ιδιωτικό τοµέα 1 στη διάρκεια της πρόσφατης περιόδου χρηµατοπιστωτικών αναταραχών έθεσε το ερώτηµα κατά πόσον αυτός ο έντονος δανεισµός µπορεί εν µέρει να αντανακλά την αδυναµία των τραπεζών να ανακαλέσουν την αναγνώριση των δανείων αυτού του είδους από τους ισολογισµούς τους, στο πλαίσιο των προγραµµάτων τιτλοποίησης πραγµατικών πωλήσεων. 2 Υποστηρίζεται ακόµη ότι ο υψηλός δανεισµός προς το µη χρηµατοπιστωτικό ιδιωτικό τοµέα µπορεί να οφείλεται στην επαναδιαµεσολάβηση για παλαιότερα τιτλοποιηµένα δάνεια (δηλ. οι τράπεζες χρειάστηκε να εγγράψουν εκ νέου τα δάνεια στους ισολογισµούς τους, καθώς η χρηµατοδότηση των φορέων τιτλοποίησης καθίσταται όλο και λιγότερο βιώσιµη µε τη συνεχιζόµενη αναταραχή). Στο παρόν Πλαίσιο αναλύονται οι συνέπειες των ιεθνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης ( ΠΧΠ), τα οποία εφαρµόζονται στις λογιστικές µεθόδους που αποτελούν τη στατιστική βάση για την κατάρτιση των ισολογισµών των ΝΧΙ σε αρκετές χώρες της ζώνης του ευρώ από το, όσον αφορά αυτά τα ζητήµατα. Ένας σηµαντικός κανονισµός στα πλαίσια των ΠΧΠ είναι το ιεθνές Λογιστικό Πρότυπο 39 ( ΛΠ39), που αφορά την αναγνώριση και την αποτί- µηση των χρηµατοδοτικών µέσων. Η σηµασία των λογιστικών προτύπων για την επαναδιαµεσολάβηση για δάνεια των ΝΧΙ Η λογιστική αντιµετώπιση της τιτλοποίησης πραγµατικών πωλήσεων των δανείων των ΝΧΙ βάσει του ΛΠ39 µπορεί να διαφέρει από εκείνη που βασίζεται στα εθνικά λογιστικά πρότυπα. Τα εθνικά λογιστικά πρότυπα επιτρέπουν συχνά πλήρη ή τουλάχιστον µερική διαγραφή αυτών των δανείων από τους ισολογισµούς των ΝΧΙ. Συνεπώς, η εφαρµογή κανόνων αυτού του είδους υποδηλώνει ότι η τιτλοποίηση πραγµατικών πωλήσεων προκαλεί µείωση του υπολοίπου των δανείων στους ισολογισµούς των ΝΧΙ. Αντίθετα, βάσει του ΛΠ39, η πλήρης ανάκληση της αναγνώρισης τιτλοποιηµένων δανείων πραγ- µατικών πωλήσεων επιτρέπεται µόνο εφόσον η τιτλοποίηση ως συναλλαγή πληροί ορισµένα 1 Ο µη χρηµατοπιστωτικός ιδιωτικός τοµέας περιλαµβάνει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα, αλλά δεν περιλαµβάνει τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, τις ασφαλιστικές εταιρίες και τα ταµεία συντάξεων. 2 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε την τιτλοποίηση µέσω πραγµατικών πωλήσεων βλ. το άρθρο µε τίτλο Securitisation in the euro area στο τεύχος Φεβρουαρίου 2008 του Μηνιαίου ελτίου. 26 Μάρτιος 2008

28 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις αυστηρά κριτήρια, όπως ουσιαστική µεταβίβαση των κινδύνων και των ανταµοιβών ή παραχώρηση του ελέγχου που ασκεί το ΝΧΙ στα τιτλοποιηµένα περιουσιακά στοιχεία. Στις περισσότερες συναλλαγές τιτλοποίησης στη ζώνη του ευρώ (εν µέρει λόγω των προϋποθέσεων που επιβάλλουν οι κανονιστικές αρχές του τραπεζικού τοµέα), µέρος του κινδύνου παραµένει στον ισολογισµό των ΝΧΙ. Για παράδειγµα, τα ΝΧΙ µπορεί να προσφέρουν µια διευκόλυνση πιστωτικής ενίσχυσης ή να διατηρήσουν το πρώτο µέρος της απώλειας στα τιτλοποιηµένα δάνεια (π.χ. διακρατώντας µέρος της έκδοσης µετοχικών τίτλων). Έτσι, βάσει του ΛΠ39, η τιτλοποίηση πραγµατικών πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων, ακόµη και σε φορέα του οποίου η πτώχευση δεν επηρεάζει άλλη εταιρία (bankruptcy-remote), µπορεί να µην αρκεί για να επιτευχθεί σηµαντική µεταβίβαση οικονοµικών κινδύνων και, ως εκ τούτου, η διαγραφή των δανείων από τον ισολογισµό των ΝΧΙ. Επιπλέον, ενώ το ΛΠ39 θεωρητικά επιτρέπει µερική ανάκληση της αναγνώρισης των δανείων µετά τη µεταβίβασή τους σε φορείς ειδικού σκοπού των οποίων η πτώχευση δεν επηρεάζει άλλη εταιρία, φαίνεται ότι, στην πράξη, λίγες µόνο τιτλοποιήσεις πληρούν τα κριτήρια για την υιοθέτηση αυτής της προσέγγισης. 3 Ενώ σύµφωνα µε τον Κανονισµό 1606/2002 της ΕΕ οι ΠΧΠ πρέπει να εφαρµόζονται σε ενοποιηµένους τραπεζικούς λογαριασµούς (σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές και διαφορετικές οντότητες της οµάδας/οµίλου), η εφαρµογή τους στους µη ενοποιηµένους εθνικούς λογαριασµούς των ΝΧΙ, που αποτελούν τη βάση για την κατάρτιση των νοµισµατικών στατιστικών του Ευρωσυστήµατος (στατιστικές BSI) διαφέρει µεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ. 3 Η ανάκληση της αναγνώρισης δανείων σε χώρες που εφαρµόζουν το ΠΧΠ περιορίζεται µερικές φορές ακόµη περισσότερο από κανονιστικές ρυθµίσεις που απαιτούν π.χ. το πρώτο µέρος της ζηµίας από το δάνειο που τιτλοποιήθηκε να διατηρείται στον ισολογισµό των ΝΧΙ. είτε επίσης Fitch, Bank Securitisation: IFRS Versus Basel II Risk Transfer Revealed, Special Report,. ιάγραµµα A Ο ρυθµός αύξησης των δανείων των ΝΧΙ και ο αντίκτυπος από την ανάκληση της αναγνώρισης δανείων ιάγραµµα Β Ανάκληση της αναγνώρισης δανείων των ΝΧΙ και έκδοση τίτλων καλυπτόµενων από περιουσιακά στοιχεία από ΛΧΙ της ζώνης του ευρώ (ετήσιος ρυθµός αύξησης σε ποσοστά %, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες) (κινητό άθροισµα ροών τριών µηνών, δισεκ. ευρώ) Πηγή:, εκτιµήσεις της. Πηγή:. Σηµείωση: Η έκδοση τίτλων µπορεί επίσης να περιλαµβάνει σύνθετες τιτλοποιήσεις οι οποίες δεν συµβάλλουν στην ανάκληση της αναγνώρισης των δανείων των ΝΧΙ. Στα στοιχεία για τις εκδόσεις δεν περιλαµβάνεται η έκδοση από ΛΧΙ εκτός της ζώνης του ευρώ. Μάρτιος

29 Μέτρηση του αντίκτυπου από την ανάκληση της αναγνώρισης δανείων στο σύνολο του ισολογισµού ενός ΝΧΙ Σε αρκετά κράτη-µέλη, συγκεκριµένα σε εκείνα όπου η τιτλοποίηση πραγµατικών πωλήσεων γίνεται όλο και πιο δηµοφιλής τα τελευταία χρόνια, τα ΠΧΠ και το ΛΠ39 εφαρµόζονται και στους µη ενοποιηµένους εθνικούς λογαριασµούς των ΝΧΙ. Έτσι, ο αντίκτυπος των τιτλοποιήσεων πραγµατικών πωλήσεων στο υπόλοιπο των δανείων των ΝΧΙ για το σύνολο της ζώνης του ευρώ παραµένει σχετικά περιορισµένος. Αυτό φαίνεται από τη σχετικά µικρή διαφορά µεταξύ του ετήσιου ρυθµού αύξησης των δανείων των ΝΧΙ και του ετήσιου ρυθµού αύξησης των δανείων των ΝΧΙ λαµβανοµένης υπόψη της ανάκλησης αναγνώρισης ορισµένων δανείων (βλ. ιάγραµµα A). Καταδεικνύεται επίσης από το µάλλον µικρό αριθµό δανείων των ΝΧΙ για τα οποία έγινε ανάκληση αναγνώρισης σε σχέση µε τον όγκο της έκδοσης τίτλων καλυπτόµενων από περιουσιακά στοιχεία από µη νοµισµατικές επιχειρήσεις χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης, εκτός των ασφαλιστικών εταιριών και των ταµείων συντάξεων, στη ζώνη του ευρώ τα τελευταία χρόνια (βλ. ιάγραµµα B). Επισηµαίνεται ότι η ροή της ανάκλησης αναγνώρισης δανείων των ΝΧΙ κατά την περίοδο που διήρκεσε η χρηµατοπιστωτική αναταραχή παρέµεινε θετική. Ως εκ τούτου, σε καθαρή βάση, η επαναδιαµεσολάβηση δεν µπορεί στην ουσία να εξηγήσει τον ισχυρό ρυθµό ανόδου των δανείων προς το µη χρηµατοπιστωτικό ιδιωτικό τοµέα που παρατηρείται σήµερα. Συµπεράσµατα Ενώ τα τελευταία χρόνια το πρότυπο διενέργειας τραπεζικών εργασιών παραγωγής και διανοµής αποκτά όλο και µεγαλύτερη σηµασία σε µερικές χώρες της ζώνης του ευρώ, σε αρκετές χώρες της ζώνης του ευρώ δεν προκλήθηκε µεγάλης κλίµακας ανάκληση της αναγνώρισης δανείων µετά την εφαρµογή των ΠΧΠ και του ΛΠ39. Παράλληλα, η συνεχιζόµενη θετική ροή δανείων των οποίων η αναγνώριση έχει ανακληθεί στηρίζει το επιχείρηµα ότι η εξέλιξη του ρυθ- µού ανόδου των δανείων των ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στον χρηµατοπιστωτικό τοµέα παρέµεινε σχετικά ανεπηρέαστη από την επίδραση της επαναδιαµεσολάβησης. Ο ετήσιος ρυθµός ανόδου των δανείων των ΝΧΙ προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις διαµορφώθηκε σε 14,6% τον Ιανουάριο του 2008, από 14,0% το δ τρίµηνο και 13,8% το γ τρίµηνο του Η άνοδος αυτή αποδίδεται ώς ένα βαθµό στον υψηλότερο ρυθµό αύξησης των µεσοπρόθεσµων δανείων. Συγκεκριµένα, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων διάρκειας άνω του ενός και έως πέντε ετών επιταχύνθηκε σε 22,6%, από 21,0% το δ τρίµηνο, ενώ ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων διάρκειας άνω των πέντε ετών παρέµεινε αµετάβλητος σε σχέση µε το δ τρίµηνο σε 12,8% τον Ιανουάριο. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων διάρκειας έως ενός έτους επιταχύνθηκε σε 12,6%, από 11,9% το δ τρίµηνο (βλ. επίσης Ενότητα 2.6 σχετικά µε τη χρηµατοδότηση και τη χρη- µατοοικονοµική θέση των επιχειρήσεων που δεν ανήκουν στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα). Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά υποχώρησε περαιτέρω σε 6,1% τον Ιανουάριο, από 6,6% το δ τρίµηνο και 7,0% το γ τρίµηνο του Αυτό οφείλεται κυρίως στην περαιτέρω συγκράτηση του ετήσιου ρυθµού αύξησης των δανείων για αγορά κατοικίας, ο οποίος διαµορφώθηκε σε 6,9% τον Ιανουάριο, από 7,7% το δ τρίµηνο του Η υποχώρηση του ρυθ- µού αύξησης των δανείων για την αγορά κατοικίας σχετίζεται µε την επιβράδυνση που παρουσιάζει η δυναµική της αγοράς κατοικιών σε αρκετές χώρες της ζώνης του ευρώ, καθώς και µε τον αντί- 28 Μάρτιος 2008

30 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις κτυπο από τα υψηλότερα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων στη ζώνη του ευρώ. Παράλληλα, ο ετήσιος ρυθµός ανόδου της καταναλωτικής πίστης επιταχύνθηκε κάπως και διαµορφώθηκε σε 5,8% τον Ιανουάριο, από 5,3% το δ τρίµηνο του 2007 (βλ. επίσης Ενότητα 2.7 σχετικά µε τη χρηµατοοικονοµική ροή και τη χρηµατοοικονοµική θέση του τοµέα των νοικοκυριών). Μεταξύ των λοιπών παραγόντων µεταβολής του M3, η δυναµική των πιο µακροπρόθεσµων χρη- µατοοικονοµικών υποχρεώσεων των ΝΧΙ (εξαιρουµένων του κεφαλαίου και των αποθεµατικών) που τηρούνται από τον τοµέα διακράτησης χρήµατος επιβραδύνθηκε κάπως, καθώς ο ετήσιος ρυθµός ανόδου διαµορφώθηκε σε 7,9% τον Ιανουάριο, από 8,5% το δ τρίµηνο του 2007 (βλ. ιάγραµµα 8). Αυτή η επιβράδυνση αντανακλά, εν µέρει, τη µετατόπιση προς πιο βραχείες διάρκειες όσον αφορά τα χρεόγραφα των ΝΧΙ που τηρούνται από τον τοµέα διακράτησης χρήµατος. Σχετικά µε τους εξωτερικούς παράγοντες µεταβολής, οι καθαρές απαιτήσεις του τοµέα των ΝΧΙ έναντι του εξωτερικού παρουσίασαν καθαρή ετήσια εισροή ύψους 28 δισεκ. ευρώ τον Ιανουάριο, έναντι καθαρών ετήσιων εισροών 17 δισεκ. τον προηγούµενο µήνα (βλ. ιάγραµµα 9). Οι διακυµάνσεις των καθαρών απαιτήσεων των ΝΧΙ έναντι του εξωτερικού είναι σύνηθες φαινόµενο σε περιόδους έντονης αβεβαιότητας. Επιπλέον, οι διακυµάνσεις ενισχύθηκαν κάπως λόγω της επίδρασης τέλους του έτους. Συνολικά, τα πιο πρόσφατα διαθέσιµα στοιχεία (δηλ. έως τον Ιανουάριο του 2008) επιβεβαιώνουν ότι η νοµισµατική δυναµική στη ζώνη του ευρώ παρέµεινε ισχυρή. Εάν ληφθούν υπόψη αφενός το ότι είναι σχετικά επίπεδη η καµπύλη αποδόσεων και αφετέρου οι δυνητικές επιδράσεις από την ιάγραµµα 8 Μ3 και πιο µακροπρόθεσµες χρηµατοοικονοµικές υποχρεώσεις των ΝΧΙ ιάγραµµα 9 Παράγοντες µεταβολής του Μ3 (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εποχικά και ηµερολογιακά διορθωµένες) (ετήσιες ροές, δισεκ. ευρώ, στοιχεία εποχικώς και ηµερολογιακώς διορθωµένα) Πηγή: EKT. Πηγή:. Σηµείωση: Το Μ3 εµφανίζεται µόνο ως σηµείο αναφοράς (Μ3= ). Οι πιο µακροπρόθεσµες χρηµατοοικονοµικές υποχρεώσεις (εκτός κεφαλαίου και αποθεµατικών) παρουσιάζονται µε αρνητικό πρόσηµο, επειδή αφορούν υποχρεώσεις του τοµέα των ΝΧΙ. Μάρτιος

31 αναταραχή στην χρηµατοπιστωτική αγορά, ο ρυθµός νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης διατηρήθηκε εύρωστος, ιδίως όσον αφορά τις επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα. Έως τώρα, η νοµισµατική ανάλυση υποδεικνύει ότι η αναταραχή στη χρηµατοπιστωτική αγορά επηρέασε σε µεγάλο βαθµό τους ετήσιους ρυθµούς αύξησης των δανείων προς επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα και των δανείων προς τα νοικοκυριά. ΓΕΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Η ταχύτατη συσσώρευση ρευστότητας στη ζώνη του ευρώ συνεχίστηκε το δ τρίµηνο του 2007 και τον Ιανουάριο του 2008, όπως αντανακλάται στην εξέλιξη των αποκλίσεων της ονοµαστικής και της πραγµατικής ποσότητας χρήµατος (βλ. ιαγράµµατα 10 και 11). Όσον αφορά την απόκλιση της ονοµαστικής ποσότητας χρήµατος, ο συνεχιζόµενος ταχύς ρυθµός αύξησης του ονοµαστικού M3 προκάλεσε περαιτέρω αυξήσεις τόσο στην απόκλιση της ποσότητας χρήµατος που βασίζεται στα επίσηµα στοιχεία του M3 όσο και στην απόκλιση που βασίζεται στη σειρά του M3 διορθωµένου ως προς την εκτιµώµενη επίδραση των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίου. Οι αποκλίσεις της πραγ- µατικής ποσότητας χρήµατος λαµβάνουν υπόψη την ποσότητα της συσσωρευµένης ρευστότητας που απορροφάται από την αύξηση των τιµών, όταν παρουσιάζει θετικές αποκλίσεις από τον πληθωρισµό βάσει του ορισµού της για τη σταθερότητα των τιµών. Αν και οι δείκτες απόκλισης της πραγ- ιάγραµµα 10 Εκτιµήσεις της απόκλισης της ονοµαστικής ποσότητας χρήµατος 1) ιάγραµµα 11 Εκτιµήσεις της απόκλισης της πραγµατικής ποσότητας χρήµατος 1) (ως ποσοστό % του αποθέµατος του Μ3, εποχικά και ηµερολογιακά διορθωµένο, εκέµβριος 1998 = 0) (ως ποσοστό % του αποθέµατος του πραγµατικού Μ3, εποχικά και ηµερολογιακά διορθωµένο, εκέµβριος 1998 = 0) Πηγή:. 1) Ο δείκτης της απόκλισης της ονοµαστικής ποσότητας χρήµατος είναι η διαφορά µεταξύ του επιπέδου του Μ3 και του επιπέδου του Μ3 που θα προέκυπτε από σταθερή αύξηση του Μ3 µε ρυθµό ίσο µε την τιµή αναφοράς του (4,5%) από το εκέµβριο του 1998 (περίοδος βάσης). 2) Οι εκτιµήσεις του µεγέθους των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων προς το Μ3 καταρτίζονται µε τη χρήση της προσέγγισης που αναλύθηκε στην Ενότητα 4 του άρθρου µε τίτλο Νοµισµατική ανάλυση σε πραγµατικό χρόνο,,, Οκτώβριος Πηγή:. 1) Ο δείκτης της απόκλισης της πραγµατικής ποσότητας χρήµατος είναι η διαφορά µεταξύ του επιπέδου του Μ3, αποπληθωρισµένου µε τον Εν ΤΚ, και του αποπληθωρισµένου επιπέδου του Μ3 που θα προέκυπτε από σταθερή αύξηση του Μ3 µε την τιµή αναφοράς του (4,5%) και από πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ σύµφωνο µε τον ορισµό της για τη σταθερότητα των τιµών, όπου ο εκέµβριος του 1998 λαµβάνεται ως περίοδος βάσης. 2) Οι εκτιµήσεις του µεγέθους των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων προς το Μ3 καταρτίζονται µε τη χρήση της προσέγγισης που αναλύθηκε στην Ενότητα 4 του άρθρου µε τίτλο Νοµισµατική ανάλυση σε πραγµατικό χρόνο,,, Οκτώβριος Μάρτιος 2008

32 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις µατικής ποσότητας χρήµατος είναι χαµηλότεροι από τους αντίστοιχους δείκτες της ονοµαστικής ποσότητας χρήµατος, οι ρυθµοί αύξησής τους ήταν συγκρίσιµοι τα τελευταία τρίµηνα. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να ερµηνεύονται µε κάποια επιφύλαξη, καθώς προκύπτουν µε µηχανικό τρόπο και αποτελούν ατελείς εκτιµήσεις της κατάστασης ρευστότητας. Αυτό υποδεικνύει το ευρύ φάσµα εκτιµήσεων που προκύπτουν από τους εν λόγω δείκτες. Ωστόσο, ακόµη και εάν συνυπολογιστεί η σχετικά επίπεδη καµπύλη των αποδόσεων, η συνολική εικόνα που σκιαγραφούν οι εν λόγω δείκτες ιδιαίτερα εκείνη που προκύπτει από την ευρεία νοµισµατική ανάλυση που είναι προσανατολισµένη προς τον εντοπισµό της υποκείµενης αύξησης του M3 υποδεικνύει ότι η ρευστότητα στη ζώνη του ευρώ παραµένει άφθονη. Ο έντονος ρυθµός νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης σε ένα πλαίσιο ήδη άφθονης ρευστότητας συνεπάγεται ανοδικούς κινδύνους για τη σταθερότητα των τιµών µεσοµακροπρόθεσµα. 2.2 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΕΠΕΝ ΥΤΩΝ Το γ τρίµηνο του 2007 ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από τους µη χρηµατοπιστωτικούς τοµείς επιβραδύνθηκε κάπως. Αυτό αντανακλά κυρίως την επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από τον τοµέα των νοικοκυριών, ενώ η συµβολή του τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων και του τοµέα της γενικής κυβέρνησης παρέµεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητη. Οι ετήσιες ροές στα αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα υποχώρησαν κάπως το γ τρίµηνο, όπως άλλωστε και ο ρυθµός αύξησης των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων. ΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ Το γ τρίµηνο του 2007 (το πιο πρόσφατο τρί- µηνο για το οποίο διατίθενται στοιχεία), ο ετήσιος ρυθµός ανόδου των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από µη χρηµατοπιστωτικούς τοµείς υποχώρησε σε 4,5%, από 4,8% το β τρίµηνο (βλ. Πίνακα 2). Η ανάλυση κατά επενδυτικό µέσο φανερώνει ότι αυτή η επιβράδυνση αντανακλά ιδίως µια υποχώρηση του ρυθ- µού αύξησης των επενδύσεων σε νόµισµα και καταθέσεις, µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων και τεχνικά αποθεµατικά των ασφαλιστικών εταιριών. Παράλληλα, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των επενδύσεων σε χρεόγραφα εκτός των χρη- µατοοικονοµικών παραγώγων παρέµεινε γενικά αµετάβλητος, ενώ ο ρυθµός αύξησης των επενδύσεων σε µετοχές και λοιπές συµµετοχές επιταχύνθηκε κάπως. Η ανάλυση κατά τοµέα δείχνει ότι η µείωση των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων οφείλεται κυρίως στον περιορισµό της συµβολής των νοικοκυριών (βλ. ιάγραµµα 12). Η συµβολή του τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων διατηρήθηκε αµετάβλητη σε γενικές ιάγραµµα 12 Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις των µη χρηµατοπιστωτικών τοµέων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγή:. Μάρτιος

33 Πίνακας 2 Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις του µη χρηµατοπιστωτικού τοµέα της ζώνης του ευρώ Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις Νόµισµα και καταθέσεις Τίτλοι πλην χρηµατοοικονοµικών παραγώγων από τους οποίους: βραχυπρόθεσµοι µακροπρόθεσµοι Μετοχές και λοιπές συµµετοχές, πλην των µεριδίων αµοιβαίων κεφαλαίων από τις οποίες: εισηγµένες µετοχές µη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιπά 2) Μ3 3) Υπόλοιπο ως ποσοστό % του συνόλου των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού 1) β τρ ,0 4,2 4,7 4,6 4,6 4,6 4,5 4,6 4,8 4,5 22 5,8 5,5 6,4 6,4 6,4 7,0 6,9 7,3 7,8 7,2 6 1,5 0,4-0,3 1,4 2,7 4,4 6,2 5,0 3,9 3,8 1-9,5-4,3-12,4 8,5 10,6 19,0 34,5 26,8 24,0 34,8 5 2,8 1,0 0,7 0,8 2,0 3,2 4,0 3,0 2,0 0,6 34 2,5 3,3 3,2 2,2 2,5 1,8 1,7 2,0 2,3 2,7 10-0,5-1,4 0,7-0,9 0,4 1,2 0,1 0,9 1,4 1,3 24 3,7 5,1 4,1 3,4 3,3 2,0 2,3 2,5 2,6 3,3 6 2,2 3,7 4,5 3,1 1,8-0,4-1,3-0,9-0,5-2,6 15 7,2 7,4 7,7 7,6 7,1 6,8 6,2 5,6 5,5 4,9 16 3,1 2,7 4,5 5,4 5,8 7,2 6,7 7,3 7,7 6,9 7,6 8,3 7,3 8,5 8,4 8,5 9,9 11,0 11,0 11,3 Πηγή:. 1) Στο τέλος του τελευταίου διαθέσιµου τριµήνου. Το άθροισµα των επιµέρους στοιχείων ενδέχεται να µη συµφωνεί µε το σύνολο λόγω στρογγυλοποιήσεων. 2)Τα λοιπά χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία περιλαµβάνουν δάνεια, χρηµατοοικονοµικά παράγωγα και λοιπούς εισπρακτέους λογαριασµούς, οι οποίοι περιλαµβάνουν, µεταξύ άλλων, εµπορικές πιστώσεις που χορηγούνται από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. 3) Τέλος τριµήνου. Το νοµισµατικό µέγεθος Μ3 περιλαµβάνει νοµισµατικά µέσα που διακρατούνται από κατοίκους της ζώνης του ευρώ πλην των ΝΧΙ (δηλ. από το µη χρηµατοπιστωτικό τοµέα και τα µη νοµισµατικά ιδρύµατα του χρηµατοπιστωτικού τοµέα) και τηρούνται σε ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ και στην κεντρική κυβέρνηση. Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης α τρ. β τρ. α τρ β τρ γραµµές (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε την εξέλιξη των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από τον ιδιωτικό τοµέα, βλ. Ενότητες 2.6 και 2.7). Από µια πιο µακροπρόθεσµη προοπτική, ο ρυθµός αύξησης των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από τους µη χρηµατοπιστωτικούς ιδιωτικούς τοµείς το γ τρίµηνο αντιστοιχεί σε γενικές γραµµές στο µέσο ρυθµό αύξησης που σηµειώνεται την τελευταία τετραετία, δηλ. µετά την εξασθένηση της οικονοµικής και χρηµατοπιστωτικής αβεβαιότητας το διάστηµα ΘΕΣΜΙΚΟΙ ΕΠΕΝ ΥΤΕΣ Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών περιουσιακών στοιχείων των επενδυτικών οργανισµών στη ζώνη του ευρώ (εκτός των αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος) επιβραδύνθηκε σε 10% το γ τρίµηνο του 2007, από 17% το β τρίµηνο. Αυτή η συγκράτηση αποδίδεται κυρίως στη µικρότερη αύξηση της αξίας των µετοχών και των λοιπών συµµετοχών, καθώς και των χρεογράφων. Ενδεχοµένως αντανακλά επίσης τις διαφορές αποτίµησης, αλλά και κάποια αβεβαιότητα των επενδυτών λόγω της αναταραχής στη χρηµατοπιστωτική αγορά. Η εξέλιξη αυτή συνάδει µε το γεγονός ότι, την ίδια στιγµή, τα αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα παρουσίασαν ισχυρότερο ετήσιο ρυθµό αύξησης της διακράτησης καταθέσεων. Τα στοιχεία που παρέχονται από την EFAMA 4 για το γ τρίµηνο του 2007 φανερώνουν ότι, µεταξύ των διάφορων τύπων επενδυτικών οργανισµών, η υψηλότερη ετήσια καθαρή εισροή συνέχισε να κατα- 4 Η European Fund and Asset Management Association (EFAMA) παρέχει πληροφορίες σχετικά µε τις καθαρές πωλήσεις (ή καθαρές εισροές) των µετοχικών και οµολογιακών αµοιβαίων κεφαλαίων ανοικτού τύπου στη Γερµανία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεµβούργο, Ολλανδία, Αυστρία, Πορτογαλία και Φινλανδία. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το Πλαίσιο µε τίτλο Πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά τις καθαρές πωλήσεις µεριδίων µετοχικών και οµολογιακών αµοιβαίων κεφαλαίων της ζώνης του ευρώ στο τεύχος Ιουνίου 2004 του Μηνιαίου ελτίου. 32 Μάρτιος 2008

34 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα 13 Καθαρές ετήσιες ροές προς αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα (ανάλυση κατά κατηγορία) (δισεκ. ευρώ) ιάγραµµα Ι4 Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις ασφαλιστικών εταιριών και ταµείων συντάξεων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγές: EKT και EFAMA. 1) Υπολογισµοί της βάσει εθνικών στοιχείων που παρέχει η EFAMA. Πηγή: EKT. 1) Συµπεριλαµβάνονται δάνεια, καταθέσεις, τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών, λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα. γράφεται στα µικτά αµοιβαία κεφάλαια. Ωστόσο, ήταν µικρότερη από ό,τι τα προηγούµενα τρίµηνα (βλ. ιάγραµµα 13). Τα µετοχικά αµοιβαία κεφάλαια και τα οµολογιακά αµοιβαία κεφάλαια σηµείωσαν καθαρή ετήσια εκροή το γ τρίµηνο του 2007, ενώ το προηγούµενο τρίµηνο είχαν σηµειώσει θετικές εισροές. Η καθαρή ετήσια εκροή στα αµοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρήµατος υποχώρησε το γ τρίµηνο σε σχέση µε το β τρίµηνο, εξέλιξη που αντανακλά ενδεχοµένως τον αρχικό αντίκτυπο της αναταραχής στις χρηµατοπιστωτικές αγορές το γ τρίµηνο του 2007, όταν οι επενδυτές απέσυραν αδιακρίτως τις επενδύσεις τους από τα αµοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρήµατος (βλ. Ενότητα 2.1). Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του συνόλου των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων στη ζώνη του ευρώ υποχώρησε σε 5,3% το γ τρίµηνο του 2007, έναντι 6,2% το β τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 14). Αυτό αντανακλά ώς ένα βαθµό το χαµηλότερο ρυθµό αύξησης των επενδύσεων σε ασφαλιστικά προϊόντα από το µη χρηµατοπιστωτικό τοµέα. Ο βραδύτερος ρυθµός αύξησης των επενδύσεων από ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων οφείλεται στην υποχώρηση της συµβολής τόσο των µεριδίων των αµοιβαίων κεφαλαίων όσο και των χρεογράφων (εκτός των χρηµατοοικονοµικών παραγώγων). Μάρτιος

35 2.3 ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ Τα επιτόκια της αγοράς χρήµατος χωρίς εξασφάλιση υποχώρησαν σηµαντικά το εκέµβριο του 2007 και τον Ιανουάριο του 2008 και σταθεροποιήθηκαν το Φεβρουάριο. Έτσι, το ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο της διαφοράς αποδόσεων µεταξύ των επιτοκίων των αγορών χρήµατος µε και χωρίς εξασφάλιση υποχώρησε στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ωστόσο, στις αρχές Μαρτίου διατηρήθηκαν σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα από ό,τι πριν τον Αύγουστο του Η καµπύλη αποδόσεων της αγοράς χρή- µατος έγινε πολύ πιο απότοµη το εκέµβριο και στις αρχές Ιανουαρίου, καθώς η διαφορά µεταξύ των επιτοκίων δώδεκα µηνών και ενός µηνός χωρίς εξασφάλιση αυξήθηκε στις 49 µονάδες βάσης. Από τότε, η διαφορά µειώθηκε και στις αρχές Μαρτίου σταθεροποιήθηκε κοντά στις 20 µονάδες βάσης. Τα επιτόκια της αγοράς χρήµατος χωρίς εξασφάλιση υποχώρησαν σηµαντικά µεταξύ εκεµβρίου του 2007 και Ιανουαρίου του 2008 και σταθεροποιήθηκαν το Φεβρουάριο. Στις 5 Μαρτίου τα επιτόκια EURIBOR ενός, τριών, έξι και δώδεκα µηνών διαµορφώθηκαν σε 4,20%, 4,40%, 4,41% και 4,40%, αντίστοιχα, δηλ. ήταν 66, 47, 39 και 32 µονάδες βάσης υψηλότερα από ό,τι στις αρχές εκεµβρίου 2007 (βλ. ιάγραµµα 15). Η διαφορά µεταξύ των επιτοκίων EURIBOR δώδεκα µηνών και ενός µηνός διαµορφώθηκε σε 20 µονάδες βάσης στις 5 Μαρτίου, από -13 µονάδες βάσης στις αρχές εκεµβρίου του 2007 (βλ. ιάγραµµα 15). Η διαφορά αυτή κορυφώθηκε στις αρχές Ιανουαρίου, όταν διαµορφώθηκε σε 49 µονάδες βάσης. Η αύξηση της κλίσης της καµπύλης αποδόσεων της αγοράς χρήµατος αντανακλά κυρίως ιάγραµµα 15 Επιτόκια της αγοράς χρήµατος ιάγραµµα 16 Επιτόκια τριών µηνών: EUREPO, EURIBOR και πράξεων ανταλλαγής επιτοκίων µίας ηµέρας (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Πηγές: EKT και Reuters. Πηγές: EKT και Reuters. 34 Μάρτιος 2008

36 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα Ι7 Επιτόκια τριών µηνών και επιτόκια συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης στη ζώνη του ευρώ (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα Ι8 Τεκµαρτή µεταβλητότητα µε βάση δικαιώµατα προαιρέσεως σε συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης επί του EURIBOR 3 µηνών που λήγουν το Ιούνιο του 2008 (ποσοστά % ετησίως, µονάδες βάσης, ηµερήσια στοιχεία) Πηγή: Reuters. Σηµείωση: Συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης τριών µηνών για παράδοση στο τέλος του τρέχοντος και των επόµενων τριών τρι- µήνων, όπως αναφέρονται στο Liffe. Πηγές: Bloomberg, Reuters και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Ο δείκτης σε µονάδες βάσης προκύπτει ως το γινόµενο της τεκµαρτής µεταβλητότητας, εκφρασµένης σε ποσοστά %, επί το αντίστοιχο επιτόκιο (βλ. και το Πλαίσιο µε τίτλο είκτες της τεκµαρτής µεταβλητότητας βάσει των δικαιωµάτων προαιρέσεως επί συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης βραχυπρόθεσµων επιτοκίων του τεύχους Μαΐου 2002 του Μηνιαίου ελτίου). την εξασθένηση της επίδρασης τέλους του έτους στις µικρότερες διάρκειες. Επιπλέον, οι διαφορές µεταξύ των µη εξασφαλισµένων επιτοκίων EURIBOR και των εξασφαλισµένων επιτοκίων (όπως εκείνα που προκύπτουν από το δείκτη των πράξεων ανταλλαγής EONIA ή το δείκτη EUREPO) παραµένουν σε υψηλά επίπεδα µε βάση τα ιστορικά πρότυπα στο πλαίσιο των συνεχιζόµενων εντάσεων στην αγορά χρήµατος µε προθεσµία. Ωστόσο, αυτές οι διαφορές υποχώρησαν σηµαντικά από τις αρχές εκεµβρίου έως τα µέσα Ιανουαρίου και έκτοτε σταθεροποιήθηκαν. Όσον αφορά τη διάρκεια τριών µηνών, η διαφορά µεταξύ του µη εξασφαλισµένου επιτοκίου EURIBOR και των εξασφαλισµένων επιτοκίων µειώθηκε από 86 µονάδες βάσης στις 5 εκεµβρίου του 2007 σε 43 µονάδες βάσης στις 5 Μαρτίου (βλ. ιάγραµµα 16). Στις 5 Μαρτίου, τα επιτόκια που τεκµαίρονται από τις τιµές των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης επί του EURIBOR τριών µηνών µε λήξη το Μάρτιο, τον Ιούνιο, το Σεπτέµβριο και το εκέµβριο του 2008 διαµορφώθηκαν σε 4,44%, 4,20%, 3,87% και 3,63%, αντίστοιχα, γεγονός που αντιστοιχεί σε µείωση κατά 5, 21 και 37 µονάδες βάσης για τα συµβόλαια µε λήξη τον Ιούνιο, το Σεπτέµβριο και το εκέµβριο σε σύγκριση µε τα επίπεδα που καταγράφηκαν στις 5 εκεµβρίου 2007, ενώ δεν παρατηρήθηκε µεταβολή για τα συµβόλαια µε λήξη το Μάρτιο (βλ. ιάγραµµα 17). Οι προσδοκίες των συµµετεχόντων στην αγορά όσον αφορά τα επιτόκια για τις πολύ βραχείες διάρκειες το 2008 προσαρµόστηκαν ελαφρά προς τα κάτω από τις αρχές εκεµβρίου του 2007 έως τις αρχές Μαρτίου του 2008, όπως δείχνει η εξέλιξη των επιτοκίων των πράξεων ανταλλαγής επί του Μάρτιος

37 ΕΟΝΙΑ (βλ. ιάγραµµα 16). Αυτό αντανακλάται επίσης στην εξέλιξη των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης επί του EURIBOR τριών µηνών. Η τεκµαρτή µεταβλητότητα που προκύπτει από τα δικαιώµατα προαιρέσεως στα συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης EURIBOR τριών µηνών υποχώρησε κάπως το δεύτερο δεκαπενθήµερο του εκεµβρίου του 2007 και το πρώτο δεκαπενθήµερο του Ιανουαρίου του 2008, αλλά αυξήθηκε σηµαντικά στα µέσα Ιανουαρίου. Στη συνέχεια, σηµείωσε νέα µικρή υποχώρηση (βλ. ιάγραµµα 18). ιάγραµµα 19 Επιτόκια της και επιτόκιο µίας ηµέρας (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Το εκέµβριο του 2007 τα πολύ βραχυπρόθεσµα επιτόκια χαρακτηρίστηκαν από µεταβλητότητα λόγω των συνεχιζόµενων εντάσεων στην αγορά χρήµατος (βλ. ιάγραµµα 19) και διαµορφώθηκαν σε επίπεδα κάτω του 4%. Στην ανακοίνωσή της, η συνέχισε να δίνει έµφαση στη σηµασία της διατήρησης των διατραπεζικών επιτοκίων µίας ηµέρας σε σταθερό επίπεδο που προσεγγίζει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς. Για να ικανοποιηθεί η ανάγκη των αντισυµβαλλο- µένων για κάλυψη των υποχρεωτικών αποθε- Πηγές: EKT και Reuters. µατικών στις αρχές της περιόδου τήρησης, η συνέχισε την πολιτική κατανοµής ποσών υψηλότερων από το ποσό αναφοράς στις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης, διατηρώντας ως βασικό της στόχο τη διατήρηση ισορροπηµένων συνθηκών ρευστότητας στο τέλος της περιόδου τήρησης. Στο τέλος Ιανουαρίου, ο δείκτης EONIA µετακινήθηκε σε επίπεδο άνω του 4%, αλλά στη συνέχεια υποχώρησε κάπως και σταθεροποιήθηκε γύρω στο 4% στις αρχές Μαρτίου. Οι εξελίξεις αυτές και οι πράξεις νοµισµατικής πολιτικής της περιγράφονται λεπτοµερέστερα στο Πλαίσιο 4. Πλαίσιο 4 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΟΥ ΙΕΝΕΡΓΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΙΣ 14 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΩΣ ΤΙΣ 12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2008 Στο παρόν Πλαίσιο εξετάζεται η διαχείριση της ρευστότητας από την κατά τις τρεις περιόδους τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που έληξαν στις 11 εκεµβρίου 2007, στις 15 Ιανουαρίου 2008 και στις 12 Φεβρουαρίου Η περίοδος επηρεάστηκε συνολικά από τις εντάσεις στην αγορά χρήµατος της ζώνης του ευρώ που ξεκίνησαν τον Αύγουστο του Όπως και στις προηγούµενες περιόδους τήρησης, η αντιµετώπισε τις εν λόγω εντάσεις λαµβάνοντας διάφορα µέτρα ώστε να προσαρµόσει το χρόνο και τη διάρκεια των πράξεων ρευστότητας στη διάρκεια των περιόδων τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών. Πριν από την έναρξη των εντάσεων στην αγορά χρήµατος, η παρείχε ρευστότητα κατά τρόπο που επέτρεπε στους αντισυµβαλλοµένους να διακρατούν λίγο ως πολύ την ίδια ποσότητα συνολικής ρευστότητας κάθε ηµέρα της περιόδου τήρησης ελάχιστων 36 Μάρτιος 2008

38 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις αποθεµατικών. Ωστόσο, από την έναρξη της αναταραχής, η αύξανε την προσφορά ρευστότητας στην αρχή της περιόδου τήρησης και την περιόριζε σταδιακά προς το τέλος. Αυτή η εµπροσθοβαρής παροχή ρευστότητας, που οδηγεί στην κατανοµή ποσών άνω του ποσού αναφοράς στις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης (ΠΚΑ) έδωσε στους αντισυµβαλλοµένους τη δυνατότητα να καλύψουν τα υποχρεωτικά αποθεµατικά τους στις αρχές της περιόδου τήρησης, δεν άλλαξε ωστόσο τη µέση παροχή ρευστότητας για το σύνολο της περιόδου τήρησης. Η εξήγησε τις ενέργειές της µε αρκετές δηλώσεις που µεταδόθηκαν από ηλεκτρονικά δίκτυα ενηµέρωσης. 1 Οι ανάγκες του τραπεζικού συστήµατος σε ρευστότητα Στις τρεις εξεταζόµενες περιόδους τήρησης, οι µέσες ανάγκες των τραπεζών σε ρευστότητα αυξήθηκαν κατά 1,2 δισεκ. ευρώ σε σύγκριση µε τις τρεις προηγούµενες περιόδους τήρησης. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των υποχρεωτικών αποθεµατικών κατά 5,8 δισεκ. ευρώ και των πλεοναζόντων αποθεµατικών κατά 0,1 δισεκ. ευρώ, ενώ οι αυτόνοµοι παράγοντες δια- µορφώθηκαν σε σαφώς χαµηλότερο επίπεδο, υποχωρώντας κατά 4,7 δισεκ. ευρώ. Το σύνολο των αναγκών σε ρευστότητα που οφείλεται στην υποχρέωση τήρησης ελάχιστων αποθε- µατικών διαµορφώθηκε σε 199,1 δισεκ. ευρώ, ενώ οι ανάγκες σε ρευστότητα που προκύπτουν από τους αυτόνοµους παράγοντες διαµορφώθηκαν κατά µέσο όρο σε 249,1 δισεκ. ευρώ (βλ. ιάγραµµα A). Το επίπεδο των πλεοναζόντων αποθεµατικών (δηλ. το µέσο ηµερήσιο υπόλοιπο των τρεχού- µενων λογαριασµών πέραν των υποχρεωτικών αποθεµατικών) αυξήθηκε ελαφρά στη διάρκεια των τριών εξεταζόµενων περιόδων τήρησης και διαµορφώθηκε σε 0,93 δισεκ. ευρώ κατά µέσο όρο (βλ. ιάγραµµα B), δηλ. κάπως υψηλότερο από το µέσο όρο (0,75 δισεκ. ευρώ) που παρατηρείται µετά τις αλλαγές του πλαισίου εφαρµογής της νοµισµατικής πολιτικής το Μάρτιο του Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στα υπερβάλλοντα αποθεµατικά για τη διάρκεια της περιόδου τήρησης που καλύπτει το τέλος του έτους. Παροχή ρευστότητας και επιτόκια ιάγραµµα A Ανάγκες του τραπεζικού συστήµατος σε ρευστότητα και προσφορά ρευστότητας (δισεκ. ευρώ, δίπλα σε κάθε στοιχείο παρατίθεται το αντίστοιχο µέσο ηµερήσιο επίπεδο για το σύνολο της περιόδου) Ο συνολικός όγκος του υπολοίπου των πράξεων ανοικτής αγοράς (σε ευρώ) αυξήθηκε ελαφρά µόνο, λόγω της ανόδου των υποχρεω- Πηγή: EΚΤ. 1 Πλήρη κατάλογο των δηλώσεων της θα βρείτε στη διεύθυνση communication.en.html Μάρτιος

39 τικών αποθεµατικών. Οι δύο συµπληρωµατικές πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης (ΠΠΜΑ) που διενεργήθηκαν τον Αύγουστο και το Σεπτέµβριο, για ποσά 40 δισεκ. ευρώ και 75 δισεκ. ευρώ αντίστοιχα, διορθώθηκαν στη λήξη τους το Νοέµβριο και το εκέµβριο, µε ελαφρά µεταβολή του ποσού, που ορίστηκε στα 60 δισεκ. ευρώ σε κάθε µία από τις νέες πράξεις. Συνεπώς, οι διάρκειες του υπολοίπου των πράξεων ανοικτής αγοράς παρέµειναν γενικά αµετάβλητες στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου, καθώς οι ΠΠΜΑ και οι ΠΚΑ αναλογούσαν περίπου στο 60% και το 40%, αντίστοιχα, της παρεχόµενης ρευστότητας συνολικά. ιάγραµµα B Πλεονάζοντα αποθεµατικά 1) Στις 12 εκεµβρίου 2007 η ανακοίνωσε ότι, σε συνδυασµό µε τη διευκόλυνση µέσω δηµοπρασιών καθορισµένης διάρκειας σε δολ. ΗΠΑ (USD Term Auction Facility) που παρείχε το Οµοσπονδιακό Σύστηµα Κεντρικών Τραπεζών των ΗΠΑ, θα διενεργούσε δύο πράξεις προσφοράς ρευστότητας σε δολ. ΗΠΑ, διάρκειας 28 και 35 ηµερών αντίστοιχα, στις 17 και στις 20 εκεµβρίου. Οι εν λόγω πράξεις, οι οποίες επαναλήφθηκαν τον Ιανουάριο (και στη συνέχεια σταµάτησαν), δεν επηρέασαν την παροχή ρευστότητας σε ευρώ. Στη διάρκεια των περιόδων τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που έληξαν το εκέµβριο και τον Ιανουάριο, ο δείκτης EONIA παρουσίασε εντονότερη µεταβλητότητα από ό,τι τα τελευταία χρόνια (βλ. ιάγραµµα Γ). Στην επόµενη περίοδο τήρησης, η οποία έληξε στις 12 Φεβρουαρίου, ο δείκτης EONIA παρέµεινε σταθερός, παρά την εντονότερη από ό,τι συνήθως επίδραση τέλους του µηνός. Λόγω της εξαιρετικά ανταγωνιστικής υποβολής προσφορών των αντισυµβαλλοµένων στις ΠΚΑ, η διαφορά µεταξύ των οριακών επιτοκίων των εν λόγω πράξεων (τα χαµηλότερα επιτόκια στα οποία ικανοποιούνται οι προσφορές) και του ελάχιστου επιτοκίου προσφοράς διαµορφώθηκε ενίοτε σε σχετικώς υψηλά επίπεδα, αλλά άρχισε να περιορίζεται προς το τέλος της εξεταζόµενης περιόδου. (δισεκ. ευρώ, µέσο επίπεδο για κάθε περίοδο τήρησης) Πηγή:. 1) ιαφορά µεταξύ υπολοίπου τρεχούµενων λογαριασµών των τραπεζών και των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεµατικών. ιάγραµµα Γ Ο δείκτης ΕΟΝΙΑ και τα επιτόκια της (ηµερήσια επιτόκια σε ποσοστά %) Περίοδος τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που έληξε στις 11 εκεµβρίου Στη διάρκεια της εν λόγω περιόδου τήρησης, η συνέχισε την πολιτική εµπροσθοβαρούς Πηγή:. 38 Μάρτιος 2008

40 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις παροχής ρευστότητας και κατένειµε 20 δισεκ. ευρώ και 18,5 δισεκ. ευρώ πάνω από το ποσό αναφοράς στις δύο πρώτες ΠΚΑ. Τις δύο πρώτες εβδοµάδες, ο δείκτης EONIA διατηρήθηκε σε επίπεδο άνω του 4%, αλλά παρουσίασε ανοδική τάση, ενδεχοµένως λόγω του ότι πλησίαζε το τέλος του έτους. Σ αυτό το περιβάλλον, η ανακοίνωσε στις 23 Νοεµβρίου ότι θα συνέχιζε την πολιτική εµπροσθοβαρούς παροχής ρευστότητας, τουλάχιστον µέχρι το τέλος του έτους. Έτσι, κατένειµε 30 δισεκ. ευρώ πάνω από το ποσό αναφοράς στις δύο επόµενες ΠΚΑ και ο δείκτης EONIA υποχώρησε γύρω στο 4% την τρίτη εβδοµάδα της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών. Επιπλέον, στις 30 Νοεµβρίου το Ευρωσύστηµα ανακοίνωσε ότι αποφάσισε να επεκτείνει τη διάρκεια της προτελευταίας ΠΚΑ το 2007 έως και δύο εβδοµάδες, ώστε αυτή η πράξη να καλύψει και το τέλος του έτους. Έτσι οι τράπεζες δεν θα χρειαζόταν να βασιστούν τόσο στην επόµενη ΠΚΑ, της 28ης εκεµβρίου, για την κάλυψη των αναγκών τους σε ρευστότητα στο τέλος του έτους. Μετά την κατανοµή 10 δισεκ. ευρώ πάνω από το ποσό αναφοράς στην τελευταία ΠΚΑ της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών, ο δείκτης EONIA υποχώρησε σε επίπεδο σηµαντικά χαµηλότερο από το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς και στις 7 εκεµβρίου η διενήργησε µια πράξη εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων για απορρόφηση ρευστότητας έως 8 δισεκ. ευρώ για πέντε ηµέρες. Ως εκ τούτου, ο δείκτης EONIA σταθεροποιήθηκε σε επίπεδο που προσέγγισε το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς και διαµορφώθηκε σε 3,857% την προτελευταία ηµέρα της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών. Την τελευταία ηµέρα της περιόδου τήρησης, η κατάφερε να αποκαταστήσει ισορροπηµένες συνθήκες ρευστότητας, διενεργώντας µια πράξη εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων µε σκοπό την απορρόφηση ρευστότητας ύψους 21 δισεκ. ευρώ, µε επιτόκιο 4,00%. Η περίοδος τήρησης έληξε µε εξαιρετικά περιορισµένη προσφυγή στη διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης ύψους 23 εκατ. ευρώ και ο δείκτης EONIA διαµορφώθηκε σε 4,038%. Περίοδος τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που έληξε στις 15 Ιανουαρίου 2008 Στις 11 εκεµβρίου, στην πρώτη ΠΚΑ αυτής της περιόδου τήρησης, η κατένειµε 35 δισεκ. ευρώ πάνω από το ποσό αναφοράς. Ο δείκτης EONIA υποχώρησε σε επίπεδο γύρω στο 3,80% στη διάρκεια της εβδοµάδας και στις 17 εκεµβρίου διενεργήθηκε πράξη εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων µε σκοπό την απορρόφηση ρευστότητας ύψους 36 δισεκ. ευρώ διάρκειας µίας ηµέρας. Την ίδια ηµέρα ο δείκτης EONIA διαµορφώθηκε σε 3,912% και η ανακοίνωσε ότι στην έκτακτη ΠΚΑ διάρκειας δύο εβδοµάδων που θα ξεκινούσε την επόµενη ηµέρα θα κατένεµε ρευστότητα σε όλες τις προσφορές µε επιτόκιο ίσο ή µεγαλύτερο από το µέσο σταθ- µικό επιτόκιο κατανοµής της προηγούµενης ΠΚΑ, δηλ. 21 µονάδες βάσης πάνω από το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς. Με αυτό το έκτακτο µέτρο η στόχευε να περιορίσει τις διατηρούµενες εντάσεις στην αγορά χρήµατος πριν το τέλος του έτους. Η σηµασία αυτών των εντάσεων αντανακλάται στα επιτόκια της αγοράς και στο γεγονός ότι οι αντισυµβαλλόµενοι υπέβαλαν προσφορές για το ποσό των 348 δισεκ. ευρώ στην πράξη διάρκειας δύο εβδοµάδων, δηλ. 168 δισεκ. ευρώ πάνω από το ποσό αναφοράς. Τις επόµενες ηµέρες η απορροφούσε ρευστότητα ύψους 150 δισεκ. ευρώ περίπου σε ηµερήσια βάση µέσω µιας σειράς πράξεων εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων µε σκοπό την απορρόφηση ρευστότητας. Ο δείκτης EONIA διατηρήθηκε σε επίπεδο γύρω στο 3,85% µέχρι την Παρασκευή 28 εκεµβρίου, οπότε και υποχώρησε σε 3,618%, µετά την κατανοµή 20 δισεκ. ευρώ στην τελευταία ΠΚΑ του έτους. Στις 31 εκεµβρίου ο δείκτης EONIA διαµορφώθηκε σε 3,916% και, ως εκ τούτου, την τελευταία ηµέρα Μάρτιος

41 διαπραγµάτευσης του έτους διαµορφώθηκε σε επίπεδο χαµηλότερο από ό,τι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς, για πρώτη φορά από το Στις υπόλοιπες ΠΚΑ της περιόδου τήρησης, τα ποσά που κατανεµήθηκαν πάνω από το επίπεδο αναφοράς µειώθηκαν σε 35 δισεκ. ευρώ και 4 δισεκ. ευρώ αντίστοιχα, προκαλώντας περαιτέρω υποχώρηση του πλεονάσµατος ρευστότητας που συσσωρεύθηκε στη διάρκεια των Χριστουγέννων. Έτσι, ο δείκτης EONIA αυξήθηκε σταδιακά πάνω από το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς και διαµορφώθηκε προσωρινά στο υψηλό επίπεδο 4,174% στις 9 Ιανουαρίου, υποχωρώντας ξανά σε 3,881% στις 14 Ιανουαρίου. Την επόµενη ηµέρα, την τελευταία της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών, το πλεόνασµα ρευστότητας ύψους 20 δισεκ. ευρώ απορροφήθηκε µέσω µιας πράξης εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας. Η περίοδος τήρησης έληξε µε περιορισµένη καθαρή προσφυγή στη διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης ύψους 200 εκατ. ευρώ και ο δείκτης EONIA διαµορφώθηκε σε 4,078%. Περίοδος τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που έληξε στις 12 Φεβρουαρίου 2008 Λίγο πριν την έναρξη της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που θα έληγε στις 12 Φεβρουαρίου, η ανακοίνωσε ότι σκόπευε να συνεχίσει την πολιτική εµπροσθοβαρούς παροχής ρευστότητας στη διάρκεια της περιόδου τήρησης, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο. Έτσι, στην πρώτη ΠΚΑ κατανεµήθηκαν 25 δισεκ. πάνω από το ποσό αναφοράς, ενώ η κατανοµή πάνω από το ποσό αναφοράς περιορίστηκε σταδιακά σε 4 δισεκ. ευρώ στην τελευταία ΠΚΑ της περιόδου τήρησης. Σε όλη τη διάρκεια της περιόδου τήρησης, ο δείκτης EONIA κινήθηκε µέσα σε µικρό εύρος διακύµανσης κοντά στο ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς, εκτός από τις τελευταίες ηµέρες του Ιανουαρίου όπου κορυφώθηκε στο 4,187%. Την τελευταία ηµέρα της περιόδου τήρησης, η απορρόφησε 16 δισεκ. ευρώ µέσω µιας πράξης εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας. Η περίοδος τήρησης έληξε µε περιορισµένη καθαρή προσφυγή στη διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων ύψους 1,0 δισεκ. ευρώ, ενώ ο δείκτης ΕΟΝΙΑ διαµορφώθηκε σε 4,103%. 2.4 ΑΓΟΡΕΣ ΟΜΟΛΟΓΩΝ Από τα τέλη Νοεµβρίου του 2007 µέχρι τις αρχές Μαρτίου του 2008 παρατηρήθηκαν έντονες διακυµάνσεις των αποδόσεων των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων, αντανακλώντας τις έντονες µεταβολές των αγορών µετοχών υπό το πρίσµα των αυξηµένων ανησυχιών των αγορών σχετικά µε τις προοπτικές της οικονοµικής δραστηριότητας. Τα πραγµατικά επιτόκια υποχώρησαν στην υπό εξέταση περίοδο, ιδίως στις βραχύτερες διάρκειες. Οι έντονες διακυµάνσεις των αποδόσεων των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων συνοδεύθηκαν από µεγάλη αύξηση της µεταβλητότητας στην αγορά οµολόγων. Οι εξελίξεις στις παγκόσµιες αγορές οµολόγων µεταξύ τέλους Νοεµβρίου του 2007 και αρχών Μαρτίου του 2008 χαρακτηρίστηκαν από τις αυξηµένες ανησυχίες σχετικά µε τις δυσµενείς επιπτώσεις της µετάδοσης της χρηµατοπιστωτικής αναταραχής στην πραγµατική οικονοµία. Οι ανησυχίες ότι η κάµψη της οικονοµικής δραστηριότητας θα αποδεικνυόταν µεγαλύτερη από ό,τι αναµενόταν αρχικά εµφανίστηκαν πρώτα στις ΗΠΑ και στη συνέχεια στις υπόλοιπες αγορές. Ως εκ τούτου, οι αγορές άρχισαν να προεξοφλούν ως πολύ πιο απίθανο η παγκόσµια οικονοµία να είναι σε θέση να διατηρήσει την έντονη δυναµική των τελευταίων ετών. Αυτές οι πιο απαισιόδοξες προοπτικές για την παγκόσµια οικονοµία επηρέασαν τελικά και τη ζώνη του ευρώ. Συνολικά, οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών οµολόγων της ζώνης του ευρώ διαµορφώθηκαν σε 4,2% στις 5 Μαρτίου, δηλ. περίπου 15 µονάδες βάσης χαµηλότερα σε σχέση µε το τέλος Νοεµβρίου (βλ. ιάγραµµα 20). 40 Μάρτιος 2008

42 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα 20 Αποδόσεις µακροπρόθεσµων οµολόγων του ηµοσίου (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα 21 Πραγµατικές αποδόσεις οµολόγων (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Πηγές: Bloomberg και Reuters. Σηµείωση: Οι αποδόσεις των µακροπρόθεσµων οµολόγων του ηµοσίου αφορούν τα 10ετή οµόλογα ή οµόλογα µε την πλησιέστερη διαθέσιµη διάρκεια. Πηγές: Reuters και υπολογισµοί της. Παράλληλα, οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών οµολόγων στις ΗΠΑ υποχώρησαν κατά 30 µονάδες βάσης περίπου και διαµορφώθηκαν σε 3,7% στο τέλος της υπό εξέταση περιόδου. Ως εκ τούτου, η διαφορά των µακροπρόθεσµων επιτοκίων µεταξύ των οµολόγων των ΗΠΑ και της ζώνης του ευρώ διευρύνθηκε κάπως σε απόλυτους όρους κατά την εν λόγω περίοδο και διαµορφώθηκε σε -45 µονάδες βάσης στις αρχές Μαρτίου. Στην Ιαπωνία, οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών οµολόγων υποχώρησαν ελαφρά και διαµορφώθηκαν σε 1,4% στο τέλος της υπό εξέταση περιόδου. Τους τελευταίους τρεις µήνες παρατηρήθηκαν έντονες διακυµάνσεις στις αποδόσεις των κρατικών οµολόγων στις ΗΠΑ και τη ζώνη του ευρώ. Μετά τις έντονες αυξήσεις της µεταβλητότητας στις χρηµατοπιστωτικές αγορές το Νοέµβριο του 2007, οι αποδόσεις των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων εµφάνισαν σχετικά συγκρατηµένες διακυµάνσεις το εκέµβριο εν µέσω ενδείξεων σταθεροποίησης στις αγορές µετοχών και τις πιστωτικές αγορές. Οι αποδόσεις των κρατικών οµολόγων στις ΗΠΑ µεταβλήθηκαν σχετικά λίγο µε αφορµή την απόφαση που έλαβε στις 11 εκεµβρίου του 2007 η Οµοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς των ΗΠΑ (FOMC) να µειώσει το επιτόκιο-στόχο για τα οµοσπονδιακά κεφάλαια κατά 25 µονάδες βάσης. Αργότερα το εκέµβριο και στη διάρκεια του Ιανουαρίου οι αποδόσεις των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων των ΗΠΑ υποχώρησαν έντονα εν µέσω στοιχείων για την οικονοµική δραστηριότητα που ήταν χαµηλότερα των αναµενόµενων. Τα στοιχεία για τις αγορές κατοικίας και εργασίας, καθώς και για τη βιοµηχανική παραγωγή (π.χ. ο δείκτης ISM για τη µεταποίηση), ήταν ιδιαίτερα απογοητευτικά για τις αγορές και συνέβαλαν στην έντονη υποχώρηση των αποδόσεων των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων των ΗΠΑ στη διάρκεια της περιόδου. Συµβαδίζοντας µε την επιδείνωση των προσδοκιών των αγορών σχετικά µε την οικονοµική ανάπτυξη, η σηµαντική υποχώρηση των ονοµαστικών αποδόσεων των οµολόγων οφείλεται στις αντίστοιχες µεταβολές των πραγµατικών επιτοκίων (βλ. ιάγραµµα 21). Μετά τη µείωση από την FOMC του επιτοκίου-στόχου για τα οµοσπονδιακά κεφάλαια κατά 75 µονάδες βάσης στις 22 Ιανουαρίου και την Μάρτιος

43 περαιτέρω µείωση κατά 50 µονάδες βάσης στις 30 Ιανουαρίου, οι αποδόσεις των κρατικών οµολόγων των ΗΠΑ ανέκαµψαν κάπως το Φεβρουάριο. Ωστόσο, στα τέλη Φεβρουαρίου και τις αρχές Μαρτίου του 2008 οι αποδόσεις των κρατικών οµολόγων των ΗΠΑ υποχώρησαν πάλι. Οι αποδόσεις των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων στη ζώνη του ευρώ αντανακλούν γενικά τις εξελίξεις στην αγορά οµολόγων των ΗΠΑ κατά την υπό εξέταση περίοδο. Ωστόσο, οι αποδόσεις των οµολόγων στη ζώνη του ευρώ παρουσίασαν µικρότερες διακυµάνσεις έναντι των αποδόσεων των οµολόγων στις ΗΠΑ. Για παράδειγµα, µολονότι οι αποδόσεις των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων των ΗΠΑ υποχώρησαν κατά περίπου 90 µονάδες βάσης µεταξύ του σηµείου κορύφωσής τους προς το τέλος εκεµβρίου του 2007 και της ανακοίνωσης της µείωσης των επιτοκίων από την FOMC στις 22 Ιανουαρίου 2008, οι αντίστοιχες αποδόσεις των κρατικών οµολόγων της ζώνης του ευρώ υποχώρησαν κατά µόνο 40 µονάδες βάσης. Ως εκ τούτου, η διαφορά των µακροπρόθεσµων επιτοκίων µεταξύ των ΗΠΑ και της ζώνης του ευρώ έγινε ιδιαίτερα αρνητική και δια- µορφώθηκε στις -70 µονάδες βάσης περίπου στις 22 Ιανουαρίου 2008, ένα επίπεδο που δεν είχε παρατηρηθεί από το Τα σηµαντικώς χαµηλότερα επίπεδα µεταβλητότητας που παρουσιάζουν οι αποδόσεις των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων της ζώνης του ευρώ υποδηλώνουν ότι οι επενδυτές θεωρούν ότι η ζώνη του ευρώ είναι λιγότερο εκτεθειµένη από τις ΗΠΑ στις οικονοµικές συνέπειες της παγκόσµιας χρηµατοπιστωτικής αναταραχής. Οι εξελίξεις των πραγµατικών αποδόσεων στη ζώνη του ευρώ στηρίζουν επίσης την άποψη ότι οι αγορές δεν έχουν αναθεωρήσει σηµαντικά προς τα κάτω τις προσδοκίες τους για την οικονοµική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ σε πιο µακρούς ορίζοντες. Πράγµατι, αν και τα πιο βραχυπρόθεσµα πραγµατικά επιτόκια της ζώνης του ευρώ υποχώρησαν κάπως την υπό εξέταση περίοδο, τα πενταετή πραγµατικά προθεσµιακά επιτόκια µε ορίζοντα πέντε ετών παρέµειναν ιδιαίτερα σταθερά σε επίπεδα άνω του 2%. Το Φεβρουάριο του 2008, αντανακλώντας τις διακυµάνσεις των αποδόσεων των οµολόγων κατά την υπό εξέταση περίοδο, η αβεβαιότητα στην αγορά οµολόγων όπως µετράται από την τεκµαρτή µεταβλητότητα που προκύπτει από τις τιµές των δικαιωµάτων προαιρέσεως έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας πενταετίας τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη ζώνη του ευρώ. Αυτό µπορεί να αντανακλά τη σηµαντική αβεβαιότητα των επενδυτών στην αγορά οµολόγων σχετικά µε τις οικονοµικές προοπτικές και τη µελλοντική πορεία της νοµισµατικής πολιτικής. Η διάρθρωση κατά διάρκειες των ρυθµών πληθωρισµού νεκρού σηµείου στη ζώνη του ευρώ έγινε εντονότερη κατά την υπό εξέταση περίοδο. Ειδικότερα, οι πενταετείς ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου υποχώρησαν κάτω του 2,2% στις αρχές Μαρτίου του 2008, έναντι 2,3% περίπου στα τέλη Νοεµβρίου του 2007 (βλ. ιάγραµµα 22). Οι δεκαετείς ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου παρέ- µειναν σε γενικές γραµµές αµετάβλητοι την περίοδο αυτή. Ως εκ τούτου, ο πενταετής προθεσµιακός ρυθµός πληθωρισµού νεκρού σηµείου µε ορίζοντα πέντε ετών ένας δείκτης των καθαρών µακροπρόθεσµων προσδοκιών για τον πληθωρισµό και των σχετικών ασφαλίστρων κινδύνου αυξήθηκε ελαφρά από τα ήδη αυξηµένα επίπεδα του τέλους Νοεµβρίου και διαµορφώθηκε άνω του 2,5% στο τέλος της υπό εξέταση περιόδου. Συνολικά, οι εξελίξεις των ρυθµών πληθωρισµού νεκρού σηµείου µεταξύ τέλους Νοεµβρίου και αρχών Μαρτίου υποδηλώνουν ότι τα πρόσφατα γεγονότα ειδικότερα οι αρνητικές ενδείξεις σχετικά µε τις οικονοµικές προοπτικές δεν µείωσαν σηµαντικά τις ανησυχίες των αγορών για το µακροπρόθεσµο πληθωρισµό στην οικονοµία της ζώνης του ευρώ. Συνολικά την υπό εξέταση περίοδο τα τεκµαρτά προθεσµιακά επιτόκια µίας ηµέρας για τη ζώνη του ευρώ υποχώρησαν στους βραχείς και µέσους χρονικούς ορίζοντες, αντανακλώντας τη µεταβολή των προσδοκιών των επενδυτών σχετικά µε τη µελλοντική πορεία των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων (βλ. ιάγραµµα 23). Επιπλέον, σε αντίθεση µε την κατάσταση στο τέλος του περασµένου έτους, το άκρο της καµπύλης των τεκµαρτών προθεσµιακών επιτοκίων της ζώνης του ευρώ που αντιστοιχεί 42 Μάρτιος 2008

44 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα 22 Ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου µε βάση τις άµεσες και τις προθεσµιακές συναλλαγές επί οµολόγων µηδενικού τοκοµεριδίου ιάγραµµα 23 Τεκµαρτά προθεσµιακά επιτόκια µίας ηµέρας στη ζώνη του ευρώ (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) (ποσοστά % ετησίως, κινητοί µέσοι όροι πέντε ηµερών των ηµερήσιων στοιχείων, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) Πηγές: Reuters και υπολογισµοί της. Πηγή: Υπολογισµοί της, EuroMTS (υποκείµενα στοιχεία) και Fitch Ratings (διαβαθµίσεις). Σηµειώσεις: Η καµπύλη αποδόσεων των τεκµαρτών προθεσµιακών επιτοκίων, η οποία βασίζεται στα επιτόκια και τις αντίστοιχες διάρκειες όπως παρατηρούνται στην αγορά, αντανακλά τις προσδοκίες της αγοράς για το ύψος των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων. Η µέθοδος που χρησιµοποιείται για τον υπολογισµό των καµπυλών των τεκµαρτών προθεσµιακών αποδόσεων περιγράφεται στο δικτυακό τόπο της ( Euro area yield curve ). Τα στοιχεία που χρησιµοποιήθηκαν στην εκτίµηση αφορούν αποδόσεις οµολόγων του ηµοσίου µε διαβάθµιση ΑΑΑ. στις µικρές διάρκειες ήταν σηµαντικά ανεστραµµένο τους δύο πρώτους µήνες του Αυτό φαίνεται επίσης να αντανακλά την επιδείνωση των προσδοκιών των αγορών σχετικά µε τις οικονο- µικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ βραχυπρόθεσµα. Παράλληλα, τα πιο µακροπρόθεσµα προθεσµιακά επιτόκια αυξήθηκαν ελαφρά, υποδηλώνοντας ότι οι επενδυτές δεν είχαν αναθεωρήσει ουσιαστικά τις προσδοκίες τους για την µακροπρόθεσµη οικονοµική ανάπτυξη παρά την πρόσφατη αναταραχή στη χρηµατοπιστωτική αγορά. Οι διαφορές αποδόσεων των εταιρικών οµολόγων αυξήθηκαν περαιτέρω την υπό εξέταση περίοδο. Στις 5 Μαρτίου η διαφορά αποδόσεων των οµολόγων µε αξιολόγηση BBB όπως µετράται από τη διαφορά αποδόσεων έναντι των συγκρίσιµων κρατικών οµολόγων αυξήθηκε κατά περίπου 90 µονάδες βάσης σε σύγκριση µε το τέλος Νοεµβρίου του 2007 και διαµορφώθηκε σε επίπεδα περίπου 270 µονάδων βάσης, δηλ. σηµαντικά υψηλότερα από το µέσο όρο από το Παράλληλα, σηµαντικές αυξήσεις παρατηρήθηκαν επίσης στις διαφορές αποδόσεων των εταιρικών οµολόγων µε αξιολόγηση A ή µεγαλύτερη. Οι εξελίξεις αυτές αντανακλούν τις συνεχιζόµενες ανησυχίες των επενδυτών σχετικά µε την ευρωστία των παγκόσµιων πιστωτικών αγορών. Η πρόσφατη υποβάθµιση των ασφαλιστών οµολόγων (εξειδικευµένες ασφαλιστικές εταιρίες οµολόγων) ίσως να συνέβαλε επίσης στις περαιτέρω αυξήσεις των διαφορών αποδόσεων γενικότερα. Επιπλέον, οι ανησυχίες των αγορών σχετικά µε τις προοπτικές της παγκόσµιας οικονοµικής ανάπτυξης ίσως συνέβαλαν επίσης στις παρατηρούµενες αυξήσεις των διαφορών αποδόσεων τόσο στο χρηµατοπιστωτικό όσο και στο µη χρηµατοπιστωτικό τοµέα τους τελευταίους µήνες. Μάρτιος

45 2.5 ΑΓΟΡΕΣ ΜΕΤΟΧΩΝ Μεταξύ τέλους Νοεµβρίου του 2007 και αρχών Μαρτίου του 2008 οι τιµές των µετοχών στη ζώνη του ευρώ παρουσίασαν έντονες διακυµάνσεις και συνολικά υποχώρησαν σηµαντικά, συµβαδίζοντας µε τις εξελίξεις στις παγκόσµιες αγορές, καθώς εντάθηκαν οι ανησυχίες σχετικά µε τις χρηµατοπιστωτικές και οικονοµικές συνέπειες της κρίσης στην αγορά στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου στις ΗΠΑ. Εκτός της επιδείνωσης των προοπτικών για τη βραχυπρόθεσµη οικονοµική δραστηριότητα, η σηµαντική υποχώρηση των τιµών των µετοχών δείχνει επίσης να αντανακλά µια επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των δηµοσιευµένων κερδών και µια επιδείνωση του επενδυτικού κλίµατος. Το εκέµβριο του περασµένου έτους οι σηµαντικότερες αγορές µετοχών σταθεροποιήθηκαν κάπως µετά τις πιο ταραχώδεις εξελίξεις των προηγούµενων µηνών εν µέσω της αναταραχής στην παγκόσµια χρηµατοπιστωτική αγορά. Στις αρχές του 2008 η αποστροφή προς τον κίνδυνο αυξήθηκε ξανά, καθώς ενισχύθηκαν οι ανησυχίες των αγορών σχετικά µε τις χρηµατοπιστωτικές και οικονοµικές συνέπειες της κρίσης στην αγορά στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου στις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, οι τιµές των µετοχών υποχώρησαν έντονα το πρώτο δεκαπενθήµερο του Ιανουαρίου του 2008 (βλ. ιάγραµµα 24). Στη συνέχεια, αφού η FOMC αποφάσισε στις 22 και 30 Ιανουαρίου να µειώσει το επιτόκιο-στόχο για τα οµοσπονδιακά κεφάλαια, οι τιµές των µετοχών ανέκαµψαν κάπως και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Συνολικά, οι τιµές των µετοχών στη ζώνη του ευρώ, όπως µετρώνται από το δείκτη Dow Jones EURO STOXX 50, και οι τιµές των µετοχών στην Ιαπωνία, όπως µετρώνται από το δείκτη Nikkei 225, υποχώρησαν κατά περίπου 15% και 17% αντίστοιχα µεταξύ τέλους Νοεµβρίου του 2007 και 5 Μαρτίου Την ίδια περίοδο οι τιµές των µετοχών στις ΗΠΑ, όπως µετρώνται από το δείκτη Standard & Poor s 500, υποχώρησαν κάπως λιγότερο, κατά 10% περίπου. ιάγραµµα 24 είκτες χρηµατιστηριακών τιµών (1 εκεµβρίου 2007 = 100, ηµερήσια στοιχεία) Οι εξελίξεις της µεταβλητότητας των χρηµατοπιστωτικών αγορών µετοχών µεταξύ τέλους Νοεµβρίου του 2007 και αρχών Μαρτίου του 2008 αντανακλούν τις διακυµάνσεις που παρατηρήθηκαν στις τιµές των µετοχών. Το εκέµβριο του 2007, όταν σταθεροποιήθηκαν οι τιµές των µετοχών παγκοσµίως, η τεκµαρτή µεταβλητότητα υποχώρησε σηµαντικά σε όλες τις κύριες αγορές. Έτσι, η τεκµαρτή µεταβλητότητα της αγοράς µετοχών στη ζώνη του ευρώ επέστρεψε στα επίπεδα που επικρατούσαν πριν τη χρηµατοπιστωτική αναταραχή το καλοκαίρι του 2007 (βλ. ιάγραµµα 25). Στις αρχές του 2008, εν µέσω αυξηµένων ανησυχιών στις αγορές σχετικά µε τις προοπτικές οικονοµικής ανάπτυξης και την πιθανότητα µετάδοσης των επιδράσεων της αναταραχής της χρηµατοπιστωτικής αγοράς στην πραγµατική οικονοµία, η βραχυπρόθεσµη αβεβαιότητα στη χρηµατιστηριακή αγορά, όπως µετράται από την τεκµαρτή µεταβλητότητα που προκύπτει από τα δικαιώµατα προαιρέσεως επί µετοχών, αυξήθηκε πάλι έντονα. Οι παρατη- Πηγές: Reuters και Thomson Financial Datastream. Σηµείωση: Ευρύς δείκτης Dow Jones EURO STOXX για τη ζώνη του ευρώ, δείκτης Standard and Poor's 500 για τις ΗΠΑ και δείκτης Nikkei 225 για την Ιαπωνία. 44 Μάρτιος 2008

46 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα 25 Τεκµαρτή µεταβλητότητα της χρηµατιστηριακής αγοράς (ποσοστά % ετησίως, κινητός µέσος 5 ηµερών των ηµερήσιων στοιχείων) ιάγραµµα 26 Προσδοκώµενη αύξηση των εταιρικών κερδών ανά µετοχή στις ΗΠΑ και τη ζώνη του ευρώ (ποσοστά % ετησίως, µηνιαία στοιχεία) Πηγή: Bloomberg. Σηµείωση: Οι στατιστικές σειρές της τεκµαρτής µεταβλητότητας αντανακλούν την προσδοκώµενη τυπική απόκλιση των εκατοστιαίων µεταβολών των τιµών των χρηµατιστηριακών τίτλων για περίοδο έως και τριών µηνών, όπως αυτή η τυπική απόκλιση υποδηλώνεται από τις τιµές των δικαιωµάτων προαιρέσεως επί των χρηµατιστηριακών δεικτών. Οι δείκτες στους οποίους αναφέρεται η τεκµαρτή µεταβλητότητα είναι ο δείκτης Dow Jones EURO STOXX 50 για τη ζώνη του ευρώ, ο δείκτης Standard and Poor's 500 για τις ΗΠΑ και ο δείκτης Nikkei 225 για την Ιαπωνία. Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Προσδοκώµενη αύξηση των κερδών µε βάση το δείκτη Dow Jones EURO STOXX για τη ζώνη του ευρώ και το δείκτη Standard & Poor's 500 για τις ΗΠΑ. 1) Προσδοκώµενη από τους αναλυτές αύξηση των κερδών στους επόµενους 12 µήνες (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης). 2) Προσδοκώµενη από τους αναλυτές αύξηση των κερδών στα επόµενα τρία έως πέντε έτη (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης). ρούµενες µεγάλες συνολικές αυξήσεις της τεκµαρτής µεταβλητότητας στην αγορά µετοχών κατά την υπό εξέταση περίοδο αντανακλούν αυξήσεις τόσο της αποστροφής προς τον κίνδυνο όσο και του βαθµού του κινδύνου κατά την αντίληψη των επενδυτών, οι οποίες, µε τη σειρά τους, φαίνεται να προκάλεσαν αύξηση του ασφαλίστρου κινδύνου µετοχής. Η αυξανόµενη ζήτηση για υψηλότερες αποδόσεις για την ανάληψη κινδύνου παρατηρήθηκε επίσης στις πιστωτικές αγορές, όπως αντανακλάται, για παράδειγµα, στις περαιτέρω αυξήσεις των διαφορών πιστώσεων στις αρχές του έτους. Στις αρχές Μαρτίου η τεκµαρτή µεταβλητότητα τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη ζώνη του ευρώ διαµορφώθηκε σε υψηλά επίπεδα, τα οποία, από µακροπρόθεσµη ιστορική σκοπιά, ίσως σηµατοδοτούν µια επιστροφή στο καθεστώς αυξηµένης µεταβλητότητας που παρατηρήθηκε το µεγαλύτερο µέρος της περιόδου (βλ. Πλαίσιο 5). Η έντονη συνολική υποχώρηση των τιµών των µετοχών στις ΗΠΑ φαίνεται ότι οφείλεται εν µέρει στις δηµοσιεύσεις στοιχείων για τα βασικά µακροοικονοµικά µεγέθη, τα οποία ήταν γενικά δυσµενέστερα σε σύγκριση µε τις προβλέψεις των αγορών (βλ. Ενότητα 2.4). Συµβαδίζοντας µε τις ενδείξεις για δυσµενέστερα µακροοικονοµικά βασικά µεγέθη, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των κερδών ανά µετοχή για τις εταιρίες του δείκτη Standard & Poor s 500 επιβραδύνθηκε σηµαντικά την υπό εξέταση περίοδο και κατέστη αρνητικός τον Ιανουάριο του 2008 για πρώτη φορά µετά το Ωστόσο, Μάρτιος

47 οι αναλυτές φαίνεται ότι ανέµεναν αυτή η υποχώρηση των δηµοσιευµένων κερδών να είναι βραχύβια, καθώς οι προβλέψεις για τον ετήσιο ρυθµό αύξησης της κερδοφορίας για τις ίδιες εταιρίες παρέµειναν σταθερά σε διψήφια επίπεδα τόσο για τους επόµενους δώδεκα µήνες όσο και για τα επόµενα τρία έως πέντε χρόνια (βλ. ιάγραµµα 26). Όπως αναφέρεται παραπάνω, η έντονη αύξηση της ζήτησης για υψηλότερη απόδοση για την ανάληψη κινδύνου στη χρηµατιστηριακή αγορά άσκησε περαιτέρω καθοδική πίεση στις τιµές των µετοχών στις ΗΠΑ και σε άλλες αγορές. Επιπλέον, η Έρευνα Global Fund Manager της Merrill Lynch που πραγµατοποιήθηκε τον Ιανουάριο υποδηλώνει ότι η διάθεση ανάληψης κινδύνου υποχώρησε περαιτέρω κατά την υπό εξέταση περίοδο. Μολονότι οι τιµές των µετοχών στη ζώνη του ευρώ ακολούθησαν σε γενικές γραµµές τις παγκόσµιες τάσεις µεταξύ τέλους Νοεµβρίου και αρχών Μαρτίου, η συνολική εκατοστιαία υποχώρηση του δείκτη Dow Jones EURO STOXX 50 ήταν κάπως υψηλότερη έναντι εκείνης που παρατηρήθηκε στο δείκτη Standard & Poor s 500. Η µεγαλύτερη υποχώρηση των τιµών των µετοχών στη ζώνη του ευρώ φαίνεται ότι συνδέεται όχι µε παράγοντες που διαµορφώνουν τις προοπτικές εταιρικής κερδοφορίας στη ζώνη του ευρώ, αλλά µάλλον µε παγκόσµιους παράγοντες κινδύνου. Ειδικότερα, δεδοµένου ότι οι τιµές των µετοχών των εταιριών του δείκτη Dow Jones EURO STOXX 50 τείνουν να παρουσιάζουν πιο στενή συσχέτιση έναντι εκείνων των εταιριών του δείκτη Standard & Poor s 500, ο δείκτης της ζώνης του ευρώ τείνει να αντιδρά πιο έντονα σε παράγοντες που αφορούν ολόκληρη την αγορά όπως οι µεταβολές στην αποστροφή προς τον κίνδυνο παγκοσµίως, καθώς οι επιδράσεις διαφοροποίησης µεταξύ των διαφόρων τµηµάτων του δείκτη αυτού είναι λιγότερο έντονες σε σύγκριση µε το δείκτη των ΗΠΑ. Συµβαδίζοντας µε την παρατηρούµενη επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ, η δυναµική του ρυθµού αύξησης των κερδών στη ζώνη του ευρώ παρουσίασε σαφείς ενδείξεις επιβράδυνσης στην υπό εξέταση περίοδο. Ωστόσο, τα κέρδη ανά µετοχή των εταιριών του δείκτη Dow Jones EURO STOXX 50 αυξήθηκαν µε ετήσιο ρυθµό 11% το Φεβρουάριο του 2008, έναντι 15% το Νοέµβριο του Επιπλέον, ο αναµενόµενος ρυθµός αύξησης των µελλοντικών κερδών ανά µετοχή παρέµεινε υψηλός. Την υπό εξέταση περίοδο οι µέσες προβλέψεις των αναλυτών Πίνακας 3 Μεταβολές των τιµών των κλαδικών δεικτών του Dow Jones EURO STOXX (µεταβολές τιµών ως ποσοστά % των τιµών τέλους περιόδου) Βασικές ύλες Καταναλωτικές υπηρεσίες Καταναλωτικά αγαθά Πετρέλαιο και φυσικό αέριο Χρηµατοπιστωτικός τοµέας Βιοµηχανία Υπηρεσίες υγείας Τεχνολογία Τηλεπικοινωνίες Κοινή ωφέλεια EURO STOXX Μερίδιο κλάδου στη χρηµατιστηριακή αξία (στοιχεία τέλους περιόδου) Μεταβολές τιµών (στοιχεία τέλους περιόδου) δ' τρ α' τρ β' τρ γ' τρ δ' τρ. Ιανουάριος Φεβρουάριος 30 Νοεµ.- 5 Μαρτ. 7,6 6,0 11,8 6,9 29,2 3,1 12,2 5,1 7,3 10,7 100,0 12,4 4,7 7,3 7,8 6,1-0,2 11,7 3,3 11,8 9,4 7,5 10,1 7,5 9,5-2,5 1,9-3,1 7,7-0,3-2,4 2,1 3,4 12,6 0,9 8,8 13,4 1,6-1,5 12,1 13,7 2,4 9,4 6,3 0,1-5,0-0,8-4,1-7,5-2,7-10,4 7,7 9,1 2,1-3,4-1,2-3,3-1,6-1,8-4,9 2,1 0,1-7,8 7,1 8,5-1,2 12,2-12,5-14,0-14,2-14,8-9,6-15,1-10,3-7,9-11,3-13,1 2,1-2,4-0,6 5,1-2,6-5,5 1,8-2,3-5,2-0,7-1,1-7,0-16,1-15,3-8,3-18,8-17,7-14,0-17,8-16,5-13,0-15,3 Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. 46 Μάρτιος 2008

48 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις για τον ετήσιο ρυθµό αύξησης των κερδών των εταιριών του δείκτη Dow Jones EURO STOXX 50 διαµορφώθηκαν σε 9% περίπου για το επόµενο δωδεκάµηνο και σε 8% περίπου για τα επόµενα τρία έως πέντε χρόνια, ενώ και οι δύο προβλέψεις παρέµειναν σχεδόν αµετάβλητες σε σύγκριση µε τις τιµές που αναφέρθηκαν το Νοέµβριο του Όσον αφορά τις εξελίξεις των κλαδικών δεικτών για τις τιµές των µετοχών στη ζώνη του ευρώ, την επισκοπούµενη περίοδο υπήρξε κάποια διαφοροποίηση στις συµβολές των οικονοµικών κλάδων στη συνολική υποχώρηση που παρατηρήθηκε στο δείκτη ευρείας βάσης Dow Jones EURO STOXX 50 (βλ. Πίνακα 3). Οι τιµές των µετοχών του χρηµατοπιστωτικού κλάδου υποχώρησαν κατά περίπου 19%, δηλ. κάπως περισσότερο έναντι του συνολικού δείκτη. Αυτό φαίνεται να οφείλεται κυρίως στην αβεβαιότητα σχετικά µε το βαθµό έκθεσης του χρηµατοπιστωτικού κλάδου σε στοιχεία ενεργητικού που συνδέονται µε στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου στις ΗΠΑ. Οι τιµές των µετοχών όλων των άλλων κλάδων µε την εξαίρεση των κλάδων που παραδοσιακά είναι λιγότερο κυκλικοί (π.χ. ο κλάδος των βασικών υλών και ο κλάδος του πετρελαίου και του φυσικού αερίου) υποχώρησαν επίσης σηµαντικά, µε ποσοστά παρεµφερή µε εκείνα του συνολικού δείκτη. Το γεγονός ότι παρατηρήθηκαν σηµαντικές υποχωρήσεις των τιµών των µετοχών στους κύριους κυκλικούς κλάδους υποδεικνύει επίσης τις αυξανόµενες ανησυχίες της αγοράς σχετικά µε την πιθανότητα οι επιδράσεις της χρηµατοπιστωτικής διαταραχής να µεταδοθούν στην πραγµατική οικονοµία παγκοσµίως. Πλαίσιο 5 Η ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΓΟΡΑ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΑΡΑΧΗΣ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑ- ΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Μετά από µια εκτεταµένη περίοδο γενικά ήρεµων συνθηκών στις αγορές µετοχών, τα επίπεδα µεταβλητότητας των τιµών των µετοχών αυξήθηκαν και πάλι παγκοσµίως µετά το ξέσπασµα της χρηµατοπιστωτικής αναταραχής το καλοκαίρι του 2007 και έκτοτε παραµένουν σχετικώς υψηλά. Οι έντονες αυξήσεις της πραγµατικής και της αναµενόµενης µεταβλητότητας στη χρηµατιστηριακή αγορά αποτελούν γνώρισµα περιόδων αναταραχής στην αγορά, 1 κατά τις οποίες οι επενδυτές καθίστανται γενικά πολύ αβέβαιοι σχετικά µε τις µελλοντικές εξελίξεις των τιµών των µετοχών και, ως εκ τούτου, ζητούν υψηλότερο ασφάλιστρο κινδύνου για τη διακράτηση µετοχών. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι οι περίοδοι αυξηµένης µεταβλητότητας στη χρηµατιστηριακή αγορά τείνουν να συµπίπτουν µε µειώσεις των τιµών των µετοχών και ορισµένοι δείκτες της αναµενόµενης µεταβλητότητας στη χρηµατιστηριακή αγορά είναι γνωστοί ως δείκτες φόβου των επενδυτών. 2 Στο παρόν Πλαίσιο εξετάζονται οι πρόσφατες εξελίξεις της µεταβλητότητας στη χρη- µατιστηριακή αγορά από πιο µακροπρόθεσµη σκοπιά και χρησιµοποιείται ένα οικονοµετρικό υπόδειγµα για να εξεταστούν τα χαρακτηριστικά της τρέχουσας περιόδου αυξηµένης µεταβλητότητας. Ο δείκτης VSTOXX αποτελεί ένα δείκτη της αναµενόµενης µεταβλητότητας στη χρηµατιστηριακή αγορά για τη ζώνη του ευρώ (βλ. ιαγράµµατα A και B, τα οποία χρησιµοποιούν ένα δείγµα στοιχείων µικρής και µεγάλης περιόδου αντίστοιχα). Ο δείκτης υπολογίζεται µε βάση τις τιµές των δικαιωµάτων προαιρέσεως και θα µπορούσε, ως προσεγγιστική µεταβλητή, να ερµη- 1 Πράγµατι, οι συγκρίσιµοι δείκτες πραγµατικής και αναµενόµενης µεταβλητότητας των τιµών των µετοχών βρίσκονται σε στενή συσχέτιση µεταξύ τους. Βλ. το Πλαίσιο µε τίτλο Πρόσφατες τάσεις της τεκµαρτής µεταβλητότητας στη χρηµατιστηριακή αγορά στο τεύχος Νοεµβρίου 2004 του Μηνιαίου ελτίου. 2 Βλ. R. E. Whaley (2000), The investor fear gauge, Journal of Portfolio Management, σελ Μάρτιος

49 ιάγραµµα Α Μεταβλητότητα της χρηµατιστηριακής αγοράς στη ζώνη του ευρώ (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα Β Μεταβλητότητα της χρηµατιστηριακής αγοράς στη ζώνη του ευρώ για διάφορους ορίζοντες (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Πηγή: STOXX. Σηµειώσεις: Ο δείκτης VSTOXX βασίζεται στις τιµές των δικαιωµάτων προαιρέσεως. Μπορεί να ερµηνευθεί ως προσεγγιστική µεταβλητή των προσδοκιών των επενδυτών για τη µεταβλητότητα των ηµερήσιων αποδόσεων του δείκτη Dow Jones EURO STOXX 50 για τις 30 επόµενες ηµέρες. Πηγή: STOXX. Σηµείωση: Με βάση τις τιµές των δικαιωµάτων προαιρέσεως, οι επιµέρους δείκτες VSTOXX µετρούν την αναµενόµενη µεταβλητότητα (ανηγµένη σε ετήσια βάση) του δείκτη Dow Jones EURO STOXX 50 σε διάφορους ορίζοντες. νευθεί ως οι προσδοκίες των επενδυτών για τη µεταβλητότητα της ηµερήσιας απόδοσης του δείκτη Dow Jones EURO STOXX 50 τις 30 επόµενες ηµερολογιακές ηµέρες. 3 Στα διαγράµµατα φαίνεται ότι ο δείκτης VSTOXX άρχισε να αυξάνεται στα τέλη Ιουλίου και κορυφώθηκε στα µέσα Αυγούστου σε ένα επίπεδο που δεν είχε παρατηρηθεί από το Μάιο του 2003, ενώ παρέ- µεινε αρκετά χαµηλότερα από τα παλαιότερα σηµεία κορύφωσης που είχαν καταγραφεί το 2001 και το Η αυξανόµενη αναταραχή στη χρηµατιστηριακή αγορά που παρατηρείται από τον Αύγουστο του 2007 αντανακλά τις αυξηµένες ανησυχίες των αγορών σχετικά µε την ευρύτερη επίδραση που θα µπορούσαν να έχουν οι εντάσεις στην αγορά ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου των ΗΠΑ επί των χρηµατοπιστωτικών συνθηκών στις παγκόσµιες αγορές. Μετά από µια προσωρινή επιβράδυνση, η µεταβλητότητα στη χρηµατιστηριακή αγορά κορυφώθηκε ξανά στα τέλη Ιανουαρίου του 2008, όταν οι φόβοι των επενδυτών ενισχύθηκαν από τις αυξανόµενες ανησυχίες σχετικά µε τις προοπτικές της οικονοµικής δραστηριότητας, ιδίως στις ΗΠΑ, στο πλαίσιο της συνεχιζόµενης χρηµατοπιστωτικής αναταραχής. Οι διάστικτες γραµµές και παύλες στο ιάγραµµα B δείχνουν την αναµενόµενη µεταβλητότητα του δείκτη Dow Jones EURO STOXX 50 σε ορίζοντα 12 και 24 µηνών. Και οι δύο σειρές παρουσίασαν έντονη άνοδο στη διάρκεια της αναταραχής. Τα τρέχοντα επίπεδα υποδηλώνουν ότι οι επενδυτές θεωρούν ότι η µεταβλητότητα στη χρηµατιστηριακή αγορά θα παραµείνει σε αυξη- µένα επίπεδα µεσοπρόθεσµα. 3 Όπως ο δείκτης VIX ο οποίος βασίζεται στο δείκτη Standard & Poor s 500 στις ΗΠΑ έτσι και ο δείκτης VSTOXX υπολογίζεται µε βάση ένα σύνολο τιµών δικαιωµάτων προαιρέσεως, και όχι βάσει της τεκµαρτής µεταβλητότητας όπως προκύπτει από τα δικαιώ- µατα προαίρεσης. Ο υπολογισµός µπορεί να ερµηνευθεί ως ένα προσεγγιστικό αντίγραφο του επιτοκίου συναλλαγής που βασίζεται στη διακύµανση των τιµών των µετοχών. Έτσι, το τετράγωνο οιουδήποτε δείκτη µεταβλητότητας που υπολογίζεται κατ αυτό τον τρόπο µπορεί να θεωρηθεί λαµβάνοντας υπόψη το προσεγγιστικό σφάλµα και το ασφάλιστρο κινδύνου διακύµανσης ως ένας δείκτης των προσδοκιών των επενδυτών σχετικά µε τη διακύµανση της ηµερήσιας απόδοσης των µετοχών σε ένα δεδοµένο ορίζοντα. Βλ. P. Carr and L. Wu (), A tale of two indices, Journal of Derivatives, σελ Μάρτιος 2008

50 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα Γ Τεκµαρτή µεταβλητότητα στη χρηµατιστηριακή αγορά και πιθανότητα ύπαρξης καθεστώτος υψηλής µεταβλητότητας στη χρηµατιστηριακή αγορά της ζώνης του ευρώ (ποσοστά % ετησίως, εκατοστιαίες µονάδες) Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Σηµειώσεις: Η εκτιµώµενη πιθανότητα ύπαρξης καθεστώτος υψηλής µεταβλητότητας βασίζεται σε ένα υπόδειγµα ARCH Markovswitching, που χρησιµοποιεί εβδοµαδιαία στοιχεία της χρηµατιστηριακής αγοράς της ζώνης του ευρώ από το Φεβρουάριο του 1973 έως το Φεβρουάριο του Ο χρησιµοποιούµενος δείκτης µεταβλητότητας είναι ο δείκτης VDAX, που αντανακλά την ανα- µενόµενη µεταβλητότητα σε ορίζοντα 30 ηµερών. Αυτές οι προσδοκίες επιστροφής σε ένα περιβάλλον πιο αυξηµένης µεταβλητότητας όπως εκείνο που παρατηρήθηκε το µεγαλύτερο µέρος της περιόδου µεταξύ 1997 και 2003 φαίνεται να συµβαδίζουν µε τα ευρήµατα ενός οικονοµετρικού υποδείγµατος που προσδιορίζει τις περιόδους υψηλής και χαµηλής µεταβλητότητας στη χρηµατιστηριακή αγορά της ζώνης του ευρώ µε βάση την πραγµατοποιηθείσα βραχυπρόθεσµη απόδοση των µετοχών. 4 Στο ιάγραµµα Γ παρουσιάζονται εβδοµαδιαία στοιχεία που υποδεικνύουν την εκτιµώµενη πιθανότητα ύπαρξης καθεστώτος υψηλής µεταβλητότητας, από κοινού µε το δείκτη VDAX (που αντανακλά τις προσδοκίες των επενδυτών σχετικά µε τη µεταβλητότητα του γερµανικού δείκτη DAX). 5 Το υπόδειγµα τείνει προς µια σαφή διάκριση µεταξύ των δύο καθεστώτων, όπως υποδεικνύει το γεγονός ότι η πιθανότητα ύπαρξης καθεστώτος υψηλής µεταβλητότητας είναι σε γενικές γραµµές είτε κοντά στο ένα είτε στο µηδέν. Όσον αφορά το πλήρες δείγµα που ξεκινά το 1973, το υπόδειγµα υποδεικνύει ότι η χρηµατιστηριακή αγορά βρέθηκε υπό καθεστώς υψηλής µεταβλητότητας περίπου το 30% της περιόδου. Ωστόσο, η τελευταία δεκαετία µπορεί να χαρακτηριστεί ως πιο ταραχώδης, καθώς το καθεστώς υψηλής µεταβλητότητας παρατηρήθηκε περίπου στα δύο τρίτα της περιόδου. Στο πλαίσιο αυτό, µετά από τρεισήµισι και πλέον χρόνια σχετικά χαµηλών επιπέδων µεταβλητότητας, η χρηµατοπιστωτική αναταραχή φαίνεται ότι πυροδότησε µια επιστροφή σε υψηλότερη µεταβλητότητα στις αρχές Αυγούστου του Εντούτοις, υπήρχαν πολύ περιορισµένες εµπειρικές ενδείξεις για την ύπαρξη καθεστώτος υψηλής µεταβλητότητας τους πρώτους µήνες της αναταραχής και η αντίστοιχη πιθανότητα είχε διαµορφωθεί ελάχιστα πάνω από το 50% την περίοδο εκείνη. Η πιθανότητα ύπαρξης καθεστώτος υψηλής µεταβλητότητας δεν υπερέβη το όριο του 80% µέχρι το Νοέµβριο του 2007 και έκτοτε παρέµεινε αρκετά υψηλότερα από το επίπεδο αυτό. εδοµένου ότι η εκτιµώµενη πιθανότητα µετακίνησης από ένα καθεστώς υψηλής µεταβλητότητας σε ένα καθεστώς χαµηλής µεταβλητότητας είναι σχετικά χαµηλή, άπαξ και επέλθει καθεστώς υψηλής µεταβλητότητας είναι πιθανό ότι θα διατηρηθεί για κάποιο διάστηµα. Ωστόσο, όπως υποδηλώνουν τα αποτελέσµατα του πλήρους δείγµατος που ξεκινά το 1973, η πραγµατική διάρκεια µιας φάσης υψηλής µεταβλητότητας κυµαίνεται µεταξύ βραχύτερων περιστατικών, όπως η δίµηνη περίοδος που ξεκίνησε στα τέλη Μαΐου του, και 4 Το υπόδειγµα βασίζεται στις εβδοµαδιαίες αποδόσεις του δείκτη Datastream για το σύνολο των τιµών της αγοράς της ζώνης του ευρώ για την περίοδο από το Φεβρουάριο του 1973 έως το Φεβρουάριο του Ορίζεται ως ένα υπόδειγµα ARCH Markov-switching, που λαµβάνει υπόψη δύο καθεστώτα µεταβλητότητας και τις επιδράσεις ασυµµετρίας (δηλ. οι θετικές και αρνητικές διαταραχές απόδοσης επηρεάζουν τις διαδικασίες υπό όρους διακύµανσης µε διάφορους τρόπους). Βλ. D. Domanski and M. Kremer (2000), The dynamics of international asset price linkages and their effects on German stock and bond markets, Bank for International Settlements, Conference Paper No 8, σελ Ο δείκτης VDAX (πιο συγκεκριµένα, ο δείκτης VDAX-NEW) και ο δείκτης VSTOXX είναι εννοιολογικά ταυτόσηµοι και πρακτικά παρουσιάζουν πολύ στενή συµµεταβολή. Ενώ ο δείκτης VDAX υπολογίστηκε αναδροµικά έως τον Ιανουάριο του 1992, ο δείκτης VSTOXX δεν είναι διαθέσιµος πριν από τον Ιανουάριο του Μάρτιος

