ΜΗΝΙΑΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Transcript

1 ΜΗΝΙΑΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

2 Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, 2007 ιεύθυνση Kaiserstrasse Frankfurt am Main Germany Ταχυδροµική διεύθυνση Postfach Frankfurt am Main Germany Τηλέφωνο ικτυακός τόπος Φαξ Τέλεξ ecb d Το ελτίο καταρτίστηκε µε ευθύνη της Eκτελεστικής Eπιτροπής της. Η µετάφραση και η έκδοση στην εθνική γλώσσα γίνεται από την αντίστοιχη εθνική κεντρική τράπεζα. Με επιφύλαξη παντός δικαιώµατος. Επιτρέπεται η φωτοαντιγραφή για εκπαιδευτικούς και µη εµπορικούς σκοπούς, εφόσον αναφέρεται η πηγή. Η τελευταία ηµεροµηνία για τα στατιστικά στοιχεία που περιλαµβάνονται στο παρόν τεύχος ήταν η 5η Σεπτεµβρίου ISSN Χ (έντυπη µορφή) ISSN (ηλεκτρονική µορφή)

3 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 5 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Σ1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 9 Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ 9 Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις 19 Τιµές και κόστος 67 Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας 76 ηµοσιονοµικές εξελίξεις 88 Οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες και το ισοζύγιο πληρωµών 96 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Χρονολόγιο µέτρων νοµισµατικής πολιτικής του Ευρωσυστήµατος 1 Το σύστηµα TARGET ( ιευρωπαϊκό αυτοµατοποιηµένο σύστηµα ταχείας µεταφοράς κεφαλαίων σε συνεχή χρόνο) V Εκδόσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από το και εξής IX Γλωσσάριο XVII Πλαίσια: 1 Η εξέλιξη των τιµών των κατοικιών στις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης 13 2 Συνθήκες ρευστότητας και πράξεις νοµισµατικής πολιτικής που διενεργήθηκαν από τις 15 Μαΐου έως τις 7 Αυγούστου Οι πρόσθετες πράξεις ανοικτής αγοράς που διενήργησε η από τις 8 Αυγούστου έως τις 5 Σεπτεµβρίου Η εποχικότητα των ρυθµών πληθωρισµού νεκρού σηµείου 42 5 Η σχέση µεταξύ της αύξησης των κερδών των εισηγµένων εταιριών και της αύξησης του προϊόντος της οικονοµίας ως συνόλου 49 6 Πρόσφατες εξελίξεις του λόγου δανειακής εξάρτησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων 59 7 Πρόσφατες εξελίξεις των τιµών των ειδών διατροφής στις διεθνείς αγορές και τη ζώνη του ευρώ 69 8 Απασχόληση στη ζώνη του ευρώ το : πιο ισορροπηµένη αύξηση 80 9 Μακροοικονοµικές προβολές εµπειρογνωµώνων της για τη ζώνη του ευρώ Η ενιαία φορολογία σε χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης 91 Σεπτέµβριος

4 Σ Υ Ν Τ Ο Μ Ο Γ Ρ Α Φ I Ε Σ ΧΩΡΕΣ ΛΟΥ Λουξεµβούργο ΒΕΛ Βέλγιο ΟΥΓ Ουγγαρία BOY Βουλγαρία ΜΑΛ Μάλτα ΤΣΕ Τσεχία ΟΛΛ Ολλανδία ΑΝ ανία ΑΥΣ Αυστρία ΓΕΡ Γερµανία ΠΟΛ Πολωνία ΕΣΘ Εσθονία ΠΟΡ Πορτογαλία ΕΛΛ Ελλάδα ΡΟΥ Ρουµανία ΙΣΠ Ισπανία ΣΛΝ Σλοβενία ΓΑΛ Γαλλία ΣΛΒ Σλοβακία ΙΡΛ Ιρλανδία ΦΙΝ Φινλανδία ΙΤΑ Ιταλία ΣΟΥ Σουηδία ΚΥΠ Κύπρος ΗΒ Ηνωµένο Βασίλειο ΛΕΤ Λεττονία ΙΑΠ Ιαπωνία ΛΙΘ Λιθουανία ΗΠΑ Ηνωµένες Πολιτείες AΛΛΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦIΕΣ ΑΕΠ Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ΒΡΜ5 Εγχειρίδιο Ισοζυγίου Πληρωµών του ΝΤ (5η έκδοση) c.i.f κόστος, ασφάλεια, ναύλος στα σύνορα του εισαγωγέα ΝΤ ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο ΟΕ ιεθνής Οργάνωση Εργασίας ΤΚ είκτης Τιµών Καταναλωτή ΤΠ είκτης Τιµών Παραγωγού ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση EθνKT εθνικές κεντρικές τράπεζες Ευρωπαϊκή Kεντρική Τράπεζα Εν ΤΚ Εναρµονισµένος είκτης Τιµών Καταναλωτή ENI Eυρωπαϊκό Nοµισµατικό Ίδρυµα ΕΣΚΤ Ευρωπαϊκό Σύστηµα Κεντρικών Τραπεζών ΕΣΛ 95 Ευρωπαϊκό Σύστηµα Λογαριασµών 1995 EUR ευρώ f.o.b. ελεύθερο στα σύνορα του εξαγωγέα HWWA Ίδρυµα ιεθνών Οικονοµικών του Αµβούργου ΙΠ ισοζύγιο πληρωµών ΚΕαΜΠΜ Κόστος Εργασίας ανά Μονάδα Προϊόντος στη Μεταποίηση ΚΕαΜΠΣΟ Κόστος Εργασίας ανά Μονάδα Προϊόντος στο της Οικονοµίας ΝΧΙ Νοµισµατικά Χρηµατοπιστωτικά Ιδρύµατα ΠΚ πιστοποιητικά καταθέσεων ΟΝΕ Οικονοµική και Νοµισµατική Ένωση ΟΟΣΑ Οργανισµός Οικονοµικής Συνεργασίας & Ανάπτυξης ΣΣΙ Σταθµισµένη Συναλλαγµατική Ισοτιµία ΣΤΟ (αναθ. 1) Στατιστική ταξινόµηση οικονοµικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (αναθεώρηση 1) Τ Τράπεζα ιεθνών ιακανονισµών TT Ε (αναθ. 3) Τυποποιηµένη Ταξινόµηση ιεθνούς Εµπορίου (αναθεώρηση 3) Σύµφωνα µε την πρακτική της Κοινότητας, οι χώρες της ΕΕ αναφέρονται στο παρόν ελτίο µε την αλφαβητική σειρά του ονόµατός τους στην αντίστοιχη εθνική γλώσσα. 4 Σεπτέµβριος 2007

5 Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Ι Κ Ο Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Κατά τη συνεδρίαση της 6ης Σεπτεµβρίου 2007, το ιοικητικό Συµβούλιο της, βασιζόµενο στην τακτική οικονοµική και νοµισµατική του ανάλυση, αποφάσισε να διατηρήσει στο 4,00% το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς για τις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης του Ευρωσυστήµατος. Τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρη- µατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων παρέµειναν επίσης αµετάβλητα στο 5,00% και το 3,00% αντιστοίχως. Οι πληροφορίες που έγιναν διαθέσιµες µετά την προηγού- µενη συνεδρίαση του ιοικητικού Συµβουλίου επιβεβαιώνουν ότι οι µεσοπρόθεσµες προοπτικές για τη σταθερότητα των τιµών συνεχίζουν να υπόκεινται σε ανοδικούς κινδύνους, όπως προσδιορίζεται στην οικονοµική και τη νοµισµατική ανάλυση. Νέα µακροοικονοµικά στοιχεία επιβεβαιώνουν επίσης την ευρωστία των βασικών µεγεθών της οικονοµίας της ζώνης του ευρώ και στηρίζουν τις ευνοϊκές µεσοπρόθεσµες προοπτικές για την αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ. Στο πλαίσιο αυτό, η κατεύθυνση της νοµισµατικής πολιτικής της εξακολουθεί να είναι διευκολυντική, συνοδευόµενη µεταξύ άλλων από δυναµικό ρυθµό νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης στη ζώνη του ευρώ. Ταυτόχρονα, η µεταβλητότητα στις χρηµατοπιστωτικές αγορές και η εκ νέου αξιολόγηση του κινδύνου τις προηγούµενες εβδοµάδες οδήγησαν σε αύξηση της αβεβαιότητας. Με δεδοµένο αυτό το υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας, είναι σκόπιµο να συλλεχθούν περαιτέρω πληροφορίες και να εξεταστούν νέα στοιχεία προτού εξαχθούν περαιτέρω συµπεράσµατα για τη νοµισµατική πολιτική στο πλαίσιο της µεσοπρόθεσµης στρατηγικής νοµισµατικής πολιτικής της η οποία αποσκοπεί στη σταθερότητα των τιµών. Κατά συνέπεια, το ιοικητικό Συµβούλιο θα παρακολουθήσει πολύ προσεκτικά όλες τις εξελίξεις. Βάσει της αξιολόγησής του, και µε αποφασιστικές και έγκαιρες ενέργειες, το ιοικητικό Συµβούλιο θα διασφαλίσει ότι δεν θα υλοποιηθούν οι κίνδυνοι διατάραξης της σταθερότητας των τιµών µεσοπρόθεσµα και ότι οι µεσοπρόθεσµες προσδοκίες για τον πληθωρισµό θα παραµείνουν σταθεροποιηµένες σε επίπεδα συµβατά µε τη σταθερότητα των τιµών. Αυτό αποκτά ακόµη µεγαλύτερη σηµασία σε περιόδους µεταβλητότητας στις χρη- µατοπιστωτικές αγορές και αυξηµένης αβεβαιότητας. Όσον αφορά τις χρηµατοπιστωτικές αγορές, το ιοικητικό Συµβούλιο θα συνεχίσει να δίδει µεγάλη προσοχή στις εξελίξεις της προσεχούς περιόδου. Κατ αρχάς, στο πλαίσιο της οικονοµικής ανάλυσης, τα διαθέσιµα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η οικονοµική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ συνεχίζει να επεκτείνεται µε σταθερούς ρυθ- µούς. Ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης του πραγ- µατικού ΑΕΠ το β τρίµηνο υποχώρησε σε 0,3%, έναντι 0,7% το προηγούµενο τρίµηνο. Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθεί δεόντως υπόψη η µεταβλητότητα αυτών των ρυθµών αύξησης. Κατά συνέπεια, η οικονοµική ανάπτυξη το α εξάµηνο του 2007, συνολικά, συµβάδιζε µε τη δυνητική ανάπτυξη. Τα στοιχεία σχετικά µε τη δραστηριότητα το γ τρίµηνο από διάφορες έρευνες εµπιστοσύνης και από εκτιµήσεις βασιζόµενες σε δείκτες παραµένουν συνολικώς θετικά και στηρίζουν την εκτίµηση ότι το πραγµατικό ΑΕΠ αυξάνεται µε σταθερούς ρυθµούς. Συγκεκρι- µένα, τα πιο πρόσφατα στοιχεία για την ανεργία είναι θετικά και τα επίπεδα όλων των δεικτών εµπιστοσύνης µέχρι τον Αύγουστο ήταν υψηλά. Η παγκόσµια οικονοµική δραστηριότητα ανα- µένεται να παραµείνει δυναµική, καθώς η ενδεχόµενη επιβράδυνση στις Ηνωµένες Πολιτείες αναµένεται να αντισταθµιστεί σε µεγάλο βαθµό από τη συνεχιζόµενη έντονη ανάπτυξη στις αναδυόµενες αγορές. Αυτό θα συνεχίσει να στηρίζει τις εξαγωγές και τις επενδύσεις της ζώνης του ευρώ. Επιπλέον, ο ρυθµός αύξησης της κατανάλωσης στη ζώνη του ευρώ θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω µε την πάροδο του χρόνου, παράλληλα µε την εξέλιξη του πραγµατικού διαθέσιµου εισοδήµατος, καθώς οι συνθήκες απασχόλησης βελτιώνονται περαιτέρω. Βάσει των παραπάνω, ενόψει της συνολικής δυνητικής επίδρασης από την αυξηµένη µεταβλητότητα στις χρηµατοπιστωτικές αγορές και την ανατιµολόγηση του κινδύνου για την πραγµατική οικονο- µία, είναι αναγκαία η κατάλληλη παρακολούθηση της εξέλιξης της οικονοµίας. Αυτές οι προοπτικές αντικατοπτρίζονται επίσης στις µακροοικονοµικές προβολές εµπειρογνω- µόνων της για τη ζώνη του ευρώ του Σεπτεµβρίου 2007, στις οποίες για πρώτη φορά Σεπτέµβριος

6 συµπεριλαµβάνονται η Κύπρος και η Μάλτα. Σύµφωνα µε τις προβολές, η µέση ετήσια αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ διαµορφώνεται σε επίπεδο µεταξύ 2,2% και 2,8% το 2007 και µεταξύ 1,8% και 2,8% το Σε σύγκριση µε τις προβολές εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος του Ιουνίου, το προβλεπόµενο διάστηµα για την αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ το 2007 αναθεωρήθηκε ελαφρά προς τα κάτω, αντανακλώντας κυρίως τις υποθέσεις για κατά τι υψηλότερες τιµές του πετρελαίου και ελαφρώς αυστηρότερες συνθήκες χρηµατοδότησης στην αγορά λόγω της ανόδου των µέσων ασφαλίστρων κινδύνου. Κατά την άποψη του ιοικητικού Συµβουλίου, τα προβλεπόµενα διαστήµατα αποτελούν µια καλή υπενθύµιση της γενικής αβεβαιότητας που χαρακτηρίζει τις οικονοµικές προβολές, γεγονός το οποίο αξίζει να τονιστεί δεδοµένης της σηµερινής µεταβλητότητας στις χρηµατοπιστωτικές αγορές. Οι κίνδυνοι γι αυτές τις προβολές σχετικά µε την οικονοµική ανάπτυξη κρίνεται ότι είναι καθοδικοί και αφορούν κυρίως µια δυνητικά ευρύτερη επίδραση από την εξελισσόµενη επαναξιολόγηση του κινδύνου στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, τις παγκόσµιες ανισορροπίες και τις πιέσεις του προστατευτισµού, καθώς και από τις περαιτέρω αυξήσεις των τιµών του πετρελαίου και των βασικών εµπορευµάτων. Όσον αφορά την εξέλιξη των τιµών, σύµφωνα µε την προκαταρκτική εκτίµηση της Eurostat, ο ετήσιος ρυθµός πληθωρισµού (βάσει του Εν ΤΚ) ήταν 1,8% τον Αύγουστο του 2007, όπως και τον προηγούµενο µήνα. Ωστόσο, κατά το υπόλοιπο του έτους, οι ρυθµοί πληθωρισµού είναι πιθανό να αυξηθούν πάλι σε επίπεδο άνω του 2%. Σύµφωνα µε τις προβολές εµπειρογνωµόνων της του Σεπτεµβρίου 2007, ο ετήσιος πληθωρισµός (βάσει του Εν ΤΚ) ανα- µένεται να διαµορφωθεί σε επίπεδο µεταξύ 1,9% και 2,1% το 2007 και µεταξύ 1,5% και 2,5% το Το 2008, η πτωτική επίδραση των έµµεσων φόρων και των τιµών της ενέργειας αναµένεται να αντισταθµιστεί από τις µεγαλύτερες πιέσεις από το κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος. Σε σύγκριση µε τις προβολές εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος του Ιουνίου 2007, τα νέα διαστήµατα για το 2007 και το 2008 βρίσκονται εντός των διαστηµάτων που είχαν προβλεφθεί προηγουµένως. Το ιοικητικό Συµβούλιο είναι της άποψης ότι οι κίνδυνοι γι αυτές τις προοπτικές των τιµών είναι ανοδικοί. Σε αυτούς περιλαµβάνονται υψηλότερες από τις µέχρι τώρα αναµενόµενες αυξήσεις των έµµεσων φόρων και περαιτέρω αυξήσεις των τιµών του πετρελαίου και των τιµών των γεωργικών προϊόντων. Πιο ουσιαστικά, ενδέχεται η εξέλιξη των µισθών να είναι πιο δυνα- µική και να αυξηθεί η ισχύς καθορισµού των τιµών σε τµήµατα της αγοράς µε χαµηλό ανταγωνισµό. Αυτές οι εξελίξεις θα θέσουν ανοδικούς κινδύνους διατάραξης της σταθερότητας των τιµών. Είναι, συνεπώς, καίριας σηµασίας όλα τα ενδιαφερόµενα µέρη να ανταποκριθούν στις ευθύνες τους. Η πιθανή υλοποίηση αυτών των κινδύνων ή ο περιορισµός τους απαιτεί στενή παρακολούθηση. Η νοµισµατική ανάλυση επιβεβαιώνει τους τρέχοντες ανοδικούς κινδύνους διατάραξης της σταθερότητας των τιµών σε µεσοµακροπρόθεσµους ορίζοντες. Βάσει των πιο πρόσφατων διαθέσι- µων στοιχείων (για την περίοδο έως το τέλος Ιουλίου), ο ρυθµός νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης παραµένει ισχυρός. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην ταχύτατη αύξηση του ευρέος νοµισµατικού µεγέθους, του M3, µε ετήσιο ρυθµό 11,7% τον Ιούλιο, και στην ενίσχυση των δανείων των ΝΧΙ προς τον ιδιωτικό τοµέα, που συνεχίζουν να αυξάνονται µε διψήφιους ρυθ- µούς ετησίως. Είναι σηµαντικό ο προσδιορισµός και η αξιολόγηση των τάσεων της νοµισµατικής επέκτασης που ενδιαφέρουν τη νοµισµατική πολιτική να προχωρούν πέρα από τη βραχυπρόθεσµη µεταβλητότητα και την επίδραση πρόσκαιρων παραγόντων στην εξέλιξη των συγκεκριµένων νοµισµατικών µεγεθών. Η κατάλληλη ευρύτερη και µε µεσοπρόθεσµο προσανατολισµό προοπτική παρέχει αρκετές ενδείξεις ότι οι αυξήσεις των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων τα τελευταία τρίµηνα έχουν επηρεάσει τις νοµισµατικές εξελίξεις. Για παράδειγµα, οι αυξήσεις των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων συνέβαλαν στην πιο 6 Σεπτέµβριος 2007

7 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ συγκρατηµένη επέκταση του Μ1, καθώς αυξήθηκε το κόστος ευκαιρίας για τη διακράτηση των πιο ρευστών συνιστωσών του M3. Επιπλέον, τα υψηλότερα βραχυπρόθεσµα επιτόκια οδήγησαν σε κάποια σταθεροποίηση της αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς τον ιδιωτικό τοµέα, αν και οι ετήσιοι ρυθµοί της παραµένουν σε διψήφια επίπεδα, ενώ η αύξηση του δανεισµού των νοικοκυριών υποχώρησε καθώς η δυναµική των τιµών των κατοικιών και η δραστηριότητα στην αγορά ακινήτων επιβραδύνθηκαν. Ωστόσο, αυτές οι εξελίξεις δεν έχουν ακόµη περιορίσει το συνολικό ρυθµό νοµισµατικής επέκτασης, καθώς η µείωση της κλίσης της καµπύλης αποδόσεων κατέστησε τα νοµισµατικά περιουσιακά στοιχεία πιο ελκυστικά από τα λιγότερο ρευστά χρηµατοδοτικά µέσα µεγαλύτερης διάρκειας, γεγονός που προκάλεσε την άνοδο του ρυθµού αύξησης της ποσότητας χρήµατος µε την ευρεία έννοια. Επιπλέον, τους τελευταίους µήνες, η αύξηση των δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές εταιρίες σηµείωσε εκ νέου δυναµικούς ρυθ- µούς. Στην παρούσα κατάσταση, πρέπει να τονιστεί ότι η µεταβλητότητα στις χρηµατοπιστωτικές αγορές µπορεί να ασκήσει προσωρινά σηµαντική επίδραση στη δυναµική των νοµισµατικών εξελίξεων. Σε προηγούµενες περιπτώσεις, οι αντιλήψεις και οι συµπεριφορές του ιδιωτικού τοµέα έναντι του κινδύνου και η επακόλουθη επενδυτική συµπεριφορά επηρέασαν έντονα τις νοµισµατικές εξελίξεις. Τα νοµισµατικά στοιχεία για τον Ιούλιο µπορεί ήδη να έχουν επηρεαστεί εν µέρει από αυτούς τους προβληµατισµούς και αυτό θα ισχύσει πιθανότατα ακόµη περισσότερο για τα στοιχεία του Αυγούστου που θα δηµοσιευθούν αργότερα το Σεπτέµβριο. Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε και στο παρελθόν, η λεπτοµερέστερη και πιο ολοκληρωµένη ανάλυση των νοµισµατικών στοιχείων µπορεί να βελτιώσει την κατανόηση της επίδρασης των χρηµατοπιστωτικών εξελίξεων και να συµβάλει στην άντληση των συναφών για τη νοµισµατική πολιτική ενδείξεων που παρέχει η νοµισµατική επέκταση όσον αφορά τις πιο µακροπρόθεσµες πληθωριστικές τάσεις. Σε αυτές τις περιστάσεις, η ευρεία προσέγγιση που υιοθετεί η νοµισµατική ανάλυση της είναι ιδιαίτερα σηµαντική. Συνολικά, η συνεχιζόµενη δυναµική εξέλιξη της νοµισµατικής και πιστωτικής επέκτασης υποδηλώνει ανοδικούς κινδύνους διατάραξης της σταθερότητας των τιµών σε µεσοµακροπρόθεσµους ορίζοντες. Οι νοµισµατικές εξελίξεις συνεχίζουν συνεπώς να απαιτούν πολύ προσεκτική παρακολούθηση. Εν περιλήψει, η διασταύρωση των πληροφοριών που εξετάζονται στο πλαίσιο της οικονοµικής ανάλυσης µε τα στοιχεία που προκύπτουν από τη νοµισµατική ανάλυση επιβεβαιώνει την ύπαρξη ανοδικών κινδύνων διατάραξης της σταθερότητας των τιµών µεσοπρόθεσµα στο πλαίσιο των εύρωστων βασικών µεγεθών της οικονοµίας της ζώνης του ευρώ. Κατά συνέπεια, η κατεύθυνση της νοµισµατικής πολιτικής της παραµένει διευκολυντική, συνοδευόµενη µεταξύ άλλων από δυναµική νοµισµατική και πιστωτική επέκταση στη ζώνη του ευρώ. Ταυτόχρονα, µε δεδοµένο το υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας, απαιτούνται πρόσθετες πληροφορίες προκειµένου να εξαχθούν περαιτέρω συµπεράσµατα για τη νοµισµατική πολιτική. Γι αυτό, το ιοικητικό Συµβούλιο θα παρακολουθήσει πολύ προσεκτικά όλες τις εξελίξεις. Βάσει της αξιολόγησής του, και µε αποφασιστικές και έγκαιρες ενέργειες, το ιοικητικό Συµβούλιο θα διασφαλίσει ότι δεν θα υλοποιηθούν οι κίνδυνοι διατάραξης της σταθερότητας των τιµών µεσοπρόθεσµα και ότι οι µεσοπρόθεσµες προσδοκίες για τον πληθωρισµό θα παραµείνουν σταθεροποιηµένες σε επίπεδα συµβατά µε τη σταθερότητα των τιµών. Υπό τις παρούσες συνθήκες, έχει ακόµη µεγαλύτερη σηµασία οι προσδοκίες για τον πληθωρισµό να παραµείνουν σταθεροποιηµένες σε επίπεδα συµβατά µε τη σταθερότητα των τιµών. Όσον αφορά τις χρηµατοπιστωτικές αγορές, το ιοικητικό Συµβούλιο θα συνεχίσει να δίδει µεγάλη προσοχή στις εξελίξεις της προσεχούς περιόδου. Στον τοµέα της δηµοσιονοµικής πολιτικής, η πρόοδος της διαρθρωτικής δηµοσιονοµικής εξυγίανσης είναι βραδεία και υπάρχουν κίνδυνοι ορισµένες χώρες να ασκήσουν επεκτατικές δηµοσιονοµικές πολιτικές που ακολουθούν τις κυκλικές διακυµάνσεις. Για την εκτέλεση των προϋπολογισµών του 2007 και τον προγραµµα- Σεπτέµβριος

8 τισµό των προϋπολογισµών του 2008, έχει ζωτική σηµασία να µην επαναληφθούν τα σφάλµατα που έγιναν κατά την προηγούµενη περίοδο οικονοµικής ανάκαµψης το Επί του παρόντος, οι χώρες που αντιµετωπίζουν δηµοσιονο- µικές ανισορροπίες πρέπει να τις διορθώσουν σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η δέσµευση της Οµάδας Ευρώ (Eurogroup) να επιτευχθούν οι δηµοσιονοµικοί στόχοι το 2008 ή το 2009, και το αργότερο µέχρι το 2010, πρέπει να τηρηθεί από όλες τις χώρες-µέλη της ζώνης του ευρώ. Οι χώρες που έχουν ήδη επιτύχει υγιείς δηµοσιονοµικές θέσεις πρέπει να αποφύγουν να ασκούν δηµοσιονοµικές πολιτικές που ακολουθούν τις κυκλικές διακυµάνσεις. Όσον αφορά τις διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις, το ιοικητικό Συµβούλιο επικροτεί τις περαιτέρω προσπάθειες αύξησης της παραγωγικής ικανότητας της ζώνης του ευρώ µέσω της αύξησης της απασχόλησης. Οι αγορές εργασίας της ζώνης του ευρώ δίνουν σαφείς ενδείξεις προόδου τα τελευταία έτη, γεγονός που αντανακλά εν µέρει την επίδραση των προηγούµενων µεταρρυθµίσεών τους. Ωστόσο, είναι αναγκαίο να σηµειωθεί περαιτέρω πρόοδος για την ενίσχυση της επαγγελµατικής και γεωγραφικής κινητικότητας του εργατικού δυναµικού και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, προκειµένου να αντιµετωπιστούν τα σχετικώς χαµηλά ποσοστά συµµετοχής στην αγορά εργασίας και τα ακόµη υψηλά ποσοστά ανεργίας σε ορισµένες χώρες και περιφέρειες. 8 Σεπτέµβριος 2007

9 Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ε Σ Κ Α Ι Ν Ο Μ Ι Σ Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Ε Ξ Ε Λ Ι Ξ Ε Ι Σ 1 Τ Ο Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Ο Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν Τ Η Σ Ζ Ω Ν Η Σ Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ Συνολικά, η οικονοµική ανάπτυξη παγκοσµίως παραµένει υψηλή, καθώς στηρίζεται ιδίως από την έντονη δραστηριότητα στις αναδυόµενες οικονοµίες. Ο πληθωρισµός τιµών καταναλωτή παρέµεινε σε γενικές γραµµές σταθερός στις βιοµηχανικές χώρες, αλλά υπάρχουν ενδείξεις αύξησης των πληθωριστικών πιέσεων ενόψει των αυξανόµενων περιορισµών του παραγωγικού δυναµικού και της αύξησης των τιµών των βασικών εµπορευµάτων παγκοσµίως. Οι αρνητικοί κίνδυνοι για τις παγκόσµιες οικονοµικές προοπτικές αυξήθηκαν πρόσφατα, κυρίως λόγω των εντάσεων στην αγορά στεγαστικών δανείων χαµηλής εξασφάλισης των ΗΠΑ, ενώ αυξάνονται οι φόβοι µετάδοσης σε άλλα τµήµατα της αγοράς. Οι κίνδυνοι συνδέονται επίσης µε τις παγκόσµιες ανισορροπίες, µε τις πιέσεις προστατευτισµού και την πιθανότητα περαιτέρω αυξήσεων των τιµών του πετρελαίου και των βασικών εµπορευµάτων. 1.1 ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Συνολικά, η οικονοµική δραστηριότητα παγκοσµίως παραµένει υψηλή, καθώς στηρίζεται κυρίως από την έντονη δραστηριότητα στις αναδυόµενες οικονοµίες. Ειδικότερα, οι µεγαλύτερες χώρες της Ασίας συνεχίζουν να καταγράφουν υψηλούς ρυθµούς οικονοµικής ανάπτυξης και η περιφέρεια παραµένει η κινητήρια δύναµη της παγκόσµιας οικονοµικής ανάπτυξης. Αν και οι παγκόσµιες συνέπειες της οικονοµικής επιβράδυνσης στις ΗΠΑ υπήρξαν έως τώρα περιορισµένες, παραµένει αβέβαιο κατά πόσον η πρόσφατη αναταραχή της χρηµατοπιστωτικής αγοράς θα οδηγήσει σε µια διαρκή επανεκτίµηση των κινδύνων στις διεθνείς χρηµατοπιστωτικές αγορές και σε απώλεια εµπιστοσύνης µε πιθανές συνέπειες για την πραγµατική οικονοµία. Έως τον Ιούνιο του 2007 η βιοµηχανική παραγωγή στις χώρες του ΟΟΣΑ (εκτός της ζώνης του ευρώ) συνέχισε να επεκτείνεται µε σχετικά υψηλό ρυθµό. Εντούτοις, τα στοιχεία των τελευταίων ερευνών υποδηλώνουν µια πιθανή επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης της βιοµηχανικής παραγωγής στις αρχές του γ τριµήνου. Οι εξελίξεις των τιµών παγκοσµίως επηρεάστηκαν περαιτέρω κατά πολύ από τις µεταβολές των τιµών των βασικών εµπορευµάτων. Οι ετήσιοι ρυθµοί αύξησης του µετρούµενου πληθωρισµού τιµών καταναλωτή και του πληθωρισµού εκτός των ειδών διατροφής και της ενέργειας στις χώρες του ΟΟΣΑ τον Ιούνιο του 2007 ήταν 2,2% και 2,0% αντίστοιχα (βλ. ιάγραµµα 1). Τα στοιχεία των ερευνών για τις τιµές των εισροών υποδηλώνουν συνέχιση των υψηλών πιέσεων από πλευράς κόστους λόγω των αυξανόµενων περιορισµών του παραγωγικού δυναµικού και της αύξησης των τιµών των βασικών εµπορευµάτων παγκοσµίως. ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ Στις ΗΠΑ, όπου η οικονοµική δραστηριότητα αυξήθηκε µε ρυθµό κάτω του δυνητικού κατά το µεγαλύτερο µέρος του περασµένου έτους, ο ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ ανέκαµψε το β τρίµηνο του Σύµφωνα µε προκαταρκτικές εκτιµήσεις, ο τριµηνιαίος ρυθ- µός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ (ανηγµέ- ιάγραµµα 1 Η εξέλιξη των τιµών στις χώρες του ΟΟΣΑ (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µηνιαία στοιχεία) Πηγή: ΟΟΣΑ. Σεπτέµβριος

10 νος σε ετήσια βάση) ανήλθε σε 4,0%, έναντι 0,6% το α τρίµηνο. Η επιτάχυνση του ρυθµού αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ αντανακλά την ανάκαµψη της συµβολής του εµπορίου (σε καθαρή βάση), των αποθεµάτων και της δηµόσιας κατανάλωσης, καθώς και την αύξηση των επενδύσεων εκτός των κατοικιών. Αντιθέτως, ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης επιβραδύνθηκε απότοµα σε σχέση µε το προηγούµενο τρίµηνο και δια- µορφώθηκε σε 1,4% (ανηγµένος σε ετήσια βάση). Επιπλέον, οι επενδύσεις σε κατοικίες εξακολούθησαν να συµβάλλουν αρνητικά στην οικονοµική ανάπτυξη, αν και λιγότερο σε σύγκριση µε το α τρίµηνο. Στις 7 Αυγούστου 2007 η Οµοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς των ΗΠΑ αποφάσισε να διατηρήσει αµετάβλητο το επιτόκιο-στόχο για τα οµοσπονδιακά κεφάλαια σε 5,25% για όγδοη διαδοχική φορά. Στις 17 Αυγούστου, ως αντίδραση στις πρόσφατες αναταραχές της χρηµατοπιστωτικής αγοράς, το Συµβούλιο ιοικητικών του Οµοσπονδιακού Συστήµατος Κεντρικών Τραπεζών των ΗΠΑ ενέκρινε προσωρινές µεταβολές στo προεξοφλητικό περιθώριο της βασικής πιστωτικής διευκόλυνσης. Οι µεταβολές περιελάµβαναν µια µείωση 50 µονάδων βάσης του προχζ ιάγραµµα 2 Κύριες εξελίξεις στις µεγαλύτερες βιοµηχανικές οικονοµίες Όσον αφορά την εξέλιξη των τιµών, ο µέσος ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή ήταν σχετικά αυξηµένος τους τελευταίους µήνες και δια- µορφώθηκε σε 2,6% το εξάµηνο από το Φεβρουάριο έως τον Ιούλιο του Ωστόσο πρόσφατα, εν µέρει λόγω της επίδρασης της βάσης σύγκρισης, η επιβράδυνση του ετήσιου ρυθµού αύξησης των τιµών της ενέργειας οδήγησε σε µικρή υποχώρηση των ρυθµών πληθωρισµού. Ο ετήσιος πληθωρισµός βάσει του ΤΚ υποχώρησε σε 2,4% τον Ιούλιο, από 2,7% τον Ιούνιο. Ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή εκτός των ειδών διατροφής και της ενέργειας παρέ- µεινε αµετάβλητος για τρίτο διαδοχικό µήνα και διαµορφώθηκε σε 2,2% τον Ιούλιο. Όσον αφορά τις µελλοντικές εξελίξεις, η οικονοµία των ΗΠΑ αναµένεται να επεκταθεί µε ρυθµό κάτω του δυνητικού το δεύτερο ήµισυ του 2007 συνολικά, εάν υποτεθεί ότι θα εξακολουθήσουν οι αρνητικές επιδράσεις της αγοράς κατοικιών στην κατανάλωση και τις επενδύσεις σε κατοικίες. Οι πρόσφατες αναταραχές στις χρηµατοπιστωτικές αγορές και η εφαρµογή αυστηρότερων δανειοδοτικών κριτηρίων θέτουν και αυτές καθοδικούς κινδύνους για την οικονοµία των ΗΠΑ. Πηγές: Εθνικά στοιχεία, Τ, Eurostat και υπολογισµοί της EKT. 1) Για τη ζώνη του ευρώ και το Ηνωµένο Βασίλειο χρησιµοποιούνται στοιχεία της Eurostat. Για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία χρησιµοποιούνται εθνικά στοιχεία. Τα αριθµητικά στοιχεία για το ΑΕΠ είναι εποχικώς διορθωµένα. 2) Για τη ζώνη του ευρώ και το Ηνωµένο Βασίλειο λαµβάνεται ο Εν ΤΚ. Για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία λαµβάνεται ο ΤΚ. 10 Σεπτέµβριος 2007

11 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ εξοφλητικού επιτοκίου σε 5,75% και επέτρεψαν την παροχή προθεσµιακών δανείων διάρκειας έως και 30 ηµερών, που δύνανται να ανανεωθούν από το δανειολήπτη. ΙΑΠΩΝΙΑ Στην Ιαπωνία, η οικονοµική δραστηριότητα επιβραδύνθηκε τους τελευταίους µήνες και ο πληθωρισµός παρέµεινε συγκρατηµένος. Ο ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ στηρίχθηκε στις υψηλές εξαγωγές. Ωστόσο, σύµφωνα µε τα πρώτα προκαταρκτικά στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν από το Γραφείο του Υπουργικού Συµβουλίου, το β τρίµηνο του 2007 ο ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ υποχώρησε µετά τη µεγάλη επιτάχυνση που καταγράφηκε τα προηγούµενα τρίµηνα, λόγω της επιβράδυνσης της ιδιωτικής κατανάλωσης και των ιδιωτικών επενδύσεων σε κατοικίες. Ο ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ διαµορφώθηκε σε 0,1% σε τριµηνιαία βάση δηλ. ελαφρά κάτω από τις προσδοκίες της αγοράς έναντι 0,8% το προηγούµενο τρίµηνο. Όσον αφορά την εξέλιξη των τιµών, ο πληθωρισµός παρέµεινε συγκρατηµένος (βλ. ιάγραµµα 2). Τον Ιούλιο του 2007 ο πληθωρισµός τιµών καταναλωτή ήταν µηδενικός σε ετήσια βάση (έναντι - 0,2% τον Ιούνιο) και ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής του ΤΚ εκτός των νωπών ειδών διατροφής δια- µορφώθηκε σε -0,1%, δηλ. παρέµεινε αµετάβλητος για τέταρτο διαδοχικό µήνα. Η αρνητική συµβολή διαφόρων συνιστωσών, ιδίως των κατοικιών, καθώς και των υπηρεσιών αναψυχής, συνέχισε να ασκεί καθοδική επίδραση στον πληθωρισµό τον Ιούλιο. Οι προοπτικές για την οικονοµία της Ιαπωνίας παραµένουν ευνοϊκές. Ο ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ αναµένεται να στηριχθεί τόσο από την εγχώρια ζήτηση όσο και από τις καθαρές εξαγωγές. Οι τιµές αναµένεται να κινηθούν ανοδικά µεσοπρόθεσµα. Στη συνεδρίασή της στις 23 Αυγούστου 2007, η Τράπεζα της Ιαπωνίας αποφάσισε να διατηρήσει αµετάβλητο σε 0,50% το επιτόκιο-στόχο για τις καταθέσεις όψεως διάρκειας µίας ηµέρας χωρίς παροχή ασφάλειας. ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ Στο Ηνωµένο Βασίλειο, ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ παραµένει υψηλός και σταθερός τα τελευταία τρίµηνα (βλ. ιάγραµµα 2), και διαµορφώθηκε σε 0,8% το β τρίµηνο. Ο ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ το β τρίµηνο στηρίχθηκε στην ιδιωτική κατανάλωση, ενώ ο ρυθµός αύξησης των επενδύσεων και των εξαγωγών υποχώρησε και η συµβολή των καθαρών εξαγωγών ήταν αρνητική. Ο τρι- µηνιαίος ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ το δεύτερο ήµισυ του 2007 αναµένεται να επιβραδυνθεί ελαφρά. Ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ, αφού κορυφώθηκε σε 3,1% το Μάρτιο του 2007, υποχώρησε βαθµιαία σε 1,9% τον Ιούλιο. Η επιβράδυνση του ετήσιου ρυθµού πληθωρισµού τους τελευταίους µήνες οφείλεται κυρίως στα τιµολόγια των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας. Τον Ιούλιο υπήρξε επίσης σηµαντική καθοδική συµβολή από τα είδη διατροφής, τα έπιπλα και τα οικιακά είδη. Οι βραχυπρόθεσµες προοπτικές για τον πληθωρισµό είναι πολύ αβέβαιες λόγω της αναµενόµενης µεταβλητότητας τόσο στις τιµές των ειδών διατροφής, που συνδέεται µε τις πρόσφατες πληµ- µύρες στο Ηνωµένο Βασίλειο, όσο και στις τιµές της ενέργειας. Στις 6 Σεπτεµβρίου 2007 η Επιτροπή Νοµισµατικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας αποφάσισε να διατηρήσει αµετάβλητο το βασικό επιτόκιο σε 5,75%. ΑΛΛΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΧΩΡΕΣ Στις περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ εκτός της ζώνης του ευρώ, ο ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ παρέµεινε υψηλός τα τελευταία τρίµηνα, κυρίως λόγω της συνεχιζόµενης αύξησης της εγχώ- Σεπτέµβριος

12 ριας ζήτησης. Τους τελευταίους µήνες η εξέλιξη του πληθωρισµού δεν ήταν ίδια σε όλες τις χώρες. Οι πραγµατικές οικονοµικές εξελίξεις ακολούθησαν διαφορετική πορεία στη ανία και τη Σουηδία τα τελευταία τρίµηνα. Στη ανία, ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε σε -0,4% το β τρίµηνο του 2007, εξαιτίας κυρίως της σε ευρεία βάση υποχώρησης της εγχώριας ζήτησης. Εντούτοις, στη Σουηδία, ο ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ επιταχύνθηκε σε 1,0% το β τρίµηνο, κυρίως λόγω της αύξησης της εγχώριας ζήτησης. Ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ ήταν συγκρατηµένος στις δύο αυτές χώρες τους τελευταίους µήνες και έτσι αναµένεται να παραµείνει. Τον Ιούλιο, ο ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ στη ανία υποχώρησε σε 1,1%, ενώ στη Σουηδία αυξήθηκε σε 1,4%. Όσον αφορά τις τέσσερεις µεγαλύτερες οικονοµίες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης (συγκεκριµένα την Τσεχία, την Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Ρουµανία), ο ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ παρέµεινε υψηλός τα τελευταία τρίµηνα στην Τσεχία, την Πολωνία και τη Ρουµανία αλλά επιβραδύνθηκε έντονα στην Ουγγαρία. Στις τρεις πρώτες χώρες, ο ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ στηρίχθηκε στην εγχώρια ζήτηση, ενώ στην Ουγγαρία στηρίχθηκε κυρίως στις καθαρές εξαγωγές. Οι δείκτες οικονοµικής δραστηριότητας υποδηλώνουν σχετική επιβράδυνση του ρυθµού οικονοµικής ανάπτυξης στις εν λόγω χώρες το υπόλοιπο του έτους. Όσον αφορά την εξέλιξη των τιµών, τους τελευταίους µήνες το επίπεδο του πληθωρισµού συνέχισε να διαφέρει σηµαντικά µεταξύ των τεσσάρων χωρών. Στην Τσεχία και την Πολωνία, ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ υποχώρησε σε 2,5% τον Ιούλιο, ενώ στη Ρουµανία επιταχύνθηκε σε 4,1%. Στην Ουγγαρία υποχώρησε σε 8,3% αλλά παρέµεινε ο υψηλότερος µεταξύ των τεσσάρων χωρών, αντανακλώντας τη µεγάλη αύξηση των έµµεσων φόρων και των διοικητικά καθοριζόµενων τιµών που αποτελούν τµήµα της δέσµης µέτρων µε στόχο τη δηµοσιονοµική προσαρµογή. Τους επόµενους µήνες ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ αναµένεται να επιταχυνθεί κάπως σε όλες τις χώρες εκτός της Ουγγαρίας. Στις 29 Αυγούστου η κεντρική τράπεζα της Πολωνίας αποφάσισε να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο κατά 25 µονάδες βάσεις σε 4,75%, λόγω ανησυχιών σχετικά µε µισθολογικές και πληθωριστικές πιέσεις. Στις 30 Αυγούστου η κεντρική τράπεζα της Τσεχίας αποφάσισε να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο κατά 25 µονάδες βάσης σε 3,25%, εκφράζοντας επίσης ανησυχίες για τον πληθωρισµό. Στις περισσότερες από τις µικρότερες χώρες της ΕΕ εκτός της ζώνης του ευρώ, ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ ήταν ταχύς τα τελευταία τρίµηνα και στηρίχθηκε κυρίως από την υψηλή εγχώρια ζήτηση, η οποία ενισχύθηκε από τον υψηλό ρυθµό αύξησης των πιστώσεων και του διαθέσιµου εισοδήµατος. Οι δείκτες οικονοµικής δραστηριότητας υποδηλώνουν ότι συνεχίζεται ο έντονος ρυθµός οικονοµικής ανάπτυξης στο υπόλοιπο του έτους. Ο ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ παρέµεινε υψηλός και αυξήθηκε κάπως τους τελευταίους µήνες στις περισσότερες ταχέως αναπτυσσόµενες χώρες, όπως η Βουλγαρία και τα κράτη της Βαλτικής. Οι πληθωριστικές πιέσεις αναµένεται να συνεχιστούν σε αυτές τις οικονοµίες. Το Πλαίσιο 1 επικεντρώνεται στην εξέλιξη των τιµών των κατοικιών στις χώρες της ΕΕ που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ και βρίσκονται στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Στη Ρωσία, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ επιταχύνθηκε το α τρίµηνο του 2007 σε 7,9%, κυρίως λόγω της εγχώριας ζήτησης. Οι προπορευόµενοι δείκτες της οικονοµικής δραστηριότητας υποδηλώνουν ότι η επιτάχυνση συνεχίστηκε το β τρίµηνο. Ο ετήσιος πληθωρισµός επιταχύνθηκε σε 8,7% τον Ιούλιο (από 8,5% τον Ιούνιο). Στις 14 Αυγούστου η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας αύξησε τα επιτόκια καταθέσεων σε όλες τις διάρκειες κατά 25 µονάδες βάσης για να αντισταθµίσει τις πληθωριστικές πιέσεις. 12 Σεπτέµβριος 2007

13 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ Πλαίσιο 1 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Τα τελευταία χρόνια σε πολλές από τις χώρες της ΕΕ που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ και βρίσκονται στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη (EΕ-9) παρατηρήθηκε ταχύς ρυθµός αύξησης των τιµών των κατοικιών. Τα διαθέσιµα στοιχεία υποδεικνύουν ότι µεταξύ 2004 και ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης ήταν άνω του 30% στα κράτη της Βαλτικής, τη Βουλγαρία και τη Ρου- µανία, και µεταξύ 6% και 8% στην Πολωνία και τη Σλοβακία (βλ. ιάγραµµα A). Μολονότι οι µέσοι όροι συγκαλύπτουν κάποια µεταβλητότητα των ρυθµών αύξησης στην πάροδο των ετών και τα διαθέσιµα στατιστικά στοιχεία για τις τιµές των κατοικιών δεν είναι ίδιας ποιότητας ούτε και πλήρως συγκρίσιµα µεταξύ των χωρών, 1 αυτοί οι υψηλοί ρυθµοί αύξησης γεννούν ερωτή- µατα ως προς τα αίτια, τη διατηρησιµότητα και τις µακροοικονοµικές επιπτώσεις τους. εδοµένης της συνήθους δυσκαµψίας της προσφοράς κατοικιών, οι παράγοντες της ζήτησης διαδραµατίζουν καίριο ρόλο στον καθορισµό των τιµών των κατοικιών σε βραχύ και µέσο ορίζοντα. Μεταξύ αυτών των παραγόντων, η χρηµατοδότηση για την απόκτηση κατοικίας φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σηµασία στις οικονοµίες της EΕ-9. Στις περισσότερες από αυτές τις χώρες, τα τελευταία χρόνια οι ενδιαφερόµενοι έχουν πρόσβαση σε ενυπόθηκα δάνεια µε χαµηλότερο κόστος και µεγαλύτερες διάρκειες, ενώ τους παρέχονται επίσης πιο ευέλικτοι όροι (όπως οι χαµηλότερες απαιτήσεις τοκοχρεολυτικής απόσβεσης και οι υψηλότεροι λόγοι του ύψους του δανείου προς την αξία του υπέγγυου ακινήτου). Αυτό οφείλεται στην εντατικοποίηση και την αύξηση του ανταγωνισµού στις αγορές ενυπόθηκων δανείων, κάτι που αντανακλά τόσο το χαµηλό αρχικό 1 Oι δείκτες τιµών των κατοικιών που παρουσιάζονται για τις χώρες της ΕΕ-9 βασίζονται σε µη εναρµονισµένες εθνικές πηγές και διαφέρουν ως προς τη στατιστική τους ποιότητα. Ως εκ τούτου, δεν είναι άµεσα συγκρίσιµοι µεταξύ των χωρών και µπορεί να µην καλύπτουν το σύνολο της αγοράς κατοικιών σε κάποια συγκεκριµένη χώρα. Ειδικότερα, τα στοιχεία για τη Βουλγαρία, την Εσθονία, την Ουγγαρία και τη Ρουµανία αναφέρονται µόνο στις τιµές που συλλέχθηκαν στις πρωτεύουσες ή σε µεγάλες πόλεις. Τα διαθέσιµα στοιχεία για τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, τη Λεττονία, τη Ρουµανία και τη Σλοβακία αφορούν µόνο τις υπάρχουσες κατοικίες. Επιπλέον, οι περισσότερες σειρές αντανακλούν µέσες τιµές προκαθορισµένων κατηγοριών κατοικιών και δεν λαµβάνουν υπόψη τους τις ποιοτικές µεταβολές των κατοικιών µε την πάροδο του χρόνου. Το στοιχείο αυτό µπορεί να έχει ιδιαίτερη σηµασία στην περίπτωση αγορών µε µεγάλες ποιοτικές διαφορές µεταξύ των παλαιών και νέων κατοικιών, και κατοικιών σε διαφορετικές τοποθεσίες ή περιοχές. Ως εκ τούτου, οι µεταβολές των τιµών των κατοικιών που παρουσιάζονται πρέπει να αναλύονται µε επιφύλαξη. ιάγραµµα Α Μέση ετήσια αύξηση των τιµών των κατοικιών την περίοδο ιάγραµµα B Ανεξόφλητα δάνεια για αγορά κατοικίας (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) Πηγή: Υπολογισµοί της µε βάση µη εναρµονισµένα εθνικά στοιχεία. Σηµείωση: Τα στοιχεία για την Τσεχία καλύπτουν την περίοδο Τα στοιχεία για τη Ρουµανία είναι εκτιµήσεις της κεντρικής τράπεζας της Ρουµανίας. Ο µέσος όρος της ζώνης του ευρώ (Ζ.EΥΡ.) δεν περιλαµβάνει τη Σλοβενία. Πηγές:, κεντρική τράπεζα της Ρουµανίας και κεντρική τράπεζα της Βουλγαρίας. Σεπτέµβριος

14 επίπεδο ανάπτυξης του χρηµατοπιστωτικού τοµέα όσο και την πορεία ενοποίησης του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος στην ΕΕ (βλ. ιάγραµµα Β). Επιπλέον, σε πολλές χώρες επικράτησαν χαµηλά ονοµαστικά και πραγµατικά επιτόκια, λόγω της βελτιωµένης µακροοικονοµικής σταθερότητας και των χαµηλότερων ασφαλίστρων κινδύνου. Άλλοι σηµαντικοί παράγοντες είναι ο υψηλός ρυθµός οικονοµικής ανάπτυξης, η αύξηση της απασχόλησης και οι προσδοκίες για υψηλότερο εισόδηµα. Επιπλέον, σε ορισµένες χώρες της ΕΕ- 9 συνέβαλαν και τα φορολογικά κίνητρα, όπως η επιδότηση των αποταµιεύσεων, τα χαµηλότερα επιτόκια για τα ενυπόθηκα δάνεια, η δυνατότητα έκπτωσης από τη φορολογία των καταβολών τόκων ή/και η µειωµένη φορολογία κατοικίας. Ωστόσο, πρόσφατα υπήρξε περικοπή ορισµένων από αυτά τα µέτρα. Εκτός των συνήθων παραγόντων ώθησης των τιµών των κατοικιών που αναφέρονται παραπάνω, οι χώρες της ΕΕ-9 εκτέθηκαν σε ορισµένους συγκεκριµένους παράγοντες που συνδέονται µε την περίοδο µετάβασης. 2 Στο παρελθόν οι τιµές των κατοικιών σε πολλές από αυτές τις χώρες είχαν στρεβλωθεί λόγω της ευρείας κρατικής/δηµοτικής ιδιοκτησίας και των κανονισµών περί ενοικίων, που συγκρατούσαν τις τιµές κάτω από την αγοραία αξία. Έτσι, οι πρόσφατες αυξήσεις των τιµών µπορούν έως ένα βαθµό να θεωρηθούν ως διόρθωση αυτών των στρεβλώσεων. Επιπλέον, η έντονη ζήτηση για νέες κατοικίες µπορεί να αντανακλά τη χαµηλή ποιότητα του αρχικού αποθέµατος κατοικιών και την ταχέως µεταβαλλόµενη γεωγραφική συγκέντρωση των οικονοµικών δραστηριοτήτων. Σε ορισµένες χώρες, σε συνδυασµό µε την είσοδο στην ΕΕ, η εξωτερική ζήτηση για κατοικίες αυξήθηκε, κυρίως στις πρωτεύουσες και τα θέρετρα διακοπών. Επιπλέον, σε ορισµένες χώρες, υπήρξε µια προσωρινή ώθηση της ζήτησης την περίοδο της ένταξης στην ΕΕ εν µέσω προσδοκιών για υψηλότερες τιµές των κατοικιών εξαιτίας αυξήσεων του συντελεστή ΦΠΑ στα οικοδοµικά υλικά στο πλαίσιο της διαδικασίας εναρµόνισης του ΦΠΑ στην ΕΕ. Μεσοµακροπρόθεσµα οι τιµές των κατοικιών καθορίζονται και από τους παράγοντες της προσφοράς, ιδίως από τους κανονισµούς που διέπουν τις αγορές κατοικιών. Σε ορισµένες χώρες της ΕΕ-9 οι περίπλοκες διαδικασίες χωροταξικού σχεδιασµού και κατασκευής φαίνεται ότι µείωσαν την προσφορά. Ένας από τους κύριους µηχανισµούς µέσω των οποίων οι εξελίξεις στην αγορά κατοικιών µπορούν να επηρεάσουν την οικονοµία συνολικά είναι η σχέση τους µε την κατανάλωση των νοικοκυριών. Οι υψηλότερες τιµές των κατοικιών µπορούν να αυξήσουν τον πλούτο των νοικοκυριών και να ενθαρρύνουν την κατανάλωση, συµβάλλοντας στη δηµιουργία πιέσεων στις τιµές καταναλωτή. Εντούτοις, η επίδραση στη συνολική κατανάλωση δεν είναι σαφής, καθώς όλα τα νοικοκυριά δεν επηρεάζονται µε τον ίδιο τρόπο. 3 Αυτό εξαρτάται, µεταξύ άλλων, από το κατά πόσον κάποιο νοικοκυριό κατέχει µια κατοικία και, εάν σκοπεύει να την πωλήσει, από το κατά πόσον σκοπεύει να βελτιώσει ή όχι την κατοικία του (π.χ, ένα νοικοκυριό που ανεβαίνει την κλί- µακα της κατοικίας µπορεί να περιορίσει την κατανάλωση). Επιπλέον, δεδοµένων των περιορισµών ως προς τα στοιχεία που διατίθενται για τις χώρες της ΕΕ-9, είναι δύσκολο να αποκτηθούν αξιόπιστα εµπειρικά στοιχεία γι αυτή τη σχέση. Οι τιµές των κατοικιών µπορούν επίσης να επηρεάσουν την κατανάλωση µέσω των πιστώσεων, δεδοµένου ότι οι κατοικίες µπορούν να χρησιµοποιηθούν ως εγγύηση για δανεισµό. Μια αύξηση της αξίας της κατοικίας µπορεί να 2 Βλ. Égert and Mihaljek (2007), Determinants of house price dynamics in central and eastern Europe, Focus on European Economic Integration, 1/2007, σ Βλ. π.χ. (2003), Structural factors in the EU housing markets. 14 Σεπτέµβριος 2007

15 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ Ο ρυθµός αύξησης της οικονοµικής δραστηριότητας στην Κίνα, αφού επιταχύνθηκε έντονα το πρώτο ήµισυ του 2007, επιβραδύνθηκε κάπως, όπως καταγράφεται από τον κάπως χαµηλότερο ρυθµό αύξησης της βιοµηχανικής παραγωγής και των επενδύσεων τον Ιούλιο. Το σωρευτικό πλεαυξήσει την ασφάλεια που έχουν στη διάθεσή τους οι ιδιοκτήτες. Μολονότι η σηµασία τους βαίνει αυξανόµενη, τα δάνεια που χορηγούνται ύστερα από υποθήκευση ακινήτου είναι σχετικά σπάνια στις χώρες της ΕΕ-9, µε λίγες εξαιρέσεις. Η εξέλιξη της αγοράς κατοικιών µπορεί επίσης να επηρεάσει την οικονοµία συνολικά µέσω των χρηµατοπιστωτικών αγορών. εδοµένου του υψηλού ρυθµού αύξησης των δανείων για αγορά κατοικίας, ένα αυξανόµενο µέρος των περιουσιακών στοιχείων των φορέων χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης σε πολλές χώρες της ΕΕ-9 έχει συνδεθεί µε την αξία των ακινήτων. Είναι δύσκολο να αξιολογηθεί σε ποιο βαθµό αυτό αντανακλά µια σύγκλιση και σε ποιο βαθµό µπορεί να συνδέεται µε υπερβολικό δανεισµό. Μολονότι τα µέσα επίπεδα χρέους των νοικοκυριών παραµένουν χαµηλά σε αρκετές χώρες (βλ. ιάγραµµα Β), η αύξηση των επιτοκίων µπορεί να επηρεάσει αρνητικά τους ισολογισµούς των νοικοκυριών. Ο δίαυλος των επιτοκίων µπορεί να είναι ιδιαίτερα σηµαντικός στην Ουγγαρία, την Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής, όπου η συντριπτική πλειονότητα των ενυπόθηκων δανείων έχουν κυµαινόµενο επιτόκιο. Ένας πρόσθετος κίνδυνος πηγάζει από το γεγονός ότι σε ορισµένες χώρες της ΕΕ-9 ένα σηµαντικό µέρος των δανείων προς νοικοκυριά είναι εκφρασµένα σε συνάλλαγµα, γεγονός που εκθέτει τους δανειολήπτες σε διαταραχές των συναλλαγµατικών ισοτιµιών και δυσκολεύει την αποτελεσµατικότητα της νοµισµατικής πολιτικής ως προς τον έλεγχο της πιστωτικής επέκτασης. Επιπλέον, µπορεί να υπάρχει κίνδυνος να γίνουν πιο αυστηρά τα πιστοδοτικά κριτήρια. Σε ορισµένες χώρες οι λόγοι του ύψους του δανείου προς την αξία του υπέγγυου ακινήτου και του ύψους του δανείου προς τα εισοδήµατα αυξήθηκαν, καθιστώντας τις τράπεζες και τα νοικοκυριά πιο ευπαθή σε υποχωρήσεις των τιµών των κατοικιών και δυσµενείς διαταραχές των εισοδηµάτων και των επιτοκίων. εδοµένης της πιθανότητας µετάδοσης σηµαντικών επιδράσεων από την αγορά κατοικιών στην υπόλοιπη οικονοµία, είναι σηµαντικό για τις κεντρικές τράπεζες να παρακολουθούν τις τιµές των κατοικιών και τις εξελίξεις των ενυπόθηκων δανείων, να αναλύουν τους κύριους παράγοντες που τα διαµορφώνουν και να εντοπίζουν τυχόν υπερτιµήσεις. Για το σκοπό αυτό, η ύπαρξη αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων είναι καίριας σηµασίας και απαιτούνται άµεσα περαιτέρω προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση. Η σχέση µεταξύ της αγοράς κατοικιών και της χρη- µατοπιστωτικής σταθερότητας απαιτεί στενή παρακολούθηση των αγορών των ενυπόθηκων δανείων και, όπου απαιτείται, την υιοθέτηση κατάλληλων προληπτικών µέτρων από τις ρυθµιστικές αρχές. Επιπλέον, είναι σηµαντικό τα νοικοκυριά στις χώρες της ΕΕ-9 να συνειδητοποιήσουν περισσότερο τους κινδύνους όταν συνάπτουν ορισµένους τύπους ενυπόθηκων δανείων, ιδίως µε κυµαινόµενα επιτόκια και σε συνάλλαγµα. Φαίνεται ότι συχνά τα νοικοκυριά υποτι- µούν αυτούς τους κινδύνους. Τέλος, θα πρέπει να υπάρξει αναµόρφωση και άλλων σηµαντικών τοµέων πολιτικής (όπως τα φορολογικά κίνητρα και οι κανονισµοί της αγοράς κατοικιών) προκειµένου να αµβλυνθούν οι πιέσεις στις τιµές των κατοικιών. ΑΝΑ ΥΟΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ Στις αναδυόµενες οικονοµίες της Ασίας, η οικονοµική δραστηριότητα συνέχισε να επεκτείνεται µε υψηλούς ρυθµούς, ιδίως στις µεγαλύτερες οικονοµίες της περιοχής. Οι πληθωριστικές πιέσεις αυξήθηκαν περαιτέρω στην Κίνα, αλλά παρέµειναν σε γενικές γραµµές αµετάβλητες στις άλλες µεγάλες οικονοµίες. Σεπτέµβριος

16 όνασµα του εµπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε σε 136,8 δισεκ. δολ. ΗΠΑ τους επτά πρώτους µήνες του 2007, δηλ. κατέγραψε αύξηση 81% σε σύγκριση µε την ίδια περίοδο το. Τα συναλλαγµατικά διαθέσιµα συνέχισαν επίσης να αυξάνονται, φθάνοντας τα 1.332,6 δισεκ. δολ. ΗΠΑ στα τέλη Ιουνίου του Ο πληθωρισµός τιµών καταναλωτή συνέχισε την ανοδική του τάση και διαµορφώθηκε σε 5,6% τον Ιούλιο, κυρίως λόγω του υψηλού ρυθµού αύξησης των τιµών των ειδών διατροφής. Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας συνέχισε την περιοριστική της πολιτική, αυξάνοντας περαιτέρω τα υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεµατικά των τραπεζών κατά 50 µονάδες βάσης σε 12% τον Ιούλιο. Τα επιτόκια αναφοράς καταθέσεων και χορηγήσεων αυξήθηκαν κατά 27 µονάδες βάσης σε 3,6% και κατά 18 µονάδες βάσης σε 7,02%, αντίστοιχα, τον Αύγουστο. Στη Νότιο Κορέα, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ διαµορφώθηκε σε 5,0% το β τρίµηνο του 2007, έναντι 4,0% το α τρίµηνο. Ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή υποχώρησε σε 2,0% τον Αύγουστο. Στην Ινδία, η οικονοµική δραστηριότητα παρέµεινε σταθερή, καθώς ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ διαµορφώθηκε σε 9,3% το β τρίµηνο του Ο πληθωρισµός τιµών χονδρικής, που αποτελεί τον κύριο δείκτη πληθωρισµού της κεντρικής τράπεζας της Ινδίας, συνέχισε να υποχωρεί (σε 4,0% τον Αύγουστο). Οι συνολικές προοπτικές παραµένουν ευνοϊκές για τις αναδυόµενες οικονοµίες της Ασίας, καθώς στηρίζονται από το σταθερό ρυθµό αύξησης της εγχώριας ζήτησης και τον υψηλό ρυθµό αύξησης των εξαγωγών. ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ Στη Λατινική Αµερική, η οικονοµική δραστηριότητα παρέµεινε συνολικά διατηρήσιµη, αλλά µε ανο- µοιογένεια στο ρυθµό ανάπτυξης και πληθωρισµού των µεγαλύτερων οικονοµιών. Στη Βραζιλία, ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης της βιοµηχανικής παραγωγής εξακολούθησε να επιταχύνεται το β τρίµηνο του 2007 και διαµορφώθηκε σε 5,8%, έναντι 3,8% το πρώτο τρίµηνο του έτους. Ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή, αφού παρέµεινε σταθερός το α τρίµηνο του 2007, άρχισε να επιταχύνεται το β τρίµηνο και διαµορφώθηκε σε 3,7% τον Ιούλιο. Στην Αργεντινή, η οικονο- µική δραστηριότητα επιβραδύνθηκε τους τελευταίους µήνες. Ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης της βιοµηχανικής παραγωγής ήταν 6,0% το β τρίµηνο, έναντι 6,7% το α τρίµηνο, ενώ τον Ιούλιο υποχώρησε περαιτέρω σε 2,3%. Ο µέσος ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή υποχώρησε το β τρί- µηνο σε 8,8%. Στο Μεξικό, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ διαµορφώθηκε σε 2,8% το β τρίµηνο, έναντι 2,6% το α τρίµηνο. Ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών καταναλωτή παρα- µένει σχετικά σταθερός από την αρχή του έτους και διαµορφώθηκε σε 4,1% τον Ιούλιο. Οι προοπτικές για τη Λατινική Αµερική συνολικά παραµένουν ευνοϊκές και η εγχώρια ζήτηση αναµένεται να παραµείνει η κινητήρια δύναµη της ανάπτυξης. 1.2 ΑΓΟΡΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ Μετά την άνοδό τους τον Ιούλιο του 2007, οι τιµές του πετρελαίου υποχώρησαν σηµαντικά στις αρχές Αυγούστου και έκτοτε παραµένουν αρκετά ευµετάβλητες. Στις 5 Σεπτεµβρίου η τιµή του αργού πετρελαίου τύπου Brent διαµορφώθηκε σε 73,6 δολ. ΗΠΑ το βαρέλι, περίπου 5% χαµηλότερα από τα σηµεία κορύφωσης στα τέλη Ιουλίου. Οι ανησυχίες σχετικά µε την πιθανή επίδραση της παγκόσµιας χρηµατοπιστωτικής αναταραχής στην παγκόσµια οικονοµία και η πιθανότητα καθοδικής επίδρασης στη ζήτηση ενέργειας προκάλεσαν σηµαντική υποχώρηση στην κύρια τιµή αναφοράς του αργού στις αρχές Αυγούστου. Ωστόσο η υποχώρηση των τιµών περιορίστηκε χάρη στα υγιή βασικά οικονοµικά µεγέθη των αγορών, καθώς οι χώρες του ΟΠΕΚ διατήρησαν την παραγωγική πειθαρχία εν µέσω υψηλής ζήτησης για πετρέλαιο παγκοσµίως και µεί- 16 Σεπτέµβριος 2007

17 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ ιάγραµµα 3 Κύριες εξελίξεις στις αγορές βασικών εµπορευµάτων ιάγραµµα 4 Σύνθετος προπορευόµενος δείκτης του ΟΟΣΑ (εξαµηνιαίος ρυθµός µεταβολής) Πηγές: Bloomberg και HWWΙ. Πηγή: ΟΟΣΑ. Σηµείωση: Οι τελευταίες παρατηρήσεις αφορούν τον Ιούνιο του ωσης των αποθεµάτων των ΗΠΑ. Η εµφάνιση της πρώτης µεγάλης καταιγίδας που θα µπορούσε να απειλήσει την παραγωγή ενέργειας φέτος, σε συνδυασµό µε την αποκλιµάκωση των κερδοσκοπικών τοποθετήσεων, τροφοδότησαν περαιτέρω τη µεταβλητότητα στην αγορά. Όσον αφορά τις µελλοντικές προοπτικές, η υψηλή ζήτηση, ο περιορισµένος ρυθµός αύξησης της προσφοράς αργού πετρελαίου και το περιορισµένο πλεονάζον δυναµικό είναι πιθανό να διατηρήσουν τις τιµές του πετρελαίου σε αυξηµένα επίπεδα και αρκετά ευαίσθητες σε απροσδόκητες µεταβολές στην ισορροπία προσφοράς/ζήτησης. Μετά από µια περίοδο σηµαντικής µεταβλητότητας, οι τιµές των βασικών εµπορευµάτων εκτός της ενέργειας υποχώρησαν σηµαντικά τον Αύγουστο του 2007, αντανακλώντας κυρίως την υποχώρηση των τιµών των βιοµηχανικών πρώτων υλών, ιδίως των µη σιδηρούχων µετάλλων. Οι τιµές των ειδών διατροφής, που είχαν αυξηθεί τους τελευταίους µήνες, υποχώρησαν επίσης ελαφρά τον Αύγουστο σε µηνιαίους όρους, παρά την αύξηση των τιµών των δηµητριακών (βλ. Πλαίσιο 7 για τις τελευταίες εξελίξεις στις τιµές των ειδών διατροφής). Εντούτοις, ο συνολικός δείκτης τιµών των βασικών εµπορευµάτων εκτός της ενέργειας (σε δολάρια ΗΠΑ) ήταν κατά µέσο όρο 12% υψηλότερος τον Αύγουστο σε σύγκριση µε ένα χρόνο νωρίτερα. 1.3 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οι προοπτικές για το εξωτερικό περιβάλλον και, εποµένως, για την εξωτερική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ, παραµένουν ευνοϊκές. Τον Ιούνιο του 2007 ο εξαµηνιαίος ρυθµός µεταβολής του σύνθετου προπορευόµενου δείκτη (CLI) για τις χώρες του ΟΟΣΑ βελτιώθηκε περαιτέρω (βλ. ιάγραµµα 4). Τα στοιχεία του δείκτη CLI έδειξαν επίσης βελτιωµένες επιδόσεις στις περισσότερες προηγµένες οικονοµίες. Τα τελευταία στοιχεία του δείκτη CLI για τις σηµαντικότερες οικονοµίες εκτός του ΟΟΣΑ υποδηλώνουν τη συνεχιζόµενη σταθερή επέκταση της Κίνας και της Ινδίας και τις βελτιωµένες προοπτικές της Βραζιλίας. Σεπτέµβριος

18 Οι αρνητικοί κίνδυνοι για τις παγκόσµιες οικονοµικές προοπτικές αυξήθηκαν πρόσφατα, κυρίως λόγω των εντάσεων στην αγορά στεγαστικών δανείων χαµηλής εξασφάλισης των ΗΠΑ, ενώ αυξάνονται οι φόβοι µετάδοσης σε άλλα τµήµατα της αγοράς. Οι κίνδυνοι συνδέονται επίσης µε τις παγκόσµιες ανισορροπίες, µε τις πιέσεις προστατευτισµού και την πιθανότητα περαιτέρω αυξήσεων των τιµών του πετρελαίου και των βασικών εµπορευµάτων. 18 Σεπτέµβριος 2007

19 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 2 Ν Ο Μ Ι Σ Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Κ Α Ι Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Π Ι Σ Τ Ω Τ Ι Κ Ε Σ Ε Ξ Ε Λ Ι Ξ Ε Ι Σ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις 2.1 Η ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΧΙ Ο υποκείµενος ρυθµός νοµισµατικής επέκτασης στη ζώνη του ευρώ παρέµεινε υψηλός το β τρί- µηνο του Αυτό αντανακλάται στο συνεχιζόµενο υψηλό ετήσιο ρυθµό αύξησης του Μ3 που επιταχύνθηκε περαιτέρω τον Ιούλιο καθώς και στο διψήφιο ετήσιο ρυθµό αύξησης των πιστώσεων των ΝΧΙ προς τον ιδιωτικό τοµέα. Η σταδιακή υποχώρηση της διευκολυντικής νοµισµατικής πολιτικής από το εκέµβριο του εξακολουθεί να επηρεάζει τη νοµισµατική δυναµική, ιδίως µέσω της συµβολής της στη σταθεροποίηση του ετήσιου ρυθµού αύξησης των δανείων προς τον ιδιωτικό τοµέα. Παράλληλα, τα υψηλότερα βραχυπρόθεσµα επιτόκια ενίσχυσαν το ρυθµό αύξησης των βραχυπρόθεσµων ρευστών καταθέσεων στο πλαίσιο µιας σχετικά επίπεδης καµπύλης αποδόσεων στη ζώνη του ευρώ. Οι πρόσφατες εξελίξεις στις χρηµατοπιστωτικές αγορές ίσως επηρέασαν επίσης τα νοµισµατικά στοιχεία, αλλά η πλήρης επίδραση αυτών των εξελίξεων θα γίνει εµφανής µόνο µετά την πάροδο µερικών µηνών. Εντούτοις, ακόµη και εάν ληφθούν υπόψη αυτές οι βραχυπρόθεσµες και µεσοπρόθεσµες επιδράσεις, η νοµισµατική δυναµική παραµένει έντονη και υποδηλώνει ανοδικούς κινδύνους για τη σταθερότητα των τιµών σε µεσοµακροπρόθεσµο ορίζοντα. ΤΟ ΕΥΡΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ Μ3 Το β τρίµηνο του 2007 ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του M3 επιταχύνθηκε σε 10,6%, έναντι 10,2% το α τρίµηνο. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του M3 ενισχύθηκε στη διάρκεια του β τριµήνου και τον Ιούλιο επιταχύνθηκε περαιτέρω σε 11,7%. Ο υψηλός ρυθµός νοµισµατικής επέκτασης που παρατηρείται τους τελευταίους µήνες φαίνεται επίσης και από την πιο βραχυπρόθεσµη δυναµική της, όπως µετράται για παράδειγµα από τον εξαµηνιαίο και ανηγµένο σε ετήσια βάση ρυθµό αύξησης του M3, που παρέµεινε αρκετά υψηλότερος από τον ετήσιο ρυθµό αύξησης και διαµορφώθηκε σε ιάγραµµα 5 Αύξηση του Μ3 12,3% τον Ιούλιο (βλ. ιάγραµµα 5). Τα τελευταία στοιχεία για τις νοµισµατικές και πιστωτικές εξελίξεις συνεχίζουν να στηρίζουν την εκτίµηση ότι η βαθµιαία άρση της διευκολυντικής νοµισµατικής πολιτικής από το εκέµβριο του είχε επίδραση στη νοµισµατική δυναµική. Όσον αφορά τις συνιστώσες, η επίδραση των υψηλότερων βασικών επιτοκίων της ήταν εµφανής στην καθοδική τάση του ετήσιου ρυθµού αύξησης του M1. Όσον αφορά τους παράγοντες µεταβολής, τα υψηλότερα επιτόκια συνέβαλαν στη σταθεροποίηση του ετήσιου ρυθ- µού αύξησης των δανείων προς τον ιδιωτικό τοµέα στη ζώνη του ευρώ που παρατηρείται από το δεύτερο ήµισυ του, ο οποίος ωστόσο παρέµεινε σε διψήφια νούµερα. (εκατοστιαίες µεταβολές, εποχικώς και ηµερολογιακώς διορθωµένα στοιχεία) Παράλληλα, τα υψηλότερα βραχυπρόθεσµα επιτόκια συνέβαλαν στον υψηλό ρυθµό αύξησης των βραχυπρόθεσµων καταθέσεων προθεσµίας και των εµπορεύσιµων χρηµατοδοτικών µέσων. Καθώς η καµπύλη αποδόσεων στη ζώνη του ευρώ παρέµεινε αρκετά επίπεδη τους τελευταίους µήνες, τα µέσα αυτά διατήρησαν τη σχετική Πηγή: EKT. Σεπτέµβριος

20 τους ελκυστικότητα σε σύγκριση µε τα πιο µακροπρόθεσµα περιουσιακά στοιχεία εκτός του M3, δεδοµένου ότι προσφέρουν παρεµφερή επίπεδα απόδοσης ενώ είναι πιο ρευστά και συνεπάγονται µικρότερη έκθεση σε κίνδυνο. Η έντονη επέκταση του M3 τον Ιούλιο µε ρυθµό 1,1% σε µηνιαία βάση ίσως αντανακλά εν µέρει τις πρόσφατες εξελίξεις στη χρηµατοπιστωτική αγορά. Πρόσφατα περιστατικά υποδεικνύουν ότι η αβεβαιότητα που συνδέεται µε τέτοιες εξελίξεις µπορεί να ασκήσει ενισχυτική επίδραση στα νοµισµατικά µεγέθη µέσω, π.χ. κατ εξαίρεση µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων σε ασφαλή και ρευστά νοµισµατικά περιουσιακά στοιχεία, καθώς οι επενδυτές αναζητούν ασφαλείς τοποθετήσεις. Αυτό µπορεί να οδηγήσει σε αυξηµένη πιο βραχυπρόθεσµη µεταβλητότητα της νοµισµατικής δυναµικής και µπορεί να δυσχεράνει τον υπολογισµό του ρυθµού νοµισµατικής επέκτασης που αποτελεί σηµείο αναφοράς για τη νοµισµατική πολιτική. Στο παρελθόν έχουν γίνει διορθώσεις ως προς τον εκτιµώµενο αντίκτυπο των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων που δεν µπορούσαν να εξηγηθούν εύκολα µε βάση τους συµβατικούς προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης χρήµατος (τιµές, εισόδηµα και επιτόκια), προκειµένου να ληφθεί υπόψη η επίδραση της αβεβαιότητας σε γεωπολιτικό και οικονοµικό επίπεδο και σε επίπεδο χρηµατοπιστωτικής αγοράς στις νοµισµατικές εξελίξεις, ιδίως µεταξύ 2001 και Η πιο πρόσφατη ένδειξη της σταδιακής παύσης αυτών των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων παρατηρήθηκε το δεύτερο ήµισυ του. Ως εκ τούτου, η επίσηµη σειρά του M3 και η σειρά που είναι διορθωµένη ως προς τον εκτιµώµενο αντίκτυπο των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων ακολούθησαν παρεµ- 1 Βλ. το άρθρο µε τίτλο Νοµισµατική ανάλυση σε πραγµατικό χρόνο στο τεύχος Οκτωβρίου 2004 του Μηνιαίου ελτίου. ιάγραµµα 6 Μ3 και Μ3 διορθωµένο βάσει της εκτιµώµενης επίδρασης των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εποχικώς και ηµερολογιακώς διορθωµένες) ιάγραµµα 7 Βασικές συνιστώσες του Μ3 (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εποχικώς και ηµερολογιακώς διορθωµένα στοιχεία) Πηγή:. 1) Οι εκτιµήσεις του µεγέθους των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων προς στοιχεία του Μ3 καταρτίζονται µε την χρήση της προσέγγισης που αναλύθηκε στην Ενότητα 4 του άρθρου µε τίτλο Νοµισµατική ανάλυση σε πραγµατικό χρόνο,,, Οκτώβριος Πηγή: EKT. 20 Σεπτέµβριος 2007

21 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις Πίνακας I Συνοπτικός πίνακας νοµισµατικών µεγεθών (τα τριµηνιαία στοιχεία είναι µέσοι όροι, εποχικά και ηµερολογιακά διορθωµένοι) Υπόλοιπα ως ποσοστά % του M3 1) γ τρ. δ τρ. Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης α τρ β τρ Ιούν Ιούλ. M1 Νόµισµα σε κυκλοφορία Καταθέσεις µίας ηµέρας M2 - M1 (= λοιπές βραχυπρόθεσµες καταθέσεις) Καταθέσεις µε συµφωνηµένη διάρκεια έως 2 ετών Καταθέσεις υπό προειδοποίηση έως 3 µηνών M2 M3 - M2 (= εµπορεύσιµα χρηµατοδοτικά µέσα) M3 Πιστώσεις προς κατοίκους ζώνης ευρώ Πιστώσεις προς τη γενική κυβέρνηση άνεια προς τη γενική κυβέρνηση Πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τοµέα άνεια προς τον ιδιωτικό τοµέα Πιο µακροπρόθεσµες χρηµατοοικονο- µικές υποχρεώσεις (πλην κεφαλαίου και αποθεµατικών) 46,0 7,6 6,8 7,0 6,2 6,1 6,9 7,3 11,4 11,1 10,5 10,0 9,2 9,2 38,7 7,0 6,0 6,3 5,5 5,5 6,4 39,0 9,5 11,1 11,9 13,1 13,9 15,0 20,7 19,7 25,2 29,5 33,2 35,1 37,5 18,4 2,4 1,1-0,8-2,1-2,5-2,9 85,0 8,4 8,7 9,1 9,2 9,5 10,4 15,0 6,4 11,3 16,9 19,3 19,8 19,8 100,0 8,1 9,0 10,2 10,6 10,9 11,7 9,2 8,8 8,0 8,1 8,6 8,7-0,9-3,1-4,5-4,3-3,6-3,7-0,6-0,4-1,3-1,2-1,3-0,6 11,9 11,9 11,1 11,0 11,5 11,6 11,2 11,2 10,6 10,5 10,8 10,9 8,5 9,0 9,9 10,0 10,3 10,2 Πηγή: EΚΤ. 1) Στοιχεία στο τέλος του τελευταίου διαθέσιµου µηνός. Το άθροισµα των επιµέρους στοιχείων ενδέχεται να µη συµφωνεί µε το σύνολο λόγω στρογγυλοποιήσεων. φερή πορεία τους τελευταίους µήνες (βλ. ιάγραµµα 6). Η αβεβαιότητα στις χρηµατοπιστωτικές αγορές όπως µετράται π.χ. από την τεκµαρτή µεταβλητότητα των αγορών οµολόγων και µετοχών, αυξήθηκε από τον Ιούλιο αλλά παραµένει πολύ χαµηλότερη από ό,τι την περίοδο Κατά συνέπεια, παραµένει αβέβαιο κατά πόσον η πρόσφατη πολύ υψηλή νευρικότητα στις χρηµατοπιστωτικές αγορές θα πυροδοτήσει µια εξαιρετική προτίµηση για νοµισµατικά περιουσιακά στοιχεία. Εντούτοις, ακόµη και εάν ληφθεί υπόψη η ενισχυτική επίδραση που ασκούν στο M3 αφενός το γεγονός ότι είναι επίπεδη η καµπύλη αποδόσεων και αφετέρου, πιο πρόσφατα, η πιθανή χρηµατοπιστωτική αβεβαιότητα που επηρεάζει τις επενδυτικές αποφάσεις, η ανάλυση των συνιστωσών και των παραγόντων µεταβολής υποδηλώνει ότι ο ρυθµός νοµισµατικής επέκτασης παραµένει υψηλός. ΚΥΡΙΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΟΥ Μ3 Το β τρίµηνο του 2007 ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του M1 υποχώρησε σε 6,2%, έναντι 7,0% το προηγούµενο τρίµηνο (οι µέσοι τριµηνιαίοι ρυθµοί αύξησης υπολογίζονται µε βάση το µέσο επίπεδο του τριµήνου). Ωστόσο, αυτή η µέση τριµηνιαία υποχώρηση συγκαλύπτει µια ελαφρά αύξηση τον Ιούνιο και περαιτέρω επιτάχυνση, σε 6,9%, τον Ιούλιο (βλ. Πίνακα 1). Όσον αφορά τις εξελίξεις των συνιστωσών του M1, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του νοµίσµατος σε κυκλοφορία υποχώρησε σε 9,2% τον Ιούλιο του 2007, ενώ είχε διαµορφωθεί σε 10,0% το β τρί- µηνο, δηλ. χαµηλότερα από το 10,5% το α τρίµηνο, υποδηλώνοντας ότι ίσως εξασθενεί η επίδραση της µετάβασης στο ευρώ σε φυσική µορφή στο ρυθµό αύξησης της ζήτησης νοµίσµατος. Αντιθέτως, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των καταθέσεων µίας ηµέρας επιταχύνθηκε σε 6,4% τον Ιούλιο (αντανακλώντας εν µέρει την επίδραση της βάσης σύγκρισης), από 5,5% το β τρίµηνο και 6,3% το α τρίµηνο. Σεπτέµβριος

22 Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των βραχυπρόθεσµων καταθέσεων εκτός των καταθέσεων µίας ηµέρας επιταχύνθηκε περαιτέρω τους τελευταίους µήνες και διαµορφώθηκε σε 15,0% τον Ιούλιο του 2007, από 13,1% το β τρίµηνο του 2007 και 11,9% το α τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 7). Αυτή η εξέλιξη αντανακλά τη συνεχιζόµενη έντονη επιτάχυνση του ρυθµού αύξησης των βραχυπρόθεσµων καταθέσεων προθεσµίας (δηλ. καταθέσεων µε συµφωνηµένη διάρκεια έως και δύο ετών), που διαµορφώθηκε σε 37,5% τον Ιούλιο σε ετήσια βάση. Αντιθέτως, οι τοµείς διακράτησης χρήµατος συνέχισαν να περιορίζουν τις καταθέσεις τους ταµιευτηρίου (δηλ. καταθέσεις υπό προειδοποίηση έως και τριών µηνών) τους τελευταίους µήνες. Το γεγονός ότι τα τελευταία τρίµηνα η ζήτηση βραχυπρόθεσµων καταθέσεων προθεσµίας ήταν υψηλότερη από τη ζήτηση καταθέσεων µίας ηµέρας και βραχυπρόθεσµων καταθέσεων ταµιευτηρίου αντανακλά την αυξανόµενη διαφορά αποδόσεων αυτών των διαφόρων τύπων καταθέσεων. Μολονότι τα επιτόκια των βραχυπρόθεσµων καταθέσεων προθεσµίας ακολούθησαν σε γενικές γραµµές την αύξηση των επιτοκίων της αγοράς χρήµατος, τα επιτόκια των άλλων τύπων βραχυπρόθεσµων καταθέσεων παρουσιάζουν βραδύτερη απόκριση από το τέλος του. Στο πλαίσιο του ότι είναι σχετικά επίπεδη η καµπύλη αποδόσεων στη ζώνη του ευρώ, η αύξηση των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων έχει γενικά αυξητική επίδραση στο M3, επειδή ενισχύει την κερδοσκοπική ζήτηση για νοµισµατικά περιουσιακά στοιχεία. Αυτή η επίδραση είναι ιδιαίτερα εµφανής στο συνεχιζόµενο υψηλό ρυθµό αύξησης των εµπορεύσιµων χρηµατοδοτικών µέσων, τα οποία ως επί το πλείστον έχουν αποδόσεις που συµβαδίζουν µε τα επιτόκια της αγοράς χρή- µατος. Τον Ιούλιο ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των εµπορεύσιµων χρηµατοδοτικών µέσων δια- µορφώθηκε σε 19,8%, από 19,3% το β τρίµηνο του 2007 και 16,9% το α τρίµηνο. Αυτή η εξέλιξη οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στην επιτάχυνση του ετήσιου ρυθµού αύξησης των µεριδίων των αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος, τα οποία χρησιµοποιούνται συχνά ως πρόσκαιρη επένδυση σε περιόδους προσαρµογής των τιµών των πιο µακροπρόθεσµων περιουσιακών στοιχείων. Τα τελευταία τρίµηνα ορισµένα αµοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρήµατος ήταν ιδιαίτερα ελκυστικά, καθώς οι αποδόσεις τους ήταν υψηλότερες από τα επιτόκια της αγοράς χρή- µατος που χρησιµεύουν ως δείκτες αναφοράς, επειδή τα εν λόγω αµοιβαία κεφάλαια επένδυσαν µέρος του χαρτοφυλακίου τους σε µέσα που περιλαµβάνουν πιστωτικό κίνδυνο, όπως οι τίτλοι που καλύπτονται από περιουσιακά στοιχεία. Στο πλαίσιο των πρόσφατων εξελίξεων της χρη- µατοπιστωτικής αγοράς, ίσως υποχωρήσει η σχετική ελκυστικότητα αυτών των αµοιβαίων κεφαλαίων, ενώ παράλληλα τα πιο παραδοσιακά αµοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρήµατος µπορεί να επωφεληθούν από εισροές προς ασφαλή καταφύγια, όπως παρατηρήθηκε σε παλαιότερα περιστατικά µεταβλητότητας της χρηµατοπιστωτικής αγοράς. Η ανάλυση κατά τοµέα της νοµισµατικής επέκτασης στηρίζεται σε στοιχεία για τις βραχυπρόθεσµες καταθέσεις και τις συµφωνίες επαναγοράς (εφεξής καταθέσεις του M3 ), δηλ. τις συνιστώσες του M3 για τις οποίες διατίθενται πληροφορίες κατά τοµέα. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών καταθέσεων του M3 επιταχύνθηκε περαιτέρω τον Ιούλιο, µετά από µια σειρά επιταχύνσεων τα τρία προηγούµενα τρίµηνα. Η επιτάχυνση που παρατηρήθηκε το β τρίµηνο του 2007 αντανακλά την επιτάχυνση του ετήσιου ρυθµού αύξησης των καταθέσεων του M3 που διακρατούνται από τους µη χρηµατοπιστωτικούς τοµείς, ενώ η επιτάχυνση του Ιουλίου ήταν ευρεία σε όλους τους τοµείς. Ειδικότερα, οι µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις συνέχισαν να επενδύουν µε ταχύ ρυθµό σε καταθέσεις του M3 και οι επενδύσεις τους αυξήθηκαν µε ετήσιο ρυθµό 13,7% τον Ιούλιο, έναντι 13,1% το β τρίµηνο. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των καταθέσεων του M3 που διακρατούνται από νοικοκυριά διαµορφώθηκε σε 7,0% τον Ιούλιο, έναντι 6,7% το β τρίµηνο. Οι καταθέσεις του M3 που διακρατούνται από µη νοµισµατικά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα αυξήθηκαν µε ετήσιο ρυθµό 22,1% τον Ιούλιο, έναντι 15,7% το β τρίµηνο. Ενώ τον Ιούλιο οι καταθέσεις του M3 από µη νοµισµατικά 22 Σεπτέµβριος 2007

23 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα (που µπορεί, έως ένα βαθµό, να αντανακλούν ήδη την επίδραση των πρόσφατων εξελίξεων στη χρηµατοπιστωτική αγορά) συνέχισαν να παρουσιάζουν τον υψηλότερο και πιο ευµετάβλητο ρυθµό αύξησης εντός των καταθέσεων του M3 που διακρατούνται από τον ιδιωτικό τοµέα, οι καταθέσεις των νοικοκυριών συνέχισαν να συµβάλλουν περισσότερο στον υψηλό συνολικό ρυθµό αύξησης. ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΟΥ Μ3 Όσον αφορά τους παράγοντες µεταβολής, ο υψηλός ρυθµός ανόδου της ποσότητας χρήµατος εξακολουθεί να συνδέεται µε τον υψηλό ρυθµό αύξησης των πιστώσεων των ΝΧΙ προς κατοίκους της ζώνης του ευρώ, που επιταχύνθηκε σε 8,7% τον Ιούλιο, έναντι 8,1% και 8,0% το β και το α τρί- µηνο του 2007 αντίστοιχα (βλ. Πίνακα 1). Επί του συνόλου των πιστώσεων των ΝΧΙ, οι πιστώσεις προς τη γενική κυβέρνηση συνέχισαν να υποχωρούν, αντανακλώντας ιδίως τις συνεχιζόµενες καθαρές πωλήσεις κρατικών τίτλων. Ωστόσο, µε την επιβράδυνση του ρυθµού υποχώρησης (διαµορφώθηκε σε 3,7% τον Ιούλιο, έναντι 4,3% και 4,5% το β και το α τρίµηνο αντίστοιχα), επιταχύνθηκε ο συνολικός ρυθµός αύξησης των πιστώσεων. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τοµέα επιταχύνθηκε σε 11,6% τον Ιούλιο, αφού παρέµεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητος το β και το α τρίµηνο του 2007 (11,0% και 11,1% αντίστοιχα). Ενώ ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της διακράτησης τίτλων πλην µετοχών του ιδιωτικού τοµέα από τα ΝΧΙ επιταχύνθηκε, ο ρυθµός αύξησης της διακράτησης µετοχών και λοι- ιάγραµµα 8 Μ3 και πιο µακροπρόθεσµες χρηµατοοικονοµικές υποχρεώσεις των ΝΧΙ (πλην κεφαλαίου και αποθεµατικών) (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εποχικά και ηµερολογιακά διορθωµένες) ιάγραµµα 9 Παράγοντες µεταβολής του Μ3 (ετήσιες ροές, δισεκ. ευρώ, στοιχεία εποχικώς και ηµερολογιακώς διορθωµένα) Πηγή: EKT. Πηγή:. Σηµείωση: Το Μ3 εµφανίζεται µόνο ως σηµείο αναφοράς (Μ3= ). Οι πιο µακροπρόθεσµες χρηµατοοικονοµικές υποχρεώσεις (εκτός κεφαλαίου και αποθεµατικών) παρουσιάζονται µε αρνητικό πρόσηµο, επειδή αφορούν υποχρεώσεις του τοµέα των ΝΧΙ. Σεπτέµβριος

24 πών µετοχικών τίτλων από τα ΝΧΙ υποχώρησε. Τα δάνεια των ΝΧΙ παρέµειναν ο κύριος παράγοντας που συνέβαλε στον υψηλό ρυθµό αύξησης των πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τοµέα, καθώς ο ετήσιος ρυθµός αύξησής τους διαµορφώθηκε σε 10,9% τον Ιούλιο του 2007, δηλ. υψηλότερα από τους ρυθµούς αύξησης που καταγράφηκαν το β και το α τρίµηνο του 2007 (10,5% και 10,6% αντίστοιχα). Αυτή η πορεία αντανακλά τη δυναµική των δανείων προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. Αντιθέτως, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά συνέχισε να υποχωρεί (βλ. Ενότητες 2.6 και 2.7 όσον αφορά τις εξελίξεις κατά τοµέα στα δάνεια προς τον ιδιωτικό τοµέα). Μεταξύ των λοιπών παραγόντων µεταβολής του M3, η δυναµική των πιο µακροπρόθεσµων χρη- µατοοικονοµικών υποχρεώσεων των ΝΧΙ (εκτός κεφαλαίου και αποθεµατικών) που κατέχονται από τον τοµέα διακράτησης χρήµατος ενισχύθηκε τους τελευταίους µήνες, καθώς κατέγραψε ετήσιο ρυθµό αύξησης που επιταχύνθηκε σε 10,2% τον Ιούλιο, έναντι 10,0% και 9,9% το β και α τρί- µηνο του 2007 αντίστοιχα (βλ. ιάγραµµα 8). Όσον αφορά τις συνιστώσες αυτών των υποχρεώσεων, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των πιο µακροπρόθεσµων καταθέσεων συνέχισε να επιβραδύνεται το β τρίµηνο του 2007, καθώς αυξήθηκε η περιοριστική επίδραση της διακράτησης καταθέσεων από το µη χρηµατοπιστωτικό ιδιωτικό τοµέα. Παράλληλα, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των χρεογράφων των ΝΧΙ που εκδίδονται µε διάρκεια άνω των δύο ετών παρέµεινε σε υψηλό επίπεδο το Η ετήσια ροή των καθαρών απαιτήσεων των ΝΧΙ έναντι του εξωτερικού, που εξηγεί σε µεγάλο µέρος την επιτάχυνση της δυναµικής του M3 στο τέλος του και στις αρχές του 2007, επιβραδύνθηκε στη διάρκεια του β τριµήνου, αντανακλώντας αρνητικές µηνιαίες ροές. Ωστόσο, αυτή η πορεία αντιστράφηκε τον Ιούλιο, όταν η ετήσια ροή αυξήθηκε σε 282 δισεκ. ευρώ (µετά από µηνιαία εισροή 25 δισεκ. ευρώ), έναντι 262 δισεκ. ευρώ τον Ιούνιο (βλ. ιάγραµµα 9). Από τους παράγοντες µεταβολής, οι εξελίξεις των καθαρών απαιτήσεων των ΝΧΙ έναντι του εξωτερικού τον Ιούλιο ήταν ο κύριος παράγοντας για την υποχώρηση του ετήσιου ρυθµού αύξησης του M3 το µήνα αυτό. Οι ενδείξεις από τη νοµισµατική παρουσίαση του ισοζυγίου πληρωµών (που είναι διαθέσιµο έως και τον Ιούνιο) υποδηλώνουν ότι οι υψηλές ετήσιες εισροές που παρατηρήθηκαν από το τέλος του οφείλονταν σε γενικές γραµµές στις υψηλότερες επενδύσεις µη κατοίκων σε περιουσιακά στοιχεία της ζώνης του ευρώ, αντανακλώντας τη συνέχιση των θετικών αντιλήψεων των µη κατοίκων σχετικά µε τις προοπτικές των επενδύσεων στη ζώνη του ευρώ. Συνολικά, τα τελευταία στοιχεία (δηλ. έως και τον Ιούλιο του 2007) επιβεβαιώνουν ότι οι αυξήσεις των βασικών επιτοκίων της από το εκέµβριο του έχουν επηρεάσει τις νοµισµατικές εξελίξεις. Επιβεβαιώνουν επίσης ότι η νοµισµατική επέκταση παραµένει υψηλή. Από την άποψη αυτή, ο υψηλός ρυθµός αύξησης τόσο του M3 όσο και των πιστώσεων αντανακλά σε µεγάλο βαθµό τον εύρωστο ρυθµό ανόδου της οικονοµικής δραστηριότητας και τις ευνοϊκές συνθήκες χρηµατοδότησης που επικρατούσαν έως τα τέλη Ιουλίου. Η αξιολόγηση αυτή παραµένει έγκυρη ακόµη και εάν ληφθεί υπόψη η επίδραση της επίπεδης καµπύλης αποδόσεων στις επενδυτικές αποφάσεις τα τελευταία τρίµηνα, καθώς και η πιθανή επίδραση των τελευταίων εξελίξεων στις χρηµατοπιστωτικές αγορές. ΓΕΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Η έντονη δυναµική του M3 το 2007 οδήγησε σε περαιτέρω συσσώρευση ρευστότητας στη ζώνη του ευρώ, όπως αντανακλάται στις εξελίξεις της απόκλισης της ονοµαστικής και της πραγµατικής ποσότητας χρήµατος. Στο ιάγραµµα 10 παρουσιάζεται η εξέλιξη της απόκλισης της ονοµαστικής ποσότητας χρήµατος, µε βάση τόσο τα επίσηµα στοιχεία του M3 όσο και τη σειρά του M3 διορθωµένη ως προς την εκτιµώµενη επίδραση των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίου. (Πρέπει να σηµειωθεί ότι 24 Σεπτέµβριος 2007

25 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα 10 Εκτιµήσεις της απόκλισης της ονοµαστικής ποσότητας χρήµατος 1) ιάγραµµα 11 Εκτιµήσεις της απόκλισης της πραγµατικής ποσότητας χρήµατος 1) (ως ποσοστό % του αποθέµατος του Μ3, εποχικά και ηµερολογιακά διορθωµένο, εκέµβριος 1998 = 0) (ως ποσοστό % του αποθέµατος του πραγµατικού Μ3, εποχικά και ηµερολογιακά διορθωµένο, εκέµβριος 1998 = 0) Πηγή:. 1) Ο δείκτης της απόκλισης της ονοµαστικής ποσότητας χρήµατος είναι η διαφορά µεταξύ του επιπέδου του Μ3 και του επιπέδου του Μ3 που θα προέκυπτε από σταθερή αύξηση του Μ3 µε ρυθµό ίσο µε την τιµή αναφοράς του (4,5%) από το εκέµβριο του 1998 (περίοδος βάσης). 2) Οι εκτιµήσεις του µεγέθους των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων προς το Μ3 καταρτίζονται µε τη χρήση της προσέγγισης που αναλύθηκε στην Ενότητα 4 του άρθρου µε τίτλο Νοµισµατική ανάλυση σε πραγµατικό χρόνο,,, Οκτώβριος Πηγή:. 1) Ο δείκτης της απόκλισης της πραγµατικής ποσότητας χρήµατος είναι η διαφορά µεταξύ του επιπέδου του Μ3, αποπληθωρισµένου µε τον Εν ΤΚ, και του αποπληθωρισµένου επιπέδου του Μ3 που θα προέκυπτε από σταθερή αύξηση του Μ3 µε την τιµή αναφοράς του (4,5%) και από πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ σύµφωνο µε τον ορισµό της για τη σταθερότητα των τιµών, όπου ο εκέµβριος του 1998 λαµβάνεται ως περίοδος βάσης. 2) Οι εκτιµήσεις του µεγέθους των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίων προς το Μ3 καταρτίζονται µε τη χρήση της προσέγγισης που αναλύθηκε στην Ενότητα 4 του άρθρου µε τίτλο Νοµισµατική ανάλυση σε πραγµατικό χρόνο,,, Οκτώβριος η νοµισµατική ρευστότητα που εξετάζεται εδώ διαφέρει από τη ρευστότητα των χρηµατοπιστωτικών αγορών που εξετάζεται σε ακόλουθες ενότητες.) Ο δείκτης που καταγράφει την απόκλιση της πραγµατικής ποσότητας χρήµατος λαµβάνει υπόψη το γεγονός ότι µέρος της συσσωρευµένης ρευστότητας έχει απορροφηθεί από τις υψηλότερες τιµές, αντανακλώντας το γεγονός ότι ο πληθωρισµός παρεξέκλινε ανοδικά από τον ορισµό της για τη σταθερότητα των τιµών. Ο δείκτης της απόκλισης της πραγµατικής ποσότητας χρήµατος που καταρτίζεται µε βάση την επίσηµη σειρά του M3 και ο δείκτης του M3 που διορθώνεται ως προς την εκτι- µώµενη επίδραση των µετατοπίσεων χαρτοφυλακίου είναι και οι δύο χαµηλότεροι από τους αντίστοιχους δείκτες της απόκλισης της ονοµαστικής ποσότητας χρήµατος (βλ. ιαγράµµατα 10 και 11). Αυτοί οι µηχανιστικοί δείκτες παρέχουν µόνο ατελείς εκτιµήσεις της κατάστασης ρευστότητας και πρέπει εποµένως να αντιµετωπίζονται µε επιφύλαξη. Αυτή η αβεβαιότητα απεικονίζεται, τουλάχιστον έως ένα βαθµό, στο ευρύ φάσµα εκτιµήσεων που προκύπτουν από τους τέσσερις δείκτες που παρουσιάζονται εδώ. Ωστόσο, η γενική αξιολόγηση µε βάση αυτούς τους δείκτες ειδικότερα εκείνη που προκύπτει από την ευρεία νοµισµατική ανάλυση που είναι προσανατολισµένη προς τον εντοπισµό του βασικού ρυθµού αύξησης του M3 είναι ότι υπάρχει άφθονη ρευστότητα στη ζώνη του ευρώ. Η έντονη νοµισµατική και πιστωτική επέκταση σε ένα πλαίσιο άφθονης ρευστότητας συνε- Σεπτέµβριος

26 πάγεται ανοδικούς κινδύνους για τη σταθερότητα των τιµών σε µέσο και µακρό ορίζοντα, ιδίως σε ένα περιβάλλον έντονης οικονοµικής δραστηριότητας. 2.2 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟΙ ΕΠΕΝ- ΥΤΕΣ Το α τρίµηνο του 2007 ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από τους µη χρηµατοπιστωτικούς τοµείς παρέµεινε αµετάβλητος, αντανακλώντας τις γενικά σταθερές συµβολές µεταξύ των επιµέρους τοµέων. Η δυναµική των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από θεσµικούς επενδυτές επιβραδύνθηκε κάπως το α τρίµηνο του ΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ Το α τρίµηνο του 2007 (το τελευταίο τρίµηνο για το οποίο διατίθενται στοιχεία από τους τρι- µηνιαίους λογαριασµούς κατά τοµέα της ζώνης του ευρώ) ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από τους µη χρηµατοπιστωτικούς τοµείς παρέµεινε αµετάβλητος σε 4,7% (βλ. Πίνακα 2). Αυτό συγκαλύπτει διαφορετικές εξελίξεις µεταξύ των επιµέρους χρηµατοδοτικών µέσων. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των επενδύσεων σε χρεόγραφα υποχώρησε έντονα, µετά τις διαδοχικές επιταχύνσεις τα τέσσερα προηγούµενα τρίµηνα. Επίσης υποχώρησε ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των επενδύσεων σε ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προϊόντα, συνεχίζοντας την επιβράδυνση που ξεκίνησε το α τρίµηνο του. Η πιο συγκρατηµένη επενδυτική δυναµική σε αυτές τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων αντισταθµίστηκε από τον υψηλότερο ετήσιο ρυθµό αύξησης των επενδύσεων σε µετοχές, µολονότι το επίπεδο αυτού του ρυθµού αύξησης παρέµεινε κάπως χαµηλότερα έναντι εκείνου των άλλων κατηγοριών επενδύ- Πίνακας 2 Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις του µη χρηµατοπιστωτικού τοµέα της ζώνης του ευρώ Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις Νόµισµα και καταθέσεις Τίτλοι πλην χρηµατοοικονοµικών παραγώγων από τους οποίους: βραχυπρόθεσµοι µακροπρόθεσµοι Μετοχές και λοιπές συµµετοχές, πλην των µεριδίων αµοιβαίων κεφαλαίων από τις οποίες: εισηγµένες µετοχές µη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιπά 2) Μ3 3) Υπόλοιπο ως ποσοστό % του συνόλου των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού 1) δ τρ α τρ ,9 4,0 3,8 4,0 4,6 4,7 4,8 4,9 4,7 4,7 22 5,6 5,6 5,7 5,5 6,5 6,6 6,6 7,3 7,1 7,2 6 2,0 2,8 1,9 1,0 0,5 2,9 3,9 5,7 7,3 5,0 1 3,1-6,6-10,1-4,1-12,2 12,4 13,1 21,7 40,3 24,9 5 1,9 3,8 3,2 1,6 1,6 2,2 3,2 4,4 5,0 3,3 34 1,8 2,0 2,0 2,9 2,6 2,2 2,5 1,9 2,0 2,4 10 1,0 0,9-0,5-1,3 1,0-0,8 0,8 1,8 0,7 1,4 23 2,1 2,4 3,0 4,6 3,3 3,5 3,2 1,9 2,6 2,8 7 1,6 1,7 2,2 3,8 4,6 3,3 2,0 0,0-1,0-0,8 15 7,0 7,0 7,1 7,3 7,6 7,5 7,0 6,6 6,0 5,5 16 4,1 4,0 2,8 2,1 4,2 5,2 6,1 7,7 7,1 7,6 6,6 6,5 7,6 8,3 7,3 8,5 8,4 8,5 9,9 11,0 Πηγή:. 1) Στο τέλος του τελευταίου διαθέσιµου τριµήνου. Το άθροισµα των επιµέρους στοιχείων ενδέχεται να µη συµφωνεί µε το σύνολο λόγω στρογγυλοποιήσεων. 2)Τα λοιπά χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία περιλαµβάνουν δάνεια, χρηµατοοικονοµικά παράγωγα και λοιπούς εισπρακτέους λογαριασµούς, οι οποίοι περιλαµβάνουν, µεταξύ άλλων, εµπορικές πιστώσεις που χορηγούνται από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. 3) Τέλος τριµήνου. Το νοµισµατικό µέγεθος Μ3 περιλαµβάνει νοµισµατικά µέσα που διακρατούνται από κατοίκους της ζώνης του ευρώ πλην των ΝΧΙ (δηλ. από το µη χρηµατοπιστωτικό τοµέα και τα µη νοµισµατικά ιδρύµατα του χρηµατοπιστωτικού τοµέα) και τηρούνται σε ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ και στην κεντρική κυβέρνηση. β τρ. Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ Σεπτέµβριος 2007

27 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις σεων. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των επενδύσεων σε νόµισµα και των καταθέσεων παρέ- µεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητος. Αυτή η κατηγορία περιουσιακών στοιχείων παραµένει ο κύριος παράγοντας συµβολής της δυναµικής των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων του µη χρηµατοπιστωτικού τοµέα. Η ανάλυση των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων κατά θεσµικό τοµέα υποδεικνύει ότι ο σταθερός ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων το α τρίµηνο του 2007 αντανακλά τη γενικά σταθερή συµβολή των επιµέρους τοµέων (βλ. ιάγραµµα 12). Οι µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αντιπροσωπεύουν από κοινού τις 4,6 εκατοστιαίες µονάδες της ετήσιας αύξησης (4,7%). Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις συνέχισε να υπερβαίνει εκείνον των νοικοκυριών και της γενικής κυβέρνησης (βλ. Ενότητες 2.6 και 2.7 για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε τις εξελίξεις κατά τοµέα των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων του ιδιωτικού τοµέα). ιάγραµµα 12 Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις των µη χρηµατοπιστωτικών τοµέων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγή:. ΘΕΣΜΙΚΟΙ ΕΠΕΝ ΥΤΕΣ Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών περιουσιακών στοιχείων των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα (εκτός των αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος) στη ζώνη του ευρώ υποχώρησε σε 9,9% το α τρίµηνο του 2007, έναντι 15,9% το προηγούµενο τρίµηνο. Αυτή η υποχώρηση είχε ευρεία βάση σε όλους τους τύπους επενδύσεων στα χαρτοφυλάκια των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα. Η υποχώρηση ήταν ιδιαίτερα έντονη στην περίπτωση των µετοχών, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των οποίων υποχώρησε κάτω του 10%, έναντι 20% το προηγούµενο τρίµηνο. Τα στοιχεία που παρέχονται από την EFAMA 2 υποδεικνύουν ότι υποχώρησε ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της αξίας του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα (που επηρεάζεται από διαφορές αποτίµησης), ενώ οι καθαρές ετήσιες ροές προς τα αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα (εκτός των αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρή- µατος) υποχώρησαν σηµαντικά το α τρίµηνο του Μολονότι όλοι οι τύποι αµοιβαίων κεφαλαίων κατέγραψαν χαµηλότερες ετήσιες εισροές, η υποχώρηση ήταν πιο έντονη στην περίπτωση των µετοχικών αµοιβαίων κεφαλαίων (που υποχώρησαν σε επίπεδο πρωτοφανές από τα µέσα του 2003). Μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα, τα µικτά αµοιβαία κεφάλαια συνέχισαν να καταγράφουν τις µεγαλύτερες ετήσιες εισροές, πιθανόν αντανακλώντας το περιβάλλον αυξηµένης µεταβλητότητας στη χρηµατιστηριακή αγορά και το ότι ήταν 2 Η European Fund and Asset Management Association (EFAMA) παρέχει πληροφορίες σχετικά µε τις καθαρές πωλήσεις (ή καθαρές εισροές) των µετοχικών και οµολογιακών αµοιβαίων κεφαλαίων ανοικτού τύπου στη Γερµανία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεµβούργο, Ολλανδία, Αυστρία, Πορτογαλία και Φινλανδία. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. το Πλαίσιο µε τίτλο Πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά τις καθαρές πωλήσεις µεριδίων µετοχικών και οµολογιακών αµοιβαίων κεφαλαίων της ζώνης του ευρώ στο τεύχος Ιουνίου του 2004 του Μηνιαίου ελτίου. Σεπτέµβριος

28 ιάγραµµα 13 Καθαρές ετήσιες ροές προς αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα (ανάλυση κατά κατηγορία) (δισεκ. ευρώ) ιάγραµµα Ι4 Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις ασφαλιστικών εταιριών και ταµείων συντάξεων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγές: EKT και EFAMA. 1) Υπολογισµοί της βάσει εθνικών στοιχείων που παρέχει η EFAMA. Πηγή: EKT. 1) Συµπεριλαµβάνονται δάνεια, καταθέσεις, τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών, λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοοικονοµικά παράγωγα. επίπεδη η καµπύλη αποδόσεων, εξελίξεις που κατέστησαν τις επενδύσεις σε αµιγώς µετοχικά ή οµολογιακά αµοιβαία κεφάλαια λιγότερο ελκυστικές. Η επίπεδη καµπύλη αποδόσεων εξηγεί επίσης τις αυξανόµενες ετήσιες εισροές στα αµοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρήµατος που καταγράφηκαν το δεύτερο ήµισυ του και το α τρίµηνο του 2007 (βλ. ιάγραµµα 13). Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του συνόλου των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων από ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων στη ζώνη του ευρώ υποχώρησε σε 6,2% το α τρίµηνο του 2007, έναντι 6,7% το προηγούµενο τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 14). Αυτό αντανακλά την επιβράδυνση του ρυθ- µού αύξησης των επενδύσεων των µη χρηµατοπιστωτικών τοµέων σε ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προϊόντα και οφείλεται κυρίως στη χαµηλότερη συµβολή των επενδύσεων σε µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων και, σε πολύ µικρότερο βαθµό, των επενδύσεων σε εισηγµένες και µη εισηγµένες µετοχές. Αντιθέτως, η συµβολή των χρεογράφων αυξήθηκε ελαφρά το α τρίµηνο του 2007, για πρώτη φορά µετά τα µέσα του. 2.3 ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ Από τις αρχές Ιουνίου έως τις αρχές Σεπτεµβρίου του 2007 επιδεινώθηκαν οι προσδοκίες των αγορών όσον αφορά τη µελλοντική εξέλιξη των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων όπως αντανακλώνται στο επιτόκιο των πράξεων ανταλλαγής επί του ΕΟΝΙΑ. Παράλληλα, µετά την αναταραχή που χαρακτήρισε τις χρηµαταγορές τον Αύγουστο, διευρύνθηκε η διαφορά µεταξύ των επιτοκίων της αγοράς χρήµατος µε εξασφάλιση και εκείνων χωρίς εξασφάλιση διάρκειας από τρεις µήνες και άνω. Οι εν λόγω διαφορές παρέµειναν σε υψηλά επίπεδα στις αρχές Σεπτεµβρίου. 28 Σεπτέµβριος 2007

29 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις Τα επιτόκια της αγοράς χρήµατος χωρίς εξασφάλιση αυξήθηκαν από τις αρχές Ιουνίου έως τις αρχές Σεπτεµβρίου 2007, ιδίως στο πλαίσιο της αναταραχής στις αγορές τον Αύγουστο. Στις 5 Σεπτεµβρίου τα επιτόκια EURIBOR ενός, τριών, έξι και δώδεκα µηνών διαµορφώθηκαν σε 4,49%, 4,76%, 4,79% και 4,81%, αντίστοιχα, δηλ. ήταν 46, 63, 54 και 34 µονάδες βάσης υψηλότερα από ό,τι στις αρχές Ιουνίου. Η διαφορά µεταξύ των επιτοκίων EURIBOR δώδεκα µηνών και ενός µηνός διαµορφώθηκε σε 31 µονάδες βάσης στις 5 Σεπτεµβρίου, από 43 µονάδες βάσης την 1η Ιουνίου (βλ. ιάγραµµα 15). Ωστόσο, η κλίση της καµπύλης των αποδόσεων της αγοράς χρήµατος θα πρέπει να ερµηνευθεί µε κάποια επιφύλαξη, καθώς στη διάρκεια της περιόδου αναφοράς η εξέλιξη της διαφοράς µεταξύ των µη εξασφαλισµένων επιτοκίων EURIBOR και των εξασφαλισµένων επιτοκίων (π.χ. EUREPO, ένας δείκτης που αφορά τα επιτόκια επί των συµφωνιών επαναγοράς στον ιδιωτικό τοµέα) ακολούθησε πορεία που ιάγραµµα 16 Επιτόκια τριών µηνών: EUREPO, EURIBOR και πράξεων ανταλλαγής επιτοκίων µίας ηµέρας (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα 15 Επιτόκια της αγοράς χρήµατος (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Πηγές: EKT και Reuters. ιάγραµµα Ι7 Επιτόκια τριών µηνών και επιτόκια συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης στη ζώνη του ευρώ (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Πηγές: EKT και Reuters. Πηγή: Reuters. Σηµείωση: Συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης τριών µηνών για παράδοση στο τέλος του τρέχοντος και των επόµενων τριών τρι- µήνων, όπως αναφέρονται στο Liffe. Σεπτέµβριος

30 ιάγραµµα Ι8 Τεκµαρτή µεταβλητότητα µε βάση δικαιώµατα προαιρέσεως σε συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης επί του EURIBOR 3 µηνών που λήγουν το Σεπτέµβριο του 2007 (ποσοστά % ετησίως, µονάδες βάσης, ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα 19 Επιτόκια της και επιτόκιο µίας ηµέρας (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Πηγές: Bloomberg, Reuters και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Ο δείκτης σε µονάδες βάσης προκύπτει ως το γινόµενο της τεκµαρτής µεταβλητότητας, εκφρασµένης σε ποσοστά %, επί το αντίστοιχο επιτόκιο (βλ. και το Πλαίσιο µε τίτλο είκτες της τεκµαρτής µεταβλητότητας βάσει των δικαιωµάτων προαιρέσεως επί συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης βραχυπρόθεσµων επιτοκίων του τεύχους Μαΐου 2002 του Μηνιαίου ελτίου). Πηγές: EKT και Reuters. δεν συνάδει µε τα ιστορικά πρότυπα, λόγω της αναταραχής που παρατηρήθηκε στις χρηµαταγορές τον Αύγουστο. Πράγµατι, οι προσδοκίες των αγορών όσον αφορά τα επιτόκια για τις πολύ βραχείες διάρκειες το 2007 και το 2008 προσαρµόστηκαν προς τα κάτω από τις αρχές Ιουνίου έως τις αρχές Σεπτεµβρίου, όπως δείχνει η εξέλιξη των επιτοκίων των πράξεων ανταλλαγής επί του ΕΟΝΙΑ. Ωστόσο, αυτό δεν αντανακλάται στην εξέλιξη των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης επί του EURIBOR τριών µηνών, καθώς η διαφορά µεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων και των αντίστοιχων επιτοκίων των πράξεων ανταλλαγής επί του ΕΟΝΙΑ αυξήθηκε σηµαντικά. Τα επιτόκια που τεκµαίρονται από τα συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης επί του EURIBOR τριών µηνών µε λήξη το Σεπτέµβριο του 2007, το εκέµβριο του 2007, το Μάρτιο του 2008 και τον Ιούνιο του 2008 διαµορφώθηκαν σε 4,68%, 4,53%, 4,35% και 4,27%, αντίστοιχα, στις 5 Σεπτεµβρίου Όσον αφορά το συµβόλαιο που λήγει το Σεπτέµβριο του 2007, από αυτό τεκµαίρεται επιτόκιο υψηλότερο κατά 31 µονάδες βάσης σε σχέση µε τις αρχές Ιουνίου, ενώ για τα συµβόλαια που λήγουν το εκέµβριο του 2007, το Μάρτιο του 2008 και τον Ιούνιο του 2008, τα τεκµαρτά επιτόκια είναι 3, 29 και 40 µονάδες βάσης χαµηλότερα (βλ. ιάγραµµα 17). Αναφορικά µε τους δείκτες αβεβαιότητας για τις εξελίξεις στην αγορά χρήµατος, η τεκµαρτή µεταβλητότητα που προκύπτει από τα δικαιώµατα προαιρέσεως στα συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης επί του EURIBOR τριών µηνών υποχώρησε περαιτέρω από τις αρχές Ιουνίου έως τα µέσα Ιουλίου. Στη συνέχεια η τεκµαρτή µεταβλητότητα αυξήθηκε, ενώ η άνοδος ενισχύθηκε σηµαντικά στη διάρκεια του Αυγούστου λόγω της αναταραχής στην αγορά (βλ. ιάγραµµα 18). Τα επίπεδα της 30 Σεπτέµβριος 2007