51 µακρότερων φάσεων, όπως η εκτεταµένη περίοδος που ξεκίνησε στα µέσα του 1999 και αποτελεί ακραίο παράδειγµα. Ως εκ τούτου, αν και το υπόδειγµα υποδεικνύει ότι η τρέχουσα περίοδος υψηλής µεταβλητότητας είναι πιθανό να διατηρηθεί για κάποιο διάστηµα, η τελική της διάρκεια υπόκειται σε σηµαντική αβεβαιότητα. Τέλος, εφόσον όλες οι άλλες παράµετροι παραµείνουν σταθερές, µια µακρά περίοδος αυξηµένης µεταβλητότητας στη χρηµατιστηριακή αγορά συνεπάγεται πιο αυστηρές συνθήκες χρηµατοδότησης στην οικονοµία εξαιτίας των αυξηµένων ασφαλίστρων κινδύνου µετοχών, σε σύγκριση µε τα ασυνήθιστα χαµηλά ασφάλιστρα που παρατηρήθηκαν τα έτη πριν τη αναταραχή στη χρηµατοπιστωτική αγορά. 6 6 Επιπλέον, η µεταβλητότητας της χρηµατιστηριακής αγοράς συνδέεται επίσης µε παρεµφερείς εξελίξεις των διαφορών αποδόσεων των εταιρικών οµολόγων. Βλ. το Πλαίσιο µε τίτλο Η πρόσφατη επανεκτίµηση του πιστωτικού κινδύνου στο τεύχος Οκτωβρίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου. 2.6 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΟΕΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΕΠΙ- ΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Εξαιτίας της επίδρασης των αυξήσεων των βασικών επιτοκίων της από τα τέλη του που εκδηλώνονται µε χρονική υστέρηση, καθώς και της επανεκτίµησης του κινδύνου που παρατηρείται στις χρηµατοπιστωτικές αγορές από τα µέσα του 2007, το πραγµατικό κόστος της εξωτερικής χρηµατοδότησης του µη χρηµατοπιστωτικού εταιρικού τοµέα της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε περαιτέρω το δ τρίµηνο του Παράλληλα, παρά το αυξανόµενο κόστος της χρηµατοδότησης µέσω χρέους και των συνεχιζόµενων θετικών εξελίξεων της κερδοφορίας, οι χορηγήσεις των ΝΧΙ προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις παρέµειναν επίσης υψηλές το δ τρίµηνο του Έτσι, οι λόγοι του χρέους των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων συνέχισαν την ανοδική πορεία τους που παρατηρήθηκε τα προηγούµενα τρίµηνα. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ Το πραγµατικό κόστος της εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ όπως υπολογίζεται µε βάση το κόστος διαφορετικών πηγών χρηµατοδότησης σταθµισµένο ως προς τα αντίστοιχα υπόλοιπα και διορθωµένο ως προς τις διαφορές αποτίµησης 5 αυξήθηκε περαιτέρω το δ τρίµηνο του 2007, αν και παρέµεινε κάτω από τα προηγούµενα σηµεία κορύφωσης που καταγράφηκαν την περίοδο (βλ. ιάγραµµα 27). 6 Το δ τρίµηνο του 2007 το πραγµατικό κόστος της εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων επηρεάστηκε κυρίως από τη συνεχιζόµενη αύξηση του πραγµατικού κόστους της χρηµατοδότησης µέσω χρέους, που αυξήθηκε κατά 10 µονάδες βάσης περίπου. Τόσο το πραγµατικό κόστος των τραπεζικών χορηγήσεων όσο και το πραγµατικό κόστος της άντλησης δανειακών κεφαλαίων από την αγορά συνέβαλαν σε αυτή την αύξηση. Την ίδια περίοδο το πραγµατικό κόστος των εισηγµένων µετοχών αυξήθηκε ελάχιστα. Η αύξηση του πραγµατικού συνολικού κόστους χρηµατοδότησης για τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ αντανακλά κυρίως τις αυστηρότερες συνθήκες χρηµατοδότησης που καταγράφονται από το εκέµβριο του, ακολουθώντας έτσι σε γενικές γραµµές την πορεία µετάδοσης των επιδράσεων που εκδηλώνεται µε χρονική υστέρηση και 5 Για µια αναλυτική περιγραφή του τρόπου µέτρησης του πραγµατικού κόστους εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ, βλ. Πλαίσιο 4 στο τεύχος Μαρτίου του Μηνιαίου ελτίου. 6 εν λαµβάνεται υπόψη η διακοπή της στατιστικής σειράς στις αρχές του Μάρτιος 2008

52 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις εξοµάλυνσης των επιτοκίων που παρατηρήθηκε σε προηγούµενους οικονοµικούς κύκλους. Παράλληλα, οι εντάσεις που παρατηρήθηκαν στις χρηµατοπιστωτικές αγορές και η επανεκτί- µηση του κινδύνου συνέβαλαν επίσης στις αυξήσεις του κόστους χρηµατοδότησης τους τελευταίους µήνες. ιάγραµµα 27 Πραγµατικό κόστος εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ (ποσοστά % ετησίως) Πηγές:, Thomson Financial Datastream, Merrill Lynch και προβλέψεις της Consensus Economics. Σηµείωση: Το πραγµατικό κόστος της εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων υπολογίζεται ως ο σταθµικός µέσος όρος του κόστους του τραπεζικού δανεισµού, του κόστους των χρεογράφων και του κόστους των µετοχών, βάσει των αντίστοιχων υφιστάµενων υπολοίπων, αποπληθωρισµένων µε τις προσδοκίες για τον πληθωρισµό (βλ. Πλαίσιο 4 του τεύχους Μαρτίου του Μηνιαίου ελτίου). Η εισαγωγή των εναρµονισµένων επιτοκίων χορηγήσεων των ΝΧΙ στις αρχές του 2003 επέφερε διακοπή της στατιστικής σειράς. Όσον αφορά τις συνιστώσες του πραγµατικού κόστους της εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, το πραγµατικό κόστος των τραπεζικών χορηγήσεων συνέχισε την ανοδική του πορεία το δ τρίµηνο του 2007 και αυξήθηκε κατά 10 µονάδες βάσης περίπου. Τόσο τα βραχυπρόθεσµα όσο και τα µακροπρόθεσµα επιτόκια συνέβαλαν στην αύξηση αυτή. Σε ονοµαστικούς όρους, τα βραχυπρόθεσµα επιτόκια των ΝΧΙ για δάνεια προς µη χρη- µατοπιστωτικές επιχειρήσεις µε κυµαινόµενο επιτόκιο και αρχική περίοδο καθορισµού του επιτοκίου έως ένα έτος αυξήθηκαν κατά 10 έως 15 µονάδες βάσης περίπου µεταξύ Σεπτεµβρίου και εκεµβρίου του 2007 (βλ. Πίνακα 4). Η αύξηση αυτή ήταν ελαφρώς µεγαλύτερη από την αύξηση του επιτοκίου EURIBOR τριών µηνών, αντανακλώντας ίσως κάποια χρονική υστέρηση στην προσαρµογή των τραπεζικών επιτοκίων στις µεταβολές των αντίστοιχων επιτοκίων της αγοράς µετά τις σηµαντικές αυξήσεις των επιτοκίων EURIBOR το γ τρίµηνο του Ως εκ τούτου, η διαφορά µεταξύ των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων χορηγήσεων των τραπεζών και του επιτοκίου τριών µηνών της αγοράς χρήµατος διευρύνθηκε οριακά το δ τρίµηνο του 2007, αλλά παρέµεινε αρκετά κάτω από το µέσο όρο από τον Ιανουάριο του Τα µακροπρόθεσµα επιτόκια των ΝΧΙ για δάνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις µε αρχική περίοδο καθορισµού του επιτοκίου άνω των πέντε ετών αυξήθηκαν οριακά την ίδια περίοδο κατά 5 έως 10 µονάδες βάσης περίπου, ανάλογα µε το µέγεθος του δανείου. Παράλληλα ωστόσο, οι αποδόσεις των συγκρίσιµων κρατικών οµολόγων συνέχισαν να υποχωρούν, προκαλώντας περαιτέρω διεύρυνση της διαφοράς µεταξύ των µακροπρόθεσµων επιτοκίων χορηγήσεων των τραπεζών και των αποδόσεων των διετών και πενταετών κρατικών οµολόγων το δ τρίµηνο του Ως εκ τούτου, στα τέλη εκεµβρίου το περιθώριο των µακροπρόθεσµων χορηγήσεων σε µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις διαµορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές του Συνολικά, αυτές οι εξελίξεις συµβαδίζουν µε τα αποτελέσµατα της έρευνας του Ιανουαρίου του 2008 για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ, που υποδεικνύουν µια ευρύτερη επανεκτίµηση των κινδύνων από τις τράπεζες µετά από µια παρατεταµένη περίοδο χαλαρών πιστωτικών συνθηκών. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της τελευταίας έρευνας για τις τραπεζικές χορηγήσεις, 7 Τα νέα εναρµονισµένα στατιστικά στοιχεία για τα επιτόκια των ΝΧΙ του Ευρωσυστήµατος εισήχθησαν τον Ιανουάριο του Μάρτιος

53 Πίνακας 4 Επιτόκια ΝΧΙ για νέα δάνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις (ποσοστά % ετησίως, µονάδες βάσης, διορθωµένα βάσει συντελεστή στάθµισης 1) ) Μεταβολή σε µονάδες βάσης έως το εκέµβριο του ) α τρ β τρ Νοέµ εκ Ιούν Σεπτ Νοέµ. Επιτόκια χορηγήσεων των ΝΧΙ Υπεραναλήψεις µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων άνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις ύψους έως 1 εκατ. ευρώ µε κυµαινόµενο επιτόκιο και µε σταθερό επιτόκιο έως 1 έτος µε σταθερό επιτόκιο άνω των 5 ετών άνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ µε κυµαινόµενο επιτόκιο και µε σταθερό επιτόκιο έως 1 έτος µε σταθερό επιτόκιο άνω των 5 ετών Υπόµνηση Επιτόκιο 3 µηνών της αγοράς χρήµατος Αποδόσεις διετούς κρατικού οµολόγου Αποδόσεις πενταετούς κρατικού οµολόγου 5,80 6,06 6,18 6,50 6,51 6, ,08 5,29 5,53 5,92 5,95 6, ,67 4,83 5,00 5,24 5,29 5, ,50 4,68 4,90 5,21 5,08 5, ,63 4,86 5,17 5,43 5,38 5, ,68 3,89 4,15 4,74 4,64 4, ,79 3,94 4,45 4,10 3,94 4, ,83 3,95 4,57 4,19 4,00 4, Πηγή:. 1) Για την περίοδο από το εκέµβριο του 2003 και εξής, τα σταθµισµένα επιτόκια των ΝΧΙ υπολογίζονται µε συντελεστές στάθµισης κατά χώρα, µε βάση τον κινητό µέσο όρο 12 µηνών του όγκου των νέων εργασιών. Για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεµβρίου 2003, οι σταθ- µίσεις βασίζονται στο µέσο όρο του όγκου των νέων εργασιών το Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στο Πλαίσιο Ανάλυση των επιτοκίων των ΝΧΙ σε επίπεδο ζώνης ευρώ στο τεύχος Αυγούστου 2004 του Μηνιαίου ελτίου της. 2) Το άθροισµα των επιµέρους στοιχείων ενδέχεται να µη συµφωνεί µε το σύνολο λόγω στρογγυλοποιήσεων. οι τράπεζες αναφέρουν ότι τα πιστοδοτικά κριτήρια έγιναν πιο αυστηρά εξαιτίας της επίδρασης που ασκούν οι συνεχιζόµενες εντάσεις στη χρηµατοπιστωτική αγορά στη χρηµατοδότησή τους και στους ισολογισµούς τους. Έτσι, αναφέρθηκε ότι παράγοντες όπως το κόστος που συνδέεται µε το κεφάλαιο των τραπεζών, οι θέσεις ρευστότητας και η πρόσβαση στη χρηµατοδότηση µέσω της αγοράς, καθώς και οι προσδοκίες σχετικά µε τις γενικές οικονοµικές προοπτικές και τις προοπτικές των επιµέρους κλάδων ή συγκεκριµένων επιχειρήσεων, διαδραµατίζουν ρόλο στην καθαρή αυστηροποίηση των πιστοδοτικών κριτηρίων. Ειδικότερα, η δυσκολία των τραπεζών της ζώνης του ευρώ να έχουν πρόσβαση σε χρηµατοδότηση χονδρικής, όπως αναφέρεται στην έρευνα, αντανακλάται τόσο στην αύξηση των επιτοκίων της αγοράς χρήµατος όσο και στη σηµαντική αύξηση των διαφορών αποδόσεων των οµολόγων των χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων που παρατηρήθηκε το δεύτερο εξάµηνο του 2007 και στις αρχές του 2008 (βλ. ιάγραµµα 28). Όσον αφορά την άντληση κεφαλαίων µέσω της έκδοσης χρεογράφων, το πραγµατικό κόστος της άντλησης δανειακών κεφαλαίων από την αγορά συνέχισε να αυξάνεται το δ τρίµηνο του 2007 και αυξήθηκε κατά 10 µονάδες βάσης περίπου µεταξύ Σεπτεµβρίου και εκεµβρίου του Η αύξηση αυτή οφείλεται στη σηµαντική διεύρυνση των διαφορών αποδόσεων των οµολόγων των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων το δ τρίµηνο του 2007 και τους δύο πρώτους µήνες του 2008 (βλ. ιάγραµµα 28), που υπεραντιστάθµισε την υποχώρηση που παρατηρήθηκε στις αποδόσεις των κρατικών οµολόγων. Παράλληλα, η αύξηση αυτών των διαφορών αποδόσεων ήταν πιο περιορισµένη έναντι εκείνης που παρατηρήθηκε στα οµόλογα των χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, αντανακλώντας το γεγονός ότι οι εντάσεις στη χρηµατοπιστωτική αγορά είχαν ιδιαίτερα σηµαντική επίδραση στον τραπεζικό τοµέα. Πιο πρόσφατα, στις αρχές Μαρτίου του 2008, το πραγ- µατικό κόστος της άντλησης δανειακών κεφαλαίων από την αγορά παρέµεινε σε γενικές γραµ- 52 Μάρτιος 2008

54 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις µές αµετάβλητο σε σχέση µε το 3,9%, επίπεδο στο οποίο είχε διαµορφωθεί στα τέλη εκεµβρίου του ιάγραµµα 28 ιαφορές αποδόσεων οµολόγων µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (µονάδες βάσης, µηνιαίοι µέσοι όροι) Το πραγµατικό κόστος των εισηγµένων µετοχών των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων αυξήθηκε ελαφρά το δ τρίµηνο του 2007, αντανακλώντας κυρίως τις χαµηλές επιδόσεις της χρηµατιστηριακής αγοράς. Ως εκ τούτου, αν και η απόκλιση µεταξύ του πραγµατικού κόστους των εισηγµένων µετοχών και του πραγµατικού κόστους της χρηµατοδότησης µέσω χρέους παρέµεινε µεγάλη, παρουσίασε περαιτέρω µείωση, και τον Οκτώβριο του 2007 διαµορφώθηκε στο χαµηλότερο επίπεδο από το α τρίµηνο του Πιο πρόσφατα, στα τέλη Φεβρουαρίου του 2008, αντανακλώντας τις έντονες δυσµενείς εξελίξεις στη χρηµατιστηριακή αγορά, το πραγ- µατικό κόστος των εισηγµένων µετοχών δια- µορφώθηκε σε επίπεδο 42 µονάδων βάσης υψηλότερα από ό,τι στο τέλος του Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Οι διαφορές αποδόσεων των οµολόγων των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων υπολογίζονται έναντι των αποδόσεων των κρατικών οµολόγων κατηγορίας ΑΑΑ. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΟΕΣ Σύµφωνα µε τα συγκεντρωτικά στοιχεία σε επίπεδο επιχειρήσεων από τις λογιστικές καταστάσεις, η κερδοφορία των εισηγµένων µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων στη ζώνη του ευρώ, όπως µετράται µε βάση το λόγο των καθαρών εσόδων προς τις πωλήσεις, αυξήθηκε σηµαντικά το δ τρίµηνο του 2007 και διαµορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από το 1999 (βλ. ιάγραµµα 29). Όπως και τα προηγούµενα τρίµηνα, φαίνεται ότι η εξέλιξη της κερδοφορίας οφείλεται στη βελτιωµένη αποδοτικότητα υπό τη µορφή της µείωσης των λειτουργικών εξόδων ως ποσοστό των πωλήσεων και της έντονης δυναµικής των ταµειακών ροών, που αντισταθµίστηκαν εν µέρει από τις αυξήσεις της δανειακής επιβάρυνσης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων εξαιτίας τόσο της συσσώρευσης χρέους όσο και των υψηλότερων επιτοκίων. Όσον αφορά τις εξελίξεις των ταµειακών ροών, στο Πλαίσιο 6 παρέχονται ορισµένες ενδείξεις ότι οι υψηλές ταµειακές ροές διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην εξήγηση των σηµαντικών αυξήσεων που παρατηρούνται στους δείκτες ρευστότητας των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια. Όσον αφορά τις εξελίξεις της κερδοφορίας κατά τοµέα το δ τρίµηνο του 2007, ο λόγος των καθαρών εσόδων προς τις πωλήσεις των εισηγµένων µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων αυξήθηκε σε όλους τους οικονοµικούς τοµείς εκτός του τοµέα του χονδρικού και του λιανικού εµπορίου, που ενδεχοµένως επηρεάστηκαν δυσµενώς από το γεγονός ότι ο ρυθµός αύξησης της κατανάλωσης παρέµεινε συγκρατηµένος. Παρά τη συνολικά ευνοϊκή κατάσταση όσον αφορά την κερδοφορία των επιχειρήσεων, οι µη χρη- µατοπιστωτικές επιχειρήσεις αύξησαν περαιτέρω την εξωτερική τους χρηµατοδότηση το δ τρίµηνο του Έτσι, ο πραγµατικός ετήσιος ρυθµός αύξησης της χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (συµπεριλαµβανοµένων των δανείων των ΝΧΙ, των χρεογράφων και των εισηγµένων µετοχών) επιταχύνθηκε σε 5,0%, σε σύγκριση µε 4,9% το προηγούµενο τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 30). Ειδικότερα, η συµβολή της χρηµατοδότησης µέσω δανείων συνέχισε να αυξάνεται, καθώς ο ρυθµός αύξησης αυτής της χρηµατοδότησης διαµορφώθηκε σε 4,1% το δ τρίµηνο του Μάρτιος

55 ιάγραµµα 29 Λόγος κερδών εισηγµένων µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ (λόγος καθαρών εσόδων προς καθαρές πωλήσεις, τριµηνιαία στοιχεία) ιάγραµµα 30 Ανάλυση του πραγµατικού ετήσιου ρυθµού αύξησης της χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγές: Thomson Datastream και υπολογισµοί της. Πηγή:. Σηµείωση: Ως πραγµατικός ετήσιος ρυθµός αύξησης νοείται η διαφορά µεταξύ του ετήσιου ρυθµού αύξησης και του αποπληθωριστή του ΑΕΠ. 2007, ενώ η συµβολή της χρηµατοδότησης µέσω χρεογράφων παρέµεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητη. Τέλος, η έκδοση εισηγµένων µετοχών ανέκαµψε λίγο περισσότερο σε σύγκριση µε το γ τρίµηνο, αν και από πιο µακροπρόθεσµη προοπτική παρέµεινε συγκρατηµένη. Από µια ευρύτερη σκοπιά, και εάν συµπεριληφθούν οι µη εισηγµένες µετοχές, τα αποθεµατικά των ταµείων συντάξεων και άλλες απαιτήσεις, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων παρέµεινε σταθερός στο 6,5% το γ τρίµηνο του 2007, όπως φαίνεται από τα διαθέσιµα στοιχεία κατά κλάδο από τους λογαριασµούς της ζώνης του ευρώ. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις δια- µορφώθηκε σε πρωτοφανές επίπεδο (14,6%) τον Ιανουάριο του 2008, έναντι 14,5% το εκέµβριο του 2007 (βλ. Πίνακα 5 και Ενότητα 2.1). Έτσι, τους τελευταίους µήνες, η χρηµατοδότηση µέσω δανείων από τον τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων ήταν αρκετά υψηλότερη από τα σηµεία κορύφωσης που παρατηρήθηκαν σε προηγούµενους οικονοµικούς κύκλους, όπως οι ετήσιοι ρυθµοί αύξησης 12% και 14% που καταγράφηκαν το γ τρίµηνο του 2000 και το α τρίµηνο του 1990 αντίστοιχα. Στο πλαίσιο αυτό, οι εντάσεις στην πιστωτική αγορά που παρατηρούνται από το καλοκαίρι του 2007 δεν δείχνουν, µέχρι στιγ- µής, να έχουν επιβραδύνει τη ζήτηση των εταιριών της ζώνης του ευρώ για δάνεια ή την προθυµία των τραπεζών να παράσχουν κεφάλαια. Αυτό φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση µε τις ενδείξεις από την έρευνα του Ιανουαρίου του 2008 για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ, οι οποίες υποδεικνύουν καθαρή αυστηροποίηση των πιστοδοτικών κριτηρίων που εφαρµόζονται στα δάνεια και τους αλληλόχρεους λογαριασµούς επιχειρήσεων και χαµηλότερη καθαρή ζήτηση για δάνεια. 54 Μάρτιος 2008

56 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις Πίνακας 5 Χρηµατοδότηση µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (εκατοστιαίες µεταβολές, τέλος τριµήνου) α τρ β τρ Ιαν άνεια ΝΧΙ 13,1 12,6 13,3 14,0 14,5 14,6 έως ενός έτους 9,7 9,9 11,1 12,6 12,8 12,6 άνω του ενός και έως 5 έτη 20,8 18,6 19,9 20,3 21,8 22,6 άνω των 5 ετών 12,5 12,1 12,2 12,5 12,8 12,8 Εκδοθέντα χρεόγραφα 5,4 5,7 8,2 8,5 9,0 - βραχυπρόθεσµα 3,8 7,9 18,6 21,2 28,9 - µακροπρόθεσµα, εκ των οποίων: 1) 5,7 5,3 6,3 6,2 5,5 - σταθερού επιτοκίου 2,2 3,1 3,9 4,2 5,1 - κυµαινόµενου επιτοκίου 25,7 20,6 19,7 18,7 9,5 - Εισηγµένες µετοχές 0,8 0,9 1,2 1,3 1,3 - Υπόµνηση 2) Συνολική χρηµατοδότηση 6,1 6,2 6,6 6,5 - - άνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις 10,1 10,2 10,3 11,4 - - Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών 3) 4,7 4,5 4,0 3,4 - - Πηγές:, Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία του πίνακα αυτού (εξαιρουµένης της υπόµνησης) προέρχονται από τις νοµισµατικές και τραπεζικές στατιστικές και τις στατιστικές για την έκδοση τίτλων. Μικρές διαφορές µε τα στοιχεία των λογιστικών καταστάσεων οφείλονται κυρίως σε διαφορές των µεθόδων αποτίµησης. 1) Το άθροισµα των χρεογράφων σταθερού και των χρεογράφων κυµαινόµενου επιτοκίου µπορεί να µη συµφωνεί µε το σύνολο των µακροπρόθεσµων χρεογράφων, επειδή τα µακροπρόθεσµα χρεόγραφα µε µηδενικό τοκοµερίδιο, τα οποία ενσωµατώνουν επιδράσεις λόγω αποτίµησης, δεν εµφανίζονται χωριστά στον πίνακα. 2) Τα στοιχεία προέρχονται από τους τριµηνιαίους λογαριασµούς του τοµέα για την Ευρώπη. Η συνολική χρηµατοδότηση των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων περιλαµβάνει δάνεια, εκδοθέντα χρεόγραφα, µετοχές και λοιπές συµµετοχές, τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών, λοιπούς πληρωτέους λογαριασµούς και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα. Τα δάνεια προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις αποτελούνται από τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί από τα ΝΧΙ και τις λοιπές χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. 3) Περιλαµβάνονται τα αποθεµατικά των ταµείων συντάξεων. Ωστόσο, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι ο ρυθµός αύξησης των δανείων τείνει γενικά να αντιδρά µε καθυστέρηση αρκετών τριµήνων στις µεταβολές των πιστοδοτικών κριτηρίων. Παρά την επιβράδυνση (µε βάση τα αποτελέσµατα της έρευνας για τις τραπεζικές χορηγήσεις), ο ρυθµός αύξησης της ζήτησης δανείων παρέµεινε θετικός την υπό εξέταση περίοδο, καθώς οι εταιρίες συνέχισαν να ζητούν χρηµατοδότηση για πάγιες επενδύσεις και κεφάλαιο κίνησης (βλ. ιάγραµµα 31). Επιπλέον, µολονότι οι εξαγορές µέσω µόχλευσης έπαυσαν το δεύτερο εξάµηνο του 2007 και στις αρχές του 2008, οι υπόλοιπες συγχωνεύσεις και εξαγορές παρέµειναν σε σχετικώς υψηλά επίπεδα αυτή την περίοδο, στηρίζοντας έτσι τη ζήτηση για δάνεια. Επιπλέον, οι δυσκολίες πώλησης δανείων στη δευτερογενή αγορά δανείων, σε συνδυασµό ενδεχοµένως µε κάποια µείωση της τιτλοποίησης στον απόηχο των εντάσεων στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, ίσως οδήγησαν στην επέκταση υφιστάµενων δανείων ή στην άντληση κεφαλαίων από αλληλόχρεους λογαριασµούς. Επιπλέον, ο ρυθµός αύξησης των δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις ίσως στηρίχθηκε από τη σχετική αποµάκρυνση των δανειοληπτών από την άντληση δανειακών κεφαλαίων από την αγορά υπό το φως των δυσκολότερων συνθηκών στην αγορά εταιρικού χρέους τους τελευταίους µήνες. Όσον αφορά τις µελλοντικές εξελίξεις, µπορεί να αναµένεται κάποια επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των δανείων προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις, δεδοµένης της αυστηροποίησης των πιστοδοτικών κριτηρίων που σχετίζεται µε την ανα- Μάρτιος

57 ταραχή στη χρηµατοπιστωτική αγορά και µε τις επιδράσεις των βαθµιαίων αυξήσεων των βασικών επιτοκίων της από το τέλος του που εκδηλώνονται µε χρονική υστέρηση. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της έκδοσης χρεογράφων από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις επιταχύνθηκε κάπως το δ τρίµηνο του 2007 και διαµορφώθηκε σε 9,0% το εκέµβριο. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της έκδοσης βραχυπρόθεσµων χρεογράφων από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξήθηκε κατά περίπου 8 εκατοστιαίες µονάδες την ίδια περίοδο και διαµορφώθηκε σε 28,9%, ενώ ο ρυθµός αύξησης της έκδοσης µακροπρόθεσµων χρεογράφων υποχώρησε σε 5,5% (έναντι 6,2% το προηγού- µενο τρίµηνο), αντανακλώντας ίσως τις αυξήσεις των αποδόσεων των εταιρικών οµολόγων κατά την εν λόγω περίοδο. Επιπλέον, αυτοί οι υψηλοί ετήσιοι ρυθµοί αύξησης αντανακλούν σε µεγάλο βαθµό τις επιδράσεις της βάσης σύγκρισης, καθώς η εκδοτική δραστηριότητα επιβραδύνθηκε σηµαντικά στα τέλη του 2007, όπως µετράται µε βάση τον εποχικά διορθωµένο τριµηνιαίο ρυθµό αύξησης (ανηγµένο σε ετήσια βάση). ιάγραµµα 31 Αύξηση δανείων και παράγοντες που συµβάλλουν στη ζήτηση δανείων από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, καθαρά ποσοστά %) Πηγή:. Σηµείωση: Τα καθαρά ποσοστά αναφέρονται στη διαφορά µεταξύ του ποσοστού των τραπεζών που δηλώνουν ότι ο εν λόγω παράγοντας συνέβαλε στην αυστηροποίηση των πιστοδοτικών κριτηρίων και εκείνων που δηλώνουν ότι συνέβαλε σε χαλάρωση. Βλ. επίσης την έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις του Οκτωβρίου του Ο τοµέας των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων µπορεί επίσης να αντλήσει χρηµατοδότηση µέσω της έκδοσης χρεογράφων από χρηµατοπιστωτικές θυγατρικές (δηλ. µη νοµισµατικές χρη- µατοπιστωτικές επιχειρήσεις). Πράγµατι, αν και το µεγαλύτερο µέρος αυτής της χρηµατοδότησης ίσως συνδέεται µε τιτλοποιήσεις από τα ΝΧΙ, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των χρεογράφων που εκδίδονται από µη νοµισµατικές χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις παρέµεινε σε υψηλό επίπεδο το δ τρίµηνο του 2007 και διαµορφώθηκε σε 28,2% το εκέµβριο, και ίσως µε αυτή τη µορφή δανεισµού παρασχέθηκε επίσης περαιτέρω χρηµατοδότηση στον τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, αντίθετα µε ό,τι έγινε µε τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις, ο εποχικά διορθωµένος τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης (ανηγµένος σε ετήσια βάση) για το σύνολο της έκδοσης χρεογράφων από µη νοµισµατικές χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις επιταχύνθηκε σηµαντικά και δια- µορφώθηκε σε 31,5% το εκέµβριο του Ωστόσο, αυτό αντανακλά κυρίως την εκδοτική δραστηριότητα σε ένα µικρό αριθµό ευρωπαϊκών χωρών, όπου αποσπασµατικές ενδείξεις υποδηλώνουν ότι το µεγαλύτερο µέρος των τίτλων που εκδόθηκαν αφορούν ιδιωτικές τοποθετήσεις, και ενδεχοµένως τα ΝΧΙ αγόρασαν άµεσα τους τίτλους αυτούς από τους φορείς ειδικού σκοπού (βλ. Ενότητα 2.1). Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των εισηγµένων µετοχών που εκδίδονται από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις διαµορφώθηκε σε 1,3% το δ τρίµηνο του 2007, δηλ. παρέµεινε αµετάβλητος σε σύγκριση µε το προηγούµενο τρίµηνο. Όσον αφορά τις ροές, η καθαρή έκδοση εισηγµένων µετοχών από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις διαµορφώθηκε συνολικά σε 20 δισεκ. ευρώ το δ τρί- µηνο, δηλ. περίπου 5 δισεκ. ευρώ υψηλότερα από το µέσο όρο των τεσσάρων προηγούµενων τρι- 56 Μάρτιος 2008

58 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις µήνων, γεγονός που οφείλεται κυρίως στο σχετικά υψηλό ρυθµό αύξησης των ακαθάριστων εκδόσεων. Τέλος, όσον αφορά τις συνολικές εξελίξεις στην αποταµιευτική, χρηµατοδοτική και επενδυτική συµπεριφορά των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, φαίνεται, µε βάση στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, ότι το γ τρίµηνο του 2007 (το τελευταίο τρίµηνο για το οποίο υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία) τα κεφάλαια που αντλήθηκαν από τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ, χάρη στη συνεχιζόµενη υψηλή κερδοφορία τους και τη σηµαντική προσφυγή σε εξωτερική χρηµατοδότηση µέσω χρέους, συνέχισαν να χρησιµοποιούνται κυρίως προκειµένου να χρηµατοδοτήσουν ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου και (αν και σε µικρότερο βαθµό έναντι των προηγούµενων τριµήνων) χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις (βλ. ιάγραµµα 32). Επιπλέον, η αυξηµένη προσφυγή σε εξωτερική χρηµατοδότηση µέσω χρέους υποδηλώνει αύξηση του κενού χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ (δηλ. τις επενδύσεις µείον τις αποταµιεύσεις) το ιάγραµµα 32 Αποταµίευση, χρηµατοδότηση και επενδύσεις των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (κινητά αθροίσµατα τεσσάρων τριµήνων, ποσοστά % της ΑΠΑ) Πηγή: Λογαριασµοί της ζώνης του ευρώ. Σηµειώσεις: Το χρέος περιλαµβάνει τα δάνεια, τα χρεόγραφα και τα αποθεµατικά των ταµείων συντάξεων. Η κατηγορία λοιπά περιλαµβάνει χρηµατοπιστωτικά παράγωγα, άλλες υποχρεώσεις/απαιτήσεις και προσαρµογές. Πλαίσιο 6 ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΙΑΚΡΑΤΗΣΗΣ ΜΕΤΡΗΤΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙ- ΧΕΙΡΗΣΕΙΣ: ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Τα τελευταία χρόνια οι µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ αύξησαν σηµαντικά τους δείκτες ρευστότητάς τους (δηλ. τα µετρητά και τα ισοδύναµα µετρητών 1 ως ποσοστό των συνολικών στοιχείων ενεργητικού). Προκειµένου να εκτιµηθεί σωστά αυτή η εξέλιξη, η οποία είχε σχετικά ευρεία βάση στους διάφορους κλάδους, πρέπει να εξεταστούν οι δυνάµεις που εξηγούν αυτή την αύξηση. Για το σκοπό αυτό, στο παρόν Πλαίσιο αναλύεται η σχέση µεταξύ της διακράτησης µετρητών και ορισµένων πιθανών προσδιοριστικών παραγόντων της, χρησιµοποιώντας µια µεγάλη σειρά στατιστικών δεδοµένων για την περίοδο Γιατί διακρατούν ρευστά περιουσιακά στοιχεία οι µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις; Πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα της διακράτησης µετρητών 1 Τα µετρητά και τα ισοδύναµα µετρητών περιλαµβάνουν όλα τα ρευστά κεφάλαια (και έτσι αποτελούν ένα ευρύτερο φάσµα περιουσιακών στοιχείων έναντι του ευρέος νοµισµατικού µεγέθους M3). 2 Τα στοιχεία αυτά περιλαµβάνουν πάνω από παρατηρήσεις για περίπου µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις (εισηγ- µένες και µη) στη ζώνη του ευρώ. Προέρχονται από τη βάση δεδοµένων AMADEUS του Bureau van Dijk. Μάρτιος

59 Η διακράτηση µετρητών επηρεάζεται από τα µειονεκτήµατα και τα πλεονεκτήµατα της διακράτησης ρευστών περιουσιακών στοιχείων. Τα µειονεκτήµατα συνδέονται µε τις χαµηλότερες αποδόσεις που προσφέρουν τα κεφάλαια που επενδύονται σε αυτό το είδος περιουσιακών στοιχείων σε σύγκριση µε εναλλακτικούς τρόπους χρησιµοποίησης των κεφαλαίων. Αν υποθέσουµε ότι οι µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις αντιµετωπίζουν το δίληµµα να αποπληρώσουν δάνεια ή να διακρατήσουν µετρητά, η διαφορά µεταξύ των τραπεζικών επιτοκίων χορηγήσεων και του ποσοστού απόδοσης των στοιχείων του Μ3 µιας επιχείρησης (που περιλαµβάνουν ένα κάπως στενότερο φάσµα περιουσιακών στοιχείων από τα µετρητά και τα ισοδύναµα µετρητών που εξετάζονται εδώ) µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως προσεγγιστική µεταβλητή γι αυτό το κόστος ευκαιρίας. Το κόστος ευκαιρίας της διακράτησης µετρητών είναι πιθανό να είναι µεγαλύτερο για τις επιχειρήσεις µε µεγαλύτερη µόχλευση και εποµένως αναµένεται να υπάρχει αρνητική σχέση µεταξύ του δείκτη ρευστότητας των επιχειρήσεων και της δανειακής τους επιβάρυνσης. Όσον αφορά τα πλεονεκτήµατα της διακράτησης µετρητών, η βιβλιογραφία σχετικά µε τη διακράτηση µετρητών από τις επιχειρήσεις δίνει έµφαση σε δύο κύρια σηµεία: το κίνητρο του κόστους συναλλαγής (δηλ. τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να περιορίζουν το κόστος των συναλλαγών τους χρησιµοποιώντας µετρητά για την πραγµατοποίηση πληρωµών χωρίς να χρειάζεται να ρευστοποιούν περιουσιακά στοιχεία) και το προληπτικό κίνητρο (δηλ. την επιθυµία των επιχειρήσεων να συσσωρεύουν µετρητά προκειµένου να εξασφαλιστούν έναντι του κινδύνου έλλειψης µετρητών στο µέλλον). Το πρώτο συνεπάγεται µια θετική σχέση µεταξύ της διακράτησης µετρητών και των συναλλαγών των επιχειρήσεων (ή του επιπέδου δραστηριότητάς τους, µε προσεγγιστική µεταβλητή τις ταµειακές ροές) και µια αρνητική σχέση µεταξύ της διακράτησης µετρητών και των βραχυπρόθεσµων στοιχείων ενεργητικού εκτός των µετρητών (όπως οι εµπορικές πιστώσεις), τα οποία είναι δυσκολότερο να µετατραπούν σε µετρητά σε σύγκριση µε άλλα στοιχεία του ενεργητικού. Το προληπτικό κίνητρο συνεπάγεται θετική σχέση µεταξύ των δεικτών ρευστότητας και της µεταβλητότητας των ταµειακών ροών, καθώς και αρνητική σχέση µεταξύ των δεικτών ρευστότητας και (των λιγότερο ευµετάβλητων) ενσώµατων παγίων. Τέλος, τα κίνητρα διακράτησης µετρητών µπορεί να ποικίλλουν µεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικού µεγέθους, για παράδειγµα, λόγω διαφορών στον περιορισµό χρηµατοδότησης που αντιµετωπίζουν. Π.χ., εάν οι µικρές επιχειρήσεις έχουν πιο περιορισµένη πρόσβαση σε εξωτερική χρηµατοδότηση, ίσως αποφασίσουν να διακρατήσουν περισσότερα µετρητά προβλέποντας τη µελλοντική ανάγκη τους για κεφάλαια προκειµένου να χρηµατοδοτήσουν νέα έργα. Οι διαφορές στους περιορισµούς χρη- µατοδότησης µπορούν επίσης να οδηγήσουν σε διαφορές στο βαθµό στον οποίο η διακράτηση µετρητών επηρεάζεται από τις ταµειακές ροές. Η σχέση µεταξύ της διακράτησης µετρητών και των προσδιοριστικών παραγόντων της: περιγραφική ανάλυση Στα ιαγράµµατα Α έως ΣΤ παρουσιάζεται η σχέση µεταξύ των επιπέδων διακράτησης µετρητών και ενός αριθµού µεταβλητών οι οποίες, δεδοµένων των µειονεκτηµάτων και των πλεονεκτηµάτων της διακράτησης µετρητών, µπορεί να επηρεάσουν τους δείκτες ρευστότητας των επιχειρήσεων. Στα διαγράµµατα παρουσιάζεται ο µέσος δείκτης ρευστότητας (που ορίζεται ως τα µετρητά και τα ισοδύναµα µετρητών ως ποσοστό του συνόλου των στοιχείων ενεργητικού) για τις επιχειρήσεις που παρουσιάζουν υψηλά (δηλ. άνω του 90ού εκατοστηµορίου), µέσα (δηλ. µεταξύ του 45ου και του 55ου τεταρτηµορίου) και χαµηλά (δηλ. κάτω του 10ου εκατοστηµορίου) επίπεδα µιας δεδοµένης µεταβλητής. 58 Μάρτιος 2008

60 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα Α είκτες ρευστότητας για εταιρίες µε διαφορετικά επίπεδα δανειακής επιβάρυνσης (λόγος µετρητών και ισοδυνάµων µε µετρητά προς το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού) ιάγραµµα Β είκτες ρευστότητας για εταιρίες µε διαφορετικά επίπεδα ταµειακών ροών (λόγος µετρητών και ισοδυνάµων µε µετρητά προς το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού) Πηγές: AMADEUS (Bureau van Dijk) και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Η δανειακή επιβάρυνση ορίζεται ως ο λόγος του χρέους προς το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού. Πηγές: AMADEUS (Bureau van Dijk) και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Οι ταµειακές ροές ορίζονται ως ο λόγος των ταµειακών ροών προς τα στοιχεία ενεργητικού. Όπως δείχνει το ιάγραµµα Α, φαίνεται να υπάρχει µια σαφής σχέση µεταξύ της διακράτησης µετρητών από τις επιχειρήσεις (εκπεφρασµένη ως δείκτης ρευστότητας) και των επιπέδων της δανειακής τους επιβάρυνσης. Οι επιχειρήσεις µε µεγαλύτερη µόχλευση εµφανίζουν µικρότερη διακράτηση µετρητών, γεγονός που συνάδει µε το αυξηµένο κόστος ευκαιρίας διακράτησης ρευστών περιουσιακών στοιχείων. Σαφής είναι επίσης η εικόνα που παρουσιάζεται κατά τη σύγκριση της διακράτησης µετρητών των επιχειρήσεων µε διαφορετικούς δείκτες ταµειακών ροών προς στοιχεία ενεργητικού, όπου οι επιχειρήσεις µε µεγαλύτερες ταµειακές ροές σε σχέση µε τα στοιχεία ενεργητικού τους παρουσιάζουν επίσης υψηλότερους δείκτες ρευστότητας (βλ. ιάγραµµα Β). Η διαφορά είναι ιδιαίτερα µεγάλη για τις επιχειρήσεις µε τα υψηλότερα επίπεδα κεφαλαίων που δηµιουργούνται εσωτερικά. Ωστόσο, η διαφορά έχει αυξηθεί µε την πάροδο του χρόνου, δεδοµένου ότι οι επιχειρήσεις µε τις µεγαλύτερες ταµειακές ροές είναι εκείνες που παρουσιάζουν τη µεγαλύτερη αύξηση στη διακράτηση µετρητών τα τελευταία χρόνια. Οµοίως, παρατηρείται ότι οι επιχειρήσεις µε υψηλά επίπεδα ενσώµατων παγίων στις λογιστικές καταστάσεις τους παρουσιάζουν συµβαδίζοντας µε την πιο περιορισµένη µεταβλητότητα αυτού του τύπου του στοιχείου ενεργητικού σηµαντικά χαµηλότερο επίπεδο διακράτησης µετρητών έναντι των επιχειρήσεων µε µέσα και χαµηλά επίπεδα τέτοιων στοιχείων ενεργητικού που διαθέτουν παρεµφερείς δείκτες ρευστότητας (βλ. ιάγραµµα Γ). Συµβαδίζοντας µε το ρόλο της ως υποκατάστατο, παρατηρείται αρνητική σχέση µεταξύ της διακράτησης µετρητών και του καθαρού κεφαλαίου κίνησης (βλ. ιάγραµµα ). Οµοίως, στο ιάγραµµα Ε φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις διαφορετικού µεγέθους διαφέρουν σηµαντικά ως προς τους δείκτες ρευστότητάς τους, καθώς οι µικρότερες επιχειρήσεις διακρατούν σηµαντικά περισσότερα µετρητά από τις µεγαλύτερες. Τέλος, σε αντίθεση µε ό,τι θα αναµενόταν, η σχέση µεταξύ της µεταβλητότητας των ταµειακών ροών και της διακράτησης µετρητών δεν φαίνεται να είναι θετική σύµφωνα µε αυτή την απλή διµεταβλητή περιγραφική ανάλυση, καθώς οι επιχειρήσεις µε πιο ευµετάβλητες ταµειακές ροές φαίνεται να διακρατούν λιγότερα µετρητά (βλ. ιάγραµµα ΣΤ). Ωστόσο, ο υπολογισµός µιας εξίσωσης που συνδέει τη διακράτηση µετρητών µε όλους τους παραπάνω δυνητικούς προσδιορι- Μάρτιος

61 ιάγραµµα Γ είκτες ρευστότητας για εταιρίες µε διαφορετικά επίπεδα ενσώµατων παγίων (λόγος µετρητών και ισοδυνάµων µε µετρητά προς το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού) ιάγραµµα είκτες ρευστότητας για εταιρίες µε διαφορετικά επίπεδα καθαρού κεφαλαίου κίνησης (λόγος µετρητών και ισοδυνάµων µε µετρητά προς το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού) Πηγές: AMADEUS (Bureau van Dijk) και υπολογισµοί της. Πηγές: AMADEUS (Bureau van Dijk) και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Το καθαρό κεφάλαιο κίνησης ορίζεται ως τα βραχυπρόθεσµα στοιχεία ενεργητικού εκτός των µετρητών και των ισοδυνάµων µε µετρητά. στικούς παράγοντες, καθώς και µε το κόστος ευκαιρίας διακράτησης µετρητών, παρουσιάζει θετική σχέση µεταξύ της διακράτησης µετρητών και της µεταβλητότητας των ταµειακών ροών (βλ. πίνακα δίπλα στο ιάγραµµα Ζ). Επιπλέον, όπως αναµενόταν, προκύπτει αρνητικός συντελεστής για τη διαφορά µεταξύ των τραπεζικών επιτοκίων χορηγήσεων και του ποσοστού απόδοσης των στοιχείων του M3 των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων ενώ η αύξηση αυτής της ιάγραµµα Ε είκτες ρευστότητας για εταιρίες µε διαφορετικά µεγέθη (λόγος µετρητών και ισοδυνάµων µε µετρητά προς το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού) ιάγραµµα ΣΤ είκτες ρευστότητας για εταιρίες µε διαφορετικούς βαθµούς µεταβλητότητας των ταµειακών ροών (λόγος µετρητών και ισοδυνάµων µε µετρητά προς το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού) Πηγές: AMADEUS (Bureau van Dijk) και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Το µέγεθος της επιχείρησης ορίζεται ως συνάρτηση των στοιχείων ενεργητικού, των υπαλλήλων και του κύκλου εργασιών. Πηγές: AMADEUS (Bureau van Dijk) και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Η µεταβλητότητα της ταµειακής ροής µετρείται ως συντελεστής της διακύµανσης αυτής της µεταβλητής. 60 Μάρτιος 2008

62 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις Σχέση µεταξύ των δεικτών ρευστότητας και επιλεγµένων µεταβλητών ιάγραµµα Ζ Συµβολές στην εξέλιξη της διακράτησης ρευστότητας Μεταβλητή Συντελεστής σε εξίσωση δείκτη ρευστότητας Ταµειακές ροές ως ποσοστό % των 0,17 στοιχείων ενεργητικού Μεταβλητότητα ταµειακών ροών 0,003 Ενσώµατα πάγια ως ποσοστό % του συνόλου των στοιχείων ενεργητικού -0,004 ανειακή επιβάρυνση ως ποσοστό των στοιχείων ενεργητικού -0,02 Καθαρό κεφάλαιο κίνησης ως ποσοστό % των στοιχείων ενεργητικού -0,03 ιαφορά µεταξύ του τραπεζικού επιτοκίου χορηγήσεων και του ποσοστού απόδοσηςτων στοιχείων του M3-0,39 Σχέση µεταξύ της διακράτησης µετρητών και του µεγέθους: ψευδοµεταβλητή (µέγεθος = µέσο) -1,6 ψευδοµεταβλητή (µέγεθος = µεγάλο) -2,1 (εκατοστιαίες µονάδες) Πηγές: AMADEUS (Bureau van Dijk) και υπολογισµοί της. Σηµειώσεις: α) Ο πίνακας αναφέρει τους εκτιµώµενους συντελεστές όταν συσχετιστούν οι δείκτες ρευστότητας µε τις µεταβλητές που παρουσιάζονται στον πίνακα. Όλοι οι συντελεστές είναι σηµαντικοί στα συµβατικά (95%) επίπεδα εµπιστοσύνης. β) Το ιάγραµµα Ζ παρουσιάζει τη συµβολή την οποία έχουν στην εξέλιξη της διακράτησης µετρητών οι µεταβλητές που παρουσιάζονται στα ανωτέρω διαγράµµατα. Όλες οι µεταβλητές είναι σηµαντικές σε επίπεδο σηµαντικότητας 5%. διαφοράς κατά 100 µονάδες βάσης οδηγεί τις επιχειρήσεις στο να µειώσουν τη διακράτηση µετρητών τους κατά 0,4 εκατοστιαίες µονάδες (6% του µέσου δείκτη ρευστότητας). Στο ιάγραµµα Ζ παρουσιάζεται ο ρόλος που διαδραµατίζει κάθε µια από τις παραπάνω µεταβλητές στην εξήγηση των εξελίξεων της διακράτησης ρευστότητας τα τελευταία χρόνια σύµφωνα µε τους εκτιµώµενους συντελεστές όταν αυτές οι µεταβλητές συµπεριληφθούν σε µια εξίσωση δείκτη ρευστότητας. 3 Όπως φαίνεται, οι εξελίξεις της διακράτησης µετρητών επηρεάστηκαν σε µεγάλο βαθµό από τις µεταβολές του κόστους ευκαιρίας (µε προσεγγιστική µεταβλητή τη διαφορά µεταξύ του τραπεζικού επιτοκίου χορηγήσεων και του ποσοστού απόδοσης των στοιχείων του Μ3) στα τέλη της δεκαετίας του 90 και στις αρχές του 00, ενώ πιο πρόσφατα (την περίοδο ) ο ρόλος των επιτοκίων ήταν πιο περιορισµένος. Έτσι, τα τελευταία χρόνια οι αυξήσεις του λόγου των ταµειακών ροών προς τα στοιχεία ενεργητικού αντικατέστησαν τις διακυ- µάνσεις του κόστους ευκαιρίας ως ο κύριος παράγοντας που συµβάλλει στην αύξηση της διακράτησης µετρητών. Επιπλέον, την περίοδο οι εκτιµώµενες χρονικές ψευδοµεταβλητές είναι ολοένα θετικότερες, υποδηλώνοντας ότι άλλοι µακροοικονοµικοί παράγοντες µπορεί να συνέβαλαν επίσης στη συσσώρευση µετρητών τα τελευταία χρόνια. Για παράδειγµα, οι επιχειρήσεις ίσως συσσώρευσαν µετρητά προκειµένου να πραγµατοποιήσουν συγχωνεύσεις και εξαγορές, οι οποίες αυξήθηκαν έντονα τα τελευταία χρόνια. 4 Συνοπτικά, τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο παρόν Πλαίσιο υποδεικνύουν ότι η διακράτηση 3 Στο ιάγραµµα Ζ δεν εµφανίζεται η συµβολή της διακράτησης µετρητών που παρουσιάζεται µε χρονική υστέρηση, η οποία, δεδοµένων των υψηλών επιπέδων εµµονής που παρουσιάζει αυτή η µεταβλητή, θα εµφανιζόταν ως ο κύριος επεξηγηµατικός παράγοντας σε αυτή την ανάλυση συµβολής. 4 Βλ. το Πλαίσιο µε τίτλο Πρόσφατες τάσεις της δραστηριότητας συγχωνεύσεων και εξαγορών στη ζώνη του ευρώ στο τεύχος Ιουλίου του Μηνιαίου ελτίου. Μάρτιος

63 µετρητών συνδέεται µε µεταβλητές των λογιστικών καταστάσεων όπως η δανειακή επιβάρυνση, το καθαρό κεφάλαιο κίνησης και τα ενσώµατα πάγια, καθώς και µε άλλες µεταβλητές όπως το µέγεθος των επιχειρήσεων και οι ταµειακές ροές. Μεταξύ των παραγόντων αυτών, οι ταµειακές ροές φαίνεται να διαδραµάτισαν το σηµαντικότερο ρόλο στην εξήγηση των αυξήσεων των δεικτών ρευστότητας των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων που παρατηρήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Έτσι, η αύξηση της διακράτησης µετρητών από τις επιχειρήσεις συµβαδίζει σε γενικές γραµ- µές µε την ανάκαµψη της πραγµατικής οικονοµικής δραστηριότητας τα τελευταία χρόνια. Οι διακυµάνσεις του κόστους ευκαιρίας διακράτησης µετρητών επηρέασαν επίσης τις πρόσφατες εξελίξεις στη διακράτηση µετρητών, αν και σε µικρότερο βαθµό σε σύγκριση µε τα τέλη της δεκαετίας του 90, όταν η αύξηση αυτού του κόστους συνέβαλε στη µείωση των δεικτών ρευστότητας. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ Η αυξηµένη ζήτηση για χρηµατοδότηση µέσω χρέους των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων προκάλεσε περαιτέρω αύξηση του χρέους τους ως ποσοστού του ΑΕΠ και του ακαθάριστου λειτουργικού πλεονάσµατος το δ τρίµηνο του 2007, καθώς αυτοί οι λόγοι αυξήθηκαν σε 78% και περίπου 386% αντίστοιχα (βλ. ιάγραµµα 33). Σε συνδυασµό µε την άνοδο των επιτοκίων, αυτό το αυξανόµενο χρέος προκάλεσε περαιτέρω αύξηση της δανειακής επιβάρυνσης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων στα τέλη του 2007 (βλ. ιάγραµµα 34). 8 Επιπλέον, ο λόγος του χρέους προς τα στοιχεία ενεργητικού των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων αυξήθηκε ελαφρά το β και το γ τρίµηνο του 2007, µετά την υποχώρηση που παρατηρείται από το α τρίµηνο του Αυτή η αντι- ιάγραµµα 33 Λόγος χρέους του τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (ποσοστά %) ιάγραµµα 34 Καθαρή επιβάρυνση των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων λόγω τραπεζικών επιτοκίων (ποσοστά %) Πηγές:, Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµειώσεις: Το χρέος καταγράφεται βάσει των τριµηνιαίων ευρωπαϊκών κλαδικών λογαριασµών. Περιλαµβάνει δάνεια, εκδοθέντα χρεόγραφα και αποθεµατικά ταµείων συντάξεων. Το πιο πρόσφατο τρίµηνο αποτελεί εκτίµηση. Πηγή:. Σηµείωση: Η καθαρή επιτοκιακή επιβάρυνση ορίζεται ως η διαφορά µεταξύ των µεσοσταθµικών επιτοκίων δανεισµού και των µεσοσταθµικών επιτοκίων καταθέσεων για τον τοµέα των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων και βασίζεται στα υφιστάµενα υπόλοιπα. 8 Το ιάγραµµα 34 αναφέρεται στο µέσο επιτόκιο των δανείων των ΝΧΙ προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. Η εξέλιξη αυτής της σειράς αντιστοιχεί σε γενικές γραµµές στην εξέλιξη της συνολικής επιβάρυνσης από πληρωµή τόκων του τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, όπως αναφέρεται στα ενιαία στατιστικά στοιχεία για την οικονοµία και τις λογιστικές καταστάσεις της ζώνης του ευρώ. 62 Μάρτιος 2008

64 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις στροφή αντανακλά ενδεχοµένως τις συνεχιζόµενες αυξήσεις της εξωτερικής χρηµατοδότησης µέσω χρέους και την επιβράδυνση των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις αυτή την περίοδο. Συνολικά, ο συνεχιζόµενος υψηλός ρυθµός αύξησης της χρηµατοδότησης µέσω δανείων των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων φαίνεται να υποδεικνύει ότι οι µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να έχουν σχετικά εύκολη πρόσβαση στην εξωτερική χρηµατοδότηση. Παράλληλα, οι ενδείξεις καθαρής αυστηροποίησης των πιστοδοτικών κριτηρίων για τις επιχειρήσεις και η περαιτέρω αύξηση του κόστους εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων το δ τρίµηνο του 2007 υποδηλώνουν κάποια επιδείνωση των συνθηκών χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων στη ζώνη του ευρώ. 2.7 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΟΕΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ Το δ τρίµηνο του 2007 οι συνθήκες χρηµατοδότησης για τα δάνεια προς νοικοκυριά έγιναν κάπως αυστηρότερες, όπως αντανακλάται για παράδειγµα στην αύξηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων. Ωστόσο µέχρι στιγµής, η χρηµατοπιστωτική αναταραχή που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2007 φαίνεται ότι είχε µικρή επίδραση στο κόστος χρηµατοδότησης. Η δυναµική του δανεισµού των νοικοκυριών συνέχισε να επιβραδύνεται τον Ιανουάριο, συµβαδίζοντας µε την τάση που παρατηρείται από την άνοιξη του. Αυτό προκάλεσε επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης της δανειακής επιβάρυνσης το δ τρίµηνο του Ωστόσο, οι ροές των δανείων που χορηγήθηκαν από ΝΧΙ σε νοικοκυριά τους τελευταίους µήνες δεν υποδεικνύουν κάποια αξιοσηµείωτη επιβραδυντική επίδραση της διαταραχής. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ Τα στατιστικά στοιχεία για τα επιτόκια των ΝΧΙ και η έρευνα του Ιανουαρίου του 2008 για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ 9 υποδεικνύουν κάποια περαιτέρω αυστηροποίηση των συνθηκών χρηµατοδότησης το δ τρίµηνο του Τα επιτόκια χορηγήσεων των ΝΧΙ για δάνεια για αγορά κατοικίας αυξήθηκαν περαιτέρω το δ τρί- µηνο, ειδικότερα όσον αφορά τις µικρότερες και τις µεγαλύτερες περιόδους καθορισµού του επιτοκίου, αλλά µε µικρή ανοδική προσαρµογή των επιτοκίων χορηγήσεων για τις περιόδους καθορισµού του επιτοκίου µεταξύ ενός και δέκα ετών. Τα επιτόκια χορηγήσεων για τα δάνεια µε αρχική περίοδο καθορισµού του επιτοκίου µικρότερη του ενός έτους αυξήθηκαν κατά 15 µονάδες βάσης σε σύγκριση µε το µέσο επιτόκιο χορηγήσεων το γ τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 35) και η αντίστοιχη τιµή για δάνεια µε αρχική περίοδο καθορισµού του επιτοκίου άνω των δέκα ετών ήταν 12 µονάδες βάσης. Το εκέµβριο η διαφορά µεταξύ των µέσων επιτοκίων αυτών των δύο τύπων δανείων ήταν 22 µονάδες βάσης και η ανεστραµµένη τους διάρθρωση κατά διάρκειες παρέµεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητη σε σύγκριση µε το γ τρίµηνο. Οι εξελίξεις των επιτοκίων χορηγήσεων των ΝΧΙ για καταναλωτική πίστη εµφάνισαν κάπως διαφορετική πορεία. Πρώτον, υποχώρησαν το δ τρίµηνο σε σύγκριση µε το µέσο όρο του γ τριµήνου. εύτερον, η διάρθρωση κατά διάρκειες των επιτοκίων χορηγήσεων για καταναλωτική πίστη, η οποία ήταν επίπεδη το γ τρίµηνο του 2007, απέκτησε και πάλι ανοδική κλίση το δ τρίµηνο του ίδιου έτους. Αυτό αντανακλά µια υποχώρηση 13 µονάδων βάσης στο επιτόκιο χορηγήσεων για κατα- 9 Βλ. το Πλαίσιο µε τίτλο Αποτελέσµατα της έρευνας του Ιανουαρίου 2008 για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ στο τεύχος Φεβρουαρίου 2008 του Μηνιαίου ελτίου. Μάρτιος

65 ναλωτική πίστη µε αρχική περίοδο καθορισµού του επιτοκίου µικρότερη του ενός έτους σε σύγκριση µε το µέσο όρο του γ τριµήνου και µια µικρότερη υποχώρηση, κατά µόλις 2 µονάδες βάσης, του επιτοκίου χορηγήσεων για δάνεια µε αρχική περίοδο καθορισµού του επιτοκίου άνω των πέντε ετών. ιάγραµµα 35 Επιτόκια ΝΧΙ επί δανείων προς νοικοκυριά για αγορά κατοικίας (ποσοστά % ετησίως, µη περιλαµβανοµένων των επιβαρύνσεων, επιτόκια νέων εργασιών, σταθµισµένα στοιχεία 1) ) Η διαφορά µεταξύ των επιτοκίων χορηγήσεων των ΝΧΙ για δάνεια για αγορά κατοικίας και της απόδοσης των διετών κρατικών οµολόγων συνέχισε να διευρύνεται το δ τρίµηνο του 2007 σε σύγκριση µε το γ τρίµηνο, αντανακλώντας τόσο την αύξηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων όσο και την υποχώρηση της απόδοσης του διετούς κρατικού οµολόγου. Όσον αφορά την καταναλωτική πίστη, η διαφορά σε σχέση µε το επιτόκιο δώδεκα µηνών της αγοράς χρήµατος υποχώρησε ελαφρά, αντανακλώντας κυρίως την υποχώρηση του επιτοκίου χορηγήσεων. Στην έρευνα του Ιανουαρίου του 2008 για τις τραπεζικές χορηγήσεις, οι τράπεζες ανέφεραν συνολικά αυστηροποίηση των πιστοδοτικών κριτηρίων που εφαρµόζονται για την έγκριση δανείων προς νοικοκυριά για αγορά κατοικίας, όπως και στην έρευνα του Οκτωβρίου του Οι τράπεζες ανέφεραν ότι η αυστηροποίηση πραγµατοποιείται µέσω διαφόρων διαύλων, αλλά κυρίως µέσω της διεύρυνσης των περιθωρίων για τις µέσες χορηγήσεις. Αυτό συµβαδίζει µε την αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων των Πηγή:. 1) Για την περίοδο από το εκέµβριο του 2003 και εξής, τα επιτόκια των ΝΧΙ σταθµίζονται µε βάση τον κινητό µέσο όρο 12 µηνών του όγκου των νέων εργασιών σε κάθε χώρα. Για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεµβρίου 2003, η στάθµιση βασίζεται στο µέσο όρο του όγκου των νέων εργασιών το Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στο Πλαίσιο µε τίτλο Ανάλυση των επιτοκίων των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ στο τεύχος Αυγούστου 2004 του Μηνιαίου ελτίου της. ΝΧΙ το δ τρίµηνο και την παρατηρούµενη διεύρυνση των περιθωρίων. Όσον αφορά την καταναλωτική πίστη, το καθαρό υπόλοιπο των τραπεζών που ανέφεραν αυστηροποίηση των πιστοδοτικών κριτηρίων αυξήθηκε κάπως το δ τρίµηνο του 2007 σε σύγκριση µε το προηγούµενο τρίµηνο. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΟΕΣ Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών δανείων προς τα νοικοκυριά υποχώρησε σε 7,4% το γ τρίµηνο του 2007, έναντι 7,5% το β τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 36). Αυτή η περαιτέρω επιβράδυνση οφείλεται κυρίως στο χαµηλότερο ετήσιο ρυθµό αύξησης των δανείων των ΝΧΙ. Ο ετήσιος ρυθ- µός αύξησης των λοιπών δανείων συνέχισε να υπερβαίνει το ρυθµό αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς νοικοκυριά. Τα διαθέσιµα στοιχεία για τα δάνεια των ΝΧΙ υποδεικνύουν ότι ο ετήσιος ρυθ- µός αύξησης των συνολικών δανείων προς τα νοικοκυριά συνέχισε να υποχωρεί το δ τρίµηνο. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά διαµορφώθηκε σε 6,1% τον Ιανουάριο του 2008, έναντι 6,6% το δ τρίµηνο και 7,0% το γ τρίµηνο του Αυτό αντανακλά µια µείωση της συµβολής των δανείων για αγορά κατοικίας, ενώ η συµβολή της καταναλωτικής πίστης σχεδόν σταθεροποιήθηκε. Συνολικά, τα στοιχεία για τα δάνεια των ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά τους τελευταίους µήνες δεν δείχνουν ότι οι πρόσφατες εξελίξεις στη χρηµατοπιστωτική αγορά 64 Μάρτιος 2008

66 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα 36 δανείων προς νοικοκυριά (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες, τέλος τριµήνου) ιάγραµµα 37 Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις των νοικοκυριών (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγή:. Σηµείωση: Το σύνολο των δανείων αποτελείται από τα δάνεια προς νοικοκυριά από όλους τους θεσµικούς τοµείς συµπεριλαµβανοµένου του υπόλοιπου κόσµου. Για το δ τρίµηνο του 2007 το σύνολο των δανείων υπολογίστηκε βάσει των συναλλαγών που καταγράφηκαν στις νοµισµατικές και τραπεζικές στατιστικές. Πληροφορίες για τις διαφορές ως προς τον υπολογισµό των ρυθ- µών αύξησης µεταξύ δανείων των ΝΧΙ και συνόλου των δανείων βλ. στις σχετικές τεχνικές σηµειώσεις. Πηγές: και Eurostat. 1) Περιλαµβάνονται τα δάνεια, οι λοιπές απαιτήσεις και τα χρη- µατοπιστωτικά παράγωγα. είχαν εµφανή µειωτική επίδραση που θα µπορούσε να ενισχύσει την καθοδική τάση του ρυθµού αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά που παρατηρείται από τις αρχές του. Η βαθµιαία επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των δανείων για αγορά κατοικίας που καταγράφεται τα τελευταία τρίµηνα (6,9% τον Ιανουάριο του 2008, έναντι 7,7% και 8,1% το δ και το γ τρίµηνο του 2007) συνδέεται µε την παρατηρούµενη επιβράδυνση της δυναµικής της αγοράς κατοικιών σε ορισµένες χώρες της ζώνης του ευρώ, καθώς και µε την επίδραση των υψηλότερων επιτοκίων των στεγαστικών δανείων στη ζώνη του ευρώ. Στην έρευνα του Ιανουαρίου του 2008 για τις τραπεζικές χορηγήσεις, οι τράπεζες συνέχισαν να υποδεικνύουν ότι τόσο οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών όσο και η επιδείνωση των προσδοκιών σχετικά µε τη γενική οικονοµική δραστηριότητα αποτελούν τους κύριους παράγοντες που συµβάλλουν στην επιβράδυνση της ζήτησης των νοικοκυριών για στεγαστικά δάνεια. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της καταναλωτικής πίστης διαµορφώθηκε σε 5,8% τον Ιανουάριο, έναντι 5,3% το δ τρίµηνο και 5,7% το γ τρίµηνο του Πέραν των µηνιαίων εξελίξεων, που ορισµένες φορές είναι ευµετάβλητες, ο ρυθµός αύξησης της καταναλωτικής πίστης επιβραδύνθηκε το δεύτερο εξάµηνο του 2007, γεγονός που δείχνει σε γενικές γραµµές να συνάδει µε το βραδύτερο ρυθµό αύξησης των λιανικών πωλήσεων εκτός των ειδών διατροφής που παρατηρείται τα τελευταία τρίµηνα και την υποχώρηση της εµπιστοσύνης των καταναλωτών το δ τρίµηνο. Η έρευνα του Μάρτιος

67 Ιανουαρίου του 2008 για τις τραπεζικές χορηγήσεις έδειξε µια ελαφρά µείωση του καθαρού υπολοίπου των τραπεζών που ανέφεραν αύξηση της ζήτησης για καταναλωτική πίστη και λοιπά δάνεια. Όσον αφορά την πλευρά του ενεργητικού στη λογιστική κατάσταση του τοµέα των νοικοκυριών της ζώνης του ευρώ, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων επιβραδύνθηκε σε 3,4% το γ τρίµηνο του 2007 έναντι 3,9% το β τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 37). Η συµβολή του νοµίσµατος και των καταθέσεων, καθώς και των µετοχών και άλλων µετοχικών τίτλων, παρέµεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητη, αλλά η συµβολή των χρεογράφων συνέχισε να υποχωρεί. Τέλος, τα τεχνικά αποθεµατικά των ασφαλιστικών εταιριών και άλλα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία συνέβαλαν επίσης λιγότερο έναντι του προηγούµενου τριµήνου. Συνολικά, οι επενδύσεις σε νόµισµα και καταθέσεις, καθώς και οι επενδύσεις σε ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προϊόντα δύο κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται σε αντίθετα άκρα του φάσµατος διάρκειας αλλά θεωρούνται σχετικά ασφαλείς επενδύσεις συνέχισαν να αποτελούν τους κύριους παράγοντες συµβολής στο συνολικό ρυθµό αύξησης των επενδύσεων των νοικοκυριών. ιάγραµµα 38 Χρέος των νοικοκυριών και πληρωµές για τόκους (ποσοστά %) ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ Ο ρυθµός αύξησης της δανειακής επιβάρυνσης των νοικοκυριών ως ποσοστό των ακαθάριστων εσόδων συνέχισε να σταθεροποιείται ελαφρά λόγω της επιβράδυνσης του καθαρού δανεισµού των νοικοκυριών (βλ. ιάγραµµα 38). Ο λόγος του χρέους προς τα έσοδα αυξήθηκε σε περίπου 93% το δ τρίµηνο του 2007, ενώ ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ αυξήθηκε οριακά και δια- µορφώθηκε σε 60,5% περίπου. Το επίπεδο της δανειακής επιβάρυνσης των νοικοκυριών στη ζώνη του ευρώ παραµένει µικρό σε σχέση µε τα διεθνή δεδοµένα, ιδίως συγκρινόµενο µε τις ΗΠΑ ή το Ηνωµένο Βασίλειο. Η επιβάρυνση από πληρωµή τόκων (όπως µετράται ως ποσοστό του διαθέσιµου εισοδήµατος) αυξήθηκε περαιτέρω σε 3,2% το γ τρίµηνο του 2007 (την τελευταία περίοδο για την οποία υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία από τους ενιαίους λογαριασµούς της ζώνης του ευρώ), αλλά παραµένει κάτω από το σηµείο κορύφωσης του Πηγές: και Eurostat. Σηµειώσεις: Το χρέος των νοικοκυριών περιλαµβάνει το σύνολο των δανείων προς τα νοικοκυριά από όλους τους θεσµικούς τοµείς, συµπεριλαµβανοµένου του υπόλοιπου κόσµου. Οι πληρωµές για τόκους δεν περιλαµβάνουν το πλήρες κόστος χρηµατοδότησης που κατέβαλαν τα νοικοκυριά, καθώς δεν περιέχονται οι αµοιβές για χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες. 1) εν είναι διαθέσιµα τα στοιχεία του δ τριµήνου του ) Τα στοιχεία που παρουσιάζονται για το τελευταίο τρίµηνο αποτελούν εν µέρει εκτιµήσεις. 66 Μάρτιος 2008

68 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος 3 Τ Ι Μ Ε Σ Κ Α Ι Κ Ο Σ Τ Ο Σ Το Φεβρουάριο του 2008 ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ εκτιµάται ότι παρέµεινε στο 3,2%, δηλ. αµετάβλητος από τον Ιανουάριο. Αυτό επιβεβαιώνει τη συνεχιζόµενη έντονη ανοδική πίεση στον πληθωρισµό βραχυπρόθεσµα που προέρχεται κυρίως από τις έντονες αυξήσεις στις τιµές των βασικών εµπορευµάτων, ιδίως του πετρελαίου και των ειδών διατροφής, τους τελευταίους µήνες. Συνολικά, ο ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ είναι πιθανό να παραµείνει σηµαντικά υψηλότερα του 2% τους επόµενους µήνες και να επιβραδυνθεί βαθµιαία αργότερα στο έτος. Σύµφωνα µε τις τελευταίες µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της, ο ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ ανα- µένεται να κυµανθεί µεταξύ 2,6% και 3,2% το 2008 και µεταξύ 1,5% και 2,7% το Αυτές οι προβολές βασίζονται στις παραδοχές ότι η πρόσφατη δυναµική των τιµών των βασικών εµπορευµάτων θα περιοριστεί στο χρονικό ορίζοντα των προβολών, συµβαδίζοντας µε τις τιµές των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης, και ότι η πίεση από το κόστος εργασίας και τα περιθώρια κέρδους θα είναι περιορισµένη. Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές του πληθωρισµού µεσοπρόθεσµα παραµένουν ανοδικοί. 3.1 ΤΙΜΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Ο συνολικός πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ αυξήθηκε έντονα από το φθινόπωρο του Σύµφωνα µε την προκαταρκτική εκτίµηση της Eurostat, εκτιµάται ότι σταθεροποιήθηκε το Φεβρουάριο αφού διαµορφώθηκε σε πρωτοφανές επίπεδο (3,2%) τον Ιανουάριο µετά από πέντε διαδοχικούς µήνες έντονων αυξήσεων (βλ. ιάγραµµα 39). 1 Η έντονη επιτάχυνση του ετήσιου ρυθµού αύξησης του συνολικού Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ από 1,7% το Σεπτέµβριο του 2007 στο τρέχον υψηλό επίπεδο οφείλεται σε σηµαντικές συµβολές τόσο από τη συνιστώσα της ενέργειας όσο και από αυτή των ειδών διατροφής (κυρίως των επεξεργασµένων), οι οποίες, µε τη σειρά τους, οφείλονται στην πρόσφατη άνοδο των τιµών του πετρελαίου και των τροφίµων στις παγκόσµιες αγορές. 1 Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η ερµηνεία της εξέλιξης των τιµών τον Ιανουάριο αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση εξαιτίας της έντονης επίδρασης εποχικών παραγόντων (εποχικές εκπτώσεις και εξελίξεις στα µη επεξεργασµένα είδη διατροφής) και µεµονωµένων παραγόντων µε µακρόχρονη επίδραση (όπως οι µεταβολές των διοικητικά καθοριζόµενων τιµών και των έµµεσων φόρων), καθώς και των αναθεωρήσεων των τιµών που γίνονται συνήθως από µεγάλο αριθµό επιχειρήσεων στις αρχές του έτους. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το Πλαίσιο µε τίτλο Λεπτοµερής εξέταση των µεταβολών του Εν ΤΚ του Ιανουαρίου κάθε έτους και σύγκριση µε τις εξελίξεις τους υπόλοιπους µήνες στο τεύχος Μαρτίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου. Πίνακας 6 Η εξέλιξη των τιµών (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) Εν ΤΚ και οι συνιστώσες του Γενικός δείκτης 1) Ενέργεια Μη επεξεργασµένα είδη διατροφής Επεξεργασµένα είδη διατροφής Βιοµηχανικά αγαθά εκτός ενέργειας Υπηρεσίες Άλλοι δείκτες τιµών Τιµές παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων Τιµές πετρελαίου (ευρώ/βαρέλι) Τιµές βασικών εµπορευµάτων εκτός ενέργειας 2007 Σεπτ Οκτ Νοέµ εκ Ιαν Φεβρ ,2 2,1 2,1 2,6 3,1 3,1 3,2 3,2 7,7 2,6 3,0 5,5 9,7 9,2 10,6. 2,8 3,0 2,1 3,1 3,0 3,1 3,3. 2,1 2,8 3,1 3,8 4,6 5,1 5,8. 0,6 1,0 1,0 1,1 1,1 1,0 0,7. 2,0 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5. 5,1 2,8 2,7 3,3 4,2 4,3 4,9. 52,9 52,8 55,2 57,7 62,8 62,8 62,4 64,0 24,8 9,2 6,9 3,5-0,1 1,4 10,4 15,0 Πηγές: Eurostat, HWWA και υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Thomson Financial Datastream. Σηµείωση: Τα στοιχεία για τις τιµές βιοµηχανικού παραγωγού αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου και της Μάλτας. 1) Ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ για το Φεβρουάριο του 2008 αφορά την προκαταρκτική εκτίµηση της Eurostat. Μάρτιος

69 Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής του Εν ΤΚ των τιµών της ενέργειας αυξήθηκε σε 10,6% τον Ιανουάριο, έναντι µέσου όρου 8,1% το δ τρί- µηνο του 2007 και διαµορφώθηκε αρκετά υψηλότερα από το µέσο όρο 2,6% που καταγράφηκε το 2007 συνολικά. Οι τιµές του πετρελαίου δια- µορφώθηκαν σε πολύ υψηλά επίπεδα στις αρχές του έτους. Ωστόσο, η αύξηση των τιµών του πετρελαίου σε όρους ευρώ µετριάστηκε κάπως από την ανατίµηση της συναλλαγµατικής ισοτι- µίας του ευρώ. Η σχετική ανάκαµψη του περιθωρίου κέρδους του τοµέα διύλισης πετρελαίου, το οποίο παραµένει επί του παρόντος σε σχετικά χαµηλό επίπεδο, ίσως συνέβαλε επίσης στις πρόσφατες αυξήσεις των τιµών της ενέργειας για τον τελικό καταναλωτή στη ζώνη του ευρώ. ιάγραµµα 39 Ανάλυση του πληθωρισµού βάσει του Εν ΤΚ: κύριες συνιστώσες (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µηνιαία στοιχεία) Τους τελευταίους µήνες, οι υψηλότερες τιµές καταναλωτή των ειδών διατροφής στη ζώνη του ευρώ συνέχισαν να αποτελούν τον κύριο παράγοντα που συνέβαλε στη συνολική δυναµική του Εν ΤΚ. Οι εξελίξεις στις τιµές τόσο των επεξεργασµένων όσο και των µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής, που έχουν από κοινού συντελεστή στάθµισης 19,6% στο καλάθι του Εν ΤΚ, συνέβαλαν κατά µέσο όρο κατά 0,75 της εκατοστιαίας µονάδας περίπου στο συνολικό ετήσιο πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ µεταξύ Σεπτεµβρίου του 2007 και Ιανουαρίου του Αυτό προκλήθηκε από µια άνοδο των τιµών ορισµένων γεωργικών βασικών εµπορευµάτων στις διεθνείς αγορές που παρατηρείται από τα µέσα του 2007, λόγω ενός συνδυασµού παραγόντων της Πηγή: Eurostat. προσφοράς και της ζήτησης, τόσο µεταβατικών όσο και διαρθρωτικών. 2 Ωστόσο, σε αντίθεση µε παλαιότερα περιστατικά διαταραχών των τιµών των ειδών διατροφής, οι πρόσφατες εξελίξεις στις τιµές των βασικών ειδών διατροφής παγκοσµίως επηρέασαν περισσότερο τις τιµές των επεξεργασµένων ειδών διατροφής. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των τιµών των επεξεργασµένων ειδών διατροφής επιταχύνθηκε σε 5,8% τον Ιανουάριο, δηλ. διαµορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί στον επίσηµο δείκτη από το 1999, σηµειώνοντας περαιτέρω άνοδο από τον ήδη αυξη- µένο µέσο ετήσιο ρυθµό (4,5%) του τελευταίου τριµήνου του Αυτό οφείλεται κυρίως στις έντονες αυξήσεις, σε µηνιαίους όρους, των τιµών των γαλακτοκοµικών προϊόντων, των δηµητριακών και της ζάχαρης. Αντιθέτως, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των τιµών των µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής κατέγραψε µικρότερες αυξήσεις τους τελευταίους µήνες. Αυξήθηκε ελαφρά σε 3,3% τον Ιανουάριο, κυρίως εξαιτίας της συνεχιζόµενης αύξησης των τιµών του κρέατος, οι οποίες επηρεάστηκαν ενδεχοµένως από το αυξανόµενο κόστος των ζωοτροφών, και ενισχύθηκε τον Ιανου- 2 Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το Πλαίσιο µε τίτλο Οι τιµές των ειδών διατροφής στη ζώνη του ευρώ: πρόσφατες εξελίξεις και προοπτικές στο τεύχος εκεµβρίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου. 68 Μάρτιος 2008

70 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος άριο από ορισµένες εποχικές επιδράσεις σε άλλες υποσυνιστώσες. Το µέγεθος των αυξήσεων των τιµών καταναλωτή των ειδών διατροφής τους τελευταίους µήνες ποικίλλει σηµαντικά µεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ, λόγω των διαφορών ως προς τις συνθήκες της ζήτησης, τη διάρθρωση των αγορών και τις ανταγωνιστικές πιέσεις στους τοµείς του λιανικού εµπορίου και της διανοµής. 3 Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής του Εν ΤΚ εκτός των ειδών διατροφής και της ενέργειας παρέµεινε σε γενικές γραµµές σταθερός τους τελευταίους µήνες, αν και σε σχετικά υψηλό επίπεδο. Αυτή η σταθερότητα αντανακλά την υποτονική βραχυπρόθεσµη δυναµική των τιµών των δύο µεγαλύτερων συνιστωσών του Εν ΤΚ, συγκεκριµένα των υπηρεσιών και των βιοµηχανικών αγαθών εκτός της ενέργειας. Ωστόσο, οι ετήσιοι ρυθµοί αύξησής τους παρέµειναν υψηλότεροι έναντι των προηγούµενων ετών. Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών των βιοµηχανικών αγαθών εκτός της ενέργειας διαµορφώθηκε σε 0,7% τον Ιανουάριο, δηλ. ελαφρά χαµηλότερα από το 1,0% περίπου που καταγράφηκε στη διάρκεια του Ωστόσο, αυτή η επιβράδυνση οφείλεται πιθανότατα στην εξέλιξη των εποχικών εκπτώσεων, καθώς και σε ορισµένες επιδράσεις της βάσης σύγκρισης λόγω της αύξησης του ΦΠΑ στη Γερµανία τον Ιανουάριο του Το γεγονός ότι η βραχυπρόθεσµη δυναµική παραµένει υποτονική παρά τις πιέσεις στο κόστος εισροών που σηµατοδοτούνται από τα ιστορικώς υψηλά επίπεδα των εγχώριων τιµών παραγωγού καταναλωτικών αγαθών και της χρησιµοποίησης του παραγωγικού δυναµικού στον τοµέα της µεταποίησης µπορεί να αποδοθεί στην καθοδική επίδραση της εξέλιξης της συναλλαγµατικής ισοτιµίας στις πιέσεις των τιµών των εισαγοµένων, σε ένα περιβάλλον έντονου διεθνούς ανταγωνισµού. Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών των υπηρεσιών παρέµεινε αµετάβλητος σε σχετικά υψηλό επίπεδο (2,5%) τον Ιανουάριο για πέµπτο διαδοχικό µήνα. Αυτό ωστόσο, συγκαλύπτει αντίρροπες εξελίξεις στις υποκατηγορίες των υπηρεσιών. Ειδικότερα, η δυναµική του πληθωρισµού φαίνεται να είναι υψηλότερη στον τοµέα των εστιατορίων και των καφέ (3,7% τον Ιανουάριο), καθώς και στην εκπαίδευση (9,4% τον Ιανουάριο), η οποία επηρεάστηκε ιδιαίτερα από την έντονη αύξηση των διδάκτρων στα γερµανικά πανεπιστήµια τον Απρίλιο του Αντιθέτως, ο πληθωρισµός στον τοµέα των υπηρεσιών επικοινωνιών συνολικά παρέµεινε αρνητικός (-2,9% τον Ιανουάριο). Στο Πλαίσιο 7 εξετάζονται οι πρόσφατες τάσεις των δεικτών του λεγόµενου βασικού πληθωρισµού. Στο Πλαίσιο φαίνεται ότι οι περισσότεροι δείκτες βασικού πληθωρισµού εµφανίζουν ανοδικές τάσεις τους τελευταίους µήνες. 3 Βλ. το Πλαίσιο που αναφέρεται στην υποσηµείωση 2. Πλαίσιο 7 ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟΥΣ ΕΙΚΤΕΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΚΟΥ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Ο σκοπός της ορίζεται σε όρους µετρούµενου Εν ΤΚ. Ωστόσο, η παρακολούθηση άλλων δεικτών αύξησης των τιµών µπορεί να είναι χρήσιµη για τον εντοπισµό και την ανάδειξη των πιο µακροπρόθεσµων τάσεων των τιµών, καθώς και της φύσης και των πηγών των δυνάµενων που επηρεάζουν τη συνολική δυναµική των τιµών. Για το σκοπό αυτό, στην οικονοµική βιβλιογραφία έχουν προταθεί ορισµένοι δείκτες του βασικού πληθωρισµού, ή του πυρήνα του Μάρτιος

71 ιάγραµµα Α Εξέλιξη επιλεγµένων δεικτών του πληθωρισµού βάσει του Εν ΤΚ στη ζώνη του ευρώ ιάγραµµα Β Κατανοµή των συχνοτήτων των συνιστωσών του Εν ΤΚ (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µηνιαία στοιχεία) (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Βλ. σηµείωση του πίνακα. Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Το διάγραµµα εµφανίζει τη µη σταθµισµένη κατανοµή συχνοτήτων των ετήσιων µεταβολών τιµών των 93 στοιχείων του Εν ΤΚ τόσο για το όσο και για το πληθωρισµού. 1 Οι δείκτες του βασικού πληθωρισµού που βασίζονται σε εξαιρέσεις και αποτελούν ένα σύνολο δεικτών που αναφέρεται συχνά µπορούν να ταξινοµηθούν σε δύο κύριους τύπους: τους δείκτες που βασίζονται σε πάγιες εξαιρέσεις (και αποκλείουν πάντοτε τα ίδια στοιχεία, όπως ο Εν ΤΚ εκτός των µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής και της ενέργειας) και τους δείκτες που βασίζονται σε στατιστικές εξαιρέσεις (και οι οποίοι αποκλείουν ακραίες τιµές σε οποιοδήποτε δεδοµένο χρονικό σηµείο, όπως οι µέσοι δείκτες που βασίζονται σε απαλοιφή των ακραίων τιµών). 2 Στο παρόν Πλαίσιο εξετάζονται και αξιολογούνται οι πρόσφατες εξελίξεις ορισµένων από αυτούς τους συγκεκριµένους δείκτες βασικού πληθωρισµού. Τον Ιανουάριο του 2008 οι δείκτες του βασικού πληθωρισµού που βασίζονται σε εξαιρέσεις δια- µορφώθηκαν σε επίπεδα κάτω του ρυθµού αύξησης του συνολικού πληθωρισµού βάσει του Εν ΤΚ (βλ. ιάγραµµα Α και τον πίνακα). Παράλληλα, αφού αυξήθηκαν στη διάρκεια του 2007, οι περισσότεροι δείκτες βρίσκονται επί του παρόντος σε υψηλά επίπεδα, άνω του 2,0%. Η µόνη εξαίρεση είναι ο δείκτης του πληθωρισµού βάσει του Εν ΤΚ εκτός των ειδών διατροφής και της ενέργειας, που διαµορφώθηκε σε 1,7% τον Ιανουάριο του 2008 και παρέµεινε κάτω του 2,0% στη διάρκεια του 2007, αν και αυξήθηκε έναντι του µέσου όρου του. Οι πιο υποτονικοί ρυθ- µοί αύξησης που παρατηρήθηκαν σε αυτό το δείκτη σε σύγκριση µε την εξέλιξη άλλων δεικτών του βασικού πληθωρισµού που βασίζονται σε πάγιες εξαιρέσεις, όπως ο Εν ΤΚ εκτός των ειδών 1 Η έννοια του βασικού πληθωρισµού, αν και εκ πρώτης όψεως δείχνει ελκυστική ως τρόπος εντοπισµού και ανάδειξης των πιο µακροπρόθεσµων τάσεων των τιµών και της φύσης και των πηγών των δυνάµεων που επηρεάζουν τη δυναµική των τιµών του µετρούµενου πληθωρισµού, έχει αποδειχθεί δύσχρηστη σε πρακτικές εφαρµογές. Για µια λεπτοµερή ανάλυση, βλ. το άρθρο µε τίτλο είκτες του βασικού πληθωρισµού στη ζώνη του ευρώ στο τεύχος Ιουλίου 2001 του Μηνιαίου ελτίου. 2 Οι δείκτες που βασίζονται σε πάγιες εξαιρέσεις περιλαµβάνουν το συστηµατικό αποκλεισµό επιλεγµένων συνιστωσών του Εν ΤΚ, ενώ οι δείκτες που βασίζονται σε στατιστικές εξαιρέσεις αποκλείουν τις µικρότερες και τις µεγαλύτερες µεταβολές των τιµών σε οποιοδήποτε δεδοµένο χρονικό σηµείο. 70 Μάρτιος 2008

72 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος Πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ στη ζώνη του ευρώ και επιλεγµένοι δείκτες βασικού πληθωρισµού (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µηνιαία στοιχεία) Πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ 1) Επιλεγµένοι δείκτες βασικού πληθωρισµού είκτες που βασίζονται σε πάγιες εξαιρέσεις Εν ΤΚ εκτός της ενέργειας Εν ΤΚ εκτός µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής και της ενέργειας Εν ΤΚ εκτός των ειδών διατροφής και της ενέργειας είκτες που βασίζονται σε στατιστικές εξαιρέσεις Μέσος δείκτης (10%) που βασίζεται σε απαλοιφή ακραίων τιµών Μέσος δείκτης (32%) που βασίζεται σε απαλοιφή ακραίων τιµών Σταθµισµένη διάµεσος 2007 Σεπτ Οκτ Νοέµ εκ Ιαν ,2 2,1 2,1 2,6 3,1 3,1 3,2 3,2 1,6 2,1 2,0 2,2 2,3 2,4 2,4 1,5 2,0 2,0 2,1 2,3 2,3 2,3 1,4 1,9 1,8 1,9 1,9 1,9 1,7 2,0 2,2 2,2 2,6 2,7 2,8 3,0 1,9 2,2 2,3 2,4 2,5 2,5 2,5 2,0 2,2 2,2 2,4 2,5 2,5 2,4 Φεβρ Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Οι δείκτες που βασίζονται σε στατιστικές εξαιρέσεις αποκλείουν ένα καθορισµένο µέρος των εκατοστιαίων µεταβολών των τιµών που κατατάσσονται µεταξύ των µικρότερων ή µεγαλύτερων µεταβολών ανά µήνα (σε αριθµητικούς όρους). Για παράδειγµα, ο µέσος δείκτης 10% που βασίζεται σε απαλοιφή των ακραίων τιµών αποκλείει το µικρότερο και µεγαλύτερο 5% των µεταβολών των τιµών από τη σταθµισµένη κατανοµή των στοιχείων του Εν ΤΚ. 1) Ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ το Φεβρουάριο του 2008 αναφέρεται στην προκαταρκτική εκτίµηση της Eurostat. διατροφής και της ενέργειας, υπογραµµίζουν τη µεγάλη συµβολή των τιµών των επεξεργασµένων ειδών διατροφής, ιδίως από το Σεπτέµβριο του 2007 και µετά. Η γενική άνοδος των δεικτών του βασικού πληθωρισµού είναι επίσης εµφανής σε όλους τους δείκτες που βασίζονται σε στατιστικές εξαιρέσεις. Πράγµατι, αυτοί οι δείκτες, αντανακλώντας το γεγονός ότι αποκλείουν τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές ακραίες τιµές, κυµαίνονται επί του παρόντος εντός εύρους που είναι σχετικά υψηλότερο από τους δείκτες που βασίζονται σε πάγιες εξαιρέσεις, οι οποίοι, επί του παρόντος, τείνουν να αποκλείουν µόνο στοιχεία που έχουν συµβολές άνω του µέσου όρου στο συνολικό πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ. Το εύρος αυτής της πρόσφατης ανόδου των δεικτών του βασικού πληθωρισµού µπορεί επίσης να συναχθεί από την εξέταση της κατανοµής συχνοτήτων των αυξήσεων των τιµών τα δύο τελευταία χρόνια, η οποία εµφανίζει µια γενική µετατόπιση προς τα δεξιά στην κατανοµή των αυξήσεων των τιµών των στοιχείων του Εν ΤΚ το 2007 έναντι του (βλ. ιάγραµµα Β). Μολονότι ένα µέρος αυτής της ανόδου µπορεί να αποδοθεί στην αύξηση του ΦΠΑ στη Γερµανία τον Ιανουάριο του 2007, η οποία επηρέασε µεγάλο αριθµό στοιχείων του Εν ΤΚ, µπορεί επίσης να συνδεθεί µε την ευρεία αύξηση των µεγαλύτερων συνιστωσών του Εν ΤΚ, και συγκεκριµένα των υπηρεσιών και των βιοµηχανικών αγαθών εκτός της ενέργειας. Η γενική πορεία µπορεί να συνδέεται µε τις έµµεσες επιδράσεις παλαιότερων αυξήσεων των τιµών των βασικών εµπορευµάτων, ενώ παράλληλα επισηµαίνει και άλλες δυνάµεις που συνδέονται µε τη σχετικά έντονη οικονοµική ανάκαµψη που παρατηρήθηκε το Κατά την ερµηνεία αυτών των δεικτών, θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη ότι οι δείκτες του βασικού πληθωρισµού είτε εξετάζονται µεµονωµένα είτε συνολικά δεν παρέχουν µια διαρθρωτική άποψη των πληθωριστικών πιέσεων ούτε περιλαµβάνουν πληροφορίες µε µελλοντικό προσανατολισµό πέραν εκείνων που περιλαµβάνονται στα 93 στοιχεία του Εν ΤΚ και, ως τέτοιοι, πρέπει να διασταυρώνονται µε άλλα διαθέσιµα στοιχεία. Ωστόσο, η παράλληλη άνοδος πολλών από αυτούς τους δείκτες πρέπει να παρακολουθείται προσεκτικά. Μάρτιος

73 3.2 ΤΙΜΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Η εξέλιξη των τιµών της ενέργειας και των τροφίµων οδήγησε επίσης σε πληθωριστικές πιέσεις στα αρχικά στάδια της αλυσίδας παραγωγής, όπως φαίνεται από την επιτάχυνση της αύξησης των τιµών παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων τους τελευταίους µήνες. Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των συνολικών τιµών παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων (εκτός των κατασκευών) επιταχύνθηκε περαιτέρω τον Ιανουάριο και διαµορφώθηκε σε 4,9%, έναντι 4,3% το εκέµβριο του 2007 (βλ. ιάγραµµα 40). Αυτή ήταν η πέµπτη διαδοχική επιτάχυνση, κυρίως εξαιτίας των εξελίξεων στις τιµές της ενέργειας και των ειδών διατροφής, αλλά η συγκεκριµένη επιτάχυνση αντανακλά επίσης τις αυξήσεις σχεδόν όλων των συνιστωσών. Ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών παραγωγού εκτός της ενέργειας και των κατασκευών αυξήθηκε οριακά και διαµορφώθηκε σε 3,3%, από 3,2% τον Ιανουάριο. Αυτό οφείλεται στις εξελίξεις των τιµών τόσο των ενδιάµεσων όσο και των καταναλωτικών αγαθών, ενώ ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών των κεφαλαιακών αγαθών συνέχισε την καθοδική του πορεία και υποχώρησε σε 1,3% τον Ιανουάριο, σε σύγκριση µε 1,8% κατά µέσο όρο το Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών των ενδιάµεσων αγαθών επιταχύνθηκε ελαφρά για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του. Αυτό οφείλεται στην ανάκαµψη των τιµών των βιοµηχανικών πρώτων υλών και τις έντονες αυξήσεις των τιµών του πετρελαίου, οι οποίες µετριάστηκαν κάπως από την ανατίµηση του ευρώ. Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών παραγωγού καταναλωτικών αγαθών συνέχισε την ανοδική του πορεία κυρίως εξαιτίας των τιµών των ειδών διατροφής που αυξήθηκαν κατά 9,3% σε ετήσιους όρους. Ωστόσο, τα στοιχεία του Ιανουαρίου φαίνεται να επιβεβαιώνουν µια σταθεροποίηση της βραχυπρόθεσµης δυναµικής των τιµών των ειδών διατροφής (όπως µετράται από το ρυθµό µεταβολής σε µηνιαία βάση) τους τελευταίους τρεις µήνες. Αυτό υποδεικνύει ότι οι προϋπάρχουσες πιέσεις των τιµών παραγωγού ειδών διατροφής που συσσωρεύτηκαν από τον Αύγουστο του 2007 ίσως έφθασαν στο ανώτατο σηµείο τους. Ωστόσο, ακόµη και εάν δεν υπάρξουν επιπλέον διαταραχές στις τιµές των τροφίµων, οι παλαιότερες αυξήσεις στις τιµές παραγωγού ειδών διατροφής είναι πιθανόν να µεταδοθούν στις τιµές λιανικής, γεγονός που θα έχει περαιτέρω ανοδική επίδραση στον πληθωρισµό των τιµών των ειδών διατροφής βάσει του Εν ΤΚ στο εγγύς µέλλον. Ο ετήσιος ρυθ- µός µεταβολής των τιµών των καταναλωτικών αγαθών εκτός των τιµών του καπνού και των ειδών διατροφής παρέµεινε αµετάβλητος και διαµορφώθηκε σε 1,3% τον Ιανουάριο. Από τις αρχές του περασµένου έτους κυµαίνεται γύρω από αυτό το επίπεδο, υποδηλώνοντας την ύπαρξη µικρότερων πιέσεων στις τιµές κατα- ιάγραµµα 40 Ανάλυση τιµών παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µηνιαία στοιχεία) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου και της Μάλτας. 72 Μάρτιος 2008

74 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος ναλωτή βιοµηχανικών αγαθών εκτός της ενέργειας. Οι πληροφορίες σχετικά µε την τιµολογιακή συµπεριφορά των επιχειρήσεων σύµφωνα µε τo είκτη Υπευθύνων Προµηθειών (PMI) του NTC Economics για το Φεβρουάριο του 2008 επιβεβαιώνουν την ύπαρξη υψηλών πιέσεων στο κόστος των εισροών τόσο στον τοµέα της µεταποίησης όσο και σε αυτόν των υπηρεσιών, όπως φαίνεται από τους δείκτες του κόστους εισροών και για τους δύο τοµείς, οι οποίοι βρίσκονται σε ιστορικώς υψηλά επίπεδα (βλ. ιάγραµµα 41). Σύµφωνα µε τους συµµετέχοντες στην έρευνα και στους δύο τοµείς, το υψηλό κόστος των εισροών οφείλεται και πάλι στις υψηλότερες τιµές του πετρελαίου, της ενέργειας και των ειδών διατροφής. Στον τοµέα της µεταποίησης, ο δείκτης του κόστους των εισροών αυξήθηκε περαιτέρω το Φεβρουάριο και διαµορφώθηκε στο ανώτερο σηµείο των τελευταίων επτά µηνών. Ο δείκτης των τιµών των εκροών αυξήθηκε επίσης περαιτέρω και διαµορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από το Μάρτιο του 2007, υποδηλώνοντας κάποια µετακύλιση του αυξηµένου κόστους. Στον τοµέα των υπηρεσιών, ο δείκτης τιµών των εισροών για τις υπηρεσίες υποχώρησε ελαφρά, αλλά παρέµεινε σε υψηλό επίπεδο. Αντίθετα, ο δείκτης τιµών των εκροών στις υπηρεσίες βρίσκεται επί του παρόντος κάτω από το µέσο όρο των δύο τελευταίων ετών, µετά την υποχώρηση του Φεβρουαρίου. Αυτό ενισχύει την άποψη ότι η ικανότητα των επιχειρήσεων του τοµέα των υπηρεσιών να µετακυλίουν τις αυξήσεις του κόστους στις τιµές των εκροών τους είναι κάπως περιορισµένη. 3.3 ΕΙΚΤΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ιάγραµµα 41 Έρευνες για τις τιµές συντελεστών παραγωγής και τις τιµές προϊόντος σε επίπεδο παραγωγού (δείκτες διάχυσης, µηνιαία στοιχεία) Πηγή: NTC Economics. Σηµείωση: Τιµή µεγαλύτερη του 50 δηλώνει αύξηση των τιµών, ενώ τιµή µικρότερη του 50 δηλώνει µείωση. Τα στοιχεία αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου και της Μάλτας. Οι διαθέσιµοι δείκτες του κόστους εργασίας υποδηλώνουν τη συνέχιση των συγκρατηµένων µισθολογικών εξελίξεων το δ τρίµηνο του 2007 (βλ. Πίνακα 7 και ιάγραµµα 42). Πίνακας 7 είκτες του κόστους εργασίας (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) Συµβατικές αποδοχές Συνολικό ωριαίο κόστος εργασίας Μισθολογική δαπάνη ανά µισθωτό Υπόµνηση: Παραγωγικότητα εργασίας Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος 2007 α τρ β τρ ,3 2,1 2,5 2,0 2,3 2,1 2,1 2,6. 2,3 2,3 2,4 2,5. 2,2. 1,8 2,2 1,9 2,0. 1,4. 1,6 1,3 0,6 0,6. 0,9. 0,2 0,9 1,3 1,3. Πηγές: Eurostat, εθνικά στοιχεία και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία για τις συµβατικές αποδοχές και το ωριαίο κόστος εργασίας δεν περιλαµβάνουν την Κύπρο και τη Μάλτα. Μάρτιος

75 Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συµβατικών αποδοχών ήταν 2,1% το δ τρίµηνο του 2007, δηλ. παρέµεινε αµετάβλητος έναντι του γ τριµήνου, αν και οι µισθολογικές εξελίξεις παρουσίασαν σηµαντικές διαφορές µεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ. Ο µέσος ρυθµός αύξησης των συµβατικών αποδοχών ήταν 2,1% το 2007, δηλ. ελαφρά χαµηλότερος από το 2,3% του προηγούµενου έτους. Οι πληροφορίες από άλλους δείκτες του κόστους εργασίας που είναι διαθέσιµοι µόνο έως το γ τρίµηνο του 2007 επιβεβαιώνουν ότι οι εξελίξεις το 2007 παρέµειναν ελαφρά κάτω από τους µέσους ρυθµούς αύξησης που καταγράφηκαν το. Η επιβράδυνση των ετήσιων ρυθµών αύξησης της µισθολογικής δαπάνης ανά µισθωτό και του συνολικού ωριαίου κόστους εργασίας οφείλεται εν µέρει στην καθοδική επίδραση των περικοπών των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης που πραγµατοποιήθηκαν σε ορισµένες οικονοµίες της ζώνης του ευρώ το Παρά τις µέτριες αυξήσεις του κόστους εργασίας, η µικρή αύξηση της παραγωγικότητας προκάλεσε αύξηση του κόστους εργασίας ανά µονάδα προϊόντος έως το γ τρί- µηνο του 2007, έναντι του µέσου όρου του. ιάγραµµα 42 Επιλεγµένοι δείκτες κόστους εργασίας (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, τριµηνιαία στοιχεία) Πηγές: Eurostat, εθνικά στοιχεία και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία για τη µισθολογική δαπάνη ανά µισθωτό αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου και της Μάλτας. Τα στοιχεία κατά κλάδο για το 2007 υποδεικνύουν ότι, όπως και το προηγούµενο έτος, οι ρυθµοί αύξησης της µισθολογικής δαπάνης ανά µισθωτό ήταν υψηλότεροι στον τοµέα της βιοµηχανίας έναντι του τοµέα των υπηρεσιών, γεγονός που συµβαδίζει µε τις εξελίξεις της παραγωγικότητας κατά ιάγραµµα 43 Εξέλιξη του κόστους εργασίας κατά τοµέα (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, τριµηνιαία στοιχεία) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: CPE είναι η µισθολογική δαπάνη ανά µισθωτό και LCI είναι ο δείκτης κόστους εργασίας. 74 Μάρτιος 2008

76 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος τοµέα (βλ. ιάγραµµα 43). Στον τοµέα των κατασκευών, ο επιταχυνόµενος ετήσιος ρυθµός αύξησης της µισθολογικής δαπάνης ανά µισθωτό, αν και υψηλότερος έναντι του βιοµηχανικού τοµέα, κατέγραψε συγκράτηση στη διάρκεια του έτους εν µέσω των πρώτων ενδείξεων επιβράδυνσης της απασχόλησης σε αυτό τον τοµέα. Ο ρυθµός αύξησης του ωριαίου κόστους εργασίας στον τοµέα των κατασκευών σταθεροποιήθηκε σε υψηλό επίπεδο το γ τρίµηνο του 2007, µετά από έντονη αύξηση το β τρίµηνο. Όσον αφορά τις µελλοντικές προοπτικές, οι πληροφορίες από τις τελευταίες µισθολογικές διαπραγµατεύσεις υποδεικνύουν την πιθανή επιτάχυνση του ρυθµού αύξησης του κόστους εργασίας το 2008 σε αρκετές χώρες της ζώνης του ευρώ, σε ένα πλαίσιο στενότητας στην αγορά εργασίας. Οι ανησυχίες σχετικά µε τις αυξανόµενες πιέσεις στους µισθούς επιτείνονται επίσης λόγω των εκτι- µήσεων των καταναλωτών για αύξηση του πληθωρισµού και της αυξανόµενης ανησυχίας του κοινού για την αγοραστική του δύναµη. Ως προς αυτό, υπάρχει κίνδυνος τα υφιστάµενα προγράµµατα τιµαριθµικής αναπροσαρµογής των µισθών να οδηγήσουν σε κάποια µετακύλιση των υψηλότερων τιµών των ειδών διατροφής και της ενέργειας στους µισθούς. Επιπλέον, επί τους παρόντος οι µισθολογικές εξελίξεις στο δηµόσιο τοµέα πρέπει να παρακολουθούνται στενά, καθώς µπορεί να επηρεάσουν κάπως τις µισθολογικές διεκδικήσεις στον ιδιωτικό τοµέα. Κατά την αξιολόγηση των µισθολογικών πιέσεων το 2008, πρέπει να λαµβάνεται υπόψη ότι η καθοδική επίδραση των µέτρων περικοπής των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης στις εξελίξεις του κόστους εργασίας αναµένεται να µειωθεί φέτος, καθώς ολοκληρώνεται σταδιακά η εφαρµογή αυτών των µέτρων. 3.4 ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟ Συνολικά, ο ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ ενδέχεται να παραµείνει σηµαντικά άνω του 2% τους επόµενους µήνες και να επιβραδυνθεί βαθµιαία αργότερα το Σύµφωνα µε τις τελευταίες µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της, ο ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ αναµένεται να κυµανθεί µεταξύ 2,6% και 3,2% το 2008 και µεταξύ 1,5% και 2,7% το Οι κίνδυνοι γι αυτές τις προοπτικές του πληθωρισµού µεσοπρόθεσµα είναι ανοδικοί και περιλαµβάνουν περαιτέρω αυξήσεις στις τιµές του πετρελαίου και των γεωργικών προϊόντων, συνεχίζοντας την έντονα ανοδική τάση που παρατηρείται τους τελευταίους µήνες. Επιπλέον, οι κίνδυνοι περιλαµβάνουν την πιθανότητα εµφάνισης µισθολογικών αυξήσεων µεγαλύτερων του αναµενοµένου, λαµβάνοντας υπόψη το υψηλό επίπεδο χρησιµοποίησης του παραγωγικού δυναµικού και τη στενότητα στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, η δυνατότητα των εταιριών να καθορίζουν τις τιµές, ιδίως στα τµήµατα της αγοράς µε χαµηλό ανταγωνισµό, ενδέχεται να είναι µεγαλύτερη από ό,τι αναµένεται. Τυχόν αυξήσεις των διοικητικά καθοριζόµενων τιµών και των έµµεσων φόρων πέραν εκείνων που προβλέπονται επί του παρόντος θέτουν επίσης ανοδικούς κινδύνους για τις προοπτικές του πληθωρισµού. Μάρτιος

77 4 Η Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η, Η Ζ Η Τ Η Σ Η Κ Α Ι Η Α Γ Ο Ρ Α Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Τα τελευταία στοιχεία για την οικονοµική δραστηριότητα επιβεβαιώνουν τη συγκράτηση της οικονοµικής ανάπτυξης στο τέλος του 2007 και στην αρχή του Σύµφωνα µε την πρώτη εκτίµηση της Eurostat, ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ το δ τρί- µηνο του 2007 ήταν 0,4% έναντι 0,8% το προηγούµενο τρίµηνο. Οι έρευνες για την εµπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, οι οποίες παρουσιάζουν πτωτική τάση από το καλοκαίρι του 2007, συνολικά συµβαδίζουν µε τους ρυθµούς ανάπτυξης. Τα βασικά οικονοµικά µεγέθη της ζώνης του ευρώ παραµένουν υγιή και δεν παρατηρούνται σηµαντικές ανισορροπίες. Η κερδοφορία είναι σταθερή, η αύξηση της απασχόλησης είναι έντονη και τα ποσοστά ανεργίας έχουν υποχωρήσει στα χαµηλότερα επίπεδα των τελευταίων 25 ετών. Σύµφωνα µε τις µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της του Μαρτίου του 2008, ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ ανα- µένεται να διαµορφωθεί µεταξύ 1,3% και 2,1% το 2008, και µεταξύ 1,3% και 2,3% το Συγκριτικά µε τις προβολές των εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος του εκεµβρίου, τα διαστήµατα για την αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ το 2008 και το 2009 αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω, αντανακλώντας τις προβλέψεις για ασθενέστερη παγκόσµια ζήτηση, εντονότερη πίεση από τις τιµές των βασικών εµπορευµάτων και λιγότερο ευνοϊκούς όρους χρηµατοδότησης από ό,τι είχε προβλεφθεί το εκέµβριο. Οι διαθέσιµες προβλέψεις διεθνών οργανισµών επιβεβαιώνουν σε γενικές γραµµές αυτές τις προοπτικές. Ωστόσο, η αβεβαιότητα σχετικά µε τις προοπτικές για την οικονοµική ανάπτυξη παραµένει ασυνήθιστα αυξηµένη και εξακολουθούν να υπάρχουν καθοδικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές της οικονοµικής δραστηριότητας. 4.1 ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΟΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΑΕΠ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΑΝΩΝ Η οικονοµική δραστηριότητα αυξήθηκε κατά µέσο όρο µε ρυθµό ανώτερο του δυνητικού τόσο το όσο και το 2007, αν και προς το τέλος του 2007 παρουσίασε ενδείξεις συγκράτησης. Ενώ η αβεβαιότητα παραµένει υψηλή, το σενάριο αναφοράς καταδεικνύει συνεχιζόµενη ανάπτυξη, αν και µε χαµηλότερους ρυθµούς το πρώτο εξάµηνο του 2008 από ό,τι το ιάγραµµα 44 Συµβολή στην αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ (τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης και τριµηνιαία συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες, στοιχεία εποχικώς διορθωµένα) Η πρώτη εκτίµηση της Eurostat για τα στοιχεία των εθνικών λογαριασµών επιβεβαίωσε ότι ο τρι- µηνιαίος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ ήταν 0,4% το δ τρίµηνο του 2007 από 0,8% το προηγούµενο τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 44). Αυτή η συγκράτηση της οικονοµικής δραστηριότητας εξηγείται κυρίως από την υποτονικότερη εγχώρια ζήτηση, η οποία συνέβαλε µόλις κατά 0,1 της εκατοστιαίας µονάδας στην αύξηση του πραγ- µατικού ΑΕΠ. Η ιδιωτική κατανάλωση µειώθηκε κατά 0,1% σε τριµηνιαία βάση, ενώ ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης των επενδύσεων επιβραδύνθηκε ελαφρά σε 0,8% (αυτή η σχετική ανθεκτικότητα των επενδύσεων προκύπτει και από τα αποτελέσµατα της έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επενδύσεις που παρουσιάζεται στο Πλαίσιο 8). Η συγκράτηση της εγχώριας ζήτησης αντι- Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου και της Μάλτας. 76 Μάρτιος 2008

78 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας σταθµίστηκε εν µέρει από τη δυναµική συµβολή του καθαρού εµπορίου, κατά 0,4 της εκατοστιαίας µονάδας, κυρίως λόγω της µείωσης των εισαγωγών. Η συµβολή των αποθεµάτων στην αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ ήταν ελαφρώς αρνητική (-0,1 της εκατοστιαίας µονάδας). Πλαίσιο 8 ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ Την άνοιξη και το φθινόπωρο κάθε έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξάγει έρευνα µεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου της µεταποίησης στη ζώνη του ευρώ και συλλέγει πληροφορίες σχετικά µε τις πραγµατοποιηθείσες και τις σχεδιαζόµενες επενδύσεις. 1 Οι εταιρίες καλούνται να αποκαλύψουν τα επενδυτικά τους σχέδιά για το προηγούµενο και το τρέχον έτος (έρευνα άνοιξης) ή για το τρέχον και το επόµενο έτος (έρευνα φθινοπώρου). Τα αποτελέσµατα για τη ζώνη του ευρώ της έρευνας του φθινοπώρου, που διενεργήθηκε τον Οκτώβριο και το Νοέµβριο του 2007, δηµοσιεύθηκαν στις 31 Ιανουαρίου Στο παρόν Πλαίσιο παρουσιάζονται οι πρόσφατες επενδυτικές εξελίξεις µε βάση τα αποτελέσµατα αυτής της τελευταίας έρευνας και δίδεται µια τρέχουσα εκτίµηση των προσδοκιών για τις επενδύσεις το Θετικές επενδυτικές εξελίξεις το 2007 Σύµφωνα µε την Eurostat, οι επενδύσεις το 2007 αυξήθηκαν κατά 4,8% σε πραγµατικούς όρους. Πρόκειται για το δεύτερο συνεχόµενο έτος κατά το οποίο η αύξηση των επενδύσεων υπερβαίνει το 4,0%. Σύµφωνα µε την έρευνα, η αύξηση των επενδύσεων είχε ευρεία βάση: ο τοµέας των επενδυτικών αγαθών κατέγραψε τη µεγαλύτερη αύξηση (8,4%), ενώ ακολουθούν οι τοµείς των καταναλωτικών και των ενδιάµεσων αγαθών µε 4,6% και 4,0% αντίστοιχα (βλ. ιάγραµµα Α). 1 Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επενδύσεις περιγράφεται στο Πλαίσιο 5 του τεύχους Μαρτίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου. ιάγραµµα Α Προσδοκίες για τις επενδύσεις κατά τοµέα (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) ιάγραµµα Β Χρησιµοποίηση του παραγωγικού δυναµικού στον τοµέα της µεταποίησης (τριµηνιαία στοιχεία, εποχικώς διορθωµένα, ποσοστά συνολικού παραγωγικού δυναµικού) Πηγή: Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επενδύσεις. Πηγή: Έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές Σηµείωση: Η τελευταία παρατήρηση αναφέρεται στο α τρίµηνο του Μάρτιος

79 Αυτά τα αποτελέσµατα είναι συµβατά µε την έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βιο- µηχανία, όπου ο τοµέας των επενδυτικών αγαθών κατέγραψε τον υψηλότερο ρυθµό αύξησης από τους τρεις τοµείς όσον αφορά τη χρησι- µοποίηση του παραγωγικού δυναµικού το 2007 (βλ. ιάγραµµα Β). Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επενδύσεις παρέχει επίσης πληροφορίες σχετικά µε τους παράγοντες που επηρεάζουν τις επενδύσεις, δηλ. τη ζήτηση, τις χρηµατοοικονοµικές συνθήκες, τεχνικούς (π.χ. τεχνολογικοί παράγοντες και διαθεσιµότητα εργασίας) και άλλους παράγοντες (π.χ. φορολογία και δυνατότητα µεταφοράς της παραγωγής στο εξωτερικό). Το 2007, όπως και το, ο κύριος παράγοντας που επηρέασε τις επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ, σύµφωνα µε την έρευνα, ήταν η ζήτηση και οι τεχνικοί παράγοντες (βλ. ιάγραµµα Γ). Οι χρη- µατοοικονοµικές συνθήκες είχαν σε γενικές γραµµές σταθερή συµβολή το και το 2007, µετά τη βελτίωσή τους και την επακόλουθη ανάκαµψη των επενδύσεων το. Όσον αφορά τη διάρθρωση των επενδύσεων, η έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επενδύσεις υποδεικνύει ότι το 2007, όπως και το, το µεγαλύτερο µέρος των επενδύσεων αφορούσε την επέκταση του παραγωγικού δυναµικού και την αντικατάσταση εγκαταστάσεων ή εξοπλισµού (βλ. ιάγραµµα ). Το σχετικά µεγάλο µέρος των επενδύσεων που αφορούσε την επέκταση της παραγωγής το και το 2007, ιδίως στον κλάδο των επενδυτικών αγαθών, αντανακλά τον υψηλό βαθµό χρησι- µοποίησης του παραγωγικού δυναµικού. ιάγραµµα Γ Παράγοντες που επηρεάζουν τις επενδύσεις (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, διαφορές ποσοστών θετικών-αρνητικών απαντήσεων) Πηγή: Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επενδύσεις. Σηµείωση: Τα ερωτήµατα της έρευνας σχετικά µε τους παράγοντες έχουν ποιοτικό χαρακτήρα και υποδηλώνουν ποιοι παράγοντες επηρέασαν τις επενδύσεις. Τα στοιχεία παρουσιάζονται ως διαφορές ποσοστών θετικών-αρνητικών απαντήσεων και, ως εκ τούτου, δεν είναι συµβατά µε τις προσδοκίες για τις επενδύσεις, οι οποίες εκφράζονται ως ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές. ιάγραµµα ιάρθρωση των επενδύσεων (ποσοστά % επί του συνόλου των επενδύσεων) Χαµηλότερες προσδοκίες για τις επενδύσεις το 2008 Πηγή: Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επενδύσεις Όσον αφορά το 2008, η έρευνα του προηγού- µενου φθινοπώρου υποδήλωνε επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των επενδύσεων σε 3,4% (βλ. ιάγραµµα Α). Η ανάλυση των επενδύσεων έδειξε ότι η αναµενόµενη επιβράδυνση θα οφειλόταν σε µεγάλο βαθµό στον τοµέα των καταναλωτικών αγαθών, ο οποίος κατέγραψε µείωση 8,2% στα επενδυτικά του σχέδια για το Η µεγαλύτερη µείωση αναµενόταν στον κλάδο των διαρκών αγαθών. Όσον αφορά τους τοµείς των επενδυτικών και των ενδιάµεσων αγαθών, η 78 Μάρτιος 2008

80 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας αύξηση των επενδύσεων το 2008 αναµενόταν να είναι σε γενικές γραµµές σταθερή στα επίπεδα του 2007 (βλ. τον πίνακα). Σε κανέναν τοµέα ωστόσο δεν αναφέρθηκε επιδείνωση των αναµενόµενων χρηµατοοικονοµικών συνθηκών για τις επενδύσεις το 2008, γεγονός που υποδηλώνει ότι η αναταραχή στις χρηµατοπιστωτικές αγορές που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2007 δεν επηρέασε σε µεγάλο βαθµό τα επενδυτικά σχέδια για το 2008, όπως καταγράφηκαν στην έρευνα του φθινοπώρου του Προσδοκίες για τις επενδύσεις κατά τοµέα (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές του όγκου) ,9 3,4 Ανάλυση κατά τοµέα Ενδιάµεσα αγαθά 4,0 4,2 Επενδυτικά αγαθά 8,4 9,1 Οχήµατα 10,5 9,9 Καταναλωτικά αγαθά 4,6-8,2 Μη διαρκή αγαθά 2,8-4,2 Είδη διατροφής και ποτά 1,8-7,9 ιαρκή αγαθά 16,7-12,8 Πηγή: Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επενδύσεις Η έρευνα υποδήλωνε επίσης ότι το µέρος των επενδύσεων που αφορούσε την επέκταση της παραγωγής αναµενόταν ότι θα ήταν ελαφρά µεγαλύτερο το 2008 από ό,τι το Αυτή η σχεδιαζόµενη συνέχιση των επενδύσεων για την επέκταση της παραγωγής θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο των στοιχείων της έρευνας για τον υψηλό βαθµό χρησιµοποίησης του παραγωγικού δυναµικού της ζώνης του ευρώ, ιδίως στον τοµέα των επενδυτικών αγαθών. Αν και από το φθινόπωρο του προηγούµενου έτους οι τοµείς των καταναλωτικών και των ενδιάµεσων αγαθών καταγράφουν κάποια χαλάρωση των πιέσεων από την πλευρά του παραγωγικού δυναµικού, ο βαθµός χρησιµοποίησης του παραγωγικού δυναµικού στον τοµέα των επενδυτικών αγαθών εξακολουθούσε να έχει ανοδική τάση τον Ιανουάριο του 2008 (βλ. ιάγραµµα Β). Τα αποτελέσµατα της έρευνας για τις επενδύσεις, σε συνδυασµό µε τα τελευταία στοιχεία για το βαθµό χρησιµοποίησης του παραγωγικού δυναµικού και τις υψηλές προσδοκίες για τις εξαγωγές στον τοµέα των επενδυτικών αγαθών τον Ιανουάριο του 2008, υποδηλώνουν ότι ο τοµέας των επενδυτικών αγαθών µπορεί να υπέστη τη µικρότερη δυνατή επίδραση από την πρόσφατη οικονοµική επιβράδυνση στη ζώνη του ευρώ. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι οι µελλοντικές επιδόσεις του τοµέα των επενδυτικών αγαθών θα εξαρτηθούν και από τη διατήρηση της εξωτερικής ζήτησης και τη συνολική παγκόσµια οικονοµική ανάπτυξη, καθώς µεγάλο µέρος της παραγωγής του εν λόγω τοµέα προορίζεται για εξαγωγές. Συνολικά, τα αποτελέσµατα της έρευνας υποδηλώνουν ότι το 2008 αναµένεται επιβράδυνση των επενδύσεων στον κλάδο της µεταποίησης, αν και µε σηµαντικές αποκλίσεις µεταξύ των επιµέρους τοµέων. Αυτή η εκτίµηση στηρίζεται σε γενικές γραµµές και από τις µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της του Μαρτίου του 2008 (βλ. Πλαίσιο 10). ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Αν και ο υψηλότερος ρυθµός ανάπτυξης στον τοµέα της βιοµηχανίας ήταν ο κύριος παράγοντας που επιτάχυνε το ρυθµό αύξησης του ΑΕΠ το, ο τοµέας των υπηρεσιών σταδιακά ανέλαβε το ρόλο της διατήρησης του ρυθµού ανάπτυξης στις αρχές του Ωστόσο, και στους δύο τοµείς παρατηρήθηκε κάποια συγκράτηση στη διάρκεια του προηγούµενου έτους, καθώς σηµειώθηκε εντονότερη επιβράδυνση στον τοµέα των υπηρεσιών και ο τοµέας της βιοµηχανίας εµφανίστηκε πιο ανθεκτικός. Από µια πιο βραχυπρόθεσµη σκοπιά, η συµβολή του τοµέα των υπηρεσιών στη συνολική προστιθέµενη αξία της ζώνης του ευρώ ήταν 0,4 της εκατοστιαίας µονάδας το δ τρίµηνο του 2007, σύµ- Μάρτιος

81 φωνα µε την πρώτη εκτίµηση της Eurostat για τα στοιχεία των εθνικών λογαριασµών, έναντι 0,6 της εκατοστιαίας µονάδας το προηγούµενο τρί- µηνο. Ο τοµέας της βιοµηχανίας είχε ασθενή συµβολή στην αύξηση της προστιθέµενης αξίας το δ τρίµηνο (0,1 της εκατοστιαίας µονάδας) µετά τη σηµαντική συµβολή κατά 1,4 της εκατοστιαίας µονάδας το γ τρίµηνο. Αυτή η βραχυπρόθεσµη εικόνα επιβεβαιώνεται από τα τελευταία στοιχεία για τη βιοµηχανική παραγωγή (βλ. ιάγραµµα 45). Η βιοµηχανική παραγωγή (εκτός των κατασκευών) αυξήθηκε κατά 0,1% το δ τρίµηνο του 2007, µετά από άνοδο κατά 1,4% το γ τρίµηνο. Μεταξύ των κύριων βιοµηχανικών οµάδων, µόνο η παραγωγή της ενέργειας κατέγραψε αξιοσηµείωτη άνοδο κατά 1,5% το δ τρίµηνο του προηγούµενου έτους. Η παραγωγή κεφαλαιακών αγαθών παρέ- µεινε σε γενικές γραµµές σταθερή, ενώ η παραγωγή τόσο καταναλωτικών όσο και ενδιάµεσων αγαθών υποχώρησε. Το δ τρίµηνο του 2007 οι νέες βιοµηχανικές παραγγελίες (εκτός του βαρέος εξοπλισµού µεταφορών) αυξήθηκαν κατά 0,6% σε τριµηνιαία βάση, έναντι 1,1% το προηγούµενο τρίµηνο, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι η ανάπτυξη µπορεί να συνεχίσει να µετριάζεται σε αυτό τον τοµέα. ιάγραµµα 45 Συµβολή στην αύξηση της βιοµηχανικής παραγωγής (ρυθµός αύξησης και συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες, µηνιαία στοιχεία, εποχικώς διορθωµένα) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία που παρουσιάζονται υπολογίζονται ως κινητοί κεντρικοί µέσοι τριών µηνών έναντι του αντίστοιχου µέσου όρου της προηγούµενης τριµηνίας. Τα στοιχεία αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου και της Μάλτας. Στον τοµέα των κατασκευών η παραγωγή µειώθηκε κατά 0,5% το δ τρίµηνο του 2007 µετά τη στασιµότητα που παρατηρήθηκε το γ τρίµηνο. Αν και η παραγωγή παρουσίασε εξαιρετικό δυναµισµό το, ο οποίος είχε παρατεταµένη διάρκεια λόγω της προσωρινής επίδρασης συγκεκριµένων παραγόντων που συνδέονταν µε τις καιρικές συνθήκες στις αρχές του 2007, έκτοτε σηµειώθηκε συγκράτηση της ανάπτυξης, εξέλιξη συµβατή µε τις εξελίξεις στις αγορές κατοικιών. Το εκέµβριο, το επίπεδο της παραγωγής στον τοµέα της βιοµηχανίας διαµορφώθηκε περίπου στο 2,3% κάτω από το ανώτατο επίπεδο που παρατηρήθηκε το Φεβρουάριο του Συνολικά, τα τελευταία στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η ανάπτυξη µετριάστηκε τόσο στον τοµέα της βιοµηχανίας όσο και στον τοµέα των υπηρεσιών το ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Από το καλοκαίρι του, οι δείκτες των ερευνών καταδεικνύουν επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ σε σχέση µε τους ρυθµούς άνω του δυνητικού που είχαν καταγραφεί νωρίτερα. Συνολικά, οι πρώτες ενδείξεις από τα στοιχεία των ερευνών επιβεβαιώθηκαν από τα επίσηµα στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν στη συνέχεια. Τα στοιχεία των ερευνών υποδηλώνουν ότι ο ρυθµός ανάπτυξης παρέµεινε σχετικά χαµηλός τους πρώτους δύο µήνες του Στον τοµέα της βιοµηχανίας, τόσο ο είκτης Υπευθύνων Προµηθειών (ΡΜΙ) όσο και ο δείκτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις βιοµηχανικές προσδοκίες σηµείωσαν 80 Μάρτιος 2008

82 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας µικρή µείωση το Φεβρουάριο (βλ. ιάγραµµα 46). Ο δείκτης προσδοκιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος παραµένει άνω του ιστορικού µέσου όρου του, δίνει µια κάπως θετικότερη εκτί- µηση από ό,τι ο είκτης Υπευθύνων Προµηθειών (ΡΜΙ) για το µεταποιητικό τοµέα, ο οποίος βρίσκεται λίγο κάτω από τον ιστορικό µέσο όρο του. Ωστόσο, και οι δύο δείκτες σηµατοδότησαν µε συνέπεια την επιβράδυνση της βιοµηχανικής δραστηριότητας που παρατηρήθηκε στη διάρκεια του προηγούµενου έτους. Παρόµοια εικόνα σχετικής επιβράδυνσης παρατηρείται και στον τοµέα των υπηρεσιών, καθώς η ανάκαµψη του δείκτη ΡΜΙ για τις υπηρεσίες πιθανόν υποδηλώνει κάποια εξοµάλυνση µετά τη µείωσή του που παρατηρήθηκε τον προηγούµενο µήνα λόγω του χρόνου της διενέργειας της έρευνας. Ο δείκτης των προσδοκιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον τοµέα των υπηρεσιών, ο οποίος είναι λιγότερο ευµετάβλητος, µειώθηκε περαιτέρω το Φεβρουάριο. Συνολικά, τους πρώτους δύο µήνες του έτους και οι δύο δείκτες διαµορφώθηκαν κάτω από τους ιστορικούς µέσους όρους, αν και εξακολουθούν να συµβαδίζουν µε τους ρυθµούς αύξησης του τοµέα των υπηρεσιών. ιάγραµµα 46 Βιοµηχανική παραγωγή, επιχειρηµατικές προσδοκίες στη βιοµηχανία και ΡΜΙ (µηνιαία στοιχεία, εποχικώς διορθωµένα) Πηγές: Eurostat, Έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές, NTC Εconomics και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία βιοµηχανικής παραγωγής αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου και της Μάλτας. 1) Τριµηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές. 2) ιαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων, µεταβολές σε σύγκριση µε την προηγούµενη τριµηνία. 3) είκτης Υπευθύνων Προµηθειών, αποκλίσεις από την τιµή 50. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει λεπτοµέρειες από την έρευνα για τις υπηρεσίες σε επίπεδο υποτοµέων, οι οποίες µπορεί να συµβάλουν στη βαθύτερη κατανόηση της δυνητικής επίδρασης των εξελίξεων που επηρεάζουν τον υποτοµέα της χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης από τον Αύγουστο του Η κατακόρυφη µείωση της εµπιστοσύνης που παρατηρείται στον εν λόγω υποτοµέα από τον Αύγουστο του 2007 έως το Φεβρουάριο του 2008 ήταν επακόλουθο της µείωσης της εµπιστοσύνης σε άλλους υποτοµείς οι οποίοι συνδέονται στενά µε τον υποτοµέα της χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης, όπως ο υποτοµέας των Η/Υ και συναφών υπηρεσιών ή ο υποτοµέας των λοιπών επιχειρηµατικών υπηρεσιών. Αυτό µπορεί να αντανακλά εν µέρει δευτερογενείς επιδράσεις της προστιθέµενης αξίας ή της εµπιστοσύνης που απορρέουν από τις εξελίξεις στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα. Ωστόσο, η συγκράτηση σε ορισµένους υποτοµείς των υπηρεσιών, όπως οι µεταφορές, ξεκίνησε πριν από τον Αύγουστο του 2007 και δεν µπορεί να αποδοθεί στις αναταραχές της χρηµατοπιστωτικής αγοράς. Επιπλέον, ο αριθµός των συµµετεχόντων στην έρευνα που αναφέρουν χρηµατοδοτικούς περιορισµούς στον τοµέα των υπηρεσιών δεν αυξήθηκε ιδιαίτερα από τον Ιούλιο του 2007 έως τον Ιανουάριο του 2008, σε σχέση µε την αύξηση που παρατηρήθηκε από τον Ιανουάριο του 2007 έως τον Ιούλιο του 2007, σύµφωνα µε το τριµηνιαίο ερωτηµατολόγιο της έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτό, σε συνδυασµό µε τον έντονο ρυθµό της νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης, υποδηλώνει ότι η επιβράδυνση της δραστηριότητας στον τοµέα των υπηρεσιών δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι αντανακλά αποκλειστικά χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις. Συνολικά, τα αποτελέσµατα της έρευνας τόσο για τον τοµέα της βιοµηχανίας όσο και για τον τοµέα των υπηρεσιών υποδηλώνουν ότι ο ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ το α τρίµηνο του 2008 µπορεί να µην είναι υψηλότερος από ό,τι το δ τρίµηνο του 2007, αν και θα παραµείνει θετικός. Μάρτιος

83 ΕΙΚΤΕΣ ΑΠΑΝΩΝ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ Παρά την αρνητική επίδραση της έντονης ανόδου του ΦΠΑ, η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης στη ζώνη του ευρώ στήριξε ώς ένα βαθµό την άνοδο του ΑΕΠ καθ όλη τη διάρκεια του 2007, εξέλιξη η οποία είναι συµβατή µε την πορεία του πραγµατικού διαθέσιµου εισοδήµατος και τις ευνοϊκές συνθήκες στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, η ιδιωτική κατανάλωση εµφάνισε ενδείξεις υποτονικότητας στο τέλος του έτους. Αυτό µπορεί να συνδέεται µε την έντονη άνοδο των τιµών λιανικής των ειδών διατροφής και της ενέργειας, αλλά θα πρέπει επίσης να εξεταστεί στο πλαίσιο της µείωσης της εµπιστοσύνης των καταναλωτών. ιάγραµµα 47 Λιανικές πωλήσεις και επιχειρηµατικές προσδοκίες στο λιανικό εµπόριο και εµπιστοσύνη νοικοκυριών (µηνιαία στοιχεία) Οι τελευταίες διαθέσιµες πληροφορίες για τις δαπάνες των νοικοκυριών υποδηλώνουν σαφή συγκράτηση της ιδιωτικής κατανάλωσης στα τέλη του Η ιδιωτική κατανάλωση της ζώνης του ευρώ µειώθηκε κατά 0,1% σε τριµηνιαία βάση το δ τρίµηνο, µετά από αύξηση 0,5% το προηγού- Πηγές: Eurostat και Έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις µενο τρίµηνο. Σύµφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία, αυτό οφείλεται εν µέρει στη µείωση της Σηµείωση: Τα στοιχεία για το σύνολο των λιανικών πωλήσεων Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές. αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της δαπάνης για την αγορά αγαθών λιανικής, καθώς Κύπρου και της Μάλτας. 1) Ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, κινητός κεντρικός µέσος οι λιανικές πωλήσεις µειώθηκαν κατά 1,0% σε τριών µηνών, στοιχεία διορθωµένα ως προς τον αριθµό των εργάσιµων ηµερών. τριµηνιαία βάση το δ τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 2) ιαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων, στοιχεία διορθωµένα τόσο εποχικά όσο και ως προς το µέσο όρο. Για 47). Επίσης, αντανακλά εν µέρει την εξέλιξη των αποταµιευτικών και καταναλωτικών αποφάσεων την εµπιστοσύνη των καταναλωτών, τα αποτελέσµατα για τη ζώνη του ευρώ από τον Ιανουάριο του 2004 και εξής δεν είναι πλήρως των νοικοκυριών στη Γερµανία, όπου η ιδιωτική συγκρίσιµα µε τα προηγούµενα στοιχεία λόγω αλλαγών στο ερωτηµατολόγιο που χρησιµοποιείται για την έρευνα στη Γαλλία. κατανάλωση µειώθηκε σηµαντικά. Ωστόσο, επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης καταγράφηκε και σε άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ όπως η Γαλλία και η Ισπανία. Σύµφωνα µε τα περιορισµένα στοιχεία που διατίθενται για το α τρίµηνο του 2008, τον Ιανουάριο οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 0,4% σε µηνιαία βάση, αλλά ο κινητός µέσος όρος τριών µηνών µειώθηκε κατά 0,8%. Εν τω µεταξύ, οι νέες κυκλοφορίες αυτοκινήτων στη ζώνη του ευρώ σηµείωσαν έντονη µείωση, κατά 8,2% σε µηνιαία βάση τον Ιανουάριο, γεγονός που υποδηλώνει απόλυτη αντιστροφή του παροδικού ειδικού παράγοντα που παρατηρήθηκε στη Γαλλία το εκέµβριο και συνδεόταν µε την εισαγωγή φόρου εκποµπών ρύπων. Ο δείκτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις προσδοκίες του λιανικού εµπορίου, ο οποίος σηµατοδοτεί την πορεία των προσδοκιών µεταξύ των εµπόρων λιανικής, αυξήθηκε το Φεβρουάριο. Αυτός ο δείκτης, ο οποίος πρόσφατα εµφάνισε έντονη µεταβλητότητα, παραµένει σε ιστορικώς υψηλά επίπεδα, αλλά µειώθηκε το Ο δείκτης εµπιστοσύνης των καταναλωτών της ζώνης του ευρώ παρέµεινε σταθερός το Φεβρουάριο και δια- µορφώθηκε λίγο κάτω από τον ιστορικό µέσο όρο του για δεύτερο διαδοχικό µήνα. Αντίθετα, ο κινητός µέσος όρος τριών µηνών της εµπιστοσύνης των καταναλωτών µειώθηκε, συνεχίζοντας την καθοδική πορεία που ξεκίνησε στα µέσα του Ωστόσο, οι συνθήκες στην αγορά εργασίας είναι ευνοϊκές, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι προοπτικές για την ιδιωτική κατανάλωση το 2008 παρα- µένουν σε γενικές γραµµές θετικές. 82 Μάρτιος 2008

84 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας 4.2 ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η κατάσταση της αγοράς εργασίας στη ζώνη του ευρώ εµφανίζει σαφή βελτίωση τα τελευταία χρόνια και, παρά µια µικρή συγκράτηση, αυτή η ευνοϊκή τάση συνεχίζεται σύµφωνα µε τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία. Οι προσδοκίες για την απασχόληση παραµένουν σε υψηλό επίπεδο και ενισχύουν την εκτίµηση ότι οι προοπτικές για την αγορά εργασίας είναι σε γενικές γραµµές θετικές. ιάγραµµα 48 Ανεργία (µηνιαία στοιχεία, εποχικώς διορθωµένα) ΑΝΕΡΓΙΑ Το ποσοστό ανεργίας της ζώνης του ευρώ βαίνει καθοδικά επί τρία συναπτά έτη, σηµειώνοντας µείωση κατά περίπου 2 εκατοστιαίες µονάδες. Τον Ιανουάριο του 2008 διαµορφώθηκε σε 7,1%, παραµένοντας αµετάβλητο από το εκέµβριο, οπότε και είχε αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,1 της εκατοστιαίας µονάδας (βλ. ιάγραµµα 48). Αυτός είναι ο χαµηλότερος ρυθµός που έχει καταγραφεί από τις αρχές της δεκαετίας του 80. Το ποσοστό ανεργίας παρέµεινε σταθερό ή µειώθηκε σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ µε εξαίρεση την Ισπανία και την Ιρλανδία, όπου σηµειώνει Πηγή: Eurostat. Σηµείωση: Τα στοιχεία αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου και της Μάλτας. αύξηση από τον Ιούνιο και το Νοέµβριο του 2007 αντίστοιχα, αντανακλώντας εν µέρει τις εξελίξεις στον τοµέα των κατασκευών και στις δύο αυτές χώρες. Το δ τρίµηνο του 2007, όπως και το γ τρίµηνο, ο αριθµός των ανέργων στη ζώνη του ευρώ µειώθηκε µε µέσο µηνιαίο όρο περίπου. Πίνακας 8 Αύξηση της απασχόλησης (εκατοστιαίες µεταβολές έναντι της προηγούµενης περιόδου, εποχικά διορθωµένες) οικονοµίας εκ της οποίας: Γεωργία και αλιεία Βιοµηχανία Πλην κατασκευών Κατασκευές Υπηρεσίες Εµπόριο και µεταφορές Χρηµατοοικονοµικά και επιχειρηµατική δραστηριότητα ηµόσια διοίκηση 1) Ετήσιοι ρυθµοί Τριµηνιαίοι ρυθµοί α τρ β τρ ,9 1,5 0,2 0,4 0,6 0,6 0,3-1,0-1,2-1,3-0,8 0,8-1,0-1,3-0,2 0,6 0,3 0,4 0,6 0,4 0,1-1,3-0,3 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 2,5 2,7 0,9 1,5 1,8 1,2 0,1 1,4 2,0 0,3 0,4 0,6 0,7 0,5 0,7 1,5 0,0 0,2 0,7 0,9 0,7 2,4 3,6 1,0 1,0 1,4 1,0 0,7 1,4 1,7 0,1 0,4 0,2 0,5 0,3 Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Περιλαµβάνει επίσης εκπαίδευση, υγεία και άλλες υπηρεσίες. Μάρτιος

85 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Μετά την έντονη οικονοµική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ, η απασχόληση βελτιώθηκε σηµαντικά το και το 2007 σε σύγκριση µε το (βλ. Πίνακα 8), και οι διαθέσιµες πληροφορίες δείχνουν συνεχιζόµενη βελτίωση το Ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης της απασχόλησης στη ζώνη του ευρώ ήταν 0,3% το γ τρίµηνο του 2007, µετά από αυξήσεις 0,6% τα προηγούµενα δύο τρίµηνα, σύµφωνα µε τη δεύτερη εκτίµηση της Eurostat. Η ανάλυση κατά τοµέα δείχνει ότι η µετριότερη αύξηση της απασχόλησης το γ τρίµηνο οφειλόταν στις εξελίξεις στον κλάδο των κατασκευών και, σε µικρότερο βαθµό, στον τοµέα των υπηρεσιών (για περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. το Πλαίσιο 9 µε τίτλο Η εξέλιξη της απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών της ζώνης του ευρώ ). Στον τοµέα των υπηρεσιών, ο χαµηλότερος ρυθµός αύξησης της απασχόλησης είχε ευρεία βάση µεταξύ των επιµέρους υποτοµέων (δηλ. του εµπορίου και των µεταφορών, των χρηµατοοικονοµικών και επιχειρηµατικών υπηρεσιών και της δηµόσιας διοίκησης). Συγκριτικά µε το προηγούµενο τρίµηνο, η αύξηση της απασχόλησης στον τοµέα της βιοµηχανίας εκτός των κατασκευών παρέµεινε αµετάβλητη σε χαµηλό αλλά θετικό ρυθµό το γ τρίµηνο του Οι ευνοϊκές εξελίξεις στην αγορά εργασίας της ζώνης του ευρώ τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι συνεχίστηκαν στην αρχή του 2008, σύµφωνα µε στοιχεία ερευνών έως το Φεβρουάριο (βλ. ιάγραµµα 49). Σύµφωνα µε την έρευνα ΡΜΙ της NTC Economics, η δηµιουργία θέσεων απασχόλησης συνεχίστηκε το Φεβρουάριο τόσο στον τοµέα της βιοµηχανίας όσο και στον τοµέα των υπηρεσιών. Οι προσδοκίες απασχόλησης µε βάση την έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές δίνουν παρόµοια εικόνα. Παρά την ελαφρά µείωση που παρατηρήθηκε και στις δύο έρευνες για την απασχόληση τους τελευταίους µήνες, οι συνθήκες στην αγορά εργασίας παραµένουν µέχρι στιγµής γενικά ανθεκτικές στην πρόσφατη αύξηση της αβεβαιότητας που περιβάλλει τις προοπτικές οικονοµικής ανάπτυξης. ιάγραµµα 49 Αύξηση της απασχόλησης και προσδοκίες για την απασχόληση (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, διαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) Πηγές: Eurostat και Έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές. Σηµείωση: Οι διαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων είναι διορθωµένες ως προς το µέσο όρο. 84 Μάρτιος 2008

86 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας Πλαίσιο 9 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΛΑ Ο ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Ο κλάδος των κατασκευών έχει σηµασία για την εκτίµηση της εξέλιξης του οικονοµικού κύκλου της ζώνης του ευρώ. Από την πλευρά της προσφοράς, οι κατασκευαστικές δραστηριότητες αντιπροσωπεύουν λίγο πάνω από το 6% της προστιθέµενης αξίας και κοντά στο 8% της συνολικής απασχόλησης, ενώ από την πλευρά της ζήτησης οι επενδύσεις στον κλάδο των κατασκευών αντιπροσωπεύουν περίπου το 11% του ΑΕΠ σε ονοµαστικούς όρους. Ο εν λόγω κλάδος παράγει διάφορα είδη, δηλαδή κατοικίες ή κτίρια για άλλη χρήση (εµπορικά κτίρια, νοσοκοµεία, σχολεία, κ.λπ.) και δηµόσια έργα (δρόµοι, λιµάνια, γέφυρες, κ.λπ.). Το µερίδιο κάθε είδους προϊόντος στη συνολική παραγωγή είναι σχετικά οµοιόµορφα κατανεµηµένο, καθώς τα κτίρια εκτός των κατοικιών αντιπροσωπεύουν το 31% του συνολικού προϊόντος, οι νέες κατοικίες περίπου το 26% και τα δηµόσια έργα το 20%, ενώ το 23% της συνολικής παραγωγής αφορά την ανακαίνιση και τη συντήρηση των προηγούµενων έργων. 1 Στο παρόν Πλαίσιο επιχειρείται µια συνοπτική εκτί- µηση του ρόλου που διαδραµατίζουν οι κατασκευαστικές δραστηριότητες στην αύξηση της απασχόλησης της ζώνης του ευρώ τα τελευταία χρόνια. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του κλάδου των κατασκευών είναι οι µακρές περίοδοι παραγωγής. Η κατασκευή νέων κατοικιών µπορεί διαρκέσει µέχρι και δύο χρόνια κατά µέσο όρο. Πολλά δηµόσια έργα µπορεί να χρειαστούν ακόµη περισσότερο χρόνο. Αυτές οι µεγάλες περίοδοι παραγωγής εξηγούν τις σηµαντικές χρηµατοπιστωτικές απαιτήσεις του εν λόγω κλάδου, οι οποίες αντιπροσωπεύουν µεγάλο µέρος του συνόλου των δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. Ο συντελεστής στάθµισης των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων στην προστιθέµενη αξία επίσης παρουσιάζει σηµαντικές αποκλίσεις µεταξύ των επιµέρους χωρών (βλ. ιάγραµµα Α). Η Ιρλανδία και η Ισπανία είναι οι δύο χώρες όπου οι κατασκευές είχαν το µεγαλύτερο συντελεστή στάθµισης το (10% και 12% της ονο- µαστικής προστιθέµενης αξίας αντίστοιχα). Στο άλλο άκρο, η συµµετοχή του κλάδου των κατασκευών στην οικονοµία της Γερµανίας µειώνεται και το η κατασκευαστική δραστηριότητα αντιπροσώπευε µόλις το 4% της προστιθέµενης αξίας της χώρας. Ο δυναµισµός της κατασκευαστικής δραστηριότητας στην Ιρλανδία και την Ισπανία φαίνεται ξεκάθαρα από τον ταχύ ρυθµό αύξησης των σχετικών δανείων. Στο τέλος του τα δάνεια για κατασκευές και αγορά κατοικίας αντιπροσώπευαν το 51% του συνόλου των δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις στην Ισπανία και το 74% στην Ιρλανδία. ιάγραµµα Α Ο κλάδος της βιοµηχανίας στις επιµέρους χώρες της ζώνης του ευρώ (προστιθέµενη αξία στις κατασκευές ως ποσοστό της εθνικής προστιθέµενης αξίας) Όσον αφορά το µερίδιο της απασχόλησης του κλάδου των κατασκευών στη συνολική απασχόληση της ζώνης του ευρώ, αυτό ήταν περί- Πηγή: Eurostat. 1 Εκτιµήσεις που δηµοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βάσει στοιχείων της Ευρωπαϊκής Οµοσπονδίας του Κλάδου των Κατασκευών,. Μάρτιος

87 που 7,4% µέχρι το Έκτοτε, έχει αυξηθεί στο 8%, αλλά µε σηµαντικές αποκλίσεις µεταξύ των επιµέρους χωρών. Ο κλάδος των κατασκευών αντιπροσωπεύει το µεγαλύτερο µέρος της συνολικής απασχόλησης στην Ισπανία και την Ιρλανδία (περίπου 12% και 13% αντίστοιχα), ενώ στη Γερµανία και το Βέλγιο αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 6%. ιάγραµµα Β Η απασχόληση στον κλάδο των κατασκευών (ποσοστά της απασχόλησης της ζώνης του ευρώ στον κλάδο των κατασκευών) Η συµβολή των επιµέρους χωρών της ζώνης του ευρώ στη συνολική απασχόληση στον κλάδο των κατασκευών της ζώνης του ευρώ παρουσιάζει σηµαντικές διαφορές. Επί του παρόντος, η Ισπανία και η Γερµανία αντιπροσωπεύουν από κοινού σχεδόν το 50% της απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών της ζώνης του ευρώ (βλ. ιάγραµµα Β). Αυτό αντανακλά την επίδραση του µεγέθους στην περίπτωση της Γερµανίας, της µεγαλύτερης οικονοµίας της Πηγή: Eurostat. ζώνης του ευρώ και, στην περίπτωση της Ισπανίας, το συντελεστή στάθµισης της εν λόγω δραστηριότητας στη συνολική οικονοµική δραστηριότητα. Από το 2004, έχει σηµειωθεί έντονη αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ. Το ιάγραµµα Γ δείχνει ότι η απασχόληση στον κλάδο των κατασκευών αυξήθηκε απότοµα από τις αρχές του 2004 και κορυφώθηκε στις αρχές του Αυτό συµβαδίζει µε την έντονη αύξηση της προστιθέµενης αξίας σε αυτό τον τοµέα τα τελευταία χρόνια, ιδίως σε χώρες όπως η Ισπανία. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η απασχόληση στον κλάδο των κατασκευών είχε ιάγραµµα Γ Η απασχόληση στον κλάδο των κατασκευών και στην οικονοµία ως σύνολο (τριµηνιαία στοιχεία, ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) ιάγραµµα Η απασχόληση στον κλάδο των κατασκευών και στην οικονοµία ως σύνολο (τριµηνιαία στοιχεία, ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγή: Eurostat. Πηγή: Eurostat. 86 Μάρτιος 2008

88 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας σηµαντική συµβολή στην αύξηση της απασχόλησης της ζώνης του ευρώ. Πράγµατι, περίπου το 17% της καθαρής δηµιουργίας θέσεων απασχόλησης στη ζώνη του ευρώ από το 2004 αφορά τον κλάδο των κατασκευών. Πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η δραστηριότητα στον κλάδο των κατασκευών παρουσιάζει επιβράδυνση και ότι τα επόµενα τρίµηνα η συµβολή του εν λόγω κλάδου στη συνολική οικονο- µική ανάπτυξη θα είναι περιορισµένη. Αυτό καθίσταται περισσότερο εµφανές στις αγορές κατοικιών σε χώρες όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία, όπου η δραστηριότητα έχει υποχωρήσει µετά από χρόνια υψηλού ρυθµού ανάπτυξης. 2 Όπως φαίνεται στο ιάγραµµα, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του προϊόντος του κλάδου των κατασκευών ακολουθεί καθοδική τάση από τις αρχές του Αν και τα τριµηνιαία στοιχεία εξακολουθούν να καταδεικνύουν θετικό ρυθµό ανάπτυξης, τα µηνιαία στοιχεία για το εκέµβριο του 2007 υποδηλώνουν ότι είναι η πρώτη φορά από το Μάιο του που καταγράφεται µείωση στον κλάδο των κατασκευών. Άλλοι δείκτες, όπως οι πολεοδοµικές άδειες και τα δάνεια για την αγορά κατοικίας, επίσης καταδεικνύουν συγκράτηση των εξελίξεων στην αγορά κατοικίας, γεγονός που είναι συµβατό µε την απότοµη υποχώρηση των προσδοκιών για την απασχόληση στον εν λόγω κλάδο τους τελευταίους µήνες. 2 Βλ. επίσης το Πλαίσιο 4 στο τεύχος Φεβρουαρίου 2008 του Μηνιαίου ελτίου. 4.3 ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Τα τελευταία στοιχεία για την οικονοµική δραστηριότητα επιβεβαιώνουν την άποψη ότι η οικονοµική ανάπτυξη επιβραδύνθηκε προς τα τέλη του 2007 και τις αρχές του Ο τριµηνιαίος ρυθ- µός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ ήταν 0,4% το δ τρίµηνο του 2007 και οι έρευνες για την εµπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, οι οποίες ακολουθούν καθοδική πορεία από το καλοκαίρι του 2007, συνολικά παραµένουν συµβατές µε τους ρυθµούς ανάπτυξης. Όσον αφορά τις µελλοντικές εξελίξεις, το 2008 τόσο η εγχώρια όσο και η εξωτερική ζήτηση ανα- µένεται ότι θα στηρίξουν τη συνεχιζόµενη αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ, αν και µε χαµηλότερους ρυθµούς από ό,τι το Τα βασικά οικονοµικά µεγέθη της ζώνης του ευρώ παραµένουν υγιή και η οικονοµία της ζώνης δεν χαρακτηρίζεται από σηµαντικές ανισορροπίες. Η αύξηση των επενδύσεων, αν και µετριάζεται από την παγκόσµια επιβράδυνση, θα πρέπει να παράσχει διαρκή στήριξη, καθώς ο βαθµός χρησιµοποίησης του παραγωγικού δυναµικού είναι υψηλός και η κερδοφορία σταθερή. Παράλληλα, λόγω των βελτιωµένων οικονοµικών συνθηκών και της συγκράτησης των µισθών, η απασχόληση και η συµµετοχή του εργατικού δυναµικού αυξήθηκαν σηµαντικά και τα ποσοστά ανεργίας έχουν διαµορφωθεί στα χαµηλότερα επίπεδα της τελευταίας 25ετίας. Παρά την περιοριστική επίδραση της ανόδου των τιµών των βασικών εµπορευµάτων, η αύξηση της κατανάλωσης θα πρέπει να συνεχίσει να συµβάλει στην επέκταση της οικονο- µικής δραστηριότητας, σύµφωνα και µε την αύξηση της απασχόλησης. Αυτοί οι παράγοντες του αντανακλώνται και στις µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνω- µόνων της του Μαρτίου Σύµφωνα µε τις προβολές, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του πραγ- µατικού ΑΕΠ θα διαµορφωθεί µεταξύ 1,3% και 2,1% το 2008, και µεταξύ 1,3% και 2,3% το Συγκριτικά µε τις προβολές των εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος του εκεµβρίου, το διάστηµα για το ρυθµό αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ το 2008 και το 2009 αναθεωρήθηκε προς τα κάτω, αντανακλώντας την ασθενέστερη, σύµφωνα µε τις προβολές, παγκόσµια ζήτηση, την εντονότερη πίεση από τις τιµές των βασικών εµπορευµάτων και τις λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες χρη- Μάρτιος

89 µατοδότησης από εκείνες που είχαν προβλεφθεί το εκέµβριο. Οι διαθέσιµες προβλέψεις διεθνών οργανισµών επιβεβαιώνουν σε γενικές γραµµές αυτές τις προβολές. Ωστόσο, η αβεβαιότητα σχετικά µε τις προοπτικές για την οικονοµική ανάπτυξη παραµένει ασυνήθιστα υψηλή και η οικονοµική δραστηριότητα εξακολουθεί να υπόκειται σε καθοδικούς κινδύνους, οι οποίοι συνδέονται κυρίως µε τη δυνητικά ευρύτερη από ό,τι αναµενόταν επίδραση την οποία άσκησαν στις συνθήκες χρηµατοδότησης οι εξελίξεις στις χρηµατοπιστωτικές αγορές. Καθοδικοί κίνδυνοι προκύπτουν και από µια περαιτέρω άνοδο των τιµών του πετρελαίου και άλλων βασικών εµπορευµάτων, από πιέσεις προστατευτισµού και από την πιθανότητα εµφάνισης ακανόνιστων εξελίξεων λόγω των παγκόσµιων ανισορροπιών. Πλαίσιο 10 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Οι εµπειρογνώµονες της κατάρτισαν προβολές για τις µακροοικονοµικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ, µε βάση τα στοιχεία που ήταν διαθέσιµα έως τις 14 Φεβρουαρίου Ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ θα διαµορφωθεί, βάσει των προβολών, µεταξύ 1,3% και 2,1% το 2008 και µεταξύ 1,3% και 2,3% το Ο µέσος ρυθµός αύξησης του συνολικού Εν ΤΚ θα διαµορφωθεί, βάσει των προβολών, µεταξύ 2,6% και 3,2% το 2008 και µεταξύ 1,5% και 2,7% το Τεχνικές υποθέσεις όσον αφορά τα επιτόκια, τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες, τις τιµές του πετρελαίου και τη δηµοσιονοµική πολιτική Οι τεχνικές υποθέσεις που αφορούν τα επιτόκια, καθώς και τις τιµές του πετρελαίου και των βασικών εµπορευµάτων πλην της ενέργειας, βασίζονται στις προσδοκίες της αγοράς, σύµφωνα µε στοιχεία έως και τις 14 Φεβρουαρίου Όσον αφορά τα βραχυπρόθεσµα επιτόκια, µετρούµενα µε το EURIBOR τριών µηνών, οι προσδοκίες της αγοράς µετρούνται µε τα προθεσµιακά επιτόκια, τα οποία αποτυπώνουν την εικόνα της καµπύλης αποδόσεων στις 14 Φεβρουαρίου Αυτή η εικόνα υποδηλώνει ένα συνολικό µέσο επίπεδο 4,2% για το 2008 και 3,5% για το Η υπόθεση αυτή έχει καθαρά τεχνικό χαρακτήρα. Οι προσδοκίες της αγοράς για τις ονοµαστικές αποδόσεις των 10ετών οµολόγων του ηµοσίου στη ζώνη του ευρώ υποδηλώνουν µέσο επίπεδο 4,3% για το 2008 και 4,5% για το Το βασικό σενάριο των προβολών περιλαµβάνει επίσης την υπόθεση ότι, στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, οι διαφορές επιτοκίων των µακροπρόθεσµων τραπεζικών χορηγήσεων θα αντανακλούν την πρόσφατη περίοδο αυξηµένης επίγνωσης των κινδύνων στις χρηµατοπιστωτικές αγορές. Όπως προκύπτει από τις εξελίξεις στις αγορές συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης κατά το 1 Οι µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της συµπληρώνουν τις µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος οι οποίες καταρτίζονται δύο φορές ετησίως από κοινού από εµπειρογνώµονες της και των ΕθνΚΤ της ζώνης του ευρώ. Οι τεχνικές που χρησιµοποιούνται είναι συµβατές µε εκείνες που χρησιµοποιούνται στις προβολές των εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος, όπως παρουσιάζονται στο έντυπο A guide to Eurosystem staff macroeconomic projection exercises,, Ιούνιος Προκειµένου να εκφραστεί η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις προβολές, τα αποτελέσµατα για κάθε µεταβλητή παρουσιάζονται υπό τη µορφή διαστηµάτων. Τα διαστήµατα αυτά βασίζονται στη διαφορά µεταξύ των πραγµατοποιήσεων και των προηγούµενων προβολών που είχαν καταρτιστεί επί σειρά ετών. Το εύρος κάθε διαστήµατος είναι διπλάσιο από το µέσο όρο της διαφοράς, σε απόλυτες τιµές. Ωστόσο, στην παρούσα συγκυρία, λόγω των εξελίξεων στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις προβολές είναι πιθανώς µεγαλύτερη από ό,τι συνήθως. 2 Οι προσδοκίες της αγοράς, µετρούµενες µε τα προθεσµιακά επιτόκια, µπορεί να αποκλίνουν ελαφρά από τα επιτόκια των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης επί του EURIBOR. Βλ. τη µεθοδολογική σηµείωση στο Πλαίσιο µε τίτλο Μακροοικονοµικές προβολές εµπειρογνωµόνων της για τη ζώνη του ευρώ στο τεύχος Μαρτίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου. 88 Μάρτιος 2008

90 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας Πίνακας Α Μακροοικονοµικές προβολές για τη ζώνη του ευρώ 1), 2) (µέσες ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Εν ΤΚ 2,1 2,6-3,2 1,5-2,7 Πραγµατικό ΑΕΠ 2,6 1,3-2,1 1,3-2,3 Ιδιωτική κατανάλωση 1,6 1,1-1,7 1,0-2,4 ηµόσια κατανάλωση 1,9 1,1-2,1 1,0-2,0 Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου 4,6 0,5-3,1 0,2-3,4 Εξαγωγές (αγαθά και υπηρεσίες) 5,7 2,6-5,6 3,1-6,3 Εισαγωγές (αγαθά και υπηρεσίες) 4,9 2,0-5,4 2,9-6,3 1) Οι προβολές για το πραγµατικό ΑΕΠ και τις συνιστώσες του αναφέρονται σε στοιχεία διορθωµένα ως προς τον αριθµό των εργάσι- µων ηµερών. Οι προβολές για τις εξαγωγές και τις εισαγωγές περιλαµβάνουν το εµπόριο εντός της ζώνης του ευρώ. 2) Στις προβολές περιλαµβάνονται η Κύπρος και η Μάλτα ως µέρος της ζώνης του ευρώ για τα διαστήµατα των προβολών που αφορούν το 2008 και το Οι ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές για το 2008 βασίζονται στη σύνθεση της ζώνης του ευρώ που περιλαµβάνει την Κύπρο και τη Μάλτα ήδη από το Η στάθµιση της Κύπρου και της Μάλτας στο ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ είναι περίπου 0,2% και 0,1% αντίστοιχα. διάστηµα δύο εβδοµάδων που έληξε στις 14 Φεβρουαρίου 2008, οι µέσες ετήσιες τιµές του πετρελαίου ανά βαρέλι αναµένεται, βάσει των υποθέσεων, να διαµορφωθούν στα 90,6 δολάρια ΗΠΑ το 2008 και στα 89,1 δολάρια ΗΠΑ το Η µέση ετήσια αύξηση των τιµών των βασικών εµπορευµάτων πλην της ενέργειας σε δολάρια ΗΠΑ θα είναι, βάσει των υποθέσεων, 12,7% το 2008 και 6,1% το ιατυπώνεται η τεχνική υπόθεση ότι οι διµερείς συναλλαγµατικές ισοτιµίες θα παραµείνουν αµετάβλητες στο χρονικό ορίζοντα προβολής στα µέσα επίπεδα που επικρατούσαν το διάστηµα δύο εβδοµάδων που έληξε στις 14 Φεβρουαρίου Αυτό συνεπάγεται ότι η συναλλαγµατική ισοτιµία ευρώ/δολαρίου ΗΠΑ θα διαµορφωθεί σε 1,47 το 2008 και 1,46 το 2009 και ότι η σταθµισµένη συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ θα είναι, κατά µέσο όρο, υψηλότερη κατά 3,6% το 2008 σε σχέση µε το µέσο όρο του 2007 και κατά 0,2% χαµηλότερη το 2009 σε σχέση µε το µέσο όρο του Οι υποθέσεις για τη δηµοσιονοµική πολιτική βασίζονται στα εθνικά σχέδια προϋπολογισµών σε κάθε χώρα-µέλος της ζώνης του ευρώ και περιλαµβάνουν όλα τα µέτρα πολιτικής που έχουν ήδη εγκριθεί από τα κοινοβούλια ή έχουν προσδιοριστεί λεπτοµερώς και πιθανότατα θα εγκριθούν νοµοθετικά. Υποθέσεις όσον αφορά το διεθνές περιβάλλον Η επιβράδυνση της οικονοµικής ανάπτυξης στις ΗΠΑ, καθώς και σε διάφορες αναπτυγµένες οικονοµίες, αναµένεται να περιορίσει τις προοπτικές παγκόσµιας ανάπτυξης, αντανακλώντας επίσης τις επιδράσεις της αναταραχής στις χρηµατοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο, η εντονότερη εγχώρια ζήτηση στις αναδυόµενες αγορές και η βελτίωση των όρων εµπορίου, λόγω των υψηλών τιµών των βασικών εµπορευµάτων, στις χώρες που εξάγουν βασικά εµπορεύµατα αναµένεται να αµβλύνουν τη συνολική εξασθένηση της ζήτησης. Συνολικά, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του παγκόσµιου πραγµατικού ΑΕΠ εκτός της ζώνης του ευρώ, αφού διαµορφώθηκε σε 5,7% το 2007, αναµένεται, βάσει των προβολών, να επιβραδυνθεί σε 4,6% το 2008 και να ανακάµψει σταδιακά το Ο ρυθµός ανάπτυξης στις εξωτερικές αγορές προορισµού των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ αναµένεται, σύµφωνα µε τις προβολές, να επιβραδυνθεί από 6,2% το 2007 σε 5,5% το 2008 και να ανακάµψει σε 6,2% το Μάρτιος

91 Προβολές για την αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ Έπειτα από δύο χρόνια ανάπτυξης µε ρυθµό υψηλότερο των εκτιµήσεων για το δυνητικό, ο ρυθ- µός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ αναµένεται να µετριαστεί το 2008, λόγω της εξέλιξης της εξωτερικής ζήτησης, της συνεχιζόµενης αναταραχής στις χρηµατοπιστωτικές αγορές και της ανόδου των τιµών των βασικών εµπορευµάτων. Κατά συνέπεια, ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ, ο οποίος ήταν 2,6% το 2007, θα διαµορφωθεί µεταξύ 1,3% και 2,1% το 2008 και µεταξύ 1,3% και 2,3% το Η αναµενόµενη επιβράδυνση αντανακλά τη µικρότερη αύξηση τόσο των εξαγωγών όσο και της εγχώριας ζήτησης. Η άνοδος των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ περιορίζεται από την εξασθένηση, βάσει των προβολών, της εξωτερικής ζήτησης και την προηγούµενη ανατίµηση του ευρώ. Σε συνδυασµό µε τη συγκράτηση των κερδών και τους αυστηρότερους όρους χρηµατοδότησης, αυτό αναµένεται να οδηγήσει σε µείωση των επενδύσεων. Η ιδιωτική κατανάλωση αναµένεται να επηρεαστεί από τη δυσµενή εξέλιξη των τιµών των βασικών εµπορευµάτων, η οποία ασκεί αρνητική επίδραση στο πραγµατικό διαθέσιµο εισόδηµα. Προβολές για τις τιµές και το κόστος Μετά την πρόσφατη άνοδο του πληθωρισµού στο 3,2% τον Ιανουάριο του 2008, ο µέσος ρυθ- µός ανόδου του συνολικού Εν ΤΚ θα διαµορφωθεί, σύµφωνα µε τις προβολές, µεταξύ 2,6% και 3,2% το Ο υψηλός ετήσιος ρυθµός πληθωρισµού στη διάρκεια του 2008 συνδέεται κυρίως µε την άνοδο των τιµών της ενέργειας και των ειδών διατροφής. Σύµφωνα µε τις τρέχουσες τιµές των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης επί της ενέργειας και των ειδών διατροφής, οι πιέσεις από τις διεθνείς τιµές των βασικών εµπορευµάτων αναµένεται να εξασθενήσουν στη διάρκεια του Όσον αφορά τις πιέσεις στις εγχώριες τιµές, οι προβολές βασίζονται στην προσδοκία ότι οι µισθολογικές αυξήσεις θα σηµειώσουν κάποια επιτάχυνση το 2008, αντανακλώντας υψηλότερες συλλογικές συµβάσεις εργασίας, ιδίως στο δηµόσιο τοµέα. Αυτό αναµένεται να οδηγήσει σε εντονότερη αύξηση του κόστους εργασίας ανά µονάδα προϊόντος, καθώς η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας θα παραµείνει, σύµφωνα µε τις προβολές, σχετικά σταθερή σε όλη τη διάρκεια του Ωστόσο, οι ανοδικές πιέσεις του αυξηµένου κόστους εργασίας ανά µονάδα προϊόντος θα αντισταθµιστούν, βάσει των προβολών, από τη µειωµένη διεύρυνση των περιθωρίων κέρδους το 2008, συµβαδίζοντας µε τις προσδοκίες για εξασθένηση της οικονοµικής δραστηριότητας. Το 2009 ο πληθωρισµός αναµένεται να διαµορφωθεί µεταξύ 1,5% και 2,7%. Αυτή η προβολή βασίζεται στην υπόθεση ότι οι µισθολογικές αυξήσεις θα παραµείνουν σε γενικές γραµµές σταθερές το Σύγκριση µε τις προβολές του εκεµβρίου του 2007 Σε σύγκριση µε τις µακροοικονοµικές προβολές εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος που δηµοσιεύθηκαν στο του εκεµβρίου του 2007, τα διαστήµατα για το ρυθµό αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ το 2008 και το 2009 έχουν προσαρµοστεί προς τα κάτω, αντανακλώντας τις επιδράσεις της χαµηλότερης εξωτερικής ζήτησης στη ζώνη του ευρώ, την αύξηση των πιέσεων από τις τιµές των βασικών εµπορευµάτων και τον αντίκτυπο των εξελίξεων στις χρη- µατοπιστωτικές αγορές. Τα διαστήµατα για τον ετήσιο ρυθµό αύξησης του συνολικού Εν ΤΚ για το 2008 και το 2009 έχουν µετατοπιστεί προς τα άνω, αντανακλώντας τον υψηλότερο πληθωρισµό των τιµών της ενέρ- 90 Μάρτιος 2008

92 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας Πίνακας Β Σύγκριση µε τις προβολές του εκεµβρίου του 2007 (µέσες ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πραγµατικό ΑΕΠ εκέµβριος ,4-2,8 1,5-2,5 1,6-2,6 Πραγµατικό ΑΕΠ Μάρτιος ,6 1,3-2,1 1,3-2,3 Εν ΤΚ εκέµβριος ,0-2,2 2,0-3,0 1,2-2,4 Εν ΤΚ Μάρτιος ,1 2,6-3,2 1,5-2,7 γειας και των ειδών διατροφής, καθώς και τις προσδοκίες για ελαφρά εντονότερες πιέσεις από το κόστος εργασίας σε σχέση µε τις προβολές του εκεµβρίου του Μάρτιος

93 5 Η Μ Ο Σ Ι Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ε Σ Ε Ξ Ε Λ Ι Ξ Ε Ι Σ Οι δηµοσιονοµικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ ήταν σχετικά ευνοϊκές το 2007, σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίστηκε κυρίως από την έντονη αύξηση του προϊόντος, τη θετική πορεία των εσόδων και ορισµένες προσπάθειες εξυγίανσης. Σύµφωνα µε τα αναθεωρηµένα προγράµµατα σταθερότητας που υποβλήθηκαν από τις χώρες της ζώνης του ευρώ στο τέλος του 2007, το µέσο έλλειµµα της γενικής κυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ εκτιµάται ότι µειώθηκε το Αντίθετα, το 2008 το έλλειµµα της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να αυξηθεί ελαφρά λόγω χαλάρωσης της διαδικασίας δηµοσιονοµικής εξυγίανσης. Οι χώρες που εξακολουθούν να εµφανίζουν δηµοσιονοµικές ανισορροπίες θα πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειες δηµοσιονοµικής εξυγίανσης σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και να επιτύχουν εγκαίρως τους µεσοπρόθεσµους δηµοσιονοµικούς στόχους τους. Οι λιγότερο ευνοϊκές µακροοικονοµικές εξελίξεις σε σχέση µε τις προηγούµενες προβλέψεις δεν δικαιολογούν καθυστερήσεις στη διαρθρωτική δηµοσιονοµική εξυγίανση. ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΟ 2007 Σύµφωνα µε τα αναθεωρηµένα προγράµµατα σταθερότητας που υποβλήθηκαν από τις χώρες της ζώνης του ευρώ στο τέλος του 2007, οι δηµοσιονοµικές εξελίξεις ήταν σχετικά ευνοϊκές το 2007 (το Βέλγιο δεν έχει υποβάλει ακόµα το πρόγραµµά του). Σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από έντονη αύξηση του προϊόντος, θετική πορεία των εσόδων και κάποιες προσπάθειες εξυγίανσης, το µέσο έλλειµµα της γενικής κυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ µειώθηκε από 1,6% του ΑΕΠ το σε 0,8% του ΑΕΠ το 2007 (Πίνακας 9). ιορθωµένη για τη θετική συµβολή του επιχειρηµατικού κύκλου, καθώς και για εφάπαξ και άλλα προσωρινά µέτρα, η µείωση του ελλείµµατος της γενικής κυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ ήταν µικρότερη. Το διαρθρωτικό έλλειµµα της ζώνης του ευρώ (δεν παρουσιάζεται στον πίνακα) µειώθηκε κατά 0,5 της εκατοστιαίας µονάδας, από 1,3% του ΑΕΠ το σε 0,8% του ΑΕΠ το Η διαρθρωτική βελτίωση θα µπορούσε να ήταν µεγαλύτερη παρά τις επίµονες υπερβάσεις των δαπανών το 2007, οι οποίες υπεραντισταθµίστηκαν από τις σηµαντικές θετικές εξελίξεις του εισοδήµατος. Όσον αφορά επιµέρους χώρες, σηµαντική βελτίωση του διαρθρωτικού αποτελέσµατος κατά 0,5% του ΑΕΠ ή και περισσότερο καταγράφηκε στη Γερµανία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Κύπρο, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία. Αντίθετα, έντονη δηµοσιονοµική χαλάρωση άνω του 1% του ΑΕΠ καταγράφηκε στα προγράµµατα σταθερότητας της Ιρλανδίας και της Ολλανδίας. Κατά την εκτί- µηση αυτών των τιµών θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη η αβεβαιότητα που περιβάλλει τον υπολογισµό των κυκλικά διορθωµένων δηµοσιονοµικών αποτελεσµάτων και η σηµαντική συµβολή των θετικών εξελίξεων των εσόδων. Πράγµατι, οι εκτιµήσεις των προγραµµάτων για το 2007 ενδέχεται να υπερεκτιµούν το εύρος της διαρθρωτικής δηµοσιονοµικής εξυγίανσης. Σύµφωνα µε τα επικαιροποιηµένα προγράµµατα σταθερότητας, καµία από τις χώρες της ζώνης του ευρώ δεν προβλέπεται να υπερβεί το όριο για το έλλειµµα (3% του ΑΕΠ) το 2007 και εξής. Οι χώρες της ζώνης του ευρώ που εξακολουθούν να υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείµµατος (Ιταλία και Πορτογαλία) σηµείωσαν πρόοδο όσον αφορά τη διαδικασία εξυγίανσης για τη διόρθωση των ελλειµµάτων τους. Στο πρόγραµµα σταθερότητας της Ιταλίας διατυπώνεται η εκτίµηση ότι το δηµοσιονοµικό έλλειµµα µειώθηκε σηµαντικά, από 4,4% του ΑΕΠ το σε 2,4% του ΑΕΠ το 2007 (µάλιστα τα τελευταία στοιχεία υποδηλώνουν ότι το έλλειµµα θα µπορούσε να ήταν ακόµη µικρότερο). Αυτό συµβαδίζει µε τη σύσταση του Συµβουλίου ECOFIN για µείωση του ελλείµµατος της Ιταλίας κάτω από το 3% του ΑΕΠ το αργότερο µέχρι το Αυτό το αποτέλεσµα εξηγείται κυρίως από τον τερµατισµό έντονων επιδράσεων που συνέβαλαν στην αύξηση του ελλείµ- µατος το, από τη θετική επίδραση της βάσης σύγκρισης και από τις θετικές εξελίξεις του εισοδήµατος. Σύµφωνα µε το πρόγραµµα σταθερότητας της Πορτογαλίας, το έλλειµµα της χώρας µειώθηκε από 3,9% του ΑΕΠ το σε 3,0% του ΑΕΠ το 2007, κυρίως λόγω της µείωσης των πρω- 92 Μάρτιος 2008

94 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ηµοσιονοµικές εξελίξεις Πίνακας 9 Επικαιροποιηµένα προγράµµατα σταθερότητας των χωρών της ζώνης του ευρώ Βέλγιο Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Γερµανία Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Ιρλανδία Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Ελλάδα Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Ισπανία Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Γαλλία Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Ιταλία Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση Νοεµβρίου του 2007 Κύπρος Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Λουξεµβούργο Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση Νοεµβρίου του 2007 Μάλτα Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Ολλανδία Επικαιροποίηση Νοεµβρίου του Επικαιροποίηση Νοεµβρίου του 2007 Αυστρία Επικαιροποίηση Μαρτίου του 2007 Επικαιροποίηση Νοεµβρίου του 2007 Πορτογαλία Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Σλοβενία Επικαιροποίηση εκεµβρίου του Επικαιροποίηση εκεµβρίου του 2007 Φινλανδία Επικαιροποίηση Νοεµβρίου του Επικαιροποίηση Νοεµβρίου του 2007 Ζώνη του ευρώ Επικαιροποίηση Επικαιροποίηση Ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ (εκατοστιαία µεταβολή) ηµοσιονοµικό αποτέλεσµα (ως ποσοστό του ΑΕΠ) Χρέος (ως ποσοστό του ΑΕΠ) ,7 2,2 2,1 2,2 2,2 0,0 0,3 0,5 0,7 0,9 89,4 85,6 82,1 78,3 74, ,3 1½ 1¾ 1¾ -2,1-1½ -1½ -1,0 -½ 68,0 67,0 66½ 65½ 64 2,9 2,4 2,0 1½ 1½ -1,6 0,0 -½ 0,0 ½ 67,5 65,0 63,0 61½ 59 5,4 5,3 4,6 4,1-2,3 1,2 0,9 0,6-25,1 23,0 22,4 21,9-5,7 4,8 3,0 3,5 4,1 2,9 0,5-0,9-1,1-1,0 25,1 25,1 25,9 27,6 28,7 4,0 3,9 4,0 4,1 - -2,6-2,4-1,8-1,2-104,1 100,1 95,9 91,3-4,2 4,1 4,0 4,0 4,0-2,5-2,7-1,6-0,8 0,0 95,3 93,4 91,0 87,3 82,9 3,8 3,4 3,3 3,3-1,4 1,0 0,9 0,9-39,7 36,6 34,3 32,2-3,9 3,8 3,1 3,0 3,2 1,8 1,8 1,2 1,2 1,2 39,7 36,2 34,0 32,0 30,0 2,3 2,3 2¼ 2¼ 2¼ -2,7-2,5-1,8-0,9 0,0 64,6 63,6 62,6 60,7 58,0 2,0 2¼ 2¼ 2½ 2½ -2,5-2,4-2,3-1,7-1,2 64,2 64,2 64,0 63,2 61,9 1,6 1,3 1,5 1,6 1,7-5,8-2,8-2,2-1,5-0,7 107,6 106,9 105,4 103,5 100,7 1,9 1,9 1,5 1,6 1,7-4,4-2,4-2,2-1,5-0,7 106,8 105,0 103,5 101,5 98,5 3,7 3,9 4,1 4,1 4,1-1,9-1,6-0,7-0,4-0,1 64,7 60,5 52,5 49,0 46,1 3,8 4,2 4,1 4,0 4,0-1,2 1,5 0,5 0,5 0,7 65,2 60,0 48,5 45,3 43,8 5,5 4,0 5,0 4,0 - -1,5-0,9-0,4 0,1-7,5 8,2 8,5 8,5-6,1 6,0 4,5 5,0 4,0 0,7 1,0 0,8 1,0 1,2 6,6 6,9 7,1 7,2 7,0 2,9 3,0 3,1 3,1 - -2,6-2,3-0,9 0,1-68,3 66,7 63,2 59,4-3,2 3,5 3,1 3,2 3,4-2,5-1,6-1,2-0,1 0,9 64,7 62,9 60,0 57,2 53,3 31/4 3,0 13/4 13/4, 0,1 0,2 0,3 0,9-50,2 47,9 46,3 44,2-3,0 23/4 21/2 13/4 13/4 0,6-0,4 0,5 0,6 0,7 47,9 46,8 45,0 43,0 41,2 3,1 2,7 2,3 2,5 2,6-1,1-0,9-0,7-0,2 0,4 62,2 61,2 59,9 58,5 56,8 3,3 3,4 2,4 2,5 2,5-1,4-0,7-0,6-0,2 0,4 61,7 59,9 58,4 57,0 55,4 1,4 1,8 2,4 3,0 3,0-4,6-3,7-2,6-1,5-0,4 67,4 68,0 67,3 65,2 62,2 1,3 1,8 2,2 2,8 3,0-3,9-3,0-2,4-1,5-0,4 64,8 64,4 64,1 62,5 59,7 4,7 4,3 4,2 4,1 - -1,6-1,5-1,6-1,0-28,5 28,2 28,3 27,7-5,7 5,8 4,6 4,1 4,5-1,2-0,6-0,9-0,6 0,0 27,1 25,6 24,7 23,8 22,5 4,5 3,0 2,9 2,6 2,1 2,9 2,8 2,7 2,7 2,4 39,1 37,7 36,2 35,0 33,7 5,0 4,4 3,3 3,0 2,5 3,8 4,5 3,7 3,6 2,8 39,2 35,3 32,8 30,4 29,0 2,6 2,2 2,2 2,2 2,2-2,1-1,4-1,1-0,5 0,0 67,9 66,0 64,4 62,8-2,4 2,7 2,3 2,2 2,2-1,6-0,8-0,9-0,4 0,0 67,9 66,0 64,4 62,8 60,8 Πηγές: Προγράµµατα σταθερότητας -07 και , και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Το σύνολο της ζώνης του ευρώ υπολογίζεται ως σταθµισµένος µέσος όρος των διαθέσιµων στοιχείων για τις επιµέρους χώρες. Ο σταθµισµένος µέσος όρος της επικαιροποίησης περιλαµβάνει τη Μάλτα και την Κύπρο, αλλά δεν περιλαµβάνει το Βέλγιο, καθώς το πιο πρόσφατο πρόγραµµα σταθερότητας δεν είναι ακόµη διαθέσιµο. Τα στοιχεία -07 για τη Μάλτα και την Κύπρο αναφέρονται στο πρόγραµµα σύγκλισης -07. Τα στοιχεία για τη Γαλλία στην επικαιροποίηση για το προέρχονται από την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το φθινόπωρο του Μάρτιος

95 τογενών δαπανών, ιδίως της µισθολογικής δαπάνης. Αυτές οι θετικές εξελίξεις υποδηλώνουν ότι η Πορτογαλία σηµειώνει πρόοδο, ακολουθώντας τη σύσταση του Συµβουλίου ECOFIN να διορθώσει το υπερβολικό της έλλειµµα µέχρι το 2008 το αργότερο. Λόγω των σχετικά ευνοϊκών οικονοµικών και δηµοσιονοµικών εξελίξεων, ο µέσος λόγος του χρέους της γενικής κυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ µειώθηκε κατά 1,9 εκατοστιαία µονάδα στο 66,0% του ΑΕΠ το Αυτό αντανακλά τη µείωση του λόγου του χρέους στις περισσότερες χώρες της ζώνης του ευρώ, εκτός του Λουξεµβούργου και της Ιρλανδίας, που εµφανίζουν σχετικά χαµηλό λόγο του χρέους της γενικής κυβέρνησης, και της Γαλλίας. Επτά κράτη-µέλη κατέγραψαν λόγο χρέους της γενικής κυβέρνησης 60% του ΑΕΠ και άνω, εκ των οποίων ένα υπερβαίνει το 100% του ΑΕΠ. ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΣΧΕ ΙΑ ΓΙΑ ΤΟ 2008 ΚΑΙ ΕΞΗΣ Σύµφωνα µε τους δηµοσιονοµικούς στόχους που ορίζονται στα επικαιροποιηµένα προγράµµατα σταθερότητας του τέλους του 2007, το συνολικό έλλειµµα της γενικής κυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ αναµένεται να αυξηθεί ελαφρά στο 0,9% του ΑΕΠ το 2008 (βλ. Πίνακα 9). Η επιδείνωση το 2008 συµπίπτει µε την αναστολή της δηµοσιονοµικής εξυγίανσης (η οποία εν µέρει οφείλεται σε προγραµµατισµένες φορολογικές µειώσεις), ενώ η παραγωγή προβλέπεται να αυξηθεί µε βάση την τάση. Το 2009 και το 2010, το δηµοσιονοµικό έλλειµµα της ζώνης του ευρώ προβλέπεται ότι θα συνεχίσει την καθοδική του πορεία και θα διαµορφωθεί σε 0,4% και 0,0% του ΑΕΠ αντίστοιχα. Αυτή η βελτίωση θα είναι αποτέλεσµα κυρίως της µείωσης του λόγου των δαπανών (ο οποίος εκτιµάται ότι θα µειωθεί κατά 1 εκατοστιαία µονάδα σε 45,0% του ΑΕΠ το 2010), ενώ ο λόγος των εσόδων αναµένεται να παραµείνει σε γενικές γραµµές σταθερός (γύρω στο 45% του ΑΕΠ). Το διαρθρωτικό έλλειµµα της ζώνης του ευρώ αναµένεται να αυξηθεί ελαφρά σε 0,9% του ΑΕΠ το 2008, και να µειωθεί µε σταθερό ρυθµό σε 0,4% και 0,1% του ΑΕΠ το 2009 και το 2010 αντίστοιχα. Ο λόγος του χρέους της γενικής κυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να µειωθεί στο 64,4% του ΑΕΠ το 2008 και στο 60,8% του ΑΕΠ το Όσον αφορά τις επιµέρους χώρες, η δηµοσιονοµική θέση (σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης) προβλέπεται ότι θα βελτιωθεί µεσοπρόθεσµα σε σχεδόν όλες τις περιπτώσεις. Από αυτή την άποψη, ορισµένες κυβερνήσεις σχεδιάζουν να διατηρήσουν ή να αυξήσουν τις πλεονασµατικές θέσεις τους και άλλες σχεδιάζουν να µεταβούν από ελλειµµατικές σε ισοσκελισµένες ή πλεονασµατικές θέσεις. Η Ιταλία και η Πορτογαλία, οι οποίες επί του παρόντος εξακολουθούν να υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείµµατος, ανέµεναν για το 2008 ελλείµµατα 2,2% και 2,4% του ΑΕΠ αντίστοιχα και ακόµα µικρότερα ελλείµµατα το 2009 και το Ωστόσο, όπως συνέβη και σε προηγούµενους γύρους των προγραµµάτων σταθερότητας, τα τελικά αποτελέσµατα µπορεί να διαφέρουν σε µεγάλο βαθµό από τις προβολές, καθώς συχνά παρατηρείται έλλειψη συγκεκριµένων µέτρων πολιτικής για την επίτευξη των δηµοσιονοµικών στόχων. Από τις έξι χώρες που στο τέλος του 2007 δεν είχαν επιτύχει το µεσοπρόθεσµο δηµοσιονοµικό στόχο τους, καµία δεν προβλέπεται να τον επιτύχει µέχρι το 2008, ενώ σε ορισµένες περιπτώσεις οι προσπάθειες διαρθρωτικής προσαρµογής είναι ελάχιστες. Επιπλέον, αναµένεται ότι η Γερµανία και η Ιρλανδία, οι οποίες εκτιµάται ότι πέτυχαν τους δηµοσιονοµικούς στόχους τους το 2007, δεν θα επιτύχουν τους στόχους το Μέχρι τη λήξη του ορίζοντα προβολής το 2010, η Ιρλανδία, η Ελλάδα, η Γαλλία και η Ιταλία εκτιµάται ότι δεν θα έχουν επιτύχει τους δηµοσιονοµικούς στόχους τους. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΣΧΕ ΙΩΝ Τα δηµοσιονοµικά σχέδια πρέπει να αξιολογηθούν µε βάση τις διατάξεις του πλαισίου δηµοσιονοµικής εποπτείας της ΕΕ. Το Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης παρέχει το κατάλληλο πλαί- 94 Μάρτιος 2008

96 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ηµοσιονοµικές εξελίξεις σιο για τον προσανατολισµό των εθνικών δηµοσιονοµικών πολιτικών. Οι χώρες της ζώνης του ευρώ που εµφανίζουν δηµοσιονοµικές ανισορροπίες αναµένεται να επιτυγχάνουν διαρθρωτική εξυγίανση κατά 0,5% του ΑΕΠ ετησίως. Αυτό εκτιµάται ότι θα τους επιτρέψει να επιτύχουν τους δηµοσιονοµικούς στόχους τους εγκαίρως ώστε να εξασφαλίσουν υγιή δηµόσια οικονοµικά, κάτι που καθίσταται ακόµη επιτακτικότερο δεδοµένου ότι οι σηµερινοί δηµοσιονοµικοί στόχοι κατά κανόνα δεν περιλαµβάνουν την πρόσθετη δηµοσιονοµική επιβάρυνση που θα προκύψει από τη γήρανση του πληθυσµού. Τον Απρίλιο του 2007 οι υπουργοί οικονοµικών της ζώνης του ευρώ (Οµάδα Ευρώ) υπογράµµισαν τη δέσµευσή τους για την εφαρµογή των διατάξεων του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (βλ. το τεύχος εκεµβρίου του 2007 για περιγραφή της συµφωνίας της Οµάδας Ευρώ). Ειδικότερα, δεσµεύθηκαν ότι, αξιοποιώντας τις ευνοϊκές συνθήκες του οικονοµικού κύκλου, τα περισσότερα µέλη της ζώνης του ευρώ θα πρέπει να επιτύχουν τους µεσοπρόθεσµους στόχους τους το 2008 ή το 2009 και ότι όλα τα µέλη θα πρέπει να τους έχουν επιτύχει το αργότερο µέχρι το Αυτή η δέσµευση αντανακλάται και στις γνώµες του Συµβουλίου ECOFIN στον τελευταίο γύρο των προγραµµάτων σταθερότητας. Σε πολλές περιπτώσεις, τα επικαιροποιηµένα προγράµµατα σταθερότητας δεν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις. Για τις χώρες της ζώνης του ευρώ που δεν έχουν επιτύχει ακόµη τους δηµοσιονο- µικούς στόχους τους η προβλεπόµενη ετήσια βελτίωση της δηµοσιονοµικής θέσης συχνά εκτιµάται ότι δεν θα υπερβαίνει την τιµή αναφοράς για τη διαρθρωτική εξυγίανση (0,5% του ΑΕΠ) που ορίζεται στο Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Τα κράτη-µέλη που έχουν ήδη επιτύχει τους δηµοσιονοµικούς στόχους τους σε ορισµένες περιπτώσεις προβλέπουν χαλάρωση της δηµοσιονο- µικής πολιτικής τους ή σχεδιάζουν να υποχωρήσουν από τους δηµοσιονοµικούς στόχους τους, γεγονός που δεν συνάδει ούτε µε τις διατάξεις του Συµφώνου ούτε µε τη συµφωνία της Οµάδας Ευρώ. Επιπλέον, κάποια από τα προγράµµατα βασίζονται σε πολύ ευνοϊκές υποθέσεις για την οικονο- µική ανάπτυξη και σε µέτρα εξυγίανσης τα οποία δεν έχουν προσδιοριστεί επαρκώς, ενώ οι µη ανα- µενόµενες και προσωρινές αυξήσεις των εσόδων έχουν προκαλέσει µόνιµες αυξήσεις των δαπανών ή φορολογικές µειώσεις. Αναλυτικότερα, από τις χώρες που εξακολουθούν να αντιµετωπίζουν υπερβολικό έλλειµµα, το πρόγραµµα σταθερότητας της Ιταλίας προβλέπει έλλειµµα κάτω του ορίου του 3% του ΑΕΠ σε ολόκληρο τον ορίζοντα του προγράµµατος. Ωστόσο, είναι σαφές ότι τα ελάχιστα µέτρα που προβλέπονται το 2008 για την εξυγίανση υπολείπονται της τιµής αναφοράς του Συµφώνου για τη διαρθρωτική εξυγίανση (0,5% του ΑΕΠ), ενώ δεν συµβαδίζουν ούτε µε τη συµφωνία της Οµάδας Ευρώ. Ο µεσοπρόθεσµος στόχος για ισοσκελισµένο προϋπολογισµό δεν προβλέπεται να έχει επιτευχθεί έως το Επιπλέον, η επίτευξη υγιούς δηµοσιονοµικής θέσης απειλείται από το ενδεχόµενο να είναι τελικά η αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ µικρότερη από ό,τι προβλέπεται στο πρόγραµµα. Επίσης, η έλλειψη συγκεκριµένων µειώσεων των δαπανών προσδίδει ακόµη περισσότερη αβεβαιότητα στις προοπτικές εξυγίανσης των δηµόσιων οικονοµικών της Ιταλίας. Όσον αφορά την Πορτογαλία, το πρόγραµµα σταθερότητάς της προβλέπει διόρθωση του υπερβολικού ελλείµµατος το 2008, σύµφωνα µε τη σύσταση του Συµβουλίου ECOFIN. Στη συνέχεια, το πρόγραµµα προβλέπει περαιτέρω πρόοδο προς την επίτευξη του µεσοπρόθεσµου δηµοσιονοµικού στόχου (δηλ. διαρθρωτική θέση -0,5% του ΑΕΠ) µέχρι το Αν και αυτή η πορεία προσαρµογής είναι συµβατή µε το Σύµφωνο, υφίστανται κίνδυνοι οι οποίοι συνδέονται µε λιγότερο ευνοϊκές µακροοικονοµικές εξελίξεις, ενώ µπορεί να έχει υπερεκτιµηθεί η επίδραση των µέτρων για τη µείωση των δαπανών στα δηµόσια οικονοµικά. Όσον αφορά τις υπόλοιπες χώρες της ζώνης του ευρώ που δεν έχουν επιτύχει ακόµη τους µεσοπρόθεσµους δηµοσιονοµικούς στόχους τους, υπάρχουν διάφορες ανησυχίες, ιδίως στις χώρες που Μάρτιος