31 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις τεκµαρτής µεταβλητότητας στις αρχές Σεπτεµβρίου του 2007 είναι τα υψηλότερα των τεσσάρων τελευταίων ετών και είναι συγκρίσιµα µε εκείνα που παρατηρήθηκαν το Τον Ιούνιο του 2007, µετά την απόφαση της, στις 6 Ιουνίου, να αυξήσει τα βασικά της επιτόκια κατά 25 µονάδες βάσης, αυξήθηκαν τα επιτόκια στις πολύ βραχείες διάρκειες της καµπύλης των αποδόσεων της αγοράς χρήµατος, (βλ. ιάγραµµα 19). Από τις αρχές Ιουνίου έως τις αρχές Αυγούστου οι συνθήκες στην αγορά χρήµατος παρέµειναν σχετικά σταθερές όσον αφορά τα επιτόκια, καθώς η διαφορά µεταξύ του ΕΟΝΙΑ και του ελάχιστου επιτοκίου προσφοράς στις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης (ΠΚΑ) του Ευρωσυστήµατος διαµορφώθηκε µεταξύ 6 και 7 µονάδων βάσης. Εξαίρεση αποτέλεσε η τελευταία πράξη της περιόδου τήρησης του Ιουλίου. Προκειµένου να διατηρηθούν οµαλές συνθήκες ρευστότητας στην αγορά χρήµατος, η συνέχισε την πολιτική κατανοµής ποσών ελαφρά υψηλότερων από το ποσό αναφοράς στις ΠΚΑ του Ευρωσυστήµατος τον Ιούνιο και τον Ιούλιο (βλ. Πλαίσιο 2). Πλαίσιο 2 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΟΥ ΙΕΝΕΡΓΗΘΗΚΑΝ ΑΠO ΤΙΣ 15 ΜΑΪΟΥ ΕΩΣ ΤΙΣ 7 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2007 Στο παρόν Πλαίσιο εξετάζεται η διαχείριση της ρευστότητας από την κατά τις τρεις περιόδους τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που έληξαν στις 12 Ιουνίου, στις 10 Ιουλίου και στις 7 Αυγούστου 2007, αντίστοιχα. Οι ανάγκες του τραπεζικού συστήµατος σε ρευστότητα Κατά τη διάρκεια της επισκοπούµενης περιόδου, οι ανάγκες των τραπεζών σε ρευστότητα αυξήθηκαν κατά 16,7 δισεκ. ευρώ. Αυτό οφείλεται στην άνοδο των αυτόνοµων παραγόντων κατά 9,7 δισεκ. ευρώ και την αύξηση των ελάχιστων υποχρεωτικών αποθεµατικών κατά 7 δισεκ. ευρώ. Τα ελάχιστα υποχρεωτικά αποθεµατικά και οι αυτόνοµοι παράγοντες διαµορφώθηκαν σε 188,3 δισεκ. ευρώ και 254,5 δισεκ. ευρώ κατά µέσο όρο στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Στις 3 Αυγούστου, τα τραπεζογραµµάτια σε κυκλοφορία, ο βασικότερος από τους αυτόνοµους παράγοντες, έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδο που παρατηρήθηκε από την έναρξη του Τρίτου Σταδίου της ΟΝΕ (645 δισεκ. ευρώ). ιάγραµµα A Ανάγκες του τραπεζικού συστήµατος σε ρευστότητα και προσφορά ρευστότητας (δισεκ. ευρώ, δίπλα σε κάθε στοιχείο παρατίθεται το αντίστοιχο µέσο ηµερήσιο επίπεδο για το σύνολο της περιόδου) Στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου, τα υπερβάλλοντα αποθεµατικά (δηλ. το µέσο ηµερήσιο υπόλοιπο των τρεχούµενων λογαριασµών Πηγή: EΚΤ. πέραν των υποχρεωτικών αποθεµατικών) δια- µορφώθηκε σε κάπως υψηλότερο επίπεδο από ό,τι συνήθως. Τα υπερβάλλοντα αποθεµατικά δια- µορφώθηκαν σε 0,92 δισεκ. ευρώ κατά µέσο όρο την περίοδο τήρησης που έληξε στις 12 Ιουνίου και σε 1,2 δισεκ. ευρώ την περίοδο τήρησης που έληξε στις 10 Ιουλίου. Ωστόσο, υποχώρησαν σε µέσο 0 Σεπτέµβριος

32 επίπεδο 0,74 δισεκ. ευρώ την περίοδο τήρησης που έληξε στις 7 Αυγούστου (βλ. ιάγραµµα Β). Παροχή ρευστότητας και επιτόκια ιάγραµµα B Υπερβάλλοντα αποθεµατικά 1) (δισεκ. ευρώ, µέσο επίπεδο για κάθε περίοδο τήρησης αποθεµατικών) Αντανακλώντας την αύξηση των αναγκών σε ρευστότητα, κατά την επισκοπούµενη περίοδο αυξήθηκε ο όγκος των πράξεων ανοικτής αγοράς (βλ. ιάγραµµα Α). Κατά µέσο όρο, η ρευστότητα που κατανεµήθηκε µέσω των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης (ΠΚΑ) ανήλθε στα 293,9 δισεκ. ευρώ κατά µέσο όρο. Ο λόγος των προσφορών που υποβλήθηκαν από τους αντισυµβαλλοµένους προς τις προσφορές που καλύφθηκαν (ο λόγος προσφοράς-κάλυψης) στις ΠΚΑ κυµάνθηκε µεταξύ 1,08 και 1,31, µε µέσο όρο 1,23 για την επισκοπούµενη περίοδο. Η ρευστότητα που κατανεµήθηκε από τις πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης παρέµεινε αµετάβλητη στα 150 δισεκ. ευρώ στη διάρκεια της επισκοπούµενης περιόδου. Περίοδος τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που έληξε στις 12 Ιουνίου Η κατένειµε 1 δισεκ. ευρώ περισσότερα από το ποσό αναφοράς και στις τέσσερις ΠΚΑ της περιόδου τήρησης. Η µέση διαφορά µεταξύ του ΕΟΝΙΑ (του επιτοκίου της διατραπεζικής αγοράς χρήµατος για τοποθετήσεις διάρκειας µίας ηµέρας) και του ελάχιστου επιτοκίου προσφοράς των ΠΚΑ ήταν 5 µονάδες βάσης, δηλ. ελαφρώς χαµηλότερη του ιστορικού µέσου όρου. Στις δύο πρώτες ΠΚΑ της εν λόγω περιόδου τήρησης, το οριακό και το µέσο σταθµικό επιτόκιο των ΠΚΑ διαµορφώθηκε σε 3,82%, ενώ ο δείκτης ΕΟΝΙΑ έµεινε σταθερός στο 3,83%. Στην τρίτη δηµοπρασία, το οριακό επιτόκιο της ΠΚΑ παρέµεινε αµετάβλητο, ενώ το µέσο σταθµικό επιτόκιο της ΠΚΑ αυξήθηκε σε 3,83%. Ο δείκτης ΕΟΝΙΑ αυξήθηκε ελαφρά σε 3,85% στις 31 Μαρτίου, λόγω της συνήθους επίδρασης τέλους του µηνός. Τις επόµενες ηµέρες ο δείκτης ΕΟΝΙΑ υποχώρησε σταδιακά σε επίπεδο ελαφρά χαµηλότερο από το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς. Επίσης βάσει αυτής της εξέλιξης, στην τελευταία ΠΚΑ της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών το οριακό και το µέσο σταθµικό επιτόκιο διαµορφώθηκαν σε 3,75% και 3,77% αντίστοιχα. Ο δείκτης ΕΟΝΙΑ υποχώρησε σε 3,68% µετά την κατανοµή της τελευταίας ΠΚΑ της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών και στη συνέχεια σταθεροποιήθηκε γύρω στο 3,80% πριν τη λήξη της περιόδου. Την τελευταία ηµέρα της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών η απορρόφησε το αναµενόµενο πλεόνασµα ρευστότητας 6 δισεκ. ευρώ µέσω µιας πράξης εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας. Η περίοδος τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών έληξε µε καθαρή προσφυγή στη διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης ύψους 0,7 δισεκ. ευρώ και ο δείκτης ΕΟΝΙΑ διαµορφώθηκε σε 3,79%. Περίοδος τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που έληξε στις 10 Ιουλίου Πηγή:. 1) ιαφορά µεταξύ υπολοίπου τρεχούµενων λογαριασµών των τραπεζών και των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεµατικών. Στις 6 Ιουνίου το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφάσισε να αυξήσει τα βασικά επιτόκια της (το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων,,, 32 Σεπτέµβριος 2007

33 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις και της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης) κατά 25 µονάδες βάσης σε 4%, 3% και 5%, αντίστοιχα. Η µεταβολή αυτή τέθηκε σε ισχύ στις 13 Ιουνίου, δηλ. την πρώτη ηµέρα της επόµενης περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών. ιάγραµµα Γ Ο δείκτης ΕΟΝΙΑ και τα επιτόκια της (ηµερήσια επιτόκια σε ποσοστά %) Η πολιτική κατανοµής ποσού κατά 1 δισεκ. ευρώ υψηλότερου από το ποσό αναφοράς εφαρµόστηκε και στις τέσσερις ΠΚΑ της εν λόγω περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών. Η µέση διαφορά µεταξύ του δείκτη ΕΟΝΙΑ και του ελάχιστου επιτοκίου προσφοράς των ΠΚΑ ήταν 7 µονάδες βάσης σε όλη τη διάρκεια της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών. Τις πρώτες δύο εβδοµάδες της περιόδου, το µέσο σταθµικό επιτόκιο των ΠΚΑ διαµορφώθηκε σε 4,07% και το οριακό επιτόκιο σε 4,06%. Ο δείκτης ΕΟΝΙΑ διατηρήθηκε σταθερός µεταξύ 4,06% και 4,08% στη διάρκεια αυτών των δύο εβδοµάδων. Στην επόµενη ΠΚΑ Πηγή:. το µέσο σταθµικό και το οριακό επιτόκιο αυξήθηκαν κατά 1 µονάδα βάσης σε 4,08% και 4,07%, αντίστοιχα. Στις 29 Ιουνίου ο δείκτης ΕΟΝΙΑ κορυφώθηκε στο 4,14% γι αυτή την περίοδο τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών, λόγω της συνήθους επίδρασης τέλους του µηνός. Το οριακό και το µέσο σταθµικό επιτόκιο υποχώρησαν στην τελευταία ΠΚΑ της περιόδου τήρησης σε 4,03% και 4,05%, αντίστοιχα. Ο δείκτης ΕΟΝΙΑ υποχώρησε τις ηµέρες µετά την τελευταία αυτή κατανοµή και έφθασε στο 4,01%, πριν σταθεροποιηθεί στο 4,06% στις 6 Ιουλίου. Η διενήργησε πράξη εξοµάλυνσης για την απορρόφηση υπερβάλλουσας ρευστότητας 2,5 δισεκ. ευρώ την τελευταία ηµέρα της περιόδου τήρησης, για την οποία πράξη υποβλήθηκαν πολλές προσφορές (συνολικά 17,4 δισεκ. ευρώ από 18 αντισυµβαλλόµενους). Η περίοδος τήρησης έληξε µε καθαρή προσφυγή στη διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης ύψους 0,4 δισεκ. ευρώ και ο δείκτης ΕΟΝΙΑ διαµορφώθηκε σε 4,07%. Περίοδος τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που έληξε στις 7 Αυγούστου Όπως και στην προηγούµενη περίοδο τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών, η κατένειµε ποσό κατά 1 δισεκ. ευρώ υψηλότερο του ποσού αναφοράς σε όλες τις ΠΚΑ και η µέση διαφορά µεταξύ του δείκτη ΕΟΝΙΑ και του ελάχιστου επιτοκίου προσφοράς των ΠΚΑ διαµορφώθηκε σε 7 µονάδες βάσης. Τις πρώτες δύο εβδοµάδες της περιόδου, το οριακό και το µέσο σταθµικό επιτόκιο των ΠΚΑ ήταν 4,06% και ο δείκτης ΕΟΝΙΑ παρέµεινε σταθερός στο 4,07%, ενώ την τρίτη εβδοµάδα το µέσο σταθµικό επιτόκιο των ΠΚΑ αυξήθηκε σε 4,07%. Ο δείκτης ΕΟΝΙΑ αυξήθηκε σε 4,08% στις 31 Ιουλίου, λόγω της συνήθους επίδρασης τέλους του µηνός. Το οριακό και το µέσο σταθµικό επιτόκιο της τελευταίας ΠΚΑ της εν λόγω περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών ήταν 4,04% και 4,06%, αντίστοιχα, ενώ ο δείκτης ΕΟΝΙΑ υποχώρησε ελαφρά σε 4,05%, πριν επανέλθει στο προηγούµενο επίπεδο (4,07%) την προτελευταία ηµέρα της περιόδου τήρησης. εν κρίθηκε απαραίτητο να διενεργηθεί πράξη εξοµάλυνσης των βραχυπρόθεσµων διακυµάνσεων της ρευστότητας την τελευταία ηµέρα της περιόδου τήρησης, δεδοµένου ότι η καθαρή προσφυγή στη διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης διαµορφώθηκε σε 0,4 δισεκ. ευρώ και ο δείκτης ΕΟΝΙΑ σε 4,23%. Σεπτέµβριος

34 Ωστόσο, η περίοδος τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών που άρχισε στις 8 Αυγούστου χαρακτηρίστηκε από σηµαντική αύξηση της µεταβλητότητας στην αγορά χρήµατος. Στις 9 Αυγούστου οι εντάσεις στην αγορά χρήµατος µίας ηµέρας οι οποίες οδήγησαν στην άνοδο του ενδοηµερήσιου επιτοκίου µίας ηµέρας σε υψηλό επίπεδο, γύρω στο 4,60% ώθησαν την να προβεί σε µια σειρά πράξεων εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας τις επόµενες ηµέρες. Οι εξελίξεις αυτές περιγράφονται στο Πλαίσιο 3. Πλαίσιο 3 ΟΙ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΝΟΙΚΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΟΥ ΙΕΝΗΡΓΗΣΕ Η ΑΠΟ ΤΙΣ 8 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΕΩΣ ΤΙΣ 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Με σκοπό να περιοριστούν οι εντάσεις που παρατηρήθηκαν στην αγορά χρήµατος από τις 8 Αυγούστου έως τις 5 Σεπτεµβρίου, η διενήργησε πρόσθετες πράξεις ανοικτής αγοράς για την προσφορά ρευστότητας, πέραν των προγραµµατισµένων πράξεων. Στο παρόν σκιαγραφούνται οι εξελίξεις στην αγορά χρήµατος στη διάρκεια αυτής της περιόδου και περιγράφονται οι επιχειρησιακές δράσεις της (βλ. πίνακα). Το πρωί της 9ης Αυγούστου παρατηρήθηκε µια στροφή στην αγορά χρήµατος, η οποία χαρακτηρίστηκε από εξαιρετικά µικρό όγκο συναλλαγών και απότοµη άνοδο των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων της αγοράς χρήµατος. Η ζήτηση των τραπεζών για τα υπόλοιπα των τρεχούµενων λογαριασµών τους στο Ευρωσύστηµα είχε αυξηθεί προσωρινά λόγω των εντάσεων σε ορισµένα τµήµατα της αγοράς χρήµατος που εκφράζονται σε δολάρια ΗΠΑ. Στην προσπάθεια να διατηρηθούν οµαλές συνθήκες όσον αφορά τα βραχυπρόθεσµα επιτόκια της αγοράς χρήµατος, η διενήργησε µια πράξη εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότη- Υπόλοιπα τρεχούµενων λογαριασµών και ο δείκτης ΕΟΝΙΑ την περίοδο τήρησης από 8 Αυγούστου έως 11 Σεπτεµβρίου 2007 Πηγή:. 34 Σεπτέµβριος 2007

35 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις τας (ΠΕΡ) µε διακανονισµό την ίδια ηµέρα και διάρκεια µίας ηµέρας. Η πράξη διενεργήθηκε ως δηµοπρασία σταθερού επιτοκίου 4,00% (το ισχύον επίπεδο του ελάχιστου επιτοκίου προσφοράς) και µε προαναγγελθείσα πλήρη κατανοµή. Τα χαρακτηριστικά αυτής της δηµοπρασίας επέτρεψαν στην να προσφέρει την ποσότητα ρευστότητας που θα κάλυπτε τις ανάγκες των αντισυµβαλλοµένων, η οποία δεν ήταν εύκολο να ποσοτικοποιηθεί µε τις τακτικές αναλύσεις ρευστότητας. Συνολικά, 49 τράπεζες υπέβαλαν προσφορές στην εν λόγω πράξη εξο- µάλυνσης των βραχυπρόθεσµων διακυµάνσεων της ρευστότητας ύψους 94,8 δισεκ. δολαρίων. 1 Το επιτόκιο µίας ηµέρας εξοµαλύνθηκε ταχύτατα και διαµορφώθηκε γύρω στο 4,05% στην υπόλοιπη διάρκεια της ηµέρας (βλ. διάγραµµα). Ωστόσο, η διαφορά µεταξύ του επιτοκίου προσφοράς και του επιτοκίου ζήτησης στην αγορά µίας ηµέρας παρέµεινε αυξηµένη (10 µονάδες βάσης, σε σύγκριση µε την φυσιολογική διαφορά των 5 µονάδων βάσης), στο πλαίσιο της διατήρησης του κύκλου εργασιών σε χαµηλά επίπεδα. Το πρωί της 10ης Αυγούστου η διενήργησε και πάλι µια πράξη εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας διάρκειας µίας ηµέρας. Ακολουθήθηκε διαδικασία δηµοπρασίας που χρησιµοποιείται συνήθως στις ΠΚΑ του Ευρωσυστήµατος, δηλ. δηµοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου µε ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς και χωρίς προαναγγελθέν ποσό κατανοµής. Η αλλαγή της διαδικασίας δηµοπρασίας αντικατοπτρίζει την εκτίµηση ότι η πράξη που διενεργήθηκε την προηγούµενη ηµέρα είχε το σκοπούµενο αντίκτυπο στις εντάσεις της αγοράς και ότι ένα πρόγραµµα ζήτησης στο οποίο οι αντισυµβαλλόµενοι ανακοινώνουν τα επιτόκια τα οποία είναι διατεθειµένοι να καταβάλουν ώστε να λάβουν χρηµατοδότηση από το Ευρωσύστηµα θα αποκάλυπτε χρήσιµες πληροφορίες σχετικά µε τη ζήτηση του τραπεζικού συστήµατος για ρευστότητα. Από τους αντισυµβαλλοµένους, 62 υπέβαλαν προσφορές ύψους 110 δισεκ. ευρώ σε επιτόκια που κυµαίνονται από 4,00% έως 4,15%. Η αποφάσισε να κατανείµει ρευστότητα σε όλες τις προσφορές από 4,05% και άνω (61,1 δισεκ. ευρώ, περίπου τα 2/3 της αξίας της πράξης που διενεργήθηκε την προηγούµενη ηµέρα), δηλ. µία µονάδα βάσης κάτω από το οριακό επιτόκιο της ΠΚΑ στην τακτική δηµοπρασία που διακανονίστηκε στις 8 Αυγούστου. Ο δείκτης ΕΟΝΙΑ διαµορφώθηκε σε 4,14% αυτή την ηµέρα. Το πρωί της 13ης Αυγούστου το επιτόκιο µίας ηµέρας διαµορφώθηκε σε επίπεδο 10 µονάδες βάσης πάνω από το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς, αλλά η αγορά χρήµατος εξακολούθησε να χαρακτηρίζεται από αυξηµένες διαφορές προσφοράς-ζήτησης και υποτονικό κύκλο εργασιών. Η διενήργησε άλλη µία πράξη εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας µε παρόµοια χαρακτηριστικά µε εκείνη της προηγούµενης ηµέρας. Από τους αντισυµβαλλοµένους, 59 υπέβαλαν προσφορές ύψους 84 δισεκ. ευρώ σε επιτόκια που κυµάνθηκαν από 4,00% έως 4,10%. Η αποφάσισε να κατανείµει ρευστότητα σε όλες τις προσφορές από 4,06% και άνω (47,7 δισεκ. ευρώ), δηλ. µία µονάδα βάσης πάνω από την προηγούµενη πράξη. Το γεγονός ότι ο δείκτης ΕΟΝΙΑ διαµορφώθηκε σε 4,10% αυτή την ηµέρα επιβεβαίωσε ότι, εκείνη τη στιγµή, βελτιώνονταν οι συνθήκες στην αγορά χρήµατος όσον αφορά τις µικρότερες διάρκειες. Το πρωί της 14ης Αυγούστου η αποφάσισε να διενεργήσει άλλη µία πράξη εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας διάρκειας µίας ηµέρας για να αντιµετω- 1 Το γεγονός ότι οι πρόσθετες πράξεις του Ευρωσυστήµατος ήταν µεγαλύτερες από ό,τι εκείνες που διενεργήθηκαν από άλλες κεντρικές τράπεζες αυτή την περίοδο αντανακλά κυρίως το πολύ µεγαλύτερο µέγεθος των υποχρεωτικών αποθεµατικών (µαζί µε τη δυνατότητα τήρησης των ελάχιστων αποθεµατικών κατά µέσο όρο) στη ζώνη του ευρώ. Όσο µεγαλύτερου µεγέθους είναι τα υποχρεωτικά αποθεµατικά, τόσο ευκολότερη καθίσταται για τις τράπεζες η απορρόφηση προσωρινών διαταραχών προσφοράς και ζήτησης που σχετίζονται µε τη ρευστότητα. Ωστόσο, αυτό υποδηλώνει επίσης ότι οι παροδικές πράξεις παροχής ρευστότητας πρέπει να αφορούν µεγαλύτερα ποσά προκειµένου να γίνει αισθητή η επίδραση στα βραχυπρόθεσµα επιτόκια. Σεπτέµβριος

36 Συνοπτική παρουσίαση των ενεργειών της από τις 8 Αυγούστου έως τις 5 Σεπτεµβρίου 2007 Ηµ/νία Ώρα Ενέργεια Ανακοινωθέν Λειτουργικές λεπτοµέρειες 9 Αυγ. 10:15 π.µ. Ανακοίνωση µέσω ηλεκτρονικών δικτύων Η επισηµαίνει ότι υπάρχουν εντάσεις στην αγορά χρήµατος του ευρώ, αν και συνολικά υπάρχει κανονική παροχή ρευστότητας σε ευρώ. Η παρακολουθεί στενά την κατάσταση και είναι έτοιµη να αναλάβει δράση ώστε να εξασφαλιστούν κανονικές συνθήκες στην αγορά του ευρώ. 9 Αυγ. 12:30 µ.µ. 10 Αυγ. 09:20 π.µ. Ανακοίνωση για ΠΕΡ στο 4,00% µε πλήρη κατανοµή Ανακοίνωση µέσω ηλεκτρονικών δικτύων Μετά την ανακοίνωση που προηγήθηκε σήµερα το πρωί στη σελίδα της Announcements on operational aspects, η παρούσα πράξη εξοµάλυνσης για την παροχή ρευστότητας αποσκοπεί να εξασφαλίσει κανονικές συνθήκες στην αγορά χρήµατος του ευρώ. Η σκοπεύει να κατανείµει το 100% των προσφορών που θα λάβει. Η εξακολουθεί να παρακολουθεί στενά τις συνθήκες στην αγορά χρήµατος του ευρώ. ιάρκεια: Ποσό που κατανεµήθηκε: Σταθερό επιτόκιο: 4,00% Αριθµός των αντισυµβαλλοµένων που υπέβαλαν προσφορές: 49 Αριθµός προσφορών: 49 Λόγος προσφοράς-κάλυψης: 1,00 µία ηµέρα Ä 94,8 δισεκ. 10 Αυγ. 10:15 π.µ. Ανακοίνωση ΠΕΡ, η οποία θα διενεργηθεί ως δηµοπρασία ανταγωνιστικού επιτοκίου µε ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς και χωρίς προαναγγελθέν ποσό κατανοµής. Αυτή η πράξη εξοµάλυνσης για την απορρόφηση ρευστότητας συνακολουθεί την πράξη που προηγήθηκε εχθές και αποσκοπεί να εξασφαλίσει οµαλές συνθήκες στην αγορά χρή- µατος του ευρώ. ιάρκεια: Ποσό που κατανεµήθηκε: Οριακό επιτόκιο: 4,06% Μέσο σταθµικό επιτόκιο: 4,08% Αριθµός των αντισυµβαλλοµένων που υπέβαλαν προσφορές: 62 Αριθµός προσφορών: 124 Λόγος προσφοράς-κάλυψης: 1,80 µία ηµέρα Ä 61,1 δισεκ. 13 Αυγ. 9:15 π.µ. Ανακοίνωση µέσω ηλεκτρονικών δικτύων Η εξακολουθεί να παρακολουθεί στενά τις συνθήκες στην αγορά χρήµατος του ευρώ. 13 Αυγ. 9:30 π.µ. Ανακοίνωση ΠΕΡ, η οποία θα διενεργηθεί ως δηµοπρασία ανταγωνιστικού επιτοκίου µε ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς και χωρίς προαναγγελθέν ποσό κατανοµής. Η επισηµαίνει ότι οι συνθήκες στην αγορά χρήµατος εξοµαλύνονται και ότι παρέχεται άφθονη ρευστότητα συνολικά. Με την εν λόγω ΠΕΡ, η στηρίζει περαιτέρω την εξο- µάλυνση των συνθηκών στην αγορά χρήµατος. ιάρκεια: Ποσό που κατανεµήθηκε: Οριακό επιτόκιο: 4,06% Μέσο σταθµικό επιτόκιο: 4,07% Αριθµός των αντισυµβαλλοµένων που υπέβαλαν προσφορές: 59 Αριθµός προσφορών: 103 Λόγος προσφοράς-κάλυψης: 1,77 µία ηµέρα Ä 47,7 δισεκ. 13 Αυγ. 3:30 µ.µ. 14 Αυγ. 9:15 π.µ. Ανακοίνωση πράξης κύριας αναχρηµατοδότησης 1) Ανακοίνωση µέσω ηλεκτρονικών δικτύων Με αυτή την πράξη αναχρηµατοδότησης, η αποσκοπεί να εξασφαλίσει τη συνεχή εξοµάλυνση των συνθηκών στην αγορά χρή- µατος. Το ποσό της κατανοµής θα συνάδει µε αυτό το σκοπό και δεν θα δεσµεύεται από το δηµοσιευµένο ποσό αναφοράς της κατανο- µής. Η συνεχίζει να παρακολουθεί στενά τις συνθήκες στην αγορά χρήµατος του ευρώ. ιάρκεια: 1 εβδοµάδα Ποσό που κατανεµήθηκε: Ä 310 δισεκ. (πάνω από το ποσό αναφοράς) (Ä 73,5 δισεκ.) Οριακό επιτόκιο: 4,08% Μέσο σταθµικό επιτόκιο: 4,10% Αριθµός των αντισυµβαλλοµένων που υπέβαλαν προσφορές: 344 Αριθµός προσφορών: 628 Λόγος προσφοράς-κάλυψης: 1,38 14 Αυγ. 9:30 π.µ. Ανακοίνωση ΠΕΡ, η οποία θα διενεργηθεί ως δηµοπρασία ανταγωνιστικού επιτοκίου µε ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς και χωρίς προαναγγελθέν ποσό κατανοµής. Η επισηµαίνει ότι οι συνθήκες της αγοράς χρήµατος είναι σχεδόν κανονικές. Ωστόσο, µε την εν λόγω πράξη εξοµάλυνσης η συνεχίζει να παρέχει τη δυνατότητα κάλυψης των υπόλοιπων αναγκών σε ρευστότητα πριν από τον αυριανό διακανονισµό της ΠΚΑ αυτής της εβδοµάδας. ιάρκεια: Ποσό που κατανεµήθηκε: Οριακό επιτόκιο: 4,07% Μέσο σταθµικό επιτόκιο: 4,07% Αριθµός των αντισ/υµβαλλοµένων που υπέβαλαν προσφορές: 41 Αριθµός προσφορών: 67 Λόγος προσφοράς-κάλυψης: 5,97 µία ηµέρα Ä 7,7 δισεκ. 20 Αυγ. 3:30 µ.µ. Ανακοίνωση πράξης κύριας αναχρηµατοδότησης 1) Στην προσπάθεια για εξοµάλυνση των συνθηκών στην αγορά χρήµατος όσον αφορά τις βραχείες διάρκειες, η αποσκοπεί να µειώσει το εκτεταµένο πλεόνασµα αποθεµάτων που συσσωρεύθηκε την πρώτη εβδοµάδα αυτής της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών. Το ποσό της κατανοµής σε αυτή την πράξη κύριας αναχρηµατοδότησης θα υπερβεί το δηµοσιευ- µένο ποσό αναφοράς των 227 δισεκ. ευρώ κατά ποσό που συνάδει µε αυτό το σκοπό. ιάρκεια: 1 εβδοµάδα Ποσό που κατανεµήθηκε: Ä 275 δισεκ. (πάνω από το ποσό αναφοράς) (Ä 46 δισεκ.) Οριακό επιτόκιο: 4,08% Μέσο σταθµικό επιτόκιο: 4,09% Αριθµός των αντισυµβαλλοµένων που υπέβαλαν προσφορές: 355 Αριθµός προσφορών: 635 Λόγος προσφοράς-κάλυψης: 1,60 36 Σεπτέµβριος 2007

37 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις Συνοπτική παρουσίαση των ενεργειών της από τις 8 Αυγούστου έως τις 5 Σεπτεµβρίου 2007 (συνέχεια) Ηµ/νία Ώρα Ενέργεια Ανακοινωθέν Λειτουργικές λεπτοµέρειες 22 Αυγ. 3:30 µ.µ. Ανακοίνωση συµπληρωµατικής πράξης πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης 2) Σήµερα το ιοικητικό Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποφάσισε να διενεργήσει µια συµπληρωµατική πράξη πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης διάρκειας τριών µηνών για την παροχή ρευστότητας ύψους 40 δισεκ. ευρώ. Η προχώρησε στη λήψη αυτού του τεχνικού µέτρου µε σκοπό να στηρίξει την εξοµάλυνση της λειτουργίας της αγοράς του ευρώ.η εν λόγω πράξη θα διενεργηθεί πέραν των τακτικών µηνιαίων πράξεων πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης, οι οποίες δεν θα επηρεαστούν. Τα ποσά κατανοµής στις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης θα αντισταθ- µίσουν αυτή την παροχή ρευστότητας, λαµβανοµένων υπόψη των συνολικών συνθηκών ρευστότητας. Η σηµερινή απόφαση ελήφθη µε γραπτή διαδικασία. Η θέση του ιοικητικού Συµβουλίου της σχετικά µε την κατεύθυνση της νοµισµατικής πολιτικής εκφράστηκε από τον Πρόεδρο στις 2 Αυγούστου ιάρκεια: Ποσό που κατανεµήθηκε: Οριακό επιτόκιο: 4,49% Μέσο σταθµικό επιτόκιο: 4,61% Αριθµός των αντισ/υµβαλλοµένων που υπέβαλαν προσφορές: 146 Αριθµός προσφορών: 411 Λόγος προσφοράς-κάλυψης: 3,14 3 µήνες Ä 40 δισεκ. 27 Αυγ. 3:30 µ.µ. 3 Σεπτ. 3:30 µ.µ. 5 Σεπτ. 3:10 µ.µ. Ανακοίνωση πράξης κύριας αναχρηµατοδότησης 1) Ανακοίνωση πράξης κύριας αναχρηµατοδότησης 1) Ανακοίνωση µέσω ηλεκτρονικών δικτύων Στο πλαίσιο της συνεχιζόµενης εξοµάλυνσης των συνθηκών στην αγορά χρήµατος όσον αφορά τις βραχείες διάρκειες, η εξακολουθεί να επιδιώκει τον περιορισµό του εκτεταµένου πλεονάσµατος αποθεµάτων που συσσωρεύθηκε τις προηγούµενες εβδοµάδες. Έτσι, το ποσό κατανοµής σε αυτή την πράξη κύριας αναχρηµατοδότησης θα υπερβεί το δηµοσιευ- µένο ποσό αναφοράς των 194 δισεκ. ευρώ κατά ποσό που συνάδει µε αυτό το σκοπό. Η συνεχίζει να επιδιώκει τη σταδιακή απορρόφηση του µεγάλου πλεονάσµατος αποθεµάτων που συσσωρεύθηκε τις τελευταίες εβδοµάδες. Έτσι, το ποσό κατανοµής αυτής της πράξης κύριας αναχρηµατοδότησης θα υπερβεί ελαφρά το δηµοσιευµένο ποσό αναφοράς των 251 δισεκ. ευρώ κατά ποσόν που θα συνάδει µε αυτό το σκοπό. Η µεταβλητότητα της αγοράς χρήµατος του ευρώ αυξήθηκε και η παρακολουθεί στενά την κατάσταση. Σε περίπτωση που η κατάσταση παραµένει ίδια αύριο, η είναι έτοιµη να συµβάλει στην αποκατάσταση κανονικών συνθηκών στην αγορά χρήµατος του ευρώ. ιάρκεια: 1 εβδοµάδα Ποσό που κατανεµήθηκε: Ä 210 δισεκ. (πάνω από το ποσό αναφοράς) (Ä 14,5 δισεκ.) Οριακό επιτόκιο: 4,08% Μέσο σταθµικό επιτόκιο: 4,09% Αριθµός των αντισυµβαλλοµένων που υπέβαλαν προσφορές: 320 Αριθµός προσφορών: 578 Λόγος προσφοράς-κάλυψης: 1,68 ιάρκεια: 1 εβδοµάδα Ποσό που κατανεµήθηκε: Ä 256 δισεκ. (πάνω από το ποσό αναφοράς) (Ä 5 δισεκ.) Οριακό επιτόκιο: 4,15% Μέσο σταθµικό επιτόκιο: 4,19% Αριθµός των αντισυµβαλλοµένων που υπέβαλαν προσφορές: 356 Αριθµός προσφορών: 746 Λόγος προσφοράς-κάλυψης: 1,67 1) Οι πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης διενεργούνται ως δηµοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου µε ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς. 2) Οι πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης διενεργούνται ως αµιγείς δηµοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου µε προαναγγελθέν ποσό κατανοµής. πιστούν οι πρόσθετες ανάγκες σε ρευστότητα που οφείλονται ενδεχοµένως στο γεγονός ότι η πράξη κύριας αναχρηµατοδότησης η οποία κατανεµήθηκε την ίδια ηµέρα θα διακανονιζόταν την εποµένη. Η πράξη εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας διενεργήθηκε και πάλι ως δηµοπρασία ανταγωνιστικού επιτοκίου µε ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς και χωρίς προαναγγελθέν ποσό κατανοµής. Από τους αντισυµβαλλοµένους, 41 υπέβαλαν προσφορές ύψους 46 δισεκ. ευρώ µε επιτόκια προσφοράς που κυµάνθηκαν από 4,00% έως 4,09%. Το γεγονός ότι το ποσό της προσφοράς και τα επιτόκια προσφοράς ήταν σηµαντικά χαµηλότερα κατέδειξε ότι η ζήτηση για υπόλοιπα τρεχούµενων λογαριασµών στο Ευρωσύστηµα βρισκόταν σε φάση εξοµάλυνσης εκείνη τη στιγµή. Η αποφάσισε να κατανεί- Σεπτέµβριος

38 µει ρευστότητα σε όλες τις προσφορές από 4,07% και άνω (7,7 δισεκ. ευρώ), δηλ. µία µονάδα βάσης πάνω από την προηγούµενη πράξη. Πέραν της πράξης εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας, η αποφάσισε να κατανείµει 73,5 δισεκ. ευρώ πάνω από το ποσό αναφοράς στην τακτική πράξη κύριας αναχρηµατοδότησης στις 14 Αυγούστου. Σκοπός αυτής της κατανοµής ήταν να εµποδιστούν οι εκροές από τα υπόλοιπα τρεχούµενων λογαριασµών των πιστωτικών ιδρυµάτων, οι οποίες θα προέκυπταν από την κατανοµή του µηχανικού ποσού αναφοράς. Εξ ορισµού, η κατανοµή του ποσού αναφοράς θα προκαλούσε, µέσα σε µία εβδοµάδα, την απορρόφηση του εκτεταµένου πλεονάσµατος αποθεµάτων λόγω των πράξεων εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας και ενδεχοµένως θα αύξανε την ένταση στην αγορά. Μετά την κατανοµή που υπερέβη το ποσό αναφοράς, τα επιτόκια µίας ηµέρας στη ζώνη του ευρώ διαµορφώθηκαν γύρω στο 4,00%, όπως αντανακλάται επίσης στο δείκτη ΕΟΝΙΑ, ο οποίος κυµάνθηκε µεταξύ 4,00% και 4,02% τις επόµενες ηµέρες. Εφόσον παρουσιάστηκε προσωρινή βελτίωση όσον αφορά τις τοποθετήσεις µικρότερης διάρκειας στην αγορά χρήµατος, η αποφάσισε να µειώσει σταδιακά τα µεγάλα πλεονάσµατα αποθέµατος που άρχισαν να συσσωρεύονται τις πρώτες εβδοµάδες της περιόδου τήρησης. Γι αυτό, στις ΠΚΑ της 21ης και της 28ης Αυγούστου η περιόρισε το ποσό κατά το οποίο η κατανοµή υπερέβαινε το µηχανικό ποσό αναφοράς σε 46 δισεκ. ευρώ και 14,5 δισεκ. ευρώ, αντίστοιχα. Ανεξαρτήτως της οµαλής λειτουργίας της αγοράς χρήµατος εκείνη την εβδοµάδα όσον αφορά τις βραχύτερες διάρκειες, εξακολούθησαν να παρατηρούνται εντάσεις στις µεγαλύτερες διάρκειες, για τις οποίες ο κύκλος εργασιών παρέµεινε σε πολύ χαµηλά επίπεδα. Για να στηριχθεί η εξοµάλυνση του τµήµατος της αγοράς χρήµατος που αφορά τις µεγαλύτερες διάρκειες, η αποφάσισε στις 22 Αυγούστου να διενεργήσει µια συµπληρωµατική πράξη πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης (ΠΠΜΑ) µε τη µορφή κανονικής δηµοπρασίας ανταγωνιστικού επιτοκίου διάρκειας τριών µηνών για ποσό ύψους 40 δισεκ. ευρώ. Από τους αντισυµβαλλοµένους, 146 υπέβαλαν προσφορές ύψους 126 δισεκ. ευρώ µε επιτόκια προσφοράς που κυµάνθηκαν από 3,80% έως 5,00%. Παρά τη διενέργεια αυτής της πράξης, η οποία διακανονίστηκε στις 24 Αυγούστου, διατηρήθηκαν οι εντάσεις στο τµήµα της αγοράς χρήµατος που αφορά τις πιο µεγάλες διάρκειες. Στις 30 Αυγούστου το επιτόκιο µίας ηµέρας άρχισε να αυξάνεται εκ νέου, εν µέρει λόγω των συνήθων εντάσεων στις βραχύτερες διάρκειες στο τέλος του µήνα. Ο δείκτης ΕΟΝΙΑ δια- µορφώθηκε σε 4,29% στις 31 Αυγούστου και υποχώρησε µόνο ελαφρά την επόµενη εργάσιµη ηµέρα. Εφόσον διατηρήθηκαν οι εντάσεις στην αγορά για τοποθετήσεις µίας ηµέρας, η αποφάσισε στις 4 Σεπτεµβρίου να κατανείµει 5 δισεκ. ευρώ πάνω από το µηχανικό ποσό αναφοράς της τελευταίας ΠΚΑ της περιόδου τήρησης, αν και πλησίαζε το τέλος της περιόδου τήρησης, δηλ. η περίοδος κατά την οποία η συνήθως προσπαθεί να επιτύχει ισορροπηµένες συνθήκες ρευστότητας. Εντούτοις, στις 4 Σεπτεµβρίου ο δείκτης ΕΟΝΙΑ δια- µορφώθηκε σε 4,458%. 2 2 Από τις 3 Σεπτεµβρίου 2007 ο δείκτης ΕΟΝΙΑ θα δηµοσιεύεται µε τρία δεκαδικά ψηφία, µετά από απόφαση της Οµοσπονδίας Ευρωπαϊκών Τραπεζών (EBF) και του Euribor ACI. 38 Σεπτέµβριος 2007

39 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις 2.4 ΑΓΟΡΕΣ ΟΜΟΛΟΓΩΝ Οι τιµές των περιουσιακών στοιχείων διεθνώς παρουσίασαν έντονες διακυµάνσεις στη διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς εντάθηκε η ανησυχία των επενδυτών σχετικά µε τον ευρύτερο χρηµατοπιστωτικό και οικονοµικό αντίκτυπο της κρίσης στις αγορές στεγαστικών δανείων χαµηλής εξασφάλισης των ΗΠΑ. Με την έναρξη της αναταραχής στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, η διάθεση των επενδυτών για ανάληψη κινδύνων σηµείωσε κάθετη πτώση. Ως εκ τούτου, οι επενδυτές µετέφεραν τα κεφάλαιά τους από κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων υψηλού κινδύνου σε κρατικά οµόλογα, µε αποτέλεσµα να µειωθούν οι αποδόσεις των οµολόγων στις περισσότερες προηγµένες οικονοµίες, συµπεριλαµβανοµένης της ζώνης του ευρώ. Παράλληλα, η αβεβαιότητα των συµµετεχόντων στην αγορά για τις µελλοντικές εξελίξεις στην αγορά οµολόγων αυξήθηκε κατακόρυφα, τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στις ΗΠΑ. Οι γενικά σταθερές συνθήκες στη χρηµατοπιστωτική αγορά τα τελευταία χρόνια άλλαξαν ξαφνικά στη διάρκεια του καλοκαιριού, λόγω της αυξανόµενης αβεβαιότητας σχετικά µε την αγορά στεγαστικών δανείων χαµηλής εξασφάλισης στις ΗΠΑ. Οι αγορές οµολόγων παγκοσµίως επηρεάστηκαν από την αναταραχή, κυρίως λόγω της στροφής των επενδυτών προς ασφαλέστερες τοποθετήσεις, γεγονός που οδήγησε σε σηµαντική µείωση των αποδόσεων εν µέσω έντονων ηµερήσιων διακυµάνσεων στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου. Συνολικά, οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών οµολόγων της ζώνης του ευρώ διαµορφώθηκαν σε 4,3% στις 5 Σεπτεµβρίου, δηλ. περίπου 15 µονάδες βάσης κάτω από το επίπεδο του τέλους Μαΐου (βλ. ιάγραµµα 20). Αυτή η συνολικά συγκρατηµένη εξέλιξη των αποδόσεων των µακροπρόθεσµων οµολόγων, παρά την πρόσφατη αναταραχή που παρατηρήθηκε στη χρηµατοπιστωτική αγορά, αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι διατηρήθηκε η ανοδική τάση των αποδόσεων καθ όλο το πρώτο ήµισυ της εξεταζόµενης περιόδου. Από το τέλος Μαΐου έως τις 5 Σεπτεµβρίου οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών οµολόγων στις ΗΠΑ υποχώρησαν κατά 45 µονάδες βάσης περίπου και διαµορφώθηκαν σε 4,5% στο τέλος της περιόδου. Ως εκ τούτου, αυτή την περίοδο περιορίστηκε η διαφορά των µακροπρόθεσµων επιτοκίων µεταξύ των οµολόγων των ΗΠΑ και της ζώνης του ευρώ και διαµορφώθηκε σε 20 µονάδες βάσης στις αρχές Σεπτεµβρίου. Στην Ιαπωνία, οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών οµολόγων υποχώρησαν κατά 10 µονάδες βάσης και διαµορφώθηκαν σε 1,6% στο τέλος της εξεταζόµενης περιόδου. ιάγραµµα 20 Αποδόσεις µακροπρόθεσµων οµολόγων του ηµοσίου (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Η αναταραχή στη χρηµατοπιστωτική αγορά προκάλεσε κατακόρυφη άνοδο της αβεβαιότητας των συµµετεχόντων στην αγορά σχετικά µε τη βραχυχρόνια προοπτική των αποδόσεων των µακροπρόθεσµων οµολόγων της ζώνης του ευρώ και των ΗΠΑ, όπως υποδεικνύουν τα υψηλότερα επίπεδα τεκµαρτής µεταβλητότητας της αγοράς οµολόγων στις αντίστοιχες αγορές µεταξύ τέλους Μαΐου και 5 Σεπτεµβρίου. Η µεταβλητότητα της αγοράς οµολόγων στις αναδυόµενες Πηγές: Bloomberg και Reuters. Σηµείωση: Οι αποδόσεις των µακροπρόθεσµων οµολόγων του ηµοσίου αφορούν τα 10ετή οµόλογα ή οµόλογα µε την πλησιέστερη διαθέσιµη διάρκεια. Σεπτέµβριος

40 ιάγραµµα 21 Πραγµατικές αποδόσεις οµολόγων (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα 22 Τεκµαρτά προθεσµιακά επιτόκια µίας ηµέρας στη ζώνη του ευρώ (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Πηγές: Reuters και υπολογισµοί της. Πηγή: Reuters και εκτιµήσεις. Σηµειώσεις: Η καµπύλη αποδόσεων των τεκµαρτών προθεσµιακών επιτοκίων, η οποία βασίζεται στα επιτόκια και τις αντίστοιχες διάρκειες όπως παρατηρούνται στην αγορά, αντανακλά µεταξύ άλλων τις προσδοκίες της αγοράς για το ύψος των βραχυπρόθεσµων επιτοκίων. Η µέθοδος που χρησιµοποιείται για τον υπολογισµό των καµπυλών των τεκµαρτών προθεσµιακών αποδόσεων περιγράφηκε στο Πλαίσιο 4 του τεύχους Ιανουαρίου 1999 του Μηνιαίου ελτίου. Τα στοιχεία που χρησιµοποιήθηκαν για τον υπολογισµό προέρχονται από συµφωνίες ανταλλαγής τίτλων µηδενικού τοκοµεριδίου. χρηµατοπιστωτικές αγορές αυξήθηκε σηµαντικά στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου. Καθώς εξανεµίστηκε η διάθεση των επενδυτών για ανάληψη κινδύνων, οι διαφορές αποδόσεων µεταξύ των οµολόγων από οικονοµίες µε αναδυόµενες αγορές και των οµολόγων του αµερικανικού δηµοσίου, όπως µετρούνται βάσει του δείκτη EMBIG, διευρύνθηκαν κατά περίπου 70 µονάδες βάσης σε επίπεδο που προσεγγίζει τις 260 µονάδες βάσης από το τέλος Ιουλίου έως την κορύφωση της διόρθωσης στα µέσα Αυγούστου. Από τότε, οι αναδυόµενες χρηµατοπιστωτικές αγορές ανέκαµψαν εν µέρει, καθώς οι οικονοµίες αυτές παρουσιάζουν, ως σύνολο, ισχυρά βασικά οικονοµικά µεγέθη. Τον Ιούνιο, οι αποδόσεις των µακροπρόθεσµων οµολόγων των ΗΠΑ αυξήθηκαν έντονα, λόγω της αντίληψης των επενδυτών ότι υπήρχαν ευνοϊκότερες οικονοµικές προοπτικές. Εντούτοις, από τα µέσα Ιουλίου και εξής το κλίµα στις χρηµατοπιστωτικές αγορές άλλαξε σηµαντικά, όταν αρκετά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα αποκάλυψαν ότι παρουσίασαν ζηµίες λόγω των µεγάλων ανοιγµάτων σε χρεόγραφα καλυπτόµενα από ενυπόθηκα δάνεια χαµηλής εξασφάλισης, δηλ. δάνεια που χορηγήθηκαν σε δανειστές οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για τη λήψη δανείων πρώτης κατηγορίας, επειδή εµφανίζουν προβληµατικό πιστωτικό ιστορικό, χαµηλά πιστωτικά αποτελέσµατα ή ατελή τεκµηρίωση του εισοδήµατος. Η είδηση αυτή προκάλεσε γενική πτώση της διάθεσης των επενδυτών για ανάληψη κινδύνων και ενίσχυσε τη φυγή τους προς ασφαλέστερες τοποθετήσεις και συγκεκριµένα από περιουσιακά στοιχεία υψηλού κινδύνου προς κρατικά οµόλογα. Ως εκ τούτου, οι αποδόσεις των οµολόγων των ΗΠΑ σηµείωσαν κατακόρυφη πτώση. Από τα µέσα Ιουλίου έως τις αρχές Σεπτεµβρίου, οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών οµολόγων υποχώρησαν κατά 65 µονάδες βάσης. Το µεγαλύτερο µέρος της πτώσης των ονοµαστικών αποδόσεων των οµολόγων στις ΗΠΑ από τα µέσα Ιουλίου και εξής αποδίδεται στις χαµηλότερες πραγµατικές αποδόσεις των τιµαριθµοποιηµένων οµολόγων. Ενδεχοµένως, η µείωση των πραγµατικών απο- 40 Σεπτέµβριος 2007

41 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις δόσεων αντικατοπτρίζει εν µέρει τις ανησυχίες των επενδυτών ότι η απότοµη πτώση των τιµών των κατοικιών θα µπορούσε να µεταδοθεί στην ιδιωτική κατανάλωση και, κατά συνέπεια, στην οικονοµική ανάπτυξη. Οι δείκτες που βασίζονται στην αγορά σχετικά µε τις προσδοκίες για τον πληθωρισµό υποδηλώνουν ότι οι επενδυτές έδειξαν λιγότερη ανησυχία για τη µελλοντική άσκηση πιέσεων στις τιµές στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου. Π.χ., οι ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου που προκύπτουν από τιµαριθµοποιηµένα οµόλογα µε λήξη το 2015 υποχώρησαν κατά 40 µονάδες βάσης τους τρεις τελευταίους µήνες και διαµορφώθηκαν σε 2% στις αρχές Σεπτεµβρίου. ιάγραµµα 23 Ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου µε βάση τις άµεσες και τις προθεσµιακές συναλλαγές επί οµολόγων µηδενικού τοκοµεριδίου (ποσοστά % ετησίως, κινητοί µέσοι όροι πέντε ηµερών των ηµερήσιων στοιχείων) Όπως και στις ΗΠΑ, οι ονοµαστικές αποδόσεις των µακροπρόθεσµων οµολόγων στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκαν στις αρχές της εξεταζόµενης περιόδου, συνεχίζοντας την απότοµη ανοδική τάση που άρχισε στα µέσα Μαρτίου του Οι δηµοσιεύσεις ευνοϊκών στοιχείων στη διάρκεια αυτής της περιόδου ενίσχυσαν την άποψη των Πηγές: Reuters και υπολογισµοί της. επενδυτών ότι η οικονοµική ανάπτυξη θα συνεχίσει να αυξάνεται µε σταθερό ρυθµό. Έτσι, όχι µόνο οι ονοµαστικές αλλά και οι πραγµατικές αποδόσεις των τιµαριθµοποιηµένων οµολόγων της ζώνης του ευρώ αυξήθηκαν κατά 20 µονάδες βάσης περίπου για τις περισσότερες διάρκειες τον Ιούνιο (βλ. ιάγραµµα 21). Οι συνθήκες στις αγορές οµολόγων της ζώνης του ευρώ άλλαξαν σηµαντικά προς το τέλος της εξεταζόµενης περιόδου µετά την έναρξη της παγκόσµιας οικονοµικής αναταραχής. Στα τέλη Ιουλίου και τον Αύγουστο αρκετά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα της ζώνης του ευρώ αποκάλυψαν ότι υποτίµησαν τον κίνδυνο που εµπεριείχαν οι επενδύσεις σε χρεόγραφα καλυπτόµενα από στεγαστικά δάνεια χαµηλής εξασφάλισης των ΗΠΑ, διαδίδοντας έτσι τις σχετικές ανησυχίες στις αγορές της ζώνης του ευρώ και δηµιουργώντας ένα περιβάλλον αυξηµένης απροθυµίας των επενδυτών να αναλάβουν κινδύνους και ενισχυµένης προτίµησης για ρευστότητα, το οποίο επηρέασε ουσιωδώς όλες τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων στη ζώνη του ευρώ, όπως και αλλού. Καθώς τα κρατικά οµόλογα χαρακτηρίζονται ως ασφαλείς τοποθετήσεις, οι αποδόσεις τους στη ζώνη του ευρώ µειώθηκαν απότοµα σε όλες τις διάρκειες. Για παράδειγµα, οι ονοµαστικές και οι πραγµατικές αποδόσεις των δεκαετών οµολόγων υποχώρησαν κατά 40 και 30 µονάδες βάσης, αντίστοιχα, από τα µέσα Ιουλίου έως τις αρχές Σεπτεµβρίου. Συνολικά στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου, τα τεκµαρτά προθεσµιακά επιτόκια µίας ηµέρας στη ζώνη του ευρώ ακολούθησαν καθοδική πορεία στο βραχύ και µέσο ορίζοντα, αντικατοπτρίζοντας την ελαφρά διαφοροποίηση των προσδοκιών των επενδυτών για τη µελλοντική πορεία των βασικών επιτοκίων της (βλ. ιάγραµµα 22). Ωστόσο, τα τεκµαρτά προθεσµιακά επιτόκια για τις µεγάλες διάρκειες ελάχιστα επηρεάστηκαν από την πρόσφατη αναταραχή στις χρηµατοπιστωτικές αγορές. Οι ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου στη ζώνη του ευρώ παρέµειναν γενικά αµετάβλητοι στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου. Έτσι, ο πενταετής προθεσµιακός ρυθµός πληθωρισµού νεκρού Σεπτέµβριος

42 σηµείου µε ορίζοντα πέντε ετών ένας δείκτης αποκλειστικά των µακροπρόθεσµων προσδοκιών για τον πληθωρισµό και των σχετικών ασφαλίστρων κινδύνου ο οποίος, επιπλέον, επηρεάζεται λιγότερο από τις εποχικές µεταβολές των τιµών καταναλωτή από ό,τι ο τρέχων ρυθµός πληθωρισµού νεκρού σηµείου (βλ. Πλαίσιο 4) αυξήθηκε ελαφρά µόνο στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου και διαµορφώθηκε σε 2,35% στις 5 Σεπτεµβρίου (βλ. ιάγραµµα 23). Ως εκ τούτου, οι υποτονικές µεταβολές των ρυθµών πληθωρισµού νεκρού σηµείου υποδηλώνουν ότι η πρόσφατη αναταραχή δεν µετέβαλε ουσιωδώς τις προσδοκίες των συµµετεχόντων στην αγορά για τον πληθωρισµό στην οικονοµία της ζώνης του ευρώ. Πλαίσιο 4 Η ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΣΗΜΕΙΟΥ Οι ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου (BEIR) που προκύπτουν από τα τιµαριθµοποιηµένα κρατικά οµόλογα απέκτησαν ιδιότητα δείκτη αναφοράς για τη µέτρηση των προσδοκιών των συµ- µετεχόντων στην αγορά για τον πληθωρισµό στη ζώνη του ευρώ. Εντούτοις, οι BEIR δεν αποτελούν άµεσο δείκτη των προσδοκιών για τον πληθωρισµό, καθώς περιλαµβάνουν, µεταξύ άλλων, τα συναφή ασφάλιστρα κινδύνου. Στο παρόν Πλαίσιο αναλύεται µια άλλη στρέβλωση της χρήσης των BEIR ως δεικτών των προσδοκιών των συµµετεχόντων στην αγορά για τις µελλοντικές τάσεις του πληθωρισµού, η οποία οφείλεται στην εποχικότητα του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ (εκτός καπνού), δηλ. του τυποποιηµένου δείκτη αναφοράς για τα κρατικά οµόλογα που συνδέονται µε τον πληθωρισµό της ζώνης του ευρώ. 1 Εποχικότητα του Εν ΤΚ (εκτός καπνού) της ζώνης του ευρώ και ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου Ο Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ (εκτός καπνού) παρουσιάζει ένα σαφές πρότυπο εποχικότητας 2 (βλ. ιάγραµµα Α). Συγκεκριµένα, τον Ιανουάριο οι τιµές καταναλωτή είναι γενικά χαµηλότερες σε σύγκριση µε την τάση του επιπέδου τιµών στη διάρκεια του έτους, ενώ το Μάιο οι τιµές τείνουν να είναι υψηλότερες σε σχέση µε την τάση των τιµών. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της εποχικότητας του Εν ΤΚ είναι η σταδιακή αύξηση του µεγέθους του µε την πάροδο του χρόνου. 3 Η επίδραση της εποχικότητας του Εν ΤΚ (εκτός καπνού) στους BEIR οφείλεται στο γεγονός ότι η εναποµένουσα διάρκεια των τιµαριθµοποιηµένων κρατικών οµολόγων που αποτελούν αντικείµενο συναλλαγής µειώνεται µε την πάροδο του χρόνου. Ως εκ τούτου, συνήθως η εναποµένουσα διάρκεια δεν αποτελεί αριθµό ολόκληρων ετών αλλά αριθµό ολόκληρων ετών συν το κλάσµα ενός έτους. Το τµήµα του πληθωρισµού που αντιστοιχεί στο εν λόγω κλάσµα του έτους µπο- 1 Η εποχικότητα επηρεάζει γενικά τα οµόλογα που συνδέονται µε εποχικά διορθωµένους δείκτες τιµών, συµπεριλαµβανοµένων, µεταξύ άλλων, των τίτλων του Αµερικανικού ηµοσίου µε αντιπληθωριστική προστασία (TIPS) ή των βρετανικών τιµαριθµοποιηµένων κρατικών οµολόγων υψηλής ασφάλειας. Οι επιφυλάξεις σχετικά µε τους BEIR αναλύονται µεταξύ άλλων στο άρθρο είκτες των προσδοκιών για τον πληθωρισµό της ζώνης του ευρώ στο τεύχος Ιουλίου του Μηνιαίου ελτίου. Επιπλέον, επισηµαίνεται ότι, παρ όλο που ο ποσοτικός ορισµός της για τη σταθερότητα των τιµών αφορά τον Εν ΤΚ όλων των ειδών, η συµµόρφωση προς τους γαλλικούς κανονισµούς για την έκδοση τιµαριθµοποιηµένων τίτλων οδήγησε στην επιλογή του Εν ΤΚ (εκτός καπνού) της ζώνης του ευρώ ως δείκτη αναφοράς. Για πρακτικούς λόγους υπολογισµού των µακροπρόθεσµων προσδοκιών για τον πληθωρισµό, η διαφορά ανάµεσα στον Εν ΤΚ (όλων των ειδών) και τον Εν ΤΚ (εκτός του καπνού) θεωρείται αµελητέα. 2 Οι εποχικοί παράγοντες που παρουσιάζονται στο ιάγραµµα Α υπολογίζονται ως ο λόγος µεταξύ του Εν ΤΚ (εκτός καπνού) που καταρτίζεται από τη Eurostat και του ίδιου δείκτη τιµών µετά από εποχική διόρθωση από την. Περισσότερες λεπτοµέρειες σχετικά µε τη µέθοδο X-12 ARIMA περιλαµβάνονται στο: Seasonal adjustment of monetary aggregates and HICP for the euro area,, Αύγουστος Περισσότερες λεπτοµέρειες σχετικά µε τα εποχικά πρότυπα του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ βλ. στο Πλαίσιο 5 Εποχικά πρότυπα και η µεταβλητότητα του Εν ΤΚ, στο τεύχος Ιουνίου 2004 του Μηνιαίου ελτίου. 42 Σεπτέµβριος 2007

43 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα A Εποχικότητα του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ (εκτός καπνού) (λόγος δείκτη, µηνιαία στοιχεία) ιάγραµµα Β Εποχικές στρεβλώσεις του ρυθµού πληθωρισµού νεκρού σηµείου το 2012 (µονάδες βάσης, µηνιαία στοιχεία) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Πηγή: Υπολογισµοί της. ρεί να παρουσιάζει εξαιρετικά υψηλή εποχικότητα. Αυτό υποδηλώνει επίσης ότι όσο µικρότερη είναι η διάρκεια του οµολόγου, τόσο ισχυρότερος είναι ο αντίκτυπος της εποχικότητας. Η σχέση µεταξύ της εποχικότητας και της διάρκειας παρουσιάζεται στο ιάγραµµα Β, όπου ως παράδειγµα χρησιµοποιείται το γαλλικό τιµαριθµοποιηµένο κρατικό οµόλογο που λήγει το Στο διάγραµµα φαίνονται οι στρεβλώσεις λόγω εποχικότητας εκφρασµένες σε µονάδες βάσης. 4 Τα πρώτα χρόνια µετά την έκδοση, η εναποµένουσα διάρκεια αυτού του οµολόγου ήταν αρκετή ώστε να περιορίσει αποτελεσµατικά τον αντίκτυπο της εποχικότητας. Ωστόσο, παράλληλα µε τη σταδιακή µείωση της εναποµένουσας διάρκειας, έχει ενισχυθεί και ο αντίκτυπος της εποχικότητας στους BEIR αυτού του συγκεκριµένου οµολόγου και θα αυξηθεί περαιτέρω στο µέλλον. Παραδείγµατος χάριν, το Μάιο του 2011, όταν η εναποµένουσα διάρκεια του οµολόγου θα έχει µειωθεί στα 1,25 έτη περίπου, οι προσδοκίες για τον πληθωρισµό που θα εξάγονται από το BEIR θα είναι περίπου 70 µονάδες βάσης υψηλότερες από τα εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, υπό τις ίδιες συνθήκες. Η εποχικότητα των ρυθµών πληθωρισµού νεκρού σηµείου µπορεί να επηρεάσει την ερµηνεία των µεταβολών που παρουσιάζουν οι προσδοκίες για τον πληθωρισµό Στο ιάγραµµα Γ παρουσιάζονται οι ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου που εξάγονται από τιµαριθµοποιηµένα οµόλογα µε λήξη το 2012 σε εποχικά διορθωµένους και µη διορθωµένους όρους. Το διάγραµµα καταδεικνύει ότι, ορισµένες φορές, οι εποχικές επιδράσεις τείνουν να αποτελούν σηµαντικό παράγοντα για τη σωστή ερµηνεία των BEIR ως δεικτών των προσδοκιών για τον πληθωρισµό και τα ασφάλιστρα κινδύνου πληθωρισµού. Για παράδειγµα, οι εποχικά διορθωµένοι ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου για το 2012 παρουσίασαν κάπως διαφορετική συµπεριφορά έναντι των µη διορθωµένων ρυθµών κατά την τριµηνία Απριλίου-Ιουλίου Οι µη διορθωµένοι ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου υποχώρησαν κάπως αυτό το διάστηµα. Ωστόσο, η υποχώρησή τους οφείλεται κυρίως στην εξάντληση των επιδράσεων από την έντονη 4 Για την κατάρτιση του διαγράµµατος, γίνεται η παραδοχή ότι η εποχικότητα παραµένει αµετάβλητη µετά το εκέµβριο του. Σεπτέµβριος