97 εµφανίζουν υψηλά ελλείµµατα. Στη Γαλλία, παρά το υψηλό έλλειµµα το 2007 και σε αντίθεση µε τους κανόνες του Συµφώνου, η διαρθρωτική εξυγίανση που προβλέπεται για το 2008 είναι ελάχιστη. Η δηµοσιονοµική κατεύθυνση δεν είναι επαρκώς αυστηρή ώστε να διασφαλιστεί ότι ο µεσοπρόθεσµος στόχος για ισοσκελισµένη θέση θα έχει επιτευχθεί µέχρι το 2010 και δεν είναι συµβατή µε τη συµφωνία της Οµάδας Ευρώ. Επιπλέον, τα σχέδια προσαρµογής για το 2009 και το 2010 υπόκεινται σε σηµαντικούς κινδύνους οι οποίοι συνδέονται ειδικότερα µε τις µακροοικονοµικές εξελίξεις και την έλλειψη ξεκάθαρα διατυπωµένων περικοπών των δαπανών. Όσον αφορά την Ελλάδα, το πρόγραµµα σταθερότητάς της προβλέπει διαρθρωτική διόρθωση µε ετήσιο ρυθµό 0,5% του ΑΕΠ, αλλά ο µεσοπρόθεσµος στόχος για ισοσκελισµένη θέση δεν προβλέπεται να έχει επιτευχθεί µέχρι το Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος το µακροοικονοµικό περιβάλλον να είναι λιγότερο ευνοϊκό από ό,τι προβλέπεται στο πρόγραµµα. Αυτό µπορεί να επηρεάσει τα σχέδια εξυγίανσης της Ελλάδας, ιδίως λόγω του ότι η δηµοσιονοµική προσαρµογή βασίζεται σε µεγάλο βαθµό στα έσοδα. Επίσης, οι εµµένουσες αποκλίσεις µεταξύ των προηγούµενων εξελίξεων του ελλείµµατος και του χρέους υποδηλώνουν τον κίνδυνο να πρέπει να αναθεωρηθούν προς τα άνω τα στοιχεία για το δηµοσιονοµικό έλλειµµα. Τέλος, στην Ιρλανδία το πρόγραµµα σταθερότητας προβλέπει απόκλιση από το µεσοπρόθεσµο στόχο για ισοσκελισµένη θέση από το 2008 και εξής, εξέλιξη που δεν είναι συµβατή µε το Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και τη συµφωνία της Οµάδας Ευρώ. Επιπλέον, πέρα από τις σηµαντικές υπερβάσεις των δαπανών, οι δηµοσιονοµικές προοπτικές υπόκεινται σε σηµαντικούς µακροοικονοµικούς κινδύνους, οι οποίοι απορρέουν κυρίως από την αγορά κατοικιών και τη µεγάλη οικονοµική εξάρτηση από τις ΗΠΑ και το Ηνωµένο Βασίλειο. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Οι δηµοσιονοµικές θέσεις βελτιώθηκαν στις περισσότερες χώρες το 2007 και ο λόγος του ελλείµ- µατος της ζώνης του ευρώ µειώθηκε σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί εδώ και πολλά χρόνια. Αυτό αντανακλά τις ευνοϊκές µακροοικονοµικές συνθήκες, τα µεγάλα έσοδα και µια κάποια διαρθρωτική προσαρµογή. Στο τέλος του 2007, οι δύο εναποµένουσες χώρες που υπόκεινται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείµµατος εκτιµούν ότι έχουν µειώσει το λόγο του ελλείµµατος στο επίπεδο της τιµής αναφοράς (3% του ΑΕΠ) ή και ακόµη περισσότερο. Όσον αφορά τις µελλοντικές εξελίξεις, είναι πρωταρχικής σηµασίας οι χώρες της ζώνης του ευρώ που έχουν επιτύχει υγιείς δηµοσιονοµικές θέσεις σύµφωνα µε τους µεσοπρόθεσµους στόχους τους να τις διατηρήσουν. Κατά κανόνα, αυτές οι χώρες µπορούν να επιτρέψουν την πλήρη λειτουργία των αυτόµατων σταθεροποιητών έτσι ώστε να συµβάλουν στην εξοµάλυνση των διακυµάνσεων του οικονοµικού κύκλου, δηλ. µπορούν να επιτρέψουν στα δηµοσιονοµικά τους αποτελέσµατα να ακολουθούν τις διακυµάνσεις του οικονοµικού κύκλου διατηρώντας τη διαρθρωτική τους θέση. Όσο περισσότερες χώρες της ζώνης του ευρώ βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση, τόσο σηµαντικότερη θα είναι η οικονοµική επίδραση των αυτόµατων σταθεροποιητών σε επίπεδο ζώνης ευρώ. Αυτό συµβάλλει στην οµαλή λειτουργία της ΟΝΕ. Οι χώρες που δεν έχουν ακόµη επιτύχει υγιείς δηµοσιονοµικές θέσεις θα πρέπει να προχωρήσουν σε δηµοσιονοµική προσαρµογή σύµφωνα µε το Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης ώσπου να επιτύχουν τους µεσοπρόθεσµους δηµοσιονοµικούς στόχους τους. Με αυτό τον τρόπο θα κατοχυρωθεί η αξιοπιστία του προληπτικού σκέλους του Συµφώνου. Οι λιγότερο ευνοϊκές από ό,τι αναµενόταν µακροοικονοµικές εξελίξεις δεν δικαιολογούν επ ουδενί καθυστέρηση της διαρθρωτικής δηµοσιονοµικής προσαρµογής. Αντιθέτως, απαιτούν ιδιαίτερα συνετή δηµοσιονοµική πολιτική µε προσανατολισµό προς τη σταθερότητα για να ενισχυθεί η εµπι- 96 Μάρτιος 2008

98 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ηµοσιονοµικές εξελίξεις στοσύνη του ιδιωτικού τοµέα. Η επίτευξη και η διατήρηση υγιών δηµοσιονοµικών θέσεων αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τη διαφύλαξη της µακροπρόθεσµης διατηρησιµότητας των δηµόσιων οικονοµικών και τη σταθερή και διαρκή οικονοµική ανάπτυξη. Αυτό είναι ακόµη σηµαντικότερο αν ληφθεί υπόψη η αυξηµένη αβεβαιότητα που περιβάλλει τις παγκόσµιες µακροοικονοµικές προοπτικές. Οι πιθανές επιπτώσεις της αναταραχής στις χρηµατοπιστωτικές αγορές στη δηµοσιονοµική κατάσταση ενισχύουν την ανάγκη άσκησης συνετής δηµοσιονοµικής πολιτικής. Επιπλέον, δεν µπορεί να αποκλειστεί ο κίνδυνος να προσεγγίσουν ορισµένες χώρες της ζώνης του ευρώ την τιµή αναφοράς 3% του ΑΕΠ και αυτές οι χώρες πρέπει να εξασφαλίσουν ότι δεν θα υπερβούν αυτή την τιµή. Η έγκαιρη εφαρµογή των σχετικών διατάξεων του πλαισίου δηµοσιονοµικής εποπτείας της ΕΕ είναι καίριας σηµασίας για την αξιοπιστία του πλαισίου σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος µη συµµόρφωσης µε την τιµή αναφοράς. Από αυτή την άποψη, ένα από τα µέσα που διατίθενται είναι η έγκαιρη προειδοποίηση σύµφωνα µε το άρθρο 99(4) της Συνθήκης. Επιπλέον, το Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δίνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δυνατότητα άµεσης παροχής συµβουλών πολιτικής στα κράτη-µέλη (δηλ. χωρίς τη συµµετοχή του Συµβουλίου ECOFIN). Η υπαναχώρηση σε εκκλήσεις για τη µετάθεση της διαδικασίας εξυγίανσης µπορεί πολύ γρήγορα να υπονοµεύσει τη διατηρησιµότητα των δηµόσιων οικονοµικών. Επιπλέον, τέτοιου είδους εκκλήσεις συνήθως παραβλέπουν το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες έχουν ήδη χρησιµοποιήσει τουλάχιστον ένα µέρος των εισοδηµατικών κερδών των προηγούµενων ετών για να αυξήσουν τις δαπάνες ή να µειώσουν τους φόρους, µε αποτέλεσµα οι σηµερινές δηµοσιονοµικές θέσεις να µην είναι τόσο ισχυρές όσο θα µπορούσαν µε την άσκηση πιο συνετής πολιτικής. Μάρτιος

99 6 Ο Ι Σ Υ Ν Α Λ Λ Α Γ Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Ι Σ Ο Τ Ι Μ Ι Ε Σ Κ Α Ι Τ Ο Ι Σ Ο Ζ Υ Γ Ι Ο Π Λ Η Ρ Ω Μ Ω Ν 6.1 ΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ Μετά την ευρείας βάσης ανατίµηση του ευρώ σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του 2007, η ανοδική τάση του ήταν πιο συγκρατηµένη και πιο περιορισµένης βάσης τους τελευταίους τρεις µήνες στο πλαίσιο αυξηµένων εκτιµήσεων των αγορών ότι υφίστανται κίνδυνοι στις διεθνείς χρηµατοπιστωτικές αγορές. Από τα µέσα Φεβρουαρίου ωστόσο, το ευρώ ανατιµήθηκε µε ταχύ ρυθµό και στις 5 Μαρτίου η σταθµισµένη ισοτιµία του ήταν 5% υψηλότερα από το µέσο όρο της το Η ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Το ευρώ ανατιµήθηκε σηµαντικά στη διάρκεια του Κατά το µεγαλύτερο µέρος του δεύτερου εξαµήνου του έτους, η ανατίµηση του ενιαίου νοµίσµατος αντανακλούσε, µεταξύ άλλων, τις προσδοκίες της αγοράς για διεύρυνση της διαφοράς των επιτοκίων µεταξύ των δύο κύριων οικονοµικών περιοχών. Από τα µέσα Νοεµβρίου 2007 έως τα µέσα Φεβρουαρίου 2008, το ευρώ κυµάνθηκε σε ένα σχετικά περιορισµένο διάστηµα εν µέσω υψηλής αναµενόµενης µεταβλητότητας της συναλλαγµατικής ισοτιµίας, αλλά έκτοτε τείνει να ανατιµάται µε σταθερό ρυθµό. Στις 5 Μαρτίου 2008, η ονοµαστική σταθµισµένη συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ µετρούµενη έναντι των νοµισµάτων 22 από τους σηµαντικότερους εµπορικούς εταίρους της ζώνης του ευρώ ήταν 1,6% υψηλότερα από το επίπεδο του τέλους Νοεµβρίου και 5,2% υψηλότερα από το µέσο όρο της το 2007 (βλ. ιάγραµµα 50). Σε αντίθεση µε ό,τι συνέβη κατά το µεγαλύτερο µέρος του 2007, τους τελευταίους τρεις µήνες η ανατίµηση του ευρώ σε όρους σταθµισµένης ισοτιµίας είχε πιο περιορισµένη βάση. Το ευρώ ενισχύθηκε σηµαντικά έναντι της λίρας Αγγλίας και του γουόν Κορέας και λιγότερο έναντι των δολαρίων ΗΠΑ, Καναδά και Χονγκ Κονγκ. Αντίθετα, υποχώρησε έναντι του γιεν Ιαπωνίας, του φράγκου Ελβετίας, του δολαρίου Αυστραλίας, της κορώνας Νορβηγίας και των νοµισµάτων ορισµένων από τα νέα κράτη-µέλη. Όσον αφορά τους δείκτες της διεθνούς ανταγωνιστικότητας τιµών και κόστους της ζώνης του ευρώ, το Φεβρουάριο του 2008, βάσει των εξελίξεων των τιµών καταναλωτή και παραγωγού, η πραγµατική σταθµισµένη συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ ήταν, κατά µέσο όρο µεταξύ των δύο δεικτών τιµών, περίπου 3% άνω του µέσου επιπέδου της το 2007 (βλ. ιάγραµµα 51). ιάγραµµα 50 είκτης σταθµισµένης συναλλαγµατικής ισοτιµίας του ευρώ και οι προσδιοριστικοί της παράγοντες 1) (ηµερήσια στοιχεία) Πηγή: EKT. 1) Ανοδική κίνηση του δείκτη αντιστοιχεί σε ανατίµηση του ευρώ έναντι των νοµισµάτων των σηµαντικότερων εµπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ και των κρατών-µελών της ΕΕ που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ. 2) Η συµβολή στις µεταβολές της ΣΣΙ-22 παρουσιάζεται ξεχωριστά για τα νοµίσµατα των έξι σηµαντικότερων εµπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ. Η κατηγορία Λοιπά κράτη-µέλη αναφέρεται στην αθροιστική συµβολή των νοµισµάτων των κρατών- µελών που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ (µε εξαίρεση τη λίρα Αγγλίας και την κορώνα Σουηδίας). Η κατηγορία Λοιπά αναφέρεται στη αθροιστική συµβολή των υπόλοιπων έξι εµπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ στο δείκτη της ΣΣΙ-22. Οι µεταβολές υπολογίζονται µε βάση τους αντίστοιχους συντελεστές στάθ- µισης των εµπορικών συναλλαγών που λαµβάνονται υπόψη στο δείκτη της ΣΣΙ Μάρτιος 2008

100 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες και το ισοζύγιο πληρωµών ΟΛΑΡΙΟ ΗΠΑ/ΕΥΡΩ Η εξέλιξη του ευρώ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ επηρέασε σε µεγάλο βαθµό την πορεία της ονο- µαστικής σταθµισµένης συναλλαγµατική ισοτι- µίας του ευρώ. Μετά από µια περίοδο ανατί- µησης έναντι του αµερικανικού νοµίσµατος έως το τέλος Απριλίου του 2007, το ευρώ δεν παρουσίασε έντονη µεταβολή συνολικά παρά τις σηµαντικές βραχυχρόνιες διακυµάνσεις του. Από τις αρχές Σεπτεµβρίου, η συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ επηρεάστηκε από ανησυχίες σχετικά µε τις συνθήκες ρευστότητας στις αγορές χρήµατος και πιστώσεων παγκοσµίως, οι οποίες οδήγησαν σε έντονη αύξηση αφενός της αποστροφής του κινδύνου εκ µέρους των επενδυτών και αφετέρου της µεταβλητότητας των χρηµατοπιστωτικών αγορών. Από τα µέσα Νοεµβρίου, το ευρώ εµφάνισε τάσεις σταθεροποίησης και κυµάνθηκε γύρω στα 1,47 δολάρια ΗΠΑ, στο πλαίσιο ιστορικά υψηλής αναµενόµενης µεταβλητότητας των συναλλαγµατικών ισοτιµιών. Η σχετική σταθερότητα της συναλλαγµατικής ισοτιµίας αυτή ιάγραµµα 51 Ονοµαστική και πραγµατική σταθµισµένη συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ 1) (µηνιαία/τριµηνιαία στοιχεία, α τρ = 100) Πηγή:. 1) Ανοδική κίνηση των δεικτών της ΣΣΙ-22 σηµαίνει ανατίµηση του ευρώ. Οι τελευταίες παρατηρήσεις για τα µηνιαία στοιχεία αφορούν το Φεβρουάριο του Για την πραγµατική ισοτιµία ΣΣΙ-22 που βασίζεται στο ΚΕαΜΠΜ, η τελευταία παρατήρηση αφορά το γ τρίµηνο του 2007 και περιλαµβάνει και εκτιµήσεις. την περίοδο σηµειώθηκε παρά τις προσδοκίες της αγοράς για µεγαλύτερες διαφορές επιτοκίων µεταξύ των κύριων οικονοµικών περιοχών, την εκδήλωση νέων ανησυχιών στις διεθνείς χρηµατοπιστωτικές αγορές λόγω της συσσώρευσης στοιχείων σχετικά µε πιστωτικές ζηµίες σε ορισµένες διεθνείς τράπεζες και τη δηµοσίευση ασθενέστερων στοιχείων στις ΗΠΑ, που οδήγησαν σε αναθεώρηση προς τα κάτω των προοπτικών για την ανάπτυξη στις ΗΠΑ από τους συµµετέχοντες στην αγορά. Ωστόσο, προς το τέλος Φεβρουαρίου του 2008, το δολάριο υποχώρησε έντονα, πιθανόν εξαιτίας στοιχείων ερευνών που θεωρήθηκαν ότι υποδηλώνουν περαιτέρω επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ. Στις 5 Μαρτίου το ευρώ αντιστοιχούσε σε 1,52 δολ. ΗΠΑ, δηλ. ήταν 2,9% υψηλότερα από ό,τι στο τέλος Νοεµβρίου και περίπου 11% πάνω από το µέσο όρο του το 2007 (βλ. ιάγραµµα 52). ΓΙΕΝ ΙΑΠΩΝΙΑΣ/ΕΥΡΩ Σε όλη τη διάρκεια του 2007, το ευρώ κατέγραψε έντονες διακυµάνσεις έναντι του γιεν Ιαπωνίας, αν και τους τρεις τελευταίους µήνες σηµειώνει σταδιακή υποχώρηση έναντι του ιαπωνικού νοµίσµατος. Το πρώτο εξάµηνο του 2007, το ευρώ συνέχισε την πορεία ανατίµησης έναντι του ιαπωνικού νοµίσµατος που ξεκίνησε στα µέσα του και κορυφώθηκε στα 168,68 γιεν Ιαπωνίας στις 13 Ιουλίου Τους επόµενους µήνες, η συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ έναντι του γιεν σηµείωσε έντονες διακυµάνσεις, αντανακλώντας σε γενικές γραµµές τις απότοµες µεταστροφές των προσδοκιών της αγοράς σχετικά µε τη µεταβλητότητα των τιµών των περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες οφείλονται κυρίως σε πιέσεις της αγοράς στεγαστικών δανείων χαµηλής εξασφάλισης των ΗΠΑ και στις δευτερογενείς επιδράσεις τους σε άλλα τµήµατα της αγοράς. Η στενή σχέση µεταξύ της συναλλαγµατικής ισοτιµίας του γιεν και της µεταβλητότητας στις αγορές οφείλεται στο γεγονός ότι διακυµάνσεις της αντίληψης του κινδύνου επηρέασαν την εκτι- µώµενη απόδοση των συναλλαγών carry trade (δανεισµός σε νόµισµα χαµηλού επιτοκίου και τοποθέτηση σε νόµισµα υψηλού επιτοκίου). Καθώς στις εν λόγω συναλλαγές το γιεν χρησιµοποιείται συστηµατικά ως το νόµισµα δανεισµού, η επανεκτίµηση του κινδύνου από την πλευρά Μάρτιος

101 ιάγραµµα 52 Εξελίξεις συναλλαγµατικών ισοτιµιών (ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα 53 Εξελίξεις συναλλαγµατικών ισοτιµιών εντός του ΜΣΙ ΙΙ (ηµερήσια στοιχεία, απόκλιση από την κεντρική ισοτιµία σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγή: EKT. Σηµείωση: Η σκιασµένη περιοχή αφορά την περίοδο 30 Νοεµβρίου Μαρτίου Πηγή: EKT. Σηµείωση: Η θετική (αρνητική) απόκλιση από την κεντρική ισοτιµία σηµαίνει ότι το νόµισµα βρίσκεται στην ασθενή/ισχυρή πλευρά του περιθωρίου διακύµανσης. Για την κορώνα ανίας, το περιθώριο διακύµανσης είναι ±2,25%. Για όλα τα άλλα νοµίσµατα, ισχύει το τυπικό περιθώριο διακύµανσης ±15%. 1) Η κάθετη γραµµή υποδηλώνει την ηµεροµηνία (19 Μαρτίου 2007) κατά την οποία η κεντρική ισοτιµία της κορώνας Σλοβακίας έναντι του ευρώ ανατιµήθηκε από 38,4550 κορώνες σε 35,4424 κορώνες. των συµµετεχόντων στην αγορά τελικά επηρέασε τη ζήτηση του ιαπωνικού νοµίσµατος. Συνολικά, το γιεν Ιαπωνίας έχει ανατιµηθεί σηµαντικά από το κατώτατο σηµείο του Ιουλίου του 2007, αν και, καθώς η αναµενόµενη µεταβλητότητα έχει παραµείνει άνω του µακροπρόθεσµου µέσου όρου της, οι διακυµάνσεις της συναλλαγµατικής ισοτιµίας ήταν έντονες και συχνές. Στις 5 Μαρτίου η συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ διαµορφώθηκε στα 157,65 γιεν Ιαπωνίας, δηλ. ήταν 3,5% χαµηλότερη από ό,τι στο τέλος Νοεµβρίου και 2,2% κάτω από το µέσο όρο της το 2007 (βλ. ιάγραµµα 52). Μάρτιος

102 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες και το ισοζύγιο πληρωµών ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΡΑΤΩΝ-ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΕ Σε όλη τη διάρκεια του 2007 και τους πρώτους δύο µήνες του 2008, τα περισσότερα νοµίσµατα που συµµετέχουν στον ΜΣΙ ΙΙ παρέµειναν σταθερά και η συναλλαγµατική τους ισοτιµία ήταν ίση ή παραπλήσια µε την κεντρική τους ισοτιµία (βλ. ιάγραµµα 53). Εξαίρεση ήταν η κορώνα Σλοβακίας, η κεντρική ισοτιµία της οποίας ανατιµήθηκε το Μάρτιο του 2007 και η οποία έκτοτε κινείται στο άνω άκρο του εύρους διακύµανσης της νέας κεντρικής της ισοτιµίας. Από τα µέσα Ιανουαρίου του 2008, η κορώνα Σλοβακίας έχει ανατιµηθεί εντονότερα και στις 5 Μαρτίου η ισοτιµία του ευρώ δια- µορφώθηκε στις 32,37 κορώνες Σλοβακίας, δηλ. 8,7% άνω της κεντρικής ισοτιµίας και περίπου 2,5% υψηλότερα από το επίπεδο του τέλους Νοεµβρίου του Το λατς Λετονίας έχει επίσης παρουσιάσει κάποιες διακυµάνσεις τους τελευταίους µήνες. Σε ένα περιβάλλον αυξηµένης µεταβλητότητας, το λατς κινήθηκε στο κάτω άκρο του εύρους διακύµανσης από τα µέσα Σεπτεµβρίου έως τα µέσα Νοεµβρίου, αλλά έκτοτε εµφάνισε τάσεις ανατίµησης και επανήλθε στο άνω άκρο του εύρους διακύµανσης. Στις 5 Μαρτίου, η ισοτιµία του λατς Λετονίας ήταν 1% υψηλότερη από την κεντρική του ισοτιµία στον ΜΣΙ ΙΙ και κατά 0,5 της εκατοστιαίας µονάδας υψηλότερη έναντι του ευρώ σε σύγκριση µε το επίπεδό της στο τέλος Νοεµβρίου. Αναφορικά µε τα νοµίσµατα άλλων κρατών-µελών της ΕΕ που δεν µετέχουν στον ΜΣΙ ΙΙ, από το τέλος Νοεµβρίου έως τις 5 Μαρτίου 2008 το ευρώ ανατιµήθηκε κατά 7,6% έναντι της λίρας Αγγλίας και κατά 6,7% έναντι του λέι Ρουµανίας, ενώ υποτιµήθηκε κατά 4,6% και 2,3% έναντι της κορώνας Τσεχίας και του ζλότι Πολωνίας αντίστοιχα. Στις 25 Φεβρουαρίου, η Magyar Nemzeti Bank (κεντρική τράπεζα της Ουγγαρίας) ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει την ευέλικτη σύνδεση του φόριντ µε το ευρώ, η οποία προέβλεπε εύρος διακύµανσης 15% γύρω από την κεντρική ισοτιµία, που έχει καθοριστεί στα 282,36 φόριντ Ουγγαρίας/ευρώ. Από την άνοιξη του 2007 έως το τέλος Φεβρουαρίου του 2008 το φόριντ Ουγγαρίας υποτιµήθηκε κατά 7% έναντι του ευρώ. ΑΛΛΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ Από το τέλος Νοεµβρίου του 2007 έως τις 5 Μαρτίου 2008, το ευρώ υποχώρησε κατά 4,4% έναντι του φράγκου Ελβετίας και η συναλλαγµατική του ισοτιµία διαµορφώθηκε στα 1,58 φράγκα Ελβετίας. Μετά από µια ισχυρή ανατίµηση την άνοιξη του 2007, το ευρώ εισήλθε σε µια περίοδο αυξηµένης µεταβλητότητας το καλοκαίρι, αντικατοπτρίζοντας σε γενικές γραµµές τις εξελίξεις της συναλλαγµατικής ισοτιµίας γιεν Ιαπωνίας/ευρώ. Όπως και στην περίπτωση του γιεν Ιαπωνίας, η υποχώρηση του ευρώ έναντι του φράγκου Ελβετίας φαίνεται να συνδέεται µε τη γενικευµένη αναστροφή των συναλλαγών carry trade, όπου το φράγκο Ελβετίας επίσης χρησιµοποιείται ως νόµισµα δανεισµού. Από το τέλος Νοεµβρίου του 2007 έως τις 5 Μαρτίου 2008, το ευρώ υποτιµήθηκε κατά 3,2% έναντι της κορώνας Νορβηγίας, ενώ η εξέλιξη της συναλλαγµατικής ισοτιµίας του ενιαίου νοµίσµατος έναντι των νοµισµάτων των βασικών ασιατικών εµπορικών εταίρων ήταν µάλλον αντιφατική, καθώς το ευρώ υποχώρησε κατά 1% έναντι του δολαρίου Σιγκαπούρης και του γιουάν Κίνας και ενισχύθηκε έναντι του γουόν Κορέας (6%) και του δολαρίου Χονγκ Κονγκ (3%). 6.2 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Το 2007 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε πλεόνασµα 0,2% του ΑΕΠ (15,0 δισεκ. ευρώ σε εποχικά διορθωµένους όρους) έναντι ελλείµµατος 0,2% του ΑΕΠ (13,6 δισεκ. ευρώ) το προηγούµενο έτος. Αυτή η εξέλιξη οφείλεται κυρίως στην αύξηση του πλεονάσµατος στο ισοζύγιο αγαθών, καθώς η επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των εισαγωγών αγαθών ήταν µεγαλύτερη από την επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των εξαγωγών αγαθών αυτή την περίοδο. Στο ισοζύγιο χρηµα- Μάρτιος

103 Πίνακας 10 Βασικά µεγέθη του ισοζυγίου πληρωµών της ζώνης του ευρώ (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) Κινητός κεντρικός µέσος τριών µηνών έως τον: Σωρευτικά στοιχεία δωδεκαµήνου που λήγει: 2007 Νοέµ εκ Μάρτ Ιούν Σεπτ εκ. εκ εκ. ισεκ. ευρώ Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Ισοζύγιο αγαθών Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο υπηρεσιών Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο εισοδηµάτων Ισοζύγιο τρεχουσών µεταβιβάσεων Ισοζύγιο χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών 1) Καθαρές άµεσες επενδύσεις και επενδύσεις χαρτοφυλακίου µαζί Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Μετοχές Χρεόγραφα Οµόλογα και γραµµάτια Χρηµατοδοτικά µέσα της αγοράς χρήµατος 2,3 5,9 128,8 122,9 3,5 39,3 35,8 0,2-7,4-13,1 19,2 10,6 8,7-9,0 17,6 8,7 8,9-10,3-3,2 125,3 128,5 2,6 39,9 37,3-1,4-8,2-23,6-19,5-21,0 1,5-0,5 2,0 12,0-9,9 2,6 5,1 122,2 117,2 3,9 38,2 34,2-0,5-5,8 1,6 38,4-4,9 43,3 32,0 11,3 16,0-4,7 1,4 5,7 124,0 118,3 3,2 38,5 35,3-1,5-5,9 7,9 1,9-22,3 24,1 19,7 4,4 0,3 4,1 2,5 5,4 127,8 122,5 4,1 39,2 35,1 0,1-7,1 30,2 12,8-12,6 25,4 12,0 13,4 3,0 10,5-1,6 3,7 127,8 124,0 2,9 39,3 36,4 0,4-8,7-39,1-11,7 3,6-15,3-5,5-9,8 3,0-12,8-13,6 22, , ,9 35,3 426,6 391,3 5,7-76,9 118,0 140,0-136,4 276,4 152,8 123,5 190,6-67,1 15,0 59, , ,0 42,5 465,5 422,9-4,6-82,6 1,5 124,1-108,4 232,5 174,6 57,9 66,7-8,9 Εκατοστιαίες µεταβολές συγκριτικά µε την προηγούµενη περίοδο Αγαθά και υπηρεσίες Εξαγωγές Εισαγωγές Αγαθά Εξαγωγές Εισαγωγές Υπηρεσίες Εξαγωγές Εισαγωγές 0,1-1,8 1,1 1,3 2,8 0,0 12,5 8,3 1,3 4,5 0,5 1,4 2,6 1,8 14,5 6,1-0,3-2,7-0,2 1,4 3,1-0,1 14,3 8,1 1,8 4,5-0,1 1,0 3,5 1,2 17,0 5,5 1,4 1,4 5,2 0,7 1,9 0,3 7,0 9,1-0,7 4,2 2,6 3,1-0,6 3,7 6,6 8,1 Πηγή:. Σηµείωση: Το άθροισµα των επιµέρους υπολοίπων ενδέχεται να µη συµφωνεί µε το σύνολο λόγω στρογγυλοποιήσεων. 1) Υπόλοιπα (καθαρές ροές). Θετικό (αρνητικό) πρόσηµο υποδηλώνει καθαρή εισροή (εκροή). Μη εποχικώς διορθωµένα στοιχεία. τοοικονοµικών συναλλαγών, το σύνολο άµεσων επενδύσεων και επενδύσεων χαρτοφυλακίου συνέχισε να καταγράφει µεγάλες σωρευτικές εισροές το 2007, αν και σε ελαφρά χαµηλότερο επίπεδο από ό,τι το. ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Το δ τρίµηνο του 2007, ο ρυθµός αύξησης των εισαγωγών και των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών εκτός της ζώνης του ευρώ παρουσίασε συγκράτηση µετά τους έντονους ρυθµούς αύξησης που καταγράφηκαν το προηγούµενο τρίµηνο. Πιο συγκεκριµένα, η αξία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών παρέµεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητη αυτό το τρίµηνο (σε εποχικά διορθωµένους τρι- µηνιαίους όρους), έναντι 2,8% το γ τρίµηνο και µέσο τριµηνιαίο ρυθµό αύξησης 1,2% το πρώτο εξάµηνο του έτους (βλ. Πίνακα 10). Ο ρυθµός αύξησης των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών ήταν 1,8% το τελευταίο τρίµηνο, έναντι 2,6% το γ τρίµηνο, αλλά άνω του µέσου ρυθµού αύξησης 1,0% το πρώτο εξάµηνο του Η επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των εισαγωγών και των εξαγωγών το δ τρίµηνο οφείλεται κυρίως στην εξέλιξη του εµπορίου αγαθών και φαίνεται να είναι σε γενικές γραµµές συµβατή µε την πορεία Μάρτιος

104 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες και το ισοζύγιο πληρωµών της εξωτερικής ζήτησης και το ρυθµό αύξησης του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ αυτή την περίοδο. Η αξία των εξαγωγών αγαθών ήταν σχεδόν αµετάβλητη το δ τρίµηνο, ενώ η αξία των εισαγωγών αγαθών αυξήθηκε κατά 1,2%. Τόσο για τις εισαγωγές όσο και για τις εξαγωγές αγαθών, οι ρυθµοί αύξησης ήταν σηµαντικά χαµηλότεροι από ό,τι το γ τρίµηνο, όταν το εµπόριο αγαθών είχε ανακάµψει µετά τη συγκρατηµένη αύξηση που είχε παρατηρηθεί το πρώτο εξάµηνο του Η αξία των εξαγωγών υπηρεσιών µειώθηκε κατά 0,3% το δ τρίµηνο, ενώ οι εισαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 3,7%, ανακάµπτοντας από την έντονη µείωση που είχε σηµειωθεί το προηγούµενο τρίµηνο. Η ανάλυση των συναλλαγών επί των αγαθών κατ όγκο και τιµές, για την οποία υπάρχουν στοιχεία έως και το Νοέµβριο του 2007, δείχνει ότι η επιβράδυνση του ρυθµού ανόδου της αξίας των εξαγωγών αγαθών αντανακλά την εξέλιξη του όγκου των εξαγωγών (βλ. ιάγραµµα 54). Μετά από τη στασιµότητα του πρώτου εξαµήνου του 2007, ο όγκος των εξαγωγών ανέκαµψε το γ τρίµηνο και επιβραδύνθηκε το δ τρίµηνο, αντικατοπτρίζοντας σε µεγάλο βαθµό την εξέλιξη της εξωτερικής ζήτησης. Οι τιµές των εξαγωγών σε ευρώ παρουσίασαν συγκρατηµένη άνοδο το δεύτερο εξάµηνο του 2007, µετά τη σταθερή αύξηση το πρώτο εξάµηνο του έτους. Η γεωγραφική κατανοµή του εµπορίου αγαθών της ζώνης του ευρώ δείχνει ότι ο όγκος των εξαγωγών προς τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες και την Ασία, ιδίως την Κίνα, συνέχισε να χαρακτηρίζεται από έντονη δυναµική το Αντίθετα, ο όγκος των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ µειώθηκε (βλ. ιάγραµµα 55). Η αύξηση του όγκου των εξαγωγών προς κράτη-µέλη της ΕΕ εκτός της ιάγραµµα 54 Ανάλυση εµπορικών συναλλαγών αγαθών κατά όγκο και τιµές (δείκτης: α τρ = 100, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, κινητός µέσος όρος τριών µηνών) ιάγραµµα 55 Όγκος εξαγωγών της ζώνης του ευρώ προς επιλεγµένους εµπορικούς εταίρους (δείκτες: α τρ = 100, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, κινητός µέσος όρος τριών µηνών) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Οι τελευταίες παρατηρήσεις αφορούν το Νοέµβριο του Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Οι τελευταίες παρατηρήσεις αναφέρονται στο εκέµβριο του 2007, µε εξαίρεση τις χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ και τα κράτη-µέλη που δεν συµµετέχουν στη ζώνη του ευρώ (Νοέµβριος 2007) και το Ηνωµένο Βασίλειο (Οκτώβριος 2007). Μάρτιος

105 ιάγραµµα 56 Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και το εµπορικό ισοζύγιο της ζώνης του ευρώ (δισεκ. ευρώ, µηνιαία στοιχεία, εποχικώς διορθωµένα) ιάγραµµα 57 Άµεσες επενδύσεις και επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ µαζί (δισεκ. ευρώ, µηνιαία στοιχεία, 12µηνες σωρευτικές ροές) Πηγή:. Πηγή:. ζώνης του ευρώ παρέµεινε σχετικά έντονη, ενώ οι εξαγωγές προς το Ηνωµένο Βασίλειο παρέµειναν στάσιµες. Όσον αφορά τα προϊόντα, τα κεφαλαιακά αγαθά εµφάνισαν το µεγαλύτερο ρυθµό ανόδου το Όσον αφορά τις εισαγωγές αγαθών, ο όγκος των εισαγωγών ακολούθησε σε γενικές γραµµές παρόµοια τάση µε τον όγκο των εξαγωγών το Μετά την υποτονικότητα που παρατηρήθηκε το πρώτο εξάµηνο του έτους, ο όγκος των εισαγωγών ανέκαµψε το γ τρίµηνο, εξέλιξη η οποία είναι συµβατή µε τη σταθερή αύξηση της εγχώριας ζήτησης, ενώ η µείωση το δ τρίµηνο του 2007 µπορεί να συνδέεται µε την επιβράδυνση της βιοµηχανικής παραγωγής της ζώνης του ευρώ. Παρά την περιοριστική επίδραση της ανατίµησης του ευρώ, οι τιµές των εισαγωγών ανέκαµψαν το 2007 ιδίως το δεύτερο εξάµηνο του έτους κυρίως λόγω των υψηλότερων τιµών του πετρελαίου, αλλά και λόγω της µεγάλης ανόδου των τιµών των βασικών εµπορευµάτων εκτός του πετρελαίου. Από µια πιο µακροχρόνια σκοπιά, το δωδεκάµηνο σωρευτικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατέγραψε πλεόνασµα 15,0 δισεκ. ευρώ, έναντι ελλείµµατος 13,6 δισεκ. ευρώ ένα χρόνο πριν (βλ. ιάγραµµα 56). Αυτή η µεταστροφή προήλθε κυρίως από το ισοζύγιο αγαθών, το οποίο σε δωδεκάµηνη σωρευτική βάση αυξήθηκε κατά 37,3 δισεκ. ευρώ σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, ενώ το ισοζύγιο υπηρεσιών σηµείωσε πιο συγκρατηµένη βελτίωση και αυξήθηκε κατά 7,2 δισεκ. ευρώ. Η µεταστροφή του ισοζυγίου εισοδηµάτων, το οποίο κατέγραψε έλλειµµα 4,6 δισεκ. ευρώ το 2007 έναντι πλεονάσµατος 5,7 δισεκ. ευρώ ένα χρόνο πριν, εν µέρει αντιστάθµισε τη βελτίωση που σηµειώθηκε στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Επιπλέον, το ισοζύγιο τρεχουσών µετα- Μάρτιος

106 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες και το ισοζύγιο πληρωµών βιβάσεων κατέγραψε έλλειµµα 82,6 δισεκ. ευρώ το 2007, έναντι ελλείµµατος 76,9 δισεκ. ευρώ το. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Το δ τρίµηνο του 2007, το σύνολο των άµεσων επενδύσεων και των επενδύσεων χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ κατέγραψε µέσες µηνιαίες καθαρές εκροές 11,7 δισεκ. ευρώ, έναντι καθαρών εισροών 12,8 δισεκ. ευρώ το γ τρίµηνο του έτους (βλ. Πίνακα 10). Αυτή η αντιστροφή της φοράς των χρηµατοοικονοµικών ροών αντανακλά την αντίστοιχη µεταστροφή στις τοποθετήσεις τόσο σε µετοχές στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου όσο και σε τίτλους της αγοράς χρήµατος, η οποία αντισταθµίστηκε εν µέρει από τη µεταστροφή από καθαρές εκροές σε καθαρές εισροές στις άµεσες επενδύσεις. Τα στοιχεία του εκεµβρίου υποδηλώνουν ότι οι αποφάσεις που αφορούν διασυνοριακές επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ µπορεί να συνεχίσουν να επηρεάζονται από την αναταραχή των αγορών πιστώσεων η οποία ξεκίνησε τον Αύγουστο του Από αυτή την άποψη, τα τελευταία στοιχεία υποδηλώνουν ότι οι καθαρές επενδυτικές ροές κατοίκων της ζώνης του ευρώ σε οµόλογα εξωτερικού και οι καθαρές τοποθετήσεις µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ σε µετοχές και οµόλογα της ζώνης του ευρώ παραµένουν σε χαµηλότερα επίπεδα από εκείνα που επικρατούσαν πριν από την αναταραχή. Από µια πιο µακροχρόνια σκοπιά, οι σωρευτικές καθαρές εισροές του συνόλου των άµεσων επενδύσεων και των επενδύσεων χαρτοφυλακίου ανήλθαν σε 124,1 δισεκ. ευρώ το 2007, έναντι καθαρών εισροών 140,0 δισεκ. ευρώ ένα χρόνο πριν. Αυτή η συγκράτηση ακολούθησε τη µείωση κατά 43,9 δισεκ. ευρώ των καθαρών εισροών για επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η οποία δεν αντισταθµίστηκε πλήρως από τον περιορισµό κατά 28,0 δισεκ. ευρώ των καθαρών εκροών για άµεσες επενδύσεις (βλ. ιάγραµµα 57). Όσον αφορά τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, οι επενδύσεις σε µετοχικούς τίτλους συνέχισαν να καταγράφουν (σε δωδεκάµηνη σωρευτική βάση) υψηλές καθαρές εισροές το 2007 (174,6 δισεκ. ευρώ έναντι 152,8 δισεκ. ευρώ το ). Αυτή η εξέλιξη οφείλεται κυρίως στις αισθητά χαµηλότερες καθαρές αγορές ξένων µετοχών από κατοίκους της ζώνης του ευρώ αυτή την περίοδο. Αντίθετα, οι καθαρές εισροές για τοποθετήσεις σε χρηµατοδοτικά µέσα στη ζώνη του ευρώ ήταν σαφώς χαµηλότερες από ό,τι το Αυτή η µείωση οφείλεται στις σηµαντικά χαµηλότερες καθαρές επενδύσεις σε οµόλογα και έντοκα γραµµάτια από µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ, παρά τη µείωση της διαφοράς αποδόσεων µεταξύ ζώνης ευρώ και ΗΠΑ στη διάρκεια του Οι χαµηλότερες καθαρές εκροές άµεσων επενδύσεων το 2007 συνδέονται πρωτίστως µε την αύξηση των καθαρών επενδύσεων στη ζώνη του ευρώ από µη κατοίκους. Εν τω µεταξύ, οι καθαρές άµεσες επενδύσεις κατοίκων της ζώνης του ευρώ στο εξωτερικό συνέχισαν την ανοδική τους πορεία το Μάρτιος

107

108 Σ Τ Α Τ Ι Σ Τ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Γ Ι Α Τ Η Ζ Ω Ν Η Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω Μάρτιος 2008 Σ 1

109

110 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤOΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Συνοπτικοί οικονοµικοί δείκτες για τη ζώνη του ευρώ Σ5 1 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝOΜΙΣΜΑΤΙΚH ΠOΛΙΤΙΚH 1.1 Ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση του Ευρωσυστήµατος Σ6 1.2 Βασικά επιτόκια της Σ7 1.3 Πράξεις νοµισµατικής πολιτικής του Ευρωσυστήµατος που διενεργούνται µέσω δηµοπρασίας Σ8 1.4 Στατιστικά στοιχεία για τα ελάχιστα αποθεµατικά και τη ρευστότητα Σ9 2 ΝΟΜΙΣΜΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ 2.1 Συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ Σ Ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ Σ Νοµισµατική στατιστική Σ Ανάλυση των δανείων που χορηγούν τα ΝΧΙ Σ Ανάλυση καταθέσεων στα ΝΧΙ Σ Ανάλυση τοποθετήσεων των ΝΧΙ σε τίτλους Σ Αναπροσαρµογές της αξίας επιλεγµένων κονδυλίων της λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ Σ Ανάλυση κατά νόµισµα επιλεγµένων κονδυλίων της λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ Σ Συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα της ζώνης του ευρώ Σ Στοιχεία ενεργητικού των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα της ζώνης του ευρώ: ανάλυση κατά επενδυτική πολιτική και κατά κατηγορία επενδυτή Σ25 3 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ 3.1 Ενοποιηµένοι οικονοµικοί και χρηµατοπιστωτικοί λογαριασµοί κατά θεσµικό τοµέα Σ Μη χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές της ζώνης του ευρώ Σ Νοικοκυριά Σ Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Σ Ασφαλιστικές επιχειρήσεις και ταµεία συντάξεων Σ34 4 ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ 4.1 Εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών κατά αρχική διάρκεια, έδρα του εκδότη και νόµισµα Σ Εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών από κατοίκους της ζώνης του ευρώ κατά τοµέα του εκδότη και είδος τίτλου Σ Ρυθµοί αύξησης των τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ Εισηγµένες µετοχές που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ Επιτόκια ΝΧΙ επί καταθέσεων και δανείων κατοίκων της ζώνης του ευρώ σε ευρώ Σ Επιτόκια της αγοράς χρήµατος Σ Αποδόσεις οµολόγων του ηµοσίου Σ είκτες της χρηµατιστηριακής αγοράς Σ46 5 ΤΙΜΕΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΓΟΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5.1 Εν ΤΚ, λοιπές τιµές και κόστος Σ Παραγωγή και ζήτηση Σ Αγορές εργασίας Σ54 1) Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούµε να επικοινωνήσετε µαζί µας στο: statistics@ecb.int. Επισκεφθείτε την ενότητα Statistical Data Warehouse στο δικτυακό τόπο της ( για µακρότερες χρονολογικές σειρές και αναλυτικότερα στοιχεία. Μάρτιος 2008 Σ 3

111 6 ΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 6.1 Έσοδα, δαπάνες και έλλειµµα/πλεόνασµα Σ Χρέος Σ Μεταβολή χρέους Σ Τριµηνιαία στοιχεία για τα έσοδα, τις δαπάνες και το έλλειµµα/πλεόνασµα Σ Xρέος και µεταβολή του χρέους σε τριµηνιαία βάση Σ59 7 ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ 7.1 Συνοπτικό ισοζύγιο πληρωµών Σ Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κίνησης κεφαλαίων Σ Ισοζύγιο χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών Σ Νοµισµατική παρουσίαση του ισοζυγίου πληρωµών Σ Εµπόριο αγαθών Σ70 8 ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ 8.1 Σταθµισµένες συναλλαγµατικές ισοτιµίες Σ ιµερείς ισοτιµίες του ευρώ Σ73 9 ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΟΣ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ 9.1 Σε άλλα κράτη-µέλη της ΕΕ Σ Στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία Σ75 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ TΕΧΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Σ76 Σ77 Σ83 ΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΤΗΝ 1Η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2008 ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΑΛΤΑΣ Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, όλες οι σειρές δεδοµένων που καλύπτουν παρατηρήσεις για το 2008 αφορούν τη ζώνη του ευρώ των 15 (µαζί µε την Κύπρο και τη Μάλτα) για το σύνολο κάθε χρονολογικής σειράς. Για τα επιτόκια, τα νοµισµατικά στατιστικά στοιχεία και τον Εν ΤΚ (και, για λόγους συνέπειας, τις συνιστώσες και τους παράγοντες µεταβολής του Μ3 και τις συνιστώσες του Εν ΤΚ) οι στατιστικές σειρές σχετικά µε τη ζώνη του ευρώ καλύπτουν τα κράτη-µέλη της ΕΕ τα οποία είχαν υιοθετήσει το ευρώ την περίοδο την οποία αφορούν οι στατιστικές. Όπου χρειάζεται, αυτό δηλώνεται στους πίνακες µε σχετική υποσηµείωση. Στις περιπτώσεις αυτές και όπου υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία, για τον υπολογισµό των απόλυτων και των εκατοστιαίων µεταβολών το 2001, το 2007 και το 2008 σε σχέση µε το 2000, το και το 2007, χρησιµοποιούνται στατιστικές σειρές που λαµβάνουν υπόψη την επίδραση της ένταξης της Ελλάδος, της Σλοβενίας και της Κύπρου και της Μάλτας, αντίστοιχα, στη ζώνη του ευρώ. Ιστορικά στοιχεία σχετικά µε τη ζώνη του ευρώ πριν από την ένταξη της Κύπρου και της Μάλτας διατίθενται στο δικτυακό τόπο της ( Στους πίνακες εµφανίζονται τα εξής σύµβολα: - δεν υπάρχουν στοιχεία. τα στοιχεία δεν είναι ακόµη διαθέσιµα στοιχεία µηδενικά ή αµελητέα (πρ.) προσωρινά στοιχεία (ε.δ.) στοιχεία εποχικώς διορθωµένα (µ.ε.δ.) στοιχεία µη εποχικώς διορθωµένα Σ 4 Μάρτιος 2008

112 Γ Ε Ν Ι Κ Α Σ Τ O Ι Χ Ε Ι Α Γ Ι Α Τ Η Ζ Ω Ν Η Τ O Υ Ε Υ Ρ Ω Σ υ ν ο π τ ι κ ο ί ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί δ ε ί κ τ ε ς γ ι α τ η ζ ώ ν η τ ο υ ε υ ρ ώ (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) 1. Νοµισµατικές εξελίξεις και επιτόκια Μ1 1) Μ2 1) Μ3 1),2) Μ3 1),2) κινητός κεντρικός µέσος 3 µηνών Δάνεια από ΝΧΙ προς κατοίκους της ζώνης του ευρώ πλην ΝΧΙ και γενικής κυβέρνησης 1) Τίτλοι (πλην µετοχών) σε ευρώ, εκδοθέντες από επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ 1) Επιτόκιο 3 µηνών (EURIBOR, % ετησίως, µέσοι όροι περιόδου) Τρέχον επιτόκιο (ποσοστά ετησίως, τέλος περιόδου) 3) α τρ. β τρ Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιάν. Φεβρ ,6 8,7 8,4-10,9 15,8 3,08 3,91 6,4 9,9 11,1-10,8 18,7 4,28 4,38 7,0 9,1 10,2-10,6 16,5 3,82 4,02 6,2 9,2 10,6-10,5 18,7 4,07 4,51 6,6 10,3 11,5-11,0 20,2 4,49 4,38 5,9 10,8 12,0-11,1 19,4 4,72 4,38 6,1 10,2 11,3 11,7 11,0 19,1 4,74 4,38 6,4 11,2 12,3 12,0 11,3 19,2 4,69 4,29 6,3 11,0 12,4 12,1 11,1 18,6 4,64 4,21 4,1 10,2 11,6 11,8 11,2 21,6 4,85 4,38 4,4 10,5 11,5. 11,1. 4,48 4, ,36 4,06 2. Τιµές, παραγωγή, ζήτηση και αγορές εργασίας β τρ Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιάν. Φεβρ. ΕνΔΤΚ Τιµές παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων Ωριαίο κόστος εργασίας Πραγµατικό ΑΕΠ Βιοµηχανική παραγωγή εκτός κατασκευών Χρησιµοποίηση εργοστασιακού δυναµικού στη µεταποίηση (ποσοστά %) 6 Απασχόληση Ανεργία (% του εργατικού δυναµικού) ,2 5,1 2,6 2,8 4,0 83,2 1,5 8,2 2,1 2,8. 2,6 3,4 84,2. 7,4 1,9 2,4 2,4 2,4 2,8 84,3 1,8 7,4 1,9 2,1 2,5 2,6 4,0 84,0 1,9 7,3 2,9 4,0. 2,2 3,0 84,0. 7,2 2,1 2, , ,3 2,6 3, ,3 84,0-7,2 3,1 4, , ,2 3,1 4, , ,1 3,2 4, ,9-7,1 3, Ισοζύγιο πληρωµών, συναλλαγµατικά διαθέσιµα και συναλλαγµατικές ισοτιµίες (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) α τρ. β τρ Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιάν. Φεβρ. Τρέχουσες συναλλαγές και κίνηση κεφαλαίων 1 Ισοζύγιο πληρωµών (καθαρή κίνηση) Ισοζύγιο αγαθών Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Συναλλαγµατικά διαθέσιµα (θέσεις τέλους περιόδου) Σταθµισµένη συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ: ΣΣΙ-22 3) (α τρ. 1999=100) Συναλλαγµατική ισοτιµία δολ. ΗΠΑ/ευρώ Ονοµαστική Πραγµατική (ΔΤΚ) ,7 23,0-136,4 276,4 325,8 103,6 104,5 1, ,8 60,7-108,4 232,5 347,4 107,7 108,3 1,3705 4,8 8,6-14,6 129,8 331,5 105,5 106,3 1,3106-2,4 20,1-66,8 72,4 325,3 107,1 107,7 1, ,0 18,5-37,8 76,2 340,5 107,6 108,2 1, ,4 13,6 10,8-45,9 347,4 110,5 111,2 1,4486 4,9 6,5-37,4 48,9 340,5 108,2 108,8 1,3896 5,1 8,7 21,3-56,1 346,6 109,4 110,1 1,4227 3,8 6,3 10,6 8,7 339,2 111,0 111,7 1,4684 5,6-1,5-21,0 1,5 347,4 111,2 111,7 1, ,6 112,0 112,4 1, ,8 112,2 1,4748 Πηγές:, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat και ΓΔ Οικονοµικών και Χρηµατοπιστωτικών Υποθέσεων) και Reuters. Σηµείωση: Περισσότερες πληροφορίες για τα στοιχεία βλ. στους αντίστοιχους πίνακες του παρόντος τµήµατος. 1) Οι ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές των µηνιαίων στοιχείων αφορούν το τέλος του µηνός, ενώ οι αντίστοιχες των τριµηνιαίων και ετήσιων στοιχείων υπολογίζονται ως µέσοι όροι της περιόδου. Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στις Τεχνικές Σηµειώσεις. 2) Στο Μ3 και τις συνιστώσες του δεν περιλαµβάνονται τα µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων διαθεσίµων και τα χρεόγραφα διάρκειας έως 2 ετών που κατέχουν µη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ. 3) Με βάση τις καµπύλες αποδόσεων των κρατικών οµολόγων της ζώνης του ευρώ µε αξιολόγηση ΑΑΑ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στον πίνακα ) Περισσότερες λεπτοµέρειες και ορισµό των οµάδων των εµπορικών εταίρων βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Μάρτιος 2008 Σ 5

113 1 Σ Τ Α Τ Ι Σ Τ Ι Κ Α Σ Τ O Ι Χ Ε Ι Α Γ Ι Α Τ Η Ν O Μ Ι Σ Μ Α Τ Ι Κ H Π O Λ Ι Τ Ι Κ H 1. 1 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν η λ ο γ ι σ τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ ο υ Ε υ ρ ω σ υ σ τ ή µ α τ ο ς (εκατ. ευρώ) 1. Ενεργητικό Χρυσός και απαιτήσεις σε χρυσό Απαιτήσεις σε συνάλλαγµα έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Απαιτήσεις σε συνάλλαγµα έναντι κατοίκων της ζώνης του ευρώ Απαιτήσεις σε ευρώ έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Δάνεια σε ευρώ προς πιστωτικά ιδρύµατα της ζώνης του ευρώ Πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης Πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης Αντιστρεπτέες πράξεις για την εξοµάλυνση βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας Διαρθρωτικές αντιστρεπτέες πράξεις Διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης Πιστώσεις για συµπληρωµατικές καταβολές λόγω αλλαγής περιθωρίων Λοιπές απαιτήσεις σε ευρώ έναντι πιστωτικών ιδρυµάτων της ζώνης του ευρώ Χρεόγραφα κατοίκων της ζώνης του ευρώ, σε ευρώ Χρέος γενικής κυβέρνησης σε ευρώ Λοιπά στοιχεία ενεργητικού ενεργητικού Φεβρουαρίου Φεβρουαρίου Φεβρουαρίου Φεβρουαρίου Παθητικό Τραπεζογραµµάτια σε κυκλοφορία Υποχρεώσεις σε ευρώ έναντι πιστωτικών ιδρυµάτων της ζώνης του ευρώ Τρεχούµενοι λογαριασµοί (που καλύπτουν το σύστηµα ελάχιστων υποχρεωτικών αποθεµατικών) Διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων Καταθέσεις προθεσµίας Αντιστρεπτέες πράξεις για την εξοµάλυνση βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας Καταθέσεις για συµπληρωµατικές καταβολές λόγω αλλαγής περιθωρίων Λοιπές υποχρεώσεις σε ευρώ έναντι πιστωτικών ιδρυµάτων της ζώνης του ευρώ Εκδοθέντα χρεόγραφα Υποχρεώσεις σε ευρώ έναντι λοιπών κατοίκων της ζώνης του ευρώ Υποχρεώσεις σε ευρώ έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Υποχρεώσεις σε συνάλλαγµα έναντι κατοίκων της ζώνης του ευρώ Υποχρεώσεις σε συνάλλαγµα έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Λογαριασµός ειδικών τραβηκτικών δικαιωµάτων στο ΔΝΤ Λοιπές υποχρεώσεις Λογαριασµοί αναπροσαρµογής Κεφάλαιο και αποθεµατικά παθητικού Φεβρουαρίου Φεβρουαρίου Φεβρουαρίου Φεβρουαρίου Πηγή:. Σ 6 Μάρτιος 2008

114 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Στατιστικά στοιχεία για τη νοµισµατική πολιτική 1. 2 Β α σ ι κ ά ε π ι τ ό κ ι α τ η ς Ε Κ Τ (ύψος σε ποσοστά % ετησίως, µεταβολές σε εκατοστιαίες µονάδες) Από: 1) Διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων Πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης Διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης Δηµοπρασίες σταθερού επιτοκίου Σταθερό επιτόκιο Δηµοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου Ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς Ιαν. 4 2) 22 9 Απρ. 5 Νοεµ Φεβρ. 17 Μαρτ. 28 Απρ. 9 Ιουν. 28 3) 1 Σεπτ. 6 Οκτ Μαΐου 31 Αυγ. 18 Σεπτ. 9 Νοεµ Δεκ Μαρτ. 6 Ιουν. 6 Δεκ. 8 Μαρτ. 15 Ιουν. 9 Αυγ. 11 Οκτ. 13 Δεκ Μαρτ. 13 Ιουν. Ύψος Μεταβολή Ύψος Ύψος Μεταβολή ,00-3, ,50-2,75 0,75 3,00 -,,, 3,25-1,25 2,00-0,75 3,00 -,,, 4,50 1,25 1,50-0,50 2, ,50 3,50-1,00 2,00 0,50 3,00-0,50 4,00 0,50 2,25 0,25 3,25-0,25 4,25 0,25 2,50 0,25 3,50-0,25 4,50 0,25 2,75 0,25 3,75-0,25 4,75 0,25 3,25 0,50 4,25-0,50 5,25 0,50 3,25,,, - 4,25,,, 5,25,,, 3,50 0,25-4,50 0,25 5,50 0,25 3,75 0,25-4,75 0,25 5,75 0,25 3,50-0,25-4,50-0,25 5,50-0,25 3,25-0,25-4,25-0,25 5,25-0,25 2,75-0,50-3,75-0,50 4,75-0,50 2,25-0,50-3,25-0,50 4,25-0,50 1,75-0,50-2,75-0,50 3,75-0,50 1,50-0,25-2,50-0,25 3,50-0,25 1,00-0,50-2,00-0,50 3,00-0,50 1,25 0,25-2,25 0,25 3,25 0,25 1,50 0,25-2,50 0,25 3,50 0,25 1,75 0,25-2,75 0,25 3,75 0,25 2,00 0,25-3,00 0,25 4,00 0,25 2,25 0,25-3,25 0,25 4,25 0,25 2,50 0,25-3,50 0,25 4,50 0,25 2,75 0,25-3,75 0,25 4,75 0,25 3,00 0,25-4,00 0,25 5,00 0,25 Ύψος Μεταβολή Πηγή:. 1) Από την 1η Ιανουαρίου 1999 µέχρι την 9η Μαρτίου 2004, η ηµεροµηνία αφορά τις διευκολύνσεις αποδοχής καταθέσεων και οριακής χρηµατοδότησης. Για τις πράξεις κύριας αναχρη- µατοδότησης, οι µεταβολές των επιτοκίων ισχύουν από την πρώτη πράξη µετά την αναφερόµενη ηµεροµηνία. Η µεταβολή της 18ης Σεπτεµβρίου 2001 τέθηκε σε ισχύ αυθηµερόν. Από τις 10 Μαρτίου 2004 και εξής, η ηµεροµηνία αφορά τις διευκολύνσεις αποδοχής καταθέσεων και οριακής χρηµατοδότησης και τις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης (µεταβολές που θα τίθενται σε ισχύ από την πράξη κύριας αναχρηµατοδότησης που ακολουθεί τη σχετική απόφαση του Διοικητικού Συµβουλίου), εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά. 2) Στις 22 Δεκεµβρίου 1998 η ανακοίνωσε ότι στο διάστηµα 4-21 Ιανουαρίου 1999 θα εφαρµόζεται κατ εξαίρεση µικρό εύρος διακύµανσης (50 µονάδες βάσης) µεταξύ των επιτοκίων της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, έτσι ώστε οι συµµετέχοντες στην αγορά να προσαρµοστούν ευκολότερα στο νέο νοµισµατικό καθεστώς. 3) Στις 8 Ιουνίου 2000 η ανακοίνωσε ότι, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 28 Ιουνίου 2000, οι πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης του Ευρωσυστήµατος θα διεξάγονται µέσω δηµοπρασίας ανταγωνιστικού επιτοκίου. Το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς είναι το ελάχιστο επιτόκιο µε το οποίο οι αντισυµβαλλόµενοι µπορούν να υποβάλλουν τις προσφορές τους. Μάρτιος 2008 Σ 7

115 1. 3 Π ρ ά ξ ε ι ς ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ή ς π ο λ ι τ ι κ ή ς τ ο υ Ε υ ρ ω σ υ σ τ ή µ α τ ο ς π ο υ δ ι ε ν ε ρ γ ο ύ ν τ α ι µ έ σ ω δ η µ ο π ρ α σ ί α ς 1 ), 2 ) (εκατ. ευρώ, επιτόκια σε ποσοστά % ετησίως) 1. Πράξεις κύριας και πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης 3) Ηµεροµηνία διακανονισµού Νοεµ Δεκ Ιαν Φεβρ Μαρτ Ιουλ. 24 Αυγ Σεπτ Νοεµ Δεκ Ιαν. 21 Φεβρ. 28 Προσφορές (ποσό) Αριθµός συµµετεχόντων Κατανοµή (ποσό) Ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς Δηµοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου Οριακό επιτόκιο 4) Μέσο σταθµικό επιτόκιο Διάρκεια σε ηµέρες Πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης ,00 4,14 4, ,00 4,15 4, ,00 4,17 4, ,00 4,18 4, ,00 4,18 4, ,00 4,18 4, ,00 4,21 4, ,00 4,20 4, ,00 4,18 4, ,00 4,20 4, ,00 4,16 4, ,00 4,16 4, ,00 4,18 4, ,00 4,17 4, ,00 4,10 4, ,00 4,10 4, ,00 4,10 4, ,00 4,11 4,14 7 Πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης ,20 4, ,49 4, ,56 4, ,35 4, ,50 4, ,45 4, ,55 4, ,65 4, ,81 4, ,00 4, ,21 4, ,15 4, ,16 4, Άλλες πράξεις µέσω δηµοπρασίας Ηµεροµηνία διακανονισµού Είδος πράξης Οκτ. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 12 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 13 Νοεµ. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 7 Δεκ. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 11 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 17 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 19 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 20 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 21 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 27 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 28 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας Ιαν. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 3 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 15 Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 12 Φεβρ. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας Προσφορές (ποσό) Αριθµός συµ- µετεχόντων Κατανοµή (ποσό) Δηµοπρασίες σταθερού επιτοκίου Σταθερό επιτόκιο Δηµοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου Ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς Οριακό επιτόκιο 4) Μέσο σταθ- µικό επιτόκιο Διάρκεια σε ηµέρες , , , , , , , , , , , , , , , Πηγή:. 1) Ενδέχεται να υπάρχουν µικρές διαφορές µε τα ποσά του Πίνακα 1.1 λόγω του ότι για ορισµένες πράξεις έχει γίνει η κατανοµή, αλλά όχι ο διακανονισµός. 2) Με ισχύ από τον Απρίλιο του 2002, οι παράλληλες πράξεις, δηλ. πράξεις διάρκειας µίας εβδοµάδας οι οποίες διενεργούνται ως τακτικές δηµοπρασίες παράλληλα µε πράξη κύριας αναχρη- µατοδότησης, εντάσσονται στην κατηγορία των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης. Για παράλληλες πράξεις που διενεργήθηκαν πριν από το µήνα αυτό, βλ. Πίνακα 2 της Ενότητας ) Στις 8 Ιουνίου 2000 η ανακοίνωσε ότι, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 28 Ιουνίου 2000, οι πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης του Ευρωσυστήµατος θα διεξάγονται µέσω δηµοπρασίας ανταγωνιστικού επιτοκίου. Το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς είναι το ελάχιστο επιτόκιο µε το οποίο οι αντισυµβαλλόµενοι µπορούν να υποβάλλουν τις προσφορές τους. 4) Στις πράξεις παροχής (απορρόφησης) ρευστότητας, το οριακό επιτόκιο αναφέρεται στο χαµηλότερο (υψηλότερο) επιτόκιο µε το οποίο έγιναν δεκτές οι προσφορές. Σ 8 Μάρτιος 2008

116 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Στατιστικά στοιχεία για τη νοµισµατική πολιτική 1. 4 Σ τ α τ ι σ τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α γ ι α τ α ε λ ά χ ι σ τ α α π ο θ ε µ α τ ι κ ά κ α ι τ η ρ ε υ σ τ ό τ η τ α (δισεκ. ευρώ, µέσοι όροι ηµερήσιων θέσεων περιόδου, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά, επιτόκια ως ποσοστά % ετησίως) 1. Βάση υπολογισµού ελάχιστων αποθεµατικών των πιστωτικών ιδρυµάτων που υπόκεινται στην υποχρέωση τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών Βάση υπολογισµού ως είχε το(ν) 1) : 2007 α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. 2) Νοεµ. 2) Δεκ. 2) Υποχρεώσεις µε συντελεστή 2% Υποχρεώσεις µε συντελεστή 0% Καταθέσεις (µίας ηµέρας, µε συµφωνηµένη διάρκεια και υπό προειδοποίηση έως 2 ετών) Χρεόγραφα µε συµφωνη- µένη διάρκεια έως 2 ετών Καταθέσεις (µε συµφωνη- µένη διάρκεια και υπό προειδοποίηση άνω των 2 ετών) Συµφωνίες επαναγοράς Χρεόγραφα διάρκειας άνω των 2 ετών , ,5 499, , , , , ,7 601, , , , , ,2 657, , , , , ,5 677, , , , , ,9 694, , , , , ,1 713, , , , , ,2 745, , , , , ,8 799, , , , , ,0 804, , , , , ,8 815, , , ,9 2. Τήρηση αποθεµατικών Περίοδος τήρησης µέχρι: 2007 α τρ. β τρ Ιαν. 3) 12 Φεβρ. 11 Μαρτ. Απαιτούµενα αποθεµατικά Τρεχούµενοι λογαριασµοί των πιστωτικών ιδρυµάτων Υπερβάλλοντα αποθεµατικά Ελλείποντα αποθεµατικά Επιτόκιο επί των ελάχιστων αποθεµατικών ,0 153,0 1,0 0,0 2,07 172,5 173,2 0,7 0,0 3,30 179,8 180,6 0,8 0,0 3,55 185,3 186,2 0,9 0,0 3,80 191,9 192,7 0,9 0,0 4,09 195,9 196,8 1,0 0,0 4,17 199,8 200,9 1,1 0,0 4,20 201,6 202,4 0,8 0,0 4,17 204, Ρευστότητα Περίοδος τήρησης µέχρι: 2007 α τρ. β τρ Οκτ. 13 Νοεµ. 11 Δεκ Ιαν. 12 Φεβρ. Καθαρές απαιτήσεις του Ευρωσυστήµατος σε χρυσό και συνάλλαγµα Πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης Προσφορά ρευστότητας Πράξεις νοµισµατικής πολιτικής του Ευρωσυστήµατος Λοιπές πράξεις παροχής ρευστότητας Πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης Διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης Διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων Απορρόφηση ρευστότητας Λοιπές πράξεις απορρόφησης ρευστότητας 2) Τραπεζογραµµάτια σε κυκλοφορία Λοιποί παράγοντες (καθαροί) Καταθέσεις κεντρικής κυβέρνησης στο Ευρωσύστηµα Τρεχούµενοι λογαριασµοί πιστωτικών ιδρυµάτων Νοµισµατική βάση ,2 301,3 90,0 0,0 0,0 0,1 0,3 539,8 51,0-39,6 153,0 692,9 327,0 313,1 120,0 0,1 0,1 0,1 0,0 598,6 54,9-66,4 173,2 771,8 321,6 288,7 134,6 0,0 0,0 0,5 0,8 606,2 47,1-90,0 180,6 787,2 326,4 284,9 150,0 0,3 0,0 0,2 0,2 625,2 49,1-99,4 186,2 811,7 317,3 268,7 171,7 0,2 10,7 0,4 1,7 639,2 52,3-117,8 192,7 832,4 321,9 194,3 262,3 0,3 0,0 1,6 0,9 637,3 63,7-118,0 193,4 832,3 327,6 180,2 265,0 0,1 0,0 0,6 5,1 640,1 55,9-123,3 194,4 835,1 327,5 173,0 278,6 0,3 0,0 0,4 2,2 644,6 61,9-126,6 196,8 841,9 343,8 255,7 268,8 0,3 0,0 1,1 68,4 668,2 46,4-116,4 200,9 870,2 353,6 173,8 268,5 0,2 0,0 0,4 0,6 651,7 51,7-110,7 202,4 854,5 Πηγή:. 1) Τέλος περιόδου. 2) Περιλαµβάνονται οι βάσεις υπολογισµού των ελάχιστων αποθεµατικών των πιστωτικών ιδρυµάτων στη Μάλτα και την Κύπρο. Σε µεταβατική βάση, τα πιστωτικά ιδρύµατα που εδρεύουν στη ζώνη του ευρώ ενδέχεται να αποφάσισαν να αφαιρέσουν από τις βάσεις υπολογισµού των ελάχιστων αποθεµατικών τους υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύµατα που εδρεύουν στη Μάλτα και την Κύπρο. Αρχής γενοµένης από τη βάση υπολογισµού στο τέλος Ιανουαρίου 2008, εφαρµόζεται τυπική µεταχείριση (βλ. Κανονισµό (ΕΚ) Νο. 1348/2007 της από 9 Νοεµβρίου 2007 σχετικά µε µε µεταβατικές διατάξεις για την εφαρµογή ελάχιστων αποθεµατικών από την µετά την εισαγωγή του ευρώ στην Κύπρο και τη Μάλτα (/2007/11)). 3) Λόγω της υιοθέτησης του ευρώ από την Κύπρο και τη Μάλτα την 1η Ιανουαρίου 2008, τα υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεµατικά αποτελούν το µέσο όρο σταθµισµένο µε βάση τον αριθµό των ηµερών των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεµατικών των τότε 13 χωρών της ζώνης του ευρώ για την περίοδο Δεκεµβρίου 2007 και των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθε- µατικών των νυν 15 χωρών της ζώνης του ευρώ για την περίοδο 1-15 Ιανουαρίου ) Από την 1η Ιανουαρίου 2008, περιλαµβάνονται πράξεις νοµισµατικής πολιτικής µε τη µορφή αποδοχής καταθέσεων καθορισµένης διάρκειας τις οποίες είχαν ήδη διενεργήσει η Bank Ċentrali ta Malta/Central Bank of Malta και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και εξακολουθούσαν να µην έχουν διακανονιστεί. Μάρτιος 2008 Σ 9

117 2 Ν Ο Μ Ι Σ Μ Α, Τ Ρ Α Π Ε Ζ Ε Σ Κ Α Ι Α Μ Ο Ι Β Α Ι Α Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Α Ε Π Ε Ν Υ Τ Ι Κ Ο Υ Χ Α Ρ Α Κ Τ Η Ρ Α 2. 1 Σ υ γ κ ε ν τ ρ ω τ ι κ ή λ ο γ ι σ τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν Ν Χ Ι τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, υπόλοιπα τέλους περιόδου) 1. Ενεργητικό Δάνεια προς κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι ΝΧΙ Τίτλοι πλην µετοχών εκδοθέντες από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι Ευρωσύστηµα 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 1.404, , , , , , , , ,8 635,5 695,7 693,3 751,5 753,5 800,2 814, ,6 886,8 20,7 19,7 19,7 17,7 17,8 17,8 17,8 17,8 19,4 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,7 614,2 675,3 673,0 733,1 735,1 781,8 795, ,2 866,7 185,7 217,0 238,0 249,8 259,5 262,3 266,9 268,6 273,5 165,6 187,5 205,5 213,2 219,3 220,4 223,3 225,1 230,2 2,1 2,5 2,1 2,2 2,2 2,2 2,1 1,9 2,0 18,1 27,0 30,4 34,3 38,0 39,8 41,6 41,6 41, ,8 17,2 17,4 17,8 17,7 17,9 17,6 17,4 16,3 337,0 351,4 359,6 354,1 368,8 378,1 367,9 373,7 401,3 14,7 14,7 14,8 15,4 15,6 15,6 15,6 15,3 15,6 217,2 262,4 253,6 263,0 292,3 307,6 322,8 341,0 342,5 ΝΧΙ πλην Ευρωσυστήµατος ΝΧΙ Μερίδια αµοβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος 2) Μετοχές / λοιπές συµµετοχές που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) , ,7 826, , , , ,4 551, ,7 83, , ,8 165, , , ,3 810, , , , ,5 645, ,9 83, , ,4 172, , , ,0 801, , , , ,2 685, ,0 92, , ,7 195, , , ,4 798, , , , ,6 761, ,4 96, , ,4 201, , , ,0 793, , , , ,1 805, ,5 95, , ,5 203, , , ,4 944, , , , ,0 878, ,4 98, , ,6 216, , , ,6 944, , , , ,2 892, ,0 99, , ,4 215, , , ,1 956, , , , ,2 951, ,6 93, , ,7 206, , , ,7 960, , , , ,8 963, ,0 98, , ,4 206, ,7 2. Παθητικό Νόµισµα σε κυκλοφορία Καταθέσεις κατοίκων της ζώνης του ευρώ Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση/ λοιποί κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Ευρωσύστηµα 1.404,9 582,7 385,4 24,4 14,5 346,5-0,1 202,9 27,6 206, ,2 647,0 431,6 33,7 15,9 382,0-0,1 208,6 35,3 235, α τρ ,7 632,7 455,6 44,8 17,5 393,3-0,3 216,3 39,5 232,4 β τρ ,5 652,6 495,2 51,2 23,3 420,7-0,1 207,0 51,0 245, ,3 657,2 510,7 51,7 19,1 439,9-0,1 222,6 48,3 268, Οκτ ,8 661,9 561,6 54,9 22,9 483,8-0,1 228,7 51,8 277,7 Νοέµ ,1 665,5 570,0 48,2 24,1 497,7-0,1 226,0 53,9 289,6 Δεκ ,7 697,0 714,7 23,9 19,1 671,8-0,1 238,5 66,0 331, Ιαν. (πρ.) 1.935,8 671,3 626,0 54,6 21,0 550,5-0,1 255,1 72,9 310,5 ΝΧΙ πλην Ευρωσυστήµατος ΝΧΙ Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος 3) Εκδοθέντα χρεόγραφα 4) Κεφάλαιο και αποθεµατικά Υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού Λοιπά στοιχεία παθητικού 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) , ,2 149, , ,2 698, , , , , , ,2 124, , ,4 698, , , , , , ,8 139, , ,9 758, , , , , , ,0 169, , ,9 795, , , , , , ,3 144, , ,1 778, , , , , , ,8 129, , ,2 782, , , , , , ,3 151, , ,4 796, , , , , , ,4 128, , ,4 754, , , , , , ,5 114, , ,7 833, , , , ,7 Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Εκδοθέντα από κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Τα εκδοθέντα από µη κατοίκους περιλαµβάνονται στις απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού. 3) Ποσά που κατέχουν οι κάτοικοι της ζώνης του ευρώ. 4) Τα ποσά των χρεογράφων µε διάρκεια έως δύο ετών που κατέχουν µη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ περιλαµβάνονται στις υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού. Σ10 Μάρτιος 2008

118 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 2 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν η λ ο γ ι σ τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν Ν Χ Ι τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, υπόλοιπα τέλους περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 1. Ενεργητικό Δάνεια προς κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι Τίτλοι πλην µετοχών εκδοθέντες από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι Μετοχές / λοιπές συµ- µετοχές που εκδόθηκαν από λοιπούς κατοίκους της ζώνης του ευρώ Απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού Υπόλοιπα 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) , , , , , , , , , , , , , , , , , ,7 847,5 830,2 821,1 816,0 810,8 961,8 962,7 973,9 980, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9 553,6 648,4 687,9 763,7 807,3 880,4 894,7 953,9 965,2 710,5 829,9 857,6 880,3 857,8 914,8 905,5 906,0 899, , , , , , , , , ,7 180,4 187,3 209,9 217,1 218,7 232,2 231,0 222,1 221, , , , , , , , , ,1 Συναλλαγές 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 1.608,0 708,9 12,8 696,0 156,2 76,2 80,0 53,2 448,0 1,4 240, ,4 877,3-14,4 891,6 10,7-96,8 107,5 98,5 802,0 6,4 203,5 884,2 254,0-8,2 262,2 63,0 19,0 44,1 20,8 394,1 0,5 151,8 787,7 282,0-5,4 287,4 84,6 11,0 73,7 16,7 221,8 3,2 179,4 378,5 246,3-5,1 251,4-15,3-61,5 46,2-18,0 84,7 1,6 79,1 369,7 77,4-3,2 80,6 46,5 6,7 39,9 48,4 150,0 4,8 42,6 260,5 88,0 0,9 87,1 14,5-0,8 15,3-5,8 80,4-1,3 84,7-134,0 62,7 11,2 51,5 45,4-13,2 58,6-3,1-137,8-8,8-92,3 535,1 98,0 3,2 94,8 21,6 13,8 7,9 10,5 241,3-1,4 165,1 2. Παθητικό Νόµισµα σε κυκλοφορία Καταθέσεις κεντρικής κυβέρνησης Καταθέσεις λοιπής γενικής κυβέρνησης/ λοιπών κατοίκων της ζώνης του ευρώ Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος 2) Εκδοθέντα χρεόγραφα 3) Κεφάλαιο και αποθεµατικά Υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού Λοιπά στοιχεία παθητικού Υπερβάλλον ποσό υποχρεώσεων µεταξύ των ΝΧΙ Υπόλοιπα 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) , , , , , , , , ,9 532,8 592,2 588,4 604,9 610,4 613,5 618,6 638,5 623,1 173,6 158,0 183,8 221,0 196,0 184,3 199,8 152,3 168, , , , , , , , , ,5 615,8 614,7 666,3 699,0 682,5 684,2 696,9 660,7 735, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,2 13,7 15,6 18,7-4,0-28,6-16,7-7,5-30,0-26,7 Συναλλαγές 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 1.608,0 64,4 10,9 495,7-3,0 213,5 95,5 448,0 333,9-50, ,4 59,4-15,2 683,7 27,6 285,5 57,2 601,6 253,3 45,3 884,2-4,2 24,8 157,1 53,9 117,6 38,9 292,5 196,7 6,9 787,7 16,5 37,2 225,1 30,5 70,5 2,4 230,5 183,4-8,4 378,5 5,5-25,6 140,5-17,0 59,0 44,8 152,5 29,9-11,1 369,7 3,1-16,5 76,3 12,1 14,1 43,3 138,4 76,7 22,1 260,5 5,1 15,5 67,1 11,7 3,0 5,0 52,2 85,9 15,0-134,0 19,9-47,5 177,7-36,4 4,9 38,7-91,2-178,5-21,5 535,1-16,6 14,4 10,8 41,4 6,1 15,2 254,8 195,7 13,3 Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Ποσά που κατέχουν οι κάτοικοι της ζώνης του ευρώ. 3) Τα ποσά των χρεογράφων µε διάρκεια έως δύο ετών που κατέχουν µη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ περιλαµβάνονται στις υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού. Μάρτιος 2008 Σ11

119 2. 3 Ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ή σ τ α τ ι σ τ ι κ ή 1 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, στοιχεία εποχικώς διορθωµένα, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 1. Νοµισµατικά µεγέθη 2) και παράγοντες µεταβολής M1 M2-M1 Μ2 M3-M2 Μ3 Μ3 κινητός κεντρικός µέσος 3 µηνών Πιο µακροπρόθεσµες χρηµατοοικονοµικές υποχρεώσεις Πιστώσεις προς τη γενική κυβέρνηση Πιστώσεις προς λοιπούς κατοίκους της ζώνης του ευρώ Δάνεια Καθαρές απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού 3) Υπόλοιπα 3.419, , ,6 999, , , , , ,3 425, , , , , , , , , ,4 637, α τρ , , , , , , , , ,7 755,9 β τρ , , , , , , , , ,5 727, , , , , , , , , ,2 668, Οκτ , , , , , , , , ,4 667,1 Νοέµ , , , , , , , , ,8 690,8 Δεκ , , , , , , , , ,2 634, Ιαν. (πρ.) 3.855, , , , , , , , ,6 638,8 Συναλλαγές 337,0 138,9 475,9 8,5 484,4-400,8 94,5 835,5 700,4 0,1 255,5 309,9 565,4 130,7 696,1-426,9-114, ,2 896,5 200, α τρ. 63,6 105,4 169,0 90,5 259,6-150,0-23,7 298,6 258,8 126,7 β τρ. 38,0 108,0 146,0 31,6 177,6-123,9-0,2 355,2 255,6-27,6 39,1 151,3 190,3 40,1 230,4-87,1-45,0 345,5 289,1-60, Οκτ. 16,3 73,5 89,8 19,6 109,3-50,0-0,7 168,3 89,1 0,7 Νοέµ. 24,1 28,8 52,9 41,2 94,1-5,6-13,6 70,4 65,8 38,6 Δεκ. -30,9 58,6 27,8-3,7 24,0-80,5 31,6 123,6 65,0-60, Ιαν. (πρ.) 14,7 37,2 51,8 17,1 68,9-52,2-3,4 91,3 82,3 12,8 Ρυθµοί αύξησης Δεκ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. Σεπτ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 11,3 5,4 8,5 0,9 7,3 7,5 8,9 4,1 9,6 9,2 0,1 7,5 11,7 9,3 13,3 9,9 9,8 8,5-4,7 11,6 10,8 200,5 7,0 12,7 9,5 20,1 11,0 10,4 9,1-4,9 10,9 10,6 339,6 6,1 13,9 9,5 19,8 11,0 11,1 9,3-3,7 11,6 10,8 269,4 6,1 15,4 10,2 18,0 11,3 11,7 9,0-4,3 11,7 11,0 203,1 6,4 17,0 11,2 19,0 12,3 12,0 9,1-4,0 12,4 11,3 187,0 6,3 16,7 11,0 20,8 12,4 12,1 8,5-4,2 12,2 11,1 147,6 4,1 17,8 10,2 19,9 11,6 11,8 9,1-2,3 12,8 11,2 17,4 4,4 17,9 10,5 17,9 11,5, 9,4-2,2 12,7 11,1 28,0 1 Ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ά µ ε γ έ θ η 1 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) 2 Π α ρ ά γ ο ν τ ε ς µ ε τ α β ο λ ή ς 1 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Νοµισµατικές υποχρεώσεις των ΝΧΙ και της κεντρικής κυβέρνησης (Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο, Υπουργείο Οικονοµικών) έναντι κατοίκων της ζώνης του ευρώ που δεν είναι ΝΧΙ εκτός της κεντρικής κυβέρνησης (για τα Μ1, Μ2, Μ3, βλ. γλωσσάριο). 3) Οι τιµές στην ενότητα ρυθµοί αύξησης αφορούν το άθροισµα των συναλλαγών το δωδεκάµηνο έως την αναγραφόµενη περίοδο. Σ12 Μάρτιος 2008

120 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 3 Ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ή σ τ α τ ι σ τ ι κ ή 1 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 2. Συνιστώσες των νοµισµατικών µεγεθών και των πιο µακροπρόθεσµων χρηµατοοικονοµικών υποχρεώσεων Νόµισµα σε κυκλοφορία Καταθέσεις µίας ηµέρας Καταθέσεις µε συµφωνηµένη διάρκεια έως 2 ετών Καταθέσεις υπό προειδοποίηση έως 3 µηνών Συµφωνίες επαναγοράς Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος Χρεόγραφα διάρκειας έως 2 ετών Χρεόγραφα µε διάρκεια άνω των 2 ετών Καταθέσεις υπό προειδοποίηση άνω των 3 µηνών Καταθέσεις µε συµφωνηµένη διάρκεια άνω των 2 ετών Κεφάλαιο και αποθεµατικά Υπόλοιπα 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 521,5 579,0 592,1 599,2 610,6 617,8 618,8 626,9 629, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,8 236,4 263,0 281,2 290,6 295,6 286,5 301,9 299,4 313,5 636,8 641,0 669,1 694,9 683,7 687,1 698,8 693,3 742,8 126,2 198,7 239,9 242,4 282,2 298,6 313,2 317,7 293, , , , , , , , , ,3 86,9 102,4 107,8 109,4 113,0 120,6 120,5 119,9 123, , , , , , , , , , , , , , , , , , ,4 Συναλλαγές 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 63,2 57,5 12,6 7,0 11,5 7,2 1,0 8,1 1,6 273,8 198,0 51,0 30,9 27,6 9,1 23,1-39,0 13,0 69,1 300,8 120,9 118,5 168,1 83,9 32,7 57,5 43,7 69,8 9,2-15,4-10,5-16,8-10,4-3,9 1,1-6,6-9,0 27,4 18,3 8,0 8,3-9,2 15,5-2,5 14,0 1,1 33,2 30,4 23,6-11,6 13,7 10,7-5,7 16,1 16,4 70,1 41,9 0,0 43,4 15,0 15,0 4,4-13,1 198,4 216,2 68,4 62,9 23,6-10,5-9,1 14,4 32,4-4,3 15,5 4,6 1,7 3,6 0,8-0,1-0,7 0,2 111,2 137,8 40,4 52,9 23,2 13,7 1,7 32,0 2,6 95,5 57,4 36,6 6,5 36,7 46,0 13,0 34,8 16,9 Ρυθµοί αύξησης Δεκ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. Σεπτ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 13,8 10,9 6,5 4,4-3,7 0,2 15,7 10,0-4,7 8,1 8,9 11,0 6,8 27,2 0,6 11,7 5,4 54,5 9,9 17,8 9,1 4,7 10,5 6,4 32,3-1,7 19,5 12,1 51,9 11,0 20,6 9,0 5,3 9,2 5,5 35,1-2,5 15,1 14,1 48,9 11,0 17,6 9,6 5,4 8,2 5,7 38,2-3,6 11,6 9,8 55,6 10,0 15,1 9,0 6,8 8,1 6,1 41,8-4,2 12,7 11,4 50,8 8,6 13,8 8,9 9,6 7,7 6,1 40,4-4,1 16,2 10,9 58,3 7,1 11,5 8,4 10,8 8,2 3,3 41,4-3,6 14,7 9,6 60,3 6,3 9,7 9,9 13,3 7,8 3,8 41,3-3,7 18,7 10,6 38,2 6,8 7,7 9,5 14,4 3 Σ υ ν ι σ τ ώ σ ε ς τ ω ν ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ώ ν µ ε γ ε θ ώ ν 1 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) 4 Σ υ ν ι σ τ ώ σ ε ς τ ω ν π ι ο µ α κ ρ ο π ρ ό θ ε σ µ ω ν χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ ώ ν υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ω ν 1 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Μάρτιος 2008 Σ13

121 2. 4 Α ν ά λ υ σ η τ ω ν δ α ν ε ί ω ν π ο υ χ ο ρ η γ ο ύ ν τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 1. Δάνεια προς φορείς χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης και µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις 3) Ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων Λοιπά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα 4) Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Έως 1 έτος Υπόλοιπα 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 64,6 82,8 98,5 110,5 112,0 115,5 108,8 95,9 101,6 41,6 55,2 71,7 83,5 87,7 90,3 83,3 70,2 75,9 620,4 696,0 775,5 803,2 853,8 868,0 875,3 862,9 895,3 370,2 420,6 488,6 502,3 534,2 528,9 531,0 521,9 551, , , , , , , , , , , , , , , , , , ,5 594,0 707,1 737,8 776,1 814,1 830,8 842,2 857,7 876, , , , , , , , , ,5 Συναλλαγές 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 15,0 18,1 15,8 12,0 1,7 3,6-6,6-12,9 5,7 9,8 13,9 16,6 11,8 4,4 2,6-6,9-13,1 5,6 60,8 81,9 72,1 29,0 56,5 15,9 9,6-11,3 28,6 29,2 57,7 67,9 13,9 36,3-4,2 3,9-8,7 27,1 262,7 446,2 105,1 161,0 129,3 39,5 57,1 63,9 48,3 56,8 100,5 31,2 57,8 25,7-0,7 20,7 10,4 15,1 54,3 123,1 28,6 40,0 39,6 16,3 12,5 17,5 13,9 151,6 222,6 45,3 63,2 64,0 23,8 24,0 36,0 19,3 Ρυθµοί αύξησης Έως 1 έτος Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη Άνω των 5 ετών Δεκ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. Σεπτ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 30,6 31,2 11,0 8,7 8,3 5,8 9,9 9,3 28,0 33,3 13,3 15,6 13,1 9,7 20,8 12,4 20,4 26,1 16,1 19,6 12,6 9,9 18,6 12,1 30,7 40,6 18,0 20,4 13,3 11,1 19,9 12,2 25,6 40,0 20,5 23,0 14,0 12,6 20,3 12,5 30,2 46,4 23,2 22,7 13,9 11,5 20,9 12,8 14,9 22,9 23,7 23,7 14,0 11,6 21,1 12,8 16,3 27,8 24,4 25,9 14,5 12,7 21,8 12,8 2,3 5,5 25,5 26,7 14,6 12,6 22,6 12,8 5 ά ν ε ι α π ρ ο ς φ ο ρ ε ί ς χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ή ς δ ι α µ ε σ ο λ ά β η σ η ς κ α ι µ η χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Πριν από τον Ιανουάριο του 2003 τα στοιχεία συλλέγονταν κάθε Μάρτιο, Ιούνιο, Σεπτέµβριο και Δεκέµβριο. Τα µηνιαία στοιχεία πριν από τον Ιανουάριο του 2003 προέρχονται από τριµηνιαία στοιχεία. 4) Η κατηγορία αυτή συµπεριλαµβάνει τα αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα. Σ14 Μάρτιος 2008

122 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 4 Α ν ά λ υ σ η τ ω ν δ α ν ε ί ω ν π ο υ χ ο ρ η γ ο ύ ν τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 2. Δάνεια προς νοικοκυριά 3) Καταναλωτική πίστη Στεγαστικά δάνεια Λοιπά δάνεια Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 4 Άνω των 5 ετών Υπόλοιπα 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 4.191, , , , , , , , ,4 554,1 586,5 590,1 602,3 607,3 613,2 613,7 617,8 621,1 129,1 135,3 132,0 134,9 134,1 136,0 132,9 136,2 137,0 200,7 202,7 202,4 204,6 203,1 203,9 205,1 205,4 206,4 224,3 248,5 255,7 262,8 270,1 273,2 275,7 276,1 277, , , , , , , , , ,2 15,2 15,6 16,1 16,4 16,1 16,0 15,9 16,0 18,0 67,5 72,1 71,9 72,6 73,4 73,7 73,6 73,7 73, , , , , , , , , ,6 721,6 738,4 748,5 753,1 752,7 751,8 757,9 753,3 759,2 147,3 146,2 147,5 150,3 146,6 145,4 150,1 147,4 147,8 99,9 101,5 102,5 103,8 104,2 104,2 104,6 103,8 104,4 474,4 490,7 498,5 499,0 501,9 502,3 503,2 502,1 506,9 Συναλλαγές 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 357,5 345,4 69,2 85,3 64,0 21,7 27,0 11,8 12,3 40,7 42,6 2,1 13,6 4,8 5,7-0,2 5,1 1,7 9,0 8,2-3,2 3,1-0,5 2,0-3,1 3,7 0,1 11,6 4,8-0,7 2,5-1,4 0,9 0,9 0,8 0,7 20,0 29,5 5,9 8,0 6,7 2,8 2,0 0,7 0,9 300,6 281,8 58,7 65,9 57,3 15,8 20,7 10,0 11,2 0,7 1,5 0,6 0,3 0,1-0,1 0,0 0,2 1,9 4,8 4,6 0,2 0,8 0,8 0,3 0,0 0,1-0,3 295,0 275,8 58,0 64,8 56,4 15,6 20,7 9,7 9,6 16,2 20,9 8,4 5,8 1,9 0,1 6,5-3,3-0,6 3,8 1,4 0,7 2,9-3,4-1,1 4,8-2,7-0,7 1,3 3,8 0,7 1,9 0,9 0,3 0,5 0,0-0,3 11,1 15,7 7,1 1,1 4,5 0,9 1,2-0,6 0,4 Ρυθµοί αύξησης Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 8 Άνω των 5 ετών Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 12 Άνω των 5 ετών Δεκ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. Σεπτ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 9,4 7,9 7,5 6,1 9,8 11,5 5,1 7,5 11,7 2,3 2,6 1,3 2,4 8,2 7,7 6,5 2,4 13,2 9,6 9,7 6,8 9,7 2,9 1,0 3,9 3,3 7,9 7,1 5,7 1,5 12,8 8,9 13,6 6,4 9,0 3,9 1,6 4,1 4,6 7,2 5,9 4,4 0,6 11,3 8,4 11,0 4,6 8,5 3,2 0,5 5,3 3,6 6,8 5,1 3,9-0,5 10,5 7,9 7,1 4,4 8,0 3,4 1,0 5,3 3,7 6,8 5,6 4,2 0,0 11,0 7,9 9,0 4,4 7,9 3,2 0,7 5,1 3,5 6,5 5,1 1,6 0,0 11,2 7,6 6,8 4,6 7,7 3,1 1,3 4,7 3,3 6,2 5,3 1,5 1,5 10,5 7,1 6,7 3,0 7,2 2,6 0,9 4,1 2,9 6,1 5,8 2,0 2,4 10,7 6,9 21,4 2,1 6,9 2,6 1,2 4,5 2,6 6 ά ν ε ι α π ρ ο ς ν ο ι κ ο κ υ ρ ι ά 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Συµπεριλαµβάνονται τα µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα από τα οποία εξυπηρετούνται τα νοικοκυριά. Πριν από τον Ιανουάριο του 2003 τα στοιχεία συλλέγονταν κάθε Μάρτιο, Ιούνιο, Σεπτέµβριο και Δεκέµβριο. Τα µηνιαία στοιχεία πριν από τον Ιανουάριο του 2003 προέρχονται από τριµηνιαία στοιχεία. Μάρτιος 2008 Σ15

123 2. 4 Α ν ά λ υ σ η τ ω ν δ α ν ε ί ω ν π ο υ χ ο ρ η γ ο ύ ν τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 3. Δάνεια προς το Δηµόσιο και µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Κεντρική κυβέρνηση Κυβερνήσεις κρατιδίων οµοσπονδιακών κρατών Λοιπή γενική κυβέρνηση Τοπική αυτοδιοίκηση Οργανισµοί κοινωνικής ασφάλισης Λοιποί µη κάτοικοι Υπόλοιπα 2007 α τρ. β τρ. γ τρ δ τρ (πρ.) 826,9 810,5 801,4 798,2 793,0 956,1 125,1 104,1 97,2 95,7 91,8 213,0 246,8 232,5 225,2 218,8 213,9 217,6 425,8 448,1 447,8 446,1 446,0 485,0 29,2 25,8 31,2 37,6 41,4 40, , , , , , , , , , , , ,8 763,1 863,4 904,6 952,0 948,5 946,1 66,0 63,2 60,0 61,4 61,3 60,3 697,1 800,2 844,6 890,6 887,2 885,8 Συναλλαγές 2007 α τρ. β τρ. γ τρ δ τρ (πρ.) 13,7-13,4-8,2-3,4-5,1 9,0-5,6-17,6-6,9-1,8-3,8 7,6-8,1-14,3-6,3-5,5-5,0 3,8 21,9 21,9-0,3-2,5-0,2-1,4 5,5-3,4 5,3 6,4 3,8-0,9 296,8 532,5 272,7 135,3 76,1 58,6 207,9 402,9 222,0 79,6 56,5 36,3 89,0 129,6 50,8 55,7 19,6 22,4 1,3-0,1-2,7 1,8 1,2 0,3 87,7 129,6 53,4 53,9 18,3 22,0 Ρυθµοί αύξησης Τράπεζες 3) Γενική κυβέρνηση Λοιποί Δεκ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. Σεπτ. Δεκ. (πρ.) 1,7-4,3-3,2 5,4 22,9 14,8 15,3 13,6 2,0 14,9-1,6-14,0-5,8 5,1-11,6 21,8 23,7 17,4-0,1 19,1-1,3-15,2-6,1 4,6 6,8 26,4 28,7 21,2-0,9 23,2-0,9-7,7-5,9 2,0 17,3 29,0 30,1 26,5-5,2 29,4-1,2-8,8-6,3 1,9 16,0 26,2 28,0 22,0-2,0 24,1-1,0-4,7-5,6-1,0 56,5 18,7 19,2 17,4 1,2 18,7 7 ά ν ε ι α π ρ ο ς τ ο η µ ό σ ι ο κ α ι µ η κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Ως τράπεζες στον παρόντα πίνακα νοούνται ιδρύµατα που είναι παρόµοια µε τα ΝΧΙ και εδρεύουν εκτός της ζώνης του ευρώ. Σ16 Μάρτιος 2008

124 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 5 Α ν ά λ υ σ η κ α τ α θ έ σ ε ω ν σ τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 1. Καταθέσεις φορέων χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης Ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων Μίας ηµέρας Με συµφωνηµένη διάρκεια Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Υπό προειδοποίηση Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Μίας ηµέρας Λοιπά χρηµατωπιστωτικά ιδρύµατα 3) Με συµφωνηµένη διάρκεια Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Υπό προειδοποίηση Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Συµφωνίες επαναγοράς Συµφωνίες επαναγοράς Υπόλοιπα 612,6 67,8 51,9 469,7 1,2 1,4 20,6 880,4 233,9 185,0 329,8 10,5 0,1 121,1 650,0 70,2 57,1 495,4 1,0 1,4 24, ,3 283,1 251,8 469,4 10,6 0,2 125, α τρ. 658,8 72,3 58,4 503,0 1,1 1,2 22, ,7 318,6 267,7 515,7 11,4 0,3 151,0 β τρ. 656,4 65,0 58,0 512,2 0,8 1,2 19, ,3 321,1 288,2 571,7 11,5 0,2 154,6 676,6 67,9 62,9 522,9 0,8 1,1 21, ,8 331,7 305,9 580,9 13,0 0,8 159, Οκτ. 695,9 73,7 73,9 524,6 0,8 1,1 21, ,8 323,4 339,6 599,9 12,4 0,8 154,6 Νοέµ. 691,7 69,0 76,6 524,6 0,8 1,1 19, ,8 339,7 327,9 607,1 11,7 0,9 164,4 Δεκ. 688,0 71,1 68,9 525,3 0,8 1,1 20, ,9 323,6 348,4 653,1 12,2 0,3 145, Ιαν. (πρ.) 714,5 83,5 76,3 526,6 1,5 1,4 25, ,4 327,3 346,1 651,0 12,9 0,3 166,9 Συναλλαγές 26,3 7,4-0,6 19,2 0,4 0,0-0,2 176,1 40,1 37,3 96,8 1,5 0,0 0,4 37,9 2,7 5,5 25,6-0,2 0,0 4,4 249,2 45,5 67,8 130,5 0,3 0,1 4, α τρ. 8,6 2,1 1,0 7,6 0,1-0,2-2,0 124,8 35,8 16,2 46,2 0,7 0,0 26,0 β τρ. -2,8-7,7-0,3 9,2-0,2 0,0-3,7 82,8 3,0 21,0 56,5 0,1 0,0 2,2 22,9 3,0 5,1 13,1 0,0-0,1 1,8 50,0 12,0 19,8 7,9 1,6 0,6 8, Οκτ. 19,4 5,9 11,1 1,6 0,0 0,0 0,8 41,4-7,7 34,5 19,9-0,5 0,0-4,8 Νοέµ. -2,9-4,6 2,5 1,4 0,0 0,0-2,2 20,7 17,0-12,8 7,2-0,7 0,0 9,9 Δεκ. -3,7 2,1-7,7 0,7 0,0 0,0 1,3 31,6-16,1 20,6 46,2 0,5-0,5-19, Ιαν. (πρ.) 23,6 12,1 5,9 1,2 0,1 0,0 4,3 18,8 3,5-2,7-1,9 0,5-1,9 21,4 Ρυθµοί αύξησης Δεκ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. Σεπτ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 4,5 12,4-1,2 4,3 36,0 - -0,8 26,9 22,2 25,0 47,3 14,3-0,4 6,2 4,0 10,7 5,4-16,3-21,2 28,2 19,5 36,8 38,9 2,9-4,0 7,5 10,4 15,9 5,9-2,9-16,0 27,9 15,6 37,6 38,1 4,1-12,4 4,8-5,6 21,1 5,7-20, ,3 28,3 13,5 35,6 41,4 5,9-10,5 6,5 1,5 23,4 6,6-18, ,7 28,6 20,7 31,1 38,5 29,0-11,0 9,5 11,5 53,5 6,9-19, ,0 32,3 23,2 43,7 37,0 23,1-15,1 9,3 8,2 51,7 7,3-18, ,0 30,2 23,8 35,2 34,5 9,0-21,2 6,4 1,1 20,5 6,8-22, ,3 30,9 15,5 39,6 39,2 15,9-17,7 9,2 15,8 30,1 6,2-21,5-3,6 28,6 7,8 41,7 37,3 24,0-23,6 8 Σ ύ ν ο λ ο κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α τ ά τ ο µ έ α 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) 9 Σ ύ ν ο λ ο κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α ι κ α τ α θ έ σ ε ι ς π ο υ π ε ρ ι λ α µ β ά ν ο ν τ α ι σ τ ο Μ 3 κ α τ ά τ ο µ έ α 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Η κατηγορία αυτή συµπεριλαµβάνει τα αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα. 4) Καλύπτει τις καταθέσεις των στηλών 2, 3, 5 και 7. 5) Καλύπτει τις καταθέσεις των στηλών 9, 10, 12 και 14. Μάρτιος 2008 Σ17