44 ιάγραµµα Γ ιορθωµένοι και µη διορθω- µένοι ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου το 2012 (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα ιορθωµένοι και µη διορθω- µένοι (σταθερής διάρκειας) πενταετείς ρυθµοί πληθωρισµού νεκρού σηµείου και επιτόκια πράξεων ανταλλαγής ρυθµών πληθωρισµού πέντε ετών (ποσοστά % ετησίως, ηµερήσια στοιχεία) Πηγές: Reuters και υπολογισµοί της. Πηγές: Reuters και υπολογισµοί της. εποχική αύξηση µεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου του Πράγµατι, οι BEIR που υπέστησαν διόρθωση λόγω εποχικών επιδράσεων αυξήθηκαν σταδιακά σε όλη τη διάρκεια της περιόδου Φεβρουαρίου-Ιουλίου. Άλλο ένα αξιοσηµείωτο χαρακτηριστικό του διαγράµµατος είναι ότι οι στρεβλωτικές επιδράσεις της εποχικότητας του συγκεκριµένου BEIR τείνουν να είναι εντονότερες τον Απρίλιο και το Μάιο κάθε έτους. Σε αντίθεση µε τις τυπικές εποχικές διορθώσεις, η εποχική διόρθωση των BEIR συνήθως δεν είναι συµµετρική, υπό την έννοια ότι οι συνολικές διορθώσεις δεν αλληλοεξουδετερώνονται µε την πάροδο του έτους. 5 Ο συντελεστής της διόρθωσης, ο οποίος εφαρµόζεται στις τιµές των τιµαριθµοποιηµένων οµολόγων ώστε να γίνει η διόρθωση των BEIR λόγω εποχικότητας, είναι ο λόγος δύο εποχικών συντελεστών. Ο αριθµητής του λόγου αλλάζει σε ηµερήσια βάση, ενώ ο παρονο- µαστής αντανακλά τον εποχικό συντελεστή που αντιστοιχεί στη διάρκεια του οµολόγου και, ως εκ τούτου, παραµένει σταθερός. 6 Για παράδειγµα, στην περίπτωση των γαλλικών τιµαριθµοποιηµένων οµολόγων που λήγουν (µε τοκοµερίδιο) στις 25 Ιουλίου, ο εποχικός συντελεστής κατά τη λήξη είναι αυτός που αντιστοιχεί στις 25 Απριλίου, εξαιτίας της τρίµηνης χρονικής υστέρησης για λόγους τιµαριθµοποίησης. Καθώς τον Απρίλιο ο εποχικός συντελεστής για τον Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ (εκτός του καπνού) είναι υψηλότερος από ό,τι ο µέσος εποχικός συντελεστής, οι διορθωµένοι BEIR βάσει των γαλλικών οµολόγων θα κυµαίνονται σε χαµηλότερα επίπεδα από τους µη διορθωµένους κατά το µεγαλύτερο µέρος του έτους. Το αντίθετο ισχύει για 5 Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το οµόλογο µε απόδοση (και ονοµαστική αξία) την εποχή του χρόνου κατά την οποία οι τιµές είναι εποχικά υψηλές θα περιλαµβάνει προσδοκίες για τον πληθωρισµό οι οποίες είναι υψηλότερες από ό,τι η τάση του πληθωρισµού στη διάρκεια του έτους, εκτός εάν η εναποµένουσα διάρκεια του οµολόγου παρατίθεται σε ολόκληρα έτη. Ως εκ τούτου, ο µη διορθωµένος BEIR αυτού του οµολόγου θα είναι, κατά µέσο όρο, υψηλότερος από τον αντίστοιχο εποχικά διορθωµένο BEIR. 6 Στους ηµερήσιους εποχικούς παράγοντες παρεµβάλλονται γραµµικά οι εκτιµώµενοι µηνιαίοι εποχικοί παράγοντες. Η παρεµβολή αυτή είναι πλήρως ανάλογη προς την παρεµβολή που πραγµατοποιείται ανάµεσα στις µηνιαίες δηµοσιεύσεις για τον Εν ΤΚ µε σκοπό τον υπολογισµό του ηµερήσιου δεδουλευµένου πληθωρισµού επί τιµαριθµοποιηµένων οµολόγων. 44 Σεπτέµβριος 2007

45 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις το γερµανικό τιµαριθµοποιηµένο οµόλογο µε λήξη το 2016, το οποίο τιµαριθµοποιείται µε βάση το επίπεδο τιµών Ιανουαρίου (το οποίο είναι χαµηλό λόγω εποχικότητας). Συγκρισιµότητα των ρυθµών πληθωρισµού νεκρού σηµείου και των πράξεων ανταλλαγής ρυθ- µών πληθωρισµού Οι διάρκειες των επιτοκίων των πράξεων ανταλλαγής ρυθµών πληθωρισµού τα οποία κατ αρχήν παρέχουν παρόµοιες πληροφορίες µε τους ρυθµούς πληθωρισµού νεκρού σηµείου παρέχονται σε ολόκληρα έτη, έτσι ώστε το τιµαριθµοποιηµένο σκέλος αυτών των συµβολαίων να συνδέεται µε τις δωδεκάµηνες αυξήσεις του Εν ΤΚ (εκτός του καπνού). Ως εκ τούτου, τα επιτόκια των πράξεων ανταλλαγής ρυθµών πληθωρισµού επηρεάζονται γενικά σε πολύ µικρότερο βαθµό από τις εποχικές µεταβολές του επιπέδου τιµών καταναλωτή. Έτσι, οι συγκρίσεις µεταξύ των επιτοκίων των πράξεων ανταλλαγής ρυθµών πληθωρισµού και των µη διορθωµένων BEIR που εξάγονται από τιµαριθµοποιηµένα οµόλογα υπόκεινται σε επιδράσεις λόγω εποχικότητας. Το ιάγραµµα απεικονίζει τη σηµασία της εποχικής διόρθωσης των πιο βραχυπρόθεσµων BEIR ώστε να εξάγονται ασφαλή συµπεράσµατα σχετικά µε τις προσδοκίες για τον πληθωρισµό (και τα σχετικά ασφάλιστρα κινδύνου) και από τις δύο τιµαριθµοποιηµένες αγορές. Το διάγραµµα απεικονίζει τους διορθωµένους και µη διορθωµένους πενταετείς BEIR µαζί µε τα επιτόκια των πράξεων ανταλλαγής ρυθµών πληθωρισµού διάρκειας πέντε ετών. 7 Ο εποχικά διορθωµένος BEIR παρουσιάζει παρόµοια εξέλιξη µε το επιτόκιο των πράξεων ανταλλαγής ρυθµών πληθωρισµού, ενώ η διαφορά µεταξύ τους είναι γενικά σταθερή µε την πάροδο του χρόνου. Αντίθετα, η εποχικότητα δηµιουργεί συχνά σχετικά µεγάλες και ασταθείς αποκλίσεις µε αντίρροπες ενδείξεις ορισµένες φορές µεταξύ του µη διορθωµένου BEIR και του αντίστοιχου επιτοκίου της αγοράς πράξεων ανταλλαγής ρυθµών πληθωρισµού. Η στρέβλωση των BEIR που προκαλείται από την εποχικότητα των δεικτών τιµών καταναλωτή υποδηλώνει ότι, κατά τον υπολογισµό των προσδοκιών για τον πληθωρισµό και των σχετικών ασφαλίστρων από τιµαριθµοποιηµένα οµόλογα, είναι καλύτερο τη βάση να αποτελούν οι πιο µακροπρόθεσµοι µελλοντικοί BEIR οι οποίοι επηρεάζονται λιγότερο από την εποχικότητα ή να εφαρµόζεται η κατάλληλη εποχική διόρθωση. Ως εκ τούτου, η θα δηµοσιεύει εποχικά διορθωµένους BEIR για τη ζώνη του ευρώ, ξεκινώντας από το παρόν. 7 Λεπτοµέρειες σχετικά µε τον υπολογισµό των ρυθµών πληθωρισµού νεκρού σηµείου σταθερής διάρκειας περιλαµβάνονται στο Πλαίσιο 3 µε τίτλο Εκτίµηση των αποδόσεων των τιµαριθµοποιηµένων οµολόγων σταθερής διάρκειας και των ρυθµών πληθωρισµού νεκρού σηµείου για τη ζώνη του ευρώ, στο τεύχος Ιουλίου του Μηνιαίου ελτίου. 2.5 ΑΓΟΡΕΣ ΜΕΤΟΧΩΝ Μεταξύ τέλους Μαΐου και αρχών Σεπτεµβρίου οι αγορές µετοχών παγκοσµίως κατέγραψαν σηµαντική διόρθωση, καθώς αυξήθηκε η ανησυχία για τους χρηµατοπιστωτικούς κινδύνους που συνδέονται µε εντάσεις στην αγορά στεγαστικών δανείων χαµηλής εξασφάλισης των ΗΠΑ, γεγονός που προκάλεσε ευρύτερη επαναξιολόγηση των πιστωτικών κινδύνων και µεγαλύτερη απροθυµία των επενδυτών να αναλάβουν κινδύνους. Στη ζώνη του ευρώ, το µεγαλύτερο µέρος της µείωσης των τιµών των µετοχών φαίνεται ότι αντανακλά τα υψηλότερα ασφάλιστρα κινδύνου των µετοχών που απαιτούν οι επενδυτές προκειµένου να διακρατήσουν µετοχές και όχι την αναθεώρηση των θετικών προοπτικών για τα αναµενόµενα κέρδη µεταξύ των επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ. Η τεκ- µαρτή µεταβλητότητα της χρηµατιστηριακής αγοράς αυξήθηκε κατακόρυφα στις µεγαλύτερες αγορές στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου. Σεπτέµβριος

46 Η αναταραχή στις χρηµατοπιστωτικές αγορές είχε σηµαντικό αντίκτυπο στις τιµές των µετοχών παγκοσµίως, οι οποίες συνολικά υποχώρησαν έντονα στις περισσότερες µεγάλες αγορές τους τρεις τελευταίους µήνες (βλ. ιάγραµµα 24). Οι τιµές των µετοχών στη ζώνη του ευρώ, όπως µετρούνται µε βάση το δείκτη Dow Jones EURO STOXX, υποχώρησαν κατά 7% από το τέλος Μαΐου έως τις 5 Σεπτεµβρίου. Αλλά και στις ΗΠΑ, οι τιµές των µετοχών, όπως µετρούνται µε βάση το δείκτη Standard & Poor s 500, ήταν χαµηλότερες στο τέλος της εξεταζόµενης περιόδου, αφού υποχώρησαν κατά 4%. Έτσι, στις αρχές Σεπτεµβρίου οι τιµές των µετοχών στις δύο οικονοµίες διαµορφώθηκαν σε επίπεδα που προσεγγίζουν αρκετά εκείνα που παρατηρήθηκαν στην αρχή του έτους. Στην Ιαπωνία, οι τιµές των µετοχών, όπως µετρούνται µε βάση το δείκτη Nikkei 225, υποχώρησαν σχεδόν κατά 10% στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου. Η βραχυπρόθεσµη αβεβαιότητα στην αγορά µετοχών, όπως µετρείται µε βάση την τεκµαρτή µεταβλητότητα που εξάγεται από τα δικαιώµατα προαιρέσεως επί µετοχών, αυξήθηκε κατακόρυφα στις µεγάλες οικονοµίες, λόγω της αναταραχής στις χρηµατοπιστωτικές αγορές (βλ. ιάγραµµα 25). Ο υψηλότερος βαθµός αβεβαιότητας της αγοράς µετοχών συνέπεσε χρονικά µε την αιφνίδια ανάκαµψη των διαφορών αποδόσεων µεταξύ των εταιρικών οµολόγων, ιδίως για τις εταιρίες χαµηλότερης αξιολόγησης, µετά από µεγάλο χρονικό διάστηµα κατά το οποίο οι διαφορές αποδόσεων κυµάνθηκαν σε πολύ χαµηλά επίπεδα µε βάση τα ιστορικά πρότυπα. Η εξέλιξη αυτών των δύο δεικτών υποδηλώνει ότι η στάση των επενδυτών απέναντι στους κινδύνους αντιστράφηκε απότοµα στη διάρκεια ιάγραµµα 24 είκτες χρηµατιστηριακών τιµών (1 Σεπτεµβρίου = 100, ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα 25 Τεκµαρτή µεταβλητότητα της χρηµατιστηριακής αγοράς (ποσοστά % ετησίως, κινητός µέσος 10 ηµερών των ηµερήσιων στοιχείων) Πηγές: Reuters και Thomson Financial Datastream. Σηµείωση: Ευρύς δείκτης Dow Jones EURO STOXX για τη ζώνη του ευρώ, δείκτης Standard and Poor's 500 για τις ΗΠΑ και δείκτης Nikkei 225 για την Ιαπωνία. Πηγή: Bloomberg. Σηµείωση: Οι στατιστικές σειρές της τεκµαρτής µεταβλητότητας αντανακλούν την προσδοκώµενη τυπική απόκλιση των εκατοστιαίων µεταβολών των τιµών των χρηµατιστηριακών τίτλων για περίοδο έως και τριών µηνών, όπως αυτή η τυπική απόκλιση υποδηλώνεται από τις τιµές των δικαιωµάτων προαιρέσεως επί των χρηµατιστηριακών δεικτών. Οι δείκτες στους οποίους αναφέρεται η τεκµαρτή µεταβλητότητα είναι ο δείκτης Dow Jones EURO STOXX 50 για τη ζώνη του ευρώ, ο δείκτης Standard and Poor's 500 για τις ΗΠΑ και ο δείκτης Nikkei 225 για την Ιαπωνία. 46 Σεπτέµβριος 2007

47 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις της εξεταζόµενης περιόδου. Σ αυτό το πλαίσιο, είναι πιθανό ότι τα ασφάλιστρα κινδύνου των µετοχών αυξήθηκαν σηµαντικά τους τελευταίους µήνες, γεγονός που ευθύνεται σε µεγάλο βαθµό για τη µείωση των τιµών των µετοχών. ιάγραµµα 26 Προσδοκώµενη αύξηση των εταιρικών κερδών ανά µετοχή στις ΗΠΑ και τη ζώνη του ευρώ (ποσοστά % ετησίως, µηνιαία στοιχεία) Στις ΗΠΑ, η πρόσφατη πτώση των τιµών των µετοχών ήταν εντονότερη από ό,τι κατά τις βραχύβιες ρευστοποιήσεις (sell-off) το Φεβρουάριο/Μάρτιο και τον Ιούνιο του Όπως συνέβη και στο πρώτο από αυτά τα επεισόδια, η τρέχουσα αναταραχή στη χρηµατοπιστωτική αγορά αποδίδεται επίσης στη δυσµενή κατάσταση που επικρατεί στην αγορά στεγαστικών δανείων χαµηλής εξασφάλισης στις ΗΠΑ (βλ. Ενότητα 2.4). Ωστόσο, αυτή τη φορά ήταν σαφές ότι τα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, συγκεκρι- µένα, θα αντιµετώπιζαν µεγαλύτερες από ό,τι αναµενόταν προηγουµένως απώλειες λόγω των ανοιγµάτων τους σ αυτό το τµήµα της αγοράς, ενώ διατηρήθηκε σε µεγάλο βαθµό η αβεβαιότητα σχετικά µε το τελικό µέγεθος και την κατανοµή των απωλειών, εν µέρει λόγω της ασαφούς φύσης των φορέων που χρησιµοποιούνται συνήθως για την πραγµατοποίηση επενδύσεων σε Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Προσδοκώµενη αύξηση των κερδών µε βάση το δείκτη Dow Jones EURO STOXX για τη ζώνη του ευρώ και το δείκτη Standard & Poor's 500 για τις ΗΠΑ. 1) Προσδοκώµενη από τους αναλυτές αύξηση των κερδών στους επόµενους 12 µήνες (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης). 2) Προσδοκώµενη από τους αναλυτές αύξηση των κερδών στα επόµενα τρία έως πέντε έτη (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης). χρεόγραφα καλυπτόµενα από ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου. Η γενική άνοδος της αποστροφής του κινδύνου και των ασφαλίστρων κινδύνου των µετοχών επηρέασε όλους τους τοµείς των χρηµατιστηριακών αγορών, καθώς και των υπεράκτιων αγορών, ενώ οι τιµές των µετοχών του χρηµατοπιστωτικού τοµέα των ΗΠΑ σηµείωσαν εντονότερη πτώση (κατά 12% µεταξύ τέλους Μαΐου και 5 Σεπτεµβρίου). Παράλληλα, οι προοπτικές τόσο για τα πράγµατι καταγραφόµενα όσο και για τα αναµενόµενα επιχειρηµατικά κέρδη στις ΗΠΑ παρέµειναν εύρωστες και, σε συνδυασµό µε τις χαµηλότερες αποδόσεις των οµολόγων, συνέβαλαν πιθανώς στη συγκράτηση της συνολικής πτώσης των τιµών των µετοχών στις ΗΠΑ στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου. Τα κέρδη ανά µετοχή των εταιριών που περιλαµβάνονται στο δείκτη Standard and Poor s 500 αυξήθηκαν κατά 11% στη διάρκεια του δωδεκαµήνου έως τον Αύγουστο, δηλ. υποχώρησαν κατά 2 εκατοστιαίες µονάδες σε σύγκριση µε τον ετήσιο ρυθµό ανόδου που παρατηρήθηκε το Μάιο. Οι προσδοκίες των αναλυτών, οι οποίες καταγράφηκαν τον Αύγουστο, αναφορικά µε το ρυθµό αύξησης των κερδών ανά µετοχή στη διάρκεια του προσεχούς δωδεκαµήνου επίσης διαµορφώθηκαν σε 11% (βλ. ιάγραµµα 26). Πρόκειται για αύξηση κατά περίπου δύο εκατοστιαίες µονάδες σε σύγκριση µε το Μάιο, γεγονός που ενδεχοµένως υποδεικνύει ότι οι αναλυτές, την εποχή που συµµετείχαν στην έρευνα, εξακολουθούσαν να δρουν µε βάση την παραδοχή ότι η οικονοµία συνολικά θα αποδειχθεί εύρωστη απέναντι στη χρηµατοπιστωτική αναταραχή. 3 Οι τιµές των µετοχών στη ζώνη του ευρώ ακολούθησαν την τάση που επικράτησε στις παγκόσµιες αγορές και υποχώρησαν σηµαντικά τους τρεις τελευταίους µήνες. Οι τιµές των µετοχών της ζώνης 3 Τα στοιχεία για τα πράγµατι καταγραφόµενα και τα αναµενόµενα κέρδη ανά µετοχή προέρχονται από την Thomson Financial I/B/E/S. Σεπτέµβριος

48 Πίνακας 3 Μεταβολές των τιµών των κλαδικών δεικτών του Dow Jones EURO STOXX (µεταβολές τιµών ως ποσοστά % των τιµών τέλους περιόδου) Μερίδιο κλάδου στη χρηµατιστηριακή αξία (στοιχεία τέλους περιόδου) Μεταβολές τιµών (στοιχεία τέλους περιόδου) β' τρ. γ' τρ. δ' τρ α' τρ β' τρ. Ιούλιος Αύγουστος 31 Μαΐου- 5 Σεπτ. Βασικές ύλες Καταναλωτικές υπηρεσίες Καταναλωτικά αγαθά Πετρέλαιο και φυσικό αέριο 6,9 6,2 12,1 6,6 32,2 2,9 11,8 5,5 6,3 9,4 100,0-1,2-3,0-7,5-3,9-7,1-2,1-5,4-9,7-5,8-2,4-5,6 8,7 7,8 8,8 0,6 10,5-2,2 4,4-0,4 6,0 11,9 7,4 12,4 4,7 7,3 7,8 6,1-0,2 11,7 3,3 11,8 9,4 7,5 10,1 7,5 9,5-2,5 1,9-3,1 7,7-0,3-2,4 2,1 3,4 12,6 0,9 8,8 13,4 1,6-1,5 12,1 13,7 2,4 9,4 6,3-3,0-3,0-2,8-3,2-4,5-1,0-6,4-1,5-1,8-4,5-3,8 1,0-0,5-1,3-3,7-3,2-1,0-2,7 4,7 5,9 3,2-0,9 0,3-8,1-3,8-2,8-11,4-11,7-9,0 5,6-1,4-5,9-6,8 Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Χρηµατοπιστωτικός τοµέας Βιοµηχανία Υπηρεσίες υγείας Τεχνολογία Τηλεπικοινωνίες Κοινή ωφέλεια EURO STOXX του ευρώ υπέστησαν έντονες πιέσεις όταν κατέστη σαφές ότι όχι µόνο οι επενδυτές των ΗΠΑ αλλά και χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα της ζώνης του ευρώ βρέθηκαν σε µεγάλο βαθµό εκτεθειµένα σε επενδύσεις σε αγορές στεγαστικών δανείων χαµηλής εξασφάλισης στις ΗΠΑ. Η γενική αβεβαιότητα και η αποστροφή του κινδύνου που ακολούθησαν ώθησαν τους επενδυτές να απαιτούν υψηλότερα ασφάλιστρα κινδύνου µετοχών για µετοχές της ζώνης του ευρώ. Μέχρι τα µέσα Αυγούστου, ο δείκτης Dow Jones EURO STOXX υποχώρησε κατά 8% περίπου σε σύγκριση µε τα τέλη Μαΐου. Στη συνέχεια, ο δείκτης ανέκαµψε έως ένα βαθµό, παρά το γεγονός ότι η αβεβαιότητα της χρη- µατιστηριακής αγοράς παρέµεινε σε υψηλό επίπεδο. Τα πράγµατι καταγραφόµενα και τα αναµενόµενα κέρδη µεταξύ των εισηγµένων εταιριών στη ζώνη του ευρώ διατηρήθηκαν σε υψηλά επίπεδα, συγκρατώντας την πτώση των τιµών των µετοχών. Τον Αύγουστο τα κέρδη ανά µετοχή των εταιριών που περιλαµβάνονται στο δείκτη Dow Jones EURO STOXX συνέχισαν να αυξάνονται µε ισχυρό ετήσιο ρυθµό (16%, από 18% το Μάιο). Τον Αύγουστο οι αναλυτές ανέµεναν αύξηση των κερδών µε ρυθµό που θα προσέγγιζε το 10% τους προσεχείς 12 µήνες και γύρω στο 8% σε χρονικό ορίζοντα τριών έως πέντε ετών. Και στις δύο περιπτώσεις, τα στοιχεία αυτά υποδηλώνουν οριακή αναθεώρηση προς τα άνω του ρυθµού ανόδου των αναµενόµενων κερδών σε σύγκριση µε την κατάσταση πριν από τρεις µήνες. Αυτό, µε τη σειρά του, υποδεικνύει ότι ανεξαρτήτως της χρηµατοπιστωτικής αναταραχής, οι αναλυτές εξακολουθούν να ανα- µένουν ότι οι εισηγµένες εταιρίες στη ζώνη του ευρώ θα εµφανίσουν συνολικά πολύ ισχυρή άνοδο των κερδών τα προσεχή έτη, η οποία θα υπερβαίνει σηµαντικά τον αναµενόµενο ονοµαστικό ρυθµό αύξησης του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ. Μια τέτοια εξέλιξη µπορεί να αποδοθεί εν µέρει στη συνεχιζόµενη εύρωστη ανάπτυξη της παγκόσµιας οικονοµίας, η οποία τείνει να ευνοεί τις πολυεθνικές εταιρίες (βλ. Πλαίσιο 5). Επιπλέον, η µείωση των αποδόσεων των κρατικών οµολόγων στη ζώνη του ευρώ σε όλες τις διάρκειες, ασκώντας ευνοϊκή επίδραση, συνέβαλε πιθανώς και αυτή στη συγκράτηση της πτώσης των τιµών των µετοχών. Όσον αφορά την εξέλιξη των δεικτών των τιµών των µετοχών ανά τοµέα στη ζώνη του ευρώ, οι περισσότεροι τοµείς της οικονοµίας παρουσίασαν σχετικά έντονη υποχώρηση των τιµών των µετοχών στη διάρκεια της εξεταζόµενης περιόδου (βλ. Πίνακα 3). Μεταξύ των τοµέων που παρουσίασαν επιδόσεις χαµηλότερες από ό,τι ο ευρείας βάσης δείκτης Dow Jones EURO STOXX στη διάρκεια 48 Σεπτέµβριος 2007

49 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις των τελευταίων τριών µηνών ήταν ο χρηµατοπιστωτικός τοµέας και ο τοµέας της υγείας. Και οι δύο αυτοί τοµείς υποχώρησαν κατά 11% περίπου µεταξύ τέλους Μαΐου και αρχών Σεπτεµβρίου. Όπως και στις ΗΠΑ, οι υποτονικές επιδόσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα αντανακλούν το γεγονός ότι η αναταραχή στην αγορά πίστεως άσκησε δυσµενή επίδραση στις αντιλήψεις των συµµετεχόντων για την ευρωστία των χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων της ζώνης του ευρώ, πολλά από τα οποία ανέφεραν µεγάλα χρηµατοδοτικά ανοίγµατα σε περιουσιακά στοιχεία που συνδέονται µε στεγαστικά δάνεια χαµηλής εξασφάλισης στις ΗΠΑ. Πλαίσιο 5 Η ΣΧΕΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΕΡ ΩΝ ΤΩΝ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΣΥΝΟΛΟΥ Μέχρι την πρόσφατη αναταραχή, οι τιµές των µετοχών στις περισσότερες µεγάλες αγορές κινούνταν ανοδικά µετά το κατώτατο σηµείο στο οποίο είχαν διαµορφωθεί το Η κινητήρια δύναµη του θετικού κλίµατος που επικράτησε στις χρηµατιστηριακές αγορές αυτό το διάστηµα ήταν η εξαιρετικά υψηλή κερδοφορία των µεγάλων επιχειρήσεων που περιλαµβάνονται συνήθως στους δείκτες αναφοράς των χρηµατιστηριακών αγορών. Πράγµατι, από το 2003 οι εισηγ- µένες εταιρίες στη ζώνη του ευρώ και τις ΗΠΑ παρουσίασαν κέρδη τα οποία υπερέβησαν κατά πολύ τους ρυθµούς οικονοµικής ανάπτυξης των αντίστοιχων περιοχών, γεγονός που συνδέεται, µεταξύ άλλων, µε τη σηµαντική άνοδο του µεριδίου των κερδών στο ΑΕΠ. εδοµένου ότι τα εταιρικά κέρδη και η συνολική οικονοµική δραστηριότητα θα πρέπει να παρουσιάζουν παρόµοια εξέλιξη σε µακροχρόνιους ορίζοντες, ορισµένοι αναλυτές προειδοποιούν ότι η πρόσφατη διαφοροποίηση αυτών των δύο εξελίξεων µπορεί να µην είναι βιώσιµη. Στο παρόν Πλαίσιο εξετάζεται εµπειρικά η σχέση ανάµεσα στα ονοµαστικά κέρδη των εισηγµένων εταιριών και την ονοµαστική οικονοµική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ και τις ΗΠΑ σε σχετικά µεγάλα χρονικά διαστήµατα. Επιπλέον, σκιαγραφείται το γεγονός ότι οι λογιστικές διαφορές, καθώς και οι δείκτες που σχετίζονται µε κάθε εταιρία, µπορούν να προκαλέσουν βραχυπρόθεσµες και µακροπρόθεσµες αποκλίσεις µεταξύ των δύο δεικτών. Οι πηγές εσόδων των εισηγµένων εταιριών αντικατοπτρίζουν, εώς ένα βαθµό, τη σύνθεση του ΑΕΠ. 1 Πρώτον, η κατανάλωση των νοικοκυριών και του δηµόσιου τοµέα αποτελεί τη βάση του εισοδήµατος για πλήθος επιχειρήσεων. εύτερον, ορισµένα κέρδη των επιχειρήσεων αντανακλούν την παραγωγή και πώληση επενδυτικών αγαθών. 2 Τρίτον, στο πλαίσιο της αυξηµένης παγκοσµιοποίησης και µε βάση το γεγονός ότι οι µεγάλες επιχειρήσεις είναι κυρίως πολυεθνικές εταιρίες, τα εταιρικά κέρδη εξαρτώνται σε πολύ µεγάλο βαθµό από εισοδήµατα που δηµιουργούνται στο εξωτερικό. Αυτά τα εισοδήµατα, µε τη σειρά τους, καταλήγουν τελικά στο ΑΕΠ, µέσω των καθαρών εξαγωγών. Εφόσον λοιπόν υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία µεταξύ των κερδών της χρηµατιστηριακής αγοράς και του ΑΕΠ, θα αναµενόταν λογικά ότι ακολουθούν παρό- µοια εξέλιξη βάσει της τάσης τους µακροπρόθεσµα. Για να εξεταστεί η ισχύς αυτής της σχέσης, στα ιαγράµµατα Α και Β παρουσιάζονται οι ετήσιοι ονοµαστικοί ρυθµοί αύξησης των κερδών και του ΑΕΠ για µεγάλα χρονικά διαστήµατα, στη ζώνη του ευρώ και στις ΗΠΑ. 1 Τα εταιρικά κέρδη µπορούν να µετρηθούν απευθείας από τους Εθνικούς Λογαριασµούς. Το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα αποτελεί την πιο τυπική προσεγγιστική µεταβλητή για τη µέτρηση των απόλυτων κερδών στην οικονοµία. Το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα ορίζεται ως το ΑΕΠ µείον την αποζηµίωση των µισθωτών και τους φόρους (εκτός των επιδοτήσεων) στην παραγωγή. Περισσότερες λεπτοµέρειες περιλαµβάνονται στο άρθρο Μέτρηση και ανάλυση της εξέλιξης των κερδών στη ζώνη του ευρώ, στο τεύχος Ιανουαρίου 2004 του Μηνιαίου ελτίου. 2 Βλ. F. Lequiller and D. Blades: Understanding National Accounts, OECD. Σεπτέµβριος

50 ιάγραµµα A Αύξηση των κερδών και του ονοµαστικού ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ ιάγραµµα B Αύξηση των κερδών και του ονοµαστικού ΑΕΠ στις ΗΠΑ (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, τριµηνιαία στοιχεία) (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, τριµηνιαία στοιχεία) 0 Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Οι σκιασµένες περιοχές αντιπροσωπεύουν υφέσεις σύµφωνα µε τον ορισµό του Κέντρου Ερευνών Οικονοµικής Πολιτικής (CEPR). Πηγές: Γραφείο Οικονοµικών Αναλύσεων, Federal Reserve Bank of St. Louis, αρχική σελίδα του Robert Shiller ( Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα κέρδη από τη βάση δεδοµένων του Robert Shiller χρησιµοποιούνται έως το δ τρίµηνο του. Για το α τρίµηνο του 2007, χρησιµοποιούνται τα κέρδη από το Thomson Financial Datastream. Οι σκιασµένες περιοχές αντιπροσωπεύουν οικονο- µικές υφέσεις σύµφωνα µε τον ορισµό του Εθνικού Γραφείου Οικονοµικών Ερευνών (NBER). Τα διαγράµµατα αποκαλύπτουν τρία ενδιαφέροντα στοιχεία. Πρώτον, όσον αφορά τα εξεταζόµενα δείγµατα, η αύξηση τόσο των ονοµαστικών κερδών όσο και του ΑΕΠ παρουσιάζει διακυµάνσεις γύρω από τις µακροπρόθεσµες τάσεις στις δύο οικονοµίες. 3 εύτερον, τα κέρδη των εισηγµένων εταιριών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη ζώνη του ευρώ παρουσίασαν απότοµη κάµψη στη διάρκεια περιόδων ύφεσης των αντίστοιχων οικονοµιών τους, αν και οι ρυθµοί ανόδου των κερδών εµφανίζουν πολύ πιο ασταθή πορεία σε σύγκριση µε τις διακυµάνσεις των ρυθµών αύξησης του ΑΕΠ. Τρίτον, το µέγεθος των θετικών αποκλίσεων που παρατηρούνται µεταξύ των ρυθ- µών αύξησης των κερδών και του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια δεν είναι ασυνήθιστο, µε βάση τα ιστορικά δεδοµένα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που εξηγούν το γεγονός ότι οι δύο δείκτες µπορούν να αυξάνονται µε διαφορετικούς ρυθµούς για µεγάλα χρονικά διαστήµατα. Πρώτον, η οµάδα των επιχειρήσεων που περιλαµβάνεται στις περισσότερες χρηµατιστηριακές αγορές δεν παραµένει διαχρονικά σταθερή. Υπ αυτή την έννοια, τα κριτήρια που υπερισχύουν για την συµπερίληψη στους χρηµατιστηριακούς δείκτες βασίζονται συνήθως στη χρηµατιστηριακή αξία των επιχειρήσεων (η οποία υπολογίζεται ως οι τιµές των µετοχών των επιχειρήσεων επί τον αριθµό των µετοχών σε κυκλοφορία). Ως εκ τούτου, οι χρηµατιστηριακοί δείκτες διορθώνονται σε τακτική βάση από τους αντίστοιχους φορείς κατάρτισης των δεικτών, έτσι ώστε να περιλαµβάνουν µόνο τις µεγαλύτερες εταιρίες µε βάση τη χρηµατιστηριακή αξία. Ωστόσο, συνέπεια αυτής της τακτικής είναι ότι τα συνο- 3 Μέσοι ρυθµοί αύξησης του ονοµαστικού ΑΕΠ και των κερδών για τη ζώνη του ευρώ την περίοδο του δείγµατος 1974-: 8% και 10%, αντίστοιχα, στις ΗΠΑ την περίοδο του δείγµατος 1948-: 7% και 8,5%, αντίστοιχα. 50 Σεπτέµβριος 2007

51 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα Γ Λόγος λειτουργικών δαπανών προς καθαρές πωλήσεις για τις εισηγµένες επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ (ετήσια στοιχεία) ιάγραµµα Έσοδα των επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ που δηµιουργούνται εκτός Ευρώπης (σε ποσοστά %, ετήσια στοιχεία) Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Οι υπολογισµοί βασίζονται σε σωρευτικές ετήσιες λογιστικές καταστάσεις των εισηγµένων επιχειρήσεων που δεν ανήκουν στο χρηµατοπιστωτικό τοµέα στη ζώνη του ευρώ. Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία για τα λειτουργικά έσοδα για το EURO STOXX ταξινοµούνται σύµφωνα µε τη γεωγραφική κατάτµηση που παρέχεται από το Thomson Financial Datastream. λικά κέρδη που υπολογίζονται για τους χρηµατιστηριακούς δείκτες παρουσιάζουν µια στρέβλωση προς τα πάνω, καθώς περιλαµβάνονται µόνο οι εταιρίες που παρουσίασαν αρκετή επιτυχία ώστε να επιβιώσουν. Αντίθετα, ο δείκτης του ΑΕΠ δεν υφίσταται αυτή τη στρέβλωση επιβίωσης, καθώς αντιπροσωπεύει τις επιδόσεις της οικονοµίας ως σύνολο. εύτερον, τα µέτρα περιορισµού του κόστους, όπως η µείωση των θέσεων απασχόλησης, οι προσπάθειες εξάλειψης της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας και η µείωση των αποθεµάτων, τα οποία ελήφθησαν κατά την αναδιάρθρωση πολλών εταιριών µετά την οικονοµική άνθηση και τη µετέπειτα πτώση στον τοµέα της τεχνολογίας και πληροφορικής στις αρχές της δεκαετίας, διαδραµάτισαν σηµαντικό ρόλο στην πρόσφατη αποσύνδεση της σχέσης µεταξύ των κερδών των εισηγµένων εταιριών και της αύξησης του ΑΕΠ και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Ωστόσο, δεδοµένου ότι τα µέτρα που έχουν εφάπαξ χαρακτήρα τείνουν να ενισχύουν τα κέρδη προσωρινά µόνο, η επίδρασή τους θα πρέπει, από τη φύση της, να είναι βραχύβια. Ο λόγος των λειτουργικών δαπανών προς τις πωλήσεις για τις επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ υποχώρησε µε σχετικά ταχύ ρυθµό το διάστηµα (βλ. ιάγραµµα Γ), γεγονός που υποδηλώνει βελτιωµένη αποδοτικότητα κόστους στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Τρίτον, οι επιχειρήσεις στις περισσότερες ώριµες οικονοµίες απέκτησαν πιο πολυεθνικό προσανατολισµό, γεγονός που καθιστά ασαφή τη σχέση κέρδους-αεπ. Σ αυτό το πλαίσιο, επιση- µαίνεται ότι η µέτρηση του ΑΕΠ ακολουθεί την αρχή των εθνικών λογαριασµών, δηλ. καταγράφει µόνο το λειτουργικό κέρδος των επιχειρήσεων που ασκούν δραστηριότητα εντός της αντίστοιχης οικονοµικής περιοχής και, ως εκ τούτου, δεν περιλαµβάνει το κέρδος των υπεράκτιων θυγατρικών των πολυεθνικών εταιριών. Ωστόσο, εκτιµήσεις για τη γεωγραφική κατανοµή των κερδών από τις µεγαλύτερες εισηγµένες εταιρίες της ζώνης του ευρώ υποδηλώνουν ότι τα κέρδη που δηµιουργούνται στο εξωτερικό αποκτούν όλο και µεγαλύτερη σηµασία τα τελευταία 15 χρόνια περίπου. Έτσι, το τα λειτουργικά έσοδα των µεγαλύτερων εισηγµένων εταιριών της Σεπτέµβριος

52 ζώνης του ευρώ τα οποία δηµιουργήθηκαν εκτός ευρωπαϊκών χωρών προσέγγιζαν το 40% περίπου των συνολικών εσόδων, έναντι 15% στις αρχές της δεκαετίας του 90 (βλ. ιάγραµµα ). Ως εκ τούτου, είναι πιθανό ότι η ιδιαίτερα έντονη δυναµική ανάπτυξης σε ορισµένα µέρη του κόσµου εκτός Ευρώπης (ιδίως στην Ασία εκτός της Ιαπωνίας και στη Λατινική Αµερική) συνέβαλε στον υψηλότερο ρυθµό αύξησης των κερδών των εισηγµένων επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ, αλλά όχι στην αύξηση του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ. 4 Εν συνόψει, οι ρυθµοί αύξησης των σωρευτικών κερδών των εισηγµένων επιχειρήσεων και οι ρυθµοί αύξησης του ΑΕΠ εµφανίζουν παρόµοιες τάσεις σε πιο µακρούς ορίζοντες. Καθώς οι κύκλοι αύξησης των κερδών εµφανίζουν συχνά πολύ µεγαλύτερο εύρος από ό,τι οι κύκλοι αύξησης του ΑΕΠ, το µέγεθος των αποκλίσεων υπέρ της αύξησης των κερδών που παρατηρείται τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη ζώνη του ευρώ δεν θεωρείται ασυνήθιστο. Ειδικότερα για τη ζώνη του ευρώ, παρόλο που ο ρυθµός ανόδου των κερδών ενδέχεται να επιβραδυνθεί σε σχέση µε τους υψηλούς διψήφιους ρυθµούς που παρουσιάζει τα τελευταία έτη, τα κέρδη και πάλι θα αυξάνονται ταχύτερα από ό,τι το ΑΕΠ, τουλάχιστον βραχυπρόθεσµα, ιδίως λόγω του έντονου ρυθµού ανόδου των εσόδων από υπεράκτιες θυγατρικές εταιριών, στο πλαίσιο της εύρωστης οικονοµικής ανάπτυξης παγκοσµίως. 4 Οµοίως, οι υπολογισµοί του Ιδρύµατος Bruegel υποδηλώνουν ότι οι αγορές των χωρών προέλευσης των 100 µεγαλύτερων εισηγµένων εταιριών της Ευρώπης είναι όλο και περισσότερο η Ευρώπη ως σύνολο και όχι κάποια συγκεκριµένη ευρωπαϊκή χώρα. Το µερίδιο (σε σχέση µε τα συνολικά έσοδα) των εσόδων των εταιριών από την περιοχή όπου βρίσκεται η έδρα τους υποχώρησε από 50% περίπου το 1997 σε 37% περίπου το. Βλ. έγγραφο πολιτικής Ιδρύµατος Bruegel µε τίτλο Farewell national champions, τεύχος / ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΝ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Το β τρίµηνο του 2007 οι συνθήκες χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ παρέµειναν ευνοϊκές και η κερδοφορία συνέχισε να είναι έντονη. Η εκτεταµένη προσφυγή των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων στη χρηµατοδότηση µέσω χρέους συνεχίστηκε, παρά την αύξηση του πραγµατικού κόστους της εξωτερικής χρηµατοδότησης, κυρίως µε µορφή δανείων από ΝΧΙ. Ως εκ τούτου, σε αυτόν τον τοµέα ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ αυξήθηκε περαιτέρω κατά την υπό εξέταση περίοδο. Επί του παρόντος δεν µπορεί να προσδιοριστεί µε ακρίβεια ο βαθµός στον οποίο οι πρόσφατες εξελίξεις στις χρηµατοπιστωτικές αγορές µπορεί να ασκήσουν διαρκή επίδραση στις συνθήκες χρηµατοδότησης του επιχειρηµατικού τοµέα της ζώνης του ευρώ την προσεχή περίοδο. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ Το πραγµατικό κόστος της εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ όπως υπολογίζεται µε τη στάθµιση του κόστους διαφόρων πηγών χρηµατοδότησης βάσει των αντίστοιχων υπολοίπων (διορθωµένων ως προς την επίδραση των διαφορών αποτίµησης) αυξήθηκε σταδιακά το β τρίµηνο του 2007 (βλ. ιάγραµµα 27), αλλά παρέµεινε κάτω από τα επίπεδα που είχαν παρατηρηθεί κατά την προηγούµενη ανάκαµψη. 4 Το πραγµατικό κόστος των τραπεζικών χορηγήσεων συνέχισε να αυξάνεται, εξέλιξη που είναι συµβατή µε την άνοδο των επιτοκίων της αγοράς και την αύξηση του κόστους χρηµατοδότησης µέσω της αγοράς. Το β τρίµηνο αυξήθηκε το πραγµατικό κόστος των εισηγµένων µετοχών για τις µη χρηµατοπι- 4 Για λεπτοµερή περιγραφή του τρόπου µε τον οποίο υπολογίζεται το πραγµατικό κόστος της εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ βλ. το Πλαίσιο 4 του τεύχους Μαΐου του Μηνιαίου ελτίου. 52 Σεπτέµβριος 2007

53 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις στωτικές επιχειρήσεις, γεγονός που αντανακλά σε µεγάλο βαθµό την πτώση των τιµών των µετοχών την ίδια περίοδο. Πιο πρόσφατα, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, οι κινήσεις της χρηµατοπιστωτικής αγοράς συνδέονταν και µε την αύξηση του κόστους χρηµατοδότησης µέσω της αγοράς, παρά τη µείωση των µακροπρόθεσµων επιτοκίων. Συνολικά, µέχρι τώρα οι πρόσφατες αναταραχές στις πιστωτικές αγορές έχουν ενισχύσει την τάση προς αυστηρότερους όρους χρη- µατοδότησης που ξεκίνησε το εκέµβριο του. ιάγραµµα 27 Πραγµατικό κόστος εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ (ποσοστά % ετησίως) Πηγές:, Thomson Financial Datastream, Merrill Lynch και προβλέψεις της Consensus Economics. Σηµείωση: Το πραγµατικό κόστος της εξωτερικής χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων υπολογίζεται ως ο σταθµικός µέσος όρος του κόστους του τραπεζικού δανεισµού, του κόστους των χρεογράφων και του κόστους των µετοχών, βάσει των αντίστοιχων υφιστάµενων υπολοίπων, αποπληθωρισµένων µε τις προσδοκίες για τον πληθωρισµό (βλ. Πλαίσιο 4 του τεύχους Μαρτίου του Μηνιαίου ελτίου). Η εισαγωγή των εναρµονισµένων επιτοκίων χορηγήσεων των ΝΧΙ στις αρχές του 2003 επέφερε διακοπή της στατιστικής σειράς. Σε συνέχεια της τάσης που παρατηρήθηκε τα προηγούµενα τρίµηνα, το πραγµατικό κόστος των τραπεζικών χορηγήσεων αυξήθηκε περαιτέρω το β τρίµηνο του Η παρατηρηθείσα άνοδος των τραπεζικών επιτοκίων ήταν συνολικά κάπως χαµηλότερη από τα επίπεδα στα οποία κινήθηκαν τα επιτόκια της αγοράς για τις αντίστοιχες περιόδους σταθερού επιτοκίου, γεγονός που αντανακλά την πρόσφατη εξέλιξη της κλίσης της καµπύλης αποδόσεων (βλ. επίσης Ενότητα 2.4). Ειδικότερα, τα βραχυπρόθεσµα επιτόκια των δανείων των ΝΧΙ (µε κυµαινόµενο επιτόκιο και αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου έως ενός έτους) προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξήθηκαν κατά 20 µονάδες βάσης από το Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2007, δηλ. λίγο λιγότερο από ό,τι τα επιτόκια της αγοράς χρήµατος την ίδια περίοδο (βλ. Πίνακα 4). Από το Σεπτέµβριο του, όταν τα επιτόκια της αγοράς χρήµατος άρχισαν να σηµειώνουν άνοδο, τα βραχυπρόθεσµα επιτόκια χορηγήσεων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξήθηκαν κατά 170 έως 190 µονάδες βάσης, εξέλιξη που συµβαδίζει σε γενικές γραµµές µε την άνοδο κατά 200 µονάδες βάσης του αντίστοιχου τριµηνιαίου επιτοκίου της αγοράς. Αντίθετα, το β τρίµηνο του 2007 τα µακροπρόθεσµα επιτόκια χορηγήσεων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις αυξήθηκαν κατά µονάδες βάσης, ενώ τα αντίστοιχα µακροπρόθεσµα επιτόκια της αγοράς αυξήθηκαν κατά 63 µονάδες βάσης. Από το Σεπτέµβριο του έως τον Ιούνιο του 2007 τα επιτόκια των δανείων των ΝΧΙ προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις µε σταθερό επιτόκιο άνω των πέντε ετών αυξήθηκαν κατά 90 έως 130 µονάδες βάσης, έναντι ανόδου κατά 150 µονάδες βάσης της απόδοσης των πενταετών κρατικών οµολόγων. Συνολικά, οι διαφορές αποδόσεων των βραχυπρόθεσµων δανείων προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις πρώτα µειώθηκαν και στη συνέχεια αυξήθηκαν κατά τι το β τρίµηνο του 2007, ενώ στο τέλος της υπό εξέταση περιόδου διαµορφώθηκαν στο ίδιο περίπου επίπεδο µε το τέλος Μαρτίου του Οι διαφορές αποδόσεων των µακροπρόθεσµων δανείων παρέµειναν λίγο χαµηλότερα από τα επίπεδα του προηγούµενου τριµήνου. Αν και υπάρχουν ενδείξεις ατελούς και µε χρονική υστέρηση µετακύλισης των µεταβολών των επιτοκίων της αγοράς στα επιτόκια χορηγήσεων µε µεγαλύτερες διάρκειες, η προσαρµογή των τραπεζικών επιτοκίων κατά την τρέχουσα περίοδο προοδευτικής άρσης των χαλαρών νοµισµατικών συνθηκών φαίνεται σε γενικές γραµµές παρόµοια µε τις αντίστοιχες προσαρµογές που είχαν παρατηρηθεί παλαιότερα. Σεπτέµβριος

54 Πίνακας 4 Επιτόκια ΝΧΙ για νέα δάνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις (ποσοστά % ετησίως, µονάδες βάσης, διορθωµένα βάσει συντελεστή στάθµισης 1) ) Μεταβολή σε µονάδες βάσης έως τον Ιούλιο του ) β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ Ιούν Ιούλ Ιαν Απρ Ιούν. Επιτόκια χορηγήσεων των ΝΧΙ Υπεραναλήψεις µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων άνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις ύψους έως 1 εκατ. ευρώ µε κυµαινόµενο επιτόκιο και µε σταθερό επιτόκιο έως 1 έτος µε σταθερό επιτόκιο άνω των 5 ετών άνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ µε κυµαινόµενο επιτόκιο και µε σταθερό επιτόκιο έως 1 έτος µε σταθερό επιτόκιο άνω των 5 ετών Υπόµνηση Επιτόκιο 3 µηνών της αγοράς χρήµατος Αποδόσεις διετούς κρατικού οµολόγου Αποδόσεις πενταετούς κρατικού οµολόγου 5,52 5,76 5,90 6,12 6,18 6, ,58 4,91 5,16 5,37 5,53 5, ,45 4,60 4,65 4,86 5,00 5, ,85 4,23 4,46 4,70 4,88 4, ,48 4,46 4,71 4,88 5,17 5, ,10 3,50 3,75 3,98 4,15 4, ,58 3,69 3,94 4,11 4,45 4, ,84 3,77 4,02 4,15 4,57 4, Πηγή:. 1) Για την περίοδο από το εκέµβριο του 2003 και εξής, τα σταθµισµένα επιτόκια των ΝΧΙ υπολογίζονται µε συντελεστές στάθµισης κατά χώρα, µε βάση τον κινητό µέσο όρο 12 µηνών του όγκου των νέων εργασιών. Για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεµβρίου 2003, οι σταθ- µίσεις βασίζονται στο µέσο όρο του όγκου των νέων εργασιών το Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στο Πλαίσιο Ανάλυση των επιτοκίων των ΝΧΙ σε επίπεδο ζώνης ευρώ στο τεύχος Αυγούστου 2004 του Μηνιαίου ελτίου της. 2) Το άθροισµα των επιµέρους στοιχείων ενδέχεται να µη συµφωνεί µε το σύνολο λόγω στρογγυλοποιήσεων. Λόγω των πρόσφατων εξελίξεων στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, αλλά και σύµφωνα µε µια γενική επανεκτίµηση των κινδύνων, δεν µπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόµενο αρνητικής επίδρασης στους όρους των τραπεζικών χορηγήσεων και την πρόσβαση του ιδιωτικού µη χρηµατοπιστωτικού τοµέα στις πιστώσεις βραχυµεσοπρόθεσµα. Σύµφωνα µε προκαταρκτικά στοιχεία της Dealogic Loanware για την αγορά, τα περιθώρια των κοινοπρακτικών δανείων αυξήθηκαν σηµαντικά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2007 και διαµορφώθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας διετίας, ενώ ο αριθµός των συναλλαγών επί κοινοπρακτικών δανείων οι οποίες ολοκληρώθηκαν µειώθηκε αισθητά τον Αύγουστο, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι τράπεζες µπορεί να ακολουθήσουν πιο περιοριστική πολιτική όσον αφορά την τιµολόγηση και, ιδίως, τη χορήγηση δανείων. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της έρευνας για τις τραπεζικές χορηγήσεις του Ιουλίου του 2007, η οποία καλύπτει το β τρίµηνο του 2007, δηλ. πριν από την εκδήλωση των διαταραχών στη χρηµατοπιστωτική αγορά, οι τράπεζες συνέχισαν να καταδεικνύουν συνολικά χαλάρωση των πιστοδοτικών κριτηρίων. Ωστόσο, οι προσδοκίες για το γ τρίµηνο του 2007 ήδη υποδηλώνουν ότι οι τράπεζες πιθανόν να υιοθετήσουν αυστηρότερα πιστοδοτικά κριτήρια, κάτι που αντανακλά την εκδήλωση ανησυχιών για τις συνθήκες στις αγορές πιστώσεων διεθνώς τη δεδοµένη περίοδο. Όσον αφορά τις εξελίξεις της χρηµατοδότησης µέσω της αγοράς, το πραγµατικό κόστος της χρη- µατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων µέσω της αγοράς συνέχισε να αυξάνεται το β τρίµηνο του 2007 και διαµορφώθηκε σε επίπεδα πρωτοφανή από τις αρχές του Παράλληλα, οι διαφορές αποδόσεων των εταιρικών οµολόγων παρέµειναν σε γενικές γραµµές αµετάβλητες το β τρίµηνο συνολικά (βλ. ιάγραµµα 28). Καθώς η χρηµατοπιστωτική αναταραχή επεκτάθηκε σε περισσότερους επιµέρους τοµείς, διευρύνθηκαν τα πιστωτικά περιθώρια σε αρκετά χρη- µατοδοτικά µέσα, ιδίως στους τίτλους που εκδόθηκαν από φορείς χρηµατοπιστωτικής διαµεσο- 54 Σεπτέµβριος 2007

55 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις λάβησης και στις εταιρικές πιστώσεις χαµηλότερης διαβάθµισης τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2007, αλλά παρέµειναν αρκετά χαµηλότερα από τα ανώτατα επίπεδα που είχαν παρατηρηθεί τα προηγούµενα έτη, ιδίως το ιάγραµµα 28 ιαφορές αποδόσεων οµολόγων των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (µονάδες βάσης, µηνιαίοι µέσοι όροι) Το πραγµατικό κόστος των µετοχών για τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις µειώθηκε στις αρχές του β τριµήνου του 2007, αλλά αυξήθηκε τον Ιούνιο και συνέχισε την ανοδική του πορεία τον Ιούλιο και τον Αύγουστο ώσπου διαµορφώθηκε σε ένα επίπεδο αντίστοιχο µε εκείνο που είχε σηµειωθεί στο τέλος του γ τριµήνου του. Αυτές οι εξελίξεις αντανακλούν σε µεγάλο βαθµό µεταβολές των τιµών των µετοχών, σε συνδυασµό µε την αυξανόµενη τεκµαρτή µεταβλητότητα των τιµών εκείνη την περίοδο. Ως εκ τούτου, αν και το πραγµατικό κόστος των µετοχών παρέµεινε σηµαντικά µεγαλύτερο από το πραγµατικό κόστος της χρηµατοδότησης µέσω χρέους, η µεταξύ τους διαφορά µειώθηκε ελαφρά κατά την υπό εξέταση περίοδο. ΡΟΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ Σύµφωνα µε τα συγκεντρωτικά στοιχεία της λογιστικής κατάστασης των εισηγµένων µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ, η κερδοφορία των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων στη ζώνη του ευρώ µετρούµενη Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Οι διαφορές αποδόσεων των οµολόγων των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων υπολογίζονται έναντι των αποδόσεων των κρατικών οµολόγων κατηγορίας ΑΑΑ. σε όρους καθαρών εσόδων σε σχέση µε τις καθαρές πωλήσεις συνέχισε να αυξάνεται το β τρί- µηνο του Αυτή η συνολική αύξηση αντανακλά την έντονη κερδοφορία στον τοµέα της µεταποίησης, καθώς και την απότοµη άνοδο στους τοµείς των µεταφορών και των επικοινωνιών, ενώ ο λόγος των κερδών στον τοµέα των κατασκευών ανέκαµψε µετά τη µείωση που είχε παρατηρηθεί το α τρίµηνο. Οι λόγοι των κερδών στους τοµείς του λιανικού και του χονδρικού εµπορίου παρέ- µειναν χαµηλότερα του µέσου όρου των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων ως σύνολο (βλ. ιάγραµµα 29). Οι βασισµένοι στη χρηµατιστηριακή αγορά δείκτες κερδοφορίας, όπως η πράγµατι καταγραφό- µενη και η αναµενόµενη αύξηση των εταιρικών κερδών ανά µετοχή, οι οποίοι περιλαµβάνουν στοιχεία µέχρι τον Αύγουστο του 2007, υποδηλώνουν ότι η αύξηση της κερδοφορίας των µεγάλων εισηγ- µένων εταιριών ήταν σχετικά ανθεκτική στις πρόσφατες διαταραχές στα χρηµατιστήρια (βλ. ιάγραµµα 26). Τα κέρδη ανά µετοχή παρέµειναν σε γενικές γραµµές αµετάβλητα σε υψηλά επίπεδα το β τρίµηνο του 2007 και, µετά τη µείωση που κατέγραψαν τον Ιούλιο, ανέκαµψαν και πάλι στο τέλος Αυγούστου. Πιο µακροπρόθεσµα η αύξηση της κερδοφορίας αναµένεται να µειωθεί ελαφρά, εξέλιξη που υποδηλώνει κάποια εξοµάλυνση µετά τις ιδιαίτερα υψηλές επιδόσεις που καταγράφηκαν τα τελευταία χρόνια. Εκτός από την άντληση άφθονων εσωτερικών κεφαλαίων, οι µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις συνέχισαν να βασίζονται σε πολύ µεγάλο βαθµό στη συνολική εξωτερική χρηµατοδότηση το β τρί- Σεπτέµβριος

56 ιάγραµµα 29 Λόγος κερδών εισηγµένων µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ (λόγος καθαρών εσόδων προς καθαρές πωλήσεις, τριµηνιαία στοιχεία) ιάγραµµα 30 Ανάλυση του πραγµατικού ετήσιου ρυθµού αύξησης της χρηµατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγές: Thomson Datastream και υπολογισµοί της. Πηγή:. Σηµείωση: Ως πραγµατικός ετήσιος ρυθµός αύξησης νοείται η διαφορά µεταξύ του ετήσιου ρυθµού αύξησης και του αποπληθωριστή του ΑΕΠ. µηνο του 2007 (βλ. ιάγραµµα 30). Ο πραγµατικός ετήσιος ρυθµός αύξησης της εξωτερικής χρη- µατοδότησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων ανήλθε σε 4,8%, από 4,1% το β τρίµηνο του Αυτή η εξέλιξη οφείλεται πρωτίστως στην επιτάχυνση του ρυθµού αύξησης των δανείων των ΝΧΙ, ενώ η συµβολή των χρεογράφων και των εισηγµένων µετοχών που εκδόθηκαν από µη χρη- µατοπιστωτικές επιχειρήσεις παρέµεινε συγκρατηµένη, αν και αυξήθηκε ελαφρά. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις επιταχύνθηκε εκ νέου και διαµορφώθηκε σε 13,3% στο τέλος του β τριµήνου του 2007 (βλ. Πίνακα 5), ενώ συνέχισε να αυξάνεται και τον Ιούλιο διαµορφώθηκε σε 13,6%, δηλ. στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο του Αυτή η εξέλιξη αντανακλά την επιτάχυνση του ετήσιου ρυθµού αύξησης των βραχυπρόθεσµων και των µεσοπρόθεσµων δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. Ειδικότερα, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των βραχυπρόθεσµων δανείων επιταχύνθηκε το β τρίµηνο του 2007 (σε σχέση µε το προηγούµενο τρίµηνο) και διαµορφώθηκε σε 11,3% τον Ιούνιο του 2007 και σε 11,5% τον Ιούλιο, ενώ ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των µακροπρόθεσµων δανείων των ΝΧΙ (διάρκειας άνω των πέντε ετών) παρέµεινε αµετάβλητος (12,1%) το β τρίµηνο του 2007 και επιταχύνθηκε σε 12,8% τον Ιούλιο. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των χρεογράφων που εκδόθηκαν από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις, ο οποίος παρέµεινε περισσότερο συγκρατηµένος από ό,τι ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των δανείων, επιταχύνθηκε το β τρίµηνο και διαµορφώθηκε σε 8,8% τον Ιούνιο του 2007, έναντι 6,5% το Μάρτιο του Αυτή η έντονη άνοδος αντανακλά κυρίως την έκδοση βραχυπρόθεσµων χρεογράφων, ο ρυθµός αύξησης των οποίων υπερδιπλασιάστηκε µεταξύ του α και του β τριµήνου του 2007, σε συνδυασµό µε τον εύρωστο ρυθµό αύξησης της έκδοσης µακροπρόθεσµων χρεογράφων, ιδίως χρεογράφων κυµαινόµενου επιτοκίου. Το β τρίµηνο του 2007 ο ρυθµός αύξησης των χρεογράφων που εκδόθηκαν από µη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα, συµπεριλαµβανοµένων των φορέων ειδικού σκοπού, παρέµεινε έντονος και διαµορφώθηκε σε 27,4% τον 56 Σεπτέµβριος 2007

57 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις Πίνακας 5 Χρηµατοδότηση µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (εκατοστιαίες µεταβολές, τέλος τριµήνου) β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ β τρ Ιούλ άνεια ΝΧΙ 11,4 12,8 13,1 12,6 13,3 13,6 έως ενός έτους 8,0 10,3 9,7 9,9 11,3 11,5 άνω του ενός και έως 5 έτη 17,4 20,4 20,8 18,7 19,8 19,3 άνω των 5 ετών 11,4 11,6 12,5 12,1 12,1 12,8 Εκδοθέντα χρεόγραφα 4,5 4,3 6,0 6,5 8,8 - βραχυπρόθεσµα -4,5-3,3 3,7 7,9 18,6 - µακροπρόθεσµα, εκ των οποίων: 1) 6,4 5,7 6,4 6,2 7,0 - σταθερού επιτοκίου 1,3 1,5 3,1 4,3 5,0 - κυµαινόµενου επιτοκίου 30,9 27,9 25,3 20,3 18,8 - Εισηγµένες µετοχές 1,0 1,0 0,8 0,9 1,3 - Υπόµνηση 2) Συνολική χρηµατοδότηση 6,4 6,1 6,4 5,1 3,2 - άνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις 10,2 10,7 10,9 8,3 4,8 - Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών 3) 4,0 3,9 3,9 2,9 2,0 - Πηγές:, Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία του πίνακα αυτού (εξαιρουµένης της υπόµνησης) προέρχονται από τις νοµισµατικές και τραπεζικές στατιστικές και τις στατιστικές για την έκδοση τίτλων. Μικρές διαφορές µε τα στοιχεία των λογιστικών καταστάσεων οφείλονται κυρίως σε διαφορές των µεθόδων αποτίµησης. 1) Το άθροισµα των χρεογράφων σταθερού και των χρεογράφων κυµαινόµενου επιτοκίου µπορεί να µη συµφωνεί µε το σύνολο των µακροπρόθεσµων χρεογράφων, επειδή τα µακροπρόθεσµα χρεόγραφα µε µηδενικό τοκοµερίδιο, τα οποία ενσωµατώνουν επιδράσεις λόγω αποτίµησης, δεν εµφανίζονται χωριστά στον πίνακα. 2) Τα στοιχεία προέρχονται από τους τριµηνιαίους λογαριασµούς του τοµέα για την Ευρώπη. Η συνολική χρηµατοδότηση των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων περιλαµβάνει δάνεια, εκδοθέντα χρεόγραφα, µετοχές και λοιπές συµµετοχές, τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών, λοιπούς πληρωτέους λογαριασµούς και χρηµατοοικονοµικά παράγωγα. Τα δάνεια προς τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις αποτελούνται από τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί από τα ΝΧΙ και τις λοιπές χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. Τα στοιχεία για το τελευταίο τρίµηνο υπολογίζονται κατ εκτίµηση βάσει νοµισµατικών και τραπεζικών στατιστικών στοιχείων και στατιστικών στοιχείων για την έκδοση τίτλων. 3) Περιλαµβάνονται τα αποθεµατικά των ταµείων συντάξεων. Ιούνιο, έναντι 29,7% το Μάρτιο. Αυτή η εκδοτική δραστηριότητα µπορεί να συνδέεται εν µέρει µε εταιρίες χρηµατοδότησης που συστήθηκαν απευθείας από µεγάλες µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. Κυρίως, ωστόσο, συνδέεται µε τις δραστηριότητες τιτλοποίησης των τραπεζών και των ιδιωτικών επιχειρηµατικών κεφαλαίων (private equity funds) και τις πράξεις εκτός ισολογισµού των τραπεζών. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των εισηγµένων µετοχών που εκδόθηκαν από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις επιταχύνθηκε ελαφρά σε 1,3% στο τέλος του β τριµήνου του 2007, λόγω των αυξηµένων ακαθάριστων εκδόσεων. Η συνεχιζόµενη υποτονική έκδοση µετοχών πιθανόν οφείλεται στο ακόµη υψηλό κόστος έκδοσης, καθώς και στο υψηλό επίπεδο της επαναγοράς µετοχών, την έντονη εταιρική κερδοφορία και το µεγάλο αριθµό ιδιωτικοποιήσεων εταιριών, ιδίως µέσω εξαγοράς χρηµατοδοτούµενης µε δανεισµό. Σύµφωνα µε διαθέσιµα τριµηνιαία στοιχεία για τη ζώνη του ευρώ, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των µη εισηγµένων µετοχών (που αντιπροσωπεύουν λίγο περισσότερο από το 60% του συνόλου των µετοχών, εκτός των αµοιβαίων κεφαλαίων) ήταν 2,5% το α τρίµηνο του Η υψηλή εταιρική κερδοφορία και ο ισχυρός ρυθµός αύξησης των δανείων που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια έχουν παράσχει στις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ πλη- Σεπτέµβριος

58 ιάγραµµα 31 Αύξηση δανείων και παράγοντες που συµβάλλουν στη ζήτηση δανείων από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, καθαρά ποσοστά %) ιάγραµµα 32 Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγή:. Σηµείωση: Τα καθαρά ποσοστά αναφέρονται στη διαφορά µεταξύ του ποσοστού των τραπεζών που δηλώνουν ότι ο εν λόγω παράγοντας συνέβαλε σε αύξηση της ζήτησης και του ποσοστού εκείνων που δηλώνουν ότι συνέβαλε σε µείωση. Βλ. επίσης την έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις του Ιουλίου του Πηγή:. 1) Περιλαµβάνονται τα δάνεια, οι λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και τα χρηµατοπιστωτικά παράγωγα θώρα κεφαλαίων προς διοχέτευση τόσο σε χρηµατοπιστωτικές όσο και σε µη χρηµατοπιστωτικές δραστηριότητες. Στην έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις του Ιουλίου του 2007 οι τράπεζες ανέφεραν ότι η ζήτηση για δάνεια προς επιχειρήσεις πράγµατι στηριζόταν ολοένα και περισσότερο σε δραστηριότητες Σ&Ε και εταιρικής αναδιάρθρωσης, καθώς και στην ανάγκη χρηµατοδότησης πάγιων επενδύσεων, αποθεµάτων και κεφαλαίων κίνησης (βλ. ιάγραµµα 31). Επιπλέον, σύµφωνα µε τα νέα διαθέσιµα ενοποιηµένα τριµηνιαία στοιχεία για τη ζώνη του ευρώ, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων στη ζώνη του ευρώ παρέµεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητος (6,4%) το α τρίµηνο του 2007 (βλ. ιάγραµµα 32 και Ενότητα 2.2), αν και σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Το α τρίµηνο του 2007 οι κύριοι προωθητικοί παράγοντες των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων ήταν οι επενδύσεις σε µετοχές και άλλους τίτλους, οι επενδύσεις σε δάνεια (συµπεριλαµβανοµένων των δανείων µεταξύ εταιριών) και άλλους εισπρακτέους λογαριασµούς, καθώς και οι επενδύσεις σε νόµισµα και καταθέσεις. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ Η µεγάλη προσφυγή των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ στη χρηµατοδότηση µέσω χρέους οδήγησε σε περαιτέρω αύξηση του λόγου του συνολικού χρέους του τοµέα προς το ΑΕΠ, ο οποίος σύµφωνα µε διαθέσιµα τριµηνιαία στοιχεία για τη ζώνη του ευρώ διαµορφώθηκε σε 68% το β τρίµηνο του 2007 (βλ. ιάγραµµα 33). Μετά από µια περίοδο προσαρµογής, από τα µέσα του οι λόγοι του χρέους των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων είναι υψηλότεροι από εκείνους που καταγράφονταν κατά την προηγούµενη κορύφωση στα µέσα του 2003, που είχε ακολουθήσει την απότοµη αύξηση του χρέους κατά το δεύτερο ήµισυ της δεκαετίας του Το χρέος επίσης αυξήθηκε ως ποσοστό του ακαθάριστου λειτουργικού πλεονάσµατος το β τρίµηνο του Αυτοί οι αυξανόµενοι λόγοι οδήγησαν σε σηµαντική άνοδο της επιβάρυνσης των µη χρηµατοπι- 58 Σεπτέµβριος 2007

59 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις στωτικών επιχειρήσεων για πληρωµές τόκων το και στις αρχές του 2007, αντανακλώντας τόσο την άνοδο των επιτοκίων όσο και τον ισχυρό ρυθµό αύξησης των δανείων. Ωστόσο, το χρηµατοδοτικό κενό των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (ουσιαστικά το ισοζύγιο µεταξύ ακαθάριστων αποταµιεύσεων και ακαθάριστων επενδύσεων κεφαλαίου) παρέµεινε σε σχετικώς χαµηλά επίπεδα το α τρίµηνο του ιάγραµµα 33 Λόγος χρέους του τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (ποσοστά %) Ο λόγος του χρέους προς το ενεργητικό ακολουθεί καθοδική πορεία από το 2002, γεγονός που αντανακλά σε µεγάλο βαθµό τη σηµαντική συσσώρευση χρηµατοοικονοµικών στοιχείων από τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις, αλλά και την αύξηση της αξίας των στοιχείων αυτών λόγω ευνοϊκών εξελίξεων στη χρηµατοπιστωτική αγορά (βλ. επίσης Πλαίσιο 6 µε τίτλο Πρόσφατες εξελίξεις του λόγου δανειακής εξάρτησης των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων ). Πηγές:, Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµειώσεις: Τα στοιχεία για το χρέος προέρχονται από τις στατιστικές των τριµηνιαίων ισοζυγίων των επιχειρήσεων του τοµέα και περιλαµβάνουν δάνεια, εκδοθέντα χρεόγραφα και αποθε- µατικά ταµείων συντάξεων. Τα στοιχεία του τελευταίου τριµήνου αποτελούν εκτιµήσεις. Συνολικά, ο υψηλός ρυθµός αύξησης της χρη- µατοδότησης µέσω χρέους των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, ιδίως µέσω δανείων των ΝΧΙ, υποδηλώνει ότι µέχρι πρότινος οι επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ εξακολουθούσαν να έχουν σχετικά εύκολη πρόσβαση σε χρηµατοδότηση. Παρά την πρόσφατη ανάκαµψη των λόγων του χρέους και των καθαρών πληρωµών για τόκους, η επίδραση των πρόσφατων διαταραχών στη χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ µπορεί να είναι περιορισµένη σε ένα περιβάλλον υψηλής κερδοφορίας και ευνοϊκών συνθηκών χρη- µατοδότησης. Ωστόσο, είναι ακόµη νωρίς για να εκτιµηθεί αν η συµπεριφορά των τραπεζών όσον αφορά τις χορηγήσεις θα επηρεαστεί από τις πρόσφατες εξελίξεις. Πλαίσιο 6 ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗ- ΣΕΩΝ Τα τελευταία χρόνια, οι δείκτες του χρέους, όπως ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ ή οι λόγοι του χρέους προς το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα (βλ. ιάγραµµα 33 στο κυρίως κεί- µενο), των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ εµφανίζουν ανοδική τάση, γεγονός που υποδηλώνει αύξηση του χρέους. Στο παρόν Πλαίσιο εξετάζεται κατά πόσον η αύξηση αυτών των λόγων συνοδεύθηκε από παράλληλη αύξηση του ενεργητικού των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων, που µπορεί να υποδηλώνει ότι η συσσώρευση του χρέους συνοδεύθηκε από µεγαλύτερες επενδύσεις ή/και ευνοϊκότερες αποτιµήσεις των ισολογισµών των εταιριών. Για το σύνολο του τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, τα µόνα διαθέσιµα στοιχεία για το ενεργητικό αφορούν τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία, όπως αυτά εµφανίζονται στους Σεπτέµβριος

60 ιάγραµµα Α Λόγοι του χρέους των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων (ποσοστά %) ιάγραµµα Β Αύξηση χρέους, χρηµατοοικονοµικών στοιχείων και ακαθάριστου λειτουργικού πλεονάσµατος (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγές: Λογαριασµοί Ζώνης Ευρώ και υπολογισµοί της. Πηγές: Λογαριασµοί Ζώνης Ευρώ και υπολογισµοί της. Λογαριασµούς της Ζώνης του Ευρώ. 1 Ενώ ο λόγος του χρέους προς το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα παρέµεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητος το 2003 και το 2004 και ανέκαµψε σηµαντικά τα επόµενα δύο έτη, ο λόγος του χρέους προς τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ακολουθεί καθοδική πορεία από το 2002 (βλ. ιάγραµµα Α). Αυτό έρχεται σε αντίθεση µε τις εξελίξεις που είχαν παρατηρηθεί στις αρχές της δεκαετίας, όταν οι δύο λόγοι ακολουθούσαν σε γενικές γραµ- µές παράλληλη πορεία. Είναι σαφές ότι η διαφορετική συµπεριφορά που παρατηρείται τελευταία στους δύο λόγους είναι αποτέλεσµα της διαφορετικής εξέλιξης αφενός της αύξησης των κερδών και αφετέρου των χρη- µατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού. Από το 2003 ο ρυθµός αύξησης των χρηµατοοικονο- µικών στοιχείων ενεργητικού είναι αισθητά υψηλότερος από το ρυθµό αύξησης των κερδών (βλ. ιάγραµµα Β), ενώ οι µεγαλύτερες διαφορές καταγράφηκαν το και το. Όσον αφορά το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (δηλ. συµπεριλαµβανοµένων των κεφαλαιακών αποθεµάτων και των λοιπών περιουσιακών στοιχείων ενεργητικού, όπως η υπεραξία), η αξία των περιουσιακών στοιχείων αναµένεται ότι θα αυξάνεται παράλληλα µε τα κέρδη µακροπρόθεσµα, καθώς η αξία των περιουσιακών στοιχείων θα πρέπει να είναι ίση µε την προεξοφληµένη αξία των µελλοντικών κερδών. Ως εκ τούτου, ανα- µένεται παράλληλη πορεία του λόγου του χρέους προς τα περιουσιακά στοιχεία και του λόγου του χρέους προς τα κέρδη µακροπρόθεσµα. Επιπλέον, αν υποθέσουµε ότι, µακροπρόθεσµα, το µερίδιο των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων στον ισολογισµό των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων είναι σταθερό, παράλληλες εξελίξεις µπορούν να αναµένονται και όσον αφορά το λόγο του χρέους προς τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία. 1 Όσον αφορά την κατανοµή των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, τα δάνεια αντιπροσωπεύουν το 35%, οι µετοχές και οι λοιποί τίτλοι το 24%, τα χρεόγραφα το 22%, το νόµισµα και οι καταθέσεις το 12% και τα λοιπά (κυρίως λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί) το 7% του συνόλου των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων το α τρίµηνο του Σεπτέµβριος 2007

61 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα Γ Λόγος του χρέους προς τα περιουσιακά στοιχεία των εισηγµένων µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (ποσοστά %) ιάγραµµα Λόγος του χρέους προς τα κέρδη των εισηγµένων µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων (ποσοστά %) Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Πηγές: Thomson Financial Datastream και υπολογισµοί της. Βραχυπρόθεσµα, οι αποκλίνουσες τάσεις των λόγων µπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες. Πρώτον, όσον αφορά τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία, η αξία τους µπορεί να αυξηθεί ταχύτερα από ό,τι τα κέρδη λόγω των διαφορών αποτίµησης, οι οποίες ήταν πράγµατι έντονες την περίοδο της χρηµατιστηριακής ανάκαµψης που ξεκίνησε το εύτερον, η απόκλιση µπορεί να σηµαίνει ότι οι επιχειρήσεις έχουν επενδύσει περισσότερα σε χρηµατοοικονοµικά στοιχεία από ό,τι σε µη χρηµατοοικονοµικά στοιχεία. Στην πραγµατικότητα, υπήρξε σηµαντική συσσώρευση χρηµατοοικονοµικών στοιχείων την περίοδο Ειδικότερα, ο υψηλός ρυθµός αύξησης των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων τα τελευταία χρόνια οφείλεται εν µέρει στη δραστηριότητα Σ&Ε, 2 η οποία µπορεί να επηρεάσει την αξία των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων τόσο µέσω της αύξησης του αποθέµατος των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων όσο και µέσω διαφορών αποτίµησης, καθώς αυτές οι πράξεις µπορεί να ασκήσουν θετική επίδραση στις τιµές των µετοχών. Επιπλέον, έχει σηµειωθεί αύξηση των επενδύσεων σε άλλα χρη- µατοδοτικά µέσα που επηρεάζονται λιγότερο από τις διαφορές αποτίµησης, όπως το νόµισµα και οι καταθέσεις ή τα δάνεια που χορηγούνται από µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις. Όσον αφορά τις πιθανές διαφορές ως προς την εξέλιξη του λόγου του χρέους προς τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία και του λόγου του χρέους προς το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων, ελλείψει εναρµονισµένων στοιχείων για τη ζώνη του ευρώ ως σύνολο µπορούν να προκύψουν ορισµένα συµπεράσµατα από τις ετήσιες λογιστικές καταστάσεις των εισηγµένων µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων στη ζώνη του ευρώ. Αυτό το σύνολο στοιχείων, στο οποίο κυριαρχούν µεγάλες εταιρίες, καθιστά εφικτό τον υπολογισµό του λόγου του χρέους ως προς το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων. Τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι ο λόγος του χρέους προς το σύνολο του ενεργητικού µειώθηκε την περίοδο (βλ. ιάγραµµα Γ) και το διαµορφώθηκε περίπου στο ίδιο επίπεδο µε το Αυτή η εξέλιξη οφείλεται στη συσσώρευση τόσο χρηµατοοι- 2 Για εκτενέστερη ανάλυση των πρόσφατων εξελίξεων όσον αφορά τη δραστηριότητα Σ&Ε στη ζώνη του ευρώ, βλ. το Πλαίσιο 4 Πρόσφατες τάσεις της δραστηριότητας συγχωνεύσεων και εξαγορών στη ζώνη του ευρώ στο τεύχος Ιουλίου του Μηνιαίου ελτίου. Σεπτέµβριος

62 κονοµικών όσο και µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων. Ωστόσο, αν και ο ρυθµός αύξησης του συνόλου του ενεργητικού συνδέεται στενά µε τα ενσώµατα στοιχεία την περίοδο , το και το συνδέθηκε περισσότερο µε την αύξηση των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων. Ως εκ τούτου, ο λόγος του χρέους προς τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία (δεν εµφανίζεται στο διάγραµµα) µειώθηκε περισσότερο από ό,τι ο λόγος του χρέους προς το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων την περίοδο Αυτό υποδηλώνει ότι οι αποκλίνουσες τάσεις που παρατηρήθηκαν στο λόγο του χρέους προς το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα και στο λόγο του χρέους προς τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία που παρουσιάζονται στο ιάγραµµα Α οφείλονται εν µέρει στην έντονη συσσώρευση χρηµατοοικονοµικών στοιχείων αυτή την περίοδο. Επιπλέον, το ιάγραµµα Γ υποδηλώνει ότι οι µεγάλες εταιρίες διαδραµάτισαν τον κύριο ρόλο στη συγκεντρωτική µείωση του λόγου του χρέους προς τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία, και όχι η διάµεσος εταιρία. 3 Οι µεταβολές του λόγου του χρέους προς τα κέρδη των εισηγµένων εταιριών, όπου τα κέρδη υπολογίζονται κατά προσέγγιση ως κέρδη προ τόκων, φόρων, χρεολυσίων και αποσβέσεων, 4 ήταν σε µεγάλο βαθµό παρόµοιες µε τις µεταβολές του λόγου του χρέους προς τα περιουσιακά στοιχεία κατά την υπό εξέταση περίοδο (βλ. ιάγραµµα ). Σε αυτές τις εταιρίες η αύξηση του λόγου του χρέους προς τα κέρδη το και το ήταν σχετικά µικρή συγκριτικά µε την αύξηση του λόγου του χρέους προς το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα για το σύνολο του τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων. Αυτό είναι αποτέλεσµα της µεγαλύτερης ανόδου των εσόδων για τις µεγάλες εταιρίες (οι οποίες, όπως προαναφέρθηκε, κυριαρχούν στο συγκεκριµένο σύνολο στοιχείων) τη συγκεκριµένη περίοδο από ό,τι για τον τοµέα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων ως σύνολο. Πράγµατι, η αύξηση του λόγου είναι µεγαλύτερη για τη διάµεσο από ό,τι για το σύνολο. Αυτό υποδηλώνει ότι η αύξηση που παρατηρείται στο λόγο του χρέους προς τα κέρδη τα τελευταία χρόνια αντανακλά εξελίξεις σε µικρές επιχειρήσεις, οι οποίες κατέγραψαν χαµηλότερους ρυθµούς αύξησης του χρέους αλλά και χαµηλότερη κερδοφορία από ό,τι οι µεγάλες εταιρίες. 5 Εν συνόψει, υπάρχουν ενδείξεις ότι η αύξηση του χρέους των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σε σχέση µε τα κέρδη ήταν πολύ περιορισµένη για τις µεγάλες εταιρίες, ενώ για το σύνολο των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων ο λόγος αυτός έχει αυξηθεί σε µεγάλο βαθµό. Παράλληλα, ο λόγος του χρέους προς τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία έχει µειωθεί στην περίπτωση των µη χρηµατοπιστωτικών στοιχείων της ζώνης του ευρώ, γεγονός που πιθανόν διευκόλυνε τις µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις να λάβουν πιστώσεις σε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τις τιµές των περιουσιακών στοιχείων. Η µείωση αυτού του λόγου οφείλεται εν µέρει στη συσσώρευση χρηµατοοικονοµικών στοιχείων εκ µέρους των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, αλλά και στην αύξηση της αξίας των στοιχείων ενεργητικού λόγω των ευνοϊκών εξελίξεων στη χρηµατοπιστωτική αγορά τα τελευταία χρόνια. 3 Όταν καταγράφονται οι παρατηρήσεις για το βαθµό χρέωσης από το µικρότερο προς το µεγαλύτερο, η διάµεσος είναι η τιµή που ακολουθεί το πρώτο 50% των παρατηρήσεων. 4 Σε µακροοικονοµικό επίπεδο, τα κέρδη προ τόκων, φόρων, χρεολυσίων και αποσβέσεων είναι ο πλησιέστερος δείκτης του ακαθάριστου λειτουργικού πλεονάσµατος που µπορεί να προκύψει από τους ισολογισµούς των εταιριών. 5 Περισσότερα στοιχεία σχετικά µε την ευνοϊκότερη εξέλιξη των κερδών για τις µεγάλες εισηγµένες εταιρίες σε σχέση µε το σύνολο των επιχειρήσεων, βλ. στο Πλαίσιο 5 Η σχέση µεταξύ της αύξησης των κερδών των εισηγµένων εταιριών και της αύξησης του προϊόντος της οικονοµίας ως συνόλου στο παρόν τεύχος του Μηνιαίου ελτίου. 62 Σεπτέµβριος 2007

63 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις 2.7 ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ Ο ρυθµός αύξησης του δανεισµού των νοικοκυριών µετριάστηκε περαιτέρω το β τρίµηνο του 2007, αντανακλώντας τη συνεχιζόµενη επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης των δανείων για την αγορά κατοικίας, η οποία µε τη σειρά της οφείλεται στην υποτονοκότερη δυναµική της αγοράς κατοικίας και στην άνοδο των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων στη ζώνη του ευρώ, εξελίξεις που υπεραντιστάθµισαν τη θετική επίδραση της βελτίωσης των συνθηκών στην αγορά εργασίας και της εµπιστοσύνης των καταναλωτών. Παρά τη συνεχιζόµενη συγκράτηση της αύξησης του δανεισµού, το χρέος του τοµέα των νοικοκυριών σηµείωσε περαιτέρω αύξηση. ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ Αν και το κόστος δανεισµού των νοικοκυριών αυξήθηκε περαιτέρω, αντανακλώντας την άνοδο των βασικών επιτοκίων της, τα στατιστικά στοιχεία για τα επιτόκια των ΝΧΙ και η έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις του Ιουλίου του υποδηλώνουν ότι µε βάση τα ιστορικά δεδοµένα οι συνθήκες χρηµατοδότησης για τον τοµέα των νοικοκυριών της ζώνης του ευρώ παρέµειναν ευνοϊκές το β τρίµηνο του Τα επιτόκια χορηγήσεων των ΝΧΙ για δάνεια για αγορά κατοικίας αυξήθηκαν περαιτέρω το β τρίµηνο του 2007 (βλ. ιάγραµµα 34). Παρό- µοιες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στα δάνεια για όλες τις αρχικές περιόδους σταθερού επιτοκίου, ενώ οι αυξήσεις κυµαίνονται από 15 έως 19 µονάδες βάσης σε όρους τριµηνιαίου µέσου όρου σε σχέση µε το προηγούµενο τρίµηνο. Ως εκ τούτου, τα επιτόκια χορηγήσεων συνέχισαν να εµφανίζουν αντεστραµµένη διάρθρωση από πλευράς διάρκειας, καθώς τα επιτόκια των δανείων µε αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου άνω των δέκα ετών παραµένουν τα χαµηλότερα από όλα τα είδη δανείων για την αγορά κατοικίας. Πράγµατι, η διαφορά µεταξύ του επιτοκίου των δανείων µε αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου έως ενός έτους και του επιτοκίου των δανείων µε αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου άνω των δέκα ετών αυξήθηκε ελαφρά. ιάγραµµα 34 Επιτόκια ΝΧΙ επί δανείων προς νοικοκυριά για αγορά κατοικίας (ποσοστά % ετησίως, µη περιλαµβανοµένων των επιβαρύνσεων, επιτόκια νέων εργασιών, σταθµισµένα στοιχεία 1) ) Πηγή:. 1) Για την περίοδο από το εκέµβριο του 2003 και εξής, τα επιτόκια των ΝΧΙ σταθµίζονται µε βάση τον κινητό µέσο όρο 12 µηνών του όγκου των νέων εργασιών σε κάθε χώρα. Για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεµβρίου 2003, η στάθµιση βασίζεται στο µέσο όρο του όγκου των νέων εργασιών το Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στο Πλαίσιο µε τίτλο Ανάλυση των επιτοκίων των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ στο τεύχος Αυγούστου 2004 του Μηνιαίου ελτίου της. Το µέσο επιτόκιο των δανείων των ΝΧΙ για καταναλωτική πίστη αυξήθηκε ελαφρά το β τρίµηνο του 2007 σε σχέση µε το προηγούµενο τρίµηνο, εξέλιξη που αντανακλά σε µεγάλο βαθµό την αύξηση κατά περισσότερο από 20 µονάδες βάσης του επιτοκίου των δανείων µε σταθερό επιτόκιο έως ενός έτους. Αντίθετα, το επιτόκιο των δανείων µε αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου άνω των πέντε ετών µειώθηκε οριακά. Ως εκ τούτου, η διαφορά µεταξύ του επιτοκίου των δανείων 5 Βλ. το Πλαίσιο 1 Τα αποτελέσµατα της έρευνας του Ιουλίου του 2007 για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ, στο τεύχος Αυγούστου 2007 του Μηνιαίου ελτίου. Σεπτέµβριος

64 µε αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου άνω των πέντε ετών και του επιτοκίου των δανείων µε αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου έως ενός έτους µειώθηκε περαιτέρω και διαµορφώθηκε στις 23 µονάδες βάσης τον Ιούνιο. Οι διαφορές µεταξύ των επιτοκίων χορηγήσεων των ΝΧΙ και των επιτοκίων της αγοράς µε συγκρίσιµες διάρκειες µειώθηκαν το β τρίµηνο του 2007 (σε σχέση µε το προηγούµενο τρίµηνο), καθώς τα επιτόκια της αγοράς σηµείωσαν µεγαλύτερη άνοδο από ό,τι τα επιτόκια χορηγήσεων. Π.χ. η διαφορά µεταξύ του µέσου επιτοκίου χορηγήσεων για την αγορά κατοικίας και των αποδόσεων των διετών κρατικών οµολόγων µειώθηκε ελαφρά και τον Ιούνιο διαµορφώθηκε κάτω από τις 50 µονάδες βάσης, δηλ. σε ιστορικά χαµηλό επίπεδο. Η διαφορά µεταξύ του µέσου επιτοκίου χορηγήσεων για καταναλωτική πίστη και του δωδεκάµηνου επιτοκίου της αγοράς χρή- µατος επίσης µειώθηκε το β τρίµηνο, µετά την άνοδο που παρατηρήθηκε το προηγούµενο τρί- µηνο. Στην έρευνα του Ιουλίου του 2007 για τις τραπεζικές χορηγήσεις, οι τράπεζες ανέφεραν ότι, συνολικά, τα πιστοδοτικά κριτήρια για την έγκριση δανείων προς τα νοικοκυριά παρέµειναν σε γενικές γραµµές αµετάβλητα το β τρίµηνο του Αυτό αφορούσε τόσο τα καταναλωτικά δάνεια όσο και τα δάνεια για αγορά κατοικίας και ακολούθησε την καθαρή χαλάρωση των πιστοδοτικών κριτηρίων που είχε παρατηρηθεί τα προηγούµενα τρίµηνα. Σύµφωνα µε τις τράπεζες που συµµετείχαν στην έρευνα, αυτά τα σε γενικές γραµµές αµετάβλητα πιστοδοτικά κριτήρια αντανακλούν διαφορετικές επιδράσεις. Οι πιέσεις του ανταγωνισµού από άλλους τραπεζικούς οργανισµούς συνέχισαν να συµβάλλουν στη χαλάρωση των κριτηρίων, ενώ στην περίπτωση των δανείων για αγορά κατοικίας οι προοπτικές για την αγορά κατοικιών και οι προσδοκίες σχετικά µε την ευρύτερη οικονοµική δραστηριότητα οδήγησαν σε αυστηρότερα κριτήρια. Στην περίπτωση της καταναλωτικής πίστης, η πίεση για την υιοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων προήλθε από την αξιολόγηση, εκ µέρους των τραπεζών, της πιστοληπτικής ικανότητας των καταναλωτών και του, κατά την αντίληψη των τραπεζών, κινδύνου επί της ζητούµενης ασφάλειας. ΡΟΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών δανείων που χορηγούνται στον τοµέα των νοικοκυριών από όλους τους θεσµικούς φορείς επιβραδύνθηκε περαιτέρω σε 8,3% το α τρίµηνο του 2007 (η τελευταία περίοδος για την οποία διατίθενται στοιχεία µε βάση τους τριµηνιαίους χρηµατοπιστωτικούς λογαριασµούς της ζώνης του ευρώ), από 8,7% το προηγούµενο τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 35). Αυτή η συγκράτηση αντανακλά την επιβράδυνση των ρυθµών αύξησης των δανείων που χορηγούνται τόσο από ΝΧΙ όσο και από φορείς πλην ΝΧΙ. Παράλληλα, ο ρυθµός αύξησης των δανείων των ιδρυµάτων πλην ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά συνέχισε να υπερβαίνει το ρυθµό αύξησης των δανείων των ΝΧΙ το α τρίµηνο του Τα στοιχεία που διατίθενται έως τον Ιούλιο του 2007 σχετικά µε τα δάνεια των ΝΧΙ υποδηλώνουν ότι ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών δανείων προς τα νοικοκυριά επιβραδύνθηκε περαιτέρω το β τρίµηνο. Ο ρυθµός αύξησης των δανείων των ΝΧΙ προς τα νοικοκυριά συνέχισε να επιβραδύνεται τον Ιούλιο (7,0%), ενώ το α και το β τρίµηνο του 2007 είχε διαµορφωθεί σε 8,1% και 7,5% αντίστοιχα. Αυτή η εξέλιξη αντανακλά τη χαµηλότερη συµβολή τόσο των δανείων για αγορά κατοικίας όσο και της καταναλωτικής πίστης. Η σταδιακή επιβράδυνση που παρατηρείται τα τελευταία τρίµηνα στο ρυθµό αύξησης των δανείων για αγορά κατοικίας (8,1% τον Ιούλιο) συνδέεται µε τη βραδύτερη δυναµική της αγοράς κατοικιών σε διάφορες χώρες της ζώνης του ευρώ, καθώς και µε την επίδραση της ανόδου των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ λόγω της αύξησης των βασικών επιτοκίων της. Στην έρευνα του Ιουλίου του 2007 για τις τραπεζικές χορηγήσεις, οι τράπεζες συνέχισαν να αναφέρουν ότι οι λιγότερο ευνοϊκές προοπτικές για την αγορά 64 Σεπτέµβριος 2007

65 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Νοµισµατικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις ιάγραµµα 35 δανείων προς νοικοκυριά (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες, τέλος τριµήνου) ιάγραµµα 36 Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις των νοικοκυριών (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγή:. Σηµείωση: Το σύνολο των δανείων αποτελείται από τα δάνεια προς νοικοκυριά από όλους τους θεσµικούς φορείς συµπεριλαµβανοµένου του υπόλοιπου κόσµου. Για το β τρίµηνο του 2007 το σύνολο των δανείων υπολογίστηκε βάσει των συναλλαγών που καταγράφηκαν στις νοµισµατικές και τραπεζικές στατιστικές.πληροφορίες για τις διαφορές ως προς τον υπολογισµό των ρυθµών αύξησης µεταξύ δανείων των ΝΧΙ και συνόλου των δανείων βλ. στις σχετικές τεχνικές σηµειώσεις. Πηγή:. 1) Περιλαµβάνονται τα δάνεια, οι λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και τα χρηµατοπιστωτικά παράγωγα. κατοικιών αποτελούν τον κύριο παράγοντα µείωσης της ζήτησης στεγαστικών δανείων από τα νοικοκυριά. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της καταναλωτικής πίστης επιβραδύνθηκε σε 5,8% τον Ιούλιο, από 6,5% το β τρίµηνο και 7,1% το α τρίµηνο. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των λοιπών χορηγήσεων προς τα νοικοκυριά διαµορφώθηκε σε 3,2% τον Ιούλιο, έναντι 3,7% το β τρίµηνο. Στην έρευνα του Ιουλίου του 2007 για τις τραπεζικές χορηγήσεις, οι τράπεζες συνολικά ανέφεραν ότι συνεχίστηκε η θετική ζήτηση για καταναλωτική πίστη και λοιπές χορηγήσεις το β τρίµηνο του 2007, αν και το ποσοστό των συµµετεχόντων στην έρευνα που στηρίζουν αυτή την εκτίµηση ήταν χαµηλότερο από ό,τι το προηγούµενο τρίµηνο. Ειδικότερα, η καταναλωτική δαπάνη για διαρκή αγαθά και η εµπιστοσύνη των καταναλωτών εκτιµάται ότι είχαν λιγότερο θετική επίδραση από ό,τι το προηγούµενο τρίµηνο. Όσον αφορά το ενεργητικό του ισολογισµού του τοµέα των νοικοκυριών της ζώνης του ευρώ, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης των συνολικών χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων ήταν 4,0% το α τρί- µηνο του 2007, αµετάβλητος σε σχέση µε το προηγούµενο τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 36). Αυτός ο σταθερός ετήσιος ρυθµός αύξησης υποκρύπτει αποκλίνουσες εξελίξεις όσον αφορά τη συµβολή των επιµέρους χρηµατοδοτικών µέσων. Ειδικότερα, η χαµηλότερη συµβολή των επενδύσεων σε χρεόγραφα, των ασφαλιστικών και των συνταξιοδοτικών προϊόντων, καθώς και, έως ένα βαθµό, των καταθέσεων, αντισταθµίστηκε από την υψηλότερη συµβολή από τις επενδύσεις σε µετοχές και λοιπά περιουσιακά στοιχεία. Η συµβολή των επενδύσεων σε νόµισµα και καταθέσεις και των επεν- Σεπτέµβριος

66 δύσεων σε ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προϊόντα που αποτελούν τις δύο κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που τοποθετούνται στα δύο άκρα του φάσµατος διαρκειών συνέχισε να αντιπροσωπεύει το µεγαλύτερο µέρος της συνολικής αύξησης των χρηµατοοικονοµικών επενδύσεων του τοµέα των νοικοκυριών. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΗ Καθώς ο δανεισµός του τοµέα των νοικοκυριών παρέµεινε έντονος σε σχέση µε την εξέλιξη του εισοδήµατος, το χρέος των νοικοκυριών όπως µετρείται µε το λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ αυξήθηκε περαιτέρω και διαµορφώθηκε σε 60,2% το β τρίµηνο του 2007, ενώ ο λόγος του χρέους προς το εισόδηµα αυξήθηκε σε 92,7% (βλ. ιάγραµµα 37). Παρά τη συνεχιζόµενη άνοδο, το χρέος του τοµέα των νοικοκυριών παρέµεινε σε µέτρια επίπεδα µε βάση τα διεθνή δεδοµένα, ιδίως σε σχέση µε τις ΗΠΑ ή το Ηνω- µένο Βασίλειο. Η συνολική επιβάρυνση του τοµέα των νοικοκυριών για την εξυπηρέτηση του χρέους (δηλ. οι πληρωµές τόκων συν χρεολύσια ως ποσοστό του διαθέσιµου εισοδήµατος) αυξήθηκε ελαφρά. Από τα τέλη του όταν άρχισαν να αυξάνονται τα επιτόκια των τραπεζικών χορηγήσεων η εξέλιξη των πληρωµών τόκων έπαψε να αποτελεί αντίβαρο στην επίδραση της διαρκούς αύξησης των χρεολυσίων στον ανωτέρω λόγο. ιάγραµµα 37 Χρέος των νοικοκυριών και πληρωµές για τόκους (ως εκατοστιαίες µονάδες του ακαθάριστου διαθέσιµου εισοδήµατος) Πηγές: και Eurostat. Σηµειώσεις: Το χρέος των νοικοκυριών περιλαµβάνει το σύνολο των δανείων προς τα νοικοκυριά από όλους τους θεσµικούς τοµείς, συµπεριλαµβανοµένου του υπόλοιπου κόσµου. Οι πληρωµές για τόκους δεν περιλαµβάνουν το πλήρες κόστος χρηµατοδότησης που κατέβαλαν τα νοικοκυριά, καθώς δεν περιέχονται οι αµοιβές για χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες. 1) εν είναι διαθέσιµα τα στοιχεία του β τριµήνου του ) Τα στοιχεία που παρουσιάζονται για το τελευταίο τρίµηνο αποτελούν εν µέρει εκτιµήσεις. 66 Σεπτέµβριος 2007

67 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος 3 Τ Ι Μ Ε Σ Κ Α Ι Κ Ο Σ Τ Ο Σ Ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ εκτιµάται ότι παρέµεινε στο 1,8% τον Αύγουστο του 2007, αµετάβλητος από τον Ιούλιο και κοντά στα επίπεδα που παρατηρούνται τους τελευταίους µήνες. Τους προσεχείς µήνες, ο πληθωρισµός πιθανόν θα αυξηθεί σε επίπεδα άνω του 2%. Ο πληθωρισµός βραχυπρόθεσµα αναµένεται να συνεχίσει να επηρεάζεται έντονα από προηγούµενες εξελίξεις των τιµών της ενέργειας, καθώς οι ισχυρές επιδράσεις της βάσης σύγκρισης θα έχουν ανοδική επίπτωση στον ετήσιο ρυθµό αύξησης του συνολικού Εν ΤΚ τους επόµενους µήνες. Επιπλέον, ενδέχεται να αυξηθούν οι πιέσεις από τις τιµές των ειδών διατροφής λόγω της πρόσφατης απότοµης ανόδου των τιµών ορισµένων αγροτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Σύµφωνα µε τις τελευταίες µακροοικονο- µικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της, ο µέσος ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ αναµένεται να κυµανθεί µεταξύ 1,9% και 2,1% το 2007 και µεταξύ 1,5% και 2,5% το Οι κίνδυνοι για τις προβολές σχετικά µε τον πληθωρισµό είναι ανοδικοί και περιλαµβάνουν µεγαλύτερη αύξηση των έµµεσων φόρων από ό,τι αναµενόταν µέχρι τώρα, περαιτέρω άνοδο των τιµών του πετρελαίου και των αγροτικών προϊόντων και, κυρίως εντονότερες µισθολογικές εξελίξεις από ό,τι αναµενόταν και αύξηση της τιµολογιακής δύναµης των τµηµάτων της αγοράς που εµφανίζουν χαµηλό ανταγωνισµό. 3.1 ΤΙΜΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΙΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟ ΤΟΥ 2007 Σύµφωνα µε την προκαταρκτική εκτίµηση της Eurostat, ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ ήταν 1,8% τον Αύγουστο του 2007, αµετάβλητος από τον Ιούλιο (βλ. Πίνακα 6). Αυτή η εκτίµηση, ωστόσο, χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα λόγω του προκαταρκτικού χαρακτήρα των στοιχείων. Λεπτοµερής ανάλυση των συνιστωσών του Εν ΤΚ θα είναι διαθέσιµη στα µέσα Σεπτεµβρίου. ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ Εν ΤΚ ΕΩΣ ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ ΤΟΥ 2007 Ο συνολικός πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ κυµαίνεται µεταξύ 1,8% και 1,9% από το Νοέµβριο του. Το πρώτο εξάµηνο του 2007, οι ευνοϊκές επιδράσεις της βάσης σύγκρισης που συνδέονταν µε την έντονη άνοδο των τιµών της ενέργειας που είχε παρατηρηθεί πριν από ένα χρόνο άσκησαν καθοδική επίδραση στον πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ. 1 Τον Ιούλιο του Ωστόσο, οι επιδράσεις της βάσης σύγκρισης που συνδέονται µε την ενέργεια αναµένεται να ασκήσουν έντονη ανοδική επίδραση στο µετρούµενο πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ προς το τέλος του Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. π.χ. το Πλαίσιο µε τίτλο Ο ρόλος των επιδράσεων της βάσης σύγκρισης στην πρόσφατη και τη µελλοντική εξέλιξη του πληθωρισµού βάσει του Εν ΤΚ στο τεύχος Ιανουαρίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου. Πίνακας 6 Η εξέλιξη των τιµών (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) Εν ΤΚ και οι συνιστώσες του Γενικός δείκτης 1) Ενέργεια Μη επεξεργασµένα είδη διατροφής Επεξεργασµένα είδη διατροφής Βιοµηχανικά αγαθά εκτός ενέργειας Υπηρεσίες Άλλοι δείκτες τιµών Τιµές παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων Τιµές πετρελαίου (ευρώ/βαρέλι) Τιµές βασικών εµπορευµάτων εκτός ενέργειας Μάρτ Απρ Μάιος 2007 Ιούν Ιούλ Αύγ ,2 2,2 1,9 1,9 1,9 1,9 1,8 1,8 10,1 7,7 1,8 0,4 0,3 0,9 0,0. 0,8 2,8 2,9 3,9 3,1 3,0 2,8. 2,0 2,1 1,9 1,9 1,9 2,0 1,9. 0,3 0,6 1,2 1,1 1,0 1,0 0,9. 2,3 2,0 2,4 2,5 2,6 2,6 2,6. 4,1 5,1 2,8 2,4 2,4 2,2 1,8. 44,6 52,9 47,3 50,2 50,3 52,6 55,2 52,4 9,4 24,8 17,6 15,3 11,9 14,2 7,8 5,4 Πηγές: Eurostat, HWWA και υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Thomson Financial Datastream. 1) Ο πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ για τον Αύγουστο του 2007 αφορά την προκαταρκτική εκτίµηση της Eurostat. Σεπτέµβριος

68 ο συνολικός ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ υποχώρησε ελαφρά σε 1,8% από 1,9% τον Ιούνιο (βλ. ιάγραµµα 38). Αυτό οφείλεται κυρίως στην επιβράδυνση του ετήσιου ρυθµού µεταβολής της συνιστώσας του Εν ΤΚ που αφορά την ενέργεια λόγω των επιδράσεων της βάσης σύγκρισης, ενώ οι τιµές της ενέργειας του Εν ΤΚ αυξήθηκαν σε µηνιαία βάση, αντανακλώντας την πρόσφατη άνοδο των τιµών του πετρελαίου. ιάγραµµα 38 Ανάλυση του πληθωρισµού βάσει του Εν ΤΚ: κύριες συνιστώσες (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µηνιαία στοιχεία) Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών των µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής σηµείωσε περαιτέρω ελαφρά υποχώρηση σε 2,8% τον Ιούλιο, επιβεβαιώνοντας την καθοδική τάση από την κορύφωση που είχε καταγράψει το Σεπτέµβριο του, παρά τη µεταβλητότητα που παρατηρήθηκε την άνοιξη του 2007 λόγω των ασυνήθιστων καιρικών συνθηκών. Όσον αφορά τις λιγότερο ασταθείς συνιστώσες του Εν ΤΚ, ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών των επεξεργασµένων ειδών διατροφής υποχώρησε ελαφρά τον Ιούλιο, παρά τη µικρή άνοδο που κατέγραψε η επιµέρους συνιστώσα γάλα, αυγά και τυρί. Αποσπασµατικά στοιχεία υποδηλώνουν απότοµη άνοδο της τιµής των γαλακτοκοµικών και των δηµητριακών σε διάφορες χώρες της ζώνης του ευρώ, η οποία πιθανόν σχετίζεται µε την πρόσφατη άνοδο των τιµών ορισµένων αγροτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη δεν φαίνεται µέχρι στιγµής να έχει ασκήσει σηµαντική επίδραση στις τιµές των ειδών διατροφής της ζώνης του ευρώ σε επίπεδο καταναλωτή (βλ. Πλαίσιο 7). Πηγή: Eurostat. Αν και η πίεση του παραγωγικού δυναµικού στον τοµέα της µεταποίησης βρίσκεται επί του παρόντος σε ιστορικώς υψηλά επίπεδα, από το Μάρτιο παρατηρείται κάποια χαλάρωση στη συνιστώσα του Εν ΤΚ που αφορά τα βιοµηχανικά αγαθά εκτός της ενέργειας, λόγω των µεγάλων εποχικών εκπτώσεων στα είδη ρουχισµού και υπόδησης, καθώς και λιγότερες πιέσεις στις τιµές των εισαγωγών, πιθανόν λόγω των συναλλαγµατικών εξελίξεων. Τον Ιούλιο ο ετήσιος ρυθµός ανόδου των τιµών των βιοµηχανικών αγαθών εκτός της ενέργειας επιβραδύνθηκε περαιτέρω σε 0,9%. Αντίθετα, ο ετήσιος ρυθµός ανόδου των τιµών των υπηρεσιών τον Ιούλιο ήταν 2,6% για τρίτο διαδοχικό µήνα, γεγονός που υποδηλώνει τη διατήρηση των υψηλών ρυθµών µετά τη σταδιακή αύξηση του πληθωρισµού των τιµών των υπηρεσιών που παρατηρείται από τις αρχές του Αυτή η επιτάχυνση αντανακλά εν µέρει την επίδραση της αύξησης του ΦΠΑ στη Γερµανία, αλλά συνδέεται και µε πιέσεις από την πλευρά της ζήτησης, σύµφωνα µε εταιρικές έρευνες, κάτι που υποδηλώνει ότι οι εταιρίες παροχής υπηρεσιών µπορούν ευκολότερα να περάσουν το αυξηµένο κόστος στους καταναλωτές. 68 Σεπτέµβριος 2007

69 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος Πλαίσιο 7 ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΩΝ ΕΙ ΩΝ ΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΙΣ ΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Τους τελευταίους µήνες η έντονη άνοδος των τιµών των αγροτικών προϊόντων και των ειδών διατροφής στις διεθνείς αγορές έχει αποτελέσει αντικείµενο προβληµατισµού. Με αυτό το δεδο- µένο, στο παρόν Πλαίσιο εξετάζονται οι πρόσφατες εξελίξεις των τιµών των ειδών διατροφής, τόσο στις διεθνείς αγορές όσο και σε σχέση µε τις συνιστώσες του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ που αφορούν τα µη επεξεργασµένα και τα επεξεργασµένα είδη διατροφής. Πρόσφατες εξελίξεις των τιµών των ειδών διατροφής στις διεθνείς αγορές Οι τιµές των ειδών διατροφής σηµειώνουν µεγάλη άνοδο στις διεθνείς αγορές από το 2001, αν και σε µικρότερο βαθµό από ό,τι οι τιµές των λοιπών πρώτων υλών. Τους τελευταίους µήνες, ωστόσο, παρατηρείται επιτάχυνση του ρυθµού ανόδου των τιµών των ειδών διατροφής, που αυξήθηκαν κατά 30% τον Αύγουστο σε σχέση µε την ίδια περίοδο πέρυσι. Από την άποψη των συνιστωσών, αυτή η άνοδος στηρίζεται και στις τρεις κύριες επιµέρους συνιστώσες (βλ. ιάγραµµα Α). ιάγραµµα Α Εξέλιξη των τιµών των ειδών διατροφής και των τροπικών ποτών (δείκτης: 2000 = 100, δολ. ΗΠΑ) Η πρόσφατη άνοδος των τιµών των ειδών διατροφής οφείλεται κυρίως στην άνοδο των τιµών της ενέργειας και των λιπασµάτων, στα χαµηλά Πηγές: HWWI και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Η τελευταία παρατήρηση αφορά τον Αύγουστο του επίπεδα των αποθεµάτων, σε ελλείψεις σε ορισµένες κατηγορίες καλλιεργειών πρωτίστως λόγω καιρικών συνθηκών όπως η ξηρασία στην Αυστραλία και στην έντονη αύξηση της ζήτησης. Η τελευταία παράµετρος αντανακλά κυρίως δύο παράγοντες. Πρώτον, η αύξηση του πλούτου στις περισσότερες αναδυόµενες οικονοµίες, ιδίως στην Κίνα, έχει προκαλέσει σηµαντικές µεταβολές στην κατανάλωση ειδών διατροφής στις εν λόγω χώρες, οδηγώντας σε αύξηση της κατανάλωσης πλούσιων σε πρωτεΐνες ειδών διατροφής όπως κρέας και γαλακτοκοµικά και, κατ επέκταση σε µεγαλύτερη ζήτηση για ζωοτροφές. εύτερον, τα σηµερινά υψηλά επίπεδα των τιµών της ενέργειας και τα αυξανόµενα κρατικά κίνητρα για την ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίµων στηρίζουν τη σηµαντική αύξηση της ζήτησης για αγροτικά προϊόντα για την παραγωγή βιοκαυσίµων, κυρίως αιθανόλης και βιοντήζελ. Η τιµή του καλαµποκιού, το οποίο αποτελεί την κύρια πρώτη ύλη για την παραγωγή αιθανόλης στις ΗΠΑ, διαµορφώθηκε στην αρχή του έτους στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δέκα ετών. Καθώς αυτό ενθάρρυνε του Αµερικανούς αγρότες να αυξήσουν την παραγωγή καλαµποκιού, µειώθηκε η προσφορά άλλων αγροτικών προϊόντων, µε αποτέλεσµα να ασκηθούν ανοδικές πιέσεις στις τιµές αυτών των προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Παρά τις πρόσφατες αυξήσεις, οι τιµές των ειδών διατροφής παραµένουν κάτω από τα ιστορικώς ανώτατα επίπεδά τους. Όσον αφορά το µέλλον, είναι δύσκολο στην παρούσα φάση να εκτιµηθεί κατά πόσον οι πρόσφατες εξελίξεις αντιπροσωπεύουν µια µεταβολή της τάσης που παρατηρείται στις τιµές των αγροτικών προϊόντων διεθνώς. Αν και η παγκόσµια ζήτηση πιθανόν θα παρα- Σεπτέµβριος

70 ιάγραµµα Β Αύξηση των συνιστωσών του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ που αφορούν τα επεξεργασµένα και τα µη επεξεργασµένα είδη διατροφής (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) ιάγραµµα Γ Συµβολή στον ετήσιο πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ (εκατοστιαίες µονάδες) Πηγή: Eurostat. Σηµείωση: Στοιχεία διατίθενται µέχρι τον Ιούλιο του Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Στοιχεία διατίθενται µέχρι τον Ιούλιο του µείνει ισχυρή, η αγροτική παραγωγή τείνει να αντιδρά ταχύτερα στην αυξηση της ζήτησης και των τιµών από ό,τι άλλες αγορές προϊόντων, όπως για το πετρέλαιο και τα µέταλλα. Το περιθώριο ανόδου των τιµών σε αυτές τις αγορές ενδέχεται να είναι περιορισµένο. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος να συνεχιστούν οι ανοδικές πιέσεις στις τιµές των ειδών διατροφής. Η εξέλιξη των τιµών των ειδών διατροφής στη ζώνη του ευρώ και η συµβολή τους στον πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ Οι µεταβολές των τιµών των εµπορευµάτων παγκοσµίως µπορούν να ασκήσουν άµεσες και έµµεσες επιδράσεις στο συνολικό πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ. Οι άµεσες επιδράσεις συνδέονται µε την εισαγωγή µη επεξεργασµένων και επεξεργασµένων ειδών διατροφής που είναι έτοιµα προς κατανάλωση, ενώ οι έµµεσες επιδράσεις απορρέουν από τη χρήση των εισαγόµενων εµπορευµάτων στην εγχώρια παραγωγή και στην αλυσίδα της προσφοράς. Στη συνέχεια, το παρόν Πλαίσιο επικεντρώνεται στις άµεσες επιδράσεις των διεθνών τιµών των ειδών διατροφής στις εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ, µέσω της εξέτασης της εξέλιξης των τιµών των µη επεξεργασµένων και των επεξεργασµένων ειδών διατροφής στη ζώνη του ευρώ και της συµβολής τους στο συνολικό πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ. Μετά την απότοµη άνοδο των τιµών των µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής το 2001, η οποία οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στην αρνητική επίδραση της εξάπλωσης της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας και του αφθώδους πυρετού, οι τιµές από το 2002 έχουν επηρεαστεί από τις δυσµενείς καιρικές συνθήκες σε συγκεκριµένες περιόδους, αλλά δεν παρατηρείται καµία συνολική τάση (βλ. ιάγραµµα Β). Η σταδιακή άνοδος των τιµών των µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής που παρατηρήθηκε κατά το µεγαλύτερο µέρος του φαίνεται ότι έληξε προς το τέλος του προηγούµενου έτους, και η εξέλιξη των εν λόγω τιµών φαίνεται ότι εξοµαλύνθηκε το πρώτο εξά- µηνο του Αν και η άνοδος που παρατηρήθηκε το ήταν σηµαντική, σε καµία περίπτωση δεν θα µπορούσε να χαρακτηριστεί πρωτοφανής µε βάση τα ιστορικά δεδοµένα, από την άποψη 70 Σεπτέµβριος 2007

71 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος τόσο του ετήσιου ρυθµού ανόδου όσο και της σχετικής συµβολής στο συνολικό πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ (βλ. ιάγραµµα Γ). Όσον αφορά τις τιµές των επεξεργασµένων ειδών διατροφής, µετά τη σταδιακή αύξηση την περίοδο , ο ετήσιος ρυθµός ανόδου επανήλθε σε επίπεδα πλησίον του ιστορικού µέσου όρου. Η µεγαλύτερη σταθερότητα αυτής της συνιστώσας συνδέεται κατά πολύ µε το γεγονός ότι διαταραχές όπως οι ακραίες καιρικές συνθήκες ασκούν µικρότερη επίδραση στις τιµές των επεξεργασµένων ειδών διατροφής από ό,τι στις τιµές των µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής. Ωστόσο, συγκεκριµένες διαταραχές έχουν επηρεάσει τα επεξεργασµένα είδη διατροφής τα τελευταία χρόνια, κυρίως οι έκτακτες αυξήσεις της φορολογίας καπνού σε ορισµένες χώρες. Πέρα από αυτούς τους ειδικούς παράγοντες, δεν παρατηρείται κάποια σηµαντική τάση στον ετήσιο ρυθµό µεταβολής των τιµών των επεξεργασµένων ειδών διατροφής από το. Αν και οι τιµές των ειδών διατροφής φαίνεται ότι συγκαταλέγονται µεταξύ των σηµαντικότερων παραγόντων που επηρεάζουν τις εκτιµήσεις για τον πληθωρισµό στη ζώνη του ευρώ, 1 η συνολική συµβολή τους στον καταγραφόµενο πληθωρισµό περιορίζεται από τη στάθµισή τους στο συνολικό Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ, η οποία είναι περίπου 11,9% για τα επεξεργασµένα είδη διατροφής και 7,6% για τα µη επεξεργασµένα είδη διατροφής (το 2007). Έτσι, η άµεση συµβολή των τιµών των µη επεξεργασµένων και των επεξεργασµένων ειδών διατροφής στο συνολικό µετρούµενο πληθωρισµό είναι περιορισµένη τόσο ιστορικά όσο και τα τελευταία τρίµηνα. Οι ετήσιοι ρυθµοί µεταβολής αυτών των συνιστωσών εµφανίζονται σε γενικές γραµµές συµβατοί µε τους ιστορικούς µέσους όρους το 2007, µέχρι τον Ιούλιο (βλ. πίνακα). Επιπλέον, µέχρι τον Ιούλιο του 2007 δεν έχουν προκύψει ενδείξεις ότι συνεχίζεται η άνοδος στις κύριες υποκατηγορίες των τιµών των επεξεργασµένων και των µη επεξεργασµένων ειδών διατροφής. 1 Βλ. π.χ. το άρθρο Μετρούµενος πληθωρισµός και εκτιµήσεις για τον πληθωρισµό στη ζώνη του ευρώ στο τεύχος Μαΐου 2007 του Μηνιαίου ελτίου. Πρόσφατες εξελίξεις των συνιστωσών του Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ που αφορούν τα µη επεξεργασµένα και τα επεξεργασµένα είδη διατροφής και των κύριων επιµέρους συνιστωσών τους (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) Μη επεξεργασµένα είδη διατροφής Κρέας Ψάρια Φρούτα Λαχανικά Επεξεργασµένα είδη διατροφής Ψωµί και δηµητριακά Γάλα, τυρί και αυγά Ζάχαρη, µαρµελάδα, µέλι, σοκολάτα και προϊόντα ζαχαροπλαστικής Καπνός Συντελεστές στάθµισης στον Εν ΤΚ (%) 2007 Μέση ετήσια αύξηση 2007 Μάιος ,6 0,8 2,8 3,2 3,1 3,0 2,8 0,1 0,2 0,2 0,2 3,8 1,3 2,4 2,8 2,9 2,5 2,1 0,1 0,1 0,1 0,1 1,2 1,6 3,7 3,2 3,0 2,4 2,8 0,0 0,0 0,0 0,0 1,2-0,5 1,0 2,5 2,2 5,6 3,3 0,0 0,0 0,0 0,0 1,5 0,1 4,3 4,3 4,0 2,2 3,9 0,0 0,1 0,1 0,1 11,9 2,0 2,1 2,0 1,9 2,0 1,9 0,2 0,3 0,2 0,2 2,5 0,8 1,4 2,3 2,4 2,4 2,5 0,0 0,0 0,1 0,1 2,1-0,1 0,6 0,8 0,7 1,1 1,3 0,0 0,0 0,0 0,0 1,0 0,0 0,9 0,9 1,0 0,9 0,9 0,0 0,0 0,0 0,0 2,5 7,8 3,9 5,0 4,9 4,8 4,3 0,2 0,1 0,1 0,1 Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Οι µέσοι όροι για το 2007 βασίζονται σε στοιχεία µέχρι τον Ιούλιο του Ιούν Ιούλ Μέση συµβολή στον ετήσιο πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ (εκατοστιαίες µονάδες) Ιούλ Σεπτέµβριος