125 2. 5 Α ν ά λ υ σ η κ α τ α θ έ σ ε ω ν σ τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 2. Καταθέσεις µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων και νοικοκυριών Μίας ηµέρας Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Με συµφωνηµένη διάρκεια Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Υπό προειδοποίηση Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Μίας ηµέρας Νοικοκυριά 3) Με συµφωνηµένη διάρκεια Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Υπό προειδοποίηση Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Συµφωνίες επαναγοράς Συµφωνίες επαναγοράς Υπόλοιπα 1.211,9 769,2 305,1 67,2 44,5 1,2 24, , ,9 534,0 631, ,2 84,5 52, ,1 851,8 355,3 69,4 40,5 1,3 24, , ,2 669,0 606, ,7 99,8 70, α τρ ,0 833,0 379,3 68,9 39,4 1,3 27, , ,5 745,0 593, ,2 105,4 76,4 β τρ ,0 861,6 392,5 68,2 36,1 1,3 26, , ,8 802,3 577, ,0 106,2 77, ,0 844,6 438,8 64,1 31,6 1,4 24, , ,3 886,5 565, ,0 107,9 84, Οκτ ,3 836,7 460,1 63,8 29,0 1,4 24, , ,3 927,5 559, ,3 109,0 86,3 Νοέµ ,6 850,9 460,5 61,3 31,3 1,4 24, , ,2 953,9 556, ,7 110,0 87,3 Δεκ ,8 880,9 474,4 59,2 29,1 1,4 23, , ,7 994,6 560, ,7 111,1 87, Ιαν. (πρ.) 1.427,4 842,4 471,2 60,5 29,4 1,6 22, , , ,5 559, ,9 112,0 91,6 Συναλλαγές 96,6 88,9 11,4-1,6 3,7-0,4-5,4 177,7 125,1 16,3-2,8 45,9-4,0-2,9 141,2 85,7 55,7 3,9-4,2 0,1 0,2 215,2 65,7 137,5-23,1 2,5 15,4 17, α τρ. 3,3-19,8 23,5-0,6-1,4-0,7 2,2 25,1-29,1 70,9-14,8-13,9 5,5 6,4 β τρ. 38,1 29,2 13,6-0,6-3,4 0,0-0,6 89,5 58,5 58,0-15,9-13,1 0,8 1,4 23,3-15,6 48,0-2,6-4,4 0,1-2,0 29,5-31,1 85,3-11,6-21,0 1,7 6, Οκτ. 10,9-7,4 20,7-0,3-1,9-0,1-0,2 2,6-23,9 40,4-4,5-12,9 1,1 2,4 Νοέµ. 17,6 14,4 3,4-2,4 2,3 0,0 0,0 21,7 4,0 26,7-3,4-7,5 1,0 1,0 Δεκ. 39,3 29,8 14,0-1,8-2,2 0,0-0,5 112,3 43,3 40,8 4,5 22,8 1,1-0, Ιαν. (πρ.) -52,6-42,5-8,2 0,8-1,4 0,0-1,3 27,1-21,1 45,8-3,0 0,9 0,0 4,6 Ρυθµοί αύξησης Δεκ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. Σεπτ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 8,6 13,1 3,8-2,0 9,0-29,0-18,2 4,3 8,5 3,1-0,4 3,3-4,5-5,1 11,7 11,2 18,4 5,7-9,4 5,9 0,6 5,0 3,9 25,8-3,7 0,2 18,2 32,6 13,0 12,0 22,6-2,2-16,1-29,8 25,4 5,2 2,9 35,0-4,8-1,9 22,1 38,7 12,4 10,1 26,2-4,8-18,0-29,5 20,0 5,6 3,2 40,2-6,3-2,5 19,2 32,9 11,4 7,1 32,5-8,8-28,4-26,9-2,9 5,8 2,7 43,9-7,2-3,5 16,0 29,6 11,5 7,4 31,2-9,2-30,7-31,9-3,0 5,8 1,8 46,6-7,4-4,1 14,6 29,1 11,6 6,7 32,7-11,7-24,4-31,8 1,8 6,0 1,8 47,1-7,5-4,0 12,5 27,5 9,9 3,6 34,7-12,2-26,9-31,6-4,5 6,1 1,2 47,8-7,5-3,5 11,2 24,4 9,7 4,3 31,5-11,2-27,8-34,7-10,1 6,9 2,3 48,6-7,2-3,5 9,2 25,7 10 Σ ύ ν ο λ ο κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α τ ά τ ο µ έ α 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) 11 Σ ύ ν ο λ ο κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α ι κ α τ α θ έ σ ε ι ς π ο υ π ε ρ ι λ α µ β ά ν ο ν τ α ι σ τ ο Μ 3 κ α τ ά τ ο µ έ α 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Συµπεριλαµβάνονται τα µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα από τα οποία εξυπηρετούνται τα νοικοκυριά. 4) Καλύπτει τις καταθέσεις των στηλών 2, 3, 5 και 7. 5) Καλύπτει τις καταθέσεις των στηλών 9, 10, 12 και 14. Σ18 Μάρτιος 2008

126 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 5 Α ν ά λ υ σ η κ α τ α θ έ σ ε ω ν σ τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 3. Καταθέσεις του Δηµοσίου και µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Κεντρική κυβέρνηση Γενική κυβέρνηση Κυβερνήσεις κρατιδίων οµοσπονδιακών κρατών Λοιπή γενική κυβέρνηση Τοπική αυτοδιοίκηση Οργανισµοί κοινωνικής ασφάλισης Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Λοιποί µη κάτοικοι Υπόλοιπα 2007 α τρ. β τρ. (πρ.) 313,1 329,0 337,8 380,2 373,5 374,5 149,2 124,2 139,0 169,8 144,3 128,4 38,3 45,4 42,1 43,8 60,0 58,5 80,9 90,8 88,8 95,2 97,2 107,7 44,7 68,6 67,9 71,4 72,0 79, , , , , , , , , , , , ,2 800,0 871,9 885,6 922,8 913,6 888,0 125,8 128,6 132,4 137,5 145,9 141,5 674,2 743,3 753,2 785,3 767,6 746,5 Συναλλαγές 2007 α τρ. β τρ. (πρ.) 30,8 14,2 7,8 42,4-7,3-10,4 11,2-24,5 14,1 30,8-26,1-20,6 7,8 7,0-3,3 1,7 16,1-1,4 11,5 7,8-2,3 6,4 2,0 3,7 0,3 23,9-0,7 3,5 0,6 7,9 381,1 476,6 256,6 177,7 128,5 47,9 292,8 385,8 237,2 136,1 119,2 57,1 88,3 90,8 19,4 41,6 9,4-9,3 17,8 6,6 4,2 5,7 10,8-2,5 70,5 84,2 15,2 35,9-1,4-6,8 Ρυθµοί αύξησης Τράπεζες 3) Γενική κυβέρνηση Λοιποί Δεκ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. Σεπτ. Δεκ. (πρ.) 10,9 8,1 25,4 16,6 0,6 15,4 16,4 12,7 16,8 12,0 4,5-16,5 18,4 9,6 53,5 15,8 17,3 11,5 5,3 12,6 7,3-6,3 10,4 12,2 38,6 16,4 19,2 8,6 5,8 9,1 18,5 21,9 10,5 12,2 25,3 21,8 25,4 11,5 8,9 12,0 10,7-3,5 44,0 13,3 19,4 20,0 24,4 7,5 13,2 6,5 9,9-1,3 29,0 10,7 16,4 17,9 21,6 7,0 14,2 5,8 12 Κ α τ α θ έ σ ε ι ς τ ο υ η µ ο σ ί ο υ κ α ι µ η κ α τ ο ί κ ω ν τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Ως τράπεζες στον παρόντα πίνακα νοούνται ιδρύµατα που είναι παρόµοια µε τα ΝΧΙ και εδρεύουν εκτός της ζώνης του ευρώ. Μάρτιος 2008 Σ19

127 2. 6 Α ν ά λ υ σ η τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ω ν τ ω ν Ν Χ Ι σ ε τ ί τ λ ο υ ς 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου και συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) ΝΧΙ Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Τίτλοι πλην µετοχών Γενική κυβέρνηση Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Λοιποί κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Μετοχές και λοιπές συµµετοχές ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Υπόλοιπα 4.418, ,4 67, ,5 17,0 525,7 25,8 920, ,7 308,5 700,1 246, , ,6 72, ,4 16,2 615,8 30, , ,3 377,3 817,2 295, α τρ , ,6 76, ,6 15,6 651,7 34, , ,5 399,7 844,8 332,0 β τρ , ,5 79, ,0 15,6 727,4 34, , ,3 406,8 867,1 349, , ,4 82, ,4 14,7 769,4 35, , ,5 412,5 844,6 350, Οκτ , ,3 85, ,3 14,7 839,9 38, , ,7 406,5 901,4 347,8 Νοέµ , ,3 81, ,7 14,5 858,8 33, , ,0 404,0 892,4 347,6 Δεκ , ,9 83, ,6 16,6 918,6 33, , ,8 418,3 893,1 343, Ιαν. (πρ.) 5.251, ,6 93, ,2 17,6 926,9 36, , ,8 427,4 887,7 330,7 Συναλλαγές 356,3 85,7 2,0 52,3-0,9 71,9 7,7 137,6 109,1 26,5 53,4 29,2 337,4 122,8 10,6-122,7 0,5 100,6 6,5 219,0 194,4 58,8 97,0 38, α τρ. 189,6 55,5 5,2 2,7-0,8 36,9 7,6 82,6 78,5 20,6 20,7 37,2 β τρ. 172,3 26,5 2,4-0,1 0,3 73,4 0,2 69,6 35,2 5,5 16,6 13,2-6,1 6,4 5,7-66,0-0,4 43,2 3,0 2,0-8,6 7,6-18,0 1, Οκτ. 148,0 50,9 4,0 5,9 0,2 36,8 3,1 47,1 40,9-5,4 48,4-2,1 Νοέµ. 49,2 7,6-2,0-3,2 0,0 19,2-3,8 31,5-4,1-2,0-5,8 3,7 Δεκ. -1,1-10,6 2,6-18,2 2,3 59,3-0,6-35,9 6,4 13,0-3,0-3, Ιαν. (πρ.) 100,7 29,8 7,2 11,9 0,7 4,9 2,9 43,1 19,9 8,8 10,8 0,3 Ρυθµοί αύξησης Δεκ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. Σεπτ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) 9,0 6,3 3,6 4,2-4,5 16,0 43,8 18,2 9,4 9,4 8,0 13,6 7,7 8,5 16,5-8,9 3,0 19,3 25,7 24,2 15,2 18,7 13,7 15,2 7,8 7,9 18,4-10,2-3,3 21,3 40,6 25,2 13,3 21,0 6,4 24,1 10,6 8,6 26,0-8,8-7,0 28,1 43,4 29,4 14,4 17,7 7,5 31,0 8,7 6,3 27,2-9,8-5,7 31,4 49,2 21,1 11,8 19,2 3,9 25,3 11,0 8,8 32,3-8,7-3,5 34,7 54,2 23,3 12,4 17,6 7,7 19,7 10,6 8,3 25,3-9,0-5,8 36,1 41,5 22,2 10,0 7,8 6,4 23,6 11,9 8,7 25,2-6,2 10,7 43,1 33,1 17,9 9,9 10,4 7,2 17,0 12,1 8,9 32,2-6,5 20,0 44,2 30,5 17,9 8,7 10,6 6,8 11,8 13 Τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ι ς τ ω ν Ν Χ Ι σ ε τ ί τ λ ο υ ς 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ20 Μάρτιος 2008

128 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 7 Α ν α π ρ ο σ α ρ µ ο γ έ ς τ η ς α ξ ί α ς ε π ι λ ε γ µ έ ν ω ν κ ο ν δ υ λ ί ω ν τ η ς λ ο γ ι σ τ ι κ ή ς κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ω ν Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ) 1. Διαγραφές/µειώσεις δανείων προς νοικοκυριά 3) 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) Καταναλωτική πίστη Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 3 Άνω των 5 ετών Στεγαστικά δάνεια Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 7 Άνω των 5 ετών Λοιπά δάνεια Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 11 Άνω των 5 ετών ,1-1,7-0,9-1,5-4,4-0,3-1,1-3,0-9,8-2,7-3,2-3,9-3,9-1,5-0,9-1,6-2,7-0,1-0,1-2,4-6,7-1,1-2,0-3,6-1,0-0,3-0,3-0,5-0,7-0,1 0,0-0,6-1,9-0,4-0,3-1,2-0,7-0,2-0,3-0,3-0,4 0,0 0,0-0,4-1,4 0,0-0,5-0,8-0,8-0,3-0,2-0,3-0,4 0,0 0,0-0,4-1,3-0,2-0,5-0,7-0,3-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1-0,5-0,1-0,2-0,2-0,3 0,0-0,1-0,1-0,2 0,0-0,1-0,1-0,4 0,0-0,1-0,3-1,1-0,3-0,5-0,4-0,9-0,1 0,0-0,7-1,3-0,1-0,8-0,5-0,5-0,2-0,1-0,2-0,7 0,0 0,0-0,6-0,6-0,3 0,0-0,3 2. Διαγραφές/µειώσεις δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις και µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 3 Άνω των 5 ετών Μη κάτοικοι Έως 1 έτος Άνω του 1 έτους ,3-7,4-5,6-6,2-1,2-0,3-0,9-13,2-3,5-4,6-5,1-0,8-0,1-0,7-2,8-0,5-0,7-1,7-0,1 0,0-0,1-3,0-0,4-1,4-1,2-1,2 0,0-1,2-1,8-0,4-0,7-0,7-0,2-0,1-0,1-0,8 0,0-0,5-0,3-0,9-0,9 0,0-0,6-0,1-0,2-0,3-0,1 0,0-0,1-3,4-0,8-1,9-0,8-2,7-2,4-0,3-1,5-0,8-0,3-0,4-0,3-0,1-0,3 3. Αναπροσαρµογή της αξίας των τίτλων που κατέχουν τα ΝΧΙ 2007 α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (πρ.) Σε ευρώ Τίτλοι πλην µετοχών ΝΧΙ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Μετοχές και λοιπές συµµετοχές ,5 3,4 0,5 6,7 0,7 1,3 0,2 8,6 25,7 5,0 14,4 6,3-8,6 1,2-0,4-7,9-0,2-0,4-0,3-0,7 31,5 7,1 16,3 8,0-4,2-1,5-0,2 0,2 0,0-0,5-0,1-2,1 7,4 0,7 6,7 0,0-4,0-0,7 0,0-3,8-0,1 0,0-0,1 0,6 12,7 1,7 6,8 4,2-1,6 1,0 0,1 1,0-0,1-1,0-0,2-2,6-5,8-1,7-3,3-0,8-3,3 0,6 0,0-4,3 0,0-0,4 0,0 0,8 6,0 0,4 2,9 2,6-1,4-0,6 0,0 1,5 0,0-0,3-0,1-1,8-7,6-0,4-3,2-3,9-4,7-1,1 0,0-1,9 0,0 0,5-0,1-2,1 4,4 2,0 3,0-0,6-7,5-3,7 0,0 2,8 0,0-3,1-0,1-3,5-17,1-1,6-9,8-5,7 ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Συµπεριλαµβάνονται τα µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα από τα οποία εξυπηρετούνται τα νοικοκυριά. Μάρτιος 2008 Σ21

129 2. 8 Α ν ά λ υ σ η κ α τ ά ν ό µ ι σ µ α ε π ι λ ε γ µ έ ν ω ν κ ο ν δ υ λ ί ω ν τ η ς λ ο γ ι σ τ ι κ ή ς κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ω ν Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (ποσοστά % επί του συνόλου, υπόλοιπα σε δισεκ. ευρώ, τέλος περιόδου) 1. Καταθέσεις Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Ευρώ 4) ΝΧΙ 3) δολάριο ΗΠΑ Λοιπά νοµίσµατα γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιπά νοµίσµατα Καταθέσεις κατοίκων της ζώνης του ευρώ 4.851,2 90,9 9,1 5,6 0,4 1,5 1, ,0 96,8 3,2 1,9 0,3 0,1 0, ,4 90,7 9,3 5,6 0,4 1,5 1, ,8 96,4 3,6 2,2 0,3 0,1 0, α τρ ,9 90,5 9,5 5,6 0,5 1,4 1, ,9 96,3 3,7 2,3 0,3 0,1 0,6 β τρ ,9 90,5 9,5 5,8 0,4 1,3 1, ,1 96,3 3,7 2,3 0,3 0,1 0, ,1 91,2 8,8 5,3 0,4 1,3 1, ,2 96,1 3,9 2,4 0,3 0,1 0,6 (πρ.) 6.088,4 92,1 7,9 4,7 0,4 1,2 1, ,1 96,4 3,6 2,2 0,4 0,1 0,5 Καταθέσεις µη κατοίκων Ευρώ 4) δολάριο ΗΠΑ γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας 2007 α τρ. β τρ. (πρ.) 2.250,5 46,2 53,8 35,4 2,7 2,8 10,0 800,0 51,8 48,2 32,1 1,7 2,2 9, ,1 45,3 54,7 35,1 2,3 2,7 11,5 871,9 50,7 49,3 32,0 1,3 2,0 10, ,3 46,4 53,6 34,3 2,5 2,5 11,2 885,6 51,1 48,9 31,8 1,6 2,2 9, ,7 45,0 55,0 34,8 2,6 2,4 11,8 922,8 51,2 48,8 32,3 1,3 1,8 9, ,0 46,1 53,9 33,6 2,6 2,3 11,9 913,6 49,5 50,5 33,8 1,1 1,9 9, ,2 46,8 53,2 33,3 2,8 2,5 11,5 888,0 50,1 49,9 32,8 1,6 1,6 10,1 2. Χρεόγραφα εκδοθέντα από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ 2007 α τρ. β τρ. (πρ.) Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Ευρώ 4) δολάριο ΗΠΑ Λοιπά νοµίσµατα γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας ,7 81,2 18,8 9,6 1,8 1,9 3, ,5 80,5 19,5 10,0 1,6 1,9 3, ,7 80,7 19,3 9,8 1,7 1,9 3, ,0 80,2 19,8 10,1 1,6 1,8 3, ,4 80,8 19,2 9,7 1,7 1,8 3, ,2 81,4 18,6 9,3 1,6 1,8 3,4 Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τά στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Για τους µη κατοίκους, ο όρος ΝΧΙ αφορά ιδρύµατα που είναι παρόµοια µε τα ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ. 4) Συµπεριλαµβάνονται κονδύλια που εκφράζονται στις εθνικές υποδιαιρέσεις του ευρώ. Σ22 Μάρτιος 2008

130 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 8 Α ν ά λ υ σ η κ α τ ά ν ό µ ι σ µ α ε π ι λ ε γ µ έ ν ω ν κ ο ν δ υ λ ί ω ν τ η ς λ ο γ ι σ τ ι κ ή ς κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ω ν Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (ποσοστά % επί του συνόλου, υπόλοιπα σε δισεκ. ευρώ, τέλος περιόδου) 3. Δάνεια Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Ευρώ 4) ΝΧΙ 3) δολάριο ΗΠΑ Λοιπά νοµίσµατα γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιπά νοµίσµατα Προς κατοίκους της ζώνης του ευρώ 4.569, ,0 96,3 3,7 1,6 0,2 1,3 0, , ,8 96,4 3,6 1,6 0,2 1,1 0, α τρ , ,4 96,4 3,6 1,7 0,2 1,1 0,5 β τρ , ,8 96,2 3,8 1,8 0,2 1,0 0, , ,6 96,1 3,9 1,9 0,2 1,0 0,5 (πρ.) 5.776, ,2 96,2 3,8 1,8 0,2 1,0 0,5 Προς µη κατοίκους Ευρώ 4) δολάριο ΗΠΑ γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας 2007 α τρ. β τρ. (πρ.) 1.722,1 48,5 51,5 30,5 4,3 2,0 10,1 763,1 38,2 61,8 43,7 1,8 4,1 8, ,0 50,7 49,3 28,9 2,0 2,3 11,0 863,4 39,3 60,7 43,2 1,1 4,0 8, ,1 51,7 48,3 27,7 2,2 2,5 10,8 904,6 41,3 58,7 41,8 1,0 4,1 8, ,3 50,3 49,7 28,7 1,9 2,4 11,7 952,0 39,4 60,6 43,1 1,0 3,8 8, ,2 48,8 51,2 28,4 2,1 2,5 12,9 948,5 39,2 60,8 43,3 1,1 3,9 8, ,8 48,1 51,9 28,9 2,3 2,4 12,7 946,1 40,5 59,5 41,5 1,2 3,7 8,5 4. Τίτλοι πλην µετοχών Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Ευρώ 4) Εκδοθέντες από ΝΧΙ 3) δολάριο ΗΠΑ Λοιπά νοµίσµατα γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Εκδοθέντες από τους λοιπούς τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιπά νοµίσµατα Εκδοθέντες από κατοίκους της ζώνης του ευρώ 1.517,7 95,6 4,4 2,0 0,3 0,4 1, ,9 97,8 2,2 1,1 0,3 0,1 0, ,9 95,6 4,4 2,3 0,2 0,3 1, ,5 97,6 2,4 1,3 0,3 0,1 0, α τρ ,0 95,5 4,5 2,3 0,3 0,3 1, ,0 97,5 2,5 1,3 0,3 0,1 0,8 β τρ ,4 95,4 4,6 2,2 0,3 0,3 1, ,1 97,6 2,4 1,3 0,3 0,1 0, ,5 95,3 4,7 2,4 0,3 0,2 1, ,2 97,5 2,5 1,4 0,3 0,1 0,7 (πρ.) 1.736,6 95,2 4,8 2,4 0,3 0,3 1, ,1 97,7 2,3 1,4 0,2 0,1 0,5 Εκδοθέντες από µη κατοίκους Ευρώ 4) δολάριο ΗΠΑ γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας 2007 α τρ. β τρ. (πρ.) 397,5 51,0 49,0 28,5 0,8 0,5 15,7 522,8 38,3 61,7 35,0 7,8 0,8 12,6 514,5 52,2 47,8 28,8 0,7 0,4 14,5 594,4 38,9 61,1 36,5 4,9 0,8 14,2 545,5 52,7 47,3 28,5 0,6 0,5 14,4 636,2 38,1 61,9 36,9 4,4 0,6 14,8 584,0 51,9 48,1 28,5 0,7 0,5 14,6 667,1 37,4 62,6 36,9 4,3 0,7 15,7 574,3 53,9 46,1 26,7 0,7 0,4 15,0 650,9 35,4 64,6 38,9 4,1 0,7 14,5 578,2 55,3 44,7 27,5 0,7 0,4 13,0 655,9 36,1 63,9 39,3 4,0 0,8 13,2 Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τά στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Για τους µη κατοίκους, ο όρος ΝΧΙ αφορά ιδρύµατα που είναι παρόµοια µε τα ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ. 4) Συµπεριλαµβάνονται κονδύλια που εκφράζονται στις εθνικές υποδιαιρέσεις του ευρώ. Μάρτιος 2008 Σ23

131 2. 9 Σ υ γ κ ε ν τ ρ ω τ ι κ ή λ ο γ ι σ τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν α µ ο ι β α ί ω ν κ ε φ α λ α ί ω ν ε π ε ν δ υ τ ι κ ο ύ χ α ρ α κ τ ή ρ α τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, υπόλοιπα τέλους περιόδου) 1. Ενεργητικό β τρ α τρ. β τρ. (πρ.) Καταθέσεις Τίτλοι πλην µετοχών Έως 1 έτος Άνω του 1 έτους Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού ,9 316, ,6 145, , ,9 601,0 180,3 353, ,0 317, ,0 178, , ,4 631,3 181,5 369, ,3 320, ,8 170, , ,0 670,6 187,9 344, ,3 332, ,8 181, , ,9 718,7 188,9 372, ,0 346, ,3 192, , ,1 784,0 182,0 416, ,2 361, ,8 186, , ,1 769,5 181,0 397,0 2. Παθητικό β τρ α τρ. β τρ. (πρ.) Καταθέσεις και δάνεια Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Λοιπά στοιχεία παθητικού ,9 76, ,5 272, ,0 75, ,5 283, ,3 77, ,0 256, ,3 82, ,7 281, ,0 85, ,9 316, ,2 81, ,6 316,2 3. ενεργητικού/παθητικού των αµοιβαίων κεφαλαίων κατά επενδυτική πολιτική και κατηγορία επενδυτή β τρ α τρ. β τρ. (πρ.) Μετοχικά Οµολογιακά Κατά επενδυτική πολιτική Μικτά Ακίνητης περιουσίας Κατά κατηγορία επενδυτή , , , ,0 217,4 650, , , , , , ,5 221,2 688, , , , , , ,0 231,8 606, , , , , , ,3 238,4 617, , , , , , ,2 230,9 700, , , , , , ,5 234,4 685, , ,7 Λοιπά Ευρύ επενδυτικό κοινό Ειδικές κατηγορίες επενδυτών 14 Σ ύ ν ο λ ο ε ν ε ρ γ η τ ι κ ο ύ τ ω ν α µ ο ι β α ί ω ν κ ε φ α λ α ί ω ν ε π ε ν δ υ τ ι κ ο ύ χ α ρ α κ τ ή ρ α (δισεκ. ευρώ) Πηγή:. 1) Δεν περιλαµβάνονται τα αµοιβαία κεφάλαια διαθεσίµων. Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ24 Μάρτιος 2008

132 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα Σ τ ο ι χ ε ί α ε ν ε ρ γ η τ ι κ ο ύ τ ω ν α µ ο ι β α ί ω ν κ ε φ α λ α ί ω ν ε π ε ν δ υ τ ι κ ο ύ χ α ρ α κ τ ή ρ α τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ : α ν ά λ υ σ η κ α τ ά ε π ε ν δ υ τ ι κ ή π ο λ ι τ ι κ ή κ α ι κ α τ ά κ α τ η γ ο ρ ί α ε π ε ν δ υ τ ή (δισεκ. ευρώ, υπόλοιπα τέλους περιόδου) 1. Κατά επενδυτική πολιτική Καταθέσεις Τίτλοι πλην µετοχών Έως 1 έτος Μετοχικά β τρ α τρ. β τρ. (πρ.) 1.443, , , , , ,2 52,3 53,8 56,1 59,3 60,9 73,3 51,4 76,1 66,0 65,7 67,9 68,6 6,5 33,2 22,7 25,7 27,4 26,7 44,9 42,9 43,3 40,0 40,4 41, , , , , , ,8 69,3 66,8 74,3 78,4 84,0 82, ,6 52,3 54,8 58,6 65,9 68,4 Οµολογιακά β τρ α τρ. β τρ. (πρ.) 1.569, , , , , ,7 106,5 105,5 108,3 112,3 114,9 109, , , , , , ,4 87,3 86,8 91,1 95,1 99,5 96, , , , , , ,5 38,5 41,6 45,4 44,5 62,9 62,7 47,5 48,2 49,8 52,5 55,7 53, ,1 110,3 110,0 109,0 113,2 110,5 Μικτά β τρ α τρ. β τρ. (πρ.) 1.257, , , , , ,5 72,0 68,5 71,0 73,8 84,0 86,0 484,1 510,6 519,4 530,5 529,2 523,0 40,3 45,2 43,4 45,5 50,2 46,3 443,8 465,4 476,0 485,0 479,0 476,7 318,7 332,3 364,2 380,8 398,9 405,2 253,6 272,3 292,8 322,3 346,4 343,9 0,2 0,3 0,4 0,3 0,9 0,5 128,5 137,4 128,2 151,5 179,8 163,9 Ακίνητης περιουσίας Άνω του 1 έτους Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού β τρ α τρ. β τρ. (πρ.) 217,4 15,5 5,6 1,5 4,1 1,6 5,4 179,4 9,9 221,2 16,4 6,0 1,6 4,4 1,9 6,2 180,3 10,4 231,8 17,6 6,1 1,7 4,4 2,2 7,0 187,0 11,9 238,4 18,9 6,7 1,9 4,8 2,3 9,6 188,4 12,6 230,9 18,8 6,6 1,9 4,7 2,0 10,0 180,4 12,9 234,4 20,7 6,3 1,5 4,8 2,0 13,1 179,5 12,8 2. Κατά κατηγορία επενδυτή Καταθέσεις Τίτλοι πλην µετοχών Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού Ευρύ επενδυτικό κοινό β τρ α τρ. β τρ. (πρ.) 3.913, , , , , ,5 257,1 260,6 265,4 274,3 280,9 289, , , , , , , , , , , , ,2 452,2 470,9 498,2 529,0 576,5 563,2 151,2 151,2 155,2 155,6 147,3 143,3 281,5 297,3 280,6 299,5 323,7 306,0 Ειδικές κατηγορίες επενδυτών β τρ α τρ. β τρ. (πρ.) 1.224,7 59,9 587,2 328,1 148,8 29,1 71, ,5 56,9 610,9 343,1 160,5 30,2 71, ,2 55,2 603,4 371,8 172,4 32,7 63, ,5 58,0 610,8 375,4 189,7 33,3 73, ,8 65,3 612,4 399,3 207,6 34,7 92, ,7 72,8 637,0 383,9 206,3 37,7 91,0 Πηγή:. Μάρτιος 2008 Σ25

133 Λ Ο Γ Α Ρ Ι Α Σ Μ Ο Ι Τ Η Σ Ζ Ω Ν Η Σ Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω Ε ν ο π ο ι η µ έ ν ο ι ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί κ α ι χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ο ί λ ο γ α ρ ι α σ µ ο ί κ α τ ά θ ε σ µ ι κ ό τ ο µ έ α (δισεκ. ευρώ) Χρήσεις Λογαριασµός εξωτερικών συναλλαγών Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εµπορικό ισοζύγιο 1) Λογαριασµός δηµιουργίας εισοδήµατος Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (τιµές αγοράς) Μισθολογική δαπάνη Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα 1) Λογαριασµός κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Μισθολογική δαπάνη Φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Εισόδηµα από περιουσία Τόκοι Λοιπό εισόδηµα από περιουσία Καθαρό εθνικό εισόδηµα 1) Λογαριασµός δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος Καθαρό εθνικό εισόδηµα Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος, περιουσίας κ.λπ. Κοινωνικές εισφορές Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές µεταβιβάσεις σε είδος Λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις Καθαρά ασφάλιστρα κλάδου ζηµιών Ασφαλιστικές απαιτήσεις κλάδου ζηµιών Λοιπά Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα 1) Λογαριασµός χρήσης εισοδήµατος Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη Ατοµική καταναλωτική δαπάνη Συλλογική καταναλωτική δαπάνη Αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Καθαρή αποταµίευση/λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών 1) Λογαριασµός κεφαλαίου Καθαρή αποταµίευση/λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών Ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων και κτήση µείον διάθεση τιµαλφών Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Κτήση µείον διάθεση µη παραγόµενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Φόροι κεφαλαίου Λοιπές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Καθαρή παροχή (+)/λήψη (-) δανείων (από το λογαριασµό κεφαλαίου) 1) Στατιστικές διαφορές γ τρ Ζώνη του ευρώ Νοικοκυριά Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση 1.015,7 106,6 646,7 50,7 211,7 27,0 6,4 13,9 3,4 3,3 318,6 86,9 179,2 11,2 41,4 609,5 292,0 289,4 28,6-0,6 496,8-24,7 776,9 50,9 284,2 378,1 63,7 127,8 471,5 48,5 78,2 281,2 63,6 80,3 305,3 2,4 206,1 96,9 0,0 47, , ,6 117,6 55,2 208,5 265,7 199,0 55,5 10,9 0,3 2,0 386,5 386,5 1,0 390,7 1,3 15,3 23,4 350,6 0,7 176,8 68,4 22,8 45,0 40,7 7,8 43,0 32,7 8,8 0,9 0,7 1,0 42,9 42,9 0,7 90,9 35,7 14,0 1,2 40,0 6, , ,4 50,7 58,4 430, , ,8 423, , ,8 257,9 165,6 165,6 16,3 0,0 2,1 14,3 0,0 0,1 171,8 71,9 48,6 44,1 7,1-0,9 489,6 162,1 260,6 11,1 55,7 478,4 159,9 252,1 10,8 55,6 11,1 2,2 8,6 0,3 0,2 Υπόλοιπος κόσµος 0,5 0,1 0,4 0,1 0,0-0,5 33,2 8,9 1,5 1,9 20,8 4,6 5,9 5,6 0,3 0,0 0,0 27,3 3,3 1,3 1,9 20,8 4,6 2,6-3,4-19,4 43,1-17,6-2,6 0,0 10,2-10,2 0,0 0,0 0,0 4,1 Πηγές: και Eurostat. 1) Σχετικά µε τον υπολογισµό των εξισωτικών µεγεθών, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Σ26 Μάρτιος 2008

134 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Λογαριασµοί της ζώνης του ευρώ 3. 1 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν ο ι ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί κ α ι χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ο ί λ ο γ α ρ ι α σ µ ο ί κ α τ ά θ ε σ µ ι κ ό τ ο µ έ α ( σ υ ν έ χ ε ι α ) (δισεκ. ευρώ) Πόροι Λογαριασµός εξωτερικών συναλλαγών Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εµπορικό ισοζύγιο Λογαριασµός δηµιουργίας εισοδήµατος Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (τιµές αγοράς) 2) Μισθολογική δαπάνη Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Λογαριασµός κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Μισθολογική δαπάνη Φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Εισόδηµα από περιουσία Τόκοι Λοιπό εισόδηµα από περιουσία Καθαρό εθνικό εισόδηµα Λογαριασµός δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος Καθαρό εθνικό εισόδηµα Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος, περιουσίας κ.λπ. Κοινωνικές εισφορές Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές µεταβιβάσεις σε είδος Λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις Καθαρά ασφάλιστρα κλάδου ζηµιών Ασφαλιστικές απαιτήσεις κλάδου ζηµιών Λοιπά Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Λογαριασµός χρήσης εισοδήµατος Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη Ατοµική καταναλωτική δαπάνη Συλλογική καταναλωτική δαπάνη Αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Καθαρή αποταµίευση/λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών Λογαριασµός κεφαλαίου Καθαρή αποταµίευση/λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών Ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων και κτήση µείον διάθεση τιµαλφών Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Κτήση µείον διάθεση µη παραγόµενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Φόροι κεφαλαίου Λοιπές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Καθαρή παροχή (+)/λήψη (-) δανείων (από το λογαριασµό κεφαλαίου) Στατιστικές διαφορές γ τρ Ζώνη του ευρώ Νοικοκυριά Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση 1.970,8 491, ,2 93,9 255,8 229, ,5 472,1 609,5 292,0 289,4 28,6-0, , ,6 3,2 255,8 255,8 1,0 775,9 241,8 112,4 404,6 17,0 128,8 464,2 73,5 42,9 341,4 6,3 87,6 311,7 168,3 69,5 63,2 10,7 41, , ,6 117,6 55,2 208,5 267,0 267,0 0,7 386,5 1,0 16,6 38,5 330,4 1,0 388,5 388,5 2,9 155,0 84,6 10,2 44,1 16,2 29,6 42,9 42,9 1,2 42,4 34,0 7,3 0,9 0,3 1,2 69,7 50,5 2,9 0,4 15,9 27, , ,4 50,7 58,4 430,6 16,4 16,4 0,0 171,8 71,9 48,6 44,1 7,1-0,9 318,6 86,9 179,2 11,2 41,4 Υπόλοιπος κόσµος 35,5 8,8 15,3 0,8 10,5 2,4 5,9 5,9 0,0 29,6 8,8 15,3 0,8 4,6 2,4 Πηγές: και Eurostat. 2) Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ισούται µε την ακαθάριστη προστιθέµενη αξία όλων των εγχώριων τοµέων συν τους καθαρούς φόρους (φόροι µείον επιδοτήσεις) επί των προϊόντων. Μάρτιος 2008 Σ27

135 3. 1 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν ο ι ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί κ α ι χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ο ί λ ο γ α ρ ι α σ µ ο ί κ α τ ά θ ε σ µ ι κ ό τ ο µ έ α ( σ υ ν έ χ ε ι α ) (δισεκ. ευρώ) Ενεργητικό Ζώνη του ευρώ Νοικοκυριά Μη χρη- ΝΧΙ Λοιπά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα Ισολογισµός έναρξης, χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία Χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές, συναλλαγές επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Συνολικές συναλλαγές επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Μεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας λόγω συναλλαγών Λοιπές µεταβολές, χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού Συνολικές λοιπές µεταβολές χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Λοιπές µεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας Ισολογισµός λήξης, χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία Πηγή:. γ τρ µατοπιστωτικές επιχειρήσεις Ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων Γενική κυβέρνηση Υπόλοιπος κόσµος , , , , , , ,8 177, , , , ,4 761,0 623, ,1 44,8 136,5 111,2 319,4 238,2 32,4 782, ,9 255, , , ,9 207, ,7 35, , , ,2 357,9 356, ,7 18,5 983, , ,7 295,7 314, , , , , , , , , ,0 749, ,1 860,0 441, , ,5 872, ,6 482,1 555, ,5 410,7 283,8 724, ,6 148, ,1 134,0 1,9 0,0 150,6 3,1 190,7 350, , ,1 255,1 290,2 550,4 548,2 72,1 163,1 372,3 181,7 59,3-29,6 455,6-1,1 1,1 35,4 13,9 78,7 50,0 23,8-44,6 126,9 11,3 9,9-3,2-16,5-3,9 8,8 15,7-7,1-21,1-8,6 40,2 25,8 5,3 52,4 0,2 50,0 267,1 137,8-2,1 1,0 210,8-0,1 30,1 190,5 151,4 5,1 1,1. -2,5 78,8-7,6-12,6 8,5 0,3 37,9-9,6 29,5-20,9 34,3 2,3-3,3. 28,5 83,7 16,8-27,3 8,7-1,2. -21,4-34,4-3,5-19,6-2,6 4,7. 42,3 0,7 0,0 0,0 1,4 0,0 11,2-7,5 30,8 46,9-17,3 5,8-0,4-0,3-242,1-207,3-79,1-90,6-29,2-7,8-118,8 15,3-0,3-2,4-38,9-6,7 0,2 0,0-77,9-1,2-4,9-1,1 0,3-1,8-0,1-0,5 14,7 4,1-31,9 20,4-13,2 3,0 0,4-0,1-5,9-38,9-1,9-1,7 0,1-26,9-0,1-3,8-16,2-4,1-0,4-0, ,6-200,1-13,8-98,8-28,8-10,3-25,8-80,0-122,1-15,2-53,4-9,5-14, ,3-73,8 8,1-38,4-11,2 7,4. -16,2-4,2-6,8-7,0-8,0-3,1. -12,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 8,6 0,8 2,0 30,4-3,9 16,1-0,5 3, , , , , , , ,6 191, , , , ,8 785,0 579, ,0 54,8 141,6 106,9 303,2 232,5 41,1 797, ,5 238, , , ,5 215, ,5 35, , , ,1 354,2 357, ,6 18, , , ,0 300,4 315, , , , , , , , , ,4 713, ,1 852,9 423, , ,3 897, ,9 479,6 561, ,9 372,2 273,6 697, ,9 150, ,9 134,8 2,0 0,0 152,0 3,1 210,4 344, , ,4 233,8 312,1 549,4 551,2 Σ28 Μάρτιος 2008

136 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Λογαριασµοί της ζώνης του ευρώ 3. 1 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν ο ι ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί κ α ι χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ο ί λ ο γ α ρ ι α σ µ ο ί κ α τ ά θ ε σ µ ι κ ό τ ο µ έ α ( σ υ ν έ χ ε ι α ) (δισεκ. ευρώ) Παθητικό Ζώνη του ευρώ Νοικοκυριά Μη χρη- ΝΧΙ Λοιπά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα Ισολογισµός έναρξης, παθητικό παθητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί πληρωτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία 1) Χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές, συναλλαγές επί στοιχείων παθητικού Συνολικές συναλλαγές επί στοιχείων παθητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί πληρωτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Μεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας λόγω συναλλαγών 1) Λοιπές µεταβολές, παθητικό Συνολικές λοιπές µεταβολές παθητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί πληρωτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Λοιπές µεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας 1) Ισολογισµός λήξης, παθητικό παθητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί πληρωτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία 1) Πηγή:. γ τρ µατοπιστωτικές επιχειρήσεις Ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων Γενική κυβέρνηση Υπόλοιπος κόσµος 5.709, , , , , , ,7 26, ,9 221,4 3,8 328, ,5 304,9 372,0 78,9 0,2 655,7 253,0 438, , ,1 25, , , , , ,6 193, , , , ,7 612,0 73,9 919, , , ,4 688,5 5, , , ,1 363,2 338,1 0, , ,9 935,0 349,8 5, , ,3. 32,7 333,9 53,6 0, ,2 0,5 481, , ,9 225,3 261,6 386,4 405, , , ,3-338,2 76,7-139, ,4 65,4 192,6 354,6 157,0 58,6-12,0 458,2 0,0 245,5-8,5 0,1 2,3 44,8-11,0 40,4 7,4 0,3 2,6-17,6-2,3 35,9 12,3 0,1-5,0 45,9 82,5 168,6 171,1 8,3-1,4 235,5 85,5 130,9 135,0 0,3-3,4. 49,2 0,3-43,2 3,7 0,0 92,8 8,7 6,9 6,6 0,9 0,0. 40,5 2,2 11,0 2,8 0,0. -8,8-60,8. 0,0 1,9-0,3 0,0 54,0 0,0-17,1-13,7 32,8 17,9-8,0-10,6 56,7 2,6 6,7-29,6 17,6 24,7 0,7-17,6-2,6-0,8-222,2-323,9-61,7-32,2 49,7-198,9 0,0-88,4 0,2 0,0 0,0-37,8 0,4-6,9 0,0 0,0 0,0-3,0 3,0-20,2 1,0-0,2 43,5-29,6-2,8-2,0-7,6-2,5 0,3-60,8-1,9-3,0-2,3-3,3 0, ,9-226,8-61,0-39,9 0,4-30,0-135,4-95,8-74,0-44,0 0, ,4-131,5 15,8 4,1 0,4. 0,4-2,8. 0,0 0,0 0,0 0,0-3,9 0,0 2,0 40,3 18,3 5,7 14,2 5,4-37,7-64,9-241,3 14,9 244,8-28,9 3,0-57,5 80, , , , , , , ,0 26, ,0 213,1 3,9 330, ,5 294,3 405,5 86,3 0,5 658,3 232,3 438, , ,3 25, , , , , ,2 199, , , , ,7 744,7 70,9 915, , , ,2 652,3 6, , , ,2 295,8 295,1 0, , ,7 961,7 356,6 6, , ,7. 32,7 335,7 53,3 0, ,3 0,5 466, , ,0 248,9 267,8 381,3 424, , , ,0-75,8 72,6-135, ,4 Μάρτιος 2008 Σ29

137 3. 2 Μ η χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ έ ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων) Χρήσεις Λογαριασµός δηµιουργίας εισοδήµατος Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (τιµές αγοράς) Μισθολογική δαπάνη Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα 1) Λογαριασµός κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Μισθολογική δαπάνη Φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Εισόδηµα από περιουσία Τόκοι Λοιπό εισόδηµα από περιουσία Καθαρό εθνικό εισόδηµα 1) Λογαριασµός δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος Καθαρό εθνικό εισόδηµα Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος, περιουσίας κ.λπ. Κοινωνικές εισφορές Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές µεταβιβάσεις σε είδος Λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις Καθαρά ασφάλιστρα κλάδου ζηµιών Ασφαλιστικές απαιτήσεις κλάδου ζηµιών Λοιπά Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα 1) Λογαριασµός χρήσης εισοδήµατος Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη Ατοµική καταναλωτική δαπάνη Συλλογική καταναλωτική δαπάνη Αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Καθαρή αποταµίευση 1) Λογαριασµός κεφαλαίου Καθαρή αποταµίευση Ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων και κτήση µείον διάθεση τιµαλφών Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Κτήση µείον διάθεση µη παραγόµενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Φόροι κεφαλαίου Λοιπές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Καθαρή παροχή (+)/λήψη (-) δανείων (από το λογαριασµό κεφαλαίου) 1) δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ γ τρ. - β τρ δ τρ. - γ τρ , , , , , , , ,4 110,3 122,1 129,9 131,8 128,7 130,4 133,0 134, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,2 856,8 882,3 932,0 990, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,6 658,5 683,2 702,5 703,7 705,8 710,4 718,7 722,0 174,0 175,8 175,7 175,5 174,9 175,7 176,8 177,3 174,6 176,3 176,8 175,8 175,0 176,0 177,1 177,4 309,9 331,1 350,0 352,3 355,9 358,8 364,8 367, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,1 620,1 643,7 660,5 672,6 678,2 683,8 687,5 692,9 54,6 57,3 59,5 62,2 63,2 63,2 63,4 64,4 481,9 530,7 513,7 564,8 581,0 621,6 654,7 692, , , , , , , , , , , , , , , , ,0-1,2 7,5 10,3 35,9 28,0 25,3 25,7 26,9 0,6-1,1-0,1 1,1 1,2 1,0 1,1 1,3 182,6 167,5 181,6 176,7 191,4 190,3 188,2 171,6 35,9 29,8 24,2 22,5 22,3 22,9 23,3 23,8 146,8 137,7 157,4 154,2 169,1 167,4 164,9 147,8 41,1 62,1 1,9-26,7-21,7-6,9 3,6 20,6 Πηγές: και Eurostat. 1) Σχετικά µε τον υπολογισµό των εξισωτικών µεγεθών, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Σ30 Μάρτιος 2008

138 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Λογαριασµοί της ζώνης του ευρώ 3. 2 Μ η χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ έ ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ ( σ υ ν έ χ ε ι α ) (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων) Πόροι Λογαριασµός δηµιουργίας εισοδήµατος Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (τιµές αγοράς) 2) Μισθολογική δαπάνη Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Λογαριασµός κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Μισθολογική δαπάνη Φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Εισόδηµα από περιουσία Τόκοι Λοιπό εισόδηµα από περιουσία Καθαρό εθνικό εισόδηµα Λογαριασµός δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος Καθαρό εθνικό εισόδηµα Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος, περιουσίας κ.λπ. Κοινωνικές εισφορές Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές µεταβιβάσεις σε είδος Λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις Καθαρά ασφάλιστρα κλάδου ζηµιών Ασφαλιστικές απαιτήσεις κλάδου ζηµιών Λοιπά Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Λογαριασµός χρήσης εισοδήµατος Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη Ατοµική καταναλωτική δαπάνη Συλλογική καταναλωτική δαπάνη Αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Καθαρή αποταµίευση Λογαριασµός κεφαλαίου Καθαρή αποταµίευση Ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων και κτήση µείον διάθεση τιµαλφών Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Κτήση µείον διάθεση µη παραγόµενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Φόροι κεφαλαίου Λοιπές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Καθαρή παροχή (+)/λήψη (-) δανείων (από το λογαριασµό κεφαλαίου) δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ γ τρ. - β τρ δ τρ. - γ τρ , , , , , , , ,1 761,2 797,2 839,7 885,9 904,5 921,7 934,6 945, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,4 880,7 933,1 981, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,2 858,7 885,4 935,7 995, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,2 594,1 611,1 620,7 620,3 619,6 623,9 631,7 635,3 174,6 176,3 176,8 175,8 175,0 176,0 177,1 177,4 171,3 173,5 174,4 173,0 172,4 173,3 174,6 175,1 248,2 261,3 269,5 271,5 272,2 274,7 280,0 282, , , , , , , , ,8 54,8 57,5 59,8 62,5 63,5 63,5 63,7 64,6 481,9 530,7 513,7 564,8 581,0 621,6 654,7 692, , , , , , , , ,9 194,8 184,0 195,1 190,3 206,4 207,8 205,1 187,6 35,9 29,8 24,2 22,5 22,3 22,9 23,3 23,8 158,9 154,2 170,9 167,9 184,1 185,0 181,8 163,8 Πηγές: και Eurostat. 2) Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ισούται µε την ακαθάριστη προστιθέµενη αξία όλων των εγχώριων τοµέων συν τους καθαρούς φόρους (φόροι µείον επιδοτήσεις) επί των προϊόντων. Μάρτιος 2008 Σ31

139 3. 3 Ν ο ι κ ο κ υ ρ ι ά (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου) Εισόδηµα, αποταµίευση και µεταβολές της καθαρής αξίας Μισθολογική δαπάνη (+) Ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα (+) Εισπρακτέοι τόκοι (+) Πληρωτέοι τόκοι (-) Λοιπό εισπρακτέο εισόδηµα από περιουσία (+) Λοιπό πληρωτέο εισόδηµα από περιουσία (-) Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος και περιουσίας(-) Καθαρές κοινωνικές εισφορές (-) Καθαρές κοινωνικές παροχές (+) Καθαρές εισπρακτέες τρέχουσες µεταβιβάσεις (+) = Ακαθάριστο διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη (-) Μεταβολές καθαρής αξίας ταµείων συντάξεων (+) = Ακαθάριστη αποταµίευση Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (-) Καθαρές εισπρακτέες κεφαλαιακές µεταβιβάσεις (+) Λοιπές µεταβολές καθαρής αξίας 1) (+) = Μεταβολές καθαρής αξίας 1) Επενδύσεις, χρηµατοδότηση και µεταβολές της καθαρής αξίας Καθαρή κτήση µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (-) Κύριες κατηγορίες χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων (+) Βραχυπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Νόµισµα και καταθέσεις Μερίδια ΑΚΑΧ Χρεόγραφα 2) Μακροπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Καταθέσεις Χρεόγραφα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες, µη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών ζωής και ταµείων συντάξεων Κύριες κατηγορίες χρηµατοδότησης (-) εκ των οποίων από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ Άλλες µεταβολές χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Λοιπές καθαρές ροές (+) = Μεταβολές καθαρής αξίας 1) Χρηµατοοικονοµικός ισολογισµός Χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού (+) Βραχυπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Νόµισµα και καταθέσεις Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων αγοράς χρήµατος Χρεόγραφα 2) Μακροπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Καταθέσεις Χρεόγραφα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες, µη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Υπόλοιπα καθαρά στοιχεία ενεργητικού Παθητικό (-) Δάνεια εκ των οποίων από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ = Καθαρός χρηµατοοικονοµικός πλούτος δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ γ τρ. - β τρ δ τρ. - γ τρ , , , , , , , , , , , , , , , ,6 237,5 230,6 228,7 249,6 259,8 267,7 275,2 282,8 124,1 125,2 128,9 148,7 156,9 165,0 173,2 180,5 615,4 650,3 696,7 725,4 736,6 742,9 753,0 756,9 8,9 9,4 9,4 9,5 9,5 9,5 9,5 9,5 702,0 705,5 738,4 770,8 788,8 797,1 810,5 829, , , , , , , , , , , , , , , , ,7 65,3 64,6 67,4 62,8 62,9 64,5 65,3 66, , , , , , , , , , , , , , , , ,2 54,5 57,1 59,4 62,0 63,1 63,0 63,4 64,4 732,5 753,8 754,4 761,4 765,4 786,1 803,4 809,1 288,1 303,3 318,4 331,0 335,2 338,8 342,1 344,8 12,6 18,9 25,0 28,9 32,3 30,3 27,6 20,5 256,1 300,1 617,9 366,5 479,4 386,1 604,1 200,0 713,2 769, ,9 825,8 941,9 863, ,9 684,8 495,8 526,7 559,7 600,4 612,0 627,1 638,1 644,8 288,1 303,3 318,4 331,0 335,2 338,8 342,1 344,8 211,3 214,6 207,7 262,2 301,6 345,8 378,5 398,9 226,5 213,0 247,9 265,6 283,8 293,2 316,9 328,2 25,1-6,4-20,2-17,5 0,3 25,7 44,7 42,9-40,3 8,0-20,1 14,0 17,6 26,9 16,8 27,7 311,0 342,3 443,3 359,7 303,1 257,9 222,5 157,7-5,7 33,7-10,1-0,3-6,7-19,7-29,3-34,1 25,8 65,8 17,0 69,1 62,4 46,4 29,7-2,0 59,9-8,5 136,1-7,3-29,7-26,3-32,8-32,5 7,6-13,5 61,4-8,7-1,4 30,2 32,2 38,0 52,2 5,0 74,7 1,5-28,3-56,5-65,0-70,6 231,0 251,3 300,4 298,2 277,1 257,4 254,8 226,3 262,8 311,7 390,3 411,4 390,7 382,4 364,6 361,6 211,6 280,8 358,3 372,1 346,5 337,2 316,8 302,3 272,5 256,5 521,4 353,8 460,0 371,4 587,4 196,1 29,0 56,9 129,4 55,0 48,5 33,4 66,1 29,8-55,5-12,5-73,8-62,9-57,4-50,7-92,9-36,0 713,2 769, ,9 825,8 941,9 863, ,9 684, , , , , , , , , , , , , , , , ,9 321,0 313,9 300,5 285,4 261,3 281,0 305,0 302,8 27,0 35,7 17,6 41,2 33,8 51,8 51,2 64, , , , , , , , ,0 841,9 876,6 883,9 870,9 871,0 847,8 836,3 830, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,7 190,2 228,0 184,0 203,9 202,6 215,0 207,8 219, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,5 Πηγές: και Eurostat. 1) Δεν περιλαµβάνονται µεταβολές της καθαρής αξίας που οφείλονται σε άλλες µεταβολές µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού, π.χ. αναπροσαρµογές αξίας ακινήτων. 2) Χρεόγραφα που εκδίδονται από ΝΧΙ µε διάρκεια µικρότερη των δύο ετών και από άλλους τοµείς µε διάρκεια µικρότερη του ενός έτους. Σ32 Μάρτιος 2008

140 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Λογαριασµοί της ζώνης του ευρώ 3. 4 Μ η χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου) Εισόδηµα και αποταµίευση Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) (+) Μισθολογική δαπάνη (-) Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής (-) = Ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα (+) Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (-) = Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα (+) Εισπρακτέο εισόδηµα από περιουσία (+) Εισπρακτέοι τόκοι Λοιπό εισπρακτέο εισόδηµα από περιουσία Πληρωτέοι τόκοι και µισθώµατα (-) = Καθαρό επιχειρηµατικό εισόδηµα (+) Διανεµηθέν εισόδηµα (-) Πληρωτέοι φόροι εισοδήµατος και πλούτου (-) Εισπρακτέες κοινωνικές εισφορές (+) Πληρωτέες κοινωνικές παροχές (-) Λοιπές καθαρές µεταβιβάσεις (-) = Καθαρή αποταµίευση Επενδύσεις, χρηµατοδότηση και αποταµίευση Καθαρή κτήση µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου (+) Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (-) Καθαρή κτήση λοιπών µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Κύριες κατηγορίες χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων (+) Βραχυπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Νόµισµα και καταθέσεις Μερίδια ΑΚΑΧ Χρεόγραφα 1) Μακροπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Καταθέσεις Χρεόγραφα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Άλλα, κυρίως δάνεια µεταξύ εταιριών Λοιπά καθαρά περιουσιακά στοιχεία (+) Κύριες κατηγορίες χρηµατοδότησης (-) Χρέος εκ του οποίου δάνεια από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ εκ του οποίου χρεόγραφα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Καθαρές εισπρακτέες κεφαλαιακές µεταβιβάσεις (-) = Καθαρή αποταµίευση Χρηµατοοικονοµικός ισολογισµός Χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού Βραχυπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Νόµισµα και καταθέσεις Μερίδια ΑΚΑΧ Χρεόγραφα 1) Μακροπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Καταθέσεις Χρεόγραφα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Άλλα, κυρίως δάνεια µεταξύ εταιριών Λοιπά καθαρά περιουσιακά στοιχεία Παθητικό Χρέος εκ του οποίου δάνεια από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ εκ του οποίου χρεόγραφα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ γ τρ. - β τρ δ τρ. - γ τρ , , , , , , , , , , , , , , , ,9 58,7 65,2 71,1 72,9 72,7 74,7 77,1 78, , , , , , , , ,2 607,9 632,6 661,7 681,5 688,0 694,0 699,7 706,4 855,4 908,9 934,4 967,1 990, , , ,8 320,6 365,9 423,7 453,0 465,0 470,0 474,8 480,5 126,6 121,9 132,5 149,3 154,7 159,1 163,7 166,9 194,1 244,1 291,2 303,7 310,3 311,0 311,1 313,6 228,6 226,4 235,1 265,0 278,2 290,3 301,5 311,1 947, , , , , , , ,2 692,6 753,6 839,4 878,9 906,1 913,8 921,4 929,0 117,1 135,7 148,1 169,5 184,3 189,1 197,7 206,2 73,3 73,5 74,1 76,3 76,7 77,3 74,7 72,5 59,7 60,3 62,1 62,4 61,9 62,0 61,9 62,1 55,9 62,1 60,4 60,1 59,9 60,6 59,9 58,9 95,6 110,1 87,3 60,6 41,9 42,2 33,7 33,5 193,8 211,8 237,2 287,5 288,0 301,6 316,8 329,7 803,6 840,8 888,8 936,7 950,3 973,2 993, ,0 607,9 632,6 661,7 681,5 688,0 694,0 699,7 706,4-1,8 3,6 10,1 32,3 25,8 22,5 22,7 24,1 106,0 102,9 125,9 156,3 179,2 210,0 221,1 185,7 64,3 84,1 113,2 124,8 145,1 163,9 164,5 158,4 22,5 16,5 8,6 8,0 3,6 19,7 23,5-9,4 18,5-2,5 4,4 24,1 31,0 27,1 34,2 37,5 284,5 188,9 348,4 298,8 320,9 342,3 365,1 423,2 43,4 0,6 30,7 20,2 21,4 29,4 29,1 16,8-46,4-53,2-27,5-36,2-22,5-30,1-34,8-31,5 147,3 175,8 214,3 191,5 174,6 176,1 192,1 240,2 140,2 65,7 130,9 123,2 147,4 166,8 178,7 197,7 59,5 75,8 68,0 143,0 159,8 136,3 130,1 145,5 296,3 219,0 400,9 596,9 627,8 649,6 686,6 743,5 102,8 172,5 264,6 425,1 448,7 444,9 484,6 521,6 63,1 7,3 3,3 28,4 41,3 44,3 59,7 40,6 205,7 192,1 230,3 162,3 197,4 212,9 224,4 229,0 19,0 11,9 100,5 37,8 34,3 46,5 66,2 74,1 186,7 180,1 129,8 124,5 163,1 166,4 158,2 154,9 46,3 58,3 61,1 65,9 80,8 85,5 86,2 75,8 95,6 110,1 87,3 60,6 41,9 42,2 33,7 33, , , , , , , , , , , , , , , , ,9 143,8 163,7 176,3 194,4 185,8 204,2 205,2 185,6 134,8 101,7 102,9 131,9 130,1 142,8 156,1 166, , , , , , , , ,4 137,6 136,8 175,4 214,3 206,3 260,5 264,8 252,3 377,6 324,4 285,2 255,5 260,7 234,1 236,1 213, , , , , , , , , , , , , , , , ,9 230,9 268,0 265,2 304,2 301,0 358,9 369,1 376, , , , , , , , , , , , , , , , ,6 628,2 667,8 671,3 696,9 698,8 710,4 742,9 733, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,8 Πηγές: και Eurostat. 1) Χρεόγραφα που εκδίδονται από ΝΧΙ µε διάρκεια µικρότερη των δύο ετών και από άλλους τοµείς µε διάρκεια µικρότερη του ενός έτους. Μάρτιος 2008 Σ33

141 3. 5 Α σ φ α λ ι σ τ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς κ α ι τ α µ ε ί α σ υ ν τ ά ξ ε ω ν (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου) Λογαριασµός χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές Κύριες κατηγορίες χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων (+) Βραχυπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Νόµισµα και καταθέσεις Μερίδια ΑΚΑΧ Χρεόγραφα 1) Μακροπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Καταθέσεις Χρεόγραφα Δάνεια Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Λοιπά καθαρά περιουσιακά στοιχεία (+) Κύριες κατηγορίες χρηµατοδότησης (-) Χρεόγραφα Δάνεια Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Καθαρές συµµετοχές νοικοκυριών στα αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Προπληρωµές ασφαλίστρων και αποθεµατικά για εκκρεµείς απαιτήσεις = Μεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας λόγω συναλλαγών Λογαριασµός λοιπών µεταβολών Λοιπές µεταβολές χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Λοιπά καθαρά στοιχεία ενεργητικού Λοιπές µεταβολές παθητικού (-) Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Καθαρές συµµετοχές νοικοκυριών στα αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Προπληρωµές ασφαλίστρων και αποθεµατικά για εκκρεµείς απαιτήσεις = Λοιπές µεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας Χρηµατοοικονοµικός ισολογισµός Χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού (+) Βραχυπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Νόµισµα και καταθέσεις Μερίδια ΑΚΑΧ Χρεόγραφα 1) Μακροπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία Καταθέσεις Χρεόγραφα Δάνεια Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Λοιπά καθαρά στοιχεία ενεργητικού (+) Παθητικό (-) Χρεόγραφα Δάνεια Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Καθαρές συµµετοχές νοικοκυριών στα αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Προπληρωµές ασφαλίστρων και αποθεµατικά για εκκρεµείς απαιτήσεις = Καθαρός χρηµατοοικονοµικός πλούτος δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ γ τρ. - β τρ δ τρ. - γ τρ ,7 40,1 28,6-7,1 17,5 43,8 41,7 42,4 7,0 13,2 7,2 8,3 12,4 18,0 2,4 8,9 7,7 2,7 0,4-4,2 3,6 7,1 3,6 0,3 7,1 24,2 21,0-11,2 1,4 18,7 35,7 33,3 230,2 217,0 281,3 344,2 323,1 282,8 284,8 243,5 22,8 36,7 18,5 40,7 52,2 63,7 71,3 69,3 144,5 131,0 128,7 147,3 145,4 146,5 155,6 138,5 11,5 6,6-2,7 10,5 4,0-9,3-8,4-14,7 9,5 13,0 31,6 14,7 16,7 12,1 5,7 2,9 5,1-0,9 18,2 25,5 20,5 12,8 15,1 21,6 36,7 30,6 87,0 105,5 84,2 57,1 45,5 26,0-3,7 9,9 9,3 15,5 11,5 25,4 25,7 34,9 5,0-1,8 0,1-0,3 4,0 4,0 3,6 3,4 12,4 4,5 12,5 37,1 32,7 34,0 44,0 42,5 11,4 12,9 8,8 11,4 7,3 9,6 11,8 10,4 237,0 261,2 335,3 334,2 314,4 299,8 297,3 272,5 210,3 229,5 291,8 291,5 267,4 249,2 247,9 230,9 26,8 31,6 43,5 42,7 47,0 50,5 49,4 41,6-17,5-9,8-37,4-29,7-6,3 4,7-4,6-7,9 107,1 110,2 190,2 125,6 190,6 155,8 250,3 148,0-10,1 159,2 43,7-0,7-51,3-69,3-81,9-116,1 98,4 21,0 117,4 86,3 48,3 34,6 97,7 13,0 33,7 84,3 139,4 61,1 57,8 44,4 67,0 36,9 34,2 64,6 145,6 63,7 61,7 46,9 68,7 38,4-0,5 19,8-6,2-2,6-4,0-2,4-1,6-1,5-35,0 164,0-22,9-22,5 33,3 7,4 3,6-18,1 264,6 418,4 437,4 445,8 457,2 479,2 483,0 486,2 121,3 133,6 142,7 144,4 154,6 155,9 144,4 154,0 68,5 72,2 74,3 80,4 80,4 82,8 84,3 80,9 74,8 212,5 220,4 221,0 222,2 240,5 254,3 251, , , , , , , , ,4 457,6 497,1 516,6 559,9 569,5 595,7 616,6 631, , , , , , , , ,7 368,3 363,7 367,2 376,3 365,8 355,0 357,9 354,2 526,1 574,9 702,1 761,6 831,0 855,0 860,0 852,9 306,7 337,1 396,9 435,2 457,1 460,4 482,1 479,6 627,7 700,5 838,9 936,6 959,3 980, ,3 999,0 105,6 121,5 159,0 175,9 176,5 180,5 175,4 192,4 23,4 21,9 22,0 23,7 26,2 26,0 25,4 25,6 126,5 119,8 131,8 168,9 164,9 183,8 193,6 199,5 429,3 463,3 589,5 628,9 645,0 661,0 688,5 652, , , , , , , , , , , , , , , , ,9 580,9 632,3 669,6 699,3 712,6 726,7 732,7 739,4-228,3-74,0-134,3-109,8-107,2-111,6-139,5-135,8 Πηγή:. 1) Χρεόγραφα που εκδίδονται από ΝΧΙ µε διάρκεια µικρότερη των δύο ετών και από άλλους τοµείς µε διάρκεια µικρότερη του ενός έτους. Σ34 Μάρτιος 2008

142 Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Π Ι Σ Τ Ω Τ Ι Κ Ε Σ Α Γ Ο Ρ Ε Σ Ε κ δ ό σ ε ι ς τ ί τ λ ω ν π λ η ν µ ε τ ο χ ώ ν κ α τ ά α ρ χ ι κ ή δ ι ά ρ κ ε ι α, έ δ ρ α τ ο υ ε κ δ ό τ η κ α ι ν ό µ ι σ µ α (δισεκ. ευρώ και ρυθµοί αύξησης της περιόδου, στοιχεία εποχικώς διορθωµένα, συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός και υπόλοιπα τέλους περιόδου, ονοµαστικές αξίες) Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Ανεξόφλητα υπόλοιπα σε ευρώ 1) Ακαθάριστες εκδόσεις Καθαρές εκδόσεις Ανεξόφλητα υπόλοιπα Σε ευρώ Ακαθάριστες εκδόσεις Καθαρές εκδόσεις Από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Ανεξόφλητα υπόλοιπα Ακαθάριστες εκδόσεις Σε όλα τα νοµίσµατα Καθαρές εκδόσεις Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης ,7 977,7-24, ,1 885,8-55, ,2 930,5-59,4 7,9 52,0 8, , ,3 99, , ,7 98, , ,3 116,6 7,9 75,3 9, , ,9 110, ,8 958,5 96, , ,6 123,7 8,2 95,0 9, , ,2 230, , ,6 136, , ,2 142,3 8,5 108,0 10, , ,6 23, ,1 982,2 55, , ,1 72,5 8,6 63,8 9, , ,9 214, , ,4 162, , ,6 183,8 9,0 137,9 9, , ,1 130, , ,0 44, , ,2 58,3 9,2 52,1 9, , ,0 2, , ,8 28, , ,3 46,4 9,2 62,1 9, , ,3 28, , ,7 26, , ,2 27,2 9,2 84,4 9, , ,0 92, , ,1 57, , ,4 48,3 9,1 59,8 8, , ,3 96, , ,0 117, , ,9 134,2 9,1 118,1 9, , ,1 84, , ,7 67, , ,4 61,6 8,6 45,4 7, , ,8 32, ,9 950,0 1, ,3 992,0-15,5 9,0 108,8 8,3 Μακροπρόθεσµοι ,0 172,0 19, ,2 133,5 16, ,5 153,6 13,8 8,2 59,8 9, ,0 231,9 76, ,3 177,2 51, ,7 201,0 62,1 8,2 68,3 9, ,5 237,6 99, ,4 189,8 83, ,6 223,4 104,8 8,4 82,6 9, ,9 277,8 137, ,1 213,2 96, ,2 234,0 101,6 8,6 78,4 9, ,1 182,4 41, ,1 156,0 31, ,0 177,7 45,2 8,6 53,4 9, ,1 266,9 188, ,7 199,2 137, ,1 225,5 152,1 9,1 108,4 9, ,6 259,1 99, ,9 190,6 63, ,0 217,1 77,2 9,0 46,8 8, ,3 197,9 26, ,7 161,6 11, ,8 187,6 25,7 8,8 46,8 8, ,1 102,4-6, ,5 86,6-7, ,5 103,8-2,8 8,6 50,3 7, ,8 157,1 25, ,4 131,8 17, ,9 146,2 16,4 8,0 11,9 6, ,3 225,2 66, ,7 189,0 53, ,4 213,0 60,2 7,7 68,6 6, ,7 172,4 76, ,8 138,8 56, ,6 151,7 52,4 7,0 32,8 5, ,6 190,4 60, ,0 156,5 50, ,4 167,3 38,6 7,3 82,7 5,6 15 Σ ύ ν ο λ ο α ν ε ξ ό φ λ η τ ω ν υ π ο λ ο ί π ω ν κ α ι α κ α θ ά ρ ι σ τ ω ν ε κ δ ό σ ε ω ν τ ί τ λ ω ν π λ η ν µ ε τ ο χ ώ ν π ο υ έ χ ο υ ν ε κ δ ο θ ε ί α π ό κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ (δισεκ. ευρώ) Εποχικώς διορθωµένα στοιχεία 2) Καθαρές εκδόσεις 6µηνιαίοι ρυθµοί αύξησης Πηγές: και ΤΔΔ (για εκδόσεις από µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ). 1) τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί σε ευρώ από κατοίκους και µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ. 2) Για τον υπολογισµό των ρυθµών αύξησης βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Οι 6µηνιαίοι ρυθµοί αύξησης είναι ανηγµένοι σε ετήσια βάση. Μάρτιος 2008 Σ35

143 4. 2 Εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών από κατοίκους της ζώνης του ευρώ κατά τοµέα του εκδότη και είδος τίτλου (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός και υπόλοιπα τέλους περιόδου, ονοµαστικές αξίες) 1. Ανεξόφλητα υπόλοιπα και ακαθάριστες εκδόσεις α τρ. β τρ 2007 Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ 2007 Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ 2007 Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ 2007 Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ 2007 Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Ανεξόφλητα υπόλοιπα Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα 3 Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Ακαθάριστες εκδόσεις Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα 9 Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση Βραχυπρόθεσµοι Μακροπρόθεσµοι 1) Από τους οποίους µακροπρόθεσµοι σταθερού επιτοκίου Από τους οποίους µακροπρόθεσµοι κυµαινόµενου επιτοκίου Πηγή:. 1) Η διαφορά µεταξύ του συνόλου των µακροπρόθεσµων τίτλων και του αθροίσµατος των µακροπρόθεσµων τίτλων σταθερού επιτοκίου και των µακροπρόθεσµων τίτλων κυµαινόµενου επιτοκίου οφείλεται στα οµόλογα µηδενικού τοκοµεριδίου και σε αναπροσαρµογές αξίας. Σ36 Mάρτιος 2008

144 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 2 Ε κ δ ό σ ε ι ς τ ί τ λ ω ν π λ η ν µ ε τ ο χ ώ ν α π ό κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ κ α τ ά τ ο µ έ α τ ο υ ε κ δ ό τ η κ α ι ε ί δ ο ς τ ί τ λ ο υ (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου, ονοµαστικές αξίες) 2. Καθαρές εκδόσεις α τρ. β τρ 2007 Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ 2007 Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Μη εποχικώς διορθωµένα στοιχεία Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα 3 Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Εποχικώς διορθωµένα στοιχεία Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα 9 Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση ,5 419,1 244,1 32,6 90,5 22,3 810,2 424,5 240,4 32,8 90,1 22,3 999,4 482,3 328,8 56,8 120,7 10, ,6 492,6 324,2 59,5 123,5 10,8 382,7 187,1 96,0 13,0 82,7 3,9 278,3 122,4 113,4 10,6 29,3 2,6 314,6 105,1 61,2 36,3 112,1-0,1 253,8 113,4 47,7 28,1 65,4-0,9 121,9 97,1 37,3-3,7-11,1 2,3 206,3 122,6 65,6 3,4 8,4 6,3 180,2 93,0 134,3 11,2-63,1 4,8 272,2 134,2 97,4 17,4 20,4 2,8 48,3 30,1 0,9-3,5 18,1 2,6 59,8 40,3 6,1 1,4 8,3 3,7 134,2 85,8 42,9 10,6-9,8 4,6 118,1 61,7 39,9 5,9 6,2 4,4 61,6 18,3 22,3 4,4 14,5 2,1 45,4 19,9 13,2 5,0 8,4-1,1-15,5-11,1 69,1-3,8-67,8-1,9 108,8 52,7 44,4 6,4 5,8-0,5 Μακροπρόθεσµοι 759,2 346,5 238,7 29,2 121,5 23,3 759,2 348,4 235,2 29,0 123,3 23,3 733,7 281,1 323,1 29,6 92,0 8,0 731,3 282,9 318,7 29,6 92,4 7,9 268,5 141,1 96,3 1,0 26,7 3,3 229,4 107,2 113,5 7,5-0,9 2,1 274,6 100,5 62,3 22,3 90,2-0,6 208,7 96,3 48,7 15,8 49,2-1,3 39,3 14,1 39,0-0,3-14,0 0,4 109,1 27,8 67,7 2,3 7,0 4,2 151,3 25,3 125,4 6,7-11,0 4,8 184,2 51,5 88,8 4,0 37,0 2,8 16,4-7,0 2,1-1,1 21,6 0,9 11,9-9,4 7,1 0,3 12,3 1,7 60,2 33,0 36,7 1,2-14,9 4,2 68,6 30,4 32,8-0,6 2,2 3,9 52,4 3,9 22,3 3,9 20,7 1,6 32,8 5,6 13,5 3,7 11,4-1,5 38,6-11,6 66,5 1,5-16,9-0,9 82,7 15,5 42,5 0,9 23,4 0,4 16 Κ α θ α ρ έ ς ε κ δ ό σ ε ι ς τ ί τ λ ω ν π λ η ν µ ε τ ο χ ώ ν, µ ε κ α ι χ ω ρ ί ς ε π ο χ ι κ ή δ ι ό ρ θ ω σ η (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός, ονοµαστικές αξίες) Πηγή:. Μάρτιος 2008 Σ37

145 4. 3 Ρυθµοί αύξησης των τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ 1) (εκατοστιαίες µεταβολές) Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (µη εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση ,9 10,2 26,2 5,4 2,1 7,9 8,7 11,0 27,1 4,1 3,2 5,5 7,9 10,5 26,9 4,5 1,9 7,4 9,0 12,0 28,2 4,8 2,7 4,3 8,2 10,7 27,6 4,7 2,1 5,8 9,3 12,3 31,0 7,5 2,3 2,1 8,5 10,4 30,3 5,7 2,4 6,6 10,1 11,7 37,1 7,3 3,1 5,1 8,6 10,6 28,3 6,0 2,6 7,2 9,1 10,9 28,6 7,8 2,9 6,1 9,0 10,4 30,1 6,0 3,5 5,0 9,8 11,5 30,6 8,1 3,7 3,3 9,2 10,7 28,6 8,2 3,8 3,3 9,7 10,5 29,9 12,4 4,3 1,1 9,2 10,8 29,0 10,1 3,3 2,5 9,4 9,6 30,0 15,5 3,9 0,7 9,2 11,0 28,9 9,7 3,1 2,6 9,2 9,8 27,1 12,0 3,9 3,1 9,1 10,9 27,5 8,5 3,2 4,3 8,2 10,2 18,7 9,9 3,3 3,5 9,1 11,0 26,6 8,9 3,0 5,5 9,1 11,1 24,6 10,0 3,0 5,3 8,6 10,4 25,2 8,8 2,7 4,3 7,4 9,4 19,9 9,4 1,6 5,3 9,0 10,6 28,2 9,0 2,7 3,6 8,3 10,9 26,5 6,2 1,3 6,0 Μακροπρόθεσµοι 8,2 9,5 25,8 5,7 3,1 8,4 9,0 10,5 27,1 3,8 4,3 6,2 8,2 9,6 26,6 5,4 2,9 7,6 9,3 11,3 28,2 6,0 3,6 4,8 8,4 10,3 27,4 4,8 2,9 5,9 9,6 12,4 31,2 6,2 2,6 2,6 8,6 10,3 30,0 5,3 2,4 6,9 9,9 12,1 37,4 5,7 2,1 5,2 8,6 10,6 28,2 4,8 2,5 7,4 9,0 11,9 29,0 5,8 1,7 5,8 9,1 10,8 30,1 4,2 3,2 5,1 9,2 11,2 31,0 6,0 2,5 2,8 9,0 10,4 28,8 6,3 3,3 3,4 8,9 10,4 30,5 8,8 2,4 0,6 8,8 10,3 29,4 7,2 2,9 2,7 8,3 9,2 30,7 8,3 2,1 0,6 8,6 10,1 29,3 7,0 2,4 2,7 7,6 7,9 27,7 7,9 2,1 2,8 8,0 9,0 28,0 6,2 2,4 3,5 6,2 6,1 19,5 6,7 2,8 2,0 7,7 8,8 26,5 5,8 2,0 4,6 6,5 5,9 24,0 5,7 2,4 3,7 7,0 7,7 25,1 6,0 1,9 3,1 5,0 4,3 19,4 6,0 1,3 3,4 7,3 7,0 28,0 5,5 2,3 2,7 5,6 3,8 25,7 2,3 2,1 4,7 6µηνιαίοι ρυθµοί αύξησης (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση 17 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των µακροπρόθεσµων χρεογράφων κατά τοµέα εκδότη σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγή:. 1) Για τον υπολογισµό των ρυθµών αύξησης, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Οι 6µηνιαίοι ρυθµοί αύξησης είναι ανηγµένοι σε ετήσια βάση. Σ38 Mάρτιος 2008

146 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 3 Ρυθµοί αύξησης των τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ 1 (συνέχεια) (εκατοστιαίες µεταβολές) 2007 α τρ. β τρ 2007 Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ 2007 Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Μακροπρόθεσµοι σταθερού επιτοκίου Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση Σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) 4,5 4,7 13,9 0,8 3,2 13,4 16,4 11,8 41,1 28,0 5,0 4,5 5,2 7,1 17,8 3,8 2,4 6,6 15,7 11,1 37,2 18,2 3,8-1,8 5,3 6,3 20,7 2,7 3,0 7,7 15,2 12,2 33,5 21,9 1,0 4,6 5,5 7,5 19,9 2,7 2,7 7,5 16,5 12,1 37,9 18,9 5,1-0,3 5,4 8,0 17,7 4,7 2,3 5,0 16,2 11,1 39,3 19,5 4,4-4,7 4,5 6,7 13,6 5,0 1,8 6,3 14,7 9,0 37,7 13,2 4,8-6,5 5,4 8,3 17,6 4,9 2,2 4,8 16,6 11,0 40,0 20,2 6,3-5,5 5,3 8,2 18,4 5,1 1,9 4,7 16,0 11,1 39,0 19,1 3,0-5,0 5,1 6,8 16,7 4,2 2,5 5,6 15,3 10,6 38,0 18,7 1,3-4,3 4,6 6,9 13,9 5,1 1,7 6,8 15,3 9,9 37,6 13,0 4,9-3,4 4,3 6,5 12,7 5,3 1,7 6,4 13,8 8,3 35,6 12,8 4,6-9,3 4,3 6,7 11,7 5,1 1,7 5,8 15,0 7,0 41,7 9,5 8,3-8,9 Σε ευρώ 3,8 3,1 11,3 0,1 3,2 13,6 15,2 10,1 37,6 30,9 5,2 3,7 4,6 6,4 14,6 2,2 2,7 6,7 15,0 10,2 34,9 18,2 3,9-2,4 4,7 5,4 16,2 1,1 3,3 7,7 14,0 10,9 30,0 23,3 1,0 4,1 4,9 6,8 16,4 0,8 2,9 7,4 15,8 11,2 35,4 19,7 5,2-0,8 4,7 7,1 14,7 3,3 2,5 5,2 15,6 10,3 37,5 18,7 4,5-5,6 4,1 6,2 11,5 3,7 2,1 6,6 14,5 8,6 36,2 12,1 4,9-7,2 4,8 7,4 14,9 3,7 2,4 4,9 15,9 10,0 38,2 19,4 6,4-6,4 4,6 7,4 15,3 3,9 2,1 5,0 15,5 10,5 37,2 18,0 3,2-6,0 4,5 5,9 13,6 2,4 2,9 5,9 14,7 9,8 36,3 17,7 1,5-5,2 4,1 6,3 12,0 3,4 1,9 7,1 14,9 9,5 35,7 11,7 5,1-4,2 4,0 6,1 10,7 4,3 1,9 6,8 13,6 8,1 33,8 11,6 4,8-10,0 3,9 6,2 10,0 4,3 1,9 6,1 15,4 6,8 41,6 8,6 8,6-9,0 Μακροπρόθεσµοι κυµαινόµενου επιτοκίου ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση 18 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των βραχυπρόθεσµων χρεογράφων κατά τοµέα εκδότη σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγή:. 1) Για τον υπολογισµό των ρυθµών αύξησης, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Μάρτιος 2008 Σ39

147 4. 4 Ε ι σ η γ µ έ ν ε ς µ ε τ ο χ έ ς π ο υ έ χ ο υ ν ε κ δ ο θ ε ί α π ό κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά, αγοραίες τιµές) 1. Ανεξόφλητα υπόλοιπα και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (ανεξόφλητα υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου) ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Δεκ. Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Δεκ. 01=100 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (%) Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (%) ,9 103,5 1,2 836,4 0,8 541,2 3, ,3 0, ,5 103,6 1,2 884,8 1,2 540,9 3, ,7 1, ,2 103,6 1,2 938,8 1,2 566,9 3, ,4 0, ,8 103,7 1,2 962,3 1,8 584,3 3, ,1 0, ,6 103,8 1,1 948,8 1,4 578,2 2, ,6 0, ,9 103,9 1,2 892,8 1,6 542,8 2, ,3 0, ,3 104,0 1,1 901,0 1,5 538,9 1, ,4 1, ,2 104,1 1,2 914,3 2,1 553,0 1, ,9 1, ,5 104,2 1,2 955,0 1,8 603,8 1, ,7 1, ,5 104,2 1,2 982,6 1,7 615,8 1, ,1 1, ,7 104,3 1, ,8 2,0 622,9 1, ,0 0, ,0 104,4 0, ,6 2,0 612,6 1, ,8 0, ,6 104,6 1, ,4 2,4 632,1 0, ,1 0, ,4 104,6 1, ,3 2,1 645,1 0, ,0 0, ,8 104,7 1, ,3 2,5 636,7 1, ,9 0, ,7 104,8 1, ,9 1,9 648,1 1, ,7 0, ,1 105,0 1, ,2 1,9 674,2 1, ,7 1, ,4 105,1 1, ,2 1,7 687,5 1, ,7 1, ,5 105,4 1, ,2 1,8 675,7 1, ,6 1, ,6 105,6 1, ,1 1,4 607,3 1, ,1 1, ,4 105,6 1, ,6 1,3 582,3 1, ,4 1, ,0 105,7 1, ,5 1,9 595,8 1, ,7 1, ,5 106,0 1, ,3 1,3 627,8 3, ,3 1, ,2 106,0 1, ,9 1,1 577,9 3, ,4 1, ,2 106,2 1,5 999,1 1,1 577,7 3, ,4 1,3 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (%) Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (%) 19 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των εισηγµένων µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγή:. 1) Για τον υπολογισµό του δείκτη και των ρυθµών αύξησης, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Σ40 Mάρτιος 2008

148 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 4 Ε ι σ η γ µ έ ν ε ς µ ε τ ο χ έ ς π ο υ έ χ ο υ ν ε κ δ ο θ ε ί α π ό κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, αγοραίες τιµές) 2. Συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Δεκ. Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Ακαθάριστες εκδόσεις Εξοφλήσεις Καθαρές εκδόσεις Ακαθάριστες εκδόσεις Εξοφλήσεις Καθαρές εκδόσεις Ακαθάριστες εκδόσεις Εξοφλήσεις Καθαρές εκδόσεις Ακαθάριστες εκδόσεις Εξοφλήσεις Καθαρές εκδόσεις ,9 7,3 3,6 1,3 4,3-3,0 1,9 0,4 1,5 7,7 2,6 5,0 4,6 0,8 3,9 3,3 0,0 3,3 0,2 0,0 0,2 1,1 0,7 0,4 1,7 1,7 0,0 0,3 0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 1,3 1,6-0,3 8,3 5,4 2,9 5,7 0,0 5,7 0,1 0,0 0,1 2,5 5,4-3,0 5,8 0,5 5,3 0,0 0,2-0,1 0,0 0,0 0,0 5,8 0,3 5,5 8,5 2,2 6,3 1,9 0,0 1,8 0,2 0,0 0,2 6,5 2,2 4,3 9,4 2,7 6,7 0,8 0,3 0,5 0,1 0,1 0,0 8,6 2,4 6,2 13,4 6,6 6,8 4,5 0,0 4,5 5,0 3,5 1,5 3,9 3,1 0,8 3,2 1,8 1,4 0,4 0,0 0,4 0,0 0,1-0,1 2,7 1,6 1,1 4,2 0,5 3,7 0,0 0,0 0,0 1,5 0,0 1,4 2,7 0,5 2,2 5,8 1,2 4,6 2,5 0,0 2,5 0,5 0,0 0,5 2,8 1,2 1,6 6,9 2,0 4,9 3,1 0,0 3,1 0,4 0,2 0,3 3,3 1,8 1,5 17,6 5,1 12,5 0,9 0,3 0,5 0,5 0,0 0,5 16,2 4,7 11,5 5,5 3,9 1,6 0,5 0,1 0,4 0,4 0,0 0,4 4,5 3,8 0,7 8,4 2,0 6,4 5,0 0,0 5,0 0,9 0,0 0,9 2,5 2,0 0,5 6,3 1,7 4,6 0,2 0,0 0,2 3,6 0,4 3,3 2,4 1,4 1,1 13,0 0,4 12,6 0,1 0,3-0,2 0,1 0,0 0,1 12,8 0,2 12,6 6,4 1,8 4,5 0,1 0,0 0,1 0,4 0,0 0,4 5,8 1,8 4,0 23,8 1,6 22,2 1,0 0,0 1,0 0,6 0,0 0,6 22,1 1,6 20,5 15,7 1,8 13,8 1,1 0,0 1,1 1,2 0,3 0,9 13,3 1,5 11,8 3,2 6,6-3,4 0,0 0,1-0,1 1,0 1,4-0,5 2,2 5,1-2,8 7,5 2,5 5,1 5,9 0,0 5,9 0,2 0,3-0,1 1,4 2,1-0,7 26,4 8,0 18,3 0,3 3,2-3,0 14,9 0,5 14,4 11,2 4,3 6,9 6,5 3,3 3,2 0,9 0,0 0,9 1,0 1,3-0,3 4,7 2,0 2,7 13,3 4,4 8,9 0,9 0,0 0,9 0,5 2,2-1,6 12,0 2,3 9,7 20 Α κ α θ ά ρ ι σ τ ε ς ε κ δ ό σ ε ι ς ε ι σ η γ µ έ ν ω ν µ ε τ ο χ ώ ν κ α τ ά τ ο µ έ α ε κ δ ό τ η (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός, αγοραίες τιµές) Πηγή:. 1) Για τον υπολογισµό του δείκτη και των ρυθµών αύξησης, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Μάρτιος 2008 Σ41

149 4. 5 Ε π ι τ ό κ ι α Ν Χ Ι ε π ί κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α ι δ α ν ε ί ω ν κ α τ ο ί κ ω ν τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ σ ε ε υ ρ ώ 1 ) (ποσοστά % ετησίως, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου, νέες εργασίες ως µέσος όρος της περιόδου, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 1. Επιτόκια καταθέσεων (νέες εργασίες) 2007 Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Μίας ηµέρας 2) Καταθέσεις νοικοκυριών Καταθέσεις µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων Με συµφωνηµένη διάρκεια Υπό προειδοποίηση 2),3) Μίας ηµέρας 2) Με συµφωνηµένη διάρκεια Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών ,98 3,33 3,48 2,92 2,35 2,98 1,61 3,49 3,91 4,07 3,46 1,00 3,37 3,64 2,72 2,35 3,07 1,64 3,48 3,80 4,15 3,47 1,02 3,51 3,65 2,68 2,39 3,14 1,71 3,67 3,83 3,72 3,64 1,04 3,59 3,68 2,78 2,42 3,20 1,75 3,74 4,01 3,87 3,70 1,06 3,62 3,51 2,72 2,43 3,25 1,78 3,74 3,80 3,72 3,73 1,08 3,78 3,79 2,64 2,42 3,32 1,77 3,94 4,09 4,16 3,90 1,10 3,86 3,90 2,97 2,45 3,40 1,81 4,01 4,16 4,51 3,95 1,14 3,93 3,93 3,01 2,53 3,46 1,89 4,08 4,33 4,20 3,93 1,16 4,07 3,98 2,92 2,58 3,50 1,91 4,14 4,34 4,41 3,97 1,17 4,11 4,16 3,31 2,53 3,57 1,97 4,07 4,37 4,63 3,93 1,18 4,08 4,22 3,20 2,54 3,64 2,01 4,10 4,41 4,04 3,98 1,18 4,28 4,13 3,19 2,57 3,68 1,97 4,26 4,39 4,21 3,95 Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Συµφωνίες επαναγοράς 2. Επιτόκια δανείων προς νοικοκυριά (νέες εργασίες) 2007 Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Υπεραναλήψεις 2) 1 Καταναλωτική πίστη Στεγαστικά δάνεια Κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Λοιπές χορηγήσεις κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 2 Άνω του ενός και έως 5 έτη 3 Άνω των 5 ετών 4 Ετήσιο ποσοστό επιβάρυνσης (%) 4) 5 Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 6 Άνω του ενός και έως 5 έτη 10,14 7,63 6,68 8,39 8,25 4,68 4,60 4,60 4,50 4,83 5,13 5,43 4,92 10,31 7,69 6,83 8,27 8,28 4,71 4,71 4,70 4,61 4,90 5,27 5,38 5,14 10,22 7,51 6,68 8,34 8,14 4,79 4,76 4,71 4,62 4,94 5,26 5,60 5,20 10,29 7,77 6,69 8,24 8,15 4,85 4,73 4,75 4,67 5,00 5,29 5,57 5,21 10,32 8,10 6,73 8,30 8,27 4,88 4,80 4,81 4,74 5,02 5,38 5,65 5,32 10,38 8,07 6,66 8,25 8,26 5,00 4,93 4,90 4,82 5,15 5,49 5,77 5,37 10,49 8,06 6,76 8,30 8,35 5,06 4,93 5,02 4,91 5,26 5,54 5,80 5,41 10,55 8,43 6,85 8,31 8,48 5,15 4,98 5,08 4,90 5,24 5,36 5,93 5,47 10,53 8,48 6,83 8,39 8,54 5,23 5,02 5,09 5,02 5,31 5,46 5,87 5,51 10,64 8,10 6,88 8,40 8,38 5,29 5,05 5,08 5,11 5,38 5,63 6,05 5,59 10,50 8,38 6,90 8,36 8,47 5,28 5,04 5,10 5,11 5,38 5,60 5,95 5,49 10,48 8,04 6,92 8,14 8,28 5,31 4,99 5,06 5,15 5,43 5,67 5,82 5,41 7 Άνω των 5 και έως 10 έτη 8 Άνω των 10 ετών 9 Ετήσιο ποσοστό επιβάρυνσης (%) 4) 10 Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 11 Άνω του ενός και έως 5 έτη 12 Άνω των 5 ετών Επιτόκια δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις (νέες εργασίες) 2007 Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Υπεραναλήψεις 2) 1 Λοιπά δάνεια έως 1 εκατ. ευρώ κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 2 Άνω του ενός και έως 5 έτη 3 Άνω των 5 ετών 5,94 5,16 5,31 4,69 4,44 4,67 4,70 6,03 5,21 5,44 4,86 4,51 4,69 4,71 6,04 5,30 5,45 4,88 4,66 4,81 4,87 6,12 5,37 5,47 4,88 4,70 4,99 4,90 6,12 5,43 5,57 4,95 4,72 5,10 5,12 6,17 5,53 5,70 5,03 4,89 5,28 5,17 6,30 5,58 5,77 5,09 4,90 4,95 5,17 6,35 5,77 5,86 5,17 5,01 5,46 5,29 6,49 5,93 5,90 5,23 5,20 5,60 5,41 6,53 5,95 6,00 5,26 5,11 5,19 5,31 6,50 5,96 5,90 5,29 5,08 5,28 5,36 6,59 6,08 5,94 5,31 5,37 5,62 5,47 4 Λοιπά δάνεια άνω του 1 εκατ. ευρώ κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 5 Άνω του ενός και έως 5 έτη 6 Άνω των 5 ετών 7 Πηγή:. 1) Τά στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Στην εν λόγω κατηγορία, οι νέες εργασίες συµπίπτουν µε τα ανεξόφλητα υπόλοιπα. Τέλος περιόδου. 3) Στην εν λόγω κατηγορία, τα νοικοκυριά και οι µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις συνενώνονται στον τοµέα των νοικοκυριών, καθώς τα ανεξόφλητα υπόλοιπα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων είναι αµελητέα συγκριτικά µε εκείνα του τοµέα των νοικοκυριών από κοινού σε όλα τα συµµετέχοντα κράτη-µέλη. 4) Το ετήσιο ποσοστό επιβάρυνσης καλύπτει το συνολικό κόστος του δανείου. Αυτό το συνολικό κόστος περιλαµβάνει µια συνιστώσα που αφορά το επιτόκιο και µια συνιστώσα που αφορά τις λοιπές (συναφείς) επιβαρύνσεις, όπως κόστος έρευνας, διοικητικά έξοδα, προετοιµασία φακέλου, εγγυήσεις κ.λπ. Σ42 Mάρτιος 2008

150 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 5 Ε π ι τ ό κ ι α Ν Χ Ι ε π ί κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α ι δ α ν ε ί ω ν κ α τ ο ί κ ω ν τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ σ ε ε υ ρ ώ (ποσοστά % ετησίως, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου, νέες εργασίες ως µέσος όρος της περιόδου, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 4. Επιτόκια καταθέσεων (ανεξόφλητα υπόλοιπα) 2007 Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Μίας ηµέρας 1) Καταθέσεις νοικοκυριών Με συµφωνηµένη διάρκεια Υπό προειδοποίηση 1),2) Καταθέσεις µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων Μίας ηµέρας 1) Με συµφωνηµένη διάρκεια Συµφωνίες επαναγοράς Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών 8 9 0,98 2,99 3,06 2,35 2,98 1,61 3,45 3,91 3,36 1,00 3,07 3,12 2,35 3,07 1,64 3,49 3,92 3,41 1,02 3,16 3,05 2,39 3,14 1,71 3,61 3,93 3,54 1,04 3,23 3,06 2,42 3,20 1,75 3,67 3,93 3,59 1,06 3,30 3,03 2,43 3,25 1,78 3,72 3,96 3,66 1,08 3,39 3,04 2,42 3,32 1,77 3,87 3,99 3,79 1,10 3,49 3,02 2,45 3,40 1,81 3,92 4,00 3,85 1,14 3,58 3,03 2,53 3,46 1,89 4,03 4,07 3,89 1,16 3,68 3,06 2,58 3,50 1,91 4,13 4,09 3,93 1,17 3,79 3,04 2,53 3,57 1,97 4,18 4,11 3,93 1,18 3,85 3,06 2,54 3,64 2,01 4,21 4,18 3,97 1,18 3,94 3,03 2,57 3,68 1,97 4,34 4,17 4,01 5. Επιτόκια δανείων (ανεξόφλητα υπόλοιπα) 2007 Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Στεγαστικά δάνεια, µε διάρκεια: Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη Δάνεια προς νοικοκυριά Άνω των 5 ετών Καταναλωτική πίστη και λοιπά δάνεια, µε διάρκεια: Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη Άνω των 5 ετών Δάνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Έως 1 έτος Με διάρκεια: Άνω του ενός και έως 5 έτη 8 Άνω των 5 ετών ,05 4,38 4,72 8,53 6,83 5,95 5,30 4,76 4,77 5,11 4,46 4,79 8,66 6,95 5,96 5,37 4,83 4,83 5,14 4,45 4,79 8,62 6,88 5,95 5,44 4,90 4,84 5,14 4,48 4,80 8,67 6,96 5,97 5,50 4,94 4,87 5,16 4,48 4,82 8,71 6,95 5,97 5,50 4,98 4,90 5,20 4,53 4,86 8,68 6,94 6,01 5,62 5,09 4,96 5,28 4,57 4,89 8,80 6,95 6,06 5,70 5,15 5,00 5,35 4,58 4,90 8,85 6,97 6,08 5,76 5,24 5,05 5,44 4,64 4,94 8,99 7,00 6,13 5,91 5,34 5,14 5,49 4,68 4,98 9,02 7,10 6,16 5,96 5,44 5,22 5,48 4,72 4,99 8,86 7,12 6,21 5,96 5,49 5,22 5,53 4,73 5,00 9,03 7,14 6,24 6,07 5,60 5,28 21 Ν έ ε ς κ α τ α θ έ σ ε ι ς µ ε σ υ µ φ ω ν η µ έ ν η δ ι ά ρ κ ε ι α (ποσοστά % ετησίως, εκτός επιβαρύνσεων, µέσος όρος περιόδου) 22 Νέα δάνεια µε κυµαινόµενο επιτόκιο, καθώς και µε σταθερό επιτόκιο έως ένα έτος (ποσοστά % ετησίως, εκτός επιβαρύνσεων, µέσος όρος περιόδου) Πηγή:. Μάρτιος 2008 Σ43