72 Συνολικά, αν και πρόσφατα σηµειώθηκε έντονη άνοδος των τιµών των αντίστοιχων πρώτων υλών διεθνώς, αυτό δεν συνοδεύθηκε από µια εξίσου µεγάλη άνοδο στις τιµές των ειδών διατροφής σε επίπεδο καταναλωτή στη ζώνη του ευρώ. Αυτό εξηγείται από διάφορους παράγοντες, όπως το σχετικά µικρό µερίδιο των αγροτικών προϊόντων στις εισαγωγές της ζώνης του ευρώ, τις διατάξεις της κοινής αγροτικής πολιτικής της ΕΕ που έως ένα βαθµό αποµονώνουν τις αγορές γεωργικών προϊόντων της ζώνης του ευρώ από τις εξωτερικές εξελίξεις, και τη σταδιακή ανατίµηση του ευρώ που παρατηρείται από το Ωστόσο, αποσπασµατικά στοιχεία και αναφορές στον Τύπο πρόσφατα υποδήλωναν την πιθανότητα ανόδου των τιµών των ειδών διατροφής τον Αύγουστο του Αυτό συνδέεται, ειδικότερα, µε τη σηµαντική αύξηση των γαλακτοκοµικών και των δηµητριακών σε αρκετές χώρες της ζώνης του ευρώ τις τελευταίες εβδοµάδες, η οποία µπορεί να οφείλεται έως ένα βαθµό στις συνθήκες προσφοράς και ζήτησης και στην εξέλιξη των τιµών των αντίστοιχων πρώτων υλών διεθνώς. Αυτό υποδηλώνει ανοδικούς κινδύνους για τις τιµές των ειδών διατροφής στη ζώνη του ευρώ στο µέλλον. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει µεγάλη αβεβαιότητα όσον αφορά τις προοπτικές για τις τιµές των ειδών διατροφής τόσο σε διεθνές όσο και σε εγχώριο επίπεδο. Οι τιµές των ειδών διατροφής εξαρτώνται από µια σειρά παραγόντων που είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθούν, συµπεριλαµβανοµένης της τεχνολογικής προόδου και του ενδεχοµένου µεταβολής της ενεργειακής πολιτικής. Επιπλέον, παραµένει ασαφής ο βαθµός στον οποίο οι κλιµατικές αλλαγές θα επηρεάσουν την εξέλιξη των τιµών των ειδών διατροφής στο µέλλον. 3.2 ΤΙΜΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Τον Ιούλιο του 2007 ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων ως σύνολο (εκτός των κατασκευών) συνέχισε την καθοδική πορεία που παρατηρείται από την κορύφωσή του (6%) τον Ιούλιο του και διαµορφώθηκε σε 1,8% από 2,2% τον Ιούνιο (βλ. ιάγραµµα 39). Η µείωση από τα µέσα του οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στην απότοµη πτώση των τιµών παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων στον τοµέα της ενέργειας αυτή την περίοδο, η οποία µε τη σειρά της αντανακλά επιδράσεις της βάσης σύγκρισης. Εκτός της ενέργειας και των κατασκευών, ο ετήσιος πληθωρισµός τιµών παραγωγού µειώθηκε την ίδια περίοδο, αν και σε µικρότερο βαθµό (από 3,6% τον Αύγουστο του σε 2,9% τον Ιούλιο του 2007), παραµένοντας σε σχετικά υψηλό επίπεδο. Αυτό οφείλεται κυρίως στην υποχώρηση του ετήσιου ρυθµού µεταβολής των τιµών παραγωγού ενδιάµεσων αγαθών, αν και ο συγκεκριµένος ρυθ- µός επίσης διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα, αντανακλώντας τη µετακύλιση της απότοµης ανόδου των τιµών των βιοµηχανικών πρώτων υλών (ιδίως των µετάλλων) τους πρώτους πέντε µήνες του Όσον αφορά τους υπόλοιπους τοµείς εκτός της ενέργειας, ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών παραγωγού κεφαλαιακών προϊόντων επίσης υποχώρησε τον Ιούλιο. Όσον αφορά τα επόµενα στάδια της παραγωγικής αλυσίδας, ο ετήσιος ρυθµός ανόδου των τιµών παραγωγού καταναλωτικών αγαθών ως σύνολο επιταχύνθηκε σε 1,8% τον Ιούλιο. Αυτή η εξέλιξη αντανακλά την επιτάχυνση του ρυθµού αύξησης των µη διαρκών αγαθών, πιθανόν σε συνδυασµό µε τις διεθνείς πιέσεις στις τιµές των ειδών διατροφής, οι οποίες µέχρι στιγµής έχουν προκαλέσει κυρίως την άνοδο των γαλακτοκοµικών προϊόντων. Εκτός από τις ασταθείς συνιστώσες των ειδών διατροφής και του καπνού, ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής των τιµών παραγωγού καταναλωτικών αγαθών ήταν σε γενικές γραµ- µές σταθερός τον Ιούλιο, ενώ κυµαίνεται γύρω από το 1,3% από τις αρχές του Συνολικά, αν και οι πιέσεις στις τιµές κατά µήκος της παραγωγικής αλυσίδας φαίνεται ότι έχουν υποχωρήσει, εξακολουθούν να θεωρούνται αρκετά µεγάλες και ενδέχεται να ενισχυθούν εν όψει των βραχυπρόθεσµων µεταβολών των τιµών παραγωγού ειδών διατροφής. 72 Σεπτέµβριος 2007

73 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος ιάγραµµα 39 Ανάλυση τιµών παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µηνιαία στοιχεία) ιάγραµµα 40 Έρευνες για τις τιµές συντελεστών παραγωγής και τις τιµές προϊόντος σε επίπεδο παραγωγού (δείκτες διάχυσης, µηνιαία στοιχεία) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Πηγή: NTC Economics. Σηµείωση: Τιµή µεγαλύτερη του 50 δηλώνει αύξηση των τιµών, ενώ τιµή µικρότερη του 50 δηλώνει µείωση. Αυτή η εκτίµηση στηρίζεται από τα τελευταία στοιχεία για την τιµολογιακή πολιτική των επιχειρήσεων σύµφωνα µε την Έρευνα για τους Υπευθύνους Προµηθειών της NTC (βλ. ιάγραµµα 40). Πράγµατι, παρά τη µικρή υποχώρηση, όλοι οι δείκτες ερευνών που συνδέονται µε τις τιµές εξακολουθούν να διαµορφώνονται σε υψηλά επίπεδα µε βάση τα ιστορικά δεδοµένα. Τα τελευταία στοιχεία υποδηλώνουν πρόσφατη υποχώρηση των πιέσεων στις τιµές στον τοµέα της µεταποίησης, κυρίως λόγω της µείωσης του κόστους των συντελεστών παραγωγής. Τον Αύγουστο του 2007 ο δείκτης τιµών των συντελεστών παραγωγής υποδήλωσε σηµαντική επιβράδυνση του ρυθ- µού αύξησης του κόστους των συντελεστών παραγωγής εκτός των µισθών στον τοµέα της µεταποίησης και διαµορφώθηκε στο χαµηλότερο επίπεδο από το εκέµβριο του. Ο πληθωρισµός των τιµών των συντελεστών παραγωγής υποχώρησε οριακά στον τοµέα των υπηρεσιών, καθώς οι πιέσεις στις τιµές των συντελεστών παραγωγής, σύµφωνα µε τους συµµετέχοντες στις έρευνες, στηρίχθηκαν από τις υψηλές τιµές του πετρελαίου και τους υψηλούς µισθούς. Τον Αύγουστο ο δείκτης των τιµών προϊόντος µειώθηκε ελαφρά στον τοµέα της µεταποίησης και αυξήθηκε οριακά στον τοµέα των υπηρεσιών. 3.3 ΕΙΚΤΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σύµφωνα µε τα στοιχεία που διατίθενται µέχρι το β τρίµηνο του 2007, η εικόνα που προκύπτει από τους δείκτες κόστους εργασίας υποδηλώνει συνέχιση των συγκρατηµένων µισθολογικών εξελίξεων, παρά την προσωρινή αστάθεια που οφείλεται σε ειδικούς παράγοντες (βλ. Πίνακα 7). Σεπτέµβριος

74 Πίνακας 7 είκτες του κόστους εργασίας (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) Συµβατικές αποδοχές Συνολικό ωριαίο κόστος εργασίας Μισθολογική δαπάνη ανά µισθωτό Υπόµνηση: Παραγωγικότητα εργασίας Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ β τρ ,1 2,3 2,4 2,1 2,5 2,0 2,3 2,4 2,4 2,6 2,4 2,2 2,2. 1,8 2,2 2,5 2,3 1,8 2,5. 0,8 1,5 1,4 1,3 1,8 1,8. 1,0 0,7 1,1 1,1 0,0 0,7. Πηγές: Eurostat, εθνικά στοιχεία και υπολογισµοί της. Οι συµβατικές αποδοχές στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκαν κατά 2,3% σε δωδεκάµηνη βάση το β τρί- µηνο του 2007, από 2,0% το προηγούµενο τρίµηνο (βλ. ιάγραµµα 41). Αυτή η επιτάχυνση οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στις µεγάλες εφάπαξ καταβολές στη βιοµηχανία µετάλλου της Γερµανίας το Μάιο. Ωστόσο, αυτή η εκτίµηση πρέπει να συµπληρωθεί από άλλους δείκτες του κόστους εργασίας, οι οποίοι δεν έχουν δηµοσιευθεί ακόµη για το β τρίµηνο του Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του ωριαίου κόστους εργασίας στη ζώνη του ευρώ παρέµεινε αµετάβλητος σε 2,2% το α τρίµηνο του 2007, αντανακλώντας κυρίως τη σηµαντική µείωση στη Γερ- µανία, αφού στις υπόλοιπες χώρες σηµειώθηκε άνοδος. Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της µισθολογικής δαπάνης ανά µισθωτό επιταχύνθηκε σε 2,5% το α τρίµηνο του 2007, από 1,8% το δ τρί- µηνο του. Αυτή η εξέλιξη εξηγείται σε µεγάλο βαθµό από συγκεκριµένες προσωρινές εξελίξεις στο δηµόσιο τοµέα της Ιταλίας, καθώς και από τις συνεχιζόµενες αυξήσεις των µισθών στους επιχειρηµατικούς τοµείς στην Ιταλία και τη Γαλλία. Σε συνδυασµό µε το γενικά αµετάβλητο ρυθµό αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας, η επιτάχυνση του ετήσιου ρυθµού αύξησης της µισθολογικής δαπάνης ανά µισθωτό οδήγησε σε επιτάχυνση του ετήσιου ρυθµού αύξησης του ωριαίου κόστους εργασίας σε 0,7% το α τρίµηνο. ιάγραµµα 41 Επιλεγµένοι δείκτες κόστους εργασίας (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, τριµηνιαία στοιχεία) Όσον αφορά τα διαθέσιµα στοιχεία κατά τοµέα, καταγράφηκε κάποια επιτάχυνση της µισθολογικής δαπάνης ανά µισθωτό σε όλους τους κύριους τοµείς το α τρίµηνο του 2007 (βλ. ιάγραµµα 42), ιδίως στους τοµείς των κατασκευών και των υπηρεσιών της αγοράς όπου σηµειώθηκε και αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας το ίδιο τρίµηνο. Αντίθετα, ο ρυθ- µός αύξησης του ωριαίου κόστους εργασίας παρέµεινε αµετάβλητος στον τοµέα της βιοµηχανίας το α τρίµηνο, ενώ επιβραδύνθηκε στον τοµέα των κατασκευών και, σε µικρότερο βαθµό, στον τοµέα των υπηρεσιών της αγοράς. Αυτό µπορεί να υποδηλώνει αύξηση των ωρών πραγµατικής εργασίας, ιδίως στον τοµέα των κατασκευών. Πηγές: Eurostat, εθνικά στοιχεία και υπολογισµοί της. 74 Σεπτέµβριος 2007

75 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Tιµές και κόστος 3.4 ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟ Τα βραχυπρόθεσµα χαρακτηριστικά του ετήσιου πληθωρισµού βάσει του Εν ΤΚ αναµένεται ότι θα συνεχίσουν να επηρεάζονται από την αστάθεια των τιµών της ενέργειας που παρατηρήθηκε το προηγούµενο έτος. Αν και οι επιδράσεις της βάσης σύγκρισης που σχετίζονται µε τη συνιστώσα της ενέργειας άσκησαν περιοριστική επίδραση στο συνολικό πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ το πρώτο εξάµηνο του 2007, αναµένεται ότι θα ασκήσουν ανοδική επίδραση στο µετρού- µενο πληθωρισµό βάσει του Εν ΤΚ τους προσεχείς µήνες. Επιπλέον, αποσπασµατικά στοιχεία υποδηλώνουν πιθανές ανοδικές πιέσεις στις τιµές των ειδών διατροφής τους προσεχείς µήνες. ιάγραµµα 42 Εξέλιξη του κόστους εργασίας κατά τοµέα (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, τριµηνιαία στοιχεία) Στις τελευταίες µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της για τη ζώνη του ευρώ, ο µέσος ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ αναµένεται ότι θα κυµανθεί µεταξύ 1,9% και 2,1% το 2007 και µεταξύ 1,5% και 2,5% το 2008 (βλ. το Πλαίσιο µε τίτλο Μακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της για τη ζώνη του ευρώ ). Οι εν λόγω προοπτικές εξακολουθούν να υπόκεινται σε διάφορους ανοδικούς κινδύνους. Όσον αφορά το εγχώριο περιβάλλον, οι κίνδυνοι συνδέονται ειδικότερα µε την άνοδο των έµµεσων φόρων. Επιπλέον, υπάρχουν κίνδυνοι να καταγραφεί εντονότερη δυναµική των µισθών από ό,τι ανα- µένεται, στο πλαίσιο πιο περιοριστικών συνθηκών στην αγορά εργασίας. Πράγµατι, η έλλειψη Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: CPE είναι η µισθολογική δαπάνη ανά µισθωτό και LCI είναι ο δείκτης κόστους εργασίας. προσωπικού, η οποία αναφέρεται ολοένα και περισσότερο στις έρευνες ως πηγή ανησυχίας στους τοµείς τόσο της βιοµηχανίας όσο και των υπηρεσιών, υποδηλώνει ότι η συγκρατηµένη εξέλιξη των µισθών που έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν στους δείκτες κόστους εργασίας µπορεί να µη διατηρηθεί. Επιπλέον, αν διατηρηθεί το ισχύον επίπεδο κατανάλωσης και εξακολουθήσει να είναι υψηλή η αξιοποίηση του παραγωγικού δυναµικού, οι πιέσεις από την πλευρά της ζήτησης µπορεί να αυξήσουν τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να αυξήσουν τις τιµές, ιδίως σε τµήµατα της αγοράς που χαρακτηρίζονται από χαµηλό ανταγωνισµό, και µπορεί να οδηγήσουν σε µεγαλύτερη από ό,τι αναµενόταν µετακύλιση στις τιµές καταναλωτή των σηµαντικών πιέσεων στις τιµές που ασκούνται στην παραγωγική αλυσίδα. Όσον αφορά το εξωτερικό περιβάλλον, ο ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν ΤΚ µπορεί να επηρεαστεί από πιθανές περαιτέρω αυξήσεις των τιµών του πετρελαίου και των γεωργικών προϊόντων. Σεπτέµβριος

76 4 Η Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η, Η Ζ Η Τ Η Σ Η Κ Α Ι Η Α Γ Ο Ρ Α Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Παρά την επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ το β τρίµηνο του 2007 (0,3% σε τριµηνιαία βάση, σύµφωνα µε την τελευταία εκτίµηση της Eurostat), η οικονοµική ανάπτυξη το πρώτο εξάµηνο του 2007 ήταν σε γενικές γραµµές σύµφωνη µε το ρυθµό αύξησης του δυνητικού προϊόντος. Οι τελευταίοι διαθέσιµοι δείκτες επιβεβαιώνουν ότι συνεχίστηκε η εξοµάλυνση της οικονοµικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ, η οποία το κατέγραφε ρυθµούς αύξησης άνω του δυνητικού. Από την άποψη αυτή, οι πιο πρόσφατες πληροφορίες από την πλευρά της προσφοράς καταδεικνύουν επιβράδυνση της παραγωγής στο βιοµηχανικό τοµέα και τον τοµέα των κατασκευών, αλλά εύρωστη αύξηση στον τοµέα των υπηρεσιών και ευνοϊκές τάσεις στην αγορά εργασίας. Οι µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της για τη ζώνη του ευρώ προβλέπουν µέσο ετήσιο ρυθµό αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ 2,2%-2,8% το 2007, και 1,8%-2,8% το Οι κίνδυνοι για τις οικονοµικές προοπτικές εκτιµώνται ως καθοδικοί. Αυτοί σχετίζονται κυρίως µε τη δυνητικά ευρύτερη επίδραση της συνεχιζόµενης επανεκτίµησης των κινδύνων στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, τις παγκόσµιες ανισορροπίες και τις πιέσεις προστατευτισµού, καθώς και µε περαιτέρω αυξήσεις των τιµών του πετρελαίου και των βασικών εµπορευµάτων. 4.1 ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΟΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΑΕΠ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΑΝΩΝ Μετά την έντονη οικονοµική δραστηριότητα του προηγούµενου έτους, ο ρυθµός οικονοµικής ανάπτυξης µειώθηκε σε επίπεδα που συµφωνούν µε το ρυθµό δυνητικής ανάπτυξης το πρώτο εξά- µηνο του τρέχοντος έτους. Κατά την τρέχουσα άνοδο της οικονοµικής δραστηριότητας, τη µεγαλύτερη συµβολή στο ρυθµό αύξησης του πραγ- µατικού ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ διατηρεί µέχρι στιγµής ο ρυθµός ανόδου των επενδύσεων. Καθώς, η οικονοµική ανάπτυξη βαίνει προς ωρι- µότερο σηµείο του οικονοµικού κύκλου, ο ρυθ- µός αύξησης της κατανάλωσης αναµένεται να ενισχυθεί περαιτέρω µε την πάροδο του χρόνου. ιάγραµµα 43 Συµβολή στην αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ (τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης και τριµηνιαία συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες, στοιχεία εποχικώς διορθωµένα) Η εξοµάλυνση των ρυθµών αύξησης του προϊόντος επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία των εθνικών λογαριασµών για τη ζώνη του ευρώ, τα οποία δηµοσίευσε πρόσφατα η Eurostat. Η επιβράδυνση που παρατηρήθηκε στον τριµηνιαίο Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. ρυθµό αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ, ο οποίος ήταν 0,3% το β τρίµηνο, θα πρέπει να εξετασθεί σε σχέση µε τον έντονο ρυθµό αύξησης κατά 0,7% του α τριµήνου (βλ. ιάγραµµα 43). Η ιδιωτική κατανάλωση, η οποία ήταν σταθερή το α τρίµηνο του 2007 λόγω των σηµαντικών επιδράσεων της αύξησης του ΦΠΑ στη Γερµανία, αυξήθηκε κατά 0,5% το β τρίµηνο. Οι επενδύσεις µειώθηκαν κατά 0,2%, µετά τη σηµαντική άνοδό τους κατά 2,0% το α τρίµηνο. Μολονότι δεν έχει ακόµη δηµοσιευθεί η ανάλυση των επενδύσεων για το β τρίµηνο, οι διαθέσιµες πληροφορίες υποδεικνύουν ότι η µείωσή τους οφειλόταν κυρίως στα χαµηλότερα επίπεδα επενδύσεων σε κατοικίες. Τόσο το εµπόριο όσο και τα αποθέµατα είχαν θετική συµβολή στο ρυθµό αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ το β τρίµηνο, κατά 0,1 και 0,2 της εκατοστιαίας µονάδας αντίστοιχα. Συνο- 76 Σεπτέµβριος 2007

77 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας λικά, οι τελευταίες εκτιµήσεις των εθνικών λογαριασµών υποδεικνύουν ότι η οικονοµική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ παρέµεινε έντονη το πρώτο εξάµηνο του χρόνου, αν και κάπως υποτονικότερη σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. ιάγραµµα 44 Συµβολή στην αύξηση της βιοµηχανικής παραγωγής (ρυθµός αύξησης και συµβολή σε εκατοστιαίες µονάδες, µηνιαία στοιχεία, εποχικώς διορθωµένα) ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ενώ η επιτάχυνση της οικονοµικής ανάπτυξης του βιοµηχανικού τοµέα αποτέλεσε τη βασική κινητήρια δύναµη της επιτάχυνσης της αύξησης του ΑΕΠ το, το τρέχον έτος, ο τοµέας των υπηρεσιών αποκτά προοδευτικά το προβάδισµα. Εν µέρει αντανακλώντας την επιτάχυνση της αύξησης των επενδύσεων το, ο ρυθµός ανόδου της προστιθέµενης αξίας στο βιοµηχανικό τοµέα έχει αυξηθεί περισσότερο απ ό,τι στον τοµέα των υπηρεσιών από τις αρχές του. Σε αντιστοιχία προς την εξοµάλυνση της οικονοµικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ και την προοδευτική ανάκαµψη της ιδιωτικής κατανάλωσης, ο ρυθµός αύξησης της προστιθέµενης αξίας διατηρήθηκε εύρωστος στον τοµέα των υπηρεσιών, ενώ επιβραδύνθηκε στο βιοµηχανικό τοµέα. Σύµφωνα µε την προκαταρκτική εκτίµηση των εθνικών λογαριασµών από τη Eurostat, η συµβολή του τοµέα των υπηρεσιών στη συνολική Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Τα στοιχεία που παρουσιάζονται υπολογίζονται ως κινητοί κεντρικοί µέσοι τριών µηνών έναντι του αντίστοιχου µέσου όρου της προηγούµενης τριµηνίας. προστιθέµενη αξία της ζώνης του ευρώ ήταν 0,5 της εκατοστιαίας µονάδας το β τρίµηνο του 2007, έναντι 0,4 της εκατοστιαίας µονάδας το προηγούµενο τρίµηνο. Ο ρυθµός ανόδου στο βιοµηχανικό τοµέα, ο οποίος συνέβαλε σηµαντικά (κατά 0,4 της εκατοστιαίας µονάδας) στο συνολικό ρυθµό αύξησης της προστιθέµενης αξίας της ζώνης του ευρώ το α τρίµηνο του 2007, επιβραδύνθηκε το β τρίµηνο και δεν είχε σηµαντική συµβολή στο συνολικό ρυθµό ανόδου της προστιθέµενης αξίας της ζώνης του ευρώ. Τα στοιχεία για τη βιοµηχανική παραγωγή επιβεβαιώνουν αυτή την εικόνα. Ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης της βιοµηχανικής παραγωγής επιβραδύνθηκε το β τρίµηνο του 2007 σε 0,3%, έναντι 0,8% το α τρίµηνο. Αυτή η επιβράδυνση σηµειώθηκε σε όλες τις βασικές βιοµηχανικές οµάδες, πλην του τοµέα της ενέργειας, ο οποίος ανέκαµψε σηµαντικά σε σύγκριση µε τα προηγούµενα τρίµηνα (βλ. ιάγραµµα 44). Οι νέες βιοµηχανικές παραγγελίες (εκτός του βαρέος εξοπλισµού µεταφορών) αυξήθηκαν κατά 1,9% σε τριµηνιαία βάση το β τρίµηνο του 2007, µετά από την άνοδό τους κατά 2,2% το προηγούµενο τρίµηνο. Εξετάζοντας τα στοιχεία σε µεγαλύτερο βάθος χρόνου, προκύπτει ότι ο ρυθµός αύξησης της βιοµηχανικής παραγωγής, ο οποίος επιταχυνόταν συνεχώς από τις αρχές του για να κορυφωθεί το καλοκαίρι του, έχει έκτοτε επιβραδυνθεί, αν και παραµένει σε υψηλά επίπεδα. Η παραγωγή του τοµέα κατασκευών έχει επεκταθεί έντονα από τις αρχές του. Ωστόσο, λόγω των καιρικών συνθηκών οι οποίες δεν συνυπολογίζονται επαρκώς στην εποχική διόρθωση των στοιχείων τελευταία εµφανίζει κάποια µεταβλητότητα και το β τρίµηνο του 2007 υποχώρησε κατά 0,3% µετά από αύξηση κατά 1,5% το α τρίµηνο. Περαιτέρω, η επίσπευση το πολλών οικοδοµικών εργασιών στη Γερµανία, προκειµένου να αποφευχθεί η επιβάρυνση Σεπτέµβριος

78 µε υψηλότερο ΦΠΑ από τον Ιανουάριο του 2007, επίσης επέδρασε στις πρόσφατες εξελίξεις του τοµέα των κατασκευών. Το πρώτο εξάµηνο του 2007 η παραγωγή στις κατασκευές επιβραδύνθηκε και σε άλλες χώρες, όπως το Βέλγιο, η Ισπανία και η Γαλλία. ιάγραµµα 45 Βιοµηχανική παραγωγή, επιχειρηµατικές προσδοκίες στη βιοµηχανία και ΡΜΙ (µηνιαία στοιχεία, εποχικώς διορθωµένα) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Από το καλοκαίρι του, οι δείκτες των ερευνών καταδεικνύουν εξοµάλυνση της οικονοµικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ, από τους ρυθµούς αύξησης άνω των δυνητικών που παρατηρούνταν προηγουµένως. Τους τελευταίους 15 µήνες, τα στοιχεία των ερευνών καταδεικνύουν µε συνέπεια κάποια επιβράδυνση του ρυθµού αύξησης στο βιοµηχανικό τοµέα, αλλά εύρωστο ρυθµό ανόδου στον τοµέα των υπηρεσιών. Ωστόσο, τα στοιχεία των ερευνών που είναι διαθέσιµα µέχρι τον Αύγουστο του 2007 εξακολουθούν να εµφανίζουν υψηλές τιµές, υποδεικνύοντας ότι η έντονη αύξηση θα συνεχιστεί και το γ τρίµηνο. Σύµφωνα µε τις έρευνες για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές που διεξάγονται από την Πηγές: Eurostat, Έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές, NTC Εconomics και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Όλες οι σειρές αφορούν τη µεταποίηση. 1) Μεταποίηση: Τριµηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές. 2) ιαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων, µεταβολές σε σύγκριση µε την προηγούµενη τριµηνία. 3) είκτης Υπευθύνων Προµηθειών, αποκλίσεις από την τιµή 50. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο δείκτης βιοµηχανικών προσδοκιών παρέµεινε σταθερός τον Αύγουστο, ενώ ο είκτης Υπευθύνων Προµηθειών (ΡΜΙ) για το µεταποιητικό τοµέα σηµείωσε περαιτέρω µικρή µείωση (βλ. ιάγραµµα 45). Όσον αφορά στον τοµέα των υπηρεσιών, τόσο ο δείκτης προσδοκιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και ο δείκτης επιχειρηµατικής δραστηριότητας ΡΜΙ µειώθηκαν ελαφρά τον Αύγουστο. Συνολικά, από την αρχή του 2007, τα στοιχεία των ερευνών έχουν δώσει κάποιες ενδείξεις επιβράδυνσης της δυναµικής στον τοµέα της βιοµηχανίας, ενώ οι προσδοκίες στον τοµέα των υπηρεσιών φαίνεται ότι παραµένουν σε γενικές γραµµές αµετάβλητες. ΕΙΚΤΕΣ ΑΠΑΝΩΝ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ Ο ρυθµός αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης στη ζώνη του ευρώ αναµένεται να ενισχυθεί περαιτέρω µε την πάροδο του χρόνου, παράλληλα µε την εξέλιξη του πραγµατικού διαθέσιµου εισοδή- µατος, καθώς εξακολουθούν να βελτιώνονται οι συνθήκες απασχόλησης. Οι τελευταίες διαθέσιµες πληροφορίες για τις δαπάνες των νοικοκυριών επιβεβαιώνουν τη βαθµιαία ανάκαµψη του ρυθµού αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης, µετά από την εξασθένησή του το α τρί- µηνο του 2007, καθώς είχε επηρεαστεί από την αύξηση του ΦΠΑ στη Γερµανία. Η ιδιωτική κατανάλωση της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε κατά 0,5% σε τριµηνιαία βάση το β τρίµηνο του έτους, µετά από τη σταθεροποίησή της το προηγούµενο τρίµηνο. Σύµφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία, ο ρυθµός ανόδου της ιδιωτικής κατανάλωσης το β τρίµηνο σχετιζόταν κυρίως µε τον τοµέα του µη λιανικού εµπορίου, ενώ οι λιανικές πωλήσεις παρέµεναν κατ ουσίαν αµετάβλητες για δεύτερο κατά σειρά τρίµηνο. Και οι νέες κυκλοφορίες αυτοκινήτων αυξήθηκαν κάπως το β τρίµηνο, σηµειώνοντας σχετική ανάκαµψη από την κατά 3,5% µείωσή τους που παρατηρήθηκε το προηγούµενο τρίµηνο. 78 Σεπτέµβριος 2007

79 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας Οι θετικές προοπτικές για την ιδιωτική κατανάλωση ενισχύονται από τις εξελίξεις της εµπιστοσύνης των καταναλωτών (βλ. ιάγραµµα 46). Ο δείκτης της εµπιστοσύνης των καταναλωτών της ζώνης του ευρώ, όπως µετρείται στην έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, άρχισε να αυξάνεται στα µέσα του και, από τα µέσα του, έχει διαµορφωθεί υψηλότερα από το µακροπρόθεσµο µέσο επίπεδό του. Παρά την ήπια µείωσή της κατά τους τέσσερις τελευταίους µήνες, η εµπιστοσύνη των καταναλωτών παρέµεινε κοντά στην ιστορική κορύφωση του Τον Αύγουστο αυξήθηκε επίσης ο δείκτης προσδοκιών του λιανικού εµπορίου, που σηµατοδοτεί την πορεία των προσδοκιών µεταξύ των εµπόρων λιανικής. Ο εν λόγω δείκτης διαµορφώνεται γύρω από ένα ιστορικά υψηλό επίπεδο. 4.2 ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η κατάσταση της αγοράς εργασίας στη ζώνη του ευρώ εµφανίζει σαφή βελτίωση τα τελευταία χρόνια και η ευνοϊκή αυτή τάση επιβεβαιώνεται από τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία. Οι προσδοκίες για την απασχόληση παραµένουν σε υψηλό επίπεδο, ενισχύοντας την εκτίµηση ότι οι προοπτικές για την αγορά εργασίας είναι ευνοϊκές. Οι δείκτες των ερευνών εξακολουθούν να ανιχνεύουν κάποια στενότητα των συνθηκών της αγοράς εργασίας. ΑΝΕΡΓΙΑ Το ποσοστό ανεργίας της ζώνης του ευρώ βαίνει καθοδικά από τα µέσα του Τον Ιούλιο του 2007, παρέµεινε σταθερό στο 6,9% (βλ. ιάγραµµα 47). Τόσο χαµηλό επίπεδο για το σύνολο της ιάγραµµα 46 Λιανικές πωλήσεις και επιχειρηµατικές προσδοκίες στο λιανικό εµπόριο και εµπιστοσύνη νοικοκυριών (µηνιαία στοιχεία) ιάγραµµα 47 Ανεργία (µηνιαία στοιχεία, εποχικώς διορθωµένα) Πηγές: Έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές και Eurostat. 1) Ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, κινητός κεντρικός µέσος τριών µηνών, στοιχεία διορθωµένα ως προς τον αριθµό των εργάσιµων ηµερών. 2) ιαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων, στοιχεία διορθωµένα τόσο εποχικά όσο και ως προς το µέσο όρο. Για την εµπιστοσύνη των καταναλωτών, τα αποτελέσµατα για τη ζώνη του ευρώ από τον Ιανουάριο του 2004 και εξής δεν είναι πλήρως συγκρίσιµα µε τα προηγούµενα στοιχεία λόγω αλλαγών στο ερωτηµατολόγιο που χρησιµοποιείται για την έρευνα στη Γαλλία. Πηγή: Eurostat. Σεπτέµβριος

80 Πίνακας 8 Αύξηση της απασχόλησης (εκατοστιαίες µεταβολές έναντι της προηγούµενης περιόδου, εποχικά διορθωµένες) οικονοµίας εκ της οποίας: Γεωργία και αλιεία Βιοµηχανία Πλην κατασκευών Κατασκευές Υπηρεσίες Εµπόριο και µεταφορές Χρηµατοοικονοµικά και επιχειρηµατική δραστηριότητα ηµόσια διοίκηση 1) Ετήσιοι ρυθµοί α τρ. Τριµηνιαίοι ρυθµοί β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ ,8 1,4 0,5 0,5 0,2 0,3 0,4-1,4-0,4 0,1 0,7-2,0-0,5-0,2-0,1 0,7 0,1 0,3 0,2 0,4 0,3-1,3-0,2-0,1 0,2 0,0-0,1-0,1 2,7 2,8 0,6 0,7 0,9 1,7 1,1 1,3 1,8 0,7 0,5 0,4 0,3 0,5 0,6 1,2 0,6 0,5 0,0 0,3 0,4 2,1 3,5 0,9 0,9 1,0 0,8 0,9 1,4 1,4 0,7 0,3 0,3 0,0 0,3 Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Περιλαµβάνει επίσης εκπαίδευση, υγεία και άλλες υπηρεσίες. ζώνης του ευρώ δεν έχει καταγραφεί από τις αρχές της δεκαετίας του 80. Τον Ιούλιο, ο αριθµός των ανέργων µειώθηκε κατά περίπου, δηλ. σηµαντικά λιγότερο από το µέσο µηνιαίο όρο των ατόµων για το πρώτο τρίµηνο του έτους. Τα στοιχεία των ερευνών για τους περιορισµούς στην παραγωγή του βιοµηχανικού τοµέα υποδηλώνουν ότι οι ελλείψεις σε εργατικό δυναµικό έγιναν οξύτερες στις αρχές του γ τριµήνου του 2007, µολονότι αυτές δεν έφθασαν στα ακραία επίπεδα του τέλους του Μολονότι τα ιστορικά δεδο- µένα για τον τοµέα των υπηρεσιών είναι πιο περιορισµένα, από τα µέσα του οι συµµετέχοντες στην έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρουν όλο και περισσότερο την έλλειψη εργατικού δυναµικού ως παράγοντα περιοριστικό της παραγωγής. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η απασχόληση στη ζώνη του ευρώ βελτιώθηκε σηµαντικά το, σε σύγκριση µε το (βλ. Πίνακα 8), και οι διαθέσιµες πληροφορίες δείχνουν ευνοϊκές εξελίξεις από τις αρχές του Κατά τον τελευταίο χρόνο, οι εξελίξεις της απασχόλησης αντανακλούσαν το συνδυασµό δύο παραγόντων. Πρώτον, αντικατόπτριζαν εν µέρει τη σύνθεση του ρυθµού αύξησης της προστιθέµενης αξίας κατά τοµέα, καθώς η επιτάχυνση της απασχόλησης στο βιοµηχανικό τοµέα ήταν εντονότερη από ό,τι στον τοµέα των υπηρεσιών. εύτερον, οι εξελίξεις αυτές αντανακλούσαν και αποκλίσεις του ρυθµού αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας, καθώς ο ρυθµός ανόδου της απασχόλησης ήταν εντονότερος στον τοµέα των υπηρεσιών, όπου ο ρυθµός αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας είναι χαµηλότερος σε σύγκριση µε τη βιοµηχανία. Συνολικά, οι συνθήκες της αγοράς εργασίας στη ζώνη του ευρώ εµφανίζουν σαφή βελτίωση κατά τα τελευταία χρόνια (βλ. Πλαίσιο 8). Πλαίσιο 8 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΤΟ : ΠΙΟ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΑΥΞΗΣΗ Η κατάσταση στις αγορές εργασίας της ζώνης του ευρώ έχει σηµειώσει σαφή βελτίωση τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα το, µετά από χρόνια υποτονικού ρυθµού αύξησής της, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 1,4%, δηλ. σηµείωσε τον υψηλότερο ρυθµό ανόδου από το Σεπτέµβριος 2007

81 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας Αυτή η θετική εξέλιξη µεταφράζεται σε σηµαντική µείωση του ποσοστού της ανεργίας, το οποίο στο τέλος του ήταν 7,5% επίπεδο που έχει να παρατηρηθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 80 παρά την ταυτόχρονη επίδραση της ανοδικής τάσης που εµφανίζει η συµµετοχή στην εργασία. Το παρόν Πλαίσιο παρουσιάζει συνοπτικά τα χαρακτηριστικά του ρυθµού αύξησης της απασχόλησης το, βάσει της ανάλυσης κατά ηλικία, φύλο, οµάδα επαγγελµατικών δεξιοτήτων, τύπο σύµβασης εργασίας και τοµέα απασχόλησης, η οποία χρησιµοποιείται στην πιο πρόσφατη Έρευνα Εργατικού υναµικού της ΕΕ. 1 Η ανάλυση δείχνει ότι, σε σχέση µε τα προηγούµενα χρόνια, η εξέλιξη της απασχόλησης στη ζώνη του ευρώ το συνολικά (α) εµφάνισε πιο ισόρροπη διασπορά κατά ηλικία, φύλο και οµάδα επαγγελµατικών δεξιοτήτων, (β) καθοδηγήθηκε από τη σηµαντική ώθηση στις θέσεις µόνιµης και πλήρους απασχόλησης και (γ) δεν σηµειώθηκε περαιτέρω µείωση της απασχόλησης εργαζοµένων µε χαµηλή εξειδίκευση. Αυτές οι εξελίξεις υποδηλώνουν ότι, εκτός από τη θετική επίδραση των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων που εφαρ- µόστηκαν στις αγορές εργασίας και οι οποίες είχαν ήδη γίνει εµφανείς σε ορισµένες οµάδες κατά τα προηγούµενα χρόνια η αύξηση των προσδοκιών των εταιριών όσον αφορά τη διατηρησιµότητα της οικονοµικής δραστηριότητας συνέβαλε στη δηµιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την απασχόληση το. Εξέλιξη της απασχόλησης κατά φύλο, ηλικία και οµάδα επαγγελµατικών δεξιοτήτων Μολονότι τον τελευταίο χρόνο συνεχίστηκε η αύξηση της απασχόλησης των γυναικών και εξακολουθεί να αποτελεί το µεγαλύτερο µέρος της συνολικής ανόδου της απασχόλησης, η συµβολή της απασχόλησης των ανδρών αυξήθηκε επίσης έντονα το (βλ. ιάγραµµα Α1). Την περίοδο , η απασχόληση των γυναικών συνέβαλε κατά µέσο όρο κατά 0,6 της εκατοστιαίας µονάδας στο συνολικό ρυθµό αύξησης της απασχόλησης, ενώ η συµβολή της απασχόλησης των ανδρών ήταν µόλις 0,05 της εκατοστιαίας µονάδας. Το, ωστόσο, η συµβολή της απασχόλησης των ανδρών αυξήθηκε κατά 0,6 της εκατοστιαίας µονάδας, δηλ. προσέγγισε τη συµβολή της απασχόλησης των γυναικών, που ήταν 0,8 της εκατοστιαίας µονάδας. Το κύριο µέρος της αύξησης της γυναικείας απασχόλησης καταγράφηκε στη βασική ηλικιακή οµάδα (25-54), αλλά για τους άνδρες η ανάκαµψη της απασχόλησης εµφανίζεται ως κοινό χαρακτηριστικό όλων των ηλικιακών οµάδων. Εάν εξετάσουµε την εξέλιξη της απασχόλησης κατά οµάδα επαγγελµατικών δεξιοτήτων (χρησιµοποιώντας το ανώτατο επίπεδο µόρφωσης ως αντιπροσωπευτική µεταβλητή), φαίνεται ότι το οι εξελίξεις είναι επίσης περισσότερο ισορροπηµένες σε όλες τις κατηγορίες δεξιοτήτων από όσο ήταν τα τρία προηγούµενα χρόνια (βλ. ιάγραµµα Α2), αφού όλες οι οµάδες δεξιοτήτων συνέβαλαν θετικά στην αύξηση της απασχόλησης. Η συµβολή των εργαζοµένων µέσης και υψηλής εξειδίκευσης υπήρξε θετική καθ όλη της διάρκεια της περιόδου , και συνέχισε να αποτελεί το µεγαλύτερο µέρος της ανόδου της απασχόλησης το. Ωστόσο, παρατηρήθηκε ευνοϊκή εξέλιξη και στην περίπτωση των εργαζοµένων χαµηλής εξειδίκευσης, ο ρυθµός απασχόλησης των οποίων έγινε ελαφρά θετικός σε σχέση µε τα προηγούµενα χρόνια, όταν η οµάδα αυτή ήταν η µόνη που εµφάνιζε αρνητικό ρυθµό ανόδου. Συνολικά, ο ρυθµός αύξησης της απα- 1 εδοµένου ότι τα εθνικολογιστικά στοιχεία παρέχουν πιο αξιόπιστη πληροφόρηση για τις εξελίξεις της απασχόλησης στην παρούσα συγκυρία λόγω των µεθοδολογικών µεταβολών στις έρευνες εργατικού δυναµικού σε ορισµένες χώρες της ζώνης του ευρώ, στο παρόν Πλαίσιο χρησιµοποιείται η σύνθεση της απασχόλησης βάσει της Έρευνας Εργατικού υναµικού της ΕΕ. Εν συνεχεία τα ποσοστά των διαφόρων οµάδων εντάσσονται στα στοιχεία των εθνικών λογαριασµών. Σεπτέµβριος

82 ιάγραµµα Α Εξελίξεις της απασχόλησης κατά οµάδες την περίοδο (συµβολή στο ρυθµό αύξησης της απασχόλησης σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. σχόλησης το δείχνει πιο ισορροπηµένος σε όλες τις οµάδες ηλικίας, φύλου και δεξιοτήτων, σε σχέση µε τα προηγούµενα χρόνια, καθώς οι περισσότερες οµάδες συνέβαλαν θετικά στην αύξηση της απασχόλησης το. Εξέλιξη της απασχόλησης κατά τύπο της σύµβασης εργασίας Σε ό,τι αφορά τη σύνθεση του ρυθµού αύξησης της απασχόλησης ως προς τον τύπο της σύµβασης εργασίας, το ιάγραµµα Β1 δείχνει τη συµβολή τόσο της µόνιµης έναντι της προσωρινής εργασίας όσο και της πλήρους έναντι της µερικής απασχόλησης. Και από αυτή την άποψη, ο ρυθµός ανόδου της απασχόλησης το είναι πιο ισορροπηµένος σε όλους τους τύπους σύµβασης εργασίας. Μετά από µερικά χρόνια πτωτικής πορείας, ο ρυθµός ανόδου των θέσεων µόνιµης και πλήρους απασχόλησης αυξήθηκε, ενώ η συνεχής αύξηση του αριθµού των εργαζοµένων προσωρινής και µερικής απασχόλησης επιβραδύνθηκε. Όσον αφορά τη συµβολή των θέσεων προσωρινής απασχόλησης, οι οποίες κάλυπταν σχεδόν το σύνολο του ρυθ- µού αύξησης της απασχόλησης την περίοδο , η συµβολή τους το ήταν παρόµοια προς εκείνη των θέσεων µόνιµης απασχόλησης (0,7 και 0,8 της εκατοστιαίας µονάδας αντίστοιχα). Παρόµοια εικόνα εντοπίζεται και όταν συγκρίνουµε τις θέσεις µερικής έναντι πλήρους απασχόλησης. Η αυξανόµενη συµβολή τόσο των θέσεων µόνιµης όσο και των θέσεων πλήρους απασχόλησης µπορεί να αποτελεί περαιτέρω ένδειξη ότι οι µεταβολές στα πρότυπα του ρυθµού ανόδου της απασχόλησης το έχουν ευρεία βάση στις διάφορες κατηγορίες θέσεων απασχόλησης. Όσον αφορά την ανάλυση κατά τοµέα, θετικές ήταν οι εξελίξεις που καταγράφηκαν εν γένει σε όλους τους τοµείς. Οι πιο ιδιότυπες εξελίξεις το ήταν η σηµαντική αύξηση των θέσεων µόνιµης απασχόλησης στον τοµέα των υπηρεσιών και η ανάσχεση της έντονα πτωτικής πορείας των θέσεων µόνιµης απασχόλησης στο βιοµηχανικό τοµέα (βλ. ιάγραµµα Β2). Και το παρα- 82 Σεπτέµβριος 2007

83 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας ιάγραµµα Β Εξελίξεις της απασχόλησης κατά τύπο της σύµβασης εργασίας την περίοδο (συµβολή στο ρυθµό αύξησης της απασχόλησης σε εκατοστιαίες µονάδες) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. τηρήθηκε αύξηση του αριθµού των θέσεων προσωρινής απασχόλησης σε όλους τους τοµείς της οικονοµίας. Μακροπρόθεσµες τάσεις και προοπτικές Συνολικά, ωστόσο, η ανάκαµψη που σηµείωσαν ορισµένοι τοµείς της αγοράς εργασίας το δεν έθεσε τέρµα στη συνεχιζόµενη τάση αύξησης του ρυθµού ανόδου τόσο της απασχόλησης των γυναικών και των µεγαλύτερων σε ηλικία όσο και των ποσοστών των θέσεων προσωρινής και µερικής απασχόλησης (βλ. ιάγραµµα Γ). Οι θετικές τάσεις αυτών των τµηµάτων της αγοράς εργασίας µπορούν εν µέρει να συσχετιστούν µε τις προηγούµενες µεταρρυθµίσεις στην αγορά εργασίας 2 καταδεικνύοντας έντονα τα οφέλη από την περαιτέρω προαγωγή τέτοιων µεταρρυθµίσεων στο µέλλον. ιάγραµµα Γ Ποσοστά απασχόλησης γυναικών και εργαζοµένων µεγαλύτερης ηλικίας και λόγος προσωρινής και µερικής απασχόλησης (εκατοστιαίες µονάδες) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. Σηµείωση: Ποσοστά απασχόλησης= απασχολούµενοι/πληθυσµό της συγκεκριµένης κατηγορίας. Λόγος προσωρινής (µερικής) απασχόλησης = αριθµός προσωρινά (µερικώς) απασχολουµένων/σύνολο απασχολουµένων. 2 Περισσότερες λεπτοµέρειες στο άρθρο Εξελίξεις στα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά των αγορών εργασίας της ζώνης του ευρώ την τελευταία δεκαετία στο τεύχος Ιανουαρίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου της. Σεπτέµβριος

84 Οι προσδοκίες για την απασχόληση βρίσκονται σε ανοδική πορεία από τα µέσα του (βλ. ιάγραµµα 48). Τόσο τα στοιχεία των ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις προσδοκίες απασχόλησης όσο και ο δείκτης ΡΜΙ για την απασχόληση καλύπτουν µέχρι τον Αύγουστο και επιβεβαιώνουν τις ευνοϊκές προοπτικές ως κυρίαρχες στην αγορά εργασίας, καταδεικνύοντας και περαιτέρω βελτίωση της απασχόλησης στη ζώνη του ευρώ στις αρχές του γ τριµήνου του ιάγραµµα 48 Αύξηση της απασχόλησης και προσδοκίες για την απασχόληση (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, διαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) 4.3 ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΡΑ- ΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Στο σύνολό τους τα διαθέσιµα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η οικονοµική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ εξακολουθεί να επεκτείνεται µε υψηλούς ρυθµούς. Οι καλές βάσεις της οικονο- µίας της ζώνης του ευρώ δηλ. η υγιής χρηµατοοικονοµική κατάσταση του επιχειρηµατικού τοµέα και η ισχυρή αγορά εργασίας αποτελούν καλό οιωνό για την οµαλή απορρόφηση των αναταραχών στη χρηµατοπιστωτική αγορά. Η παγκόσµια οικονοµική δραστηριότητα αναµένεται να διατηρηθεί εύρωστη και να στηρίξει τις εξαγωγές και τις επενδύσεις της ζώνης του ευρώ. Ο ρυθµός αύξησης της κατανάλωσης στη ζώνη του ευρώ αναµένεται να ενισχυθεί περαιτέρω µε την πάροδο του χρόνου, σύµφωνα µε τις εξελίξεις του πραγµατικού διαθέσιµου εισοδήµατος, καθώς οι συνθήκες της απασχόλησης εξακολουθούν να βελτιώνονται. Σε συµφωνία µε αυτή την εκτίµηση, οι τελευταίες µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της για τη ζώνη του ευρώ προβλέπουν αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ 2,2%-2,8% το 2007 και 1,8%-2,8% το 2008 (βλ. Πλαίσιο 9). Πηγές: Eurostat και Έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές. Σηµείωση: Οι διαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων είναι διορθωµένες ως προς το µέσο όρο. Πλαίσιο 8 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Οι εµπειρογνώµονες της κατάρτισαν προβολές για τις µακροοικονοµικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ, µε βάση τα στοιχεία που ήταν διαθέσιµα έως τις 24 Αυγούστου 84 Σεπτέµβριος 2007

85 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας Ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ θα διαµορφωθεί, βάσει των προβολών, µεταξύ 2,2% και 2,8% το 2007 και µεταξύ 1,8% και 2,8% το Ο µέσος ρυθ- µός αύξησης του συνολικού Εν ΤΚ θα διαµορφωθεί, βάσει των προβολών, µεταξύ 1,9% και 2,1% το 2007 και µεταξύ 1,5% και 2,5% το Τεχνικές υποθέσεις όσον αφορά τα επιτόκια, τις συναλλαγµατικές ισοτιµίες, τις τιµές του πετρελαίου και τη δηµοσιονοµική πολιτική Οι τεχνικές υποθέσεις που αφορούν τα επιτόκια, καθώς και τις τιµές του πετρελαίου και των βασικών εµπορευµάτων πλην της ενέργειας βασίζονται στις προσδοκίες της αγοράς σύµφωνα µε στοιχεία έως και τις 14 Αυγούστου Όσον αφορά τα βραχυπρόθεσµα επιτόκια όπως µετρούνται βάσει του EURIBOR τριών µηνών, οι προσδοκίες της αγοράς µετρούνται µε τα προθεσµιακά επιτόκια, τα οποία αποτυπώνουν την εικόνα της καµπύλης αποδόσεων στις 14 Αυγούστου Αυτή η εικόνα υποδηλώνει ένα συνολικό µέσο επίπεδο 4,3% για το 2007 και 4,5% για το Οι προσδοκίες της αγοράς για τις ονοµαστικές αποδόσεις των 10ετών οµολόγων του ηµοσίου στη ζώνη του ευρώ υποδηλώνουν σχετική σταθερότητα γύρω από το επίπεδο που καταγράφηκε στα µέσα Αυγούστου (4,5%). Το βασικό σενάριο των προβολών περιλαµβάνει επίσης την υπόθεση ότι οι διαφορές επιτοκίων των τραπεζικών χορηγήσεων θα αυξηθούν ελαφρά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, αντανακλώντας τη πρόσφατη περίοδο αυξη- µένης συναίσθησης κινδύνου στις χρηµατοπιστωτικές αγορές. Όπως προκύπτει από τις εξελίξεις στις αγορές συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης κατά την περίοδο δύο εβδοµάδων που έληξε στις 14 Αυγούστου 2007, οι µέσες ετήσιες τιµές του πετρελαίου αναµένεται, βάσει των υποθέσεων, να διαµορφωθούν στα 68,1 δολάρια ΗΠΑ το βαρέλι το 2007 και στα 71,9 δολάρια ΗΠΑ το βαρέλι το Η µέση ετήσια αύξηση των τιµών των βασικών εµπορευµάτων πλην της ενέργειας σε δολάρια ΗΠΑ θα είναι, βάσει των υποθέσεων, 20,0% το 2007 και 5,7% το ιατυπώνεται η τεχνική υπόθεση ότι οι διµερείς συναλλαγµατικές ισοτιµίες θα παραµείνουν αµετάβλητες στο χρονικό ορίζοντα προβολής στα µέσα επίπεδα που επικρατούσαν κατά την περίοδο δύο εβδοµάδων που έληξε στις 14 Αυγούστου Αυτό συνεπάγεται ότι η συναλλαγµατική ισοτιµία ευρώ/δολαρίου ΗΠΑ θα διαµορφωθεί σε 1,37 και ότι η σταθµισµένη συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ θα είναι, κατά µέσο όρο, υψηλότερη κατά 3,1% το 2007 σε σχέση µε το µέσο όρο του και κατά 0,5% υψηλότερη το 2008 σε σχέση µε το µέσο όρο του Οι υποθέσεις για τη δηµοσιονοµική πολιτική βασίζονται στα εθνικά σχέδια προϋπολογισµών σε κάθε χώρα-µέλος της ζώνης του ευρώ και περιλαµβάνουν όλα τα µέτρα πολιτικής που έχουν ήδη εγκριθεί από τα εθνικά κοινοβούλια ή έχουν προσδιοριστεί λεπτοµερώς από τις κυβερνήσεις και είναι πιθανό ότι θα εγκριθούν νοµοθετικά. Υποθέσεις όσον αφορά το διεθνές περιβάλλον Σύµφωνα µε το βασικό σενάριο των προβολών, το εξωτερικό περιβάλλον της ζώνης του ευρώ 1 Οι µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων της συµπληρώνουν τις µακροοικονοµικές προβολές των εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος οι οποίες καταρτίζονται δύο φορές ετησίως από κοινού από εµπειρογνώµονες της και των ΕθνΚΤ της ζώνης του ευρώ. Οι τεχνικές που χρησιµοποιούνται είναι συµβατές µε εκείνες που χρησιµοποιούνται στις προβολές των εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος, όπως περιγράφονται στο έντυπο A guide to Eurosystem staff macroeconomic projection exercises,, Ιούνιος Προκειµένου να εκφραστεί η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις προβολές, τα αποτελέσµατα για κάθε µεταβλητή παρουσιάζονται υπό τη µορφή διαστηµάτων. Τα διαστήµατα αυτά βασίζονται στη διαφορά µεταξύ των πραγµατοποιήσεων και των προηγούµενων προβολών που είχαν καταρτιστεί επί σειρά ετών. Το εύρος κάθε διαστήµατος είναι διπλάσιο από το µέσο όρο της διαφοράς, σε απόλυτες τιµές. Στην παρούσα συγκυρία, λόγω των εξελίξεων στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις προβολές είναι πιθανώς µεγαλύτερη από ό,τι συνήθως. Σεπτέµβριος

86 Πίνακας Α Μακροοικονοµικές προβολές για τη ζώνη του ευρώ 1), 2) (µέσες ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Εν ΤΚ 2,2 1,9-2,1 1,5-2,5 Πραγµατικό ΑΕΠ 2,9 2,2-2,8 1,8-2,8 Ιδιωτική κατανάλωση 1,9 1,4-1,8 1,5-2,7 ηµόσια κατανάλωση 1,9 1,3-2,3 1,2-2,2 Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου 5,2 3,6-5,2 1,4-4,6 Εξαγωγές (αγαθά και υπηρεσίες) 8,2 4,6-7,4 3,9-7,1 Εισαγωγές (αγαθά και υπηρεσίες) 7,9 3,7-6,7 3,6-7,0 1) Οι προβολές για το πραγµατικό ΑΕΠ και τις συνιστώσες του αναφέρονται σε στοιχεία διορθωµένα ως προς τον αριθµό των εργάσι- µων ηµερών. Οι προβολές για τις εξαγωγές και τις εισαγωγές περιλαµβάνουν το εµπόριο εντός της ζώνης του ευρώ. 2) Στα αναφερόµενα στοιχεία περιλαµβάνεται η Σλοβενία ήδη από το, εκτός από τα στοιχεία που αφορούν τον Εν ΤΚ, στα οποία η Σλοβενία περιλαµβάνεται µόνο από το Οι προβολές του Σεπτεµβρίου του 2007 περιλαµβάνουν για πρώτη φορά την Κύπρο και τη Μάλτα ως µέρος της ζώνης του ευρώ για τα διαστήµατα των προβολών που αφορούν το Οι ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές για το 2008 βασίζονται στη σύνθεση της ζώνης του ευρώ που περιλαµβάνει στοιχεία για την Κύπρο και τη Μάλτα τόσο για το 2007 όσο και για το Οι σταθµίσεις της Κύπρου, της Μάλτας και της Σλοβενίας στο ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ είναι περίπου 0,2%, 0,1% και 0,3% αντιστοίχως. αναµένεται να παραµείνει ευνοϊκό στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Ενώ οι προβολές για την αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία είναι ελαφρά χαµηλότερες σε σύγκριση µε τα τελευταία έτη, ο ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ στις αναδυόµενες οικονοµίες της Ασίας αναµένεται να παραµείνει αρκετά πάνω από τον παγκόσµιο µέσο όρο, ενώ η ανάπτυξη θα εξακολουθήσει, βάσει των προβολών, να είναι δυναµική και στις περισσότερες άλλες µεγάλες οικονοµίες. Συνολικά, ο ετήσιος ρυθµός αύξησης του παγκόσµιου πραγµατικού ΑΕΠ εκτός της ζώνης του ευρώ αναµένεται, βάσει των προβολών, να διαµορφωθεί κατά µέσο όρο σε 5,6% περίπου το 2007 και 5,3% το Ο ρυθµός ανάπτυξης στις εξωτερικές αγορές προορισµού των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ αναµένεται, σύµφωνα µε τις προβολές, να διαµορφωθεί γύρω στο 5,5% το 2007 και 6,9% το Προβολές για την αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ Σύµφωνα µε την πρώτη εκτίµηση της Eurostat, ο τριµηνιαίος ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ ήταν 0,3% το δεύτερο τρίµηνο του 2007, έπειτα από 0,7% το πρώτο τρί- µηνο του έτους. Σύµφωνα µε τις προβολές, το πραγµατικό ΑΕΠ θα αυξηθεί στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα µε τριµηνιαίους ρυθµούς γύρω στο 0,5%-0,6%. Στο πλαίσιο αυτό, ο µέσος ετήσιος ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ θα διαµορφωθεί, βάσει των προβολών, µεταξύ 2,2% και 2,8% το 2007 και µεταξύ 1,8% και 2,8% το Από τους κυριότερους παράγοντες που συµβάλλουν σε αυτή την εξέλιξη, η αύξηση των εξαγωγών αναµένεται να συνεχίσει να στηρίζει την οικονοµική δραστηριότητα, καθώς η εξωτερική ζήτηση θα συνεχίσει, βάσει των υποθέσεων, να αυξάνεται µε έντονο ρυθµό. Η ισχυρή αύξηση των εξαγωγών και τα υψηλότερα κέρδη αναµένεται να στηρίξουν τις επενδύσεις, αν και ο ρυθµός αύξησης των κερδών αναµένεται να είναι µέτριος, καθώς ο οικονοµικός κύκλος ωριµάζει και οι όροι χρηµατοδότησης γίνονται πιο αυστηροί. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αναµένεται να στηριχθεί από τις ευνοϊκές τάσεις στην αγορά εργασίας. Προβολές για τις τιµές και το κόστος Ο µέσος ρυθµός ανόδου του συνολικού Εν ΤΚ θα διαµορφωθεί, σύµφωνα µε τις προβολές, Σεπτέµβριος 2007