151 4. 6 Ε π ι τ ό κ ι α τ η ς α γ ο ρ ά ς χ ρ ή µ α τ ο ς (ποσοστά % ετησίως, µέσοι όροι περιόδου) Ζώνη του ευρώ 1),2) ΗΠΑ Ιαπωνία Καταθέσεις µίας ηµέρας (ΕΟΝΙΑ) Καταθέσεις 1 µηνός (EURIBOR) Καταθέσεις 3 µηνών (EURIBOR) Καταθέσεις 6 µηνών (EURIBOR) Καταθέσεις 12 µηνών (EURIBOR) Καταθέσεις 3 µηνών (LIBOR) Καταθέσεις 3 µηνών (LIBOR) α τρ. β τρ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ ,09 2,14 2,18 2,23 2,33 3,56 0,06 2,83 2,94 3,08 3,23 3,44 5,19 0,30 3,87 4,08 4,28 4,35 4,45 5,30 0,79 3,36 3,46 3,59 3,72 3,86 5,37 0,49 3,61 3,71 3,82 3,94 4,09 5,36 0,62 3,86 3,96 4,07 4,20 4,38 5,36 0,69 4,05 4,28 4,49 4,56 4,65 5,45 0,89 3,95 4,37 4,72 4,70 4,68 5,02 0,96 3,57 3,65 3,82 3,94 4,09 5,36 0,59 3,69 3,84 3,89 4,00 4,11 5,35 0,71 3,82 3,86 3,98 4,10 4,25 5,35 0,66 3,79 3,92 4,07 4,20 4,37 5,36 0,67 3,96 4,10 4,15 4,28 4,51 5,36 0,73 4,06 4,11 4,22 4,36 4,56 5,36 0,77 4,05 4,31 4,54 4,59 4,67 5,48 0,92 4,03 4,43 4,74 4,75 4,72 5,49 0,99 3,94 4,24 4,69 4,66 4,65 5,15 0,97 4,02 4,22 4,64 4,63 4,61 4,96 0,91 3,88 4,71 4,85 4,82 4,79 4,97 0,99 4,02 4,20 4,48 4,50 4,50 3,92 0,89 4,03 4,18 4,36 4,36 4,35 3,09 0,90 23 Ε π ι τ ό κ ι α τ η ς α γ ο ρ ά ς χ ρ ή µ α τ ο ς σ τ η ζ ώ ν η τ ο υ ε υ ρ ώ 2 ) (µηνιαία στοιχεία, ποσοστά % ετησίως) 24 Τ ρ ι µ η ν ι α ί α ε π ι τ ό κ ι α α γ ο ρ ά ς χ ρ ή µ α τ ο ς (µηνιαία στοιχεία, ποσοστά % ετησίως) Πηγή:. 1) Πριν από τον Ιανουάριο του 1999 τα συνθετικά επιτόκια της ζώνης του ευρώ υπολογίζονταν βάσει των εθνικών επιτοκίων σταθµισµένων µε το ΑΕΠ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ44 Mάρτιος 2008

152 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 7 Κ α µ π ύ λ ε ς α π ο δ ό σ ε ω ν τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (οµόλογα κεντρικής κυβέρνησης της ζώνης του ευρώ µε αξιολόγηση ΑΑΑ, τέλος περιόδου, τιµές σε ποσοστά ετησίως, διαφορές σε εκατοστιαίες µονάδες) Τρέχοντα επιτόκια Στιγµιαία προθεσµιακά επιτόκια 3 µηνών 1 έτους 2 ετών 5 ετών 7 ετών 10 ετών 10 ετών- 3 µηνών (διαφορά) 10 ετών- 2 ετών (διαφορά) 1 έτους 2 ετών 5 ετών 10 ετών Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ ,44 3,76 3,82 3,83 3,86 3,91 0,47 0,09 3,92 3,85 3,88 4,08 3,54 3,84 3,92 3,96 4,00 4,06 0,53 0,15 4,01 3,97 4,05 4,25 3,63 3,79 3,80 3,81 3,85 3,92 0,29 0,12 3,85 3,77 3,90 4,13 3,70 3,92 3,95 3,93 3,96 4,02 0,33 0,08 4,03 3,93 3,97 4,25 3,81 4,01 4,06 4,06 4,08 4,13 0,32 0,07 4,14 4,08 4,08 4,33 3,86 4,21 4,31 4,32 4,33 4,37 0,51 0,06 4,44 4,37 4,33 4,51 3,90 4,26 4,38 4,43 4,46 4,51 0,61 0,13 4,51 4,48 4,49 4,68 3,98 4,23 4,28 4,28 4,30 4,36 0,38 0,08 4,36 4,28 4,32 4,53 3,86 3,98 4,03 4,12 4,20 4,32 0,47 0,29 4,07 4,09 4,32 4,67 3,80 3,96 4,03 4,15 4,25 4,38 0,57 0,35 4,08 4,13 4,39 4,75 3,87 4,01 4,06 4,10 4,17 4,29 0,42 0,23 4,11 4,08 4,25 4,63 3,86 3,84 3,82 3,91 4,03 4,21 0,35 0,39 3,81 3,80 4,19 4,76 3,85 4,00 4,01 4,11 4,23 4,38 0,52 0,36 4,06 4,02 4,40 4,78 3,81 3,55 3,42 3,59 3,79 4,05 0,24 0,62 3,32 3,34 4,08 4,80 3,83 3,42 3,20 3,43 3,72 4,06 0,23 0,86 3,04 3,03 4,16 4,99 25 Κ α µ π ύ λ ε ς τ ρ ε χ ο υ σ ώ ν α π ο δ ό σ ε ω ν τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ (µηνιαία στοιχεία, ποσοστά % ετησίως) 26 Τ ρ έ χ ο ν τ α ε π ι τ ό κ ι α κ α ι δ ι α φ ο ρ έ ς σ τ η ζ ώ ν η τ ο υ ε υ ρ ώ (µηνιαία στοιχεία, ποσοστά % ετησίως, διαφορές σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγή:. Τα πρωτογενή στοιχεία δόθηκαν από την EuroMTS και οι αξιολογήσεις από την Fitch Ratings. 1) Τα στοιχεία αφορούν την εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. Μάρτιος 2008 Σ45

153 4. 8 ε ί κ τ ε ς τ η ς χ ρ η µ α τ ι σ τ η ρ ι α κ ή ς α γ ο ρ ά ς (επίπεδα δείκτη σε µονάδες, µέσοι όροι περιόδου) α τρ. β τρ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Δείκτης αναφοράς Ευρύς 50 Βασικά βιοµηχανικά προϊόντα Καταναλωτικές υπηρεσίες Δείκτες Dow Jones EURO STOXX 1) Καταναλωτικά αγαθά Πετρέλαιο και αέριο Κυριότεροι τοµείς της οικονοµίας Χρηµατοπιστωτικός τοµέας , ,6 307,0 181,3 245,1 378,6 287,7 307,3 297,2 334,1 433,1 457, , ,3 357, ,4 402,3 205,0 293,7 419,8 370,3 391,3 345,3 440,0 416,8 530, , ,0 416, ,8 543,8 235,4 366,5 449,6 408,3 488,4 383,4 561,4 492,7 519, , ,4 383, ,4 450,4 219,3 315,1 432,7 400,7 419,5 343,1 490,8 450,1 526, , ,0 402, ,5 489,9 233,3 335,7 422,8 418,6 462,7 349,4 512,3 472,8 527, , ,9 429, ,2 549,6 246,8 373,0 454,1 434,2 512,5 376,6 556,0 475,8 536, , ,7 416, ,6 568,3 233,5 373,3 465,6 399,8 494,4 400,9 556,3 476,7 503, , ,5 417, ,9 567,3 228,3 383,8 455,7 381,2 484,1 406,3 620,0 544,8 509, , ,5 410, ,2 496,6 235,9 339,4 428,2 428,3 476,2 355,3 524,7 481,0 530, , ,4 397, ,5 497,9 235,1 340,2 413,9 408,6 461,2 343,0 508,5 452,6 512, , ,0 421, ,7 531,7 247,6 363,9 437,2 432,7 493,8 362,4 540,4 477,4 531, , ,5 431, ,8 545,5 248,5 374,4 454,1 439,8 514,4 374,5 559,2 476,2 547, , ,7 433, ,2 571,9 244,2 380,4 471,1 429,4 529,0 393,1 568,2 473,8 529, , ,4 431, ,0 585,9 242,6 384,7 491,4 418,7 529,3 399,8 563,1 467,1 513, , ,8 406, ,6 550,8 227,8 362,5 444,5 393,5 479,0 390,0 544,4 469,2 495, , ,0 411, ,4 569,1 230,1 373,2 461,5 386,3 473,8 414,7 562,7 495,9 503, , ,9 427, ,8 587,6 234,9 394,6 463,8 399,4 492,9 419,5 602,4 527,9 507, , ,4 411, ,9 549,1 225,3 380,2 450,3 369,1 477,1 400,8 624,1 555,0 501, , ,0 414, ,0 564,0 224,1 375,8 452,5 374,0 481,8 397,8 634,9 552,6 518, , ,1 380, ,1 529,7 202,3 338,7 431,4 339,7 426,3 351,2 602,9 528,4 492, , ,4 360, ,6 520,7 194,0 323,8 407,6 311,9 417,7 356,2 573,9 493,2 452, , ,6 Κοινή ωφέλεια Βιοµηχανία Τεχνολογία Τηλεπικοινωνίες Υπηρεσίες υγείας ΗΠΑ Standard & Poor s 500 Ιαπωνία Nikkei Ε υ ρ ύ ς δ ε ί κ τ η ς D o w J o n e s E U R O S T O X X, δ ε ί κ τ η ς S t a n d a r d & P o o r s κ α ι δ ε ί κ τ η ς N i k k e i (Ιανουάριος 1994=100, µηνιαίοι µέσοι όροι) Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ46 Mάρτιος 2008

154 5 Τ Ι Μ Ε Σ, Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η, Ζ Η Τ Η Σ Η Κ Α Ι Α Γ Ο Ρ Ε Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ 5. 1 Ε ν Τ Κ, λ ο ι π έ ς τ ι µ έ ς κ α ι κ ό σ τ ο ς (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 1. Εναρµονισµένος Δείκτης Τιµών Καταναλωτή 1) α τρ. β τρ Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. 4) =100 % του συνόλου 3) 100,0 100,0 (ε.δ., εκατοστιαία µεταβολή έναντι προηγούµενης περιόδου) Υποµνηµατικό στοιχείο: Διοικητικά Αγαθά Υπηρεσίες Υπηρεσίες καθοριζόµενες τιµές 2) πλην µη επεξεργ. ειδών διατροφής & ενέργειας 82,6 59,1 40,9 100,0 Επεξεργασµένα είδη διατροφής 11,9 Μη επεξεργασµένα είδη διατροφής ,9 2,1 2,1 1,8 2, ,9 3,6 100,0 2,2 1,5 2,1 2, ,1 2,5 102,2 2,2 1,5 2,3 2, ,1 2,6 104,4 2,1 2,0 1,9 2, ,2 2,0 102,8 1,8 1,6 1,6 2,1 0,0 0,7 0,6 0,3-4,2 0,6 1,6 2,7 102,9 1,9 1,9 1,6 2,4 0,5 0,3 0,1 0,3 1,0 0,7 1,8 2,4 104,4 1,9 1,9 1,5 2,6 0,8 0,5 0,9 0,2 3,3 0,7 1,8 2,1 104,4 1,9 2,0 1,5 2,5 0,6 1,1 0,9 0,2 0,7 0,6 1,9 1,7 105,7 2,9 2,3 3,2 2,5 1,0 2,5 1,2 0,3 2,9 0,6 3,1 1,8 104,7 2,1 2,0 1,9 2,5 0,2 0,7 0,3 0,1 0,6 0,1 2,2 1,7 105,2 2,6 2,1 2,6 2,5 0,4 1,1 0,6 0,1 0,6 0,2 2,7 1,8 105,8 3,1 2,3 3,4 2,5 0,6 0,8 0,3 0,1 3,4 0,2 3,2 1,8 106,2 3,1 2,3 3,4 2,5 0,2 0,6 0,1 0,0-0,3 0,3 3,3 1,8 105,8 3,2 2,3 3,7 2,5 0,3 0,9 0,4-0,2 1,6 0,2 3,4 2,1. 3, ,6 Βιοµηχανικά αγαθά πλην ενέργειας 29,8 Ενέργεια (µη ε.δ.) 9,8 40,9 Συνολικός ΕνΔΤΚ πλην διοικητικά καθοριζόµενων τιµών 87,8 Διοικητικά καθοριζό- µενες τιµές 12,2 % του συνόλου 2) α τρ. β τρ Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Είδη διατροφής (συµπεριλ. αλκοολούχα ποτά και καπνός) 19,5 Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Eκτιµήσεις της βάσει στοιχείων της Eurostat. Αυτά τα πειραµατικά στοιχεία παρέχουν µόνο ένα κατά προσέγγιση µέτρο του διοικητικού καθορισµού των τιµών, καθώς οι µεταβολές των διοικητικά καθοριζόµενων τιµών δεν µπορούν να αποµονωθούν πλήρως από τις λοιπές επιδράσεις. Βλ. σηµείωση που εξηγεί τη µεθοδολογία που χρησιµοποιείται για την κατάρτιση αυτού του δείκτη στην ηλεκτρονική διεύθυνση 3) Οι συντελεστές στάθµισης αφορούν το ) Eκτίµηση µε βάση τις πρώτες δηµοσιεύσεις εθνικών στοιχείων, που συνήθως καλύπτουν το 95% της ζώνης του ευρώ, καθώς και µε βάση αρχικές πληροφορίες για τις τιµές της ενέργειας. Επεξεργασµένα είδη διατροφής 11,9 Μη επεξεργασµένα είδη διατροφής 7,6 Αγαθά 39,6 Βιοµηχανικά αγαθά πλην ενέργειας 29,8 Ενέργεια 9,8 Στέγαση Υπηρεσίες Διάφορες ,3 3,4 0,6 1,6 0,8 4,5 2,4 1,9 2,8-2,0 2,4 5,1 1,6 2,0 0,8 2,4 0,3 10,1 2,6 2,0 2,7-2,2 2,3 3,1 2,4 2,1 2,8 2,3 0,6 7,7 2,5 2,1 2,5-3,3 2,3 2,3 2,8 2,8 3,0 1,4 1,0 2,6 2,7 2,0 2,6-1,9 2,9 3,2 2,9 2,2 4,1 1,0 0,8 1,5 2,5 2,1 2,3-2,5 2,4 2,4 2,5 2,1 3,1 1,1 1,1 1,1 2,6 2,0 2,9-2,1 2,8 2,5 2,5 2,0 3,3 1,0 1,0 0,5 2,7 2,0 2,6-1,9 2,9 3,6 2,5 2,5 2,4 0,9 1,0 0,7 2,7 2,0 2,4-1,5 3,0 3,4 3,9 4,5 3,1 2,8 1,0 8,1 2,7 2,0 2,6-2,1 3,0 3,2 2,5 2,5 2,4 0,6 1,0-0,9 2,7 2,0 2,4-1,1 3,0 3,4 2,7 3,1 2,1 1,5 1,0 3,0 2,7 2,0 2,4-1,6 2,9 3,2 3,5 3,8 3,1 2,1 1,1 5,5 2,7 2,0 2,5-2,1 2,9 3,2 4,0 4,6 3,0 3,2 1,1 9,7 2,7 2,0 2,6-1,9 3,0 3,2 4,3 5,1 3,1 3,0 1,0 9,2 2,6 2,0 2,8-2,3 3,0 3,2 4,8 5,8 3,3 3,1 0,7 10,6 2,6 1,9 3,1-2,9 3,0 3,2 10,0 Μισθώσεις 6,0 Μεταφορές 6,1 Επικοινωνίες 3,3 Αναψυχή και προσωπικές υπηρεσίες 14,7 6,8 Μάρτιος 2008 Σ47

155 5. 1 Ε ν Τ Κ, λ ο ι π έ ς τ ι µ έ ς κ α ι κ ό σ τ ο ς (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 2. Τιµές βιοµηχανίας, κατασκευών, κατοικιών και βασικών εµπορευµάτων (2000=100) Τιµές παραγωγού βιοµηχανικών αγαθών πλην κατασκευών Βιοµηχανία πλην κατασκευών και ενέργειας Μεταποίηση Ενδιά- µεσα αγαθά Κεφαλαιακά αγαθά Καταναλωτικά αγαθά Διαρκή Μη διαρκή Ενέργεια Κατασκευές 1) Τιµές κατοικιών 2) Τιµές πρώτων υλών στην παγκόσµια αγορά 3) πλην ενέργειας Τιµές πετρελαίου 4) (ευρώ ανά βαρέλι) % του συνόλου 5) 100,0 100,0 89,5 82,4 31,6 21,2 29,6 4,0 25,6 17,6 100,0 32, α τρ. β τρ Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ ,8 2,3 2,6 2,0 3,5 0,7 1,3 0,7 1,4 4,0 4,1 7,5 18,4 10,8 30,5 110,1 4,1 3,2 1,9 2,9 1,4 1,1 1,3 1,1 13,6 3,1 7,9 28,5 9,4 44,6 115,8 5,1 3,4 2,8 4,8 1,4 1,7 1,6 1,7 13,3 4,1 6,5 19,7 24,8 52,9 119,1 2,8 3,1 3,2 4,8 1,8 2,3 1,9 2,4 1,7.. 3,9 9,2 52,8 116,6 4,1 2,8 3,5 6,2 1,8 1,6 1,7 1,6 6,0 4,6 6,1 6) 3,9 23,0 47,3 117,3 2,9 2,5 3,4 5,9 2,0 1,6 2,0 1,5 1,2 4,4 - -5,5 15,7 44,8 118,5 2,4 2,6 3,2 5,4 2,0 1,7 1,8 1,6-0,4 4,4 5,0 6) -3,1 13,8 51,0 119,3 2,1 2,7 3,0 4,3 1,6 2,4 1,8 2,5-0,7 3,5-2,0 6,7 54,2 121,2 4,0 4,5 3,2 3,7 1,5 3,6 1,9 3,9 6,9.. 23,5 1,6 61,0 119,6 2,7 3,4 3,1 4,1 1,6 2,9 1,9 3,0 1, ,1 6,9 55,2 120,4 3,3 3,9 3,2 3,9 1,5 3,3 1,8 3,6 4, ,5 3,5 57,7 121,5 4,2 4,8 3,2 3,6 1,5 3,7 1,9 4,0 8, ,9-0,1 62,8 121,7 4,3 4,8 3,2 3,5 1,5 3,9 1,9 4,3 8, ,1 1,4 62,8 122,6 4,9 5,1 3,3 3,7 1,3 4,2 2,1 4,6 10, ,5 10,4 62, ,2 15,0 64,0 3. Ωριαίο κόστος εργασίας 7) (ε.δ., 2000=100) Κατά συνιστώσα Μισθοί και ηµεροµίσθια Εργοδοτικές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης Κατά επιλεγµένο κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας Ορυχεία, µεταποίηση και ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες Δείκτης µισθών βάσει συλλογικών διαπραγµατεύσεων 8) % του συνόλου 5) 100,0 100,0 73,1 26,9 34,6 9,1 56, α τρ. β τρ ,7 2,5 2,3 3,0 2,9 2,6 2,2 2,1 116,7 2,7 2,7 2,6 2,6 2,5 2,8 2,1 119,7 2,6 2,7 2,3 3,4 2,1 2,2 2, ,1 120,8 2,3 2,4 2,0 2,7 2,2 2,2 2,5 121,5 2,3 2,4 1,9 2,4 2,0 2,3 2,0 122,2 2,4 2,5 1,8 2,6 3,0 2,2 2,3 123,0 2,5 2,5 2,2 2,5 3,0 2,4 2, ,1 Πηγές: Eurostat, HWWΙ (στήλες 13 και 14 στον Πίνακα 2 της Ενότητας 5.1), υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Thomson Financial Datastream (στήλη 15 στον Πίνακα 2 της Ενότητας 5.1), υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Eurostat (στήλη 6 στον Πίνακα 2 της Ενότητας 5.1 και στήλη 7 στον Πίνακα 3 της Ενότητας 5.1) και υπολογισµοί της (στήλη 12 στον Πίνακα 2 της Ενότητας 5.1 και στήλη 8 στον Πίνακα 3 της Ενότητας 5.1). 1) Τιµές εισροών για κατοικίες. 2) Πειραµατικά στοιχεία βάσει µη εναρµονισµένων εθνικών πηγών (περαιτέρω λεπτοµέρειες βλ. στο δικτυακό τόπο της ). 3) Αφορά τις τιµές σε ευρώ. 4) Αργό εµπλουτισµένο Brent (παράδοση µετά από ένα µήνα). 5) Το ) Τα τριµηνιαία στοιχεία για το δεύτερο (τέταρτο) τρίµηνο αφορούν εξαµηνιαίους µέσους όρους του πρώτου (δεύτερου) εξαµήνου του έτους, αντίστοιχα. Δεδοµένου ότι κάποια εθνικά στοιχεία είναι διαθέσιµα σε ετήσια συχνότητα µόνο, η εξαµηνιαία εκτίµηση βασίζεται εν µέρει σε ετήσια αποτελέσµατα, συνεπώς η ακρίβεια των εξαµηνιαίων στοιχείων είναι µικρότερη από ό,τι η ακρίβεια των ετήσιων στοιχείων. 7) Ωριαίο κόστος εργασίας για το σύνολο της οικονοµίας. Εξαιρούνται οι κλάδοι της γεωργίας, της δηµόσιας διοίκησης, της εκπαίδευσης, της υγείας και των "λοιπών υπηρεσιών". Λόγω διαφορών ως προς την κάλυψη, το άθροισµα των συνιστωσών ενδέχεται να µην συµφωνεί µε το σύνολο. 8) Πειραµατικά στοιχεία (περαιτέρω λεπτοµέρειες βλ. στο δικτυακό τόπο της ). Σ48 Μάρτιος 2008

156 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Τιµές, παραγωγή, ζήτηση και αγορές εργασίας 5. 1 Ε ν Τ Κ, λ ο ι π έ ς τ ι µ έ ς κ α ι κ ό σ τ ο ς (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 4. Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος, µισθολογική δαπάνη ανά µισθωτό και παραγωγικότητα της εργασίας (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) α τρ. β τρ α τρ. β τρ α τρ. β τρ. (2000=100) Γεωργία, θήρα, εκµετάλλευση δασών και αλιεία Ορυχεία, µεταποίηση και ενέργεια Κατά κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας Κατασκευές Εµπόριο, επισκευές, ξενοδοχεία και εστιατόρια, µεταφορές και επικοινωνίες Χρηµατοοικονο- µικά, ακίνητα, µισθώσεις και επιχειρηµατικές υπηρεσίες Δηµόσια διοίκηση, εκπαίδευση, υγεία και λοιπές υπηρεσίες Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος 1) 106,7 1,9 6,5 0,5 3,4 2,0 1,8 3,2 107,8 1,1-9,5-0,6 3,5 0,3 2,5 2,1 108,9 1,0 7,0-1,0 3,3 0,6 1,7 1,8 109,8 0,9 1,0-0,8 1,5 0,1 2,0 2,4 109,8 1,2 3,0-0,4 1,7-0,3 2,5 2,6 109,8 0,2-0,6-1,1 2,4-0,4 2,0 0,9 110,7 0,9-0,4-1,0 2,0-0,3 3,4 2,0 111,4 1,3 0,7 0,2 6,1 0,4 3,3 0,7 111,3 1,3 0,6-0,9 6,0 0,9 2,7 1,8 Μισθολογική δαπάνη ανά µισθωτό 107,7 2,3 2,5 2,3 3,1 1,9 2,5 2,5 110,0 2,1 1,3 2,8 2,9 1,4 1,9 2,3 112,0 1,8 1,5 1,5 2,5 1,7 2,0 1,9 114,5 2,2 1,2 3,3 3,4 1,7 1,6 2,0 114,7 2,4 2,4 3,6 3,4 1,3 1,8 2,6 115,1 1,8 2,8 3,1 3,4 1,8 1,6 0,5 116,2 2,2 3,3 2,6 3,4 1,3 2,5 2,2 116,6 1,9 4,8 3,4 3,0 1,3 1,7 0,9 116,9 2,0 4,5 2,9 3,1 1,2 1,7 1,7 Παραγωγικότητα της εργασίας 2) 101,0 0,3-3,7 1,8-0,3-0,1 0,7-0,6 102,0 1,0 11,9 3,4-0,5 1,1-0,6 0,2 102,8 0,8-5,2 2,5-0,8 1,1 0,3 0,1 104,2 1,4 0,2 4,1 1,8 1,6-0,4-0,3 104,4 1,3-0,5 4,0 1,7 1,6-0,7 0,0 104,8 1,6 3,4 4,3 1,0 2,3-0,4-0,4 105,0 1,3 3,7 3,6 1,4 1,7-0,9 0,2 104,7 0,6 4,0 3,2-2,9 0,9-1,5 0,2 105,1 0,7 3,9 3,9-2,6 0,3-1,0-0,1 5. Αποπληθωριστές του ΑΕΠ α τρ. β τρ. (ε.δ., 2000=100) Εγχώρια ζήτηση Ιδιωτική κατανάλωση Δηµόσια κατανάλωση Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Εξαγωγές 3) Εισαγωγές 3) ,4 1,9 2,1 2,1 2,2 2,4 1,0 1,4 111,5 1,9 2,3 2,1 2,5 2,4 2,5 3,6 113,6 1,9 2,3 2,2 1,9 2,7 2,7 3,8 116,1 2,2 2,1 1,9 1,2 2,9 1,7 1,4 114,4 1,7 1,7 1,8 0,3 2,8 1,9 1,9 115,1 2,1 1,7 1,7 1,1 3,2 1,6 0,6 115,9 2,2 1,9 1,7 0,4 3,1 1,9 1,0 116,4 2,2 1,9 1,6 1,2 2,8 1,5 0,9 117,0 2,3 2,8 2,5 1,9 2,6 1,8 3,0 Πηγές: Υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Eurostat. 1) Μισθολογική δαπάνη (σε τρέχουσες τιµές) ανά µισθωτό προς προστιθέµενη αξία (όγκος) ανά απασχολούµενο. 2) Προστιθέµενη αξία (όγκος) ανά απασχολούµενο. 3) Οι αποπληθωριστές των εξαγωγών και των εισαγωγών αφορούν τα αγαθά και τις υπηρεσίες και συµπεριλαµβάνουν το διασυνοριακό εµπόριο εντός της ζώνης του ευρώ. Μάρτιος 2008 Σ49

157 5. 2 Π α ρ α γ ω γ ή κ α ι ζ ή τ η σ η 1. ΑΕΠ και συνιστώσες της δαπάνης ΑΕΠ α τρ. β τρ α τρ. β τρ α τρ. β τρ α τρ. β τρ α τρ. β τρ. Ιδιωτική κατανάλωση Εγχώρια ζήτηση Δηµόσια κατανάλωση Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων 2) Ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών 1) Τρέχουσες τιµές (δισεκ. ευρώ, εποχικά διορθωµένες) 7.775, , , , ,3 6,2 159, , , , , , , ,0 13,4 117, , , , , , , ,4 28,7 101, , , , , , , ,2 35,0 146, , , , , ,1 432,3 463,4-0,4 38,9 879,4 840, , , ,3 438,7 476,1 9,9 34,7 890,5 855, , , ,2 440,7 479,6 5,4 39,6 904,8 865, , , ,6 445,9 487,2 10,3 36,1 925,6 889, , , ,6 448,5 493,2 9,3 36,0 934,3 898,3 ποσοστό % του ΑΕΠ 100,0 98,3 56,0 20,0 21,9 0,4 1,7 - - Αλυσωτοί δείκτες όγκου (τιµές προηγούµενου έτους, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία 3) ) τριµηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές 0,8 0,2 0,4 0,3 1, ,1 1,7 0,8 1,0 0,0 1,1 1, ,9 1,4 0,3 0,1 0,6 0,2 0, ,8 0,3 0,7 0,9 0,5 0,7 1, ,1 2,5 0,4 0,0-0,1-0,1 0, ,5-0,4 ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές 2,1 1,9 1,6 1,4 2, ,2 6,9 1,6 1,8 1,5 1,5 2, ,7 5,4 2,8 2,6 1,7 2,0 5, ,9 7,7 2,6 2,2 1,7 2,4 4, ,9 5,1 3,2 2,4 2,1 2,2 5, ,0 7,1 3,1 2,9 1,4 2,2 6, ,6 6,0 2,4 2,0 1,6 2,1 4, ,8 5,0 2,6 2,1 1,6 2,2 4, ,1 5,9 2,2 1,9 1,1 1,8 3, ,4 3,8 συµβολή στην τριµηνιαία εκατοστιαία µεταβολή του ΑΕΠ σε εκατοστιαίες µονάδες 0,8 0,2 0,2 0,1 0,3-0,5 0, ,8 1,0 0,0 0,2 0,4 0,4-0, ,3 0,1 0,4 0,0 0,0-0,3 0, ,7 0,9 0,3 0,1 0,3 0,2-0, ,4 0,0 0,0 0,0 0,2-0,1 0,4 - - συµβολή στην ετήσια εκατοστιαία µεταβολή του ΑΕΠ σε εκατοστιαίες µονάδες 2,1 1,9 0,9 0,3 0,5 0,2 0, ,6 1,7 0,9 0,3 0,6 0,0-0, ,8 2,6 1,0 0,4 1,0 0,1 0, ,6 2,2 1,0 0,5 0,9-0,2 0, ,2 2,4 1,2 0,5 1,2-0,4 0, ,1 2,8 0,8 0,4 1,4 0,1 0, ,4 2,0 0,9 0,4 0,9-0,2 0, ,6 2,1 0,9 0,5 1,0-0,2 0, ,2 1,9 0,6 0,4 0,8 0,1 0,3 - - Εξαγωγές 1) Εισαγωγές 1) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Οι εξαγωγές και οι εισαγωγές καλύπτουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες και συµπεριλαµβάνουν το διασυνοριακό εµπόριο εντός της ζώνης του ευρώ. Τα στοιχεία δεν συµφωνούν πλήρως µε τους Πίνακες και ) Συµπεριλαµβάνεται η κτήση µείον η διάθεση τιµαλφών. 3) Τα ετήσια στοιχεία δεν είναι διορθωµένα ως προς τις διαφοροποιήσεις του αριθµού των εργάσιµων ηµερών. Σ50 Μάρτιος 2008

158 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Τιµές, παραγωγή, ζήτηση και αγορές εργασίας 5. 2 Π α ρ α γ ω γ ή κ α ι ζ ή τ η σ η 2. Προστιθέµενη αξία κατά κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας α τρ. β τρ α τρ. β τρ α τρ. β τρ α τρ. β τρ α τρ. β τρ. Γεωργία, θήρα, εκ- µετάλλευση δασών και αλιεία Ορυχεία, µεταποίηση και ενέργεια Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Κατασκευές Εµπόριο, επισκευές, ξενοδοχεία και εστιατόρια, µεταφορές και επικοινωνίες Χρηµατοοικονοµικά, ακίνητα, µισθώσεις και επιχειρηµατικές δραστηριότητες Δηµόσια διοίκηση, εκπαίδευση, υγεία και λοιπές υπηρεσίες Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Τρέχουσες τιµές (δισεκ. ευρώ, εποχικά διορθωµένες) 6.979,9 153, ,5 412, , , ,5 795, ,8 142, ,3 439, , , ,8 838, ,0 138, ,4 481, , , ,1 905, ,7 150, ,4 521, , , ,4 956, ,6 35,4 388,6 124,9 399,7 535,0 433,0 232, ,1 35,9 396,1 128,8 402,4 541,3 437,5 237, ,9 36,4 401,5 129,1 405,9 549,1 440,9 237, ,3 38,8 406,5 131,2 410,5 557,0 445,2 236, ,5 39,6 406,3 132,2 410,4 566,2 447,8 244,1 ποσοστό % της προστιθέµενης αξίας 100,0 1,9 20,4 6,6 20,6 28,0 22,4 - Αλυσωτοί δείκτες όγκου (τιµές προηγούµενου έτους, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία 1) ) τριµηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές 0,7 0,7 0,9 1,2 0,7 0,8 0,2 1,6 0,9 2,1 1,2 1,8 0,6 0,9 0,5 0,0 0,4-1,0 0,6-1,4 0,6 0,7 0,3-0,7 0,7-0,3 1,4 0,4 0,9 0,7 0,2 0,9 0,4 1,2 0,4 0,2 0,0 0,8 0,3 0,2 ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές 2,2 10,5 2,7 0,9 2,6 1,7 1,5 1,0 1,6-6,1 0,9 1,6 1,7 2,7 1,5 1,6 2,7-1,3 3,5 4,4 2,9 3,0 1,3 3,1 2,7 2,3 3,6 3,3 2,8 3,1 1,2 1,6 3,2 0,8 4,2 5,2 3,7 3,4 1,2 3,3 3,2 2,8 3,8 7,1 3,3 3,4 1,3 2,5 2,5 1,6 3,4 2,5 2,7 2,8 1,3 1,4 2,7 1,6 4,1 2,0 2,7 3,1 1,2 1,9 2,4 2,1 3,7 1,0 2,1 3,0 1,3 0,5 συµβολή στην τριµηνιαία εκατοστιαία µεταβολή της προστιθέµενης αξίας σε εκατοστιαίες µονάδες 0,7 0,0 0,2 0,1 0,1 0,2 0,0-0,9 0,0 0,2 0,1 0,1 0,2 0,1-0,4 0,0 0,1-0,1 0,1 0,2 0,1-0,7 0,0 0,3 0,0 0,2 0,2 0,1-0,4 0,0 0,1 0,0 0,0 0,2 0,1 - συµβολή στην ετήσια εκατοστιαία µεταβολή της προστιθέµενης αξίας σε εκατοστιαίες µονάδες 2,2 0,2 0,6 0,1 0,5 0,5 0,3-1,6-0,1 0,2 0,1 0,4 0,7 0,3-2,7 0,0 0,7 0,3 0,6 0,8 0,3-2,7 0,0 0,7 0,2 0,6 0,9 0,3-3,2 0,0 0,8 0,3 0,8 0,9 0,3-3,2 0,1 0,8 0,4 0,7 0,9 0,3-2,5 0,0 0,7 0,2 0,6 0,8 0,3-2,7 0,0 0,8 0,1 0,6 0,9 0,3-2,4 0,0 0,7 0,1 0,4 0,8 0,3 - Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Τα ετήσια στοιχεία δεν είναι διορθωµένα ως προς τις διαφοροποιήσεις του αριθµού των εργάσιµων ηµερών. Μάρτιος 2008 Σ51

159 5. 2 Π α ρ α γ ω γ ή κ α ι ζ ή τ η σ η (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 3. Βιοµηχανική παραγωγή % του συνόλου 1) α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. 100,0 (ε.δ., 2000=100) 82,9 82,9 Μεταποίηση 75,0 Βιοµηχανία πλην κατασκευών 74,0 Βιοµηχανία πλην κατασκευών και ενέργειας Ενδιάµεσα αγαθά 30,0 Κεφαλαιακά αγαθά Καταναλωτικά αγαθά Κατασκευές ,3 103,9 1,3 1,3 1,1 0,8 2,8 0,4-1,0 0,7 1,4 0,4 4,1 108,1 4,0 4,4 4,4 4,9 6,0 2,5 4,2 2,2 0,9 4,1 3,5 111,8 3,4 4,0 3,9 3,8 5,8 2,5 1,2 2,7-0,4 3,6 4,8 110,7 4,0 5,9 6,0 6,7 7,0 4,0 4,2 3,9-7,5 11,0 3,0 111,1 2,8 3,3 3,2 3,2 4,8 2,1 1,3 2,2-0,5 3,1 3,9 112,7 4,0 4,3 4,2 3,5 6,7 3,2 2,2 3,4 1,4 2,2 2,6 112,8 3,0 2,5 2,3 1,8 4,9 0,8-2,4 1,4 5,7-0,2 4,1 112,1 4,1 4,8 4,8 4,2 7,3 2,9 1,7 3,2-1,1 3,1 4,5 113,5 4,6 4,9 4,9 3,5 7,6 5,1 4,6 5,2 1,7 2,9 3,2 112,4 3,4 3,2 3,1 2,8 5,4 1,9 1,2 2,0 3,9 0,8 4,3 113,1 4,3 4,0 3,8 3,2 7,1 2,0 0,5 2,2 6,7 3,1 2,7 112,7 3,1 2,4 2,2 1,9 5,0 0,8-3,6 1,5 6,2-0,8 0,8 112,5 1,4 1,0 0,6 0,2 2,6-0,4-4,4 0,2 4,5-3,3 µηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές (ε.δ.) 0,7-0,6 0,7 0,7 0,4 1,3 0,3-0,3 0,4 0,0 0,3 1,0-1,2 1,2 1,2 1,2 1,4 1,8 3,7 1,4 0,8-0,1-0,9 - -0,9-1,3-1,4-1,4-1,3-1,7-3,8-1,3 0,6-0,3 0,8-0,6 0,6 0,5 0,6 1,0 0,2-0,1 0,2 0,5 0,6-0,6 - -0,4-0,5-0,6-0,7-0,2-0,4-2,0-0,2 0,3-1,0-0,1 - -0,2 0,0 0,0 0,3-0,7-0,1 0,0-0,1 0,6-0,6 22,4 21,5 Διαρκή 3,6 Μη διαρκή 17,9 Ενέργεια 8,9 17,1 4. Νέες παραγγελίες και κύκλος εργασιών βιοµηχανικών κλάδων, λιανικές πωλήσεις και επιβατικά αυτοκίνητα για πρώτη φορά σε κυκλοφορία Νέες παραγγελίες Μεταποίηση 2) (τρέχουσες τιµές) Κύκλος εργασιών Μεταποίηση (τρέχουσες τιµές) Τρέχουσες τιµές Λιανικές πωλήσεις Σταθερές τιµές Επιβατικά αυτοκίνητα για πρώτη φορά σε κυκλοφορία % του συνόλου 1) α τρ. β τρ Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. (ε.δ., 2000=100) 100,0 100,0 (ε.δ., 2000=100) 100,0 100,0 100,0 (ε.δ., 2000=100) 100,0 100,0 Είδη διατροφής, ποτά, καπνός ,2 3,9 110,8 3,6 2,2 106,7 1,2 0,7 1,7 2,3 1, ,5 119,3 9,3 118,9 7,3 2,8 108,3 1,5 0,2 2,4 2,6 4, ,3 128,6 8,1 126,2 6,4 2,3 109,2 0,8-0,4 1,6 2,9 1, ,1 125,2 7,8 124,5 7,6 2,7 109,2 1,6 0,4 2,7 4,2 4, ,7 129,1 10,2 126,0 6,4 2,2 109,2 1,0-0,2 1,7 3,1 2, ,9 128,8 6,4 127,5 6,3 2,5 109,7 1,3-0,6 2,6 5,4 2, ,7 131,3 8,0 127,0 5,2 1,7 108,8-0,7-1,2-0,4-0,2-1, ,0 129,1 5,3 128,3 6,4 2,2 109,6 1,1 0,2 1,4 0,9 2, ,7 127,9 2,3 126,6 2,6 2,8 109,9 1,5-0,1 2,6 9,4 0, ,3 131,3 10,8 127,5 9,4 3,0 109,2 0,8 0,5 1,1 1,8-0, ,2 133,9 11,4 128,1 4,7 1,7 108,7-0,7-1,1-0,7-1,0-2, ,8 128,7 1,6 125,3 1,4 0,8 108,5-1,8-2,5-1,3-1,2-2, , ,0 108,9-0,1-1,0 0, ,3 µηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές (ε.δ.) - -0,3-0,6 0,1 - -0,1 0,1-0,3-0,4 0,3-1,0 - -0,9 - -1,3 0,5-0,2 0,3 0,1 2,0-1,3-1,1-2,7-0,7-0,2 - -0,6-0,4-0,6-3,1-0,5 - -0,9-1,9-0,5-0,2 - -0,5-0,7-0,4-0,6-0,8 - -0,7 - -3,9 - -2,1 0,2 - -0,1-0,5 0,0 0,3 0,6-8, ,8-0,4 0,6 0, ,2 43,7 Λοιπά, πλην ειδών διατροφής 56,3 Υφαντουργία, ένδυση, υπόδηση 10,6 Οικιακός εξοπλισµός 14,8 (ε.δ.) χιλιάδες 3) Πηγές: Eurostat, εκτός από τις στήλες 12 και 13 του Πίνακα 4 της Ενότητας 5.2 (υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων). 1) Το ) Συµπεριλαµβάνονται µεταποιητικοί κλάδοι που λειτουργούν κυρίως βάσει παραγγελιών, οι οποίοι αντιπροσώπευαν το 62,6% της συνολικής µεταποίησης το ) Τα ετήσια και τα τριµηνιαία στοιχεία αποτελούν το µέσο όρο των µηνιαίων στοιχείων για την περίοδο αναφοράς. Σ52 Μάρτιος 2008

160 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Τιµές, παραγωγή, ζήτηση και αγορές εργασίας 5. 2 Π α ρ α γ ω γ ή κ α ι ζ ή τ η σ η (διαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων, 1) εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) 5. Έρευνες για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές Δείκτης οικονοµικού κλίµατος 2) (µακροπρόθεσµος µέσος όρος =100) Δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στη βιοµηχανία 4) Παραγγελίες Μεταποίηση Αποθέµατα έτοιµων προϊόντων Προσδοκίες παραγωγής Χρησιµοποίηση εργοστασιακού δυναµικού 3) (ποσοστά %) 4) Δείκτης εµπιστοσύνης καταναλωτών Χρηµατοοικονοµική κατάσταση το επόµενο 12µηνο Οικονοµική κατάσταση το επόµενο 12µηνο Ανεργία το επόµενο 12µηνο Αποτα- µιεύσεις το επόµενο 12µηνο α τρ. β τρ Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στις κατασκευές Δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στο λιανικό εµπόριο Δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στις υπηρεσίες 4) Παραγγελίες Προσδοκίες απασχόλησης 4) Παρούσα κατάσταση Όγκος αποθεµάτων Αναµενόµενη κατάσταση 4) Επιχειρηµατικό κλίµα Ζήτηση τελευταίων µηνών Ζήτηση τους ερχόµενους µήνες α τρ. β τρ Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΓΔ Οικονοµικών και Χρηµατοπιστωτικών Υποθέσεων). 1) Διαφορές µεταξύ του ποσοστού των ερωτηθέντων που απάντησαν θετικά και του ποσοστού των ερωτηθέντων που απάντησαν αρνητικά. 2) Ο δείκτης του οικονοµικού κλίµατος αποτελείται από το δείκτη επιχειρηµατικών προσδοκιών στη βιοµηχανία, τις υπηρεσίες, τις κατασκευές και το λιανικό εµπόριο και από το δείκτη εµπιστοσύνης των καταναλωτών. Ο δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στη βιοµηχανία έχει συντελεστή στάθµισης 40%, στις υπηρεσίες 30%, στις κατασκευές 5% και στο λιανικό εµπόριο 5%, και ο δείκτης εµπιστοσύνης των καταναλωτών 20%. Τιµές δείκτη οικονοµικού κλίµατος άνω (κάτω) του 100 υποδηλώνουν οικονοµικό κλίµα άνω (κάτω) του µέσου όρου, όπως υπολογίζεται για την περίοδο από το 1990 έως το ) Τα στοιχεία συλλέγονται κάθε Ιανουάριο, Απρίλιο, Ιούλιο και Οκτώβριο. Τα τριµηνιαία στοιχεία είναι µέσοι όροι δύο διαδοχικών ερευνών. Τα ετήσια στοιχεία συνάγονται από τους τρι- µηνιαίους µέσους όρους. 4) Οι δείκτες επιχειρηµατικών προσδοκιών στους διάφορους τοµείς και ο δείκτης εµπιστοσύνης των καταναλωτών υπολογίζονται ως απλοί µέσοι όροι των συνιστωσών. Οι εκτιµήσεις για τα αποθέµατα (στήλες 4 και 17) και την ανεργία (στήλη 10) χρησιµοποιούνται µε αντίθετο πρόσηµο για τον υπολογισµό των δεικτών επιχειρηµατικών προσδοκιών και εµπιστοσύνης των καταναλωτών. Μάρτιος 2008 Σ53

161 5. 3 Α γ ο ρ έ ς ε ρ γ α σ ί α ς 1 ) (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 1. Απασχόληση % του συνόλου 2) 100,0 100, α τρ. β τρ α τρ. β τρ. οικονοµίας Κατά εργασιακό καθεστώς Κατά κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας Εκατοµµύρια (ε.δ.) 2. Ανεργία (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) Μισθωτοί 84,8 15,2 Γεωργία, θήρα, εκµετάλλευση δασών και αλιεία 4,2 Ορυχεία, µεταποίηση και ενέργεια ,298 0,4 0,4 0,8-2,3-1,5 0,3 0,8 0,9 1,6 137,398 0,8 0,7 1,2-1,4-1,3 1,3 1,3 2,2 1,3 138,596 0,9 1,0 0,1-1,0-1,3 2,5 0,7 2,4 1,4 140,681 1,5 1,6 0,8-1,2-0,3 2,7 1,5 3,6 1,7 140,890 1,5 1,7 0,6-1,7-0,1 3,0 1,6 3,9 1,4 141,440 1,5 1,7 0,8-2,6-0,4 4,2 1,3 3,8 1,6 142,334 1,8 2,1 0,1-0,9 0,3 5,9 1,4 4,2 1,1 143,161 1,8 2,1 0,0-2,1 0,4 5,6 1,5 4,4 1,1 143,630 1,9 2,0 1,3-2,3 0,2 4,7 2,4 4,0 1,3 εκατοστιαίες µεταβολές τριµήνου (ε.δ.) 0,288 0,2 0,3-0,5-1,3 0,0 0,9 0,0 1,0 0,1 0,550 0,4 0,4 0,1-0,8 0,0 1,5 0,2 1,0 0,4 0,894 0,6 0,7 0,4 0,8 0,1 1,8 0,7 1,4 0,2 0,827 0,6 0,6 0,5-1,0 0,1 1,2 0,9 1,0 0,5 0,469 0,3 0,3 0,3-1,3 0,1 0,1 0,7 0,7 0,3 17,5 Κατασκευές 7,6 Εµπόριο, επισκευές, ξενοδοχεία και εστιατόρια, µεταφορές και επικοινωνίες Κατά ηλικία 3) Κατά φύλο 4) 25,2 Αυτοαπασχολούµενοι Χρηµατοοικονοµικά, ακίνητα, µισθώσεις και επιχειρηµατικές υπηρεσίες 15,5 Δηµόσια διοίκηση, εκπαίδευση, υγεία και λοιπές υπηρεσίες 30,0 % του συνόλου 2) α τρ. β τρ Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Εκατοµµύρια 100,0 % εργατικού δυναµικού Εκατοµµύρια Ενήλικες Νέοι Άνδρες Γυναίκες 78,1 % εργατικού δυναµικού Εκατοµµύρια 21,9 % εργατικού δυναµικού Εκατοµµύρια ,091 8,8 10,151 7,7 2,940 17,0 6,549 7,9 6,542 9,9 13,316 8,8 10,363 7,8 2,953 17,2 6,711 8,0 6,605 9,9 12,517 8,2 9,781 7,2 2,736 16,1 6,214 7,4 6,302 9,3 11,352 7,4 8,880 6,5 2,472 14,8 5,599 6,6 5,753 8,4 12,004 7,9 9,337 6,9 2,666 15,8 5,926 7,0 6,077 8,9 11,610 7,6 9,098 6,7 2,512 15,0 5,683 6,7 5,927 8,7 11,408 7,4 8,950 6,6 2,459 14,7 5,593 6,6 5,816 8,5 11,273 7,3 8,822 6,4 2,451 14,6 5,587 6,6 5,686 8,3 11,082 7,2 8,680 6,3 2,402 14,4 5,531 6,5 5,551 8,1 11,292 7,3 8,835 6,5 2,457 14,6 5,597 6,6 5,695 8,3 11,196 7,3 8,762 6,4 2,434 14,5 5,558 6,5 5,638 8,2 11,154 7,2 8,737 6,4 2,417 14,5 5,555 6,5 5,599 8,1 11,079 7,2 8,679 6,3 2,400 14,4 5,532 6,5 5,547 8,1 11,012 7,1 8,625 6,3 2,387 14,3 5,505 6,5 5,507 8,0 10,944 7,1 8,576 6,2 2,368 14,2 5,467 6,4 5,477 7,9 49,7 % εργατικού δυναµικού Εκατοµµύρια 50,3 % εργατικού δυναµικού Πηγή: Eurostat. 1) Τα στοιχεία για την απασχόληση αναφέρονται σε αριθµό ατόµων και βασίζονται στο ΕΣΛ 95. Τα στοιχεία για την ανεργία αναφέρονται σε αριθµό ατόµων και ακολουθούν τις συστάσεις της ΔΟΕ. 2) Το. 3) Ενήλικες: άτοµα 25 ετών και άνω, νέοι: άτοµα κάτω των 25 ετών. Ως ποσοστά του εργατικού δυναµικού για την αντίστοιχη ηλικιακή οµάδα. 4) Ως ποσοστά του εργατικού δυναµικού για το αντίστοιχο φύλο. Σ54 Μάρτιος 2008

162 Η Μ Ο Σ Ι Α Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Έ σ ο δ α, δ α π ά ν ε ς κ α ι έ λ λ ε ι µ µ α / π λ ε ό ν α σ µ α 1 ) (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη του ευρώ έσοδα Άµεσοι φόροι 3 Νοικοκυριών 4 Εταιριών 5 Τρέχοντα έσοδα Έµµεσοι φόροι 6 Υπέρ οργάνων της ΕΕ 7 Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης 8 Έσοδα κεφαλαίου 46,6 46,3 12,2 9,2 2,7 13,9 0,6 16,1 8,3 4,9 2,3 0,3 0,3 42,5 47,0 46,7 12,5 9,3 2,9 14,2 0,6 16,1 8,3 4,9 2,3 0,3 0,3 43,0 46,6 46,4 12,7 9,5 2,9 13,9 0,6 15,9 8,2 4,8 2,2 0,3 0,3 42,7 45,8 45,6 12,3 9,3 2,7 13,6 0,6 15,7 8,2 4,7 2,2 0,2 0,3 41,8 45,3 45,0 11,8 9,1 2,5 13,5 0,4 15,7 8,2 4,6 2,1 0,3 0,3 41,3 45,0 44,4 11,4 8,9 2,3 13,5 0,4 15,8 8,2 4,7 2,1 0,6 0,5 41,2 44,6 44,1 11,3 8,6 2,5 13,5 0,3 15,6 8,1 4,5 2,1 0,5 0,4 40,8 45,0 44,5 11,6 8,6 2,6 13,7 0,3 15,5 8,1 4,5 2,2 0,5 0,3 41,1 45,6 45,3 12,2 8,8 3,0 13,9 0,3 15,5 8,1 4,5 2,1 0,3 0,3 41,8 9 Εργοδοτών Εργαζο- µένων 10 Πωλήσεις Κεφαλαιακοί φόροι 13 Δηµοσιονοµική επιβάρυνση 2) Ζώνη του ευρώ δαπάνες Μισθολογική δαπάνη Ενδιάµεση κατανάλωση Τρέχουσες δαπάνες Τόκοι Τρέχουσες µεταβιβάσεις Κοινωνικές παροχές Εκ µέρους οργάνων της ΕΕ 9 10 Κεφαλαιακές δαπάνες Εκ µέρους οργάνων της ΕΕ Επιδοτήσεις Επενδύσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Πρωτογενής δαπάνη 3) ,9 45,1 10,6 4,7 4,6 25,2 22,2 2,1 0,5 3,8 2,4 1,4 0,1 44,3 48,4 44,5 10,6 4,8 4,1 25,1 22,1 2,1 0,5 3,9 2,5 1,4 0,1 44,4 47,7 43,9 10,4 4,8 3,9 24,8 21,7 2,0 0,5 3,8 2,5 1,3 0,0 43,7 47,7 43,8 10,3 4,8 3,8 24,8 21,8 1,9 0,5 3,9 2,5 1,4 0,0 43,9 47,9 44,0 10,4 4,9 3,5 25,2 22,3 1,9 0,5 3,8 2,4 1,4 0,0 44,4 48,1 44,2 10,5 4,9 3,3 25,4 22,6 1,9 0,5 4,0 2,5 1,4 0,1 44,8 47,4 43,6 10,4 5,0 3,1 25,1 22,4 1,7 0,5 3,8 2,4 1,4 0,0 44,3 47,5 43,6 10,4 5,1 3,0 25,2 22,4 1,7 0,5 3,9 2,5 1,4 0,0 44,5 47,2 43,1 10,2 5,0 2,9 25,0 22,2 1,7 0,5 4,1 2,5 1,6 0,0 44,3 3. Ζώνη του ευρώ έλλειµµα/πλεόνασµα, πρωτογενές έλλειµµα/πλεόνασµα και δηµόσια κατανάλωση Έλλειµµα (-)/πλεόνασµα (+) Πρωτογενές Δηµόσια κατανάλωση 4) Κεντρική Τοπική Οργανισµοί έλλειµ- κυβέρνηση αυτοδιοίκησνωνικής κοι- µα(-)/ πλεόνασµα Μισθολογική Ενδιάµεση κατανάλωση ασφάλισης (+) δαπάνη 2 Κυβερνήσεις κρατιδίων οµοσπονδιακών κρατών ,3-2,3-0,2 0,1 0,1 2,3 19,8 10,6 4,7 4,8 1,8 2,3 8,2 11,6-1,4-1,7-0,1 0,1 0,4 2,7 19,9 10,6 4,8 4,8 1,8 2,3 8,3 11,6-1,0-1,4-0,1 0,1 0,5 2,9 19,8 10,4 4,8 4,9 1,8 2,2 8,2 11,6-1,9-1,7-0,4-0,1 0,3 1,9 19,9 10,3 4,8 5,0 1,8 2,2 8,1 11,7-2,6-2,1-0,5-0,2 0,2 0,9 20,3 10,4 4,9 5,1 1,8 2,1 8,2 12,0-3,1-2,4-0,5-0,2 0,0 0,2 20,5 10,5 4,9 5,2 1,9 2,1 8,3 12,2-2,8-2,4-0,4-0,3 0,1 0,3 20,4 10,4 5,0 5,1 1,9 2,1 8,3 12,1-2,6-2,2-0,3-0,2 0,2 0,4 20,5 10,4 5,1 5,2 1,9 2,2 8,2 12,3-1,6-1,6-0,1-0,2 0,3 1,3 20,4 10,2 5,0 5,2 1,9 2,1 8,0 12,3 8 9 Μεταβιβάσεις σε είδος µέσω παραγωγών της αγοράς 10 Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου 11 Πωλήσεις (µείον) 12 Συλλογική κατανάλωση 13 Ατοµική κατανάλωση Χώρες της ζώνης του ευρώ έλλειµµα (-)/πλεόνασµα (+) 5) ΒΕΛ ΓΕΡ ΙΡΛ ΕΛΛ ΙΣΠ ΓΑΛ ΙΤΑ ΚΥΠ ΛΟΥ ΜΑΛ ΟΛΛ ΑΥΣ ΠΟΡ ΣΛΝ 14 ΦΙΝ 15 0,0-4,0 0,4-5,6-0,2-4,1-3,5-6,5 0,5-9,8-3,1-1,6-2,9-2,7 2,5 0,0-3,8 1,3-7,3-0,3-3,6-3,5-4,1-1,2-4,9-1,7-1,2-3,4-2,3 2,3 2,3-3,4 1,2-5,1 1,0-2,9-4,2-2,4-0,1-3,1-0,3-1,6-6,1-1,5 2,7 0,4-1,6 2,9-2,5 1,8-2,5-4,4-1,2 0,7-2,5 0,6-1,4-3,9-1,2 3,8 Πηγές: για τα συγκεντρωτικά στοιχεία της ζώνης του ευρώ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή για στοιχεία που αφορούν το έλλειµµα/πλεόνασµα των επιµέρους χωρών. 1) Τα στοιχεία αφορούν τη ζώνη του ευρώ-13. Έσοδα, δαπάνες και έλλειµµα/πλεόνασµα βάσει του ΕΣΛ 95. Στα στοιχεία δεν περιλαµβάνονται τα έσοδα από τις πωλήσεις αδειών UMTS το 2000 (εάν συνυπολογιστούν αυτά τα έσοδα, το έλλειµµα/πλεόνασµα της ζώνης του ευρώ ανέρχεται σε 0,0% του ΑΕΠ). Συµπεριλαµβάνονται σε ενοποιηµένη βάση οι συναλλαγές που αφορούν τον προϋπολογισµό της ΕΕ. Οι συναλλαγές µεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών-µελών δεν είναι σε ενοποιηµένη βάση. 2) Η δηµοσιονοµική επιβάρυνση περιλαµβάνει τους φόρους και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. 3) Περιλαµβάνει τις συνολικές δαπάνες µείον τις δαπάνες για τόκους. 4) Αντιστοιχεί στην τελική καταναλωτική δαπάνη (Ρ.3) της γενικής κυβέρνησης βάσει του ΕΣΛ 95. 5) Συµπεριλαµβάνονται τα έσοδα από τις πωλήσεις αδειών UMTS, καθώς και πράξεις διακανονισµού συµβάσεων ανταλλαγής επιτοκίων και προθεσµιακών επιτοκίων. Μάρτιος 2008 Σ55

163 6. 2 Χ ρ έ ο ς 1 ) (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη του ευρώ κατά χρηµατοδοτικό µέσο και τοµέα πιστωτών Νόµισµα και καταθέσεις Χρηµατοδοτικό µέσο Δάνεια Βραχυπρόθεσµοι τίτλοι Μακροπρόθεσµοι τίτλοι Εγχώριοι 2) Πιστωτές ,1 2,8 16,2 6,4 48,8 55,6 28,4 13,6 13,7 18,4 72,8 2,7 15,2 5,3 49,6 52,4 26,5 14,5 11,4 20,4 72,0 2,9 14,4 4,2 50,5 48,8 25,3 13,8 9,6 23,2 69,4 2,7 13,2 3,7 49,8 44,3 22,0 12,5 9,8 25,1 68,3 2,8 12,4 4,0 49,2 42,1 20,6 11,2 10,3 26,3 68,1 2,7 11,8 4,5 49,1 40,2 19,3 10,7 10,1 28,0 69,1 2,0 12,3 5,0 49,7 39,4 19,4 11,2 8,8 29,8 69,5 2,2 11,9 5,0 50,5 37,5 18,4 10,8 8,4 32,0 70,3 2,4 11,8 4,7 51,4 35,5 17,3 10,9 7,2 34,8 68,6 2,5 11,4 4,1 50,7 32,9 17,6 8,4 6,9 35,7 ΝΧΙ Λοιπές χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Λοιποί τοµείς Λοιποί 3) 2. Ζώνη του ευρώ κατά εκδότη, διάρκεια και νόµισµα Κεντρική κυβέρνηση Κυβερνήσεις κρατιδίων οµοσπονδιακών κρατών Εκδότης 4) Αρχική διάρκεια Εναποµένουσα διάρκεια Νόµισµα Τοπική αυτοδιοίκηση Οργανισµοί κοινωνικής ασφάλισης Έως 1 έτος Άνω του έτους Κυµαινό- µενου επιτοκίου ,1 62,1 6,0 5,4 0,6 9,4 64,7 8,4 18,1 25,3 30,7 72,1 2,0 72,8 61,1 6,1 5,3 0,4 8,1 64,6 7,5 15,4 26,4 30,9 70,9 1,8 72,0 60,4 6,0 5,1 0,4 7,3 64,7 6,6 13,6 27,9 30,5 69,8 2,1 69,4 58,2 5,9 4,9 0,4 6,5 62,9 5,8 13,4 27,9 28,1 67,5 1,9 68,3 57,1 6,1 4,8 0,4 7,0 61,4 4,9 13,7 26,6 28,0 66,7 1,7 68,1 56,7 6,3 4,8 0,4 7,6 60,5 4,9 15,3 25,0 27,8 66,7 1,5 69,1 56,9 6,5 5,1 0,6 7,8 61,4 4,8 14,7 25,8 28,6 68,0 1,1 69,5 57,3 6,6 5,1 0,4 7,8 61,7 4,6 14,7 26,2 28,7 68,5 1,1 70,3 57,8 6,7 5,3 0,5 7,9 62,4 4,6 14,9 25,7 29,7 69,1 1,2 68,6 56,1 6,6 5,4 0,6 7,5 61,2 4,5 14,4 24,8 29,5 67,7 0,9 Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη Άνω των 5 ετών Ευρώ ή συµ- µετέχον νόµισµα 5) Λοιπά νοµίσµατα 3. Χώρες της ζώνης του ευρώ ΒΕΛ 1 ΓΕΡ 2 ΙΡΛ 3 ΕΛΛ 4 ΙΣΠ 5 ΓΑΛ 6 ΙΤΑ 7 ΚΥΠ 8 98,6 63,8 31,1 97,9 48,7 62,9 104,3 68,9 6,3 69,3 52,0 64,6 56,9 27,9 44,3 94,2 65,6 29,5 98,6 46,2 64,9 103,8 70,2 6,4 72,7 52,4 63,8 58,3 27,6 44,1 92,2 67,8 27,4 98,0 43,0 66,7 106,2 69,1 6,2 70,8 52,3 63,4 63,7 27,4 41,4 88,2 67,5 25,1 95,3 39,7 64,2 106,8 65,2 6,6 64,7 47,9 61,7 64,8 27,1 39,2 ΛΟΥ 9 ΜΑΛ 10 ΟΛΛ 11 ΑΥΣ 12 ΠΟΡ 13 ΣΛΝ 14 ΦΙΝ 15 Πηγές: για τα συγκεντρωτικά στοιχεία της ζώνης του ευρώ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα στοιχεία που αφορούν το χρέος των επιµέρους χωρών. 1) Τα στοιχεία αφορούν τη ζώνη του ευρώ 13. Ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης σε ονοµαστικές αξίες, ενοποιηµένο µεταξύ των υποτοµέων του Δηµοσίου. Δεν έχει γίνει ενοποίηση προκειµένου για τίτλους που κατέχει το Δηµόσιο χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Τα στοιχεία αποτελούν εν µέρει εκτιµήσεις. 2) Πιστωτές που κατοικούν στη χώρα που έχει εκδώσει τα χρεόγραφα. 3) Συµπεριλαµβάνονται κάτοικοι χωρών της ζώνης του ευρώ πλην της χώρας που έχει εκδώσει τα χρεόγραφα. 4) Εξαιρούνται τα χρεόγραφα που κατέχει η γενική κυβέρνηση της χώρας που τα εξέδωσε. 5) Πριν από το 1999 περιλαµβάνονται χρεόγραφα σε ECU, σε εγχώριο νόµισµα και στα νοµίσµατα των άλλων κρατών-µελών που έχουν υιοθετήσει το ευρώ. Σ56 Μάρτιος 2008

164 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ ηµόσια οικονοµικά 6. 3 Μ ε τ α β ο λ ή χ ρ έ ο υ ς 1 ) (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη του ευρώ κατά αιτία, χρηµατοδοτικό µέσο και τοµέα πιστωτών Δανειακές ανάγκες 2) Αιτία µεταβολής Χρηµατοδοτικό µέσο Πιστωτές Διαφορές αποτίµησης 3) Λοιπές µεταβολές όγκου 4) Διαφορές συγκεντρωτικού υπολογισµού 5) Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια Βραχυπρόθεσµοι τίτλοι Μακροπρόθεσµοι τίτλοι Εγχώριοι 6) ,8 2,2-0,3 0,0-0,1 0,1-0,3-0,8 2,8-0,9-0,7 1,5 2,7 2,0 1,6 0,4 0,0 0,0 0,2-0,2-0,9 2,8-1,6-0,2-0,2 3,6 1,0 1,1 0,0 0,0-0,1 0,0-0,5-0,3 1,9-2,1-2,0-0,6 3,1 1,9 1,9-0,1 0,1 0,0 0,2-0,2 0,4 1,4-0,3-0,5-0,8 2,2 2,1 2,7-0,5 0,0 0,0 0,0-0,2 0,7 1,6-0,5-0,5-0,1 2,6 3,1 3,3-0,2 0,0 0,0-0,6 0,9 0,6 2,1 0,4 0,6 0,8 2,7 3,1 3,2-0,1 0,0 0,0 0,2 0,1 0,1 2,7-0,3-0,3 0,1 3,4 3,1 3,1 0,1-0,1 0,0 0,3 0,2-0,1 2,6-0,7-0,4 0,5 3,8 1,5 1,4 0,1 0,0 0,0 0,2 0,1-0,4 1,6-1,0 1,0-2,1 2,5 NXI Λοιποί 7) 2. Ζώνη του ευρώ προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους Λοιπές χρη- µατοπιστωτικές επιχειρήσεις Μεταβολή χρέους Έλλειµµα (-) / πλεόνασµα (+) 8) Προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους 9) Συναλλαγές επί των κυριότερων χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων της γενικής κυβέρνησης Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια Τίτλοι 11) Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Ιδιωτικοποιήσεις Συµµετοχή στο κεφάλαιο επιχειρήσεων Διαφορές αποτίµησης Συναλλαγ- µατικές διαφορές Λοιπές µεταβολές όγκου ,8-2,3-0,5-0,2 0,2 0,0 0,1-0,4-0,7 0,2-0,3 0,0 0,0 0,0 2,0-1,4 0,6 0,0 0,5 0,1 0,0-0,5-0,7 0,1 0,4 0,2 0,0 0,2 1,0 0,0 1,0 1,0 0,7 0,2 0,2 0,0-0,4 0,2 0,0 0,1 0,0 0,0 1,9-1,8 0,0-0,5-0,6 0,1 0,1-0,1-0,3 0,1-0,1 0,0 0,1 0,6 2,1-2,6-0,5 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0-0,3 0,1-0,5-0,1 0,0 0,0 3,1-3,1 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,1-0,2 0,1-0,2-0,1 0,0 0,1 3,1-2,8 0,2 0,3 0,2 0,0 0,1 0,0-0,5 0,2-0,1-0,1 0,0 0,1 3,1-2,6 0,5 0,7 0,4 0,1 0,2 0,1-0,3 0,2 0,1 0,1-0,1-0,2 1,5-1,6-0,1 0,3 0,4-0,1 0,2-0,1-0,4 0,1 0,1 0,0 0,0-0,5 Λοιπά 10) Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αφορούν τη ζώνη του ευρώ 13 και αποτελούν εν µέρει εκτιµήσεις. Ετήσια µεταβολή του ακαθάριστου ονοµαστικού ενοποιηµένου χρέους ως ποσοστό % του ΑΕΠ, δηλ. [χρέος(t) χρέος (t-1)] / ΑΕΠ(t). 2) Οι δανειακές ανάγκες ισούνται εξ ορισµού µε τις συναλλαγές σε κρατικά χρεόγραφα. 3) Συµπεριλαµβάνουν, εκτός από την επίπτωση των µεταβολών των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, διαφορές λόγω µέτρησης στην ονοµαστική αξία (π.χ. έκδοση χρεογράφων υπέρ ή υπό το άρτιο). 4) Συµπεριλαµβάνουν, ιδίως, την επίδραση των σφαλµάτων ταξινόµησης φορέων του Δηµοσίου, καθώς και την επίδραση ορισµένων µορφών ανάληψης χρέους. 5) Διαφορά µεταξύ των µεταβολών του συγκεντρωτικού χρέους, το οποίο προκύπτει από το συγκεντρωτικό άθροισµα του χρέους των επιµέρους χωρών, και του συγκεντρωτικού αθροίσµατος της µεταβολής του χρέους των χωρών, οφειλόµενη στις διακυµάνσεις των συναλλαγµατικών ισοτιµιών οι οποίες χρησιµοποιούνταν για την παρουσίαση σε συγκεντρωτική βάση πριν από το ) Πιστωτές που κατοικούν στη χώρα που έχει εκδώσει τα χρεόγραφα. 7) Συµπεριλαµβάνονται κάτοικοι χωρών της ζώνης του ευρώ εκτός εκείνων που κατοικούν στη χώρα που έχει εκδώσει τα χρεόγραφα. 8) Συµπεριλαµβάνονται τα έσοδα από τις πωλήσεις αδειών UMTS. 9) Διαφορά µεταξύ της ετήσιας µεταβολής του ακαθάριστου ονοµαστικού ενοποιηµένου χρέους και του ελλείµµατος ως ποσοστό του ΑΕΠ. 10) Περιλαµβάνονται κυρίως οι συναλλαγές επί των λοιπών στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού (εµπορικές πιστώσεις, λοιπές απαιτήσεις και υποχρεώσεις και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα). 11) Δεν περιλαµβάνονται τα χρηµατοπιστωτικά παράγωγα. Μάρτιος 2008 Σ57

165 6. 4 Τ ρ ι µ η ν ι α ί α σ τ ο ι χ ε ί α γ ι α τ α έ σ ο δ α, τ ι ς δ α π ά ν ε ς κ α ι τ ο έ λ λ ε ι µ µ α / π λ ε ό ν α σ µ α 1 ) (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη του ευρώ τριµηνιαία έσοδα Άµεσοι φόροι Τρέχοντα έσοδα Έµµεσοι Εισφορές κοινωνικής φόροι ασφάλισης Πωλήσεις Πρόσοδοι περιουσίας Κεφαλαιακά έσοδα Φόροι κεφαλαίου Δηµοσιονοµική επιβάρυνση 2) α τρ. β τρ α τρ. β τρ α τρ. β τρ. α τρ. β τρ. α τρ. β τρ α τρ. β τρ ,4 43,1 11,6 12,4 15,5 1,9 0,9 0,4 0,3 39,7 49,2 48,7 13,5 13,9 16,3 2,9 1,1 0,5 0,3 44,0 41,9 41,5 10,1 12,7 15,4 1,7 0,8 0,4 0,2 38,5 45,6 45,1 12,6 12,7 15,5 2,0 1,6 0,5 0,3 41,1 43,5 43,1 11,2 12,8 15,5 1,9 0,8 0,4 0,3 39,6 49,2 48,6 13,4 14,1 16,3 3,0 0,9 0,6 0,3 44,1 41,9 41,4 9,7 12,8 15,6 1,7 0,7 0,5 0,2 38,3 45,9 44,4 12,0 12,7 15,7 2,0 1,3 1,5 1,2 41,6 42,8 42,3 10,8 12,7 15,5 1,9 0,7 0,5 0,2 39,2 49,2 48,2 13,1 14,2 16,2 2,9 0,8 1,0 0,3 43,8 41,4 40,9 9,5 12,8 15,3 1,7 0,7 0,4 0,3 38,0 45,0 44,2 12,1 13,0 15,3 2,0 0,9 0,8 0,6 41,0 42,6 42,1 10,6 12,6 15,4 1,9 0,7 0,5 0,3 38,9 49,2 48,3 13,0 14,4 16,2 2,9 0,8 1,0 0,4 43,9 42,0 41,5 9,9 12,9 15,3 1,7 0,6 0,5 0,3 38,4 44,7 44,1 11,9 13,3 15,2 2,0 1,0 0,6 0,3 40,7 43,3 42,6 11,0 12,9 15,2 1,9 0,8 0,7 0,3 39,4 49,4 48,6 13,4 14,3 16,1 3,0 0,9 0,8 0,3 44,2 42,6 42,1 10,2 13,3 15,2 1,7 0,8 0,5 0,3 39,0 45,9 45,4 12,6 13,6 15,3 2,0 1,2 0,5 0,3 41,8 43,6 43,1 11,4 12,9 15,3 1,9 0,8 0,5 0,3 39,9 49,9 49,3 14,2 14,4 16,0 2,9 0,9 0,7 0,3 44,9 42,4 42,0 10,4 13,4 14,9 1,7 0,9 0,4 0,3 39,0 46,3 45,9 13,1 13,7 15,2 1,9 1,2 0,5 0,3 42,2 43,8 43,4 12,1 12,8 15,0 1,9 0,8 0,5 0,3 40,2 2. Ζώνη του ευρώ τριµηνιαία στοιχεία για τις δαπάνες και το έλλειµµα/πλεόνασµα Μισθολογική δαπάνη Ενδιάµεση κατανάλωση Τρέχουσες δαπάνες Τόκοι Κοινωνικές παροχές Κεφαλαιακές δαπάνες Επενδύσεις Έλλειµµα(-)/ πλεόνασµα(+) Τρέχουσες µεταβιβάσεις Επιδοτήσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Πρωτογενές έλλειµµα(-)/ πλεόνασµα(+) α τρ. β τρ α τρ. β τρ α τρ. β τρ. α τρ. β τρ. α τρ. β τρ α τρ. β τρ ,1 42,4 10,0 4,6 3,8 24,1 20,8 1,4 3,7 2,5 1,2-2,7 1,2 51,2 46,3 11,0 5,7 3,6 26,0 22,1 1,7 4,9 3,2 1,7-2,1 1,5 46,2 42,8 10,3 4,3 3,7 24,5 21,2 1,3 3,5 2,0 1,5-4,3-0,7 46,7 43,2 10,3 4,9 3,6 24,4 21,2 1,3 3,4 2,3 1,1-1,0 2,5 46,8 43,2 10,0 4,7 3,5 24,9 21,5 1,4 3,7 2,5 1,2-3,3 0,2 50,9 46,5 11,1 5,7 3,3 26,4 22,7 1,6 4,4 2,8 1,6-1,7 1,6 46,8 43,3 10,3 4,5 3,5 25,0 21,5 1,3 3,5 1,9 1,6-5,0-1,5 47,3 43,7 10,4 4,8 3,4 25,2 21,7 1,3 3,6 2,3 1,2-1,4 2,0 47,0 43,3 10,2 4,8 3,3 25,0 21,6 1,3 3,7 2,5 1,2-4,2-0,9 51,2 46,3 11,0 5,7 3,1 26,5 22,9 1,5 4,8 3,3 1,6-1,9 1,2 46,4 43,1 10,3 4,6 3,2 25,0 21,4 1,2 3,4 1,9 1,5-5,1-1,9 46,5 43,2 10,4 4,9 3,1 24,8 21,5 1,2 3,3 2,3 1,0-1,5 1,6 46,0 42,6 9,9 4,7 3,2 24,9 21,5 1,3 3,4 2,5 1,0-3,4-0,3 50,7 45,8 11,0 5,7 3,0 26,1 22,7 1,4 4,9 3,1 1,8-1,5 1,5 46,9 43,2 10,3 4,7 3,1 25,2 21,4 1,2 3,7 1,9 1,9-4,9-1,8 46,4 43,0 10,2 5,0 3,2 24,6 21,4 1,1 3,4 2,4 1,1-1,7 1,5 45,8 42,3 9,9 4,8 2,9 24,7 21,4 1,2 3,5 2,5 1,0-2,5 0,4 50,7 45,9 11,1 5,8 2,8 26,2 22,7 1,4 4,8 3,1 1,7-1,3 1,5 45,6 42,4 10,1 4,5 3,0 24,9 21,3 1,2 3,1 1,9 1,3-3,0 0,0 46,0 42,6 10,3 4,9 3,1 24,3 21,3 1,1 3,3 2,4 1,0-0,1 3,0 46,2 41,9 9,8 4,7 2,9 24,5 21,2 1,2 4,2 2,5 1,8-2,6 0,3 50,7 45,3 10,7 5,9 2,7 26,0 22,4 1,4 5,4 3,2 2,2-0,8 1,9 44,6 41,4 9,9 4,5 2,9 24,1 20,6 1,1 3,2 2,0 1,2-2,1 0,8 45,0 41,7 10,0 4,9 3,1 23,8 20,8 1,0 3,3 2,4 0,9 1,3 4,4 44,6 41,2 9,6 4,6 2,9 24,0 20,8 1,2 3,5 2,5 0,9-0,8 2,1 Πηγή: Υπολογισµοί της µε βάση στοιχεία της Eurostat και εθνικά στοιχεία. 1) Τα έσοδα, οι δαπάνες και το έλλειµµα/πλεόνασµα υπολογίζονται βάσει του ΕΣΛ 95. Δεν περιλαµβάνονται οι συναλλαγές που καταγράφονται στον προϋπολογισµό της ΕΕ και αφορούν φορείς εκτός του τοµέα της κυβέρνησης. Διαφορετικά, και εξαιρουµένων των στοιχείων που υποβάλλονται µε διαφορετικές προθεσµίες, τα τριµηνιαία στοιχεία είναι συνεπή µε τα ετήσια. Τα στοιχεία δεν είναι εποχικώς διορθωµένα. 2) Η δηµοσιονοµική επιβάρυνση περιλαµβάνει τους φόρους και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Σ58 Μάρτιος 2008

166 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ ηµόσια οικονοµικά 6. 5 Χ ρ έ ο ς κ α ι µ ε τ α β ο λ ή τ ο υ χ ρ έ ο υ ς σ ε τ ρ ι µ η ν ι α ί α β ά σ η (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη ευρώ χρέος (σύµφωνα µε τον ορισµό της Συνθήκης του Μάαστριχτ) κατά χρηµατοδοτικό µέσο 1) Χρηµατοδοτικά µέσα 2004 α τρ. β τρ. α τρ. β τρ α τρ. β τρ. Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια Βραχυπρόθεσµοι τίτλοι Μακροπρόθεσµοι τίτλοι ,5 2,2 11,9 5,0 50,5 70,9 2,2 11,9 5,2 51,5 71,6 2,3 11,7 5,2 52,4 71,1 2,4 11,8 5,2 51,8 70,3 2,4 11,8 4,7 51,4 70,7 2,5 11,7 4,9 51,5 70,8 2,5 11,6 4,9 51,8 70,3 2,5 11,6 4,7 51,4 68,6 2,5 11,4 4,1 50,7 68,9 2,4 11,4 4,8 50,3 69,1 2,2 11,1 5,1 50,7 68,1 2,1 11,0 5,2 49,8 2. Ζώνη του ευρώ προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους 2004 α τρ. β τρ. α τρ. β τρ α τρ. β τρ. Μεταβολή Έλλειµµα(-) / χρέους πλεόνασµα(+) Προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους Συναλλαγές επί βασικών χρηµατοοικονοµικών στοιχείων της γενικής κυβέρνησης Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια ,0-1,5-4,5-3,3-2,6 0,1-0,2-0,6 0,0-1,2-3,0 7,3-4,9 2,4 2,4 1,3 0,3 0,3 0,4 0,0 0,0 7,3 5,4-1,7 3,7 3,3 2,5 0,0 0,3 0,5 0,1 0,3 5,3 0,6-2,5-2,0-2,4-2,3 0,0 0,3-0,4 0,0 0,4 0,5-0,6-1,3-1,9-0,4 0,0 0,0-0,3-0,1-0,1-1,4-0,5 4,9-3,0 1,9 1,3 1,0 0,1 0,6-0,5-0,3 0,9 5,1 3,3-0,1 3,2 3,2 2,5 0,1 0,4 0,2 0,6-0,6 2,7 1,2-2,6-1,4-0,9-0,7-0,1 0,1-0,1 0,2-0,7 1,0-3,1-0,8-3,8-2,1-1,2-0,6-0,1-0,2-0,1-1,6-2,9 4,8-2,1 2,7 1,8 1,0 0,2 0,6 0,0-0,3 1,2 5,2 3,8 1,3 5,1 4,8 4,1 0,0 0,5 0,2 0,1 0,2 3,7-0,5-0,8-1,3-1,8-2,2 0,1 0,3 0,0 0,0 0,5-0,6 Τίτλοι Μετοχές και λοιπές συµ- µετοχές Επιδράσεις αποτίµησης και άλλες µεταβολές του όγκου Λοιπά Υπόµνηση: Δανειακές ανάγκες 28 Έλλειµµα, δανειακές ανάγκες και µεταβολή χρέους (κινητό άθροισµα τεσσάρων τριµήνων ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 29 Χρέος σύµφωνα µε τον ορισµό της Συνθήκης του Μάαστριχτ (ετήσια µεταβολή του λόγου χρέους/αεπ και βασικοί παράγοντες) Πηγή: Υπολογισµοί της µε βάση στοιχεία της Eurostat και εθνικά στοιχεία. 1) Τα στοιχεία για τα αποθέµατα σε ένα τρίµηνο t υπολογίζονται ως ποσοστό % του συνόλου του ΑΕΠ για το τρίµηνο t και τα προηγούµενα τρία τρίµηνα. Μάρτιος 2008 Σ59

167 7 Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Ε Σ Σ Υ Ν Α Λ Λ Α Γ Ε Σ Κ Α Ι Θ Ε Σ Ε Ι Σ 7. 1 Σ υ ν ο π τ ι κ ό ι σ ο ζ ύ γ ι ο π λ η ρ ω µ ώ ν 1 ) (δισεκ. ευρώ, καθαρή κίνηση) α τρ. β τρ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Δεκ. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδή- µατα Τρέχουσες µεταβιβάσεις Ισοζύγιο κεφαλαιακών µεταβιβάσεων Καθαρές χορηγήσεις/δανεισµός προς/από τις λοιπές χώρες (στήλες 1+6) Ισοζύγιο χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών ,5 47,9 31,6 1,9-72,9 11,3 19,9 24,2-208,8 141,3-16,4 90,1 18,0-44,1-12,9 23,0 35,1 6,1-77,1 9,1-3,7 118,0-136,4 276,4 2,5-23,2-1,3-114,3 13,1 60,7 42,4-6,6-83,4 14,7 27,8 1,5-108,4 232,5-123,2 5,5-4,9-29,3 16,4 16,9 7,6 7,3-15,4 4,6 21,0-42,2-52,5 116,9-2,7-101,4-2,4 21,2-0,2 8,6 7,8 4,7-21,2 5,0 4,8 4,7-14,6 129,8-16,4-92,5-1,6-9,5-4,9 20,1 12,6-21,1-16,5 2,4-2,4 23,6-66,8 72,4-23,2 45,4-4,2-21,2 9,8 18,5 14,4 2,1-25,2 1,2 11,0 90,6-37,8 76,2-32,5 88,2-3,6-101,6 8,4 13,6 7,6 7,8-20,5 6,0 14,4-117,4 10,8-45,9-51,1-35,6 4,5 102,9 14,5 4,8 3,5 5,9 0,2 3,3 17,8-32,9-24,6 24,3-5,5-25,3-1,9 15,1-3,7-4,2 1,1 1,1-1,7 2,2-1,4 42,7-13,8 42,7-4,2 20,9-3,0-41,2-3,6 2,6 2,9 3,0-12,1 1,1-2,4 2,0-3,2 22,9-7,9-9,3-0,5 0,5 7,1 10,1 3,8 0,6-7,4 1,6 8,7-39,9 2,4 64,2-4,3-104,1 1,9 31,2-4,6 4,5 3,2-4,6-7,7 0,6-4,0 41,2-8,4 1,1-9,9 59,9-1,5-37,2-12,7 4,3 3,4-15,4-5,1 1,8-10,9-3,7-26,3 3,2-2,9 23,0-0,7 14,6 12,4 11,3 6,0-1,1-3,8 0,0 12,4-13,9-32,1 68,1-10,4-37,6-1,9 1,5 4,8 7,9 4,8-0,2-7,7 0,8 5,6 45,9-0,7 25,4-12,9 37,0-2,9-51,4 0,4 4,0 3,6 1,1-8,3 0,1 0,5 58,6 0,3 1,9-8,4 63,9 1,0-59,1 4,6 6,5 6,1 1,2-9,2 0,3 4,9-13,9-37,4 48,9-11,1-12,6-1,6 9,0 3,9 8,7 3,1 2,3-10,3 1,2 5,1-80,6 21,3-56,1-6,9-38,3-0,5 75,5 2,7 6,3 2,3 1,0-6,9 1,1 3,8-13,1 10,6 8,7-31,6-1,0 0,2 9,3 1,9-1,5 2,2 4,5-3,3 3,6 5,6-23,6-21,0 1,5-12,6 3,7 4,8 18,1 σωρευτικές συναλλαγές 12µήνου 13,1 60,7 42,4-6,6-83,4 14,7 27,8 1,5-108,4 232,5-123,2 5,5-4,9-29,3 Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Λοιπές επενδύσεις Συναλλαγ- µατικά διαθέσιµα Τακτοποιητέα στοιχεία 30 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο τ ρ ε χ ο υ σ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν (δισεκ. ευρώ) Πηγή:. 1) Η πρακτική που ακολουθείται ως προς τα πρόσηµα εξηγείται στις γενικές σηµειώσεις. Σ60 Mάρτιος 2008

168 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 2 Τ ρ έ χ ο υ σ ε ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς κ α ι κ ε φ α λ α ι α κ έ ς µ ε τ α β ι β ά σ ε ι ς (δισεκ. ευρώ, κίνηση) 1. Σύνοψη τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών µεταβιβάσεων α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Εισπράξεις Πληρω- µές Υπόλοιπο Εισπράξεις Πληρω- µές Τρέχουσες συναλλαγές Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδήµατα Τρέχουσες µεταβιβάσεις Εισπράξεις Πληρω- µές Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Εισπράξεις Πληρω- µές Εισπράξεις Εµβάσµατα εργαζοµένων Πληρωµές Εµβάσµατα εργαζοµένων Εισπράξεις Πληρω- µές , ,6 8, , ,2 399,7 368,2 364,2 362,3 85,1 5,3 158,0 13,1 24,1 12, , ,7-12, , ,0 426,1 391,0 463,9 457,8 86,9 5,3 164,0 15,5 23,7 14, , ,6 13, , ,4 465,5 423,1 535,2 541,8 85,8-169,2-25,9 11,3 639,7 623,3 16,4 374,8 357,9 109,3 101,6 127,6 120,3 28,1 1,4 43,5 4,4 8,8 4,2 615,8 616,0-0,2 361,3 352,8 105,3 97,5 122,4 117,7 26,7 1,4 48,0 4,6 7,8 2,8 646,6 651,5-4,9 373,3 353,2 115,0 102,4 139,7 160,8 18,6 1,6 35,1 4,9 4,9 2,5 650,8 641,1 9,8 375,3 356,8 126,2 111,8 133,5 131,4 15,9 1,7 41,1 5,2 4,1 2,8 678,4 670,0 8,4 395,2 381,6 119,0 111,5 139,6 131,9 24,6-45,1-9,1 3,2 230,7 226,8 3,9 140,5 131,8 41,0 37,8 44,9 42,6 4,3. 14,6. 2,0 0,8 223,7 221,1 2,7 136,4 130,1 37,5 35,2 44,7 43,7 5,2. 12,1. 2,2 1,1 224,0 222,1 1,9 118,3 119,7 40,6 38,4 50,1 45,6 15,1. 18,4. 4,9 1,3 εποχικώς διορθωµένα στοιχεία 621,9 619,6 2,3 367,3 351,8 108,8 100,1 123,5 123,9 22,2. 43, ,4 622,5 7,9 366,7 351,6 114,5 102,7 126,6 128,1 22,6. 40, ,4 638,1 4,3 372,0 354,9 115,4 105,9 132,7 137,1 22,3. 40, ,6 656,0 7,6 383,5 367,5 117,6 105,2 141,0 140,7 21,4. 42, ,1 661,0-4,9 383,3 372,0 118,0 109,1 136,1 135,1 18,8. 44, ,2 215,4 3,8 125,9 121,7 38,4 35,0 47,2 44,8 7,7. 13, ,0 218,9 3,2 129,1 121,9 39,6 35,4 46,3 47,1 7,0. 14, ,3 221,7 0,6 128,6 123,9 39,6 34,9 47,5 48,7 6,7. 14, ,6 218,4 3,1 129,2 120,7 38,8 36,0 47,7 45,5 5,9. 16, ,1 218,8 2,3 128,8 122,9 39,3 35,8 47,5 47,3 5,5. 12, ,5 223,7-10,3 125,3 128,5 39,9 37,3 40,9 42,3 7,4. 15, Ι σ ο ζ ύ γ ι ο α γ α θ ώ ν (δισεκ. ευρώ, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, κινητός µέσος τριών µηνών) 32 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο υ π η ρ ε σ ι ώ ν (δισεκ. ευρώ, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, κινητός µέσος τριών µηνών) Πηγή:. Μάρτιος 2008 Σ61

169 7. 2 Τ ρ έ χ ο υ σ ε ς κ α ι κ ε φ α λ α ι α κ έ ς µ ε τ α β ι β ά σ ε ι ς (δισεκ. ευρώ) 2. Ισοζύγιο εισοδηµάτων (συναλλαγές) Μισθολογική δαπάνη Εισόδηµα από επενδύσεις Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Λοιπές επενδύσεις Μετοχές Χρεόγραφα Μετοχές Χρεόγραφα α τρ. β τρ. Εισπράξεις Πληρω- µές Εισπράξεις Πληρω- µές Εισπράξεις Επανεπενδυθέντα κέρδη Πληρωµές Επανεπενδυθέντα κέρδη Εισπράξεις Πληρω- µές Εισπράξεις Πληρω- µές Εισπράξεις Πληρω- µές Πληρω- µές Πληρω- µές ,3 7,6 275,9 293,4 99,6 37,1 78,4 31,4 12,8 12,6 23,8 54,2 72,6 75,6 67,2 72,6 15,4 9,2 348,8 353,1 127,0 32,1 89,1-10,2 14,2 13,6 31,7 69,6 82,1 80,4 93,9 100,4 16,0 9,9 447,8 447,9 151,4 27,0 94,2 40,3 18,5 16,7 39,0 99,0 101,5 87,2 137,4 150,9 4,0 3,0 109,2 108,8 34,9 13,3 23,4 13,0 4,6 4,2 8,7 21,5 26,3 21,2 34,8 38,6 4,2 2,6 123,4 117,8 42,5 7,6 26,2 9,1 5,2 5,0 8,2 19,1 27,9 23,4 39,6 44,1 4,0 1,9 118,5 115,8 34,4 15,6 22,5 6,5 5,1 4,9 9,6 18,2 27,8 25,4 41,6 44,8 4,0 2,5 135,6 158,3 38,8 4,1 23,0 2,1 5,7 4,8 16,0 52,9 28,7 28,3 46,4 49,4 4,2 3,1 129,3 128,3 36,2 14,7 22,1 12,0 5,5 5,1 11,0 23,9 30,8 26,8 45,8 50, Γ ε ω γ ρ α φ ι κ ή κ α τ α ν ο µ ή (δισεκ. ευρώ) (σωρευτικές συναλλαγές) Τρέχουσες συναλλαγές Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδήµατα από τα οποία: εισοδήµατα από επενδύσεις Τρέχουσες µεταβιβάσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Τρέχουσες συναλλαγές Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδήµατα από τα οποία: εισοδήµατα από επενδύσεις Τρέχουσες µεταβιβάσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Τρέχουσες συναλλαγές Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδήµατα από τα οποία: εισοδήµατα από επενδύσεις Τρέχουσες µεταβιβάσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Πηγή:. δ τρ. έως γ τρ Ευρωπαϊκή Ένωση 27 (εκτός της ζώνης του ευρώ) Δανία Σουηδίσίλειο Ην. Βα- Λοιπές Όργανα χώρες της ΕΕ της ΕΕ Απαιτήσεις 2.552,9 977,0 53,7 84,0 501,7 277,3 60,2 29,9 33,9 72,6 28,3 56,1 86,5 164,9 401,2 702, ,7 541,5 33,8 54,5 232,9 220,2 0,0 17,1 18,2 59,2 21,8 34,5 65,1 84,5 198,3 444,5 455,7 165,0 9,5 12,3 109,2 28,2 5,9 4,5 6,7 10,1 4,9 10,6 9,4 44,9 79,8 119,9 523,2 205,3 10,0 16,5 146,1 26,3 6,4 8,1 8,3 3,1 1,7 10,8 11,9 29,6 115,2 129,3 506,9 199,8 9,9 16,4 144,4 26,1 3,0 8,1 8,2 3,1 1,7 10,7 11,8 23,1 113,8 126,7 89,3 65,2 0,5 0,7 13,5 2,7 47,8 0,2 0,6 0,2 0,0 0,3 0,1 5,9 7,9 8,7 25,6 21,0 0,0 0,0 0,9 0,1 19,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 0,1 0,4 0,9 2,7 Υποχρεώσεις 2.531,9 837,4 42,0 76,8 406,0 216,0 96,5-27, ,6-159,6 363, ,7 420,2 28,2 49,5 171,3 171,2 0,0 23,1 12,6 159,3 17,9 55,0 85,4 73,5 135,3 438,4 413,3 134,3 7,9 10,0 86,2 30,1 0,1 4,0 6,4 9,2 3,4 7,8 7,5 32,9 87,5 120,3 530,2 178,7 5,5 16,5 138,2 10,8 7,7-6, ,4-47,5 134,2-520,2 172,7 5,4 16,4 136,9 6,3 7,7-6, ,3-47,1 133,2-167,6 104,2 0,4 0,9 10,4 3,9 88,7 1,4 1,9 2,1 0,6 0,4 0,5 5,6 6,5 44,4 12,3 1,8 0,0 0,1 0,9 0,3 0,4 0,1 0,1 0,1 0,2 0,1 0,0 0,7 1,7 7,5 Καθαρά υπόλοιπα 21,0 139,6 11,7 7,2 95,7 61,3-36,3-6, ,5-5,3 37,7-64,0 121,3 5,6 5,0 61,6 49,0 0,0-6,0 5,6 11,0 3,9-20,5-20,3 11,0 63,0 6,1 42,4 30,7 1,5 2,3 23,0-2,0 5,8 0,5 0,3 0,9 1,4 2,7 1,9 12,0-7,7-0,4-7,1 26,7 4,5 0,0 8,0 15,5-1,3-1, , ,0-19, ,3 27,0 4,5 0,0 7,5 19,8-4,7-1, , ,0-19, ,3-39,1 0,1-0,1 3,1-1,2-40,9-1,2-1,2-1,9-0,6-0,1-0,3 0,3 1,4-35,6 13,3 19,3 0,0-0,1 0,0-0,2 19,5-0,1-0,1 0,0-0,2 0,4 0,0-0,3-0,9-4,8 Κίνα Ινδία Ρωσία Βραζιλία Καναδάς Ιαπωνία Ελβετία ΗΠΑ Λοιπά Σ62 Mάρτιος 2008

170 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 3 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης τέλους περιόδου, συναλλαγές και λοιπές µεταβολές στη διάρκεια της περιόδου) 1. Συνοπτικό ισοζύγιο χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών 1) Πληρωµές Καθαρά ως ποσοστό του ΑΕΠ Πληρωµές Καθαρά Άµεσες επενδύσεις Πληρωµές Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Εισπράξεις Εισπράξεις Εισπράξεις Εισπράξεις Πληρωµές Λοιπές επενδύσεις Πληρωµές Καθαρά χρηµατο- οικονο- µικά παράγωγα Εισπράξεις Συναλλαγµατικά διαθέσιµα β τρ β τρ β τρ Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ β τρ β τρ Υπόλοιπα (διεθνής επενδυτική θέση) 7.817, ,3-790,7 104,4 115,0-10, , , , ,9-19, , ,3 306, , ,8-888,7 110,5 121,9-11, , , , ,3-37, , ,5 281, , ,7-837,7 133,1 143,5-10, , , , ,5-46, , ,6 320, , , ,4 144,4 156,6-12, , , , ,2-43, , ,0 325, , , ,6 154,8 168,5-13, , , , ,5-11, , ,1 325, , , ,9 155,8 170,6-14, , , , ,7-0, , ,9 340,5 Μεταβολές υπολοίπων 509,9 593,8-83,9 6,8 7,9-1,1 162,6 257,7 363,5 341,4-7,2 50,4-5,2-59,4 786,4 884,4-98,0 10,1 11,4-1,3 151,9 158,8 381,2 495,4-17,5 296,6 230,2-25, , ,9 51,0 26,4 25,7 0,6 488,2 204,6 840, ,2-8,9 766,4 840,2 39, , ,3-186,7 17,3 19,5-2,2 266,5 211,2 564,7 854,8 2,7 623,0 583,4 5,7 579,6 691,6-112,0 26,3 31,4-5,1 176,3 87,0 220,5 357,0 14,0 174,9 247,6-6,2 236,5 355,9-119,4 10,8 16,2-5,4 56,0 78,8 7,8 55,2 10,9 146,7 221,8 15,2 Συναλλαγές 664,7 649,5 15,2 8,9 8,7 0,2 146,8 136,5 281,5 337,2 13,8 250,4 175,7-27,8 814,4 797,6 16,8 10,5 10,2 0,2 163,1 96,3 344,7 416,8 8,3 310,7 284,5-12, , ,0-24,2 16,5 16,8-0,3 355,4 146,7 412,1 553,4 16,4 566,8 656,9-18, , ,6-118,0 18,8 20,2-1,4 334,3 197,9 535,0 811,4-2,5 721,5 698,3 1,3 482,2 505,8-23,6 21,9 23,0-1,1 111,6 44,7 153,0 225,4 23,2 190,3 235,7 4,2 407,3 497,9-90,6 18,6 22,7-4,1 109,4 71,6 34,0 110,2 32,5 227,8 316,1 3,6 297,8 180,4 117,4 12,9 7,8 5,1 66,5 77,3 76,2 30,2 51,1 108,5 72,8-4,5 55,2 113,8-58, ,9 28,3-5,8-3,9 8,4 25,6 89,5-1,0 261,1 247,2 13, ,8 19,3-7,1 41,8 11,1 198,7 186,1 1,6 236,3 155,7 80, ,0 45,3 68,2 12,1 6,9 136,7 98,3 0,5 163,0 149,9 13, ,8 31,3 35,2 43,9 31,6 75,7 74,7-0,2-101,6-125,2 23, ,7 0,7-27,3-25,7 12,6-103,9-100,2-4,8 Λοιπές µεταβολές -154,8-55,6-99,2-2,1-0,7-1,3 15,7 121,2 82,0 4,1-21,0-200,0-180,9-31,6-27,9 86,8-114,7-0,4 1,1-1,5-11,2 62,5 36,4 78,6-25,8-14,1-54,3-13,3 792,1 716,9 75,2 9,8 8,9 0,9 132,8 57,9 427,9 475,8-25,3 199,6 183,2 57,1-127,0-58,2-68,7-1,5-0,7-0,8-67,8 13,3 29,7 43,4 5,1-98,5-114,9 4,4 97,4 185,8-88,4 4,4 8,4-4,0 64,7 42,3 67,6 131,6-9,2-15,4 11,9-10,4-170,8-142,0-28,8-7,8-6,5-1,3-53,4 7,2-26,3-55,0-21,6-81,2-94,2 11,6 Λοιπές µεταβολές λόγω µεταβολών συναλλαγµατικής ισοτιµίας -433,2-179,8-253,4-5,8-2,4-3,4-101,8 26,9-103,8-49, ,5-156,9-32,1-182,4-138,1-44,3-2,3-1,8-0,6-34,7 8,2-67,3-92,1. -71,0-54,2-9,4 371,6 221,3 150,3 4,6 2,7 1,9 83,2-20,9 120,5 125,5. 149,3 116,8 18,7-292,2-140,3-151,9-3,5-1,7-1,8-65,9 14,4-84,8-51, ,3-103,6-15,2 Λοιπές µεταβολές λόγω µεταβολών των τιµών 218,9 158,4 60,5 2,9 2,1 0,8 74,1 32,5 165,4 125,8-21,0.. 0,4 119,2 243,1-123,9 1,5 3,1-1,6 37,8 28,2 110,3 214,9-25,8.. -3,1 287,1 351,4-64,3 3,6 4,4-0,8 74,0 55,8 196,2 295,6-25,3.. 42,2 317,8 272,1 45,7 3,8 3,2 0,5 75,6 46,2 220,7 225,9 5,1.. 16,4 Λοιπές µεταβολές λόγω λοιπών προσαρµογών 59,5-34,3 93,8 0,8-0,5 1,3 43,4 61,7 20,4-72,0. -4,5-24,0 0,2 35,3-18,2 53,5 0,5-0,2 0,7-14,3 26,2-6,5-44,2. 56,9-0,2-0,7 133,4 144,3-10,9 1,7 1,8-0,1-24,4 23,1 111,2 54,8. 50,3 66,4-3,7-152,6-190,0 37,4-1,8-2,3 0,4-77,5-47,3-106,2-131,4. 27,8-11,3 3,3 Ρυθµοί αύξησης υπολοίπων 9,2 8, ,4 7,4 12,4 10,5. 9,5 6,1-7,9 10,3 9, ,5 4,6 12,8 11,4. 11,4 9,6-4,1 15,0 13, ,9 6,5 13,0 13,1. 18,3 20,1-5,9 15,0 14, ,1 8,1 13,9 16,0. 19,4 17,6 0,3 17,2 16, ,2 6,9 14,0 16,7. 24,4 20,6 3,5 17,2 16, ,9 8,2 11,2 15,4. 25,7 22,5 3,6 14,9 13, ,3 10,2 9,2 10,7. 20,5 19,7 1,5 Πηγή:. 1) Τα καθαρά χρηµατοοικονοµικά παράγωγα περιλαµβάνονται στις εισπράξεις. Μάρτιος 2008 Σ63

171 7. 3 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης τέλους περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 2. Άµεσες επενδύσεις Από κατοίκους της ζώνης του ευρώ στο εξωτερικό Από µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ στη ζώνη του ευρώ 2007 β τρ α τρ. β τρ Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ β τρ. Μετοχικό κεφάλαιο και επανεπενδυθέντα κέρδη ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιπά κεφάλαια (κυρίως δάνεια µεταξύ εταιριών) ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Υπόλοιπα (διεθνής επενδυτική θέση) 2.809, ,8 178, ,8 518,6 4,2 514, , ,2 55, ,0 606,5 8,4 598, , ,5 211, ,3 565,4 3,6 561, , ,8 59, ,1 619,0 7,8 611, , ,1 228, ,8 638,0 7,6 630, , ,3 57, ,0 653,7 13,4 640, , ,8 240, ,3 644,2 7,1 637, , ,5 57, ,8 676,4 13,7 662,7 Συναλλαγές 355,4 296,6 12,1 284,5 58,8 0,2 58,6 146,7 116,8 1,0 115,9 29,9-0,3 30,2 334,3 265,2 35,4 229,8 69,1 0,0 69,0 197,9 172,3 4,9 167,5 25,6 0,1 25,5 92,0 59,6 4,7 54,9 32,4-2,1 34,5 77,4 48,3 0,9 47,4 29,1-0,8 29,9 111,6 88,5 5,9 82,6 23,0 1,5 21,6 44,7 47,0-1,0 47,9-2,3 0,9-3,2 109,4 75,5 15,5 60,1 33,9-0,6 34,4 71,6 43,2 0,6 42,6 28,5 0,3 28,1 66,5 53,9-9,7 63,7 12,6 0,3 12,3 77,3 42,1 1,6 40,5 35,3 1,5 33,8 27,9 18,6 3,2 15,4 9,3-0,7 10,0 28,3 11,8 0,0 11,8 16,5-0,3 16,8 56,8 38,8 11,1 27,7 18,0 0,8 17,2 19,3 16,5 0,4 16,1 2,8 1,0 1,8 24,0 24,2-12,1 36,3-0,2-0,6 0,4 45,3 30,1 0,2 29,9 15,2-0,2 15,4 20,8 11,5 3,1 8,4 9,3-0,8 10,1 31,3 7,0 0,4 6,6 24,3 1,6 22,8 21,7 18,3-0,7 19,0 3,4 1,7 1,7 0,7 5,0 1,0 3,9-4,2 0,1-4,4 Ρυθµοί αύξησης 14,9 15,3 8,0 15,9 13,4-0,5 13,5 6,5 7,0 1,9 7,1 5,1-4,5 5,2 12,1 11,8 20,5 11,0 13,5-2,2 13,6 8,1 9,4 8,9 9,4 4,3-0,3 4,3 12,2 11,2 20,5 10,5 16,4-47,7 16,7 6,9 7,2 4,4 7,3 6,0-11,7 6,2 12,9 11,2 21,4 10,3 20,6-38,5 20,8 8,2 7,7 2,4 7,8 9,8-1,4 9,9 12,3 11,1 7,5 11,4 17,9-44,7 18,3 10,2 8,9 3,6 9,0 14,6 10,5 14,5 Μετοχικό κεφάλαιο και επανεπενδυθέντα κέρδη ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιπά κεφάλαια (κυρίως δάνεια µεταξύ εταιριών) ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ 33 Ά µ ε σ ε ς ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς κ α ι ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς χ α ρ τ ο φ υ λ α κ ί ο υ ( κ α θ α ρ έ ς ) (δισεκ. ευρώ) Πηγή:. Σ64 Mάρτιος 2008

172 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 3 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης τέλους περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 3. Εισπράξεις επενδύσεων χαρτοφυλακίου Μετοχές Χρεόγραφα Οµόλογα και γραµµάτια Τίτλοι αγοράς χρήµατος ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ 2007 β τρ β τρ Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ β τρ. Ευρωσύστηµα Γενική κυβέρνηση Ευρωσύστηµα Γενική κυβέρνηση Ευρωσύστηµα Γενική κυβέρνηση Υπόλοιπα (διεθνής επενδυτική θέση) 3.876, ,0 102,5 3, ,5 27, ,6 701,1 8, ,5 11,6 316,0 262,8 0,8 53,2 0, , ,0 122,2 2, ,8 37, ,5 829,5 10, ,0 13,4 377,8 310,6 8,7 67,2 0, , ,9 152,1 3, ,8 41, ,1 921,4 11, ,7 14,7 428,6 339,6 8,1 89,0 10, , ,4 140,9 2, ,5 42, ,1 920,9 11, ,1 15,5 402,0 315,7 8,1 86,3 10,1 Συναλλαγές 412,1 134,3 14,4 0,1 119,9 3,5 260,4 117,2 0,7 143,2 0,8 17,4 14,4-0,1 2,9-0,1 535,0 156,3 18,1 0,0 138,2 6,2 309,5 171,7 2,6 137,8 1,1 69,2 56,6 8,0 12,6-0,1 153,0 12,0 4,9 0,0 7,1 1,5 116,5 66,0 0,3 50,5 0,5 24,5 13,4 0,1 11,1 4,5 34,0 7,8-8,1 0,0 15,9 2,0 43,7 12,7 0,4 31,0 0,9-17,4-14,1 0,0-3,4-0,3 76,2 11,9 12,8 0,0-0,9-61,3 17,9 1,1 43,4-3,0 17,0 0,3-14,1 - -5,8 1,2-9,5 0,0 10,7. 14,0 0,0 0,0 14,0. -21,0-10,5-0,1-10,5. -7,1-1,9 2,8 0,0-4,7. 4,6-6,8-0,1 11,4. -9,7-13,3 0,1 3,5. 68,2 9,6 9,3 0,0 0,3. 32,5 12,9 0,3 19,6. 26,1 27,6 0,0-1,5. 35,2 9,1 2,2 0,0 6,9. 37,5 33,2 0,5 4,3. -11,3-2,7-0,4-8,7. -27,3-6,8 1,3 0,0-8,1. -8,6-28,2 0,3 19,6. -11,8-7,9 0,7-3,9. Ρυθµοί αύξησης 13,0 9,8 18,1 6,1 9,3 19,7 17,0 20,8 9,1 14,7 8,0 6,0 6,1-6,6 4,3-8,3 13,9 9,1 18,1 0,9 8,5 21,8 17,2 25,1 31,1 12,4 10,1 22,1 22, ,8 22,9-20,5 14,0 5,1 35,7 0,2 3,3 15,2 19,6 28,7 56,9 13,8 23,6 33,6 30,7 12,3 46,7 56,2 11,2 3,6 29,4 0,1 2,1 17,3 17,5 21,9 53,4 14,6 28,6 18,8 14,4 11,3 39,5 162,0 3. Πληρωµές επενδύσεων χαρτοφυλακίου Μετοχές Χρεόγραφα 2007 β τρ β τρ Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ β τρ. ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Οµόλογα και γραµµάτια ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Γενική κυβέρνηση Τίτλοι αγοράς χρήµατος Υπόλοιπα (διεθνής επενδυτική θέση) 5.110, ,4 533, , ,1 725, , ,1 304,9 106,8 198,1 158, , ,5 671, , ,8 848, , ,6 293,9 124,0 170,0 138, , ,8 803, , ,7 951, , ,4 345,0 143,8 201,2 184, , ,9 808, , ,0 979, , ,0 360,8 142,6 218,2 193,3 Συναλλαγές 553,4 263, , , ,4 309,2 97,4 212,1 500,1 215,1 286,4 151,2 2,1 28,3-26,8-19,3 225,4 71,2 16,6 54,6 117,4 44,7 72,7 48,4 36,8 15,0 21,8 19,9 110,2 43,7 23,0 20,7 52,6 26,7 25,8 25,4 14,0 2,7 11,2 12,2 30,2-4,5-19,9 15,4 70,2 17,0 53, ,4 3,3-38,7 - -3,9-24,5.. 14,7... 5, ,8 18,9.. 13,9... 9, ,1 2,7.. 20, , ,9 0,1.. 46, , ,7-7,3.. 3, ,8... Ρυθµοί αύξησης 13,1 13,6.. 11, , ,0 12,6 18,1 11,0 21,8 31,6 17,8 13,3 0,7 27,5-13,2-12,0 16,7 12,1 22,5 9,2 21,5 34,5 16,2 11,5 18,5 41,7 6,1 13,7 15,4 11,0 18,1 8,9 19,5 28,2 15,7 12,9 21,7 35,5 13,8 21,1 10,7 7,5 11,1 6,5 14,0 18,0 12,2-12,5 20,8 6,7 - ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Γενική κυβέρνηση Πηγή:. Μάρτιος 2008 Σ65

173 7. 3 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης τέλους περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 5. Εισπράξεις από λοιπές επενδύσεις 2007 β τρ α τρ. β τρ Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ β τρ. Ευρωσύστηµα Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Λοιπές πληρωµές ΝΧΙ (πλην του Ευρωσυστήµατος) Λοιπές πληρωµές Γενική κυβέρνηση Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Νόµισµα και καταθέσεις Λοιποί τοµείς Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Εµπορικές πιστώσεις Εµπορικές πιστώσεις Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Νόµισµα και καταθέσεις Υπόλοιπα (διεθνής επενδυτική θέση) 3.769,1 5,8 5,4 0, , ,5 56,2 127,6 19,7 60,8 11, ,0 189,5 800,8 345, ,0 8,8 8,4 0, , ,1 59,2 117,1 14,1 57,8 15, ,9 187,7 988,7 375, ,5 17,3 17,0 0, , ,1 68,6 125,9 13,7 67,1 27, ,6 198, ,6 422, ,2 19,5 19,2 0, , ,4 67,5 106,1 13,5 48,0 13, ,7 197, ,5 426,0 Συναλλαγές 566,8 0,9 0,9 0,0 395,2 392,1 3,1-4,6 0,0-5,8 2,4 175,3 9,0 149,4 3,9 721,5 2,9 2,9 0,0 524,1 520,0 4,1-1,8 0,0-2,6 3,1 196,2 5,4 178,6 26,4 190,3 3,5 3,5 0,0 130,6 126,4 4,2 17,6 0,0 17,1 17,4 38,7 2,4 30,2-3,3 227,8 1,7 1,7 0,0 77,5 80,3-2,8-18,2-0,1-18,4-14,1 166,8 2,6 163,9 6,5 108,5 0, , ,0 -. 0,1 45, ,2 25,6 2,6.. 9,0.. -0,5.. -0,8 14,5.. -1,5 198,7-0,5.. 32,1.. 0,5.. 0,9 166,6.. 20,7 136,7 1, ,5.. -4,3.. -4,3 38,2.. 10,2 75,7-1,5.. 57,3.. 3,4.. 4,3 16,5.. -8,5-103,9 0, ,2.. 2,9.. 0,0-8, ,9 Growthrates 18,3 19,4 19,4 50,5 19,9 53,4 13,6 9,8 19,2 21,2 19,6 21,5 6,0 7,4 Ρυθµοί -3,5αύξησης 0,2-1,5 0,0-9,2-4,3 12,6 26,1 19,3 17,7 5,2 2,9 23,4 22,6 1,5 7,5 24,4115,0 119,5 11,2 28,7 28,8 22,3 3,4-0,1 4,4 32,9 16,8 1,9 20,6 5,7 25,7150,5 156,9 10,2 25,9 26,2 15,1-2,3-0,9-6,9 11,4 26,7 4,8 33,6 9,4 20,5122, , , ,9 25, ,1 6. Πληρωµές από λοιπές επενδύσεις 2007 β τρ β τρ Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ β τρ. Ευρωσύστηµα Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Λοιπές πληρωµές ΝΧΙ (πλην του Ευρωσυστήµατος) Λοιπές πληρωµές Γενική κυβέρνηση Λοιπές πληρωµές Λοιποί τοµείς Λοιπές πληρωµές Υπόλοιπα (διεθνής επενδυτική θέση) 4.008,6 82,4 82,1 0, , ,8 52,3 44,3 0,0 40,5 3,8 783,9 133,1 580,8 70, ,0 100,2 99,9 0, , ,5 53,8 47,8 0,0 43,9 3,8 976,8 144,5 744,5 87, ,1 116,1 115,8 0, , ,8 50,9 0,0 45,7 5,2 62, ,1 148,6 844,9 102, ,9 114,1 113,8 0, , ,0 54,7 0,0 48,7 6,1 65, ,1 154, ,6 101,3 Συναλλαγές 656,9 6,7 6,7 0,0 483,3 481,7 1,6-2,2 0,0-1,9-0,3 169,2 13,5 149,2 6,5 698,3 18,5 18,5 0,0 495,7 492,5 3,2 1,4 0,0 1,5-0,1 182,6 11,9 159,7 11,0 235,7 10,9 10,9-0,1 180,5 178,3 2,1 0,0 0,0-0,9 0,9 44,2 4,9 38,8 0,5 316,1-1,3-1,3 0,0 131,7 131,0 0,7 3,9 0,0 3,1 0,8 181,6 3,8 179,3-1,4 72,8 24, , , , ,5 4,3.. 51,8.. 4, , ,1 1,2.. 32,0.. 1, , ,3 3,8.. 89,9.. 1,8... 2, ,7 5,0.. 60,0.. 2,8... 6, ,2 15, ,9.. -6, ,0... Ρυθµοί αύξησης 20,1 8,9 8,9 4,3 19,1 19,4 4,3-4,9 26,4-4,7-7,2 27,9 11,4 34,4 13,1 17,6 22,6 22,6 6,6 16,2 16,4 6,0 3,1-41,1 3,7-3,2 22,9 8,8 27,0 15,6 20,6 28,6 28,6 14,4 22,0 22,1 14,2 10,9 26,1 9,5 27,5 15,3 6,4 16,8 17,2 22,5 20,7 20,7 8,4 20,1 20,3 10,2 4,3 80,3 1,1 43,7 31,4 6,9 39,0 8,9 19,7 39, , , , Δάνεια Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Εµπορικές πιστώσεις Εµπορικές πιστώσεις Δάνεια Πηγή:. Σ66 Mάρτιος 2008

174 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 3 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης τέλους περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 5. Συναλλαγµατικά διαθέσιµα Συναλλαγµατικά διαθέσιµα Υπόµνηση Εισπράξεις Πληρω- µές β τρ Νοέµ. Δεκ Ιαν β τρ β τρ. Νοµισµατικός χρυσός Σε δισεκ. ευρώ Σε ουγγίες καθαρού χρυσού (εκατ.) Ειδικά τραβηκτικά δικαιώ- µατα Συναλλαγµατική θέση στο ΔΝΤ Νόµισµα και καταθέσεις Σε νοµισµατικές αρχές και την ΤΔΔ Σε τράπεζες Συνάλλαγµα Υπόλοιπα (διεθνής επενδυτική θέση) 306,7 130,0 393,543 4,4 23,3 149,0 10,0 30,4 107,9 1,0 80,5 26,5 0,7 0,0 20,3-16,3 281,0 125,4 389,998 3,9 18,6 133,0 12,5 25,5 94,7 0,5 56,6 37,6 0,4 0,0 19,1-12,8 320,1 163,4 375,861 4,3 10,6 141,7 12,6 21,4 107,9 0,6 69,4 38,0-0,2 0,0 25,6-17,9 325,8 176,3 365,213 4,6 5,2 139,7 6,3 22,5 110,7 0,5 79,3 30,8 0,3 0,0 24,6-21,5 325,3 172,8 358,768 4,7 4,3 143,5 5,7 27,7 110,1 0,2 85,4 24,5 0,0 0,0 26,6-24,6 340,5 187,0 356,925 4,7 3,8 144,9 7,5 27,5 109,6 0,3 85,8 23,5 0,4 0,0 26,2-26,8 339,2 188,6 355,290 4,6 3,5 142,4 8,5 23,1 110, ,5 0,0 26,8-25,5 347,4 201,0 353,688 4,6 3,6 138,2 7,2 22,0 108, ,5 0,0 44,1-38,5 374,6 219,4 353,340 4,7 3,6 146,9 12,1 26,7 107, ,3 0,0 38,5-43,9 Συναλλαγές -18,0-3,9-0,2-8,6-5,7-0,2-7,2 1,6 0,0 4,8-3,2 0,0 0, ,3-4,2-0,5-5,2 10,2-6,1 2,7 13,7 0,0 19,4-5,7 0,0 0, , ,2-0,7-0,1 0,5 4,2 0,8 0,3 3,1 0,1 2,3 0,7 0,0 0, ,6-1,2-0,1-0,3 4,9 2,0 0,9 2,1 0,1 2,3-0,2 0,0 0, , Ρυθµοί αύξησης -5,9-2,8-4,4-44,6-4,1-2,0-25,3 1,5 2,2 7,1-7,9 20, ,3-2,4-11,6-49,0 7,7-48,4 12,7 13,4 0,0 29,2-15,4-73, ,5-1,7-15,6-34,3 12,5 5,8 26,1 9,9-52,6 22,1-17,8-69, ,6-1,9-10,7-32,6 12,5 74,6 15,1 9,2-29,8 18,8-14,6-86, , Μετοχές Τίτλοι Οµόλογα και γραµµάτια Τίτλοι αγοράς χρήµατος Χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Λοιπές απαιτήσεις Απαιτήσεις σε θορι- Προκα- συνάλλαγµα βραχυσµένα έναντι πρόθεσµα κατοίκων ελλείµ- καθαρά ζώνης µατα σε ευρώ συνάλλαγµα Πηγή:. Μάρτιος 2008 Σ67

175 7. 3 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν (δισεκ. ευρώ, υπόλοιπα τέλους περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 8. Γεωγραφική κατανοµή Άµεσες επενδύσεις Στο εξωτερικό Μετοχές/ επανεπένδυση κερδών Άλλα κεφάλαια Στη ζώνη του ευρώ Μετοχές/ επανεπένδυση κερδών Άλλα κεφάλαια Εισπράξεις επενδύσεων χαρτοφυλακίου Μετοχές Χρεόγραφα Οµόλογα και γραµµάτια Χρηµατοδοτικά µέσα της αγοράς χρήµατος Λοιπές επενδύσεις Εισπράξεις Γενική κυβέρνηση ΝΧΙ Λοιποί τοµείς Πληρωµές Γενική κυβέρνηση ΝΧΙ Λοιποί τοµείς δ τρίµ γ τρίµ. Σωρευτικές συναλλαγές Άµεσες επενδύσεις Στο εξωτερικό Μετοχές/ επανεπένδυση κερδών Άλλα κεφάλαια Στη ζώνη του ευρώ Μετοχές/ επανεπένδυση κερδών Άλλα κεφάλαια Εισπράξεις επενδύσεων χαρτοφυλακίου Μετοχές Χρεόγραφα Οµόλογα και γραµµάτια Χρηµατοδοτικά µέσα της αγοράς χρήµατος Λοιπές επενδύσεις Εισπράξεις Γενική κυβέρνηση ΝΧΙ Λοιποί τοµείς Πληρωµές Γενική κυβέρνηση ΝΧΙ Λοιποί τοµείς Πηγή:. Λοιπές χώρες της ΕΕ Όργανα της ΕΕ Υπόλοιπα (διεθνής επενδυτική θέση) 417,1-47,3-7,2-21,0-218,6 199,8-0,3 37,3 22,1-6,2 78,1-24,5-5,6-0,2 363, , ,6 35,1 83,4 803,8 225,2 0,0 90,2 24,9 68,2 300,0 608,0 329,1 0,0 508, ,5 934,2 32,0 58,1 644,5 199,5 0,0 71,0 20,1 63,5 250,1 453,1 306,8 0,0 411,7 565,4 213,4 3,1 25,3 159,3 25,7 0,0 19,2 4,8 4,7 49,9 154,9 22,2 0,0 96, , ,9 42,3 104, ,5 25,4 0,3 52,8 2,7 74,4 221,8 632,5 334,7 0,3 144, ,8 958,9 36,8 86,2 825,4 10,2 0,2 47,0 0,3 60,7 163,9 477,0 208,9 0,0 123,2 619,0 236,0 5,5 18,2 197,1 15,2 0,1 5,8 2,5 13,7 57,9 155,5 125,8 0,3 21, , ,2 65,5 140, ,5 97,9 68,6 84,5 37,5 262,7 141, ,6 527,7 32,1 527, ,0 487,1 12,3 58,0 393,0 23,6 0,1 22,6 35,2 181,0 128,6 670,9 216,5 1,4 268, ,3 888,1 53,2 82,8 609,5 74,2 68,4 61,9 2,3 81,7 12,5 781,7 311,2 30,7 259, ,5 730,9 48,4 70,9 471,2 72,3 68,2 59,7 2,3 62,2 8,4 657,6 271,9 29,7 228,8 377,8 157,2 4,8 11,9 138,3 2,0 0,2 2,2 0,0 19,6 4,0 124,1 39,4 1,0 30,3-200,0 103,9 86,3 13,3 121,7 31,3-148,7-1,4 3,9-37,5-49,3-5,4-212,8-20,0 18, , ,6 111,2 69, ,6 130,4 9,4 19,4 25,2 73,6 263,1 585,9 438,3 45,7 634,2 117,1 25,2 2,1 0,1 14,2 1,5 7,4 0,0 1,9 0,2 0,1 3,1 1,4 38,5 46, , ,6 95,5 47, ,5 97,2 0,6 11,0 12,0 38,8 162,3 344,0 274,4 6,6 367, ,9 550,9 13,6 21,2 482,9 31,7 1,4 8,4 11,4 34,7 100,7 238,8 162,5 0,6 220, , ,8 25,0 55, ,9 99,1 158,1 20,8 21,3 111,2 312,4 591,4 651,1 65,6 615,5 47,8 24,1 0,0 0,3 2,4 0,0 21,4 0,0 0,0 0,7 0,0 6,2 0,2 2,7 13, , ,0 19,4 35, ,5 77,1 97,0 13,9 8,5 60,2 252,4 416,2 580,4 60,4 513,5 976,8 516,7 5,5 20,4 429,0 22,0 39,8 6,8 12,8 50,3 59,9 169,0 70,5 2,6 88,2 171,7 44,2-5,5 4,4 16,1 29,3-0,1 21,0 0,9-8,5 21,9-9,2 23,4 0,0 78,1 387,0 123,5 2,0 6,5 81,0 34,1 0,0 28,7 3,4 3,3 32,5 77,0 42,0 0,0 83,2 274,6 70,6 1,8 2,7 35,4 30,8 0,0 18,4 2,2 3,0 19,0 68,2 29,7 0,0 63,6 112,4 52,9 0,2 3,8 45,6 3,4 0,0 10,3 1,2 0,3 13,5 8,8 12,3 0,0 13,0 215,3 79,4 7,5 2,1 64,8 4,8 0,1 7,7 2,5 11,9 10,7 86,2 18,6 0,0-1,6 155,1 58,5 7,5 0,8 47,5 2,5 0,1 0,4 0,4 8,3 6,4 69,2 6,5 0,0 5,5 60,2 20,9 0,0 1,3 17,3 2,3 0,0 7,3 2,1 3,6 4,3 17,0 12,1 0,0-7,1 480,0 136,9 10,7 17,0 95,2 6,9 7,1 5,7-2,0-6,6-1,0 172,6 78,3-2,0 98,2 69,8 1,5 2,4 2,0-3,5 0,4 0,2-1,0-2,5-2,0-3,8 21,5 33,3 0,0 22,8 410,2 135,4 8,3 15,0 98,7 6,5 6,9 6,7 0,5-4,7 2,7 151,1 45,0-2,0 75,3 343,1 105,6 8,2 14,8 71,7 4,5 6,4 5,5 0,5 1,8 2,4 126,9 27,1-1,8 75,1 67,1 29,8 0,2 0,2 26,9 2,0 0,6 1,3 0,0-6,5 0,3 24,2 17,9-0,2 0,2 60,3 118,7 25,6-10,2 80,6 39,3-16,5-4,0 0,4-33,9-3,6-116,7 58,8 0,1 40, ,8 558,8 24,9-1,4 472,2 59,9 3,2 3,3 4,2-16,8 38,9 260,7 93,4 9,4 107,9-2,3-2,2 1,2-0,8-2,9-0,1 0,4-0,1 0,0 0,4 0,0-0,1 0,0 0,9-1,2 720,8 417,0 22,1 2,5 333,5 58,5 0,4-0,9 1,9-8,9 39,0 96,6 82,6 8,5 84,9 341,3 144,0 1,5-3,0 141,5 1,5 2,4 4,2 2,3-8,3 0,0 164,2 10,8 0,0 24,2 999,5 440,1-0,7 8,9 391,6 20,6 19,7 7,3 3,8 17,1 42,6 377,4 34,6 9,3 67,3 2,4 6,3-0,2 0,0-1,6 0,0 8,0 0,0 0,0-0,2-2,6 0,3 0,1 0,2-1,7 697,5 368,9-1,4 6,9 341,4 16,2 5,8 5,3 2,9 17,1 27,5 186,5 26,3 9,0 54,0 299,6 64,9 0,9 2,0 51,7 4,4 5,8 2,0 0,9 0,2 17,7 190,6 8,3 0,1 15,0 Κίνα 9 10 Ελβετία 11 ΗΠΑ 12 Ευρωπαϊκή Ένωση 27 (εκτός της ζώνης του ευρώ) Δανία Σουηδία Ην. Βασίλειο Καναδάς Ιαπωνία Υπεράκτια χρηµατοπιστωτικά κέντρα 13 Διεθνείς οργανισµοί 14 Λοιπά 15 Σ68 Mάρτιος 2008

176 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 4 Ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ή π α ρ ο υ σ ί α σ η τ ο υ ι σ ο ζ υ γ ί ο υ π λ η ρ ω µ ώ ν 1 ) (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές) α τρ. β τρ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Δεκ. Ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών µεταβιβάσεων Κατοίκων της ζώνης του ευρώ στο εξωτερικό (πλην των ΝΧΙ) Συναλλαγές που αντικρύζουν µεταβολές του εξωτερικού παράγοντα µεταβολής του Μ3 Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Λοιπές επενδύσεις Μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ στη ζώνη του ευρώ Εισπράξεις Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ Πληρωµές Μετοχές 2) Χρεόγραφα 3) Εισπράξεις Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ Πληρωµές Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ Χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Τακτοποιητέα στοιχεία στηλών 1 έως ,5-343,2 147,1-265,6 220,0 266,7-170,7 167,0-16,4-43,9-17,7 0,0-1,6-298,8 197,8-288,1 248,3 446,4-194,2 183,7 2,5-115,0 181,1 200,4 27,8-364,1 269,2-195,4 176,7 334,0-330,0 240,6-123,2-29,3 6,6 18,2 21,6-57,4 21,6-68,4 67,8 159,2-56,8 63,5-2,7 21,2 169,6 176,3 4,8-89,5 78,3-54,6 94,8 150,8-77,4 8,4-16,4-9,5 89,7 101,6-2,4-104,2 43,8-68,7 60,4 123,9-56,2 44,3-23,2-21,2-3,5-8,7 11,0-94,5 71,3-43,5 35,3 48,7-148,6 185,6-32,5-101,6-68,8-67,8 14,4-75,9 75,8-28,5-13,8 10,7-47,8 2,3-51,1 102,9-10,8-6,9 18,1-28,9 12,8-18,5 21,6 24,9 6,4 29,2-5,5 15,7 75,7 81,3-1,4-25,7 12,9-16,3 39,9 45,7-38,9 3,5-4,2-41,2-25,8-23,1-2,4-42,0 33,3-22,0 40,7 44,3-24,3 27,6-7,9 0,5 47,5 40,0 8,7-21,7 32,1-16,3 14,2 60,7-14,1-22,6-4,3 31,2 68,0 84,7-4,0-23,9 17,0-21,3-14,5 38,5-10,6 24,1-9,9-37,2-41,8-38,5-10,9-43,0 19,7-20,3 10,9 41,1-23,1 3,4-2,9 14,6-10,5-17,2 12,4-37,2 7,1-27,2 64,0 44,2-22,5 16,7-10,4 1,5 48,7 46,9 5,6-24,1 24,4-19,1 34,6 19,0 32,5-0,8-12,9-51,4 7,7 5,6 0,5-25,5 28,6-14,2-14,6 23,6-14,0 33,4-8,4-59,1-49,7-51,3 4,9-44,9 18,3-10,2 15,3 6,1-167,1 152,9-11,1 9,0-26,8-22,1 5,1-36,7 45,5-18,4-21,1-11,0-33,9 4,6-6,9 75,5 2,6 11,6 3,8-18,5 29,7-2,5 3,9 49,3-19,9 9,7-31,6 9,3 33,3 28,1 5,6-20,7 0,6-7,6 3,5-27,6 6,0-12,0-12,6 18,1-46,7-46,6 σωρευτικές συναλλαγές 12µήνου 27,8-364,1 269,2-195,4 176,7 334,0-330,0 240,6-123,2-29,3 6,6 18,2 34 Κ ύ ρ ι ε ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς τ ο υ ι σ ο ζ υ γ ί ο υ π λ η ρ ω µ ώ ν π ο υ π ρ ο κ α λ ο ύ ν µ ε τ α β ο λ έ ς τ ω ν κ α θ α ρ ώ ν α π α ι τ ή σ ε ω ν τ ω ν Ν Χ Ι έ ν α ν τ ι τ ο υ ε ξ ω τ ε ρ ι κ ο ύ 1 ) (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές συναλλαγές 12µήνου) Συναλλαγές που αφορούν τον εξωτερικό παράγοντα µεταβολής του Μ3 Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Δεν περιλαµβάνονται τα µερίδια των αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος. 3) Δεν περιλαµβάνονται χρεόγραφα διάρκειας έως δύο ετών που έχουν εκδοθεί από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ. Μάρτιος 2008 Σ69

177 7. 5 Ε µ π ό ρ ι ο α γ α θ ώ ν (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) 1. Αξία, όγκος και µοναδιαία αξία κατά κατηγορία προϊόντων α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. (µη ε.δ.) Εξαγωγές Εισαγωγές Ενδιάµεσα Εξαγωγές (f.o.b.) Κεφαλαιακά Καταναλωτικά Ενδιάµεσα Υπόµνηση: Είδη µεταποίησης Κεφαλαιακά Καταναλωτικά Είδη µεταποίησης Αξία (δισεκ. ευρώ, ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές για τις στήλες 1 και 2) 8,9 9, ,7 544,7 247,1 314,8 995, ,5 603,6 184,2 256,2 767,6 128,9 7,8 13, ,5 590,6 270,1 335, , ,2 704,7 208,1 276,5 842,6 186,2 11,6 13, ,8 670,7 293,5 372, , ,0 832,4 213,5 307,4 942,9 224,4 8,3 5, , , , ,3. 8,3 10,5 347,8 169,4 71,9 92,6 297,3 353,0 213,3 52,0 76,8 237,1 59,9 12,2 7,8 362,9 176,5 76,3 97,2 313,3 355,9 212,0 53,0 79,3 246,1 52,3 9,3 5,5 369,7 177,9 78,1 97,8 318,8 359,8 213,4 53,7 79,8 254,7 47,3 9,3 3,7 371,3 178,6 78,3 98,4 316,2 360,2 217,3 50,6 79,3 248,2 52,7 9,9 6,0 380,7 183,4 79,9 100,5 326,5 373,2 222,7 52,9 82,4 258,5 57,1 5,1 7,0 379, ,1 377, ,0. 14,2 9,9 125,4 60,5 25,7 33,5 107,0 124,7 75,1 17,7 27,1 85,9 19,3 12,2 5,5 128,4 62,3 27,1 33,7 110,6 125,0 74,3 17,8 27,7 87,2 19,0 4,0 2,9 126,8 60,6 27,1 33,4 108,9 123,5 73,2 17,4 27,6 85,4 18,8 10,4 8,5 128,3 61,8 27,0 33,7 108,8 126,0 74,9 17,2 27,7 84,9 19,4 4,4 6,4 127,3 60,8 27,1 33,1 108,4 125,4 76,1 16,8 27,2 82,6. 0,1 6,0 124, ,9 126, ,5. Δείκτες όγκου (2000=100, ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές για τις στήλες 1 και 2) 9,0 6,5 117,6 115,4 120,1 118,4 118,1 108,2 104,1 109,4 117,7 108,3 104,9 4,9 5,1 123,8 120,2 129,6 123,6 124,3 114,3 107,6 124,2 123,7 116,4 109,7 7,8 6,0 133,7 131,1 138,1 133,3 134,4 121,3 114,9 127,3 133,0 125,9 109, ,3 4,7 134,2 132,1 136,2 132,6 134,8 121,9 116,5 125,2 132,6 126,3 116,2 9,5 6,1 139,0 136,5 142,6 138,9 140,5 125,1 118,5 128,1 136,9 130,7 109,7 7,5 6,5 140,7 135,9 146,0 138,3 142,0 126,3 118,7 130,4 137,7 134,5 102,0 6,4 3,6 140,0 135,0 145,5 139,3 140,0 124,7 118,3 124,4 136,5 131,2 106,1 7,2 4,9 143,2 138,1 147,8 141,8 144,5 127,7 119,2 129,7 140,5 136,6 111, ,0 8,5 141,4 136,6 142,6 140,8 141,7 128,0 120,3 130,9 138,8 136,0 112,4 9,6 6,1 145,3 141,0 150,9 142,8 147,1 129,0 120,4 131,9 141,9 138,8 112,1 1,4 0,5 142,9 136,8 150,0 141,6 144,5 126,0 116,8 126,2 140,7 134,9 109,8 8,1 4,1 144,8 139,7 150,0 142,6 145,0 127,4 116,7 126,7 142,5 135,6 105,1 2,5 0,4 143,6 137,6 150,6 140,6 144,9 124,6 115,8 123,5 139,3 131, Δείκτες µοναδιαίας αξίας (2000=100, ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές για τις στήλες 1 και 2) -0,1 2,6 97,5 96,4 95,7 101,4 97,1 97,3 98,4 91,7 98,9 96,3 99,6 2,8 7,9 100,2 100,2 96,8 103,4 99,1 105,0 111,2 91,2 101,5 98,3 137,6 3,5 7,4 103,8 104,4 98,8 106,6 101,8 112,8 123,1 91,3 105,0 101,8 166, ,8 5,6 103,7 104,7 98,2 106,5 101,6 113,6 124,4 90,5 105,2 102,1 167,5 2,5 1,6 104,5 105,6 99,4 106,7 102,8 111,6 121,5 90,2 105,2 102,4 154,9 1,6-0,9 105,2 106,9 99,4 107,8 103,4 111,8 122,2 89,8 105,3 103,0 150,8 2,7 0,1 106,1 108,0 100,1 107,8 104,1 113,3 124,8 88,7 105,6 102,8 161,3 2,6 1,0 106,4 108,4 100,4 108,2 104,1 114,7 127,0 88,9 106,6 102,9 166, ,9 1,3 106,5 108,5 100,6 108,8 104,4 114,6 127,2 88,4 106,3 103,0 167,7 2,3-0,6 106,2 108,2 100,1 107,9 103,9 114,0 125,9 88,4 106,2 102,4 165,1 2,5 2,4 106,6 108,6 100,6 107,8 104,1 115,4 127,8 89,9 107,1 103,3 166,8 2,1 4,3 106,4 108,4 100,3 108,2 103,7 116,4 130,8 88,9 105,9 102,1 179,8 1,8 6,0 106,5 108,4 100,3 107,9 103,4 118,4 134,0 88,9 106,3 102, Εισαγωγές (c.i.f.) Υπόµνηση Πετρέλαιο Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Eurostat (για τους δείκτες του όγκου και την εποχική διόρθωση των δεικτών µοναδιαίας αξίας). Σ70 Mάρτιος 2008

178 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 5 Ε µ π ό ρ ι ο α γ α θ ώ ν (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) 2. Γεωγραφική κατανοµή ΕΕ-27 (εκτός της ζώνης του ευρώ) Δανία Σουηδία Ηνωµένο Βασίλειο Λοιπές χώρες ΕΕ Ρωσία Ελβετία Τουρκία ΗΠΑ Ασία Κίνα Ιαπωνία Αφρική Λατινική Αµερική Λοιπές χώρες α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ α τρ. β τρ Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Εξαγωγές (f.o.b.) 1.145,7 25,8 42,2 204,3 138,7 35,9 66,6 31,9 172,6 225,3 40,4 33,3 64,5 40,6 97, ,5 29,0 45,2 202,9 158,4 43,7 70,8 34,7 185,0 243,7 43,3 34,0 73,2 46,9 107, ,8 31,6 49,7 216,0 195,2 55,1 77,3 38,8 199,6 271,1 53,6 34,4 77,6 54,4 120, , ,8 81,6 40,8 194,3 294,3 60,0 34,0 86,7 61,2-347,8 7,9 12,7 54,4 49,6 14,1 19,5 9,6 49,4 67,8 13,6 8,6 19,2 13,5 30,2 362,9 8,1 13,1 54,7 52,3 15,6 20,9 9,6 50,9 71,7 14,7 8,6 20,0 14,2 31,7 369,7 8,3 13,6 56,6 54,2 15,8 20,5 10,3 50,0 72,3 14,4 8,8 21,4 14,8 31,9 371,3 8,4 13,9 55,9 55,3 16,7 20,0 9,9 48,6 72,8 14,9 8,9 21,4 15,4 32,9 380,7 8,5 14,1 58,7 58,1 17,1 20,6 10,2 49,1 74,6 15,3 8,3 22,1 15,6 32,0 379, ,2 20,6 10,3 46,5 74,6 15,5 8,0 21,8 15,4-125,4 2,9 4,8 19,4 19,1 5,7 6,8 3,3 16,3 24,8 5,0 2,8 7,3 5,2 9,9 128,4 2,9 4,8 20,2 19,6 5,7 6,8 3,5 16,4 25,0 5,1 2,9 7,5 5,4 10,7 126,8 2,7 4,6 19,1 19,4 5,6 7,0 3,5 16,4 24,8 5,2 2,6 7,3 5,1 11,3 128,3 2,9 4,8 19,3 19,8 5,8 6,9 3,4 16,1 25,1 5,2 2,8 7,3 5,3 11,6 127, ,8 7,0 3,5 15,8 25,0 5,1 2,7 7,2 5,1-124, ,6 6,6 3,4 14,7 24,6 5,2 2,5 7,2 5,0 - % του συνόλου των εξαγωγών 100, ,4 5,4 2,7 12,9 19,6 4,0 2,3 5,8 4,1 - Εισαγωγές (c.i.f.) 1.073,5 25,4 39,8 144,4 116,8 56,6 53,3 23,2 113,3 308,5 92,2 54,0 72,8 45,1 74, ,2 26,3 42,2 152,4 129,4 76,2 58,0 25,5 119,9 362,1 117,9 53,0 95,9 53,7 83, ,0 28,3 47,7 166,0 154,2 95,5 62,2 29,4 125,6 416,9 144,2 56,8 110,4 66,1 92, , ,1 66,9 32,1 130,1 441,7 169,1 57,8 112,1 74,2-353,0 7,2 12,1 41,3 39,4 24,1 16,0 7,5 31,3 104,5 35,6 14,3 28,3 16,8 24,6 355,9 7,0 12,6 40,7 41,5 22,1 15,9 7,6 32,3 107,4 39,7 14,3 27,7 17,4 23,4 359,8 7,0 12,9 40,8 42,4 22,6 16,9 7,9 33,7 110,7 42,4 14,9 26,3 17,9 20,7 360,2 7,0 12,7 41,3 43,3 23,8 16,5 7,9 32,0 107,1 39,6 14,2 27,0 18,3 23,3 373,2 7,3 12,8 42,4 45,4 23,6 17,1 8,1 33,0 113,1 44,3 14,5 28,0 18,7 23,7 377, ,2 16,4 8,3 31,4 110,8 42,9 14,1 30,8 19,2-124,7 2,5 4,2 14,3 14,7 8,2 5,7 2,7 10,8 38,0 14,8 4,7 9,4 6,1 8,0 125,0 2,4 4,3 14,4 15,3 7,8 5,8 2,7 11,0 38,2 14,9 5,1 9,2 6,2 7,8 123,5 2,4 4,2 13,7 15,4 7,6 5,7 2,7 11,1 37,0 14,6 4,8 9,4 6,4 7,9 126,0 2,3 4,3 14,1 15,5 9,0 5,6 2,7 10,6 37,3 14,7 4,9 9,5 6,4 8,7 125, ,1 5,5 2,8 10,6 36,5 14,2 4,6 10,1 6,5-126, ,1 5,4 2,8 10,2 37,0 14,0 4,7 11,2 6,3 - % του συνόλου των εισαγωγών 100, ,6 4,6 2,2 8,9 30,0 11,5 3,9 7,6 5,0 - Διαφορά εξαγωγών-εισαγωγών 72,2 0,4 2,4 60,0 21,9-20,7 13,3 8,7 59,3-83,2-51,9-20,7-8,4-4,5 23,0 15,3 2,7 3,0 50,5 29,1-32,5 12,8 9,2 65,1-118,5-74,6-19,0-22,7-6,7 23,4-8,2 3,2 2,0 50,1 41,0-40,4 15,1 9,4 74,0-145,7-90,5-22,4-32,7-11,8 27,7 30, ,3 14,7 8,7 64,2-147,4-109,2-23,8-25,4-13,1 - -5,2 0,7 0,6 13,1 10,2-9,9 3,5 2,2 18,1-36,8-22,0-5,7-9,1-3,3 5,6 7,0 1,1 0,5 14,0 10,8-6,5 5,0 2,0 18,5-35,7-25,0-5,7-7,7-3,2 8,3 9,9 1,3 0,6 15,8 11,8-6,8 3,6 2,4 16,3-38,4-28,0-6,1-5,0-3,1 11,2 11,1 1,4 1,1 14,6 12,0-7,1 3,5 2,0 16,6-34,3-24,7-5,4-5,6-2,9 9,6 7,5 1,2 1,3 16,3 12,7-6,5 3,5 2,2 16,1-38,6-29,0-6,2-5,9-3,1 8,3 2, ,0 4,1 2,1 15,1-36,1-27,4-6,2-9,0-3,9-0,7 0,5 0,5 5,1 4,3-2,5 1,1 0,6 5,4-13,2-9,8-1,9-2,1-1,0 1,9 3,5 0,5 0,4 5,8 4,4-2,0 1,1 0,8 5,4-13,2-9,7-2,2-1,7-0,9 3,0 3,4 0,3 0,4 5,4 4,0-2,0 1,3 0,8 5,3-12,2-9,5-2,1-2,1-1,3 3,4 2,2 0,6 0,5 5,2 4,3-3,2 1,3 0,7 5,5-12,2-9,4-2,1-2,2-1,1 2,9 2, ,3 1,5 0,8 5,1-11,5-9,1-1,9-2,8-1,4 - -2, ,5 1,3 0,6 4,5-12,4-8,8-2,2-4,0-1,4 - Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Eurostat (για τη διαφορά εξαγωγών-εισαγωγών και τις στήλες 5, 12 και 15). Μάρτιος 2008 Σ71

179 8 Σ Υ Ν Α Λ Λ Α Γ Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Ι Σ Ο Τ Ι Μ Ι Ε Σ 8. 1 Σ τ α θ µ ι σ µ έ ν ε ς σ υ ν α λ λ α γ µ α τ ι κ έ ς ι σ ο τ ι µ ί ε ς 1 ) (µέσοι όροι περιόδου, α τρ =100) α τρ β τρ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ Φεβρ Φεβρ. Ονοµαστική Πραγµατική (ΔΤΚ) ΣΣΙ-22 Πραγµατική (ΔΤΠ) Πραγµατική (αποπληθωριστής του ΑΕΠ) Πραγµατική (ΚΕα- ΜΠΜ) Πραγµατική (ΚΕα- ΜΠΣΟ) Ονοµαστική ,3 104,2 102,5 102,3 99,2 102,0 109,7 103,7 103,6 104,6 103,0 102,3 99,6 101,5 110,0 103,4 107,7 108,3 106, ,2 106,6 104,6 105,5 104,1 103,1 99,6 101,0 111,3 104,4 105,5 106,3 104,9 103,9 99,5 102,0 112,1 104,9 107,1 107,7 106,2 105,4 101,9 103,8 113,5 106,0 107,6 108,2 106,7 105,8 101,6 103,9 114,1 106,4 110,5 111,2 109, ,0 109,0 105,4 106,2 104, ,9 104,8 106,1 106,8 105, ,8 105,5 107,2 107,8 106, ,7 106,3 107,3 107,9 106, ,6 106,1 106,9 107,4 105, ,2 105,6 107,6 108,0 106, ,9 106,2 107,1 107,6 106, ,7 106,0 108,2 108,8 107, ,8 107,0 109,4 110,1 108, ,8 108,0 111,0 111,7 110, ,6 109,6 111,2 111,7 110, ,6 109,4 112,0 112,4 110, ,3 110,0 111,8 112,2 110, ,2 109,7 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου µηνός -0,2-0,2-0, ,1-0,2 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου έτους 6,0 5,6 5, ,6 4,7 ΣΣΙ-42 Πραγµατική (ΔΤΚ) 35 Σ τ α θ µ ι σ µ έ ν ε ς σ υ ν α λ λ α γ µ α τ ι κ έ ς ι σ ο τ ι µ ί ε ς (µηνιαίοι µέσοι όροι, α τρ. 1999=100) 36 ι µ ε ρ ε ί ς σ υ ν α λ λ α γ µ α τ ι κ έ ς ι σ ο τ ι µ ί ε ς (µηνιαίοι µέσοι όροι, α τρ. 1999=100) Πηγή:. 1) Περισσότερες λεπτοµέρειες και ορισµό των οµάδων των εµπορικών εταίρων βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ72 Μάρτιος 2008

180 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Συναλλαγµατικές ισοτιµίες 8. 2 ι µ ε ρ ε ί ς ι σ ο τ ι µ ί ε ς τ ο υ ε υ ρ ώ (µέσοι όροι περιόδου, µονάδες εθνικού νοµίσµατος ανά ευρώ) 2007 β τρ 2007 Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ Φεβρ Φεβρ β τρ 2007 Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ Φεβρ Φεβρ. Κορώνα Δανίας Κορώνα Σουηδίας Λίρα Αγγλίας Δολάριο ΗΠΑ Γιεν Ιαπωνίας Φράγκο Ελβετίας Γουόν Ν. Κορέας Δολάριο Χονγκ- Κονγκ Δολάριο Σιγκαπούρης Δολάριο Καναδά Κορώνα Νορβηγίας Δολάριο Αυστραλίας ,4518 9,2822 0, , ,85 1, ,61 9,6768 2,0702 1,5087 8,0092 1,6320 7,4591 9,2544 0, , ,02 1, ,58 9,7545 1,9941 1,4237 8,0472 1,6668 7,4506 9,2501 0, , ,25 1, ,99 10,6912 2,0636 1,4678 8,0165 1,6348 7,4500 9,2573 0, , ,89 1, ,05 10,5372 2,0562 1,4791 8,1060 1,6214 7,4446 9,2639 0, , ,90 1, ,31 10,7250 2,0841 1,4374 7,9175 1,6229 7,4557 9,2899 0, , ,83 1, ,12 11,2639 2,1061 1,4201 7,8778 1,6279 7,4429 9,3231 0, , ,05 1, ,37 10,6469 2,0744 1,4420 7,9735 1,6442 7,4506 9,2835 0, , ,82 1, ,46 10,8151 2,1009 1,4273 7,8306 1,6445 7,4534 9,1735 0, , ,95 1, ,67 11,0327 2,0849 1,3891 7,6963 1,5837 7,4543 9,2889 0, , ,89 1, ,46 11,4211 2,1242 1,4163 7,9519 1,6373 7,4599 9,4319 0, , ,55 1, ,79 11,3619 2,1108 1,4620 8,0117 1,6703 7,4505 9,4314 0, , ,68 1, ,66 11,4863 2,1062 1,4862 7,9566 1,6694 7,4540 9,3642 0, , ,97 1, ,57 11,4996 2,0808 1,4740 7,9480 1,6156 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου µηνός 0,0-0,7 0,5 0,2-0,4-0,8 0,4 0,1-1,2-0,8-0,1-3,2 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου έτους 0,0 1,9 12,4 12,8 0,2-0,8 13,7 12,6 3,8-3,7-1,7-3,3 Κορώνα Τσεχίας Κορώνα Εσθονίας Λατς Λεττονίας Λίτας Λιθουανίας Φιορίνι Ουγγαρίας Ζλότυ Πολωνίας Κορώνα Σλοβακίας Λεβ Βουλγαρίας Νέο λέι Ρουµανίας Κούνα Κροατίας Νέα λίρα Τουρκίας ,782 15,6466 0,6962 3, ,05 4, ,599 1,9558 3,6209 7,4008 1, ,342 15,6466 0,6962 3, ,26 3, ,234 1,9558 3,5258 7,3247 1, ,766 15,6466 0,7001 3, ,35 3, ,775 1,9558 3,3353 7,3376 1, ,272 15,6466 0,6986 3, ,31 3, ,751 1,9558 3,2789 7,3494 1, ,941 15,6466 0,6988 3, ,82 3, ,579 1,9558 3,2321 7,3080 1, ,826 15,6466 0,7005 3, ,86 3, ,424 1,9558 3,4489 7,3281 1, ,860 15,6466 0,6978 3, ,20 3, ,603 1,9558 3,2246 7,3161 1, ,573 15,6466 0,7021 3, ,33 3, ,829 1,9558 3,3481 7,3134 1, ,335 15,6466 0,7030 3, ,02 3, ,624 1,9558 3,3537 7,3284 1, ,733 15,6466 0,7005 3, ,50 3, ,232 1,9558 3,4739 7,3365 1, ,317 15,6466 0,6975 3, ,18 3, ,404 1,9558 3,5351 7,3178 1, ,050 15,6466 0,6982 3, ,03 3, ,546 1,9558 3,6937 7,3155 1, ,377 15,6466 0,6967 3, ,15 3, ,085 1,9558 3,6557 7,2707 1,7632 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου µηνός -2,6 0,0-0,2 0,0 2,4-0,9-1,4 0,0-1,0-0,6 1,8 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου έτους -10,1 0,0-0,5 0,0 3,5-8,2-4,1 0,0 8,1-1,2-3,4 Ρεάλ Βραζιλίας 1) Γιουάν Κίνας Κορώνα Ισλανδίας Ρουπία Ινδονησίας 2) Ρίνγκιτ Μαλαισίας 2) Πέσο Μεξικού Δολάριο Ν. Ζηλανδίας Πέσο Φιλιππίνων Ρούβλι Ρωσίας Ραντ Ν. Αφρικής Μπαχτ Ταϊλάνδης 2007 β τρ 2007 Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ Φεβρ Φεβρ , , , ,83 4, ,5643 1, ,494 35,1884 7, ,068 2, , , ,37 4, ,6936 1, ,379 34,1117 8, ,594 2, , , ,33 4, ,9801 1, ,026 35,0183 9, ,214 2, , , ,62 4, ,6736 1, ,134 34,8589 9, ,011 2, , , ,62 4, ,0578 1, ,035 35,0350 9, ,220 2, , , ,03 4, ,7217 1, ,330 35,6947 9, ,097 2, , , ,65 4, ,0491 1, ,862 34,9211 9, ,337 2, , , ,37 4, ,3293 1, ,911 35,1723 9, ,570 2, , , ,80 4, ,4044 1, ,894 35,4008 9, ,898 2, , , ,92 4, ,9776 1, ,271 35,9174 9, ,120 2, , , ,45 4, ,8096 1, ,556 35,7927 9, ,153 2, , , ,19 4, ,0639 1, ,079 36, , ,758 2, , , ,26 4, ,8786 1, ,845 36, , ,085 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου µηνός -2,3-0,8 3,8-2,1-1,1-1,2-2,8-0,4 0,3 9,5 3,0 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου έτους -6,8 4,3 11,4 14,2 4,0 10,5-1,8-5,3 5,0 20,4 3,7 Πηγή:. 1) Για τα νοµίσµατα αυτά η υπολογίζει και δηµοσιεύει ισοτιµίες αναφοράς έναντι του ευρώ από 1ης Ιανουαρίου Τα προηγούµενα στοιχεία είναι ενδεικτικά. Μάρτιος 2008 Σ73

181 9 Ε Ξ Ε Λ Ι Ξ Ε Ι Σ Ε Κ Τ Ο Σ Τ Η Σ Ζ Ω Ν Η Σ Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω 9. 1 Σ ε ά λ λ α κ ρ ά τ η - µ έ λ η τ η ς Ε Ε (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) 1. Οικονοµικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις β τρ Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιάν Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιάν Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιάν β τρ β τρ β τρ β τρ Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιάν. Βουλγαρία Τσεχία Δανία Εσθονία Λεττονία Λιθουανία Ουγγαρία Πολωνία Ρουµανία Σλοβακία Σουηδία Ηνωµένο Βασίλειο ΕνΔΤΚ 7,4 2,1 1,9 4,4 6,6 3,8 4,0 1,3 6,6 4,3 1,5 2,3 7,6 3,0 1,7 6,7 10,1 5,8 7,9 2,6 4,9 1,9 1,7 2,3 4,7 2,6 1,5 5,8 8,5 5,0 8,5 2,3 3,9 1,7 1,4 2,6 9,0 2,7 1,0 6,7 10,4 5,9 7,3 2,4 5,1 1,4 1,4 1,8 11,2 4,9 2,2 9,2 13,7 7,9 7,1 3,7 6,8 2,4 2,3 2,1 11,0 2,8 1,2 7,5 11,5 7,1 6,4 2,7 6,1 1,7 1,6 1,8 10,6 4,0 1,8 8,7 13,2 7,6 6,9 3,1 6,9 2,4 1,9 2,1 11,4 5,1 2,5 9,3 13,7 7,9 7,2 3,7 6,8 2,3 2,4 2,1 11,6 5,5 2,4 9,7 14,0 8,2 7,4 4,2 6,7 2,5 2,5 2,1 11,7 7,9 3,0 11,3 15,6 10,0 7,4 4,4 7,3 3,2 3,0 2,2 Έλλειµµα (-)/πλεόνασµα (+) της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό % του ΑΕΠ 2,3-3,0 1,9 1,8-1,0-1,5-6,5-5,7-1,5-2,4 0,8-3,4 2,0-3,5 4,6 1,9-0,4-0,5-7,8-4,3-1,4-2,8 2,4-3,3 3,2-2,9 4,6 3,6-0,3-0,6-9,2-3,8-1,9-3,7 2,5-2,7 Ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό % του ΑΕΠ 37,9 30,4 44,0 5,1 14,5 19,4 59,4 45,7 18,8 41,4 52,4 40,4 29,2 30,2 36,3 4,4 12,5 18,6 61,6 47,1 15,8 34,2 52,2 42,1 22,8 30,1 30,3 4,0 10,6 18,2 65,6 47,6 12,4 30,4 47,0 43,2 Αποδόσεις µακροπρόθεσµων οµολόγων του Δηµοσίου ως ποσοστά % ετησίως (µέσοι όροι περιόδου) 4,79 4,48 4,39-5,32 4,80 6,80 5,68 6,93 4,65 4,25 5,19 4,44 4,54 4,36-5,21 4,72 6,67 5,69 6,93 4,61 4,22 5,05 4,59 4,50 4,39-5,06 4,72 6,61 5,64 6,93 4,64 4,31 5,00 4,94 4,54 4,21-5,12 4,57 6,74 5,70 6,93 4,59 4,22 4,74 5,08 4,65 4,33-5,10 4,94 6,93 5,86 6,93 4,61 4,31 4,70 5,07 4,54 4,15-5,71 4,73 7,11 5,81 6,93 4,48 4,09 4,26 Επιτόκιο 3 µηνών ως ποσοστό % ετησίως, µέσοι όροι περιόδου 4,80 3,28 4,66 4,94 7,99 5,25 7,83 4,91 6,69 4,33 3,96 6,42 5,25 3,46 4,85 5,21 11,06 5,59 7,72 5,09 6,82 4,32 4,22 6,65 5,59 3,55 4,84 5,22 12,75 5,93 7,60 5,13 7,25 4,33 4,37 6,27 6,32 3,73 4,82 5,36 11,69 6,50 7,51 5,36 7,71 4,35 4,61 6,41 6,56 4,05 4,92 7,23 10,78 7,07 7,63 5,67 7,93 4,31 4,74 6,36 6,55 3,96 4,73 7,03 9,01 5,69 7,78 5,64 8,43 4,32 4,52 5,66 Πραγµατικό ΑΕΠ 6,1 6,4 3,9 11,2 11,9 7,7 3,9 6,2 7,9 8,5 4,1 2,9.. 1,8 7,0. 8,8. 6,5 6,0 10,3 2,6 3,1 6,6 6,2-0,1 7,6 11,0 7,6 1,6 6,7 5,7 9,3 2,8 3,2 4,5 6,1 1,5 6,4 10,9 11,6 1,0 6,0 5,7 9,4 2,6 3,3.. 2,0 4,5. 8,2 0,6 6,7 6,6 14,1 2,6 2,9 Ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών µεταβιβάσεων ως ποσοστό % του ΑΕΠ -15,0-2,8 2,6-13,2-21,1-9,6-5,9-2,6-10,5-7,1 6,3-3,8-20,4-2,5 1,2-14,4-22,4-11,6-3,8-2,6-14,3-4,9 7,0-5,2-18,9-4,7 2,8-11,7-22,7-14,6-5,9-4,2-16,0-6,9 4,8-4,2-11,3-4,9 2,9-13,4-24,3-10,2-3,2-1,9-11,0-6,6 5,5-6,2.. 1,1.. -9,9. -1,9-13,4-6,5 8,2. Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος 4,5 1,7 1,6 8,0 14,0 8,5... 1,7-0,2 2,6.. 3, ,9. 13,2 2,4 5,8 20,1-7, ,4 3,3 2,4 16,6 3,0 4,3 20,7-5, ,3 3,4 2,3.. 3, ,7. Ποσοστό ανεργίας βάσει τυποποιηµένου ορισµού ως ποσοστό % του εργατικού δυναµικού (ε.δ.) 9,0 7,1 3,9 5,9 6,9 5,6 7,4 13,8 7,3 13,3 7,1 5,3 6,8 5,3 3,7 5,0 5,9 4,3 7,2 9,6. 11,3 6,1. 7,1 5,5 3,9 5,0 6,0 4,3 7,2 9,9 6,6 11,4 6,1 5,3 6,7 5,2 3,8 4,8 5,8 4,1 7,2 9,2 6,5 11,3 5,8 5,2 6,0 4,8 3,2 5,2 5,3 4,1 7,2 8,6. 11,0 5,8. 6,5 5,1 3,8 4,9 5,6 4,1 7,2 9,0 6,5 11,2 5,9 5,2 6,2 5,0 3,3 5,1 5,4 4,1 7,2 8,9. 11,2 5,8 5,2 6,0 4,9 3,2 5,3 5,3 4,1 7,2 8,6. 11,0 5,9 5,1 5,9 4,7 3,1 5,3 5,2 4,1 7,2 8,4. 10,7 5,6. 6,2 4,7. 5,6 5,0 4,5 7,2 8,6. 10,4 5,6. Πηγές: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΓΔ Οικονοµικών και Χρηµατοπιστωτικών Υποθέσεων και Eurostat), εθνικά στοιχεία, Reuters και υπολογισµοί της. Σ74 Μάρτιος 2008

182 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξελίξεις εκτός της ζώνης του ευρώ 9. 2 Σ τ ι ς Η Π Α κ α ι τ η ν Ι α π ω ν ί α (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) 1. Οικονοµικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ α τρ. β τρ Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Δείκτης τιµών καταναλωτή Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος 1) (µεταποίηση) Πραγµατικό ΑΕΠ Δείκτης βιο- µηχανικής παραγωγής (µεταποίηση) Ποσοστό ανεργίας ως ποσοστό % του εργατικού δυνα- µικού (ε.δ.) Ποσότητα χρήµατος µε ευρεία έννοια 2) Επιτόκια διατραπεζικών καταθέσεων 3 µηνών 3) Απόδοση 10ετών κρατικών οµολόγων άνευ τοκοµεριδίου 3) τέλους περιόδου Συναλλαγµατική ισοτιµία 4) : µονάδες εθνικού νοµίσµατος ανά ευρώ Δηµοσιονοµικό έλλειµµα(-)/ πλεόνασµα (+) ως ποσοστό % του ΑΕΠ Ακαθάριστο δηµόσιο χρέος 5) ως ποσοστό % του ΑΕΠ ΗΠΑ 2,7-0,1 3,6 3,0 5,5 4,7 1,62 4,80 1,2439-4,4 48,9 3,4-0,5 3,1 4,0 5,1 4,4 3,56 5,05 1,2441-3,6 49,2 3,2-1,5 2,9 5,0 4,6 4,8 5,19 5,26 1,2556-2,6 48,6 2,9 1,7 2,2 2,0 4,6 5,9 5,30 4,81 1, ,9 0,4 2,6 3,6 4,4 4,9 5,37 5,26 1,2887-2,1 48,6 2,4 0,9 1,5 2,3 4,5 5,4 5,36 5,27 1,3106-3,0 49,5 2,7 2,4 1,9 2,0 4,5 6,1 5,36 5,78 1,3481-2,7 48,3 2,4 3,0 2,8 1,8 4,7 6,3 5,45 5,34 1,3738-3,2 48,7 4,0 0,5 2,5 1,9 4,8 5,9 5,02 4,81 1, , ,8 4,8 6,0 5,15 5,23 1, , ,4 4,7 6,0 4,96 4,70 1, , ,4 5,0 5,9 4,97 4,81 1, , ,0 4,9 5,8 3,92 4,37 1, ,09 4,47 1, Ιαπωνία 0,0-4,9 2,7 5,5 4,7 1,9 0,05 1,53 134,44-6,2 157,6-0,3-0,6 1,9 1,1 4,4 1,8 0,06 1,66 136,85-6,4 164,2 0,2-2,6 2,4 4,8 4,1 1,1 0,30 1,85 146,02.. 0,1. 2,1 2,7 3,8 1,6 0,79 1,70 161,25.. 0,3-3,6 2,4 5,9 4,1 0,6 0,49 1,85 151, ,1-2,2 2,9 3,0 4,0 1,0 0,62 1,85 156, ,1. 1,7 2,4 3,8 1,5 0,69 2,11 162, ,1. 1,9 2,7 3,8 1,9 0,89 1,88 161,90.. 0,5. 1,8 2,9 3,8 2,0 0,96 1,70 163,83.. 0,3. - 4,8 4,0 1,9 0,97 1,82 164, ,6. - 3,0 3,8 2,0 0,91 1,73 162, ,7. - 0,8 3,8 2,0 0,99 1,70 163, , ,8 2,1 0,89 1,63 158, ,90 1,60 157, Π ρ α γ µ α τ ι κ ό Α Ε Π (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, τριµηνιαία στοιχεία) 38 ε ί κ τ ε ς τ ι µ ώ ν κ α τ α ν α λ ω τ ή (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µηνιαία στοιχεία) Πηγές: Εθνικά στοιχεία (στήλες 1, 2 (ΗΠΑ), 3, 4, 5 (ΗΠΑ), 6, 9 και 10), ΟΟΣΑ (στήλη 2 (Ιαπωνία)), Eurostat (στήλη 5 (Ιαπωνία), στοιχεία διαγραµµάτων για τη ζώνη του ευρώ), Reuters (στήλες 7 και 8), υπολογισµοί της (στήλη 11). 1) Τα στοιχεία για τις ΗΠΑ είναι εποχικώς διορθωµένα. 2) Μέσες τιµές περιόδου. Μ2 για τις ΗΠΑ, Μ2 συν πιστοποιητικά καταθέσεων για την Ιαπωνία. 3) Ποσοστά ετησίως. Περισσότερες πληροφορίες για το διατραπεζικό επιτόκιο καταθέσεων 3 µηνών βλ. στην Ενότητα ) Περισσότερες πληροφορίες βλ. στην Ενότητα ) Ακαθάριστο ενοποιηµένο χρέος γενικής κυβέρνησης (τέλος περιόδου). 6) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Μάρτιος 2008 Σ75

183 Κ Α Τ Α Λ Ο Γ Ο Σ Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Ω Ν 1 Νοµισµατικά µεγέθη Σ12 2 Παράγοντες µεταβολής Σ12 3 Συνιστώσες των νοµισµατικών µεγεθών Σ13 4 Συνιστώσες των πιο µακροπρόθεσµων χρηµατοοικονοµικών υποχρεώσεων Σ13 5 άνεια προς φορείς χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης και µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Σ14 6 άνεια προς νοικοκυριά Σ15 7 άνεια προς το ηµόσιο και µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ16 8 καταθέσεων κατά τοµέα (φορείς χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης) Σ17 9 καταθέσεων και καταθέσεις που περιλαµβάνονται στο Μ3 κατά τοµέα (φορείς χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης) Σ17 10 καταθέσεων κατά τοµέα (µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά) Σ18 11 καταθέσεων και καταθέσεις που περιλαµβάνονται στο Μ3 κατά τοµέα (µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά) Σ18 12 Καταθέσεις του ηµοσίου και µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Σ19 13 Τοποθετήσεις των ΝΧΙ σε τίτλους Σ20 14 ενεργητικού των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Σ24 15 ανεξόφλητων υπολοίπων και ακαθάριστων εκδόσεων τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ35 16 Καθαρές εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών, µε και χωρίς εποχική διόρθωση Σ37 17 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των µακροπρόθεσµων χρεογράφων κατά τοµέα εκδότη σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) Σ38 18 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των βραχυπρόθεσµων χρεογράφων κατά τοµέα εκδότη σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) Σ39 19 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των εισηγµένων µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ40 20 Ακαθάριστες εκδόσεις εισηγµένων µετοχών κατά τοµέα εκδότη Σ41 21 Νέες καταθέσεις µε συµφωνηµένη διάρκεια Σ43 22 Νέα δάνεια µε κυµαινόµενο επιτόκιο, καθώς και µε σταθερό επιτόκιο έως ένα έτος Σ43 23 Επιτόκια της αγοράς χρήµατος στη ζώνη του ευρώ Σ44 24 Τριµηνιαία επιτόκια αγοράς χρήµατος Σ44 25 Καµπύλες τρεχουσών αποδόσεων της ζώνης του ευρώ Σ45 26 Τρέχοντα επιτόκια και διαφορές στη ζώνη του ευρώ Σ45 27 Ευρύς δείκτης Dow Jones EURO STOXX, δείκτης Standard & Poor s 500 και δείκτης Nikkei 225 Σ46 28 Έλλειµµα, δανειακές ανάγκες και µεταβολή χρέους Σ59 29 Χρέος σύµφωνα µε τον ορισµό της Συνθήκης του Μάαστριχτ Σ59 30 Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Σ60 31 Ισοζύγιο αγαθών Σ61 32 Ισοζύγιο υπηρεσιών Σ61 33 Άµεσες επενδύσεις και επενδύσεις χαρτοφυλακίου (καθαρές) Σ64 34 Κύριες συναλλαγές του ισοζυγίου πληρωµών που προκαλούν µεταβολές των καθαρών απαιτήσεων των ΝΧΙ έναντι του εξωτερικού Σ69 35 Σταθµισµένες συναλλαγµατικές ισοτιµίες Σ72 36 ιµερείς συναλλαγµατικές ισοτιµίες Σ72 37 Πραγµατικό ΑΕΠ Σ75 38 είκτες τιµών καταναλωτή Σ75 Σ76 Μάρτιος 2008

184 T Ε Χ Ν Ι Κ Ε Σ Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ ΓΙΑ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ Ο µέσος ρυθµός αύξησης για το τρίµηνο που λήγει το µήνα t υπολογίζεται ως: α) όπου L t-3 είναι το υφιστάµενο υπόλοιπο στο τέλος του µηνός t-3 (το τέλος του προηγούµενου τριµήνου) και π.χ. C Q t είναι η διόρθωση λόγω σφαλµάτων ταξινόµησης το τρίµηνο που λήγει στο µήνα t. Όσον αφορά τις τριµηνιαίες σειρές για τις οποίες υπάρχουν πλέον διαθέσιµες µηνιαίες παρατηρήσεις (βλ. παρακάτω), οι τριµηνιαίες συναλλαγές µπορούν να υπολογιστούν ως το άθροισµα των µηνιαίων συναλλαγών κατά το εξεταζόµενο τρίµηνο. όπου I t είναι ο δείκτης των διορθωµένων υπολοίπων το µήνα t (βλ. και παρακάτω). Οµοίως, για το έτος που λήγει το µήνα t, ο µέσος ρυθµός αύξησης υπολογίζεται ως: β) ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΗΝΙΑΙΕΣ ΣΕΙΡΕΣ Οι ρυθµοί αύξησης µπορούν να υπολογιστούν µε βάση είτε τις συναλλαγές είτε το δείκτη των διορθωµένων υπολοίπων. Αν τα F Μ t και L t οριστούν όπως παραπάνω, ο δείκτης Ι t των διορθωµένων υπολοίπων για το µήνα t ορίζεται ως: ε) ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 2.1 ΕΩΣ 2.6 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Οι µηνιαίες συναλλαγές υπολογίζονται µε βάση τις µηνιαίες διαφορές των επιπέδων, διορθω- µένες για σφάλµατα ταξινόµησης, λοιπές αναπροσαρµογές αξίας, διακυµάνσεις συναλλαγ- µατικών ισοτιµιών και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Αν L t είναι το υφιστάµενο υπόλοιπο στο τέλος του µηνός t, C Μ t η διόρθωση λόγω σφαλµάτων ταξινόµησης το µήνα t, E Μ t η διόρθωση λόγω µεταβολής συναλλαγµατικών ισοτιµιών και V Μ t οι λοιπές αναπροσαρµογές αξίας, οι συναλλαγές F Μ t το µήνα t ορίζονται ως: γ) Οµοίως, οι τριµηνιαίες συναλλαγές F Q t για το τρίµηνο που λήγει το µήνα t ορίζονται ως εξής: δ) Ως βάση του δείκτη (της µη εποχικά διορθωµένης σειράς) λαµβάνεται: εκέµβριος =100. Οι χρονοσειρές του δείκτη των διορθωµένων υπολοίπων δηµοσιεύονται στην ενότητα "Statistics" (τµήµα "Money, banking and financial markets") του δικτυακού τόπου της ( Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης a t για το µήνα t, δηλ. η µεταβολή κατά το δωδεκάµηνο που λήγει το µήνα t, µπορεί να υπολογιστεί µε έναν από τους εξής δύο τύπους: στ) ζ) Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, οι ετήσιοι ρυθµοί αύξησης αφορούν το τέλος της αναφερόµενης περιόδου. Π.χ. η ετήσια εκατοστιαία µεταβολή για το έτος 2002 υπολογίζεται βάσει του τύπου ζ) διαιρώντας το δείκτη του εκεµβρίου του 2002 µε το δείκτη του εκεµβρίου του Μάρτιος 2008 Σ77

185 Οι ρυθµοί αύξησης που αφορούν περιόδους µικρότερες του έτους µπορούν να υπολογιστούν προσαρµόζοντας σχετικά τον τύπο ζ). Για παράδειγµα, ο µηνιαίος ρυθµός αύξησης a Μ t µπορεί να υπολογιστεί ως: η) Τέλος, ο κινητός (κεντρικός) µέσος όρος τριών µηνών για τον ετήσιο ρυθµό αύξησης του Μ3 υπολογίζεται ως (a t+1 + a t + a t-1 )/3, όπου το a t ορίζεται όπως στους τύπους στ) ή ζ) παραπάνω. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΕΣ ΣΕΙΡΕΣ Αν τα F Q t και L t-3 ορίζονται όπως παραπάνω, ο δείκτης I t των διορθωµένων υπολοίπων για το τρίµηνο που λήγει το µήνα t ορίζεται ως: θ) Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης τα τέσσερα τρίµηνα που λήγουν το µήνα t, δηλ. το a t, µπορεί να υπολογιστεί βάσει του τύπου ζ). ΕΠΟΧΙΚΗ ΙΟΡΘΩΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ 1 Η προσέγγιση που χρησιµοποιείται βασίζεται σε πολλαπλασιαστική διάσπαση µέσω του προγράµ- µατος Χ-12-ARIMA. 2 Η εποχική διόρθωση µπορεί να περιλαµβάνει διόρθωση ως προς τον αριθµό των εργάσιµων ηµερών και για ορισµένες σειρές µπορεί να γίνεται έµµεσα, δηλ. µέσω γραµµικού συνδυασµού των συνιστωσών τους. Αυτό συµβαίνει ειδικότερα µε το Μ3, για τον υπολογισµό του οποίου αθροίζονται οι εποχικώς διορθωµένες στατιστικές σειρές του Μ1, του Μ2 µείον το Μ1, και του Μ3 µείον το Μ2. Εποχική διόρθωση γίνεται αρχικά στο δείκτη των διορθωµένων υπολοίπων. 3 Οι εκτιµήσεις που προκύπτουν για τους εποχικούς παράγοντες εφαρ- µόζονται κατόπιν στα υπόλοιπα και στις προσαρµογές που οφείλονται σε σφάλµατα ταξινό- µησης και αναπροσαρµογές αξίας και έτσι προκύπτουν οι εποχικά διορθωµένες ροές. Οι εποχικοί παράγοντες (και οι παράγοντες που σχετίζονται µε την ηµέρα συναλλαγής) αναθεωρούνται σε ετήσια βάση ή όποτε απαιτείται. ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 3.1 ΕΩΣ 3.5 ΙΣΟΤΗΤΑ ΧΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΡΩΝ Στον Πίνακα 3.1 τα στοιχεία ακολουθούν µια βασική λογιστική ταυτότητα. Όσον αφορά τις µη χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές, το σύνολο των χρήσεων ισούται µε το σύνολο των πόρων για κάθε κατηγορία συναλλαγών. Αυτή η λογιστική ταυτότητα αντανακλάται και στο λογαριασµό χρη- µατοοικονοµικών συναλλαγών, δηλ. για κάθε κατηγορία χρηµατοδοτικών µέσων, το σύνολο των συναλλαγών επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού ισούται µε το σύνολο των συναλλαγών παθητικού. Στις κατηγορίες άλλες µεταβολές ενεργητικού και χρηµατοοικονοµικός ισολογισµός, το σύνολο των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού ισούται µε το σύνολο του παθητικού για κάθε κατηγορία χρηµατοδοτικών µέσων, µε εξαίρεση το νοµισµατικό χρυσό και τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα, τα οποία εξ ορισµού δεν αποτελούν υποχρέωση κανενός τοµέα. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΞΙΣΩΤΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ Τα εξισωτικά µεγέθη στο τέλος κάθε λογαριασµού στους Πίνακες 3.1 και 3.2 υπολογίζονται ως εξής: 1 Λεπτοµέρειες βλ. στην έκδοση της "Seasonal adjustment of monetary aggregates and HICP for the euro area" (Αύγουστος 2000), καθώς και στην ενότητα Statistics (τµήµα Μοney, banking and financial markets ) του δικτυακού τόπου της ( 2 Λεπτοµέρειες βλ. στη µελέτη των Findley, D., Monsell, B., Bell, W., Otto, Μ. and Chen, B.C. (1998), "New Capabilities and Methods of the X-12-Arima Seasonal Adjustment Program", Journal of Business and Economic Statistics, 16, 2, σελ , ή στο "X-12-Arima Reference Manual", Times Series Staff, Bureau of the Census, Washington, D.C. Για εσωτερικoύς σκοπούς χρησιµοποιούνται επίσης πολλαπλασιαστικά υποδείγµατα TRAMO-SEATS. Λεπτοµέρειες για τα υποδείγµατα αυτά βλ. στη µελέτη των Gomez, V. and Maravall, A. (1996), "Programs TRAMO and SEATS: Instructions for the User", Bank of Spain, Working Paper No. 9628, Μαδρίτη. 3 Αυτό συνεπάγεται ότι, για τις εποχικά διορθωµένες στατιστικές σειρές, το επίπεδο του δείκτη για την περίοδο βάσης, δηλ. το εκέµβριο του 2001, διαφέρει γενικά από το 100, αντανακλώντας την εποχικότητα του µηνός αυτού. Σ78 Μάρτιος 2008

186 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Τεχνικές σηµειώσεις Το εµπορικό ισοζύγιο ισούται µε τις εισαγωγές µείον τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών έναντι του υπόλοιπου κόσµου (πλην της ζώνης του ευρώ). Το καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα ορίζεται µόνο για τους τοµείς-κατοίκους και υπολογίζεται ως η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε τιµές αγοράς για τη ζώνη του ευρώ) µείον µισθολογική δαπάνη (χρήσεις) µείον λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής (χρήσεις) µείον ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (χρήσεις). Το καθαρό εθνικό εισόδηµα ορίζεται µόνο για τους τοµείς-κατοίκους και υπολογίζεται ως το καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα συν µισθολογική δαπάνη (πόροι) συν τους φόρους µείον επιδοτήσεις παραγωγής (πόροι) συν καθαρό εισόδηµα από περιουσία (πόροι µείον χρήσεις). Το καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα ορίζεται επίσης µόνο για τους τοµείς-κατοίκους και ισούται µε το καθαρό εθνικό εισόδηµα συν καθαρούς τρέχοντες φόρους εισοδήµατος και περιουσίας (πόροι µείον χρήσεις) συν καθαρές κοινωνικές εισφορές (πόροι µείον χρήσεις) συν καθαρές κοινωνικές παροχές εξαιρουµένων των κοινωνικών µεταβιβάσεων σε είδος (πόροι µείον χρήσεις) συν καθαρές λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις (πόροι µείον χρήσεις). Η καθαρή αποταµίευση ορίζεται για τους τοµείςκατοίκους και υπολογίζεται ως το καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα συν καθαρή αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων (πόροι µείον χρήσεις) µείον τελική καταναλωτική δαπάνη (χρήσεις). Για τον υπόλοιπο κόσµο, ο λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών υπολογίζεται ως το άθροισµα του εµπορικού ισοζυγίου και του συνόλου των λοιπών εισοδηµάτων (πόροι µείον χρήσεις). Η καθαρή παροχή/λήψη δανείων υπολογίζεται από το λογαριασµό κεφαλαίου ως καθαρή αποταµίευση συν καθαρές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις (πόροι µείον χρήσεις) µείον ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου (χρήσεις) µείον καθαρή κτήση (αφού αφαιρεθεί η διάθεση) µη παραγό- µενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (χρήσεις) συν ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (πόροι). Μπορεί να υπολογιστεί και στο λογαριασµό χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών ως το σύνολο των συναλλαγών επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού µείον συναλλαγές επί χηµατοοικονοµικών στοιχείων παθητικού (άλλως µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) λόγω συναλλαγών). Για τους τοµείς των νοικοκυριών και των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων, υπάρχει στατιστική διαφορά µεταξύ αυτών των εξισωτικών µεγεθών όταν υπολογίζονται αφενός από το λογαριασµό κεφαλαίου και αφετέρου από το λογαριασµό χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών. Οι µεταβολές της καθαρής αξίας (πλούτου) υπολογίζονται ως µεταβολές της καθαρής αξίας (πλούτου) που οφείλονται σε αποταµίευση και κεφαλαιακές µεταβιβάσεις συν άλλες µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου). Προς το παρόν δεν περιλαµβάνουν τις άλλες µεταβολές µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού, λόγω µη διαθεσιµότητας στοιχείων. Η καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία (πλούτος) υπολογίζεται ως το σύνολο των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού µείον τα αντίστοιχα στοιχεία παθητικού, ενώ οι µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) ισούνται µε το άθροισµα των µεταβολών της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) λόγω συναλλαγών (παροχή/καθαρή λήψη δανείων από το λογαριασµό χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών) και άλλων µεταβολών της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου). Τέλος, οι µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) που οφείλονται σε συναλλαγές υπολογίζονται ως το σύνολο των συναλλαγών επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού µείον το αντίστοιχο σύνολο επί στοιχείων του παθητικού και οι λοιπές µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) υπολογίζονται ως το σύνολο των άλλων µεταβολών των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού µείον τις µεταβολές των αντίστοιχων στοιχείων παθητικού. Μάρτιος 2008 Σ79

187 ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 4.3 ΕΩΣ 4.4 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚ Ο- ΣΕΩΝ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ Οι ρυθµοί αύξησης υπολογίζονται µε βάση τις χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές και γι αυτό δεν περιλαµβάνουν σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρµογές αξίας, διακυµάνσεις συναλλαγµατικών ισοτιµιών και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Μπορούν να υπολογιστούν µε βάση είτε τις συναλλαγές είτε τα τε- µαρκτά αποθέµατα. Αν N Μ t είναι οι συναλλαγές (καθαρές εκδόσεις) κατά το µήνα t και L t το υφιστάµενο υπόλοιπο στο τέλος του µηνός t, ο δείκτης I t των τεκµαρτών αποθεµάτων κατά το µήνα t ορίζεται ως: ι) Ως βάση του δείκτη λαµβάνεται: εκέµβριος 2001=100. Ο ρυθµός αύξησης a t για το µήνα t, δηλ. η µεταβολή κατά το δωδεκάµηνο που λήγει το µήνα t, µπορεί να υπολογιστεί µε έναν από τους εξής δύο τύπους: ια) ιβ) Η µέθοδος υπολογισµού των ρυθµών αύξησης των εκδόσεων χρεογράφων πλην µετοχών είναι ίδια µε εκείνη που χρησιµοποιείται για τα νοµισµατικά µεγέθη, µε µόνη διαφορά ότι εδώ χρησιµοποιείται το σύµβολο N, αντί του F, προκειµένου να διαχωρίζονται οι διαφορετικοί τρόποι υπολογισµού των καθαρών εκδόσεων για τα στατιστικά στοιχεία των εκδόσεων χρεογράφων και των αντίστοιχων συναλλαγών που χρησιµοποιούνται για τα νοµισµατικά µεγέθη. Ο µέσος ρυθµός αύξησης για το τρίµηνο που λήγει το µήνα t υπολογίζεται ως εξής: ιγ) όπου I t είναι ο δείκτης των τεµαρκτών αποθεµάτων κατά το µήνα t. Οµοίως, για το έτος που λήγει το µήνα t, ο µέσος ρυθµός αύξησης υπολογίζεται ως εξής: ιδ) Στην Ενότητα 4.4 χρησιµοποιείται ο τύπος βάσει του οποίου πραγµατοποιούνται οι υπολογισµοί στην Ενότητα 4.3, ο οποίος στηρίζεται στον τύπο υπολογισµού των νοµισµατικών µεγεθών. Στην Ενότητα 4.4 χρησιµοποιούνται τιµές της αγοράς και οι υπολογισµοί πραγµατοποιούνται βάσει των χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, άρα δεν περιλαµβάνονται σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρµογές αξίας και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Επίσης δεν περιλαµβάνονται οι διακυµάνσεις των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, καθώς η κάλυψη αφορά αποκλειστικά εισηγµένες µετοχές που εκφράζονται σε ευρώ. ΕΠΟΧΙΚΗ ΙΟΡΘΩΣΗ ΤΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΤΙΤΛΩΝ 4 Η προσέγγιση που χρησιµοποιείται βασίζεται σε πολλαπλασιαστική διάσπαση µέσω του προγράµµατος X-12-ARIMA. Η εποχική διόρθωση του συνόλου των εκδόσεων τίτλων γίνεται έµµεσα µε γραµµικό συνδυασµό των αναλυτικών στοιχείων για τους τοµείς και τις διάρκειες. Η εποχική διόρθωση εφαρµόζεται στο δείκτη τε- µαρκτών αποθεµάτων. Οι εποχικοί παράγοντες που υπολογίζονται κατ αυτό τον τρόπο εφαρµόζονται κατόπιν στα υπόλοιπα, από τα οποία εξάγονται οι εποχικά διορθωµένες καθαρές εκδόσεις. Οι εν λόγω εποχικοί παράγοντες αναθεωρούνται ετησίως ή όποτε κρίνεται σκόπιµο. Όπως και µε τους µαθηµατικούς τύπους ια) και ιβ), ο ρυθµός αύξησης a t για το µήνα t, δηλ. η µε- 4 Λεπτοµέρειες βλ. στην έκδοση της "Seasonal adjustment of monetary aggregates and HICP for the euro area" (Αύγουστος 2000), καθώς και στην ενότητα Statistics (τµήµα Μοney, banking and financial markets ) του δικτυακού τόπου της ( Σ80 Μάρτιος 2008

188 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Τεχνικές σηµειώσεις ταβολή κατά το εξάµηνο που λήγει το µήνα t, µπορεί να υπολογιστεί µε έναν από τους εξής δύο τύπους: ιε) ιστ) ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ 1 ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 5.1 ΕΠΟΧΙΚΗ ΙΟΡΘΩΣΗ ΤΟΥ Εν ΤΚ 4 Η προσέγγιση που χρησιµοποιείται βασίζεται σε πολλαπλασιαστική διάσπαση µέσω του προγράµµατος X-12-ARIMA (βλ. υποσηµείωση 2 στη σελίδα Σ78). Η εποχική διόρθωση του γενικού Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ γίνεται έµ- µεσα µε άθροιση των εποχικά διορθωµένων στατιστικών σειρών για τη ζώνη του ευρώ που καλύπτουν τα επεξεργασµένα είδη διατροφής, τα µη επεξεργασµένα είδη διατροφής, τα βιο- µηχανικά αγαθά εκτός ενέργειας και τις υπηρεσίες. Οι τιµές της ενέργειας προστίθενται χωρίς προσαρµογές, καθώς δεν υπάρχουν στατιστικές ενδείξεις εποχικότητας. Οι εποχικοί παράγοντες αναθεωρούνται σε ετήσια βάση ή όποτε απαιτείται. ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ 2 ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 7.1 του Πάσχα. Η εποχική διόρθωση για όλες τις παραπάνω κατηγορίες γίνεται µε τη χρήση αυτών των προδιορθωµένων στατιστικών σειρών. Η εποχική διόρθωση για το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών γίνεται µε άθροιση των εποχικά διορθωµένων στατιστικών σειρών για τη ζώνη του ευρώ που καλύπτουν τα αγαθά, τις υπηρεσίες, τα εισοδήµατα και τις τρέχουσες µεταβιβάσεις. Οι εποχικοί παράγοντες, καθώς και ο παράγοντας του αριθµού των εργάσιµων ηµερών αναθεωρούνται ανά εξάµηνο ή όποτε απαιτείται. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 7.3 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΕΣ ΚΑΙ ΕΤΗΣΙΕΣ ΣΕΙΡΕΣ Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης για το τρίµηνο t υπολογίζεται µε βάση τις τριµηνιαίες συναλλαγές (F t ) και θέσεις (L t ) ως εξής: ιζ) Ο ρυθµός αύξησης για την ετήσια σειρά ισούται µε το ρυθµό αύξησης του τελευταίου τριµήνου του έτους. 4 Λεπτοµέρειες βλ. στην έκδοση της "Seasonal adjustment of monetary aggregates and HICP for the euro area" (Αύγουστος 2000), καθώς και στην ενότητα Statistics (τµήµα Μοney, banking and financial markets ) του δικτυακού τόπου της ( ΕΠΟΧΙΚΗ ΙΟΡΘΩΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Η προσέγγιση βασίζεται σε πολλαπλασιαστική διάσπαση µέσω του προγράµµατος Χ-12-ARIMA (βλ. υποσηµείωση 2 στη σελίδα Σ78). Προηγείται προδιόρθωση των µη επεξεργασµένων στοιχείων για τα αγαθά, τις υπηρεσίες και τις εισπράξεις από εισοδήµατα ως προς τον αριθµό των εργάσι- µων ηµερών. Συγκεκριµένα για τις κατηγορίες των αγαθών, των υπηρεσιών και των εισοδηµάτων, στον αριθµό των εργάσιµων ηµερών λαµβάνονται υπόψη οι εθνικές εορτές και αργίες. Όσον αφορά τα στοιχεία για τις εισπράξεις από αγαθά, γίνεται προδιόρθωση και ως προς τις ηµέρες αργίας Μάρτιος 2008 Σ81

189

190 Γ Ε Ν Ι Κ Ε Σ Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ Το τµήµα Στατιστικά στοιχεία για τη ζώνη του ευρώ του Μηνιαίου ελτίου της επικεντρώνεται σε στατιστικά στοιχεία για ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Λεπτοµερέστερες και πιο µακροχρόνιες σειρές στοιχείων, µε περισσότερες επεξηγήσεις, διατίθενται στην ενότητα Statistics του δικτυακού τόπου της ( Αυτό επιτρέπει φιλική για το χρήστη πρόσβαση σε στοιχεία µέσου του Statistical Data Warehouse της ( το οποίο παρέχει διευκολύνσεις αναζήτησης και download. Το τµήµα Data services της ενότητας διαθέτει και περαιτέρω υπηρεσίες, όπως τη συνδροµητική εγγραφή σε διάφορες οµάδες δεδοµένων, καθώς και αποθήκευση δεδοµένων σε συµπυκνωµένα αρχεία τύπου CSV (Comma Separated Value). Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούµε να επικοινωνήσετε µαζί µας στο: Κατά γενικό κανόνα, η τελευταία ηµεροµηνία που καλύπτουν τα στατιστικά στοιχεία του Μηνιαίου ελτίου της είναι η παραµονή της πρώτης συνεδρίασης του ιοικητικού Συµβουλίου της κατά τον αντίστοιχο µήνα. Για το παρόν τεύχος, η εν λόγω ηµεροµηνία ήταν η 5η Μαρτίου Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, όλες οι σειρές των στοιχείων που καλύπτουν παρατηρήσεις για το 2008 αφορούν τη ζώνη του ευρώ 15 (τη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Κύπρου και της Μάλτας) για το σύνολο της χρονολογικής σειράς. Για τα επιτόκια, τα νοµισµατικά στατιστικά στοιχεία και τον Εν ΤΚ (και, για λόγους συνέπειας, τις συνιστώσες και τους παράγοντες µεταβολής του Μ3 και τις συνιστώσες του Εν ΤΚ), οι στατιστικές σειρές αφορούν την εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Αυτό υποδηλώνεται στους πίνακες µε υποσηµείωση. Στις περιπτώσεις αυτές, όπου είναι διαθέσιµα σχετικά στοιχεία, για τις απόλυτες και τις εκατοστιαίες µεταβολές για το και το 2008, που υπολογίζονται µε βάση το και το 2007 αντίστοιχα, χρησιµοποιείται στατιστική σειρά που λαµβάνει υπόψη την επίδραση της ένταξης της Ελλάδος, της Σλοβενίας, της Κύπρου και της Μάλτας αντίστοιχα, στη ζώνη του ευρώ. Ιστορικά στοιχεία σχετικά µε τη ζώνη του ευρώ πριν από την ένταξη της Κύπρου και της Μάλτας διατίθενται στο δικτυακό τόπο της ( index.en.html). Οι στατιστικές σειρές που αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ βασίζονται στη σύνθεση της ζώνης κατά τη χρονική περίοδο την οποία αφορούν τα στοιχεία. Έτσι, τα στοιχεία προ του 2001 αναφέρονται στη ζώνη ευρώ των 11, δηλ. στα ακόλουθα κράτη-µέλη: Βέλγιο, Γερµανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεµβούργο, Ολλανδία, Αυστρία, Πορτογαλία, και Φινλανδία. Τα στοιχεία από το 2001 έως το αναφέρονται στη ζώνη ευρώ των 12, δηλ. τους 11 µαζί µε την Ελλάδα. Τα στοιχεία για το 2007 αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ των 13, δηλ. τους 12 µαζί µε τη Σλοβενία, και τα στοιχεία από το 2008 και µετά αναφέρονται στη ζώνη του ευρώ των 15, δηλ. τους 13 µαζί µε την Κύπρο και τη Μάλτα. Επειδή τα νοµίσµατα που συνθέτουν το ECU δεν συµπίπτουν µε τα νοµίσµατα των κρατών-µελών που έχουν υιοθετήσει το ενιαίο νόµισµα, τα προ του 1999 ποσά που µετατράπηκαν από τα νοµίσµατα των συµµετεχουσών χωρών σε ECU µε τις τρέχουσες συναλλαγµατικές ισοτιµίες έναντι του ECU επηρεάζονται από τις µεταβολές των συναλλαγµατικών ισοτιµιών των νοµισµάτων των κρατών-µελών που δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ. Προκειµένου να αποφευχθεί η επίδραση αυτή στα νοµισµατικά στατιστικά στοιχεία, για τα προ του 1999 δεδοµένα στις Ενότητες 2.1 έως και 2.8 έχει γίνει µετατροπή από τα εθνικά νο- µίσµατα µε βάση τις αµετάκλητες ισοτιµίες του ευρώ που ορίστηκαν στις 31 εκεµβρίου Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, τα στατιστικά στοιχεία για τις τιµές και το κόστος πριν από το 1999 βασίζονται σε δεδοµένα που εκφράζονται στο αντίστοιχο εθνικό νόµισµα. Ανάλογα µε την περίπτωση, χρησιµοποιήθηκαν µέθοδοι συγκέντρωσης ή/και ενοποίησης (συµπεριλαµβανοµένης και της ενοποίησης µεταξύ χωρών). Σε πολλές περιπτώσεις, τα πρόσφατα στοιχεία είναι προσωρινά και ενδέχεται να αναθεωρηθούν. Τυχόν διαφορές µεταξύ των συνολικών και των επιµέρους ποσών οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις. Μάρτιος 2008 Σ83