87 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η παραγωγή, η ζήτηση και η αγορά εργασίας Πίνακας Β Σύγκριση µε τις προβολές του Ιουνίου του 2007 (µέσες ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πραγµατικό ΑΕΠ Ιούνιος ,9 2,3-2,9 1,8-2,8 Πραγµατικό ΑΕΠ Σεπτέµβριος ,9 2,2-2,8 1,8-2,8 Εν ΤΚ Ιούνιος ,2 1,8-2,2 1,4-2,6 Εν ΤΚ Σεπτέµβριος ,2 1,9-2,1 1,5-2,5 µεταξύ 1,9% και 2,1% το 2007 και µεταξύ 1,5% και 2,5% το Σύµφωνα µε τις υποθέσεις σχετικά µε τις τιµές του πετρελαίου, όπως προκύπτουν από τις σηµερινές τιµές των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης επί του πετρελαίου, η θετική συµβολή των τιµών της ενέργειας και των τιµών των βασικών εµπορευµάτων πλην του πετρελαίου στην εξέλιξη των τιµών καταναλωτή ανα- µένεται να µειωθεί σηµαντικά σε σύγκριση µε τα τελευταία έτη. Επιπλέον, η µέχρι σήµερα ανα- µενόµενη συµβολή των έµµεσων φόρων θεωρείται επί του παρόντος, σύµφωνα µε τις υποθέσεις, ότι θα είναι µηδενική το 2008, έναντι 0,5 της εκατοστιαίας µονάδας το Ταυτόχρονα, οι προβολές βασίζονται στην προσδοκία ότι οι µισθολογικές αυξήσεις θα είναι ελαφρώς υψηλότερες στο χρονικό ορίζοντα προβολής σε σύγκριση µε το. Καθώς ο ρυθµός αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας αναµένεται, βάσει των προβολών, να παραµείνει σχετικά σταθερός, αυτό υποδηλώνει αύξηση του κόστους εργασίας ανά µονάδα προϊόντος. Ωστόσο, οι ανοδικές επιδράσεις από την αύξηση του κόστους εργασίας ανά µονάδα προϊόντος µετριάζονται στο βασικό σενάριο λόγω της προσδοκώµενης ελαφράς µείωσης των περιθωρίων κέρδους. Σύγκριση µε τις προβολές του Ιουνίου 2007 Σε σύγκριση µε τις µακροοικονοµικές προβολές εµπειρογνωµόνων του Ευρωσυστήµατος που δηµοσιεύθηκαν στο του Ιουνίου 2007, το διάστηµα για το ρυθµό αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ όσον αφορά το 2007 αναθεωρήθηκε ελαφρά προς τα κάτω, αντανακλώντας τις επιδράσεις από τις κάπως υψηλότερες τιµές του πετρελαίου και τους κατά τι αυστηρότερους όρους χρηµατοδότησης. Το διάστηµα για το ρυθµό αύξησης του ΑΕΠ όσον αφορά το 2008 παρα- µένει αµετάβλητο. Τα νέα διαστήµατα για τον ετήσιο ρυθµό αύξησης του συνολικού Εν ΤΚ για το 2007 και το 2008 βρίσκονται εντός των διαστηµάτων των προβολών του Ιουνίου Παρά ταύτα, εκτιµάται ότι υπάρχουν καθοδικοί κίνδυνοι, οι οποίοι συνδέονται κυρίως µε τη δυνητικά ευρύτερη επίδραση της συνεχιζόµενης επανεκτίµησης των κινδύνων στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, τις παγκόσµιες ανισορροπίες και τις πιέσεις προστατευτισµού, καθώς και µε περαιτέρω αυξήσεις των τιµών του πετρελαίου και των βασικών εµπορευµάτων. Σεπτέµβριος

88 5 Η Μ Ο Σ Ι Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ε Σ Ε Ξ Ε Λ Ι Ξ Ε Ι Σ Οι δηµοσιονοµικές προοπτικές για τη ζώνη του ευρώ παραµένουν σύµφωνες µε τις προηγούµενες προσδοκίες για προοδευτική εξοµάλυνση των δηµοσιονοµικών ανισορροπιών, σε ένα γενικά ευνοϊκό µακροοικονοµικό περιβάλλον. Ωστόσο, οι τελευταίες πληροφορίες, καταδεικνύουν κινδύνους χαλάρωσης της δηµοσιονοµικής πολιτικής µερικών χωρών λόγω της τρέχουσας ευνοϊκής οικονοµικής συγκυρίας υπό µορφή αύξησης των δηµόσιων δαπανών ή/και µη χρηµατοδοτούµενων περικοπών φόρων. Από τα διδάγµατα του παρελθόντος προκύπτει ότι θα ήταν φρόνιµο οι κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ να ακολουθούν συνετή δηµοσιονοµική στρατηγική και να χρησιµοποιούν τη σηµερινή καλή οικονοµική συγκυρία προκειµένου να προωθήσουν τη δηµοσιονοµική εξυγίανση και την επίτευξη των µεσοπρόθεσµων δηµοσιονοµικών στόχων όσο το δυνατόν ταχύτερα, και πάντως µέχρι το 2010 το αργότερο. Αυτό θα προσέφερε σηµαντική προστασία έναντι ενδεχόµενης µείωσης των έκτακτων εσόδων, αφήνοντας παράλληλα ένα περιθώριο ασφαλείας για την αβεβαιότητα που ενέχεται στην αξιολόγηση της κυκλικής θέσης της οικονοµίας σε πραγµατικό χρόνο. ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ 2007 Τα τελευταία τριµηνιαία στατιστικά στοιχεία για τα δηµόσια οικονοµικά εν γένει συµφωνούν µε την περαιτέρω µείωση του ελλείµµατος της γενικής κυβέρνησης το 2007 στη ζώνη του ευρώ, που ήδη από την άνοιξη ανέµεναν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλοι διεθνείς οργανισµοί. Μολονότι τα στοιχεία της ζώνης του ευρώ για το α τρίµηνο του 2007 δείχνουν πρώιµα σηµάδια επιβράδυνσης της δυναµικής των εσόδων, τα δηµόσια έσοδα εξακολούθησαν να αυξάνονται µε εύρωστο ρυθµό, υπερβαίνοντας το ρυθµό αύξησης των δηµόσιων δαπανών (βλ. ιάγραµµα 49). Τα πρόσφατα στοιχεία των δαπανών περιλαµβάνουν τον αντίκτυπο σηµαντικών προσωρινών δαπανών στα τέλη του. Οι περισσότερες χώρες της ζώνης του ευρώ δείχνουν προς το παρόν ότι ανταποκρίνονται στην επίτευξη των δηµοσιονοµικών στόχων (που σε ορισµένες περιπτώσεις δεν είναι αρκετά φιλόδοξοι), οι οποίοι τέθηκαν στις τελευταίες επικαιροποιήσεις των προγραµµάτων σταθερότητας ιάγραµµα 49 Τριµηνιαία στατιστικά στοιχεία και προβλέψεις για τα δηµόσια οικονοµικά (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγές: Υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Eurostat και εθνικών στοιχείων, Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σηµείωση: Το διάγραµµα παρουσιάζει την εξέλιξη των συνολικών εσόδων και των συνολικών δαπανών ως κινούµενα αθροίσµατα τεσσάρων τριµήνων για την περίοδο από το α τρίµηνο του έως το α τρίµηνο του 2007, καθώς και τις προβλέψεις για το 2007 και το 2008 από τις Εαρινές Προβλέψεις 2007 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. στα τέλη του και τις αρχές του 2007, παρά την υπέρβαση των δαπανών του προϋπολογισµού και τις περικοπές φόρων σε µερικές χώρες. Αναµένεται ότι αυτές οι δηµοσιονοµικές εξελίξεις θα είναι αποτέλεσµα κυρίως του ευνοϊκού µακροοικονοµικού περιβάλλοντος που υποστηρίζει τη συνέχιση της συγκέντρωσης εσόδων µε έντονο ρυθµό και τη βραδύτερη αύξηση των δαπανών. Η κατεύθυνση της δηµοσιονοµικής πολιτικής για τη ζώνη του ευρώ, από την άποψη της µεταβολής τού κυκλικά διορθωµένου πρωτογενούς δηµοσιονοµικού αποτελέσµατος, προβλέπεται ότι θα γίνει κάπως αυστηρότερη. Ωστόσο, εξαιρουµένων των προσωρινών επιδράσεων, αναµένεται να παρα- µείνει σε γενικές γραµµές ουδέτερη. Αντανακλώντας τα αυξανόµενα πρωτογενή πλεονάσµατα, ο λόγος του δηµόσιου χρέους της ζώνης του ευρώ συνεχίζει την καθοδική του πορεία. Όσον αφορά τις χώρες της ζώνης του ευρώ που εξακολουθούν να υπόκεινται στη διαδικασία υπερβολικού ελλείµ- µατος, στην Ιταλία αναµένεται µείωση του ελλείµµατος κάτω από το 3% του ΑΕΠ το 2007, ενώ στην Πορτογαλία θα παραµείνει άνω της εν λόγω τιµής αναφοράς. 88 Σεπτέµβριος 2007

89 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ηµοσιονοµικές εξελίξεις ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΣΧΕ ΙΑ ΓΙΑ ΤΟ 2008 ΚΑΙ ΕΞΗΣ Οι περισσότερες χώρες της ζώνης του ευρώ επί του παρόντος ετοιµάζουν τα σχέδια προϋπολογισµού για το 2008 και επικαιροποιούν το µεσοπρόθεσµο προγραµµατισµό τους. Ωστόσο, καθώς οι πληροφορίες για τα δηµοσιονοµικά σχέδια δεν είναι ακόµη ολοκληρωµένες, κάθε εκτίµηση για τα δηµόσια οικονοµικά της ζώνης του ευρώ δεν µπορεί παρά να είναι υποθετική στην παρούσα φάση. Ακολουθεί σχολιασµός των δηµοσιονοµικών σχεδίων για το 2008 στις µεγαλύτερες χώρες της ζώνης του ευρώ. Στη Γερµανία, το Υπουργείο Οικονοµικών δηµοσίευσε τον Ιούλιο το σχέδιο του οµοσπονδιακού προϋπολογισµού και ανακοίνωσε τον µεσοπρόθεσµο δηµοσιονοµικό σχεδιασµό για την οµοσπονδιακή κυβέρνηση, καθώς επίσης και τις προβλέψεις δηµοσίων οικονοµικών για τη γενική κυβέρνηση. Η γερµανική κυβέρνηση έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προβλέψεις για το έλλειµµα της γενικής κυβέρνησης το 2007, από 1,2% σε 0,5% του ΑΕΠ. Το Υπουργείο Οικονοµικών προβλέπει ότι το έλλειµµα γενικής κυβέρνησης θα παραµείνει στο 0,5% του ΑΕΠ το 2008, ότι θα µειωθεί ελαφρά σε 0-0,5% το 2009, θα επιτύχει το µεσοπρόθεσµο στόχο της ισοσκελισµένης θέσης το 2010 και θα κινηθεί σε πλεονασµατική θέση το Σύµφωνα µε αυτό το σχέδιο προϋπολογισµού, τα έσοδα της οµοσπονδιακής κυβέρνησης αναµένεται να υπερβούν σηµαντικά τους προηγούµενους προϋπολογισµούς εσόδων του 2007 για τα έτη 2007 και Το ήµισυ των υψηλότερων εσόδων σε οµοσπονδιακό επίπεδο προγραµµατίζεται ότι θα δαπανηθεί και ότι δεν θα χρησιµοποιηθεί για την ταχύτερη µείωση του ελλείµµατος και του χρέους. Σύµφωνα µε τις τελευταίες πληροφορίες, αναµένονται καλύτερα δηµοσιονοµικά αποτελέσµατα το 2007 και το Στη Γαλλία, η νέα κυβέρνηση ανήγγειλε τον Ιούνιο δέσµη φορολογικών µειώσεων. Η κυβέρνηση εκτιµά ότι η µεταρρύθµιση θα έχει αρνητική επίδραση στα φορολογικά έσοδα ύψους 0,1% του ΑΕΠ το 2007, 0,6% το 2008 και 0,8% το Προβλέπονται περαιτέρω µεταβολές στο φορολογικό σύστηµα, αν και δεν είναι ακόµα σαφείς οι λεπτοµέρειες και το χρονοδιάγραµµά τους. Η γαλλική κυβέρνηση αναµένει τώρα το έλλειµµα της γενικής κυβέρνησης, που είναι κοντά στο 2,4% του ΑΕΠ το 2007, να µειωθεί σε 2,3% το Ο µεσοπρόθεσµος στόχος της Γαλλίας για ισοσκελισµένη θέση δεν αναµένεται να επιτευχθεί πριν από το 2012, αν και θα καταβληθούν προσπάθειες για συντο- µότερη επίτευξή του, ενδεχοµένως µέχρι το 2010, εάν η οικονοµική ανάπτυξη υπερβεί τις προσδοκίες. Στην Ιταλία, η κυβέρνηση παρουσίασε το Έγγραφο Οικονοµικού και Χρηµατοδοτικού Σχεδιασµού (DPEF) για την περίοδο Το DPEF περιλαµβάνει τις επιδράσεις ενός νόµου που προβλέπει τη χορήγηση έκτακτης δηµόσιας χρηµατοδότησης ύψους περίπου 0,4% του ΑΕΠ το 2007 σε αποδέκτες χαµηλών συντάξεων, καθώς και σε οικογένειες και άτοµα νεαρής ηλικίας. Ορισµένες από αυτές τις δαπάνες θα είναι διαρθρωτικής φύσεως. Αυτές οι έκτακτες δαπάνες προβλέπεται να χρη- µατοδοτηθούν µόνο εν µέρει από έσοδα που θα υπερβούν τα αναµενόµενα. Συνολικά, η κυβέρνηση στοχεύει τώρα σε έλλειµµα 2,5% του ΑΕΠ το 2007, 2,2% το 2008 και 1,5% το Με τους τρέχοντες στόχους, ο µεσοπρόθεσµος στόχος της Ιταλίας για ισοσκελισµένη θέση δεν αναµένεται να επιτευχθεί πριν από το ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΤΩΝ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ Η τρέχουσα δηµοσιονοµική κατάσταση παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά µε την προηγούµενη ανοδική φάση της οικονοµίας ( ), διότι τα δηµοσιονοµικά σχέδια και οι στόχοι δείχνουν και πάλι να αντανακλούν την προσδοκία ότι η παρατηρούµενη υψηλή επίδοση των δηµόσιων εσόδων ενδέχεται να αποδειχθεί διαρκής. Και την περίοδο υπήρχε η γενική προσδοκία διατήρησης των ευοίωνων οικονοµικών και δηµοσιονοµικών προοπτικών, η οποία εν συνεχεία ενθάρρυνε τις κυβερνήσεις να προβούν σε µέτρα µείωσης των φόρων και αύξησης των δαπανών, χωρίς Σεπτέµβριος

90 να λάβουν διαρθρωτικά µέτρα για την αντιστάθµιση των δαπανών. Το 2000 αποτέλεσε στην πραγ- µατικότητα το σηµείο καµπής της οικονοµικής ανάπτυξης, µε αποτέλεσµα οι συνακόλουθες απώλειες δηµόσιων εσόδων και οι έκτακτες δαπάνες που έγιναν να οδηγήσουν σε σηµαντική επιδείνωση των δηµόσιων οικονοµικών της ζώνης του ευρώ, η οποία ακόµη δεν έχει διορθωθεί πλήρως (βλ. Πίνακα 9). Εποµένως, στο πλαίσιο του σηµερινού θετικού οικονοµικού περιβάλλοντος, είναι εξαιρετικά σηµαντικό να µην επαναληφθούν τα σφάλµατα του παρελθόντος και όλες οι κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ να θυµηθούν τα διδάγµατα της περιόδου Πρώτον, θα πρέπει να χρησιµοποιήσουν τις τρέχουσες ευκαιρίες για την ταχεία διόρθωση των δηµοσιονοµικών ανισορροπιών, προκειµένου να επιτύχουν υγιείς µεσοπρόθεσµες δηµοσιονοµικές θέσεις. Αυτό θα τους επιτρέψει να αφήσουν τους αυτόµατους σταθεροποιητές να λειτουργήσουν όταν επέλθει η επόµενη καθοδική φάση του κύκλου, καθώς και να προετοιµαστούν για τις δηµοσιονοµικές συνέπειες που επιφέρει η γήρανση του πληθυσµού, µειώνοντας το λόγο του δηµόσιου χρέους µε τον ενδεδειγµένο ρυθµό. εύτερον, οι κυβερνήσεις δεν θα πρέπει να ασκούν επεκτατική δηµοσιονοµική πολιτική κατά το δοκούν, µε τη µορφή µη χρηµατοδοτούµενων επιπλέον διαρκών δαπανών ή/και περικοπής φόρων. Για να αποφευχθούν τα σφάλµατα του παρελθόντος, θα πρέπει τουλάχιστον να επιτευχθούν οι δηµοσιονοµικοί στόχοι του 2007 (που σε µερικές χώρες δεν είναι φιλόδοξοι) και τα έκτακτα έσοδα να χρησιµοποιηθούν εξ ολοκλήρου για την ταχύτερη µείωση του ελλείµµατος και του χρέους. Τα δηµοσιονοµικά σχέδια για το 2008 θα πρέπει να αντανακλούν τη σταθερή, συνεχιζόµενη ανάγκη περαιτέρω εξυγίανσης για αρκετές χώρες µέσω συγκεκριµένων µέτρων µείωσης του ελλείµµατος, κατά προτίµηση στο σκέλος των δαπανών. Οι χώρες που καθυστερούν την πορεία της δηµοσιονοµικής εξυγίανσης εν όψει των απροσδόκητα εύρωστων εσόδων διατρέχουν τον κίνδυνο να επαναλάβουν τα σφάλµατα της περιόδου , όταν η έλλειψη σύνεσης οδήγησε πολύ σύντοµα σε υπερβολικούς λόγους του ελλείµµατος. Ειδικότερα, οι χώρες που εξακολουθούν να έχουν υπερβολικό έλλειµµα πρέπει να κάνουν ό,τι µπορούν προκειµένου να φέρουν το έλλειµµά τους κάτω από την τιµή αναφοράς 3% του ΑΕΠ, εντός των χρονικών ορίων που έχει καθορίσει το Συµβούλιο ECOFIN. Όσον αφορά τις χώρες που δεν έχουν υπερβολικό έλλειµµα, αλλά ούτε έχουν επιτύχει ακόµη τους µεσοπρόθεσµους δηµοσιονοµικούς στόχους τους, οι προϋπολογισµοί τους πρέπει να διασφαλίζουν επαρκή πρόοδο κατά την παρούσα θετική οικονοµική συγκυρία, δηλ. τουλάχιστον κατά τη συµφωνηθείσα τιµή αναφοράς για διαρθρωτική εξυγίανση (0,5% του ΑΕΠ). Για τις χώρες της ζώνης του ευρώ που έχουν ήδη επιτύχει τους µεσοπρόθεσµους στόχους τους, συνιστάται µε έµφαση η αποφυγή επεκτατικής δηµοσιονοµικής πολιτικής που θα µπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τα δηµοσιονοµικά επιτεύγµατα Πίνακας 9 Λόγος δηµοσιονοµικού αποτελέσµατος της γενικής κυβέρνησης και αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ για την περίοδο Έτος Πρόβλεψη (φθινόπωρο 2000) Πραγµατοποίηση (άνοιξη 2007) ηµοσιονοµικό αποτέλεσµα Κυκλικά διορθω- µένο πρωτογενές αποτέλεσµα Πραγµατικό ΑΕΠ ηµοσιονοµικό αποτέλεσµα Κυκλικά διορθω- µένο πρωτογενές αποτέλεσµα Πραγµατικό ΑΕΠ ,7 3,4 3,5-1,0 2,9 3,9-0,5 3,1 3,1-1,9 1,2 1,9-0,4 3,2 3,0-2,6 0,7 0,9 Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, φθινόπωρο 2000 και άνοιξη Σηµείωση: Τα στοιχεία έχουν προσαρµοστεί για να ληφθούν υπόψη τα έσοδα από πωλήσεις αδειών κινητής τηλεφωνίας τρίτης γενεάς (UMTS). 90 Σεπτέµβριος 2007

91 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ηµοσιονοµικές εξελίξεις και να αποτελέσει το έναυσµα για µια δηµοσιονοµική πολιτική µε κατεύθυνση που συµβαδίζει µε τη φάση του οικονοµικού κύκλου. Οι Υπουργοί Οικονοµικών της ζώνης του ευρώ αναγνώρισαν ως ενδεδειγµένες τις ανωτέρω κατευθυντήριες γραµµές για τη δηµοσιονοµική πολιτική κατά την άτυπη σύνοδο της Οµάδας Ευρώ στο Βερολίνο στις 20 Απριλίου Ζήτηµα καίριας σηµασίας καθίσταται πλέον η πλήρης εφαρµογή αυτής της συµφωνίας, καθώς και η επίτευξη εκ µέρους όλων των χωρών του µεσοπρόθεσµου στόχου τους το ταχύτερο δυνατόν, και πάντως µέχρι το 2010 το αργότερο. Από µεσοµακροπρόθεσµη σκοπιά, επιβάλλεται σηµαντική εξυγίανση και για να αντιµετωπιστούν ο υψηλός λόγος του δηµόσιου χρέους, ο χαµηλός ρυθµός αύξησης του δυνητικού προϊόντος και οι µεγάλες αφανείς οικονοµικές υποχρεώσεις του ηµοσίου οι οποίες είναι συνέπεια της γήρανσης του πληθυσµού. Τα δηµοσιονοµικά σχέδια για το 2008 και εξής θα πρέπει, εποµένως, να εξακολουθήσουν να θεωρούν την εξυγίανση ως µέρος µιας συνολικής µεσοπρόθεσµης στρατηγικής που θα αυξάνει τη δηµοσιονοµική διατηρησιµότητα και την ποιότητα των δηµόσιων οικονοµικών. Οι δεσµεύσεις για συγκράτηση των δηµόσιων δαπανών, καθώς και η µεταρρύθµιση των συστηµάτων κοινωνικής ασφάλισης, αναµένεται ότι δεν θα διευκολύνουν απλώς την επίτευξη των στόχων µείωσης του ελλείµµατος και του χρέους, αλλά θα δηµιουργήσουν και τα περιθώρια ώστε η χαµηλότερη φορολογική επιβάρυνση να βελτιώσει τα κίνητρα για εργασία, επενδύσεις και καινοτοµίες, και να είναι πιο αποτελεσµατική η κατανοµή των συντελεστών παραγωγής. Μια ακόµη πρόκληση από αυτή την άποψη είναι και το ερώτηµα πώς θα αυξηθεί κατά τον καλύτερο τρόπο η αποδοτικότητα και η διαφάνεια του φορολογικού συστήµατος των χωρών της ζώνης του ευρώ, λαµβανο- µένης επίσης υπόψη της εµπειρίας από ορισµένες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που έχουν υιοθετήσει συστήµατα ενιαίας φορολόγησης (βλ. Πλαίσιο 10). Πλαίσιο 10 Η ΕΝΙΑΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Περισσότερες από 20 χώρες στον κόσµο, συµπεριλαµβανοµένων πέντε κρατών-µελών από την κεντρική και την ανατολική Ευρώπη και επτά γειτονικών χωρών της ΕΕ, έχουν εισαγάγει το σύστηµα της λεγόµενης ενιαίας φορολόγησης (πρώτες ήταν οι τρεις χώρες της Βαλτικής την περίοδο , ενώ µετά το 2001 ακολούθησε ένα δεύτερο κύµα χωρών στις οποίες περιλαµβάνονται η Ρωσία, η Σερβία, η Ουκρανία, η Σλοβακία, η Γεωργία, η Ρουµανία, η πρώην Γιουγκοσλαβική ηµοκρατία της Μακεδονίας, το Μαυροβούνιο και η Αλβανία βλ. πίνακα). Η έννοια της ενιαίας φορολόγησης συνδέεται συνήθως µε την έρευνα των Hall και Rabushka, 1 οι οποίοι θεωρούν ότι στη φορολογία εισοδήµατος άνω ορισµένου ή βασικού ορίου, τόσο των φυσικών προσώπων όσο και των εταιριών, θα πρέπει να εφαρµόζεται ενιαίος φορολογικός συντελεστής. Στην πράξη, ωστόσο, καµία από τις προαναφερθείσες χώρες δεν έχει εφαρµόσει ένα αµιγές σύστηµα ενιαίας φορολογίας. Οι φορολογικές µεταρρυθµίσεις αποµακρύνθηκαν από την αρχή του ενιαίου φορολογικού συντελεστή και οδήγησαν σε πολλά και διάφορα φορολογικά συστήµατα. Ειδικότερα, υπάρχουν διαφοροποιήσεις ως προς το ύψος του εισοδήµατος που εκπίπτει της φορολογίας, το ύψος των συντελεστών υποχρεωτικής φορολογίας εισοδήµατος των φυσικών προσώπων και των εταιριών και τον ορισµό της φορολογικής βάσης, π.χ. όσον αφορά τη φορολόγηση των µερισµάτων. 1 Hall, R. E., και Rabushka, A. (1983), Low Tax, Simple Tax, Flat Tax (New York: McGraw Hill), και (1985), The Flat Tax (Stanford: Hoover Institution Press). Σεπτέµβριος

92 Ενιαίοι φορολογικοί συντελεστές σε επιλεγµένες χώρες της ΕΕ και γειτονικές χώρες της ΕΕ Χώρα Εσθονία Λιθουανία Λεττονία Ρωσία Σερβία Ουκρανία Σλοβακία Γεωργία Ρουµανία ΠΓ Μακεδονίας Μαυροβούνιο Αλβανία Σύγκριση µε τις τρεις µεγαλύτερες χώρες της ζώνης του ευρώ το 2007 Συντελεστής φορολογίας εισοδήµατος Συντελεστής φορολογίας εισοδήµατος φυσικών προσώπων (σε ποσοστό %) επιχειρήσεων (σε ποσοστό %) Γερµανία Γαλλία Ιταλία Υιοθέτηση ενιαίου συντελεστή Συντελεστής φορολογίας εισοδήµατος φυσικών προσώπων (σε ποσοστό %) Πριν από τη µεταρρύθµιση Μετά τη µεταρρύθµιση Πριν από τη µεταρρύθµιση Μετά τη µεταρρύθµιση ) ) ) ) ) ) ) ) ) ,70 8) 5, , Πηγές: Keen, M., Kim, Y. και Varsano, R. (), The Flat Tax(es) : Principles and Evidence, IMF Working Paper WP/06/218. Nicodème, G. (2007), Flat tax: Does one rate fit all?, Intereconomics: Review of European Economic Policy, 42(3), Βάση εδοµένων Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Taxes in Europe, Παγκόσµια Τράπεζα, εθνικά υπουργεία οικονοµικών, Οµοσπονδία Ενώσεων ιεθνούς Εµπορίου. Σηµείωση: µε πλάγια: χώρες εκτός ΕΕ. 1) Προς βαθµιαία µείωση στο 20% µέχρι το ) Προς βαθµιαία µείωση στο 24% το ) Αντίστροφα προοδευτικό σύστηµα. 4) Συµπεριλαµβανοµένου φόρου 5% που εισπράττουν οι δηµοτικές αρχές. 5) Προς µείωση στο 10% το ) Προς µείωση στο 9% µέχρι το ) Όπως καταγράφηκε την 1η Ιουλίου ) Γενικός συντελεστής που συνδυάζει τον ονοµαστικό συντελεστή 25% συν τον τοπικό συντελεστή επί των κερδών και πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις. Προς µείωση στο 29,83% το Συντελεστής φορολογίας εισοδήµατος επιχειρήσεων (σε ποσοστό %) 2007 Το παρόν Πλαίσιο εξετάζει λεπτοµερέστερα τα βασικά θεωρητικά επιχειρήµατα όσον αφορά την εισαγωγή της ενιαίας φορολογίας και περιγράφει την πρόσφατη εµπειρία από τέτοιες µεταρρυθµίσεις στις προαναφερθείσες χώρες. Σύµφωνα µε τη βιβλιογραφία, ένα από τα βασικά επιχειρήµατα υπέρ της εισαγωγής της ενιαίας φορολογίας έγκειται στην απλότητά της, ένα χαρακτηριστικό που αναµένεται να βελτιώσει τη διαφάνεια, να µειώσει το διαχειριστικό κόστος και να αυξήσει το βαθµό συµµόρφωσης των φορολογουµένων. Το αποτέλεσµα σε χώρες που στο παρελθόν χαρακτηρίζονταν από επαναλαµβανόµενη φοροαποφυγή αναµένεται να είναι ιδιαίτερα θετικό. Επιπλέον, τα συστήµατα ενιαίας φορολογίας στοχεύουν ενίοτε στη µείωση των φορολογικών στρεβλώσεων, βελτιώνοντας έτσι την οικονοµική αποδοτικότητα. Ειδικότερα, η ενιαία φορολογία φυσικών προσώπων και εταιριών µπορεί να ενισχύσει τα κίνητρα για εργασία, επενδύσεις και καινοτοµία, εάν η φορολογική επιβάρυνση µειώνεται σε σχέση µε το επίπεδό της πριν από τις φορολογικές µεταρρυθµίσεις. Έχει επίσης υποστηριχθεί ότι τέτοιες µεταρρυθµίσεις θα µπορούσαν να αυτοχρηµατοδοτούνται, εάν όντως συµβάλλουν σε υψηλότερες επενδύσεις και αύξηση της απασχόλησης και της παραγωγής. 92 Σεπτέµβριος 2007

93 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ηµοσιονοµικές εξελίξεις Καθώς οι ενιαίοι φορολογικοί συντελεστές είναι πιο ευδιάκριτοι από τα συστήµατα προοδευτικής φορολογίας, διευκολύνουν και τις συγκρίσεις µεταξύ των χωρών. Σε ένα περιβάλλον αυξη- µένης διεθνούς οικονοµικής ενσωµάτωσης και κινητικότητας του κεφαλαίου και της εργασίας, ιδίως εντός της ΕΕ, αυτό µπορεί να οδηγήσει ορισµένες χώρες να θεσπίσουν ενιαίους φορολογικούς συντελεστές χαµηλότερου ύψους προκειµένου να προσελκύσουν ευκίνητους συντελεστές παραγωγής και να διευρύνουν τη φορολογική τους βάση. Αυτό δηµιουργεί περιορισµούς για τις χώρες υψηλής φορολογίας. Στο πλαίσιο αυτό, η βιβλιογραφία αναφέρει το ενδεχόµενο ενός αγώνα δρόµου προς τα κάτω όσον αφορά τους φορολογικούς συντελεστές, ο οποίος θα µπορούσε να διαβρώσει τα φορολογικά έσοδα και να καταλήξει σε ανεπαρκή παροχή δηµόσιων αγαθών, όπως είναι η αποτελεσµατική δηµόσια διοίκηση και οι υψηλής ποιότητας υποδοµές και συστήµατα εκπαίδευσης ενώ, µάλιστα, τα εν λόγω αγαθά αποτελούν σηµαντικά πλεονεκτήµατα για την προσέλκυση ευκίνητων συντελεστών παραγωγής. Περαιτέρω, η ενιαία φορολογία εγείρει ζητήµατα ίσης µεταχείρησης, καθώς επηρεάζει την κατανοµή του εισοδήµατος των φυσικών προσώπων. Αρκετές πρόσφατες µελέτες, 2 προσοµοιώνοντας την υιοθέτηση συστηµάτων ενιαίας φορολογίας σε ευρωπαϊκές χώρες, κατέληξαν στο συµπέρασµα ότι, παρ όλο που η ενιαία φορολογία θα µπορούσε να βελτιώσει την οικονοµική αποδοτικότητα σε κάποιες περιπτώσεις, αυτό θα γινόταν εις βάρος της κάθετης ισότητας. Ωστόσο, ένα αντεπιχείρηµα στο πόρισµα αυτό είναι ότι οι στόχοι αναδιανοµής του εισοδήµατος ενδέχεται να επιτυγχάνονται καλύτερα µέσω κατάλληλα σχεδιασµένων συστηµάτων κοινωνικών παροχών. Στην πράξη, τα αποτελέσµατα των εµπειρικών µελετών για την επίπτωση των συστηµάτων ενιαίας φορολογίας είναι ανάµικτα. Οι προσδοκίες για περισσότερη απλούστευση δεν εκπληρώνονται πάντοτε. Κάποιες µελέτες για συγκεκριµένες χώρες 3 εντοπίζουν θετικές επιδράσεις της ενιαίας φορολογίας όσον αφορά την απλούστευση του συστήµατος και τη συµµόρφωση των φορολογουµένων. Άλλες µελέτες 4 δείχνουν ότι η απλούστευση των φορολογικών συστηµάτων υπήρξε οριακή µόνο, ενώ παραµένει η πολυπλοκότητα όσον αφορά τις διάφορες φοροαπαλλαγές και τη φορολογική µεταχείριση ορισµένων κατηγοριών εισοδήµατος. Τα πορίσµατα υποδηλώνουν ότι η πολυπλοκότητα δεν οφείλεται κατ ανάγκην τόσο στους συντελεστές προοδευτικής φορολογίας όσο στον ορισµό της φορολογικής βάσης και στις επιλογές ως προς τις φοροαπαλλαγές. Όσον αφορά τα κίνητρα για εργασία, επενδύσεις και καινοτοµία, οι εµπειρικές έρευνες για τις χώρες της Βαλτικής, τη Γεωργία, τη Ρουµανία, τη Ρωσία, τη Σλοβακία και την Ουκρανία δεν εντοπίζουν σαφή τεκµήρια για το ότι πράγµατι τα συστήµατα ενιαίας φορολογίας έχουν τα αναµενόµενα ευεργετικά αποτελέσµατα. Οι νέοι ενιαίοι συντελεστές φορολόγησης εισοδήµατος φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων δεν είναι πάντοτε χαµηλοί. Στις περισσότερες χώρες του δεύτερου κύµατος φορολογικών µεταρρυθµίσεων, ο ενιαίος συντελεστής εισοδήµατος φυσικών προσώπων ορίστηκε στο ίδιο επίπεδο, ή λίγο πιο κάτω, από το χαµηλότερο φορολογικό συντελεστή πριν από τη φορολογική µεταρρύθµιση, αλλά στη Λιθουανία και τη Λεττονία ορίστηκε στο επίπεδο του υψηλότερου οριακού φορολογικού συντελεστή (βλ. πίνακα). Ούτε η οικονοµετρική ανάλυση έχει εντοπίσει στοιχεία για αυξηµένα κίνητρα για εργασία, τουλάχιστον στην περίπτωση 2 Π.χ. Fuest, C., Peichl, A. και Schaefer, T. (2007), Is a flat tax politically feasible in a grown-up welfare state?, FIFO-CPE Discussion Paper, 07-6, και αρκετές εργασίες δηµοσιευµένες στο IB Review, Institute of Macroeconomic Analysis and Development, 40(1-2): Vanasaun, I. (), Experience of flat income tax: The Estonian case, IB Review, 40(1-2): , Saavedra, P., Marcincin, A., και Valachy, J. (2007), Flat income tax reforms, στο Grey, C., Lane, T. και Varoudakis, A. (2007), Fiscal Policy and Economic Growth. Lessons for Eastern Europe and Central Asia, World Bank. 4 Keen, M., Kim, Y. και Varsano, R. (), The Flat Tax(es) : Principles and Evidence, IMF Working Paper WP/06/218. Σεπτέµβριος

94 της Ρωσίας. 5 Οι ενιαίοι συντελεστές φορολογίας εισοδήµατος επιχειρήσεων είναι στις περισσότερες περιπτώσεις χαµηλότεροι εκείνων που ισχύουν στις µεγαλύτερες χώρες της ζώνης του ευρώ. Ωστόσο, η σύγκριση δυσχεραίνεται από τις σηµαντικές διαφορές ως προς τον ορισµό της φορολογικής βάσης. Περαιτέρω, δεν υπάρχει καµία σαφής ένδειξη ότι η εισαγωγή συστηµάτων ενιαίας φορολογίας έχει αυτοχρηµατοδοτηθεί, αν και οι αναφορές στοιχείων δεν δείχνουν δραστική επιδείνωση των φορολογικών εσόδων. Στη Σλοβακία, τον πρώτο χρόνο της µεταρρύθµισης, τα έσοδα από την ενιαία φορολογία εισοδήµατος φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων µειώθηκαν (κατά 0,8% και 0,2% του ΑΕΠ αντίστοιχα), αλλά στη συνέχεια βελτιώθηκαν. Όσον αφορά την οικονοµική ανάπτυξη, µολονότι οι χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης έχουν καταγράψει υψηλούς ρυθµούς αύξησης του πραγµατικού ΑΕΠ, το ευνοϊκό αυτό αποτέλεσµα ενδέχεται να είναι ανεξάρτητο από την εισαγωγή του συστήµατος ενιαίας φορολογίας. Οι εµπειρικές αναλύσεις δεν λαµβάνουν σαφή θέση ως προς την ύπαρξη αιτιότητας µεταξύ ανάπτυξης και ενιαίας φορολογίας, καθώς οι φορολογικές µεταρρυθµίσεις εν γένει εντάχθηκαν σε ένα ολοκληρωµένο σύνολο φιλόδοξων δηµοσιονοµικών και διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων, οι οποίες µπορεί να διαδραµάτισαν σηµαντικότερο ρόλο από εκείνον των συστηµάτων ενιαίας φορολογίας εάν αυτά εξεταστούν αποµονωµένα. Όσον αφορά τις διανεµητικές επιδράσεις, οι εµπειρικές µελέτες δεν βρίσκουν πάντοτε σαφείς ενδείξεις µείωσης του βαθµού προοδευτικότητας της φορολογίας, ιδίως όταν η ενιαία φορολογία αφορά µέρος µόνο του συνολικού φορολογικού συστήµατος και δεν καλύπτει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Από τη µία πλευρά, στις χώρες όπου ο ενιαίος φορολογικός συντελεστής φυσικών προσώπων είναι υψηλότερος από το χαµηλότερο οριακό συντελεστή προ της µεταρρύθµισης, το βασικό απαλλασσόµενο εισόδηµα δεν αυξήθηκε σε όλες τις περιπτώσεις, ενώ σε ορισµένες µειώθηκε (π.χ. Λεττονία), υποδηλώνοντας ότι έχουν αυξηθεί οι φόροι που πληρώνουν οι φτωχότεροι φορολογούµενοι, ενώ έχει µειωθεί η προοδευτικότητα της φορολογίας. Από την άλλη πλευρά, η υιοθέτηση της ενιαίας φορολογίας στη Σλοβακία φαίνεται να έχει ενισχύσει την προοδευτικότητα της φορολογίας µέσω του αυξηµένου ρόλου που έχουν οι φορολογικές πιστώσεις και οι απαλλαγές. 6 Η παρούσα σύνοψη των θεωρητικών και εµπειρικών στοιχείων για χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης οδηγεί στα ακόλουθα συµπεράσµατα. Πρώτον, οι ενιαίοι φορολογικοί συντελεστές δεν αρκούν αφεαυτών προκειµένου να απλουστευθούν τα φορολογικά συστήµατα, καθώς η περιπλοκότητα µπορεί κατά κύριο λόγο να αποδοθεί στον ορισµό της φορολογικής βάσης, ιδίως στις εξαιρέσεις και τα παραθυράκια. Καλύτερες πρακτικές σε αυτόν τον τοµέα, καθώς και η πάταξη της φοροδιαφυγής και ο εκσυγχρονισµός της φορολογικής διαχείρισης, θα συνέβαλλαν στην αύξηση της διαφάνειας και τη µεγαλύτερη συµµόρφωση των φορολογουµένων. εύτερον, το γεγονός ότι, στις περισσότερες χώρες, η εισαγωγή της ενιαίας φορολογίας συνοθεύθηκε από µείζονες διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις καθιστά δύσκολη την αποµόνωση της επίδρασής της τόσο στα µακροοικονοµικά αποτελέσµατα όσο και στα φορολογικά έσοδα. Τρίτον, οι ενιαίοι συντελεστές φορολογίας του εισοδήµατος των φυσικών προσώπων τείνουν να είναι 5 Gaddy, C. G. και Gale, W. G. (), Demythologizing the Russian flat tax, Tax Notes International, Ivanova, A., Keen, M. και Klemm, A. (επιµ.) (), The Russian flat tax reform, IMF Working Paper WP/05/16. 6 World Bank (), The Quest for Equitable Growth in the Slovak Republic. Earning Your Way Out of Poverty: Assessing the Distributional Effects of Recent Slovak Reforms of the Tax and Benefit Systems, World Bank Living Standards Assessment: Policy Note 2, Report No SK. 94 Σεπτέµβριος 2007

95 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ηµοσιονοµικές εξελίξεις χαµηλότεροι από τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές του προηγούµενου συστήµατος, και οι ενιαίοι συντελεστές φορολογίας των επιχειρήσεων στις χώρες που εφαρµόζουν συστή- µατα ενιαίας φορολογίας είναι συνήθως χαµηλότεροι από ό,τι στη ζώνη του ευρώ. Μολονότι οι συγκρίσεις µεταξύ χωρών επηρεάζονται από τις διαφορές ως προς τον ορισµό της φορολογικής βάσης, καταδεικνύουν ότι προκύπτει καθοδική πίεση επί των φορολογικών συντελεστών, ιδίως για τα φυσικά πρόσωπα υψηλού εισοδήµατος και για τις επιχειρήσεις. Το πιο ανταγωνιστικό αυτό πλαίσιο αποτελεί πρόκληση για τις χώρες της ζώνης του ευρώ και αναδεικνύει τη σπουδαιότητα που έχει η προσεκτική αξιολόγηση της αποδοτικότητας και της ποιότητας της φορολογίας και των δηµόσιων δαπανών. Σεπτέµβριος

96 6 Ο Ι Σ Υ Ν Α Λ Λ Α Γ Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Ι Σ Ο Τ Ι Μ Ι Ε Σ Κ Α Ι Τ Ο Ι Σ Ο Ζ Υ Γ Ι Ο Π Λ Η Ρ Ω Μ Ω Ν 6.1 ΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ Μετά από µια περίοδο γενικής σταθερότητας στα µέσα του, το ευρώ ακολούθησε επί το πλείστον το ρεύµα ανατιµήσεων από το τέλος του έως τον Απρίλιο του Έκτοτε, οι διακυµάνσεις του ευρώ δεν δείχνουν καµία σαφή τάση, παρά τη σηµαντική βραχυπρόθεσµη µεταβλητότητά του. Στις 5 Σεπτεµβρίου, η ισοτιµία του ευρώ ήταν 3,1% υψηλότερα από το µέσο όρο της το. Η ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Από το τέλος του έως τα τέλη Απριλίου 2007, η ανατίµηση του ευρώ ήταν σχετικά ευρείας βάσης, υποστηριζόµενη µέχρι ενός σηµείου από τη µεταβαλλόµενη εκτίµηση εκ µέρους των αγορών για τη σχετική κυκλική θέση της ζώνης του ευρώ σε σχέση µε τους βασικούς εµπορικούς της εταίρους. Από το Μάιο, αυτή η τάση ανατίµησης φαίνεται ότι έχει τερµατιστεί, καθώς το ευρώ παραµένει ως επί το πλείστον σταθερό, µε διαστήµατα σηµαντικής βραχυπρόθεσµης µεταβλητότητας. Στις 5 Σεπτεµβρίου 2007, η ονοµαστική συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ µετρούµενη έναντι των νοµισµάτων των 24 σηµαντικότερων εµπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ παρέµεινε γενικά αµετάβλητη σε σύγκριση µε το επίπεδο τέλους Μαΐου, και ήταν κατά 3,1% υψηλότερα από το µέσο όρος της το (βλ. ιάγραµµα 50). Η γενική σταθερότητα της συναλλαγµατικής ισοτιµίας του ευρώ κατά τους τρεις τελευταίους µήνες αποκρύπτει πιο έντονες κινήσεις των διµερών συναλλαγµατικών ισοτιµιών, καθώς το ευρώ ανατιµήθηκε έντονα έναντι του φόριντ Ουγγαρίας, του γουόν Κορέας και του δολαρίου Αυστραλίας, ενώ υποτιµήθηκε ιδίως έναντι του γιεν Ιαπωνίας, και, σε µικρότερο, βαθµό, έναντι της κορώνας Νορβηγίας και της κορώνας Τσεχίας. Όσον αφορά τους δείκτες της διεθνούς ανταγωνιστικότητας τιµών και κόστους της ζώνης του ευρώ, τον Αύγουστο του 2007, βάσει των εξελίξεων των τιµών καταναλωτή και παραγωγού, η πραγµατική σταθµισµένη συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ ήταν περίπου 3% άνω του µέσου επιπέδου της το (βλ. ιάγραµµα 51). ΟΛΑΡΙΟ ΗΠΑ/ΕΥΡΩ Το δολάριο ΗΠΑ αντικατόπτριζε σε γενικές γραµµές την εξέλιξη της ονοµαστικής σταθµισµένης συναλλαγµατικής ισοτιµίας του ευρώ κατά τους τελευταίους µήνες. Μετά από µια περίοδο ανατίµησης έναντι του αµερικανικού νοµίσµατος ιάγραµµα 50 είκτης σταθµισµένης συναλλαγµατικής ισοτιµίας του ευρώ και οι προσδιοριστικοί της παράγοντες 1) (ηµερήσια στοιχεία) Πηγή: EKT. Σηµείωση: Η σκιασµένη περιοχή αφορά την περίοδο 31 Μαρτίου Σεπτεµβρίου ) Ανοδική κίνηση του δείκτη αντιστοιχεί σε ανατίµηση του ευρώ έναντι των νοµισµάτων των σηµαντικότερων εµπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ και των κρατών-µελών της ΕΕ που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ. 2) Η συµβολή στις µεταβολές της ΣΣΙ-24 παρουσιάζεται ξεχωριστά για τα νοµίσµατα των έξι σηµαντικότερων εταίρων της ζώνης του ευρώ. Η κατηγορία Λοιπά κράτη-µέλη αναφέρεται στην αθροιστική συµβολή των νοµισµάτων των κρατών-µελών που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ (µε εξαίρεση τη λίρα Αγγλίας και την κορώνα Σουηδίας). Η κατηγορία Λοιπά αναφέρεται στη αθροιστική συµβολή των υπόλοιπων έξι εµπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ στο δείκτη της ΣΣΙ-24. Οι µεταβολές υπολογίζονται µε βάση τους αντίστοιχους συντελεστές στάθµισης των εµπορικών συναλλαγών που λαµβάνονται υπόψη στο δείκτη της ΣΣΙ Σεπτέµβριος 2007

97 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες και το ισοζύγιο πληρωµών από τα τέλη του έως το τέλος Απριλίου 2007, το ευρώ παρέµεινε σταθερό σε γενικές γραµµές, εν µέσω σηµαντικών βραχυπρόθεσµων διακυ- µάνσεων. Τους τρεις τελευταίους µήνες, το ευρώ αρχικά ανατιµήθηκε και πάλι, φθάνοντας στην ιστορικά υψηλή ισοτιµία των 1,383 δολ. ΗΠΑ στις 24 Ιουλίου. Κατόπιν υποχώρησε, σηµειώνοντας ιδιαίτερα έντονη µείωση το πρώτο δεκαπενθή- µερο του Αυγούστου. Τους τελευταίους µήνες, η συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ έναντι του δολ. ΗΠΑ έχει επηρεαστεί από περιοδικές αναθεωρήσεις των εκτιµήσεων της αγοράς για τις σχετικές προοπτικές του οικονοµικού κύκλου στις δύο οικονοµικές περιοχές. Πιο πρόσφατα, τέτοιες θεωρήσεις διαδραµάτισαν µικρότερο ρόλο, καθώς έχουν γίνει πιο έντονες οι ανησυχίες για τις συνθήκες ρευστότητας στις παγκόσµιες αγορές χρήµατος και πιστώσεων. Ειδικότερα, τέτοιες ανησυχίες έχουν οδηγήσει σε γενική άνοδο της αποστροφής του κινδύνου από την πλευρά των επενδυτών και σε γενικευµένη µεταβλητότητα, µε αποτέλεσµα η τεκµαρτή µεταβλητότητα της συναλλαγµατικής ισοτιµίας δολ. ιάγραµµα 51 Ονοµαστική και πραγµατική σταθµισµένη συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ 1) (µηνιαία/τριµηνιαία στοιχεία, α τρ = 100) Πηγή:. 1) Ανοδική κίνηση των δεικτών της ΣΣΙ-24 σηµαίνει ανατίµηση του ευρώ. Οι τελευταίες παρατηρήσεις για τα µηνιαία στοιχεία αφορούν τον Αύγουστο του Για την πραγµατική ισοτιµία ΣΣΙ-24 που βασίζεται στο ΚΕαΜΠΜ, η τελευταία παρατήρηση αφορά το α τρίµηνο του 2007 και περιλαµβάνει και εκτιµήσεις. ΗΠΑ/ευρώ να έχει υπερβεί τα ιστορικώς χαµηλά της επίπεδα. Εποµένως, το δολ. ΗΠΑ ενδέχεται να έχει επωφεληθεί από την προσφυγή των διεθνών επενδυτών σε ασφαλείς τοποθετήσεις. Επιπλέον, οι ανησυχίες για την έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στην αµερικανική αγορά στεγαστικών δανείων χαµηλής εξασφάλισης αναφέρεται ότι επηρέασαν το ενιαίο νόµισµα. Η εξασθένηση του ευρώ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ το πρώτο δεκαπενθήµερο του Αυγούστου αντιστράφηκε το δεύτερο δεκαπενθήµερο του µήνα, καθώς οι χρηµατοπιστωτικές αγορές παρουσίασαν ενδείξεις σταθεροποίησης. Στις 5 Σεπτεµβρίου, η ισοτιµία του ευρώ διαµορφώθηκε σε 1,36 δολ. ΗΠΑ, δηλ. 1,0% άνω του επιπέδου της στο τέλος Μαΐου και 8,2% υψηλότερα του µέσου όρου της το (βλ. ιάγραµµα 52). ΓΙΕΝ ΙΑΠΩΝΙΑΣ/ΕΥΡΩ Κατά τους τελευταίους µήνες, αρχικά συνεχίστηκε η τάση ανατίµησης του ευρώ έναντι του γιεν Ιαπωνίας, η οποία είχε ξεκινήσει από τα µέσα του, και στις 13 Ιουλίου το ευρώ έφθασε στην κορυφαία ισοτιµία των 168,68 γιεν Ιαπωνίας. Έκτοτε, υποτιµήθηκε έντονα έναντι του ιαπωνικού νοµίσµατος, χάνοντας σχεδόν 7% στο πλαίσιο της ευρείας ενίσχυσης του γιεν Ιαπωνίας. Οι µεταβολές της συναλλαγµατικής ισοτιµίας του γιεν Ιαπωνίας κατά τους τελευταίους µήνες οφείλονταν σε µεγάλο βαθµό στην εξέλιξη του carry-trade, δηλ. της κερδοσκοπικής δραστηριότητας των διεθνών επενδυτών που δανείζονται σε ένα νόµισµα µε χαµηλά επιτόκια και επενδύουν σε άλλο νόµισµα µε υψηλότερες αποδόσεις. Ειδικότερα, η ενίσχυση του ευρώ έναντι του γιεν Ιαπωνίας µέχρι τα µέσα Ιουλίου σχετιζόταν, όπως αναφέρεται, µε την ελκυστικότητα του ιαπωνικού γιεν ως νοµίσµατος χρηµατοδότησης για carry-trade, δεδοµένων των χαµηλών ιαπωνικών επιτοκίων, και µε τη χαµηλή τεκµαρτή µεταβλητότητα σε συνδυασµό µε το ότι ο βαθµός αποφυγής του επενδυτικού κινδύνου ήταν χαµηλός. Οι αναταράξεις της αγοράς στις αρχές Μαρτίου 2007 οδήγησαν σε πρόσκαιρη µόνο διόρθωση της αντίστοιχης τάσης υποτίµησης του ιαπωνικού γιεν, µε αποτέλεσµα τα αρχικά κέρδη να αντιστραφούν γρήγορα. Η πιο πρόσφατη αναταραχή στις παγκόσµιες χρηµατοπιστωτικές αγορές τον Αύγουστο φαίνεται ότι είχε σηµαντική επίδραση στο γιεν Ιαπωνίας, όπως υποδηλώνει το µέγεθος της µεταβολής των συναλλαγµατικών ισοτιµιών. Αυτό µπορεί να συνδέε- Σεπτέµβριος

98 ιάγραµµα 52 Εξελίξεις συναλλαγµατικών ισοτιµιών (ηµερήσια στοιχεία) ιάγραµµα 53 Εξελίξεις συναλλαγµατικών ισοτιµιών εντός του ΜΣΙ ΙΙ (ηµερήσια στοιχεία, απόκλιση από την κεντρική ισοτιµία σε εκατοστιαίες µονάδες) γ τρ. Πηγή: EKT. Σηµείωση: Η σκιασµένη περιοχή αφορά την περίοδο 31 Μαΐου- 5 Σεπτεµβρίου Πηγή: EKT. Σηµείωση: Η θετική (αρνητική) απόκλιση από την κεντρική ισοτιµία σηµαίνει ότι το νόµισµα βρίσκεται στην ασθενή/ισχυρή πλευρά του περιθωρίου διακύµανσης. Για την κορώνα ανίας, το περιθώριο διακύµανσης είναι ±2,25%. Για όλα τα άλλα νοµίσµατα, ισχύει το τυπικό περιθώριο διακύµανσης ±15%. 1) Η κάθετη γραµµή υποδηλώνει την ηµεροµηνία (19 Μαρτίου 2007) κατά την οποία η κεντρική ισοτιµία της κορώνας Σλοβακίας έναντι του ευρώ ανατιµήθηκε από SKK 38,4550 σε SKK 35,4424. ται µε τη σηµαντικότερη αύξηση του βαθµού κινδύνου του carry-trade κατά τη πρόσφατη περίοδο, όπως µετρείται από την τεκµαρτή µεταβλητότητα των συναλλαγµατικών ισοτιµιών του ιαπωνικού γιεν, µε αποτέλεσµα και η τεκµαρτή µεταβλητότητα της ισοτιµίας γιεν Ιαπωνίας/ευρώ να αυξηθεί άνω των ιστορικών µέσων όρων. Παράλληλα, η αντιστροφή του κινδύνου, όπως υπολογίζεται από τις τιµές των δικαιωµάτων προαιρέσεως, δείχνει σηµαντική στροφή των προσδοκιών της αγοράς υπέρ της ενίσχυσης του ιαπωνικού νοµίσµατος. Στις 5 Σεπτεµβρίου, το ευρώ διαµορφώθηκε στα 157,11 γιεν Ιαπωνίας, δηλ. 3,9% χαµηλότερα από το επίπεδό του στο τέλος Μαΐου, και 7,6% υψηλότερα από το µέσο όρο του (βλ. ιάγραµµα 52). 98 Σεπτέµβριος 2007

99 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες και το ισοζύγιο πληρωµών ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΚΡΑΤΩΝ-ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΕ Όπως συνέβη και το, τα περισσότερα νοµίσµατα που συµµετέχουν στον ΜΣΙ ΙΙ παρέ- µειναν σταθερά στην αντίστοιχη κεντρική τους ισοτιµία ή πλησίον αυτής κατά τους οκτώ πρώτους µήνες του 2007 (βλ. ιάγραµµα 53). Η κορώνα Σλοβακίας, η κεντρική ισοτιµία της οποίας ανατιµήθηκε το Μάρτιο, διατηρήθηκε στο άνω άκρο του εύρους διακύµανσης της νέας κεντρικής της ισοτιµίας. Κάποια εξασθένηση του ευρώ έναντι του σλοβακικού νοµίσµατος στη διάρκεια του Ιουνίου και του Ιουλίου αντιστράφηκε εν µέρει τον Αύγουστο, µε αποτέλεσµα η ισοτιµία του ευρώ να διαµορφωθεί στις 33,78 κορώνες Σλοβακίας, δηλ. 4,7% άνω της κεντρικής ισοτιµίας και ελαφρά υψηλότερα από το επίπεδο του τέλους Μαΐου. Το λατς Λεττονίας εξακολούθησε να βρίσκεται κοντά στο άνω άκρο του εύρους διακύµανσης ±1% που έθεσε µονο- µερώς η Latvijas Banka, παρά την αυξηµένη µεταβλητότητα τον Αύγουστο. Στις 5 Σεπτεµβρίου, η ισοτιµία του λατς Λεττονίας διαµορφώθηκε κατά 0,6% υψηλότερα της κεντρικής του ισοτι- µίας στον ΜΣΙ ΙΙ, δηλ. παρέµεινε σε γενικές γραµµές αµετάβλητη από το επίπεδό της στο τέλος Μαΐου. Αναφορικά µε τα νοµίσµατα άλλων κρατών-µελών της ΕΕ που δεν µετέχουν στον ΜΣΙ ΙΙ, από το τέλος Μαΐου έως τις 5 Σεπτεµβρίου το ευρώ υποτιµήθηκε ελαφρά έναντι της λίρας Αγγλίας. Μετά από τις πιο έντονες διακυµάνσεις του στις αρχές του 2007, το ευρώ εισήλθε σε περίοδο γενικής σταθερότητας έναντι του βρετανικού νοµίσµατος το Μάρτιο του Μετά από την ήπια υποτίµηση του ευρώ από το Μάιο έως τον Ιούλιο, στη συνέχεια το ενιαίο νόµισµα ανατιµήθηκε ξανά, διαµορφώνοντας την ισοτιµία του στις 5 Σεπτεµβρίου σε 0,68 λίρες Αγγλίας, δηλ. 0,6% πιο εξασθενηµένη σε σχέση µε το τέλος Μαΐου. Παράλληλα, το ευρώ ανατιµήθηκε από το τέλος Μαΐου έως τις 5 Σεπτεµβρίου κατά 2,2% και 1,1% έναντι του φόριντ Ουγγαρίας και της κορώνας Σουηδίας αντίστοιχα, και υποτιµήθηκε έναντι της κορώνας Τσεχίας (κατά 2,4%). ΛΟΙΠΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ Κατά τους τελευταίους µήνες, το ευρώ εξακολούθησε αρχικά να ανατιµάται έναντι του φράγκου Ελβετίας, σύµφωνα µε την τάση που εµφανίζει από τα µέσα του. Προς το τέλος Ιουλίου, το ευρώ άρχισε να χάνει έδαφος στο πλαίσιο της ευρύτερης ενίσχυσης του ελβετικού νοµίσµατος. Η ενίσχυση φαίνεται να σχετίζεται µε το περιβάλλον αυξηµένης αποστροφής προς τον κίνδυνο και µεταβλητότητας, καθώς και τη συνακόλουθη γενικότερη υποχώρηση του carrytrade, µε αποτέλεσµα το φράγκο Ελβετίας να χρησιµεύει µερικές φορές ως το νόµισµα χρη- µατοδότησης της επένδυσης. Από το τέλος Μαΐου έως τις 5 Σεπτεµβρίου, το ευρώ παρέµεινε γενικά αµετάβλητο έναντι του φράγκου Ελβετίας. Την ίδια περίοδο, το ευρώ υποτιµήθηκε κατά 2,6% έναντι της κορώνας Νορβηγίας και ενισχύθηκε έναντι των νοµισµάτων ορισµένων βασικών ασιατικών εµπορικών εταίρων (κατά 2,1% έναντι του γουόν Κορέας και κατά 0,8% έναντι του δολαρίου Χονγκ-Κονγκ και του δολαρίου Σιγκαπούρης). Ενισχύθηκε επίσης έναντι του δολαρίου Αυστραλίας (κατά 1,7%). 6.2 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Το β τρίµηνο του 2007 τόσο οι εξαγωγές όσο και οι εισαγωγές εκτός της ζώνης του ευρώ συνέχισαν να αυξάνονται µε µέτριο ρυθµό. Παρά το γεγονός αυτό, το πλεόνασµα αγαθών εξακολούθησε να αυξάνεται το δωδεκάµηνο έως τον Ιούνιο του 2007, κάτι που µεταφράστηκε σε πλεόνασµα και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της ζώνης του ευρώ την ίδια περίοδο. Στο ισοζύγιο χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, οι άµεσες επενδύσεις συνδυασµένες µε τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου κατέγραψαν υψηλές καθαρές εισροές την ίδια περίοδο, σε αντίθεση µε τις καθαρές εκροές την αντίστοιχη περίοδο πριν από 12 µήνες. Σεπτέµβριος