191 Η οµάδα Λοιπά κράτη-µέλη της ΕΕ περιλαµβάνει τη Βουλγαρία, την Τσεχία, τη ανία, την Εσθονία, τη Λεττονία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, την Πολωνία, τη Ρουµανία, τη Σλοβακία, τη Σουηδία και το Ηνωµένο Βασίλειο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ορολογία που χρησιµοποιείται στους πίνακες ακολουθεί διεθνή πρότυπα, όπως αυτά του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Λογαριασµών 1995 (ΕΣΛ 95) και του Εγχειριδίου του ΝΤ για το Ισοζύγιο Πληρωµών. Οι συναλλαγές αφορούν εκούσιες αγοραπωλησίες (οι οποίες µετρούνται άµεσα ή έµµεσα), ενώ στις ροές περιλαµβάνονται επίσης αλλαγές στα υφιστάµενα υπόλοιπα οι οποίες οφείλονται σε µεταβολές των τιµών και των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, διαγραφές δανείων και άλλες αλλαγές. Στους πίνακες η φράση έως (x) έτη σηµαίνει έως και (x) έτη. ΓΕΝΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Οι εξελίξεις στους κυριότερους δείκτες για τη ζώνη του ευρώ συνοψίζονται σε ένα γενικό πίνακα. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙ- ΤΙΚΗ Στην Ενότητα 1.4 παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία για τα ελάχιστα αποθεµατικά και τους παράγοντες παροχής και απορρόφησης ρευστότητας. Οι ετήσιες και οι τριµηνιαίες παρατηρήσεις αφορούν µέσους όρους της τελευταίας περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών του έτους ή του τριµήνου αντίστοιχα. Έως το εκέµβριο του 2003, η περίοδος τήρησης ξεκινούσε στις 24 κάθε µηνός και διαρκούσε ώς τις 23 του επόµενου µηνός. Στις 23 Ιανουαρίου 2003 η ανακοίνωσε αλλαγές στο λειτουργικό πλαίσιο, οι οποίες πραγµατοποιήθηκαν στις 10 Μαρτίου Συγκεκριµένα, η περίοδος τήρησης θα αρχίζει την ηµεροµηνία διακανονισµού της πράξης κύριας αναχρηµατοδότησης (ΠΚΑ) µετά τη συνεδρίαση του ιοικητικού Συµβουλίου κατά την οποία έχει προγραµµατιστεί η µηνιαία αξιολόγηση της κατεύθυνσης της νοµισµατικής πολιτικής. Επίσης, ορίστηκε µεταβατική περίοδος τήρησης προκειµένου να καλυφθεί το διάστηµα από τις 24 Ιανουαρίου έως τις 9 Μαρτίου Στον Πίνακα 1 της Ενότητας 1.4 παρουσιάζονται τα στοιχεία της βάσης υπολογισµού των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεµατικών των πιστωτικών ιδρυµάτων που υπόκεινται σ αυτή την υποχρέωση. Οι υποχρεώσεις έναντι άλλων πιστωτικών ιδρυµάτων που υπάγονται στο σύστηµα τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών του ΕΣΚΤ, καθώς και έναντι της και των συµ- µετεχουσών εθνικών κεντρικών τραπεζών, δεν περιλαµβάνονται στη βάση υπολογισµού των ελάχιστων αποθεµατικών. Σε περίπτωση που ένα πιστωτικό ίδρυµα δεν µπορεί να αποδείξει την ποσότητα των εκδιδόµενων από αυτό χρεογράφων διάρκειας έως και δύο ετών τα οποία διακρατούνται από τα προαναφερθέντα ιδρύ- µατα, επιτρέπεται να αφαιρέσει ένα ορισµένο ποσοστό αυτών των υποχρεώσεων από τη βάση υπολογισµού των ελάχιστων αποθεµατικών του. Το ποσοστό αυτό ήταν 10% για τον υπολογισµό των ελάχιστων αποθεµατικών έως και το Νοέµβριο του 1999 και έγινε 30% από το εκέµβριο του Στον Πίνακα 2 της Ενότητας 1.4 εµφανίζονται µέσοι όροι στοιχείων για τις περιόδους τήρησης που έληξαν. Για τον υπολογισµό των απαιτού- µενων αποθεµατικών κάθε πιστωτικού ιδρύµατος, κατ' αρχάς πολλαπλασιάζονται τα υποκεί- µενα στην υποχρέωση στοιχεία του παθητικού επί τον αντίστοιχο για κάθε κατηγορία συντελεστή, µε βάση τα στοιχεία της λογιστικής κατάστασης όπως έχουν στο τέλος κάθε ηµερολογιακού µηνός. Στη συνέχεια, κάθε πιστωτικό ίδρυµα αφαιρεί από το γινόµενο αυτό ένα εφάπαξ ποσό ίσο µε ευρώ. Το εξαγόµενο είναι τα απαιτούµενα αποθεµατικά, τα οποία αθροίζονται σε επίπεδο ζώνης ευρώ (στήλη 1). Τα υπόλοιπα τρεχούµενων λογαριασµών (στήλη 2) είναι τα συνολικά µέσα ηµερήσια υπόλοιπα στους τρεχού- µενους λογαριασµούς των πιστωτικών ιδρυµάτων, συµπεριλαµβανοµένων αυτών που χρησι- µοποιούνται για την εκπλήρωση της υποχρέωσης τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών. Τα υπερβάλλοντα αποθεµατικά (στήλη 3) είναι τα µέσα ηµερήσια υπόλοιπα στους τρεχούµενους λογα- Σ84 Μάρτιος 2008

192 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις ριασµούς πέραν των απαιτούµενων αποθεµατικών, κατά την περίοδο τήρησης. Τα ελλείποντα αποθεµατικά (στήλη 4) ορίζονται ως η µέση υστέρηση των υπολοίπων των τρεχούµενων λογαριασµών έναντι των απαιτούµενων αποθεµατικών κατά τη διάρκεια της περιόδου τήρησης. Κατά τον υπολογισµό λαµβάνονται υπόψη µόνα τα πιστωτικά ιδρύµατα τα οποία δεν έχουν εκπληρώσει τη σχετική υποχρέωση. Το επιτόκιο επί των ελάχιστων αποθεµατικών (στήλη 5) ισούται µε το µέσο όρο, κατά τη διάρκεια της περιόδου τήρησης, του επιτοκίου της (σταθµισµένου ανάλογα µε τον αριθµό των ηµερολογιακών ηµερών) επί των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης του Ευρωσυστήµατος (βλ. Ενότητα 1.3). Ο Πίνακας 3 της Ενότητας 1.4 παρουσιάζει τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήµατος, η οποία ορίζεται ως τα ποσά σε ευρώ που τηρούν στους τρεχούµενους λογαριασµούς στο Ευρωσύστηµα τα πιστωτικά ιδρύµατα της ζώνης του ευρώ. Όλα τα στοιχεία προέρχονται από την ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση του Ευρωσυστήµατος. Στις άλλες πράξεις απορρόφησης ρευστότητας (στήλη 7) δεν περιλαµβάνεται η έκδοση πιστοποιητικών χρέους η οποία διενεργήθηκε µε πρωτοβουλία εθνικών κεντρικών τραπεζών στο εύτερο Στάδιο της ΟΝΕ. Στους άλλους παράγοντες (καθαρούς) (στήλη 10) συµψηφίζονται τα λοιπά στοιχεία της ενοποιηµένης λογιστικής κατάστασης του Ευρωσυστήµατος. Οι τρεχούµενοι λογαριασµοί των πιστωτικών ιδρυµάτων (στήλη 11) ισούνται µε τη διαφορά µεταξύ του αθροίσµατος των παραγόντων παροχής ρευστότητας (στήλες 1 έως 5) και του αθροίσµατος των παραγόντων απορρόφησης ρευστότητας (στήλες 6 έως 10). Η νοµισµατική βάση (στήλη 12) υπολογίζεται ως το άθροισµα του ποσού της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων (στήλη 6), των τραπεζογραµµατίων σε κυκλοφορία (στήλη 8) και των διαθεσίµων στους τρεχούµενους λογαριασµούς των πιστωτικών ιδρυµάτων (στήλη 11). ΝΟΜΙΣΜΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Στην Ενότητα 2.1 εµφανίζεται η συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση των νοµισµατικών χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων (ΝΧΙ), δηλ. το άθροισµα των εναρµονισµένων λογιστικών καταστάσεων όλων των ΝΧΙ που εδρεύουν στη ζώνη του ευρώ.τα ΝΧΙ είναι οι κεντρικές τράπεζες, τα πιστωτικά ιδρύµατα όπως ορίζονται στο κοινοτικό δίκαιο, τα αµοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρή- µατος και τα λοιπά ιδρύµατα των οποίων η δραστηριότητα συνίσταται στο να δέχονται καταθέσεις ή/και στενά υποκατάστατα καταθέσεων από άλλους φορείς πλην των ΝΧΙ και να χορηγούν πιστώσεις ή/και να επενδύουν σε τίτλους για δικό τους λογαριασµό (τουλάχιστον από οικονοµική άποψη). Πλήρης κατάλογος των ΝΧΙ δηµοσιεύεται στο δικτυακό τόπο της. Η Ενότητα 2.2 παρουσιάζει την ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση του τοµέα των ΝΧΙ, η οποία προκύπτει από το συµψηφισµό των λογιστικών θέσεων των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ στη συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση. Εξαιτίας µιας µικρής ανοµοιογένειας στις πρακτικές καταγραφής των στοιχείων, το αλγεβρικό άθροισµα των θέσεων µεταξύ των ΝΧΙ δεν είναι πάντοτε µηδενικό. Το υπόλοιπο εµφανίζεται στη στήλη 10 του παθητικού της Ενότητας 2.2. Στην Ενότητα 2.3 καταγράφονται τα νοµισµατικά µεγέθη και οι παράγοντες µεταβολής τους, όπως εξάγονται από την ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση των ΝΧΙ. Συµπεριλαµβάνουν τις θέσεις φορέων εκτός των ΝΧΙ που εδρεύουν στη ζώνη του ευρώ σε ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ, καθώς και ορισµένες νοµισµατικές απαιτήσεις/υποχρεώσεις της κεντρικής κυβέρνησης. Τα στατιστικά στοιχεία για τα νο- µισµατικά µεγέθη και τους παράγοντες µεταβολής είναι διορθωµένα εποχικώς και ως προς την ηµέρα συναλλαγής. Ενώ στις Ενότητες 2.1 και 2.2 οι τοποθετήσεις των µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ σε (α) µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος στη ζώνη του ευρώ και (β) χρεόγραφα διάρκειας έως 2 ετών που εκδόθηκαν από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ εµφανίζονται στην κατηγορία υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού του παθητικού, στην Ενότητα 2.3 οι ίδιες τοποθετήσεις εξαιρούνται από τα νοµισµατικά µεγέθη και συνυπολογίζονται στην κατηγορία καθαρές απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού. Η Ενότητα 2.4 παρουσιάζει ανάλυση κατά τοµέα, κατηγορία και αρχική διάρκεια των δα- Μάρτιος 2008 Σ85

193 νείων που χορηγήθηκαν από ΝΧΙ εκτός του Ευρωσυστήµατος (από το τραπεζικό σύστηµα) στη ζώνη του ευρώ. Στην Ενότητα 2.5 εµφανίζεται ανάλυση κατά τοµέα και κατηγορία των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστηµα της ζώνης του ευρώ. Η Ενότητα 2.6 παρουσιάζει τις τοποθετήσεις του τραπεζικού συστήµατος της ζώνης του ευρώ σε τίτλους αναλυτικά κατά εκδότη. Οι Ενότητες 2.2 έως 2.6 περιέχουν συναλλαγές διορθωµένες για σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρµογές αξίας, διακυµάνσεις συναλλαγ- µατικών ισοτιµιών και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Στην Ενότητα 2.7 παρουσιάζεται η αναπροσαρµογή της αξίας επιλεγµένων κονδυλίων, που χρησιµοποιείται στον υπολογισµό των συναλλαγών. Οι Ενότητες 2.2 έως 2.6 περιλαµβάνουν επίσης ρυθµούς αύξησης, δηλ. ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές βάσει των συναλλαγών. Η Ενότητα 2.8 περιλαµβάνει τρι- µηνιαία ανάλυση κατά νόµισµα επιλεγµένων κονδυλίων της λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ. Λεπτοµερέστερος ορισµός του τοµέα των ΝΧΙ και των λοιπών τοµέων δίδεται στο Money and Banking Statistics Sector Manual Guidance for the statistical classification of customers. Third edition (, Μάρτιος 2007). Το Guidance Notes to the Regulation ECB/2001/13 on the MFI Balance Sheet Statistics (, Νοέµβριος 2002) επεξηγεί τις πρακτικές που συνιστάται να ακολουθούν οι ΕθνΚΤ. Από την 1η Ιανουαρίου 1999 οι στατιστικές πληροφορίες συλλέγονται και καταρτίζονται σύµφωνα µε τον από 1ης εκεµβρίου 1998 Κανονισµό της για την ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση του τοµέα των Νοµισµατικών Χρηµατοπιστωτικών Ιδρυµάτων 1 (/1998/16, όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον Κανονισµό /2003/10 2 ). Σύµφωνα µε τον Κανονισµό αυτό, η κατηγορία τίτλοι της αγοράς χρήµατος συγχωνεύθηκε µε την κατηγορία χρεόγραφα τόσο στην πλευρά του ενεργητικού όσο και σε εκείνη του παθητικού της λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ. Η Ενότητα 2.9 δείχνει τα υπόλοιπα τέλους τρι- µήνου της λογιστικής κατάστασης των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα (εκτός των αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος) της ζώνης του ευρώ. Η λογιστική κατάσταση είναι συγκεντρωτική και γι αυτό στο παθητικό περιλαµβάνει µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα που εκδίδονται από άλλα αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα. Το σύνολο ενεργητικού/παθητικού αναλύεται επίσης κατά επενδυτική πολιτική (µετοχικά, οµολογιακά, µικτά, ακίνητης περιουσίας και λοιπά) και κατά κατηγορία επενδυτή (αµοιβαία κεφάλαια που απευθύνονται είτε στο ευρύ επενδυτικό κοινό είτε σε ειδική κατηγορία επενδυτών). Στην Ενότητα 2.10 εµφανίζεται η συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση για κάθε τοµέα αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα κατά επενδυτική πολιτική και κατά κατηγορία επενδυτή. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Η Ενότητα 3.1 παρουσιάζει στοιχεία για τους τριµηνιαίους ενοποιηµένους λογαριασµούς της ζώνης του ευρώ, τα οποία παρέχουν περιεκτικές πληροφορίες για τις οικονοµικές δραστηριότητες των νοικοκυριών (συµπεριλαµβανοµένων των µη κερδοσκοπικών ιδρυµάτων από τα οποία εξυπηρετούνται τα νοικοκυριά), των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, των χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων και της γενικής κυβέρνησης, καθώς και για τις αλληλεπιδράσεις µεταξύ αυτών των τοµέων και του υπόλοιπου κόσµου πλην της ζώνης του ευρώ. Τα στοιχεία είναι µη εποχικώς διορθωµένα, σε τρέχουσες τιµές και αφορούν το τελευταίο διαθέσιµο τρί- µηνο, χρησιµοποιείται δε απλουστευµένη ακολουθία λογαριασµών σύµφωνα µε το µεθοδολογικό πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Λογαριασµών (ΕΣΛ 95). Συνοπτικά, η ακολουθία των λογαριασµών (συναλλαγών) περιλαµβάνει: 1) το λογαριασµό δη- µιουργίας εισοδήµατος, που παρουσιάζει πώς η παραγωγική δραστηριότητα µεταφράζεται σε διάφορες κατηγορίες εισοδήµατος, 2) το λογαριασµό κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος, ο οποίος καταγράφει εισπράξεις και δαπάνες που 1 ΕΕ L 356, , σελ ΕΕ L 250, , σελ. 19. Σ86 Μάρτιος 2008

194 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις αφορούν διάφορες µορφές εισοδήµατος από περιουσία (για το σύνολο της οικονοµίας, το εξισωτικό µέγεθος του πρωτογενούς εισοδήµατος είναι το εθνικό εισόδηµα), 3) το λογαριασµό δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος, που δείχνει πώς το εθνικό εισόδηµα εντός ενός θεσµικού τοµέα µεταβάλλεται λόγω τρεχουσών µεταβιβάσεων, 4) το λογαριασµό χρήσης εισοδήµατος, που δείχνει πώς δαπανάται το διαθέσιµο εισόδηµα για κατανάλωση ή αποταµίευση, 5) το λογαριασµό κεφαλαίου, που δείχνει πώς η αποταµίευση και οι καθαρές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις δαπανώνται για την κτήση µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (το εξισωτικό µέγεθος του λογαριασµού κεφαλαίου είναι η καθαρή παροχή/καθαρή λήψη δανείων), και 6) το λογαριασµό χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, που καταγράφει την καθαρή κτήση χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού και την καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων. Επειδή κάθε µη χρηµατοοικονοµική συναλλαγή αντανακλάται σε µια χρηµατοοικονοµική συναλλαγή, το εξισωτικό µέγεθος του λογαριασµού χρηµατοοικονο- µικών συναλλαγών εννοιολογικά ισούται και µε την καθαρή παροχή/λήψη δανείων, όπως υπολογίζεται από το λογαριασµό κεφαλαίου. Επιπλέον, παρουσιάζονται χρηµατοοικονοµικοί ισολογισµοί έναρξης και λήξης, οι οποίοι παρέχουν µια εικόνα του χρηµατοοικονοµικού πλούτου κάθε επιµέρους τοµέα σε δεδοµένη χρονική στιγµή. Τέλος, παρουσιάζονται και λοιπές µεταβολές των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού (π.χ. αυτές που οφείλονται στην επίδραση των µεταβολών των τιµών των περιουσιακών στοιχείων). Η τοµεακή ανάλυση του λογαριασµού χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών και των χρηµατοοικονοµικών ισολογισµών είναι λεπτοµερέστερη για τον τοµέα των χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, ο οποίος αναλύεται σε ΝΧΙ, λοιπά χρη- µατοπιστωτικά ιδρύµατα (συµπεριλαµβανοµένων των επικουρικών χρηµατοπιστωτικών οργανισµών), και ασφαλιστικές επιχειρήσεις και ταµεία συντάξεων. Η Ενότητα 3.2 παρουσιάζει τις σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων (συναλλαγές) των µη χρη- µατοπιστωτικών λογαριασµών της ζώνης του ευρώ (δηλ. των λογαριασµών 1 έως 5 παραπάνω), χρησιµοποιώντας και πάλι την απλούστευµένη ακολουθία λογαριασµών. Η Ενότητα 3.3 παρουσιάζει τις σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων (συναλλαγές και λοιπές µεταβολές) των λογαριασµών εισοδήµατος, δαπανών και συσσώρευσης των νοικοκυριών, και τα υπόλοιπα των λογαριασµών του χρηµατοοικονοµικού ισολογισµού, ακολουθώντας µια αναλυτικότερη απεικόνιση. Οι συναλλαγές και τα εξισωτικά µεγέθη που αφορούν το συγκεκριµένο τοµέα κατατάσσονται έτσι ώστε να απεικονίζονται καλύτερα οι αποφάσεις των νοικοκυριών σχετικά µε χρηµατοδοτήσεις/ επενδύσεις και παράλληλα να τηρούνται οι λογιστικές ταυτότητες που παρουσιάστηκαν στις Ενότητες 3.1 και 3.2. Η Ενότητα 3.4 παρουσιάζει τις σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων (συναλλαγές) των λογαριασµών εισοδήµατος και συσσώρευσης και τα υπόλοιπα των λογαριασµών του χρηµατοοικονοµικού ισολογισµού των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, ακολουθώντας µια αναλυτικότερη παρουσίαση. Η Ενότητα 3.5 παρουσιάζει τις σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων (συναλλαγές και λοιπές µεταβολές) και τα υπόλοιπα των ισοζυγίων του χρηµατοοικονοµικού ισολογισµού των ασφαλιστικών εταιριών και των ταµείων συντάξεων. ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Οι σειρές στατιστικών στοιχείων για τις χρηµατοπιστωτικές αγορές της ζώνης του ευρώ καλύπτουν τα κράτη-µέλη της ΕΕ τα οποία είχαν υιοθετήσει το ευρώ τη χρονική στιγµή την οποία αφορούν τα στατιστικά στοιχεία, εκτός από τα στοιχεία για την έκδοση χρεογράφων (Πιν. 4.1 έως 4.4), τα οποία καλύπτουν τη ζώνη του ευρώ 13 (δηλ. τη ζώνη των 12 συν τη Σλοβενία) για ολόκληρη τη σειρά (σταθερή σύνθεση). Τα στατιστικά στοιχεία για τις εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών και για τις εισηγµένες µετοχές Μάρτιος 2008 Σ87

195 (Ενότητες 4.1 έως 4.4) παράγονται από την µε βάση στοιχεία του ΕΣΚΤ και της Τ. Στην Ενότητα 4.5 παρουσιάζονται τα επιτόκια που εφαρµόζουν τα ΝΧΙ σε καταθέσεις και δάνεια σε ευρώ κατοίκων της ζώνης του ευρώ. Τα στατιστικά στοιχεία για τα επιτόκια της αγοράς χρή- µατος, τις αποδόσεις των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων και τους χρηµατιστηριακούς δείκτες (Ενότητες 4.6 έως και 4.8) παράγονται από την µε βάση στοιχεία που έχουν διαβιβαστεί µέσω ηλεκτρονικών δικτύων. Τα στατιστικά στοιχεία για τις εκδόσεις τίτλων καλύπτουν τις εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών (χρεόγραφα), που παρουσιάζονται στις Ενότητες 4.1, 4.2 και 4.3, καθώς και τις εισηγµένες µετοχές, που παρουσιάζονται στην Ενότητα 4.4. Οι τίτλοι πλην µετοχών διακρίνονται σε βραχυπρόθεσµους και µακροπρόθεσµους. Οι βραχυπρόθεσµοι τίτλοι είναι τίτλοι µε αρχική διάρκεια ενός έτους ή λιγότερο (σε εξαιρετικές περιπτώσεις µε αρχική διάρκεια δύο ετών ή λιγότερο). Οι τίτλοι µε µεγαλύτερη διάρκεια, ή µε ηµεροµηνίες λήξης κατ' επιλογή, η τελευταία εκ των οποίων υπερβαίνει το ένα έτος, ή µε απροσδιόριστες ηµεροµηνίες λήξης, ταξινοµούνται ως µακροπρόθεσµοι. Οι µακροπρόθεσµοι τίτλοι που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ αναλύονται περαιτέρω κατά είδος: σταθερού επιτοκίου και κυµαινόµενου επιτοκίου. Οι εκδόσεις τίτλων σταθερού επιτοκίου είναι οι εκδόσεις στις οποίες το επιτόκιο του τοκοµεριδίου δεν µεταβάλλεται σε όλη τη διάρκεια της έκδοσης. Στις εκδόσεις τίτλων κυµαινόµενου επιτοκίου περιλαµβάνονται όλες οι εκδόσεις στις οποίες το τοκοµερίδιο περιοδικά αναπροσδιορίζεται σε συνάρτηση µε ένα ανεξάρτητο επιτόκιο ή δείκτη αναφοράς. Τα στατιστικά στοιχεία για τις εκδόσεις χρεογράφων εκτιµάται ότι καλύπτουν περίπου το 95% των συνολικών εκδόσεων από κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Στις Ενότητες 4.1, 4.2 και 4.3 στους τίτλους σε ευρώ περιλαµβάνονται και κάποιοι που είναι εκφρασµένοι στα εθνικά νο- µίσµατα τα οποία διαδέχθηκε το ευρώ. Στην Ενότητα 4.1 εµφανίζονται οι τίτλοι πλην µετοχών κατά αρχική διάρκεια, έδρα του εκδότη και νόµισµα. Παρουσιάζονται τα ανεξόφλητα υπόλοιπα, οι ακαθάριστες και οι καθαρές εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών σε ευρώ και τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδώσει κάτοικοι της ζώνης του ευρώ σε ευρώ και σε όλα τα νοµίσµατα όσον αφορά το σύνολο των τίτλων και τους µακροπρόθεσµους τίτλους. Οι καθαρές εκδόσεις διαφέρουν από τις µεταβολές των ανεξόφλητων υπολοίπων λόγω διαφορών που προκύπτουν από αναπροσαρµογές αξίας, σφάλµατα ταξινόµησης και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται επίσης εποχικώς διορθωµένα στατιστικά στοιχεία, συµπεριλαµβανοµένων των εποχικώς διορθωµένων ανηγµένων σε ετήσια βάση, εξαµηνιαίων ρυθµών αύξησης για το σύνολο των τίτλων και τους µακροπρόθεσµους τίτλους. Οι εν λόγω ρυθµοί υπολογίζονται µε βάση τον εποχικώς διορθωµένο δείκτη των τεκµαρτών αποθεµάτων από τον οποίο έχουν απαλειφθεί οι εποχικές επιδράσεις. Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στις Τεχνικές Σηµειώσεις. Η Ενότητα 4.2 περιλαµβάνει ανάλυση κατά τοµέα δραστηριότητας του εκδότη (για εκδότεςκατοίκους της ζώνης του ευρώ) των ανεξόφλητων υπολοίπων, καθώς και των ακαθάριστων και των καθαρών εκδόσεων σύµφωνα µε το ΕΣΛ 95. Η περιλαµβάνεται στο Ευρωσύστηµα. Τα στοιχεία για τα ανεξόφλητα υπόλοιπα του συνόλου των τίτλων και των µακροπρόθεσµων τίτλων (στήλη 1, Πίνακας 1 της Ενότητας 4.2) συµπίπτουν µε αυτά στην Ενότητα 4.1 (στήλη 7) για τα συνολικά ανεξόφλητα υπόλοιπα και τα υπόλοιπα των µακροπρόθεσµων τίτλων που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Τα συνολικά ανεξόφλητα υπόλοιπα και τα υπόλοιπα των µακροπρόθεσµων τίτλων που έχουν εκδοθεί από ΝΧΙ (στήλη 2, Πίνακας 1 της Ενότητας 4.2) είναι γενικώς συγκρίσιµα µε τα στοιχεία για τα εκδοθέντα χειρόγραφα, όπως αυτά εµφανίζονται στην πλευρά του παθητικού της συγκεντρωτικής λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ στον Πίνακα 2 (στήλη 8) της Ενότητας 2.1. Το σύνολο των καθαρών εκδόσεων όλων των χρεογράφων στην Ενότητα 4.2 (Πίνακας 2, στήλη 1) αντιστοιχεί µε τα στοιχεία για το σύνολο των καθαρών εκδόσεων από κατοίκους της ζώνης του ευρώ στην Ενότητα 4.1 (στήλη 9). Η διαφορά του συνόλου των µακροπρόθεσµων τίτλων και του αθροίσµατος των µακροπρόθεσµων τίτλων σταθερού επιτοκίου και των µακροπρόθεσµων τίτλων κυµαινόµενου επιτοκίου στην Ενότητα 4.2 (Πί- Σ88 Μάρτιος 2008

196 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις νακας 1) οφείλεται στα οµόλογα µηδενικού τοκο- µεριδίου και σε αναπροσαρµογές αξίας. Η Ενότητα 4.3 δείχνει τόσο τους εποχικά διορθωµένους όσο και τους µη εποχικά διορθωµένους ρυθµούς αύξησης των τίτλων που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ κατά διάρκεια, είδος, τοµέα του εκδότη και νόµισµα. Οι εν λόγω ρυθµοί αύξησης βασίζονται στις χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές που πραγµατοποιούνται όταν µια θεσµική µονάδα αναλαµβάνει ή εξοφλεί υποχρεώσεις. Εποµένως οι ετήσιοι ρυθµοί αύξησης δεν περιλαµβάνουν σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρµογές αξίας, συναλλαγµατικές διαφορές και λοιπές µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Οι εποχικά διορθωµένοι ρυθµοί αύξησης έχουν αναχθεί σε ετήσια βάση ώστε να διευκολύνεται η παρουσίασή τους. Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στις Τεχνικές Σηµειώσεις. Η Ενότητα 4.4 (στήλες 1, 4, 6 και 8) δείχνει την αξία των εισηγµένων µετοχών σε κυκλοφορία που έχουν εκδώσει κάτοικοι της ζώνης του ευρώ κατά τοµέα εκδότη. Τα µηνιαία στοιχεία για τις εισηγµένες µετοχές που έχουν εκδώσει µη χρη- µατοπιστωτικές επιχειρήσεις αντιστοιχούν στην τριµηνιαία σειρά που εµφανίζεται στην Ενότητα 3.2 (κύρια στοιχεία παθητικού, στήλη 21). Η Ενότητα 4.4 (στήλες 3, 5, 7 και 9) δείχνει τους ετήσιους ρυθµούς αύξησης των εισηγµένων µετοχών που έχουν εκδώσει κάτοικοι της ζώνης του ευρώ κατά τοµέα δραστηριότητας του εκδότη, οι οποίοι βασίζονται στις χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές που πραγµατοποιούνται όταν ένας εκδότης πωλεί ή εξοφλεί µετοχές έναντι µετρητών, πλην επενδύσεων σε δικές του µετοχές. Οι εν λόγω συναλλαγές περιλαµβάνουν την εισαγωγή για πρώτη φορά των µετοχών ενός εκδότη στο χρηµατιστήριο και τη δηµιουργία ή την κατάργηση νέων χρηµατοδοτικών µέσων. Κατά τον υπολογισµό των ετήσιων ρυθµών αύξησης εξαιρούνται σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρ- µογές αξίας και λοιπές µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Η Ενότητα 4.5 παρουσιάζει στατιστικά στοιχεία για όλα τα επιτόκια που εφαρµόζουν τα ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ στις καταθέσεις και τα δάνεια σε ευρώ των νοικοκυριών και των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ. Τα επιτόκια των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ υπολογίζονται ως ο σταθµικός µέσος όρος (ανά αντίστοιχο όγκο εργασιών) των επιτοκίων των χωρών της ζώνης του ευρώ για κάθε κατηγορία. Τα στατιστικά στοιχεία για τα επιτόκια των ΝΧΙ αναλύονται κατά είδος τραπεζικής εργασίας, τοµέα, κατηγορία και διάρκεια χρηµατοδοτικού µέσου, χρόνο προειδοποίησης ή αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου. Τα νέα στατιστικά στοιχεία αντικαθιστούν τις δέκα µεταβατικές στατιστικές σειρές για τα επιτόκια λιανικής της ζώνης του ευρώ που δηµοσιεύονταν στο της από τον Ιανουάριο του Στην Ενότητα 4.6 παρουσιάζονται τα επιτόκια της αγοράς χρήµατος στη ζώνη του ευρώ, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Όσον αφορά τη ζώνη του ευρώ, καλύπτεται ένα ευρύ φάσµα επιτοκίων της αγοράς χρήµατος το οποίο εκτείνεται από τα επιτόκια καταθέσεων µίας ηµέρας έως τα επιτόκια καταθέσεων δώδεκα µηνών. Προ του Ιανουαρίου του 1999, τα συνθετικά επιτόκια της ζώνης του ευρώ υπολογίζονταν βάσει των εθνικών επιτοκίων, σταθµισµένων ως προς το ΑΕΠ. Εκτός από το επιτόκιο µίας ηµέρας έως το εκέµβριο του 1998, οι µηνιαίες, τριµηνιαίες και ετήσιες τιµές είναι µέσοι όροι περιόδου. Έως το εκέµβριο του 1998, οι καταθέσεις µίας ηµέρας αντιπροσωπεύονται από τα επιτόκια ζήτησης για αποδοχή διατραπεζικών καταθέσεων. Από τον Ιανουάριο του 1999, στην Ενότητα 4.6 (στήλη 1) εµφανίζεται ο µέσος όρος του δείκτη επιτοκίων µίας ηµέρας στη ζώνη του ευρώ (ΕΟΝΙΑ). Τα επιτόκια αυτά είναι επιτόκια τέλους περιόδου µέχρι και το εκέµβριο του 1998 και µέσα επιτόκια περιόδου από τον Ιανουάριο του Επίσης, από τον Ιανουάριο του 1999 τα επιτόκια των καταθέσεων ενός, τριών, έξι και δώδεκα µηνών είναι διατραπεζικά επιτόκια προσφοράς (EURIBOR). Μέχρι και το εκέµβριο του 1998, χρησιµοποιείται το επιτόκιο προσφοράς της διατραπεζικής αγοράς του Λονδίνου (LIBOR), σε όσες περιπτώσεις ήταν διαθέσιµο. Για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, τα επιτόκια των καταθέσεων τριών µηνών αντιπροσωπεύονται από το LIBOR. Μάρτιος 2008 Σ89

197 Ο Πίνακας 4.7 παρουσιάζει τα επιτόκια τέλους περιόδου, όπως υπολογίζονται από τις καµπύλες τρεχουσών ονοµαστικών αποδόσεων που βασίζονται σε οµόλογα σε ευρώ µε αξιολόγηση ΑΑΑ που εκδίδουν κεντρικές κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ. Οι καµπύλες αποδόσεων υπολογίζονται µε χρήση του υποδείγµατος Svensson. 3 ηµοσιεύονται επίσης οι διαφορές µεταξύ των 10ετών επιτοκίων και των 3µηνων και 2ετών επιτοκιών. Πρόσθετες καµπύλες αποδόσεων (ηµερήσιες δη- µοσιεύσεις, συµπεριλαµβανοµένων διαγραµµάτων και πινάκων) και οι αντίστοιχες µεθοδολογικές πληροφορίες διατίθενται στη διεύθυνση index.en.html. ιατίθενται επίσης ηµερήσια στοιχεία. Η Ενότητα 4.8 παρουσιάζει δείκτες της χρηµατιστηριακής αγοράς της ζώνης του ευρώ, των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας. ΤΙΜΕΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΓΟΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην παρούσα ενότητα παράγονται, στην πλειονότητά τους, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (κυρίως τη Eurostat) και τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες. Τα µεγέθη της ζώνης του ευρώ προκύπτουν συγκεντρωτικά από τα στοιχεία των επιµέρους χωρών. Τα στοιχεία είναι, στο µέτρο του δυνατού, εναρ- µονισµένα και συγκρίσιµα. Τα στατιστικά στοιχεία για το ωριαίο κόστος εργασίας, το ΑΕΠ και τις συνιστώσες της δαπάνης, την προστιθέµενη αξία κατά κατηγορία οικονοµικής δραστηριότητας, τη βιοµηχανική παραγωγή, τις πωλήσεις λιανικής και τα επιβατικά αυτοκίνητα για πρώτη φορά σε κυκλοφορία είναι διορθωµένα για διαφοροποιήσεις ως προς τον αριθµό των εργάσι- µων ηµερών. Ο Εναρµονισµένος είκτης Τιµών Καταναλωτή (Εν ΤΚ) της ζώνης του ευρώ (Ενότητα 5.1, Πίνακας 1) είναι διαθέσιµος από το 1995 και µετά. Ο δείκτης βασίζεται στους εθνικούς Εν ΤΚ, που καταρτίζονται σύµφωνα µε την ίδια µεθοδολογία σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Η ανάλυση κατά αγαθά και υπηρεσίες προέρχεται από την Ταξινόµηση της ατοµικής κατανάλωσης µε βάση το σκοπό, η οποία χρησιµοποιείται για τον Εν ΤΚ (Coicop/HICP). Ο Εν ΤΚ καλύπτει τη χρηµατική δαπάνη για τελική κατανάλωση εκ µέρους των νοικοκυριών στην οικονοµική περιοχή της ζώνης του ευρώ. Στον πίνακα συµπεριλαµβάνονται εποχικώς διορθωµένα στοιχεία για τον Εν ΤΚ, τα οποία καταρτίζει η. Οι τιµές παραγωγού βιοµηχανικών αγαθών (Ενότητα 5.1, Πίνακας 2), η βιοµηχανική παραγωγή, οι νέες παραγγελίες και ο κύκλος εργασιών στη βιο- µηχανία, καθώς και οι πωλήσεις λιανικής (Ενότητα 5.2) καλύπτονται από τον Κανονισµό του Συµβουλίου (ΕΚ) 1165/98 της 19ης Μαΐου 1998 σχετικά µε τις βραχυπρόθεσµες στατιστικές. 4 Στις τιµές παραγωγού βιοµηχανικών αγαθών και στη βιοµηχανική παραγωγή, η ανάλυση κατά τελικό χρήστη των προϊόντων αποτελεί την εναρµονισµένη υποδιαίρεση της βιοµηχανίας εκτός των κατασκευών (Στατιστική ταξινόµηση των οικονοµικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ΝΑCE Γ έως Ε) σε Κύριες Οµάδες Βιοµηχανικών Κλάδων όπως ορίζονται στον Κανονισµό της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 586/2001 της 26ης Μαρτίου Οι τιµές παραγωγού βιοµηχανικών αγαθών αντανακλούν τις εργοστασιακές τιµές των παραγωγών. Συµπεριλαµβάνουν έµµεσους φόρους εξαιρουµένων του ΦΠΑ και άλλων φόρων που εκπίπτουν. Η βιοµηχανική παραγωγή αντανακλά την προστιθέµενη αξία κάθε επιµέρους βιο- µηχανικού κλάδου. Στις τιµές πρώτων υλών στην παγκόσµια αγορά (Ενότητα 5.1, Πίνακας 2) µετρούνται οι µεταβολές της αξίας (σε ευρώ) των εισαγωγών της ζώνης του ευρώ έναντι της περιόδου βάσης. Οι είκτες Κόστους Εργασίας (Ενότητα 5.1, Πίνακας 3) µετρούν το µέσο ωριαίο κόστος εργασίας για κάθε ώρα εργασίας στη βιοµηχανία (συ- µπεριλαµβανοµένων των κατασκευών) και τις υπηρεσίες αγοράς. Η συναφής µεθοδολογία προβλέπεται στον Κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 450/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβου- 3 Svensson, L. E., 1994, "Estimating and Interpreting Forward Interest Rates: Sweden ", Centre for Economic Policy Research, Discussion Paper No ΕΕ L 162, , σελ ΕΕ L 86, , σελ. 11. Σ90 Μάρτιος 2008

198 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις λίου της 27ης Φεβρουαρίου σχετικά µε το δείκτη κόστους εργασίας και τον Κανονισµό εφαρµογής της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 1216/2003 της 7ης Ιουλίου Το ωριαίο κόστος εργασίας για τη ζώνη του ευρώ αναλύεται κατά συνιστώσες κόστους εργασίας (µισθοί και ηµεροµίσθια και εργοδοτικές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης πλέον φόρων που σχετίζονται µε την απασχόληση τους οποίους καταβάλλουν οι εργοδότες µείον επιχορηγήσεις που λαµβάνουν οι εργοδότες) και κατά κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας. Η υπολογίζει το δείκτη συµβατικών αποδοχών (Ενότητα 5.1, Πίνακας 3, υπόµνηση) µε βάση µη εναρµονισµένους εθνικούς ορισµούς. Οι συνιστώσες του κόστους εργασίας ανά µονάδα προϊόντος (Ενότητα 5.1, Πίνακας 4), το ΑΕΠ και οι συνιστώσες του (Ενότητα 5.2, Πίνακες 1 και 2), οι αποπληθωριστές του ΑΕΠ (Ενότητα 5.1, Πίνακας 5) και τα στατιστικά στοιχεία για την απασχόληση (Ενότητα 5.3, Πίνακας 1) προκύπτουν από τους τριµηνιαίους εθνικούς λογαριασµούς του ΕΣΛ 95. Οι νέες παραγγελίες στη βιοµηχανία (Ενότητα 5.2, Πίνακας 4) µετρούν τις παραγγελίες που λαµβάνονται κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς και καλύπτουν βιοµηχανικούς κλάδους που λειτουργούν κυρίως βάσει παραγγελιών συγκεκρι- µένα την υφαντουργία, το χαρτοπολτό και το χαρτί, τα χηµικά, τα µέταλλα, τα κεφαλαιακά αγαθά και τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά. Τα στοιχεία υπολογίζονται βάσει των τρεχουσών τιµών. Οι δείκτες κύκλου εργασιών στη βιοµηχανία και οι δείκτες λιανικού εµπορίου (Ενότητα 5.2, Πίνακας 4) µετρούν τον κύκλο εργασιών, συµπεριλαµβανοµένων όλων των δασµών και φόρων (εκτός του ΦΠΑ), βάσει των τιµολογίων που εκδόθηκαν στη διάρκεια της περιόδου αναφοράς. Ο κύκλος εργασιών του λιανικού εµπορίου καλύπτει το σύνολο του λιανικού εµπορίου εκτός των πωλήσεων αυτοκινήτων και µοτοσικλετών και εκτός των επισκευών. Η κατηγορία επιβατικά αυτοκίνητα για πρώτη φορά σε κυκλοφορία καλύπτει τόσο τα ιδιωτικής όσο και τα δη- µόσιας χρήσης επιβατικά αυτοκίνητα. Η σειρά για τη ζώνη του ευρώ δεν περιλαµβάνει την Κύπρο και τη Μάλτα. Τα ποιοτικά στοιχεία των ερευνών για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές (Ενότητα 5.2, Πίνακας 5) βασίζονται στις Έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές. Τα ποσοστά ανεργίας (Ενότητα 5.3, Πίνακας 2) είναι σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες γραµµές της ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας ( ΟΕ). Αναφέρονται στα άτοµα που αναζητούν ενεργά εργασία ως ποσοστό του εργατικού δυναµικού, βάσει εναρµονισµένων κριτηρίων και ορισµών. Οι εκτιµήσεις για το εργατικό δυναµικό στις οποίες βασίζεται ο υπολογισµός του ποσοστού ανεργίας είναι διαφορετικές από το άθροισµα των επιπέδων απασχόλησης και ανεργίας που δηµοσιεύονται στην Ενότητα 5.3. ΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Στις Ενότητες 6.1 έως και 6.5 παρουσιάζεται η δη- µοσιονοµική κατάσταση της γενικής κυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ. Τα στοιχεία είναι ως επί το πλείστον ενοποιηµένα και βασίζονται στη µεθοδολογία του ΕΣΛ 95. Τα ετήσια στοιχεία για τα οικονοµικά µεγέθη της ζώνης του ευρώ στις Ενότητες 6.1 έως και 6.3 καταρτίζονται από την βάσει των εναρµονισµένων στοιχείων των ΕθνΚΤ, τα οποία ενηµερώνονται τακτικά. Γι' αυτό τα στοιχεία που αφορούν το έλλειµµα και το χρέος των χωρών της ζώνης του ευρώ µπορεί να διαφέρουν από αυτά που χρησιµοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της διαδικασίας του υπερβολικού ελλείµµατος. Τα τριµηνιαία στοιχεία για τα οικονοµικά µεγέθη της ζώνης του ευρώ στις Ενότητες 6.4 και 6.5 καταρτίζονται από την βάσει στοιχείων της Eurostat και εθνικών στοιχείων. Η Ενότητα 6.1 παρουσιάζει ετήσια στοιχεία για τα έσοδα και τις δαπάνες βάσει των ορισµών του Κανονισµού της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 1500/2000 της 10ης Ιουλίου 2000, 8 που τροποποιεί το ΕΣΛ 95. Στην Ενότητα 6.2 εµφανίζεται αναλυτικά το ονοµαστικό ακαθάριστο ενοποιη- 6 EE L 69, , σελ ΕΕ L 169, , σελ ΕΕ L 172, , σελ. 3. Μάρτιος 2008 Σ91

199 µένο χρέος της γενικής κυβέρνησης, σύµφωνα µε τις διατάξεις της Συνθήκης που αφορούν τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείµµατος. Στις Ενότητες 6.1 και 6.2 περιλαµβάνονται συνοπτικά στοιχεία για τις επιµέρους χώρες της ζώνης του ευρώ, λόγω της σηµασίας τους στο πλαίσιο του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Τα ελλείµµατα/πλεονάσµατα που δη- µοσιεύονται για τις επιµέρους χώρες της ζώνης του ευρώ αντιστοιχούν στον κωδικό EDP B.9 όπως ορίζει ο Κανονισµός της επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 351/2002 της 25ης Φεβρουαρίου που τροποποιεί τον Κανονισµό του Συµβουλίου (ΕΚ) αριθ. 3605/93 όσον αφορά τις παραποµπές στο ΕΣΛ 95. Στην Ενότητα 6.3 αναλύονται οι µεταβολές του χρέους της γενικής κυβέρνησης. Η διαφορά µεταξύ της µεταβολής του δηµόσιου χρέους και του δηµόσιου ελλείµµατος, δηλαδή η προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους, οφείλεται κυρίως σε συναλλαγές του ηµοσίου επί χρη- µατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων και σε συναλλαγµατικές διαφορές. Η Ενότητα 6.4 παρουσιάζει τριµηνιαία στοιχεία για τα έσοδα και τις δαπάνες της γενικής κυβέρνησης βάσει των ορισµών του Κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1221/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 10ης Ιουνίου για τους τριµηνιαίους µη χρηµατοπιστωτικούς λογαριασµούς της γενικής κυβέρνησης. Στην Ενότητα 6.5 παρουσιάζονται τριµηνιαία στοιχεία για το ακαθάριστο ενοποιηµένο δηµόσιο χρέος, την προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους και τις δανειακές ανάγκες του ηµοσίου τα οποία βασίζονται σε στοιχεία που παρέχουν τα κράτη-µέλη σύµφωνα µε τους Κανονισµούς (ΕΚ) Νο 501/2004 και 222/2004, καθώς και σε στοιχεία που παρέχουν οι ΕθνΚΤ. ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ Οι έννοιες και οι ορισµοί που χρησιµοποιούνται στα στατιστικά στοιχεία για το ισοζύγιο πληρω- µών και τη διεθνή επενδυτική θέση ( ΕΘ) (Ενότητες 7.1 έως 7.4) γενικά συµφωνούν µε την 5η έκδοση του Εγχειριδίου του ΝΤ για το Ισοζύγιο Πληρωµών (Οκτώβριος 1993), µε την Κατευθυντήρια Γραµµή της της 16ης Ιουλίου 2004 (/2004/15) 10 σχετικά µε τις απαιτήσεις της για παροχή στατιστικών στοιχείων και µε την τροποποιητική Κατευθυντήρια Γραµµή της της 31ης Μαΐου 2007 (ECB/2007/3). 11 Περαιτέρω βιβλιογραφία σχετικά µε τις µεθοδολογίες και τις πηγές που χρησιµοποιούνται για την κατάρτιση των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωµών και της ΕΘ της ζώνης του ευρώ περιέχεται στην έκδοση "European Union balance of payments/international investment position statistical methods" (, Μάιος 2007) και στις ακόλουθες εκθέσεις της οµάδας εργασίας: "Portfolio investment collection systems" (Ιούνιος 2002), "Portfolio investment income" (Αύγουστος 2003) και "Foreign direct investment" (Μάρτιος 2004), οι οποίες είναι διαθέσιµες σε ηλεκτρονική µορφή από το δικτυακό τόπο της. Επιπλέον, η έκθεση της Οµάδας Εργασίας της και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Eurostat) για την ποιότητα των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωµών και της ΕΘ (Ιούνιος 2004) διατίθεται σε ηλεκτρονική µορφή από το δικτυακό τόπο της Επιτροπής Στατιστικών για Θέµατα Νοµισµατικά, Χρηµατοπιστωτικά και Ισοζυγίου Πληρωµών ( Η ετήσια έκθεση για την ποιότητα των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωµών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης, η οποία βασίστηκε στις συστάσεις της Οµάδας Εργασίας, διατίθεται από το δικτυακό τόπο της. Οι πίνακες των Ενοτήτων 7.1 και 7.4 ακολουθούν την πρακτική σχετικά µε τα πρόσηµα που ορίζεται στο Εγχειρίδιο Ισοζυγίου Πληρωµών του ΝΤ, δηλ. τα πλεονάσµατα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και του ισοζυγίου κεφαλαιακών µεταβιβάσεων έχουν θετικό πρόσηµο, ενώ στο ισοζύγιο χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών το θετικό πρόσηµο υποδηλώνει αύξηση των πληρωµών ή µείωση των εισπράξεων. Στους πίνακες της Ενότητας 7.2, τόσο οι πιστωτικές όσο και οι χρεωστικές συναλλαγές παρουσιάζονται µε θετικό πρόσηµο. Επιπλέον, από το τεύχος Φεβρουαρίου 2008 του Μηνιαίου ελτίου, οι πίνακες της Ενότητας 7.3 αναδιαρθρώθηκαν έτσι ώστε να παρουσιάζονται µαζί τα στοιχεία σχετικά µε 9 EE L 179, , σελ ΕΕ L 354, , σελ EE L 159, , σελ. 48 Σ92 Μάρτιος 2008

200 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις το ισοζύγιο πληρωµών, τη διεθνή επενδυτική θέση και τους αντίστοιχους ρυθµούς αύξησης. Στους νέους πίνακες, οι εισπράξεις και οι πληρωµές που αντιστοιχούν σε αυξήσεις των θέσεων παρουσιάζονται µε θετικό πρόσηµο. Το ισοζύγιο πληρωµών για τη ζώνη του ευρώ καταρτίζεται από την. Τα πρόσφατα µηνιαία στοιχεία πρέπει να θεωρούνται προσωρινά. Τα στοιχεία αναθεωρούνται µε τη δηµοσίευση των στοιχείων του επόµενου µηνός, ή/και του λεπτο- µερούς τριµηνιαίου ισοζυγίου πληρωµών. Τα παλαιότερα στοιχεία αναθεωρούνται ανά τακτά χρονικά διαστήµατα ή µετά από αλλαγές της µεθοδολογίας συλλογής των στοιχείων από τις πηγές. Ο Πίνακας 1 της Ενότητας 7.2 περιλαµβάνει επίσης εποχικώς διορθωµένα στοιχεία για τις τρέχουσες συναλλαγές. Κατά περίπτωση, τα στοιχεία είναι προσαρµοσµένα και για τον αριθµό των εργάσιµων ηµερών, τα δίσεκτα έτη ή/και τις αργίες του Πάσχα. Ο Πίνακας 3 της Ενότητας 7.2 και ο Πίνακας 8 της Ενότητας 7.3 παρουσιάζουν ανάλυση του ισοζυγίου πληρωµών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης της ζώνης του ευρώ έναντι των κυριότερων εταίρων της µεµονωµένα ή ως οµάδα, µε διάκριση µεταξύ κρατών-µελών της ΕΕ εκτός της ζώνης του ευρώ και χωρών ή περιοχών εκτός της ΕΕ. Η ανάλυση παρουσιάζει επίσης συναλλαγές και θέσεις έναντι των θεσµικών οργάνων της ΕΕ (τα οποία, εξαιρουµένης της, αντι- µετωπίζονται στατιστικά ως εκτός της ζώνης του ευρώ, ανεξάρτητα από την έδρα τους) και, για ορισµένους σκοπούς, εξωχώρια κέντρα και διεθνείς οργανισµούς. Η ανάλυση δεν καλύπτει συναλλαγές ή θέσεις σε πληρωµές επενδύσεων χαρτοφυλακίου, χρηµατοοικονοµικών παραγώγων και συναλλαγµατικών διαθεσίµων. Επιπλέον, δεν παρέχονται χωριστά στοιχεία για επενδυτικό εισόδηµα προς τη Βραζιλία, την ηπειρωτική Κίνα, την Ινδία και τη Ρωσία. Η γεωγραφική ανάλυση περιγράφεται στο άρθρο µε τίτλο "Το ισοζύγιο πληρωµών και η διεθνής επενδυτική θέση της ζώνης του ευρώ έναντι των κυριότερων αντισυµβαλλοµένων της" στο τεύχος Φεβρουαρίου του Μηνιαίου ελτίου. Τα στοιχεία για το ισοζύγιο χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών και τη διεθνή επενδυτική θέση της ζώνης του ευρώ στην Ενότητα 7.3 βασίζονται σε συναλλαγές και θέσεις έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ, δηλ. η ζώνη του ευρώ θεωρείται ως µία οικονοµική οντότητα (βλ. επίσης το Πλαίσιο 9 του τεύχους εκεµβρίου 2002 του Μηνιαίου ελτίου, το Πλαίσιο 5 του τεύχους Ιανουαρίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου και το Πλαίσιο 6 του τεύχους Ιανουαρίου 2008 του Μηνιαίου ελτίου). Η διεθνής επενδυτική θέση αποτιµάται σε τρέχουσες τιµές της αγοράς, εκτός από τις άµεσες επενδύσεις, για τις οποίες χρησιµοποιούνται οι λογιστικές αξίες για µη εισηγµένες µετοχές, και τις λοιπές επενδύσεις (π.χ. δάνεια και καταθέσεις). Τα τριµηνιαία στοιχεία για τη διεθνή επενδυτική θέση καταρτίζονται µε βάση το ίδιο µεθοδολογικό πλαίσιο όπως και τα αντίστοιχα ετήσια στοιχεία. Επειδή ορισµένες πηγές στοιχείων δεν διατίθενται σε τριµηνιαία βάση (ή διατίθενται µε καθυστέρηση), η τριµηνιαία διεθνής επενδυτική θέση εκτιµάται εν µέρει από την εξέλιξη των χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, των τιµών των περιουσιακών στοιχείων και του συναλλάγµατος. Ο Πίνακας 1 της Ενότητας 7.3 συνοψίζει τη διεθνή επενδυτική θέση και τις χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές στο ισοζύγιο πληρωµών της ζώνης του ευρώ. Η ανάλυση της µεταβολής της ετήσιας διεθνούς επενδυτικής θέσης γίνεται µε εφαρµογή στατιστικού υποδείγµατος στις µεταβολές της διεθνούς επενδυτικής θέσης πλην των συναλλαγών µε στοιχεία από τη γεωγραφική ανάλυση και τη σύνθεση των εισπράξεων και πληρωµών κατά νόµισµα, καθώς και δεικτών για διάφορα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία. Στον εν λόγω πίνακα, οι Στήλες 5 και 6 αφορούν τις άµεσες επενδύσεις κατοίκων στο εξωτερικό και τις άµεσες επενδύσεις µη κατοίκων στη ζώνη του ευρώ. Στον Πίνακα 5 της Ενότητας 7.3, η διάκριση σε δάνεια και νόµισµα και καταθέσεις γίνεται µε βάση τον τοµέα του αντισυµβαλλοµένου-µη κατοίκου, δηλ. οι απαιτήσεις έναντι τραπεζών-µη κατοίκων ταξινοµούνται ως καταθέσεις, ενώ οι απαιτήσεις έναντι των λοιπών τοµέων-µη κατοίκων ταξινοµούνται ως δάνεια. Η εν λόγω ανάλυση ακολουθεί τη διάκριση που γίνεται και σε άλλες στατιστικές σειρές, όπως στην ενοποιηµένη Μάρτιος 2008 Σ93

201 λογιστική κατάσταση των ΝΧΙ, και είναι σύµφωνη µε το Εγχειρίδιο για το Ισοζύγιο Πληρωµών του ΝΤ. Τα υπόλοιπα των συναλλαγµατικών διαθεσίµων του Ευρωσυστήµατος και των συναφών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού εµφανίζονται στην Ενότητα 7.3 (Πίνακας 7). Τα στοιχεία αυτά δεν είναι πλήρως συγκρίσιµα µε εκείνα που περιέχονται στην εβδοµαδιαία λογιστική κατάσταση του Ευρωσυστήµατος λόγω διαφορών ως προς την κάλυψη και την αποτίµηση. Τα στοιχεία που εµφανίζονται στον Πίνακα 7 είναι σύµφωνα µε τις συστάσεις για το πρότυπο του ΝΤ/της Τ σχετικά µε τα συναλλαγµατικά διαθέσιµα και τη ρευστότητα σε συνάλλαγµα. Οι µεταβολές των αποθεµάτων χρυσού του Ευρωσυστήµατος (στήλη 3) οφείλονται σε συναλλαγές σε χρυσό στο πλαίσιο της Σύµβασης Κεντρικών Τραπεζών για το Χρυσό της 26ης Σεπτεµβρίου 1999, η οποία επικαιροποιήθηκε στις 8 Μαρτίου Περισσότερες πληροφορίες για τη στατιστική επεξεργασία των συναλλαγµατικών διαθεσίµων του Ευρωσυστή- µατος δηµοσιεύονται στην έκδοση Statistical treatment of the Eurosystem's international reserves (Οκτώβριος 2000), η οποία είναι διαθέσιµη σε ηλεκτρονική µορφή από το δικτυακό τόπο της, ο οποίος επίσης περιέχει πληρέστερα στοιχεία µε βάση το πρότυπο για τα συναλλαγ- µατικά διαθέσιµα και τη ρευστότητα σε συνάλλαγµα. Η Ενότητα 7.4 περιέχει τη νοµισµατική παρουσίαση του ισοζυγίου πληρωµών της ζώνης του ευρώ, δηλ. τις συναλλαγές του ισοζυγίου πληρω- µών που αντικατοπτρίζουν αυτές του εξωτερικού παράγοντα µεταβολής του Μ3. Στην πλευρά του παθητικού στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου (στήλες 5 και 6), οι συναλλαγές περιλαµβάνουν τις αγοραπωλησίες µετοχών και χρεογράφων εκδιδοµένων από τα ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ, εκτός των µεριδίων αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος και των χρεογράφων διάρκειας έως δύο ετών. Μεθοδολογική σηµείωση όσον αφορά τη νοµισµατική παρουσίαση του ισοζυγίου πληρω- µών της ζώνης του ευρώ περιέχεται στην ενότητα Statistics του δικτυακού τόπου της. Βλ. επίσης Πλαίσιο 1 του τεύχους Ιουνίου 2003 του Μηνιαίου ελτίου. Στην Ενότητα 7.5 δίδονται στοιχεία για το εξωτερικό εµπόριο αγαθών της ζώνης του ευρώ. Η πηγή στοιχείων είναι η Eurostat. Τα στοιχεία αξίας και οι δείκτες όγκου είναι διορθωµένα τόσο εποχικά όσο και ως προς τον αριθµό των εργάσιµων ηµερών. H ανάλυση των αγαθών στον Πίνακα 1 της Ενότητας 7.5 (στήλες 4 έως 6 και 9 έως 11) γίνεται σύµφωνα µε την ταξινόµηση σε Μεγάλες Οικονοµικές Κατηγορίες. Τα προϊόντα της µεταποίησης (στήλες 7 και 12) και το πετρέλαιο (στήλη 13) είναι σύµφωνα µε τον ορισµό ΤΤ Ε αναθ. 3. Στην ανάλυση κατά γεωγραφική περιοχή (Πίνακας 2 της Ενότητας 7.5) παρουσιάζονται οι βασικοί εµπορικοί εταίροι, µεµονωµένα ή σε περιφερειακές οµάδες. Στην Κίνα δεν συµπεριλαµβάνεται το Χονγκ Κονγκ. Λόγω διαφορών ως προς τους ορισµούς, την ταξινόµηση, την κάλυψη και το χρόνο καταγραφής, τα στοιχεία του εξωτερικού εµπορίου, ιδίως οι εισαγωγές, δεν είναι απολύτως συγκρίσιµα µε την κατηγορία αγαθά όπως εµφανίζεται στα στατιστικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωµών (Ενότητες 7.1 και 7.2). Η διαφορά για τις εισαγωγές ανέρχεται γύρω στο 5% τα τελευταία χρόνια (εκτιµήσεις της ) και, σε σηµαντικό βαθµό, οφείλεται στο ότι στα στοιχεία εξωτερικού εµπορίου συµπεριλαµβάνονται ασφάλιστρα και ναύλος (c.i.f.). ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ Στην Ενότητα 8.1 παρουσιάζονται οι δείκτες της ονοµαστικής και της πραγµατικής σταθµισµένης συναλλαγµατικής ισοτιµίας (ΣΣΙ) του ευρώ, τους οποίους υπολογίζει η µε βάση τους σταθµικούς µέσους όρους των διµερών συναλλαγµατικών ισοτιµιών του ευρώ έναντι των νοµισµάτων των εµπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ. Θετική µεταβολή δηλώνει ανατίµηση του ευρώ. Οι σταθ- µίσεις βασίζονται στο εµπόριο προϊόντων της µεταποίησης µε τους εµπορικούς εταίρους τις περιόδους και και ενσωµατώνουν τις επιδράσεις τρίτων αγορών. Οι δείκτες της ΣΣΙ προέρχονται από τη σύνδεση, στην αρχή του 1999, των δεικτών που βασίζονται στις σταθµίσεις της περιόδου µε εκείνους που βασίζονται στις σταθµίσεις της περιόδου Η οµάδα εµπορικών εταίρων ΣΣΙ-22 αποτελείται από τα 12 κράτη-µέλη της ΕΕ που δεν µετέχουν Σ94 Μάρτιος 2008

202 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις στη ζώνη του ευρώ, την Αυστραλία, τον Καναδά, την Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, την Ιαπωνία, τη Νορβηγία, τη Σιγκαπούρη, τη Νότιο Κορέα, την Ελβετία και τις ΗΠΑ. Η οµάδα ΣΣΙ-42 περιλαµβάνει την οµάδα ΣΣΙ-22 και τις ακόλουθες χώρες: Αλγερία, Αργεντινή, Βραζιλία, Χιλή, Κροατία, Ισλανδία, Ινδία, Ινδονησία, Ισραήλ, Μαλαισία, Μεξικό, Μαρόκο, Νέα Ζηλανδία, Φιλιππίνες, Ρωσία, Νότιο Αφρική, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, Τουρκία και Βενεζουέλα. Οι πραγµατικές ΣΣΙ υπολογίζονται µε βάση δείκτες τιµών καταναλωτή, δείκτες τιµών παραγωγού, αποπληθωριστές του ΑΕΠ, το κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος στη µεταποίηση και το κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος στο σύνολο της οικονοµίας. Περισσότερες λεπτοµέρειες για τον υπολογισµό των ΣΣΙ βλ. στο Πλαίσιο 8 Οι σταθµισµένες συναλλαγµατικές ισοτιµίες του ευρώ µετά τις πρόσφατες διευρύνσεις της ζώνης του ευρώ και της Μαρτίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου, καθώς και, Occasional Paper No. 2 ( The effective exchange rates of the euro, Luca Buldorini, Stelios Makrydakis and Christian Thimann, Φεβρουάριος 2002), το οποίο είναι διαθέσιµο σε ηλεκτρονική µορφή από το δικτυακό τόπο της. Οι διµερείς ισοτιµίες που εµφανίζονται στην Ενότητα 8.2 είναι µηνιαίοι µέσοι όροι των δη- µοσιευόµενων ηµερήσιων ισοτιµιών αναφοράς για τα εν λόγω νοµίσµατα. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΟΣ ΖΩΝΗΣ ΕΥΡΩ Τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τα υπόλοιπα κράτη-µέλη της ΕΕ (Ενότητα 9.1) ακολουθούν τις ίδιες αρχές όπως τα στατιστικά στοιχεία της ζώνης του ευρώ. Τα στοιχεία για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία στην Ενότητα 9.2 λαµβάνονται από εθνικές πηγές. Μάρτιος 2008 Σ95

203

204 Χ Ρ Ο Ν Ο Λ Ο Γ Ι Ο Μ Ε Τ Ρ Ω Ν Ν Ο Μ Ι Σ Μ Α Τ Ι Κ Η Σ Π Ο Λ Ι - Τ Ι Κ Η Σ Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω Σ Υ Σ Τ Η Μ Α Τ Ο Σ 1 12 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΚΑΙ 2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 2,25%, 3,25% και 1,25% αντίστοιχα. 6 ΙΟΥΛΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 2,75%, 3,75% και 1,75% αντίστοιχα. 2 ΜΑΡΤΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 2,50%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 8 Μαρτίου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 3,50% και 1,50% αντίστοιχα, µε ισχύ από 8 Μαρτίου. 3 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 25 µονάδες βάσης σε 3,0%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 9 Αυγούστου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 µονάδες βάσης σε 4,0% και 2,0% αντίστοιχα, µε ισχύ από 9 Αυγούστου. 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΚΑΙ 4 ΜΑΪΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 2,50%, 3,50% και 1,50% αντίστοιχα. 8 ΙΟΥΝΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 2,75%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 15 Ιουνίου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 3,75% και 1,75% αντίστοιχα, µε ισχύ από 15 Ιουνίου. 31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 3,0%, 4,0% και 2,0% αντίστοιχα. 5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 3,25%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 11 Οκτωβρίου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής κατα- 1 Χρονολόγιο των µέτρων νοµισµατικής πολιτικής που έλαβε το Ευρωσύστηµα από το 1999 µέχρι το δηµοσιεύεται στις Ετήσιες Εκθέσεις της για τα αντίστοιχα έτη. Μάρτιος 2008 I

205 θέσεων κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 4,25% και 2,25% αντίστοιχα, µε ισχύ από 11 Οκτωβρίου. 2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 3,25%, 4,25% και 2,25% αντίστοιχα. 7 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 25 µονάδες βάσης σε 3,50%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 13 εκεµβρίου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 µονάδες βάσης σε 4,50% και σε 2,50% αντίστοιχα, µε ισχύ από 13 εκεµβρίου. 21 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει από 40 δισεκ. ευρώ σε 50 δισεκ. ευρώ το ποσό κατανοµής για κάθε πράξη πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης που θα διενεργηθεί το Με το εν λόγω ποσό λαµβάνεται υπόψη η έντονη αύξηση των αναγκών σε ρευστότητα του τραπεζικού συστήµατος της ζώνης του ευρώ τα πρόσφατα έτη και η αναµενόµενη περαιτέρω αύξησή τους το Γι αυτό το Ευρωσύστηµα αποφάσισε να αυξήσει ελαφρά το µερίδιο των αναγκών σε ρευστότητα που καλύπτεται µέσω των πράξεων πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης. Το Ευρωσύστηµα, ωστόσο, θα εξακολουθήσει να παρέχει τον κύριο όγκο ρευστότητας µέσω των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης. Το ιοικητικό Συµβούλιο ενδέχεται να προσαρµόσει εκ νέου το ποσό κατανοµής στις αρχές του ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΚΑΙ 8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2007 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 3,50%, 4,50% και 2,50% αντίστοιχα. 8 ΜΑΡΤΙΟΥ 2007 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 25 µονάδες βάσης σε 3,75%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 14 Μαρτίου Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 µονάδες βάσης, σε 4,75% και 2,75%, αντίστοιχα, µε ισχύ από 14 Μαρτίου ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΚΑΙ 10 ΜΑΪΟΥ 2007 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 3,75%, 4,75% και 2,75% αντίστοιχα. 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 25 µονάδες βάσης σε 4%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 13 Ιουνίου Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 µονάδες βάσης σε 5% και 3% αντίστοιχα, µε ισχύ από 13 Ιουνίου II Μάρτιος 2008

206 ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ 5 ΙΟΥΛΙΟΥ, 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, 6 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, 8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΚΑΙ 6 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΚΑΙ 10 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ, 7 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΚΑΙ 6 ΜΑΡΤΙΟΥ 2008 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 4,00%, 5,00% και 3,00% αντίστοιχα. Μάρτιος 2008 III

207

208 Τ Ο Σ Υ Σ Τ Η Μ Α T A R G E T ( ΙΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΑΥΤΟΜΑ- ΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΑΧΕΙΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΧΗ ΧΡΟΝΟ) ΡΟΕΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΣΤΟ TARGET Το δ τρίµηνο του 2007 το TARGET διεκπεραίωσε, σε µέσο ηµερήσιο επίπεδο, πληρωµές αξίας δισεκ. ευρώ. Συγκριτικά µε το προηγούµενο τρίµηνο, σηµειώθηκε αύξηση 8% στον αριθµό και 6% στην αξία των συναλλαγών. Συγκριτικά µε την αντίστοιχη περίοδο του, σηµειώθηκε αύξηση 11% όσον αφορά τον αριθµό και 18% όσον αφορά την αξία των συναλλαγών. Το συνολικό µερίδιο του TARGET στην αγορά παρέµεινε αµετάβλητο στο 90% από πλευράς αξίας, ενώ έφθασε το 60% από πλευράς όγκου. Η ηµεροµηνία κατά την οποία σηµειώθηκε ο µεγαλύτερος όγκος πληρωµών κατά το εν λόγω τρί- µηνο ήταν η 21η εκεµβρίου, η Παρασκευή πριν από τα Χριστούγεννα, όταν το σύστηµα επεξεργάστηκε πρωτοφανή αριθµό πληρωµών ( ). Κατά τη διάρκεια του δ τριµήνου, το σύστηµα TARGET2 τέθηκε σε λειτουργία στις 19 Νοεµβρίου 2007, όταν η πρώτη οµάδα χωρών (Γερµανία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Λουξεµβούργο, Μάλτα, Αυστρία και Σλοβενία) συνδέθηκε µε επιτυχία στην Ενιαία Κοινή Πλατφόρµα (Single Shared Platform- SSP). Αξίζει να σηµειωθεί ότι αυτό δεν επηρέασε τη συνολική ετοιµότητα και σταθερότητα του TARGET. ΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ-ΜΕΛΩΝ Το TARGET επεξεργάστηκε κατά µέσο ηµερήσιο όρο πληρωµές εντός των κρατών-µελών συνολικής αξίας δισεκ. ευρώ ανά εργάσιµη ηµέρα το δ τρίµηνο του Σε σύγκριση µε το προηγούµενο τρίµηνο, ο αριθ- µός των πληρωµών αυξήθηκε κατά 8% και η αξία τους κατά 6%. Συγκριτικά µε την αντίστοιχη περίοδο του, ο αριθµός και η αξία τους αυξήθηκαν κατά 12% και 15% αντίστοιχα. Οι συναλλαγές εντός των κρατών- µελών που διενεργήθηκαν µέσω του TARGET αποτέλεσαν το 78% του συνολικού αριθµού και το 64% της συνολικής αξίας των πληρωµών µέσω TARGET. Η µέση αξία αυτής της κατηγορίας πληρωµών παρέµεινε στα 5,4 εκατ. ευρώ. Το 65% των πληρωµών εντός των κρατών-µελών είχε αξία µικρότερη από 50,000 ευρώ εκάστη και το 9% υψηλότερη του 1 εκατ. ευρώ εκάστη. Κατά ηµερήσιο µέσο όρο, 193 πληρωµές εντός των κρατών-µελών αντιπροσώπευαν αξία µεγαλύτερη του 1 δισεκ. ευρώ εκάστη. Ο µεγαλύτερος αριθµός πληρωµών εντός των κρατών-µελών καταγράφηκε στις 21 εκεµβρίου, όταν το σύστηµα επεξεργάστηκε συνολικά πληρωµές. ΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ-ΜΕΛΩΝ Όσον αφορά τις συναλλαγές µεταξύ των κρατών-µελών, το TARGET επεξεργάστηκε κατά ηµερήσιο µέσο όρο πληρωµές συνολικής αξίας 918 δισεκ. ευρώ το δ τρίµηνο του Συγκριτικά µε το γ τρίµηνο, σηµειώθηκε αύξηση 6% από πλευράς αριθµού και 2% από πλευράς αξίας. Σε σύγκριση µε την αντίστοιχη περίοδο του, σηµειώθηκε αύξηση 9% από πλευράς αριθµού και 21% από πλευράς αξίας. Ο αριθµός των διατραπεζικών πληρωµών αυξήθηκε κατά 46% και η αξία τους κατά 95%. Η µέση αξία των διατραπεζικών πληρωµών µειώθηκε από 22,2 εκατ. ευρώ σε 22,0 εκατ. ευρώ, ενώ η µέση αξία των πληρωµών πελατών παρέµεινε στο 1.1 εκατ. ευρώ. Το 64% των πληρωµών µεταξύ κρατών-µελών είχε αξία µικρότερη από 50,000 ευρώ εκάστη και το 14% υψηλότερη από 1 εκατ. εκάστη. Κατά µέσο όρο, 101 πληρωµές µεταξύ των κρατών-µελών αντιπροσώπευαν αξία µεγαλύτερη του 1 δισεκ. ευρώ εκάστη. Η ηµεροµηνία κατά την οποία σηµειώθηκε ο µεγαλύτερος όγκος πληρωµών µεταξύ κρατών-µελών το εν λόγω τρίµηνο ήταν η 20ή εκεµβρίου, όταν το σύστηµα επεξεργάστηκε συνολικά πληρωµές. ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΟΣΗ ΤΟΥ TARGET Το δ τρίµηνο του 2007, ο βαθµός συνολικής ετοιµότητας του TARGET ήταν 99,90%, συγκριτικά µε το γ τρίµηνο, οπότε ήταν 99,94%. Σηµειώθηκαν 14 έκτακτα συµβάντα στο σύστηµα, δηλ. 5 περισσότερα συγκριτικά µε το προηγούµενο τρίµηνο. Ως έκτακτα συµβάντα στον υπολογισµό του TARGET νοούνται Μάρτιος 2008 V

209 Πίνακας 1 Εντολές πληρωµής τις οποίες επεξεργάστηκαν το TARGET και άλλα επιλεγµένα διατραπεζικά συστήµατα µεταφοράς κεφαλαίων: όγκος συναλλαγών (αριθµός πληρωµών) TARGET πληρωµών TARGET Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Πληρωµές TARGET εντός κάθε κράτους-µέλους Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Πληρωµές TARGET µεταξύ των κρατών-µελών Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Άλλα συστήµατα Euro 1 (EBA) Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Paris Net Settlement (PNS) Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Pankkien On-line Pikasiirrot ja Sekit-järjestelmä (POPS) Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος α τρ β τρ Πίνακας 2 Εντολές πληρωµής τις οποίες επεξεργάστηκαν το TARGET και άλλα επιλεγµένα διατραπεζικά συστήµατα µεταφοράς κεφαλαίων: αξία συναλλαγών (δισεκ. ευρώ) TARGET πληρωµών TARGET Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Πληρωµές TARGET εντός κάθε κράτους-µέλους Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Πληρωµές TARGET µεταξύ των κρατών-µελών Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Άλλα συστήµατα Euro 1 (EBA) Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Paris Net Settlement (PNS) Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Pankkien On-line Pikasiirrot ja Sekit-järjestelmä (POPS) Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος α τρ β τρ VI Μάρτιος 2008

210 TARGET Πίνακας 3 Ετοιµότητα του TARGET κατά επιµέρους εθνική συνιστώσα και για το µηχανισµό πληρωµών της (ΕΡΜ) Εθνική συνιστώσα του TARGET Ετοιµότητα δ τρίµηνο 2007 Βέλγιο 99,94% ανία 99,78% Γερµανία 1) 100,00% Εσθονία 100,00% Ιρλανδία 100,00% Ελλάδα 99,74% Ισπανία 99,91% Γαλλία 99,64% Ιταλία 100,00% Λουξεµβούργο 1) 100,00% Ολλανδία 100,00% Αυστρία 1) 100,00% Πολωνία 100,00% Πορτογαλία 99,75% Φινλανδία 99,54% Ηνωµένο Βασίλειο 100,00% Μηχανισµός πληρωµών της 99,35% Ενιαία Κοινή Πλατφόρµα 2) 100,00% Συνολική ετοιµότητα του TARGET 99,90% 1) Αυτές οι εθνικές συνιστώσες έπαυσαν να λειτουργούν στις 16 Νοεµβρίου ) Το σύστηµα TARGET2 τέθηκε σε λειτουργία στις 19 Νοεµβρίου 2007, όταν η πρώτη οµάδα χωρών (Γερµανία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Λουξεµβούργο, Μάλτα, Αυστρία και Σλοβενία) συνδέθηκε µε την Ενιαία Κοινή Πλατφόρµα. εκείνα που εµποδίζουν την επεξεργασία πληρωµών επί 10 λεπτά ή περισσότερο. Στη διάρκεια του δ τριµήνου του 2007 σηµειώθηκε ένα έκτακτο συµβάν που διήρκεσε περισσότερο από δύο ώρες. Ο Πίνακας 3 παρουσιάζει τα σχετικά στοιχεία για κάθε εθνική συνιστώσα του TARGET, την SSP και το µηχανισµό πληρωµών της. Το υπό εξέταση τρίµηνο, η επεξεργασία του 97,48% των πληρωµών µεταξύ των κρατών-µελών ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από 5 λεπτά. Για το 2,40% των πληρωµών χρειάστηκε χρόνος από 5 έως 15 λεπτά και για το 0,99% από 15 έως 30 λεπτά. Ο χρόνος επεξεργασίας 30 (κατά µέσο όρο) πληρω- µών από τις που διεκπεραιώθηκαν κατά µέσο ηµερήσιο όρο υπερέβη τα 30 λεπτά. Μάρτιος 2008 VII

211

212 Ε Κ Ο Σ Ε Ι Σ Τ Η Σ Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Σ Κ Ε Ν Τ Ρ Ι Κ Η Σ Τ Ρ Α - Π Ε Ζ Α Σ Α Π Ο Τ Ο Κ Α Ι Ε Ξ Η Σ Σκοπός του παρόντος καταλόγου είναι να πληροφορήσει τους αναγνώστες σχετικά µε επιλεγµένες εκδόσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από τον Ιανουάριο του 2007 και εξής. Για τη σειρά Working Papers, ο κατάλογος αναφέρει µόνο τις µελέτες που δηµοσιεύθηκαν µεταξύ εκεµβρίου 2007 και Φεβρουαρίου Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, οι εκδόσεις διατίθενται δωρεάν κατόπιν παραγγελίας ή αίτησης συνδροµής στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@ecb.int. Πλήρης κατάλογος των εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Ευρωπαϊκού Νο- µισµατικού Ιδρύµατος δηµοσιεύεται στο δικτυακό τόπο της ( ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ Ετήσια Έκθεση, Απρίλιος ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ Έκθεση για τη σύγκλιση, Μάιος ΑΡΘΡΑ ΜΗΝΙΑΙΟΥ ΕΛΤΙΟΥ Η διεύρυνση της ΕΕ και της ζώνης του ευρώ, Ιανουάριος Εξελίξεις στα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά των αγορών εργασίας της ζώνης του ευρώ την τελευταία δεκαετία, Ιανουάριος Η οικονοµική επέκταση της Κίνας στις πραγµατικές της διαστάσεις, Ιανουάριος Προκλήσεις για τη διατηρησιµότητα των δηµόσιων οικονοµικών στη ζώνη του ευρώ, Φεβρουάριος Οι ρυθµίσεις της ΕΕ για την αντιµετώπιση χρηµατοπιστωτικών κρίσεων, Φεβρουάριος Μεταναστευτικά εµβάσµατα προς γειτονικές περιοχές της ΕΕ, Φεβρουάριος Γνωστοποίηση της νοµισµατικής πολιτικής στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, Απρίλιος ιαφορές στο ρυθµό οικονοµικής ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ: αιτίες και συνέπειες, Απρίλιος Από το δηµοσιονοµικό έλλειµµα στο χρέος: γεφύρωση του χάσµατος, Απρίλιος Μετρούµενος πληθωρισµός και εκτιµήσεις για τον πληθωρισµό στη ζώνη του ευρώ, Μάιος Ανταγωνισµός και οικονοµικές επιδόσεις του τοµέα των υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ, Μάιος Προσδιοριστικοί παράγοντες της ανάπτυξης στα κράτη-µέλη της ΕΕ στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, Μάιος Εξαγορές µετοχών στη ζώνη του ευρώ, Μάιος Interpreting monetary developments since mid-2004, Ιούλιος Oil-exporting countries: key structural features, economic developments and oil revenue recycling, Ιούλιος Adjustment of global imbalances in a financially integrating world, Αύγουστος The financing of small and medium-sized enterprises in the euro area, Αύγουστος Leveraged buyouts and financial stability, Αύγουστος Long-term developments in MFI loans to households in the euro area: main patterns and determinants, Οκτώβριος The collateral frameworks of the Federal Reserve System, the Bank of Japan and the Eurosystem, Οκτώβριος Circulation and supply of euro banknotes and preparations for the second series of banknotes, Οκτώβριος The stock market s changing structure and its consolidation: implications for the efficiency of the financial system and monetary policy, Νοέµβριος The introduction of quarterly sectoral accounts statistics for the euro area, Νοέµβριος Μάρτιος 2008 IX

213 Productivity developments and monetary policy, January Globalisation, trade and the euro area macroeconomy, January The Eurosystem s experience with forecasting autonomous factors and excess reserves, January The analysis of the euro money market from a monetary policy perspective, February Securitisation in the euro area, February The new euro area yield curves, February STATISTICS POCKET BOOK ιαθέσιµο κάθε µήνα από τον Αύγουστο του 2003 και εξής (στα αγγλικά). ΣΕΙΡΑ LEGAL WORKING PAPER 4 Privileges and immunities of the European Central Bank, G. Gruber and M. Benisch, Ιούνιος Legal and institutional aspects of the currency changeover following the restoration ofthe independence of the Baltic States, K. Drēvi a, K. Laurinavičius and A. Tupits, Ιούλιος ΣΕΙΡΑ OCCASIONAL PAPERS. 55 Globalisation and euro area trade: interactions and challenges by U. Baumann and F. di Mauro, Φεβρουάριος Assessing fiscal soundness: theory and practice, N. Giammarioli, C. Nickel, P. Rother and J.- P. Vidal, Mάρτιος Understanding price developments and consumer price indices in south-eastern Europe, S. Herrmann and E. K. Polgar, Mάρτιος Long-term growth prospects for the Russian economy, R. Beck, A. Kamps and E. Mileva, Mάρτιος The ECB Survey of Professional Forecasters (SPF) A review after eight years experience C. Bowles, R. Friz, V. Genre, G. Kenny, A. Meyler and T. Rautanen, Aπρίλιος Commodity price fluctuations and their impact on monetary and fiscal policies in Western and Central Africa, U. Böwer, A. Geis and A. Winkler, Aπρίλιος Determinants of growth in the central and eastern European EU Member States A production function approach, O. Arratibel, F. Heinz, R. Martin, M. Przybyla, L. Rawdanowicz, R. Serafini and T. Zumer, Aπρίλιος Inflation-linked bonds from a central bank perspective, J. A. Garcia and A. van Rixtel, Ιούνιος Corporate finance in the euro area including background material, the Task Force of the Monetary Policy Committee of the ESCB, Ιούνιος The use of portfolio credit risk models in central banks, the Task Force of the Market Operations Committee of the ESCB, Ιούλιος The performance of credit rating systems in the assessment of collateral used in Eurosystem monetary policy operations, F. Coppens, F. González and G. Winkler, Ιούλιος Structural reforms in EMU and the role of monetary policy a survey of the literature, N. Leiner-Killinger, V. López Pérez, R. Stiegert and G. Vitale, Ιούλιος Towards harmonised balance of payments and international investment position statistics the experience of the European compilers, J.-M. Israël and C. Sánchez Muñoz, Ιούλιος The securities custody industry, D. Chan, F. Fontan, S. Rosati and D. Russo, Αύγουστος X Μάρτιος 2008

214 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 69 Fiscal policy in Mediterranean countries developments, structures and implications for monetary policy, M. Sturm and F. Gurtner, Αύγουστος The search for Columbus egg: finding a new formula to determine quotas at the IMF, M. Skala, C. Thimann and R. Wölfinger, Αύγουστος The economic impact of the Single Euro Payments Area, H. Schmiedel, Αύγουστος The role of financial markets and innovation in productivity and growth in Europe by P. Hartmann, F. Heider, E. Papaioannou and M. Lo Duca, Σεπτέµβριος Reserve accumulation: objective or by-product? by J. O. de Beaufort Wijnholds and L. Søndergaard, Σεπτέµβριος Analysis of revisions to general economic statistics, H. C. Dieden and A. Kanutin, Οκτώβριος The role of other financial intermediaries in monetary and credit developments in the euro area edited by P. Moutot and coordinated, D. Gerdesmeier, A. Lojschová and J. von Landesberger, Οκτώβριος Prudential and oversight requirements for securities settlement, D. Russo, G. Caviglia, C. Papathanassiou and S. Rosati, Νοέµβριος Oil market structure, network effects and the choice of currency for oil invoicing, E. Mileva and N. Siegfried, Νοέµβριος A framework for assessing global imbalances, T. Bracke, M. Bussière, M. Fidora and R. Straub, Ιανουάριος The workings of the Eurosystem: monetary policy preparations and decision-making selected issues, P. Moutot, A. Jung and F. P. Mongelli, Ιανουάριος China s and India s roles in global trade and fi nance: twin titans for the new millennium?, M. Bussière and A. Mehl, Ιανουάριος ΣΕΙΡΑ RESEARCH BULLETIN Research Bulletin, No 6, Ιούνιος ΣΕΙΡΑ WORKING PAPERS 836 Reporting biases and survey results: evidence from European professional forecasters, J. A. García and A. Manzanares, εκέµβριος Monetary policy and core infl ation, M. Lenza, εκέµβριος Securitisation and the bank lending channel by Y. Altunbas, L. Gambacorta and D. Marqués, εκέµβριος Are there oil currencies? The real exchange rate of oil exporting countries, M. M. Habib and M. Manolova Kalamova, εκέµβριος Downward wage rigidity for different workers and fi rms: an evaluation for Belgium using the IWFP procedure, P. Du Caju, C. Fuss and L. Wintr, εκέµβριος Should we take inside money seriously? by L. Stracca, εκέµβριος Saving behaviour and global imbalances: the role of emerging market economies, G. Ferrucci and C. Miralles, εκέµβριος Fiscal forecasting: lessons from the literature and challenges by T. Leal, J. J. Pérez, M. Tujula and J.-P. Vidal, εκέµβριος Business cycle synchronisation and insurance mechanisms in the EU, A. Afonso and D. Furceri, εκέµβριος Run-prone banking and asset markets, M. Hoerova, εκέµβριος Information combination and forecast (st)ability: evidence from vintages of time-series data, C. Altavilla and M. Ciccarelli, εκέµβριος Μάρτιος 2008 XI

215 847 Deeper, wider and more competitive? Monetary integration, eastern enlargement and competitiveness in the European Union, G. Ottaviano, D. Taglioni and F. di Mauro, εκέµβριος Economic growth and budgetary components: a panel assessment for the EU, A. Afonsoand J. González Alegre, Ιανουάριος Government size, composition, volatility and economic growth, A. Afonso and D. Furceri, January Statistical tests and estimators of the rank of a matrix and their applications in econometric modelling, G. Camba-Méndez and G. Kapetanios, Ιανουάριος Investigating infl ation persistence across monetary regimes by L. Benati, Ιανουάριος Determinants of economic growth: will data tell?, A. Ciccone and M. Jarocinski, Ιανουάριος The cyclical behaviour of equilibrium unemployment and vacancies revisited, M. Hagedorn and I. Manovskii, Ιανουάριος How do fi rms adjust their wage bill in Belgium? A decomposition along the intensive and extensive margins, C. Fuss, Ιανουάριος Assessing the factors behind oil price changes, S. Dées, A. Gasteuil, R. K. Kaufmann and M. Mann, Ιανουάριος Markups in the euro area and the United States over the period : a comparison of 50 sectors by R. Christopoulou and P. Vermeulen, Ιανουάριος Housing and equity wealth effects of Italian households by C. Grant and T. Peltonen, Ιανουάριος International transmission and monetary policy cooperation, G. Coenen, G. Lombardo, F. Smets and R. Straub, Ιανουάριος Assessing the compensation for volatility risk implicit in interest rate derivatives, F. Fornari, Ιανουάριος Oil shocks and endogenous markups: results from an estimated euro area DSGE model, M. Sánchez, Ιανουάριος Income distribution determinants and public spending effi ciency, A. Afonso, L. Schuknecht and V. Tanzi, Ιανουάριος Stock market volatility and learning, K. Adam, A. Marcet and J. P. Nicolini, Φεβρουάριος Population ageing and public pension reforms in a small open economy, C. Nickel, P. Rother and A. Theophilopoulou, Φεβρουάριος Macroeconomic rates of return of public and private investment: crowding-in and crowdingout effects, A. Afonso and M. St. Aubyn, Φεβρουάριος Explaining the Great Moderation: it is not the shocks, D. Giannone, M. Lenza and L. Reichlin, Φεβρουάριος VAR analysis and the Great Moderation, L. Benati and P. Surico, Φεβρουάριος Do monetary indicators lead euro area infl ation?, B. Hofmann, Φεβρουάριος Purdah: on the rationale for central bank silence around policy meetings, M. Ehrmann and M. Fratzscher, Φεβρουάριος The reserve fulfi lment path of euro area commercial banks: empirical testing using panel data, N. Cassola, Φεβρουάριος Risk management in action: robust monetary policy rules under structured uncertainty, P. Levine, P. McAdam, J. Pearlman and R. Pierse, Φεβρουάριος The impact of capital fl ows on domestic investment in transition economies, E. Mileva, Φεβρουάριος Why do Europeans work part-time? A cross-country panel analysis, H. Buddelmeyer, G. Mourre and M. Ward, Φεβρουάριος XII Μάρτιος 2008

216 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 873 The Feldstein-Horioka fact, D. Giannone and M. Lenza, Φεβρουάριος How arbitrage-free is the Nelson-Siegel model?, L. Coroneo, K. Nyholm and R. Vidova- Koleva, Φεβρουάριος Global macro-fi nancial shocks and expected default frequencies in the euro area, O. Castrén, S. Dées and F. Zaher, Φεβρουάριος Are sectoral stock prices useful for predicting euro area GDP?, M. Andersson and A. D Agostino, Φεβρουάριος ΑΛΛΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ Government finance statistics guide, Ιανουάριος Letter from the ECB President to Ms Pervenche Berès, Chairwoman of the Committee on Economic and Monetary Affairs, European Parliament, Ιανουάριος Letter from the ECB President to Mr Jean-Marie Cavada, Chairman of the Committee on Civil Liberties, Justice and Home Affairs, European Parliament, Ιανουάριος Euro area balance of payments and international investment position statistics Annual quality report, Φεβρουάριος List of monetary financial institutions and institutions subject to minimum reserves, Φεβρουάριος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Financial statistics for a global economy proceedings of the 3rd ECB conference on statistics, Φεβρουάριος Euro Money Market Study, Φεβρουάριος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Letter from the ECB President to Ms Pervenche Berès, Chairwoman of the Committee on Economic and Monetary Affairs, European Parliament, Φεβρουάριος Monetary financial institutions and markets statistics sector manual, Mάρτιος Financial integration in Europe, Mάρτιος TARGET2-Securities - The blueprint, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). TARGET2-Securities - Technical feasibility, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). TARGET2-Securities - Operational feasibility, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). TARGET2-Securities - Legal feasibility, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). TARGET2-Securities - Economic feasibility, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Risk measurement and systemic risk. Fourth joint central bank research conference 8-9 November. In cooperation with the Committee on the Global Financial System, Aπρίλιος How the euro became our money. A short history of the euro banknotes and coins, Aπρίλιος Large banks and private equity-sponsored leveraged buyouts in the EU, Aπρίλιος TARGET Annual Report, Mάιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). European Union balance of payments: international investment position statistical methods, Mάιος Bond markets and long-term interest rates in non-euro area Member States of the European Union: statistical tables, Mάιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). The euro bonds and derivates markets, Ιούνιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Review of the international role of the euro, Ιούνιος Fourth Progress Report on TARGET2, General Functional Specifications, Ιούνιος Financial Stability Review, Ιούνιος Monetary policy: a journey from theory to practice, Ιούνιος Eurosystem staff macroeconomic projections for the euro area, Ιούνιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). The Eurosystem policy principles on the location and operation of infrastructures settling eurodenominated payment transactions, Ιούλιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Μάρτιος 2008 XIII

217 Fifth SEPA progress report, Ιούλιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Potential impact of Solvency II on financial stability, Ιούλιος The role of central counterparties issues related to central counterparty clearing, ECB-Fed Chicago conference, 3-4 April, Ιούλιος European legislation on financial markets: Settlement Finality Directive, Financial Collateral Directive, Winding-Up Directive for Credit Institutions, Ιούλιος Payment and securities settlement systems in the European Union (Blue Book), Vol. 1: euro area countries, Vol. 2: non-euro area countries, Αύγουστος EU banking structures, Οκτώβριος TARGET2-Securities progress report, Οκτώβριος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Fifth progress report on TARGET2 with Annex 1 Information guide for TARGET2 users (version 1.0), Annex 2 User information guide to TARGET2 pricing and Annex 3 TARGET2 compensation scheme, claim form, Οκτώβριος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Euro money market survey, Νοέµβριος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Review of the Lamfalussy framework: Eurosystem contribution, Νοέµβριος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Correspondent central banking model (CCBM): procedures for Eurosystem counterparties, εκέµβριος Financial Stability Review, εκέµβριος Bond markets and long-term interest rates in non-euro area Member States of the European Union, Ιανουάριος 2008 (µόνο ηλεκτρονικά). Oversight framework for card payment schemes standards, Ιανουάριος 2008 (µόνο ηλεκτρονικά). The role of money money and monetary policy in the twenty-first century proceedings of the Fourth ECB Central Banking Conference, Φεβρουάριος ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΦΥΛΛΑ ΙΑ A single currency: an integrated market infrastructure, Σεπτέµβριος XIV Μάρτιος 2008

218 Γ Λ Ω Σ Σ Α Ρ Ι Ο Το παρόν γλωσσάριο εξηγεί επιλεγµένους όρους που χρησιµοποιούνται συχνά στο. Πληρέστερο και αναλυτικότερο γλωσσάριο βλ. στο δικτυακό τόπο της ( home/glossary/html/index.en.html). Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) (gross domestic product - GDP): η αξία του συνόλου των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται σε µια οικονοµία µείον την ενδιάµεση κατανάλωση και συν τους καθαρούς φόρους επί των προϊόντων και τους εισαγωγικούς δασµούς. Το ΑΕΠ µπορεί να αναλυθεί κατά συνιστώσα της παραγωγής, της δαπάνης ή του εισοδήµατος. Οι κυριότερες κατηγορίες δαπάνης που αποτελούν το ΑΕΠ είναι η τελική κατανάλωση των νοικοκυριών, η τελική κατανάλωση του ηµοσίου, οι ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου, οι µεταβολές των αποθεµάτων και οι εισαγωγές και εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών (συµπεριλαµβανοµένου του εµπορίου µεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ). Άµεσες επενδύσεις (direct investment): επενδύσεις µε τις οποίες επιδιώκεται η απόκτηση συµµετοχής (στην πράξη, ποσοστού τουλάχιστον 10% των κοινών µετοχών ή των δικαιωµάτων ψήφου) σε επιχείρηση που εδρεύει σε άλλη οικονοµία. Περιλαµβάνουν µετοχικό κεφάλαιο, επανεπενδυθέντα κέρδη και άλλα κεφάλαια που αφορούν συναλλαγές µεταξύ εταιριών. Η κατηγορία άµεσες επενδύσεις του ισοζυγίου πληρωµών καταγράφει τις καθαρές συναλλαγές/θέσεις σε περιουσιακά στοιχεία του εξωτερικού από κατοίκους της ζώνης του ευρώ (ως άµεσες επενδύσεις στο εξωτερικό ) και σε περιουσιακά στοιχεία της ζώνης του ευρώ από µη κατοίκους (ως άµεσες επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ ). Απόσβεση (write-down): προς τα κάτω προσαρµογή της αξίας των δανείων που καταγράφεται στις λογιστικές καταστάσεις των ΝΧΙ όταν αναγνωρίζεται ότι τα δάνεια έγιναν εν µέρει µη ανακτήσιµα. Αρνητικός πληθωρισµός (deflation): πτώση του γενικού επιπέδου των τιµών, π.χ. του δείκτη τιµών καταναλωτή Αυτόνοµοι παράγοντες ρευστότητας (autonomous liquidity factors): παράγοντες µεταβολής της ρευστότητας οι οποίοι κατά κανόνα δεν πηγάζουν από τη χρήση των µέσων νοµισµατικής πολιτικής. Τέτοιοι παράγοντες είναι π.χ. τα τραπεζογραµµάτια σε κυκλοφορία, οι καταθέσεις του ηµοσίου στην κεντρική τράπεζα, καθώς και οι καθαρές απαιτήσεις της κεντρικής τράπεζας έναντι του εξωτερικού. Βασικά επιτόκια της (key ECB interest rates): τα επιτόκια που καθορίζονται από το ιοικητικό Συµβούλιο και αντανακλούν την κατεύθυνση της νοµισµατικής πολιτικής της. Αυτά είναι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης, το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων. Βιοµηχανική παραγωγή (industrial production): η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία, σε σταθερές τιµές, που δηµιουργείται από τη βιοµηχανία. Γενική κυβέρνηση (general government): τοµέας ο οποίος, όπως ορίζεται στο ΕΣΛ 95, αποτελείται από φορείς που εδρεύουν στη ζώνη του ευρώ και ασχολούνται κυρίως µε την παραγωγή µη εµπορεύσιµων αγαθών και υπηρεσιών προοριζόµενων για ατοµική και συλλογική κατανάλωση ή/και µε την αναδιανοµή του εθνικού εισοδήµατος και του πλούτου. Περιλαµβάνει την κεντρική κυβέρνηση, τις κυβερνήσεις οµόσπονδων κρατιδίων, την τοπική αυτοδιοίκηση και τους οργανισµούς κοινωνικής ασφάλισης. εν περιλαµβάνει τους κρατικούς φορείς που ασκούν εµπορική δραστηριότητα, π.χ. τις δηµόσιες επιχειρήσεις. Μάρτιος 2008 XV