100 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΚΑΙ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Το πρώτο εξάµηνο του 2007 οι εξαγωγές και οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προς/από χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ αυξήθηκαν µε µέτριο ρυθµό µετά από τους εξαιρετικά έντονους ρυθµούς αύξησης που παρατηρήθηκαν στο τέλος του περασµένου έτους. Πιο συγκεκριµένα, η αξία των εξαγωγών προς χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε κατά 0,9% (σε τριµηνιαία βάση µε εποχικά διορθωµένους όρους) τόσο στο α όσο και στο β τρίµηνο του 2007, έναντι 3,8% το τελευταίο τρίµηνο του. Η επιβράδυνση των εξαγωγών το πρώτο εξάµηνο του έτους αντανακλούσε κυρίως την παρόµοια εξέλιξη των εξαγωγών αγαθών και µπορεί πρωτίστως να ερµηνευθεί ως εξοµάλυνση της δυναµικής του εµπορίου. Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ακολούθησαν σε γενικές γραµ- µές την εξέλιξη των εξαγωγών, σηµειώνοντας βραδείς ρυθµούς αύξησης, 0,4% και 1,1% το α και το β τρίµηνο του 2007 αντίστοιχα (βλ. Πίνακα 10). Η ανάλυση του εµπορίου αγαθών σε όγκο και τιµές, τα στοιχεία της οποίας είναι διαθέσιµα µόνο µέχρι το Μάιο του 2007, υποδηλώνει ότι η επιβράδυνση της αύξησης της αξίας των εξαγωγών αγαθών στη διάρκεια του 2007 οφείλεται στην υποχώρηση του ρυθµού αύξησης του όγκου των εξα- Πίνακας 10 Βασικά µεγέθη του ισοζυγίου πληρωµών της ζώνης του ευρώ (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) Κινητός κεντρικός µέσος τριών µηνών έως τον: Σωρευτικά στοιχεία δωδεκαµήνου που λήγει: 2007 Μάιος 2007 Ιούν. Σεπτ. εκ Μάρτ Ιούν. Ιούν Ιούν. ισεκ. ευρώ Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Ισοζύγιο αγαθών Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο υπηρεσιών Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο εισοδηµάτων Ισοζύγιο τρεχουσών µεταβιβάσεων Ισοζύγιο χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών 1) Καθαρές άµεσες επενδύσεις και επενδύσεις χαρτοφυλακίου µαζί Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Μετοχές Χρεόγραφα Οµόλογα και γραµµάτια Χρηµατοδοτικά µέσα της αγοράς χρήµατος -7,8 4,1 120,9 116,9 2,7 37,5 34,7-10,3-4,4 1,1-8,5-13,4 5,0 10,8-5,8-11,5 5,7 5,9 7,0 126,0 119,0 3,9 38,9 35,1-0,1-4,9-40,5 25,4-44,8 70,2 80,7-10,5 3,4-13,9-1,5 1,4 116,8 115,4 2,9 35,7 32,8 0,7-6,4 17,0-7,2-14,6 7,4 8,4-0,9 4,3-5,2 2,2 5,2 121,9 116,7 2,7 36,3 33,6 0,8-6,4-15,3 20,3-19,8 40,1 18,3 21,8 32,4-10,6 1,5 5,1 121,9 116,8 3,6 37,8 34,2-0,9-6,3-4,0 32,7-8,1 40,7 29,0 11,7 16,2-4,4-1,2 5,3 123,2 117,9 3,3 38,0 34,8-3,7-6,0-7,2 2,7-27,6 30,3 26,9 3,4 1,7 1,6-24,1 18, , ,4 37,5 421,3 383,8-11,1-69,2 102,2-46,1-202,2 156,1 191,9-35,8-19,9-15,9 3,2 50, , ,6 37,2 443,4 406,2-9,4-75,5-28,4 145,3-210,3 355,7 247,8 107,9 163,6-55,6 Εκατοστιαίες µεταβολές συγκριτικά µε την προηγούµενη περίοδο Αγαθά και υπηρεσίες Εξαγωγές Εισαγωγές Αγαθά Εξαγωγές Εισαγωγές Υπηρεσίες Εξαγωγές Εισαγωγές -1,2 4,1 2,2 3,8 0,9 0,9 12,4 9,7-0,5 1,6 2,4 1,5 0,4 1,1 16,7 8,1-1,3 4,2 3,0 4,4 0,0 1,0 12,8 11,1-0,9 1,8 3,1 1,1 0,1 0,9 18,6 8,8-0,7 3,9-0,3 1,9 4,0 0,7 11,3 5,3 0,6 0,9 0,2 2,7 1,7 1,6 11,1 5,8 Πηγή:. Σηµείωση: Το άθροισµα των επιµέρους υπολοίπων ενδέχεται να µη συµφωνεί µε το σύνολο λόγω στρογγυλοποιήσεων. 1) Υπόλοιπα (καθαρές ροές). Θετικό (αρνητικό) πρόσηµο υποδηλώνει καθαρή εισροή (εκροή). Μη εποχικώς διορθωµένα στοιχεία. Σεπτέµβριος

101 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Οι συναλλαγµατικές ισοτιµίες και το ισοζύγιο πληρωµών ιάγραµµα 54 Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και το εµπορικό ισοζύγιο της ζώνης του ευρώ (δισεκ. ευρώ, µηνιαία στοιχεία, εποχικώς διορθωµένα) ιάγραµµα 55 Άµεσες επενδύσεις και επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ µαζί (δισεκ. ευρώ, µηνιαία στοιχεία, 12µηνες σωρευτικές ροές) Πηγή:. Πηγή:. γωγών. Η αύξηση του όγκου των εξαγωγών επιβραδύνθηκε σηµαντικά στις αρχές του τρέχοντος έτους και πιθανόν ο όγκος αυτός παρέµεινε σχεδόν αµετάβλητος το β τρίµηνο του 2007, κάτι που µπορεί έως ένα βαθµό να θεωρηθεί ως περίοδος εξοµάλυνσης µετά από την περίοδο έντονης αύξησης στο τέλος του. Η κάπως ασθενέστερη ζήτηση από το εξωτερικό κατά τα δύο πρώτα τρί- µηνα του 2007 σε συνδυασµό µε την ανατίµηση του ευρώ συνέβαλαν στην επιβράδυνση της αύξησης των εξαγωγών προς χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ. Συγχρόνως, οι τιµές των εξαγωγών αγαθών εξακολούθησαν να αυξάνονται µε µέτριο ρυθµό το β τρίµηνο µετά από την άνοδο κατά 0,7% το α τρίµηνο του Όσον αφορά τις εισαγωγές, η ανάλυση κατά όγκο και τιµές του εµπορίου αγαθών µε χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ υποδηλώνει ότι η µέτρια αύξηση της αξίας των εισαγωγών αντανακλά τη συνεχιζόµενη επιβράδυνση του όγκου των εισαγωγών. Αυτές οι εξελίξεις αντανακλούν την επιβράδυνση της µεταποιητικής δραστηριότητας τους τελευταίους µήνες. Εν τω µεταξύ, είναι πιθανόν να υπάρξουν κάπως υψηλότερες αυξήσεις στις τιµές των εισαγωγών αγαθών το β τρίµηνο (αφού παρέµειναν σχεδόν αµετάβλητες το α τρίµηνο), δεδοµένης της αύξησης των διεθνών τιµών πετρελαίου. Η εξέταση πιο µακροχρόνιων στοιχείων δείχνει ότι το δωδεκάµηνο σωρευτικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών µέχρι τον Ιούνιο του 2007 κατέγραψε πλεόνασµα 3,2 δισεκ. ευρώ (µικρότερο του 0,1% του ΑΕΠ), έναντι ελλείµµατος 24,1 δισεκ. ευρώ ένα χρόνο πριν (βλ. ιάγραµµα 54). Αυτή η µεταβολή οφειλόταν κυρίως σε εξελίξεις του ισοζυγίου αγαθών, το οποίο σωρευτικά κατά το δωδεκάµηνο αυξήθηκε κατά 32,2 δισεκ. ευρώ σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος. Αντιθέτως, τα ισοζύγια υπηρεσιών και εισοδηµάτων παρέµειναν σε γενικές γραµµές αµετάβλητα, ενώ το έλλειµµα του ισοζυγίου τρεχουσών µεταβιβάσεων αυξήθηκε κατά 6,3 δισεκ. ευρώ. Σεπτέµβριος

102 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Το β τρίµηνο του 2007 οι άµεσες επενδύσεις από κοινού µε τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ κατέγραψαν µέσες µηνιαίες καθαρές εισροές 2,7 δισεκ. ευρώ, σε αντίθεση µε µηνιαίο µέσο όρο 32,7 δισεκ. ευρώ το α τρίµηνο. Αυτή η µείωση αποδίδεται πρωτίστως στις µεγαλύτερες καθαρές εκροές άµεσων επενδύσεων και, σε µικρότερο βαθµό, στις χαµηλότερες καθαρές εισροές επενδύσεων χαρτοφυλακίου. Οι µεγαλύτερες καθαρές εκροές άµεσων επενδύσεων το β τρίµηνο οφείλονταν κυρίως στις υψηλότερες καθαρές επενδύσεις (µετοχικό κεφάλαιο και επανεπενδυµένα κέρδη) στο εξωτερικό από εταιρίες της ζώνης του ευρώ, ενώ σε αυτή την εξέλιξη συνέβαλε και η µείωση του καθαρού δανεισµού µεταξύ θυγατρικών επιχειρήσεων στη ζώνη του ευρώ και των µητρικών τους εταιριών στο εξωτερικό. Όσον αφορά τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, οι µέσες µηνιαίες καθαρές εισροές το β τρί- µηνο µειώθηκαν, κυρίως εξαιτίας των κάπως χαµηλότερων καθαρών αγορών χρεογράφων από µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Κατά το δωδεκάµηνο µέχρι τον Ιούνιο του 2007, οι σωρευτικές καθαρές εισροές άµεσων επενδύσεων και επενδύσεων χαρτοφυλακίου µαζί ανήλθαν σε 145,3 δισεκ. ευρώ, έναντι καθαρών εκροών 46,1 δισεκ. ευρώ πριν από ένα χρόνο. Η µεταβολή της κατεύθυνσης των καθαρών κεφαλαιακών ροών αντανακλούσε σηµαντικά υψηλότερες καθαρές εισροές στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου που ανέρχονταν σε 355,7 δισεκ. ευρώ σε σύγκριση µε την προηγούµενη δωδεκάµηνη περίοδο (βλ. ιάγραµµα 55). Οι εξελίξεις των σωρευτικών ροών των επενδύσεων χαρτοφυλακίου εξακολούθησαν να οφείλονται κυρίως στην αύξηση των καθαρών εισροών σε οµόλογα και έντοκα γραµµάτια, οι οποίες εξηγούνται σχεδόν εξολοκλήρου από τις υψηλότερες καθαρές αγορές οµολόγων και έντοκων γραµ- µατίων της ζώνης του ευρώ από µη κατοίκους. Αυτές οι αγορές ανήλθαν σε 510,4 δισεκ. ευρώ το δωδεκάµηνο µέχρι τον Ιούνιο του 2007, έναντι 237,6 δισεκ. ευρώ ένα χρόνο πριν. Φαίνεται ότι, τους τελευταίους 12 µήνες, οι επενδύσεις σε χρηµατοδοτικά µέσα σταθερού εισοδήµατος ίσως έχουν γίνει πιο ελκυστικές, σε σύγκριση µε το προηγούµενο δωδεκάµηνο, λόγω των υψηλότερων επιτοκίων που επικρατούν παγκοσµίως, ενδεχόµενο που µπορεί να εξηγεί τη γενικά αυξηµένη ζήτηση για µακροπρόθεσµα χρεόγραφα της ζώνης του ευρώ. Αντιθέτως, οι υψηλότερες σωρευτικές καθαρές εισροές σε µετοχικούς τίτλους µπορούν κυρίως να αποδοθούν στις χαµηλότερες καθαρές αγορές µετοχικών τίτλων του εξωτερικού από κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Αυτό ενδέχεται να υποστηρίζεται από την ευνοϊκή επίδοση της προσδοκώµενης σχετικής κερδοφορίας των επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ και, ακολούθως, από τις ελκυστικές διαφορές των προσδοκώµενων αποδόσεων των µετοχών µεταξύ της ζώνης του ευρώ και των ΗΠΑ. Σεπτέµβριος

103 Σ Τ Α Τ Ι Σ Τ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Γ Ι Α Τ Η Ζ Ω Ν Η Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω Σεπτέµβριος 2007 Σ 1

104

105 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤOΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Συνοπτικοί οικονοµικοί δείκτες για τη ζώνη του ευρώ Σ5 1 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝOΜΙΣΜΑΤΙΚH ΠOΛΙΤΙΚH 1.1 Ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση του Ευρωσυστήµατος Σ6 1.2 Βασικά επιτόκια της Σ7 1.3 Πράξεις νοµισµατικής πολιτικής του Ευρωσυστήµατος που διενεργούνται µέσω δηµοπρασίας Σ8 1.4 Στατιστικά στοιχεία για τα ελάχιστα αποθεµατικά και τη ρευστότητα Σ9 2 ΝΟΜΙΣΜΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ 2.1 Συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ Σ Ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ Σ Νοµισµατική στατιστική Σ Ανάλυση των δανείων που χορηγούν τα ΝΧΙ Σ Ανάλυση καταθέσεων στα ΝΧΙ Σ Ανάλυση τοποθετήσεων των ΝΧΙ σε τίτλους Σ Αναπροσαρµογές της αξίας επιλεγµένων κονδυλίων της λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ Σ Ανάλυση κατά νόµισµα επιλεγµένων κονδυλίων της λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ Σ Συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα της ζώνης του ευρώ Σ Στοιχεία ενεργητικού των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα της ζώνης του ευρώ: ανάλυση κατά επενδυτική πολιτική και κατά κατηγορία επενδυτή Σ25 3 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ 3.1 Ενοποιηµένοι οικονοµικοί και χρηµατοπιστωτικοί λογαριασµοί κατά θεσµικό τοµέα Σ Μη χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές της ζώνης του ευρώ Σ Νοικοκυριά Σ Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Σ Ασφαλιστικές επιχειρήσεις και ταµεία συντάξεων Σ34 4 ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ 4.1 Εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών κατά αρχική διάρκεια, έδρα του εκδότη και νόµισµα Σ Εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών από κατοίκους της ζώνης του ευρώ κατά τοµέα του εκδότη και είδος τίτλου Σ Ρυθµοί αύξησης των τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ Εισηγµένες µετοχές που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ Επιτόκια ΝΧΙ επί καταθέσεων και δανείων κατοίκων της ζώνης του ευρώ σε ευρώ Σ Επιτόκια της αγοράς χρήµατος Σ Αποδόσεις οµολόγων του ηµοσίου Σ είκτες της χρηµατιστηριακής αγοράς Σ46 5 ΤΙΜΕΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΓΟΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5.1 Εν ΤΚ, λοιπές τιµές και κόστος Σ Παραγωγή και ζήτηση Σ Αγορές εργασίας Σ54 1) Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούµε να επικοινωνήσετε µαζί µας στο: statistics@ecb.int. Επισκεφθείτε την ενότητα Statistical Data Warehouse στο δικτυακό τόπο της ( για µακρότερες χρονολογικές σειρές και αναλυτικότερα στοιχεία. Σεπτέµβριος 2007 Σ 3

106 6 ΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 6.1 Έσοδα, δαπάνες και έλλειµµα/πλεόνασµα Σ Χρέος Σ Μεταβολή χρέους Σ Τριµηνιαία στοιχεία για τα έσοδα, τις δαπάνες και το έλλειµµα/πλεόνασµα Σ Xρέος και µεταβολή του χρέους σε τριµηνιαία βάση Σ59 7 ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ 7.1 Ισοζύγιο πληρωµών Σ Νοµισµατική παρουσίαση του ισοζυγίου πληρωµών Σ Γεωγραφική κατανοµή ισοζυγίου πληρωµών και διεθνούς επενδυτικής θέσης Σ ιεθνής επενδυτική θέση (περιλαµβάνονται και τα διεθνή διαθέσιµα) Σ Εµπόριο αγαθών Σ70 8 ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ 8.1 Σταθµισµένες συναλλαγµατικές ισοτιµίες Σ ιµερείς ισοτιµίες του ευρώ Σ73 9 ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΟΣ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ 9.1 Σε άλλα κράτη-µέλη της ΕΕ Σ Στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία Σ75 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ TΕΧΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Σ76 Σ77 Σ83 ΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΤΗΝ 1Η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2007 ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΣΛΟΒΕΝΙΑΣ Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, όλες οι στατιστικές σειρές για το 2007 στο σύνολό τους αναφέρονται στη ζώνη ευρώ των 13 (η οποία περιλαµβάνει τα 12 παλαιότερα µέλη και τη Σλοβενία). Για τα επιτόκια, τα νοµισµατικά στατιστικά στοιχεία και τον Εν ΤΚ (και, για λόγους συνέπειας, τις συνιστώσες και τους παράγοντες µεταβολής του Μ3 και τις συνιστώσες του Εν ΤΚ) οι στατιστικές σειρές που αφορούν τη ζώνη του ευρώ καλύπτουν τα κράτη-µέλη της ΕΕ τα οποία είχαν υιοθετήσει το ευρώ την αντίστοιχη περίοδο, το οποίο δηλώνεται στους πίνακες µε σχετική υποσηµείωση. Στις περιπτώσεις αυτές και όπου υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία για τον υπολογισµό των απόλυτων και των εκατοστιαίων µεταβολών το 2001 και το 2007 σε σχέση µε το 2000 και το, αντίστοιχα, χρησιµοποιούνται στατιστικές σειρές που λαµβάνουν υπόψη την επίδραση της ένταξης της Ελλάδος και της Σλοβενίας, αντίστοιχα, στη ζώνη του ευρώ. Αναδροµικά στοιχεία σχετικά µε τη ζώνη του ευρώ πριν από την ένταξη της Σλοβενίας διατίθενται στο δικτυακό τόπο της ( Στους πίνακες εµφανίζονται τα εξής σύµβολα: - δεν υπάρχουν στοιχεία. τα στοιχεία δεν είναι ακόµη διαθέσιµα στοιχεία µηδενικά ή αµελητέα (πρ.) προσωρινά στοιχεία (ε.δ.) στοιχεία εποχικώς διορθωµένα (µ.ε.δ.) στοιχεία µη εποχικώς διορθωµένα Σ 4 Σεπτέµβριος 2007

107 Γ Ε Ν Ι Κ Α Σ Τ O Ι Χ Ε Ι Α Γ Ι Α Τ Η Ζ Ω Ν Η Τ O Υ Ε Υ Ρ Ω Σ υ ν ο π τ ι κ ο ί ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί δ ε ί κ τ ε ς γ ι α τ η ζ ώ ν η τ ο υ ε υ ρ ώ (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) 1. Νοµισµατικές εξελίξεις και επιτόκια Μ1 1) Μ2 1) Μ3 1),2) Μ3 1),2) κινητός κεντρικός µέσος 3 µηνών Δάνεια από ΝΧΙ προς κατοίκους της ζώνης του ευρώ πλην ΝΧΙ και γενικής κυβέρνησης 1) Τίτλοι (πλην µετοχών) σε ευρώ, εκδοθέντες από επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ 1) Επιτόκιο 3 µηνών (EURIBOR, % ετησίως, µέσοι όροι περιόδου) Απόδοση 10ετούς κρατικού οµολόγου (% ετησίως, µέσοι όροι περιόδου) γ τρ. δ τρ. β τρ Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ ,4 7,9 7,4-8,1 12,6 2,18 3,44 8,6 8,7 8,4-10,9 15,8 3,08 3,86 7,6 8,4 8,1-11,2 15,0 3,22 3,97 6,8 8,7 9,0-11,2 16,6 3,59 3,86 7,0 9,1 10,2-10,6 15,9 3,82 4,08 6,2 9,2 10,6-10,5 18,4 4,07 4,42 7,0 9,5 11,0 10,5 10,6 17,3 3,89 4,02 6,0 8,8 10,3 10,6 10,4 17,9 3,98 4,25 5,9 9,3 10,6 10,6 10,4 19,0 4,07 4,37 6,1 9,5 10,9 11,1 10,8 19,0 4,15 4,66 6,9 10,4 11,7. 10,9. 4,22 4, ,54 4,43 2. Τιµές, παραγωγή, ζήτηση και αγορές εργασίας δ τρ. β τρ Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. ΕνΔΤΚ Τιµές παραγωγού βιοµηχανικών προϊόντων Ωριαίο κόστος εργασίας Πραγµατικό ΑΕΠ Βιοµηχανική παραγωγή εκτός κατασκευών Χρησιµοποίηση εργοστασιακού δυναµικού στη µεταποίηση (ποσοστά %) 6 Απασχόληση Ανεργία (% του εργατικού δυναµικού) ,2 4,1 2,4 1,5 1,3 81,2 0,8 8,6 2,2 5,1 2,4 2,8 4,0 83,3 1,4 7,9 1,8 4,1 2,2 3,3 4,0 84,2 1,5 7,6 1,9 2,9 2,2 3,2 3,8 84,6 1,4 7,2 1,9 2,4. 2,5 2,6 84,5. 7,0 1,9 2, , ,1 1,9 2, ,9 84,8-7,0 1,9 2, , ,0 1,9 2, , ,9 1,8 1, ,2-6,9 1, Ισοζύγιο πληρωµών, συναλλαγµατικά διαθέσιµα και συναλλαγµατικές ισοτιµίες (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) Ισοζύγιο πληρωµών (καθαρή κίνηση) γ τρ. δ τρ. β τρ Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Τρέχουσες συναλλαγές και κίνηση κεφαλαίων 1 Ισοζύγιο αγαθών Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Συναλλαγµατικά διαθέσιµα (θέσεις τέλους περιόδου) Σταθµισµένη συναλλαγµατική ισοτιµία του ευρώ: ΣΣΙ-24 3) (α τρ. 1999=100) Συναλλαγµατική ισοτιµία δολ. ΗΠΑ/ευρώ Ονοµαστική Πραγµατική (ΔΤΚ) ,3 45,4-210,0 146,1 320,1 103,3 104,1 1,2441 0,4 28,6-158,8 263,5 325,8 103,6 104,4 1,2556-3,6 7,5-43,9 22,3 325,0 104,5 105,3 1, ,5 17,8-59,4 120,4 325,8 104,6 105,3 1,2887 2,8 7,6-24,2 122,2 331,6 105,5 105,9 1,3106-4,2 18,7-82,7 90,8 325,3 107,1 107,2 1, ,1 9,6-5,9 65,6 331,6 106,1 106,4 1,3242-3,7 4,3-24,5 15,6 330,0 107,1 107,4 1, ,1 4,2-13,4 5,0 327,4 107,3 107,4 1, ,6 10,1-44,8 70,2 325,3 106,9 106,9 1, ,8 107,6 107,6 1, ,1 107,1 1,3622 Πηγές:, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat και ΓΔ Οικονοµικών και Χρηµατοπιστωτικών Υποθέσεων) και Reuters. Σηµείωση: Περισσότερες πληροφορίες για τα στοιχεία βλ. στους αντίστοιχους πίνακες του παρόντος τµήµατος. 1) Οι ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές των µηνιαίων στοιχείων αφορούν το τέλος του µηνός, ενώ οι αντίστοιχες των τριµηνιαίων και ετήσιων στοιχείων υπολογίζονται ως µέσοι όροι της περιόδου. Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στις Τεχνικές Σηµειώσεις. 2) Στο Μ3 και τις συνιστώσες του δεν περιλαµβάνονται τα µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων διαθεσίµων και τα χρεόγραφα διάρκειας έως 2 ετών που κατέχουν µη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ. 3) Περισσότερες λεπτοµέρειες και ορισµό των οµάδων των εµπορικών εταίρων βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σεπτέµβριος 2007 Σ 5

108 1 Σ Τ Α Τ Ι Σ Τ Ι Κ Α Σ Τ O Ι Χ Ε Ι Α Γ Ι Α Τ Η Ν O Μ Ι Σ Μ Α Τ Ι Κ H Π O Λ Ι Τ Ι Κ H 1. 1 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν η λ ο γ ι σ τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ ο υ Ε υ ρ ω σ υ σ τ ή µ α τ ο ς (εκατ. ευρώ) 1. Ενεργητικό Χρυσός και απαιτήσεις σε χρυσό Απαιτήσεις σε συνάλλαγµα έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Απαιτήσεις σε συνάλλαγµα έναντι κατοίκων της ζώνης του ευρώ Απαιτήσεις σε ευρώ έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Δάνεια σε ευρώ προς πιστωτικά ιδρύµατα της ζώνης του ευρώ Πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης Πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης Αντιστρεπτέες πράξεις για την εξοµάλυνση βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας Διαρθρωτικές αντιστρεπτέες πράξεις Διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης Πιστώσεις για συµπληρωµατικές καταβολές λόγω αλλαγής περιθωρίων Λοιπές απαιτήσεις σε ευρώ έναντι πιστωτικών ιδρυµάτων της ζώνης του ευρώ Χρεόγραφα κατοίκων της ζώνης του ευρώ, σε ευρώ Χρέος γενικής κυβέρνησης σε ευρώ Λοιπά στοιχεία ενεργητικού ενεργητικού Αυγούστου Αυγούστου Αυγούστου Αυγούστου Παθητικό Τραπεζογραµµάτια σε κυκλοφορία Υποχρεώσεις σε ευρώ έναντι πιστωτικών ιδρυµάτων της ζώνης του ευρώ Τρεχούµενοι λογαριασµοί (που καλύπτουν το σύστηµα ελάχιστων υποχρεωτικών αποθεµατικών) Διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων Καταθέσεις προθεσµίας Αντιστρεπτέες πράξεις για την εξοµάλυνση βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας Καταθέσεις για συµπληρωµατικές καταβολές λόγω αλλαγής περιθωρίων Λοιπές υποχρεώσεις σε ευρώ έναντι πιστωτικών ιδρυµάτων της ζώνης του ευρώ Εκδοθέντα χρεόγραφα Υποχρεώσεις σε ευρώ έναντι λοιπών κατοίκων της ζώνης του ευρώ Υποχρεώσεις σε ευρώ έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Υποχρεώσεις σε συνάλλαγµα έναντι κατοίκων της ζώνης του ευρώ Υποχρεώσεις σε συνάλλαγµα έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Λογαριασµός ειδικών τραβηκτικών δικαιωµάτων στο ΔΝΤ Λοιπές υποχρεώσεις Λογαριασµοί αναπροσαρµογής Κεφάλαιο και αποθεµατικά παθητικού Αυγούστου Αυγούστου Αυγούστου Αυγούστου Πηγή:. Σ 6 Σεπτέµβριος 2007

109 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Στατιστικά στοιχεία για τη νοµισµατική πολιτική 1. 2 Β α σ ι κ ά ε π ι τ ό κ ι α τ η ς Ε Κ Τ (ύψος σε ποσοστά % ετησίως, µεταβολές σε εκατοστιαίες µονάδες) Από: 1) Διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων Πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης Διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης Δηµοπρασίες σταθερού επιτοκίου Σταθερό επιτόκιο Δηµοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου Ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς Ιαν. 4 2) 22 9 Απρ. 5 Νοεµ Φεβρ. 17 Μαρτ. 28 Απρ. 9 Ιουν. 28 3) 1 Σεπτ. 6 Οκτ Μαΐου 31 Αυγ. 18 Σεπτ. 9 Νοεµ Δεκ Μαρτ. 6 Ιουν. 6 Δεκ. 8 Μαρτ. 15 Ιουν. 9 Αυγ. 11 Οκτ. 13 Δεκ Μαρτ. 13 Ιουν. Ύψος Μεταβολή Ύψος Ύψος Μεταβολή ,00-3, ,50-2,75 0,75 3, ,25-1,25 2,00-0,75 3, ,50 1,25 1,50-0,50 2, ,50 3,50-1,00 2,00 0,50 3,00-0,50 4,00 0,50 2,25 0,25 3,25-0,25 4,25 0,25 2,50 0,25 3,50-0,25 4,50 0,25 2,75 0,25 3,75-0,25 4,75 0,25 3,25 0,50 4,25-0,50 5,25 0,50 3, , , ,50 0,25-4,50 0,25 5,50 0,25 3,75 0,25-4,75 0,25 5,75 0,25 3,50-0,25-4,50-0,25 5,50-0,25 3,25-0,25-4,25-0,25 5,25-0,25 2,75-0,50-3,75-0,50 4,75-0,50 2,25-0,50-3,25-0,50 4,25-0,50 1,75-0,50-2,75-0,50 3,75-0,50 1,50-0,25-2,50-0,25 3,50-0,25 1,00-0,50-2,00-0,50 3,00-0,50 1,25 0,25-2,25 0,25 3,25 0,25 1,50 0,25-2,50 0,25 3,50 0,25 1,75 0,25-2,75 0,25 3,75 0,25 2,00 0,25-3,00 0,25 4,00 0,25 2,25 0,25-3,25 0,25 4,25 0,25 2,50 0,25-3,50 0,25 4,50 0,25 2,75 0,25-3,75 0,25 4,75 0,25 3,00 0,25-4,00 0,25 5,00 0,25 Ύψος Μεταβολή Πηγή:. 1) Από την 1η Ιανουαρίου 1999 µέχρι την 9η Μαρτίου 2004, η ηµεροµηνία αφορά τις διευκολύνσεις αποδοχής καταθέσεων και οριακής χρηµατοδότησης. Για τις πράξεις κύριας αναχρη- µατοδότησης, οι µεταβολές των επιτοκίων ισχύουν από την πρώτη πράξη µετά την αναφερόµενη ηµεροµηνία. Η µεταβολή της 18ης Σεπτεµβρίου 2001 τέθηκε σε ισχύ αυθηµερόν. Από τις 10 Μαρτίου 2004 και εξής, η ηµεροµηνία αφορά τις διευκολύνσεις αποδοχής καταθέσεων και οριακής χρηµατοδότησης και τις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης (µεταβολές που θα τίθενται σε ισχύ από την πράξη κύριας αναχρηµατοδότησης που ακολουθεί τη σχετική απόφαση του Διοικητικού Συµβουλίου), εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά. 2) Στις 22 Δεκεµβρίου 1998 η ανακοίνωσε ότι στο διάστηµα 4-21 Ιανουαρίου 1999 θα εφαρµόζεται κατ εξαίρεση µικρό εύρος διακύµανσης (50 µονάδες βάσης) µεταξύ των επιτοκίων της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, έτσι ώστε οι συµµετέχοντες στην αγορά να προσαρµοστούν ευκολότερα στο νέο νοµισµατικό καθεστώς. 3) Στις 8 Ιουνίου 2000 η ανακοίνωσε ότι, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 28 Ιουνίου 2000, οι πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης του Ευρωσυστήµατος θα διεξάγονται µέσω δηµοπρασίας ανταγωνιστικού επιτοκίου. Το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς είναι το ελάχιστο επιτόκιο µε το οποίο οι αντισυµβαλλόµενοι µπορούν να υποβάλλουν τις προσφορές τους. Σεπτέµβριος 2007 Σ 7

110 1. 3 Π ρ ά ξ ε ι ς ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ή ς π ο λ ι τ ι κ ή ς τ ο υ Ε υ ρ ω σ υ σ τ ή µ α τ ο ς π ο υ δ ι ε ν ε ρ γ ο ύ ν τ α ι µ έ σ ω δ η µ ο π ρ α σ ί α ς 1 ), 2 ) (εκατ. ευρώ, επιτόκια σε ποσοστά % ετησίως) 1. Πράξεις κύριας και πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης 3) Ηµεροµηνία διακανονισµού 9 Μαΐου Ιουν Ιούλ Αυγ Σεπτ. 28 Σεπτ. 26 Οκτ. 30 Νοεµ. 21 Δεκ Φεβρ. 1 Μαρτ Απρ. 31 Μαΐου 28 Ιουν. 26 Ιουλ. 24 Αυγ. 30 Προσφορές (ποσό) Αριθµός συµµετεχόντων Κατανοµή (ποσό) Ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς Δηµοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου Οριακό επιτόκιο 4) Μέσο σταθµικό επιτόκιο Διάρκεια σε ηµέρες Πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης ,75 3,81 3, ,75 3,82 3, ,75 3,82 3, ,75 3,82 3, ,75 3,75 3, ,00 4,06 4, ,00 4,06 4, ,00 4,07 4, ,00 4,03 4, ,00 4,06 4, ,00 4,06 4, ,00 4,06 4, ,00 4,04 4, ,00 4,06 4, ,00 4,08 4, ,00 4,08 4, ,00 4,08 4, ,00 4,15 4,19 7 Πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης ,30 3, ,48 3, ,58 3, ,66 3, ,72 3, ,80 3, ,87 3, ,96 3, ,06 4, ,11 4, ,20 4, ,49 4, ,56 4, Άλλες πράξεις µέσω δηµοπρασίας Ηµεροµηνία διακανονισµού Είδος πράξης 11 Ιουλ. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 8 Αυγ. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 5 Σεπτ. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 10 Οκτ. Αντιστρεπτέα πράξη 12 Δεκ. Αντιστρεπτέα πράξη Μαρτ. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 17 Απρ. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 14 Μαΐου Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 12 Ιουν. Αποδοχή καταθέσεων προθεσµίας 10 Ιουλ. Αντιστρεπτέα πράξη 9 Αυγ. Αντιστρεπτέα πράξη 10 Αντιστρεπτέα πράξη 13 Αντιστρεπτέα πράξη 14 Αντιστρεπτέα πράξη 6 Σεπτ. Αντιστρεπτέα πράξη 1 Προσφορές (ποσό) Αριθµός συµ- µετεχόντων Κατανοµή (ποσό) Δηµοπρασίες σταθερού επιτοκίου Σταθερό επιτόκιο Δηµοπρασίες ανταγωνιστικού επιτοκίου Ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς Οριακό επιτόκιο 4) Μέσο σταθ- µικό επιτόκιο Διάρκεια σε ηµέρες , , , ,00 3,05 3, ,25 3,32 3, , , , , ,00 4,06 4, , ,00 4,05 4, ,00 4,06 4, ,00 4,07 4, ,00 4,06 4,13 1 Πηγή:. 1) Ενδέχεται να υπάρχουν µικρές διαφορές µε τα ποσά του Πίνακα 1.1 λόγω του ότι για ορισµένες πράξεις έχει γίνει η κατανοµή, αλλά όχι ο διακανονισµός. 2) Με ισχύ από τον Απρίλιο του 2002, οι παράλληλες πράξεις, δηλ. πράξεις διάρκειας µίας εβδοµάδας οι οποίες διενεργούνται ως τακτικές δηµοπρασίες παράλληλα µε πράξη κύριας αναχρη- µατοδότησης, εντάσσονται στην κατηγορία των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης. Για παράλληλες πράξεις που διενεργήθηκαν πριν από το µήνα αυτό, βλ. Πίνακα 2 της Ενότητας ) Στις 8 Ιουνίου 2000 η ανακοίνωσε ότι, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 28 Ιουνίου 2000, οι πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης του Ευρωσυστήµατος θα διεξάγονται µέσω δηµοπρασίας ανταγωνιστικού επιτοκίου. Το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς είναι το ελάχιστο επιτόκιο µε το οποίο οι αντισυµβαλλόµενοι µπορούν να υποβάλλουν τις προσφορές τους. 4) Στις πράξεις παροχής (απορρόφησης) ρευστότητας, το οριακό επιτόκιο αναφέρεται στο χαµηλότερο (υψηλότερο) επιτόκιο µε το οποίο έγιναν δεκτές οι προσφορές. Σ 8 Σεπτέµβριος 2007

111 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Στατιστικά στοιχεία για τη νοµισµατική πολιτική 1. 4 Σ τ α τ ι σ τ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α γ ι α τ α ε λ ά χ ι σ τ α α π ο θ ε µ α τ ι κ ά κ α ι τ η ρ ε υ σ τ ό τ η τ α (δισεκ. ευρώ, µέσοι όροι ηµερήσιων θέσεων περιόδου, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά, επιτόκια ως ποσοστά % ετησίως) 1. Βάση υπολογισµού ελάχιστων αποθεµατικών των πιστωτικών ιδρυµάτων που υπόκεινται στην υποχρέωση τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών Βάση υπολογισµού ως είχε το(ν) 1) : 2007 Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Υποχρεώσεις µε συντελεστή 2% Υποχρεώσεις µε συντελεστή 0% Καταθέσεις (µίας ηµέρας, µε συµφωνηµένη διάρκεια και υπό προειδοποίηση έως 2 ετών) Χρεόγραφα µε συµφωνη- µένη διάρκεια έως 2 ετών Καταθέσεις (µε συµφωνη- µένη διάρκεια και υπό προειδοποίηση άνω των 2 ετών) Συµφωνίες επαναγοράς Χρεόγραφα διάρκειας άνω των 2 ετών , ,5 499, , , , , ,7 601, , , , , ,5 638, , , , , ,3 645, , , , , ,2 657, , , , , ,2 677, , , , , ,3 701, , , , , ,5 677, , , ,1 2. Τήρηση αποθεµατικών Περίοδος τήρησης µέχρι: Απρ. 14 Μαΐου 12 Ιουν. 10 Ιουλ. 7 Αυγ. 11 Σεπτ. Απαιτούµενα αποθεµατικά Τρεχούµενοι λογαριασµοί των πιστωτικών ιδρυµάτων Υπερβάλλοντα αποθεµατικά Ελλείποντα αποθεµατικά Επιτόκιο επί των ελάχιστων αποθεµατικών ,0 153,0 1,0 0,0 2,07 172,5 173,2 0,7 0,0 3,30 179,8 180,6 0,8 0,0 3,55 181,8 182,6 0,8 0,0 3,81 182,2 183,2 1,0 0,0 3,82 185,3 186,2 0,9 0,0 3,80 188,3 189,6 1,2 0,0 4,06 191,3 192,0 0,7 0,0 4,06 191, Ρευστότητα Περίοδος τήρησης µέχρι: Απρ. 14 Μαΐου 12 Ιουν. 10 Ιουλ. 7 Αυγ. Καθαρές απαιτήσεις του Ευρωσυστήµατος σε χρυσό και συνάλλαγµα Πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης Προσφορά ρευστότητας Πράξεις νοµισµατικής πολιτικής του Ευρωσυστήµατος Λοιπές πράξεις παροχής ρευστότητας Πράξεις πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης Διευκόλυνση οριακής χρηµατοδότησης Διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων Απορρόφηση ρευστότητας Λοιπές πράξεις απορρόφησης ρευστότητας 2) Τραπεζογραµµάτια σε κυκλοφορία Λοιποί παράγοντες (καθαροί) Καταθέσεις κεντρικής κυβέρνησης στο Ευρωσύστηµα Τρεχούµενοι λογαριασµοί πιστωτικών ιδρυµάτων Νοµισµατική βάση ,2 301,3 90,0 0,0 0,0 0,1 0,3 539,8 51,0-39,6 153,0 692,9 327,0 313,1 120,0 0,1 0,1 0,1 0,0 598,6 54,9-66,4 173,2 771,8 321,6 288,7 134,6 0,0 0,0 0,5 0,8 606,2 47,1-90,0 180,6 787,2 323,6 281,7 145,7 0,5 0,0 0,3 0,9 614,8 48,2-95,2 182,6 797,7 326,1 281,6 150,0 0,3 0,0 0,5 0,1 620,0 51,3-97,2 183,2 803,8 326,4 284,9 150,0 0,3 0,0 0,2 0,2 625,2 49,1-99,4 186,2 811,7 323,0 295,4 150,0 0,2 0,1 0,3 0,0 631,3 53,9-106,4 189,6 821,2 316,7 301,7 150,0 0,1 0,0 0,4 0,0 639,7 52,3-115,8 192,0 832,1 Πηγή:. 1) Τέλος περιόδου. 2) Αρχής γενοµένης από την 1η Ιανουαρίου 2007, περιλαµβάνονται πράξεις νοµισµατικής πολιτικής µε τη µορφή αποδοχής καταθέσεων προθεσµίας τις οποίες διεξήγαγε η Banka Slovenije πριν από αυτή την ηµεροµηνία και εξακολουθούσαν να µην έχουν διακανονιστεί µετά από αυτή. Σεπτέµβριος 2007 Σ 9

112 2 Ν Ο Μ Ι Σ Μ Α, Τ Ρ Α Π Ε Ζ Ε Σ Κ Α Ι Α Μ Ο Ι Β Α Ι Α Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Α Ε Π Ε Ν Υ Τ Ι Κ Ο Υ Χ Α Ρ Α Κ Τ Η Ρ Α 2. 1 Σ υ γ κ ε ν τ ρ ω τ ι κ ή λ ο γ ι σ τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν Ν Χ Ι τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, υπόλοιπα τέλους περιόδου) 1. Ενεργητικό 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Δάνεια προς κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι ΝΧΙ Τίτλοι πλην µετοχών εκδοθέντες από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι Ευρωσύστηµα 1.404,9 635,5 20,7 0,6 614,2 185,7 165,6 2,1 18,1-14,8 337,0 14,7 217, ,2 695,7 19,7 0,6 675,3 217,0 187,5 2,5 27,0-17,2 351,4 14,7 262, ,7 693,3 19,7 0,6 673,0 238,0 205,5 2,1 30,4-17,4 359,6 14,8 253, ,8 700,1 19,1 0,6 680,4 243,5 210,2 2,2 31,1-17,7 355,8 15,3 256, ,8 724,7 18,1 0,6 705,9 248,1 213,5 2,1 32,5-17,8 354,0 15,3 269, ,5 751,5 17,7 0,6 733,1 249,8 213,2 2,2 34,3-17,8 354,1 15,4 263, ,8 762,7 17,7 0,6 744,3 254,5 216,8 2,2 35,5-17,5 357,5 15,6 262,0 ΝΧΙ πλην Ευρωσυστήµατος , ,7 826, , , , ,4 551, ,7 83, , ,8 165, , , ,2 810, , , , ,5 645, ,8 83, , ,1 172, , , ,0 801, , , , ,2 685, ,0 92, , ,7 195, , , ,4 802, , , , ,8 706, ,0 96, , ,2 199, , , ,6 797, , , , ,6 733, ,9 95, , ,2 200, , , ,6 798, , , , ,4 758, ,0 96, , ,5 201, , , ,6 799, , , , ,4 775, ,9 97, , ,0 198, ,8 ΝΧΙ Μερίδια αµοβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος 2) Μετοχές / λοιπές συµµετοχές που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού 2. Παθητικό 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Νόµισµα σε κυκλοφορία Καταθέσεις κατοίκων της ζώνης του ευρώ Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση/ λοιποί κάτοικοι της ζώνης του ευρώ ΝΧΙ Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος 3) Εκδοθέντα χρεόγραφα 4) Κεφάλαιο και αποθεµατικά Υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού Λοιπά στοιχεία παθητικού Ευρωσύστηµα 1.404,9 582,7 385,4 24,4 14,5 346,5-0,1 202,9 27,6 206, ,2 647,0 431,6 33,7 15,9 382,0-0,1 208,6 35,3 235, ,7 632,7 455,6 44,8 17,5 393,3-0,3 216,3 39,5 232, ,8 641,6 455,5 42,0 19,8 393,7-0,1 213,6 43,1 234, ,8 644,9 482,3 47,2 21,3 413,8-0,1 211,4 42,5 248, ,5 652,6 495,2 51,2 23,3 420,7-0,1 207,0 51,0 245, ,8 660,0 511,9 53,3 22,2 436,4-0,1 209,5 43,9 244,4 ΝΧΙ πλην Ευρωσυστήµατος , ,2 149, , ,2 698, , , , , , ,2 124, , ,4 697, , , , , , ,8 139, , ,7 758, , , , , , ,8 131, , ,1 779, , , , , , ,8 152, , ,0 797, , , , , , ,5 170, , ,0 795, , , , , , ,1 125, , ,2 812, , , , ,6 Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Εκδοθέντα από κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Τα εκδοθέντα από µη κατοίκους περιλαµβάνονται στις απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού. 3) Ποσά που κατέχουν οι κάτοικοι της ζώνης του ευρώ. 4) Τα ποσά των χρεογράφων µε διάρκεια έως δύο ετών που κατέχουν µη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ περιλαµβάνονται στις υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού. Σ 10 Σεπτέµβιος 2007

113 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 2 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν η λ ο γ ι σ τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν Ν Χ Ι τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, υπόλοιπα τέλους περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 1. Ενεργητικό 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Δάνεια προς κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι Τίτλοι πλην µετοχών εκδοθέντες από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι Μετοχές / λοιπές συµ- µετοχές που εκδόθηκαν από λοιπούς κατοίκους της ζώνης του ευρώ Απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού Υπόλοιπα , ,3 847, , , ,0 553,6 710, ,7 180, , , ,1 830, , , ,0 648,3 829, ,5 187, , , ,7 821, , , ,7 687,9 857, ,2 209, , , ,0 821, , , ,0 708,5 916, ,9 214, , , ,7 815, , , ,1 736,0 928, ,2 215, , , ,1 815, , , ,6 760,4 880, ,6 216, , , ,4 817, , , ,2 777,3 865, ,4 213, ,7 Συναλλαγές 1.608,6 708,9 12,8 696,0 156,2 76,2 80,0 53,2 448,5 1,4 240, ,2 877,3-14,4 891,6 10,6-96,8 107,4 98,5 802,0 6,4 203,5 884,7 254,0-8,2 262,2 63,2 19,0 44,2 20,8 394,4 0,5 151,8 307,1 92,5 0,4 92,1 3,7-17,0 20,7 57,0 151,4 1,0 1,6 269,8 69,4-5,5 74,9 60,5 36,4 24,1 6,3 77,3 1,0 55,3 197,0 119,0-0,4 119,4 19,8-5,7 25,5-46,8-20,7 1,0 124,7 87,1 102,1 1,4 100,7-7,1-23,8 16,7-10,2 77,4-3,3-71,8 2. Παθητικό Νόµισµα σε κυκλοφορία Καταθέσεις κεντρικής κυβέρνησης Καταθέσεις λοιπής γενικής κυβέρνησης/ λοιπών κατοίκων της ζώνης του ευρώ Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος 2) Εκδοθέντα χρεόγραφα 3) Κεφάλαιο και αποθεµατικά Υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού Λοιπά στοιχεία παθητικού Υπερβάλλον ποσό υποχρεώσεων µεταξύ των ΝΧΙ 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Υπόλοιπα ,7 532,8 173, ,4 615, , , , ,7 13, ,5 592,2 157, ,5 614, , , , ,1 15, ,7 588,4 183, ,6 666, , , , ,4 32, ,1 594,7 173, ,9 682, , , , ,5 5, ,6 597,6 199, ,6 702, , , , ,4 26, ,4 604,9 221, ,6 699, , , , ,4 12, ,4 612,9 178, ,9 715, , , , ,0 24,7 Συναλλαγές 1.608,6 64,4 10,9 495,7-3,0 213,5 96,2 448,0 333,8-50, ,2 59,4-15,2 683,7 27,0 285,6 57,3 601,6 253,4 45,4 884,7-4,2 24,8 143,3 54,5 117,5 39,0 292,5 196,8 20,6 307,1 6,3-10,2 58,0 18,0 19,0-4,0 191,2 46,6-17,9 269,8 2,8 26,2 65,4 15,6 32,3-28,3 91,7 45,4 18,7 197,0 7,3 21,6 102,4-2,6 17,4 35,4-57,0 78,8-6,2 87,1 8,0-43,4 48,6 16,7 9,6 20,2 53,1-41,5 15,8 Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Ποσά που κατέχουν οι κάτοικοι της ζώνης του ευρώ. 3) Τα ποσά των χρεογράφων µε διάρκεια έως δύο ετών που κατέχουν µη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ περιλαµβάνονται στις υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού. Σεπτέµβριος 2007 Σ 11

114 2. 3 Ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ή σ τ α τ ι σ τ ι κ ή 1 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, στοιχεία εποχικώς διορθωµένα, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 1. Νοµισµατικά µεγέθη 2) και παράγοντες µεταβολής 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Δεκ. Δεκ Μάρτ Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Μ3 Μ3 κινητός Πιο µακροπρόθεσµες Πιστώσεις προς τη Πιστώσεις προς λοιπούς κατοίκους Καθαρές απαιτήσεις Μ2 M3-M2 κεντρικός µέσος 3 χρηµατοοικονοµικές γενική κυβέρνηση της ζώνης του ευρώ έναντι του εξωτερικού 3) M1 1 M2-M µηνών 6 υποχρεώσεις Δάνεια Υπόλοιπα 3.419, , ,6 999, , , , , ,3 422, , , , , , , , , ,4 632, , , , , , , , , ,7 766, , , , , , , , , ,8 731, , , , , , , , , ,8 726, , , , , , , , , ,5 720, , , , , , , , , ,4 741,9 Συναλλαγές 337,0 138,9 475,9 8,5 484,4-401,5 94,5 835,5 700,4 0,1 255,5 309,9 565,4 130,2 695,6-427,0-114, ,0 896,5 200,2 63,6 105,4 169,0 91,1 260,1-136,3-23,7 298,7 258,8 141,4-5,5 43,9 38,4 1,1 39,5-35,5-22,5 122,9 79,2-32,9 27,9 20,6 48,4 21,4 69,8-14,0 37,0 109,4 76,8-5,0 14,6 43,8 58,4 8,8 67,2-75,3-12,1 118,4 98,6-2,2 21,9 58,5 80,4 12,5 92,9-46,2-14,9 120,5 101,8 25,5 Ρυθµοί αύξησης 11,3 5,4 8,5 0,9 7,3 7,5 8,9 4,1 9,6 9,2 0,1 7,5 11,7 9,3 13,2 9,9 9,8 8,5-4,7 11,6 10,8 200,2 7,0 12,7 9,5 20,1 11,0 10,5 8,9-4,9 10,9 10,6 341,2 6,0 12,4 8,8 19,4 10,3 10,6 8,9-5,6 10,8 10,4 315,8 5,9 13,6 9,3 18,6 10,6 10,6 8,5-3,1 11,1 10,4 297,5 6,1 13,9 9,5 19,8 10,9 11,1 9,1-3,6 11,5 10,8 262,0 6,9 15,0 10,4 19,8 11,7, 9,0-3,7 11,6 10,9 282,1 1 Ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ά µ ε γ έ θ η 1 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) 2 Π α ρ ά γ ο ν τ ε ς µ ε τ α β ο λ ή ς 1 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Νοµισµατικές υποχρεώσεις των ΝΧΙ και της κεντρικής κυβέρνησης (Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο, Υπουργείο Οικονοµικών) έναντι κατοίκων της ζώνης του ευρώ που δεν είναι ΝΧΙ εκτός της κεντρικής κυβέρνησης (για τα Μ1, Μ2, Μ3, βλ. γλωσσάριο). 3) Οι τιµές στην ενότητα ρυθµοί αύξησης αφορούν το άθροισµα των συναλλαγών το δωδεκάµηνο έως την αναγραφόµενη περίοδο. Σ 12 Σεπτέµβιος 2007

115 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 3 Ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ή σ τ α τ ι σ τ ι κ ή 1 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 2. Συνιστώσες των νοµισµατικών µεγεθών και των πιο µακροπρόθεσµων χρηµατοοικονοµικών υποχρεώσεων 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Δεκ. Δεκ Μάρτ Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Νόµισµα σε κυκλοφορία Καταθέσεις µίας ηµέρας Καταθέσεις µε συµφωνηµένη διάρκεια έως 2 ετών Καταθέσεις υπό προειδοποίηση έως 3 µηνών Συµφωνίες επαναγοράς Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος Χρεόγραφα διάρκειας έως 2 ετών Χρεόγραφα µε διάρκεια άνω των 2 ετών Καταθέσεις υπό προειδοποίηση άνω των 3 µηνών Καταθέσεις µε συµφωνηµένη διάρκεια άνω των 2 ετών Κεφάλαιο και αποθεµατικά Υπόλοιπα 521, , , ,2 241,6 631,6 126, ,6 86, , ,6 579, , , ,4 272,0 631,4 198, ,2 102, , ,6 592, , , ,8 280,3 670,0 239, ,4 107, , ,5 597, , , ,0 271,6 676,3 242, ,7 108, , ,0 597, , , ,3 270,5 691,8 255, ,9 108, , ,7 599, , , ,8 285,0 700,9 241, ,3 109, , ,3 604, , , ,0 291,6 707,8 240, ,8 110, , ,7 Συναλλαγές 63,2 273,8 69,1 69,8-5,9-2,0 16,4 198,4-4,3 111,2 96,1 57,5 198,0 300,8 9,2 31,2 28,8 70,2 216,3 15,5 137,8 57,5 12,6 51,0 120,9-15,4 8,4 40,9 41,8 68,3 4,6 26,7 36,7 5,3-10,8 47,6-3,6-8,6 8,4 1,4 17,1 1,0 12,3 5,1 0,4 27,5 21,3-0,8-1,1 10,9 11,5 16,4-0,1 21,6-23,9 1,3 13,3 49,6-5,8 13,0 9,5-13,7 28,3 0,9 20,2 25,9 5,5 16,4 65,2-6,8 6,6 7,4-1,5 13,0 1,2 16,4 15,6 Ρυθµοί αύξησης 13,8 10,9 6,5 4,4-2,4-0,3 15,7 10,0-4,7 8,1 8,9 11,0 6,8 27,2 0,6 13,0 4,7 54,5 9,9 17,8 9,1 4,7 10,5 6,4 32,3-1,7 19,3 12,2 51,9 11,0 20,6 8,1 5,3 10,5 5,2 31,2-2,0 13,5 13,2 52,4 10,8 20,4 7,9 5,7 9,6 5,3 34,7-2,3 10,3 13,8 48,0 10,7 18,4 8,3 3,9 9,2 5,5 35,1-2,5 14,5 14,5 48,5 11,0 17,6 8,8 5,5 9,2 6,4 37,5-2,9 14,7 14,9 47,0 10,7 17,0 9,1 5,3 3 Σ υ ν ι σ τ ώ σ ε ς τ ω ν ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ώ ν µ ε γ ε θ ώ ν 1 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) 4 Σ υ ν ι σ τ ώ σ ε ς τ ω ν π ι ο µ α κ ρ ο π ρ ό θ ε σ µ ω ν χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ ώ ν υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ω ν 1 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σεπτέµβριος 2007 Σ 13

116 2. 4 Α ν ά λ υ σ η τ ω ν δ α ν ε ί ω ν π ο υ χ ο ρ η γ ο ύ ν τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 1. Δάνεια προς φορείς χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης και µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις 3) Ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων Λοιπά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα 4) Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Δεκ. Δεκ Μάρτ Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Έως 1 έτος Έως 1 έτος Υπόλοιπα 64,6 41,6 620,4 370, , ,7 594, ,3 82,8 55,2 696,0 420, , ,9 707, ,5 98,5 71,7 774,5 488, , ,1 738, ,5 105,6 79,4 794,5 502, , ,7 749, ,3 109,0 82,4 789,0 492, , ,8 765, ,4 110,4 83,5 802,5 502, , ,3 775, ,4 112,0 84,7 813,9 505, , ,2 791, ,0 Συναλλαγές 15,0 9,8 60,8 29,2 262,7 56,8 54,3 151,6 18,1 13,9 81,9 57,7 446,2 100,5 123,1 222,6 15,8 16,6 71,1 67,9 105,6 31,2 29,5 44,9 7,2 7,8 22,0 15,1 44,1 17,7 11,2 15,1 3,3 2,9-5,8-10,8 49,4 7,9 16,5 25,1 1,5 1,1 13,2 9,8 66,8 34,2 10,7 21,9 1,7 1,2 12,6 4,3 61,0 15,8 15,8 29,3 Ρυθµοί αύξησης 30,6 31,2 11,0 8,7 8,3 5,8 9,9 9,3 28,0 33,3 13,3 15,6 13,1 9,7 20,8 12,4 20,4 26,1 16,0 19,6 12,6 9,9 18,7 12,1 20,2 26,7 16,3 18,2 12,4 9,4 18,9 11,9 25,5 33,9 14,5 14,2 12,8 10,3 19,4 12,0 30,6 40,6 17,9 20,4 13,3 11,3 19,8 12,1 24,6 31,9 20,7 24,3 13,6 11,5 19,3 12,8 Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη Άνω των 5 ετών 5 ά ν ε ι α π ρ ο ς φ ο ρ ε ί ς χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ή ς δ ι α µ ε σ ο λ ά β η σ η ς κ α ι µ η χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Πριν από τον Ιανουάριο του 2003 τα στοιχεία συλλέγονταν κάθε Μάρτιο, Ιούνιο, Σεπτέµβριο και Δεκέµβριο. Τα µηνιαία στοιχεία πριν από τον Ιανουάριο του 2003 προέρχονται από τριµηνιαία στοιχεία. 4) Η κατηγορία αυτή συµπεριλαµβάνει τα αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα. Σ 14 Σεπτέµβιος 2007

117 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 4 Α ν ά λ υ σ η τ ω ν δ α ν ε ί ω ν π ο υ χ ο ρ η γ ο ύ ν τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 2. Δάνεια προς νοικοκυριά 3) Καταναλωτική πίστη Στεγαστικά δάνεια Λοιπά δάνεια 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Δεκ. Δεκ Μάρτ Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Έως Άνω του Άνω των Έως Άνω του Άνω των Έως Άνω του Άνω των 1 έτος ενός και 5 ετών 1 έτος ενός και 5 ετών 1 έτος ενός και 5 ετών 1 έως 5 έτη έως 5 έτη έως 5 έτη Υπόλοιπα 4.191,0 554,1 129,1 200,7 224, ,3 15,2 67, ,6 721,6 147,3 99,9 474, ,0 586,6 135,3 202,7 248, ,0 15,6 72, ,4 738,4 146,2 101,5 490, ,6 590,2 132,0 202,4 255, ,0 16,1 71, ,0 748,4 147,5 102,4 498, ,6 593,7 133,3 202,2 258, ,3 15,7 71, ,6 747,6 146,4 102,7 498, ,8 595,7 133,0 203,5 259, ,7 15,9 72, ,6 747,4 145,2 102,6 499, ,5 601,8 134,9 205,1 261, ,0 16,3 72, ,6 752,7 150,1 103,9 498, ,0 605,9 136,2 205,3 264, ,4 15,7 72, ,3 750,7 146,4 104,4 499,9 Συναλλαγές 357,5 40,7 9,0 11,6 20,0 300,6 0,7 4,8 295,0 16,2 3,8 1,3 11,1 345,4 42,7 8,2 4,8 29,6 281,8 1,5 4,6 275,7 20,9 1,4 3,8 15,7 69,8 2,1-3,2-0,6 5,9 58,9 0,6 0,2 58,1 8,8 0,7 0,7 7,4 18,8 4,1 1,4-0,1 2,8 15,1-0,4 0,0 15,5-0,4-1,0 0,4 0,2 28,0 2,3-0,2 1,3 1,2 25,4 0,1 0,3 25,0 0,3-1,2 0,2 1,3 38,0 6,6 2,0 1,8 2,8 25,7 0,4-0,1 25,4 5,7 4,9 1,4-0,7 25,5 4,1 1,4 0,2 2,5 22,9-0,2 0,4 22,8-1,5-3,7 0,6 1,6 Ρυθµοί αύξησης 9,4 7,9 7,5 6,1 9,8 11,5 5,1 7,5 11,7 2,3 2,6 1,3 2,4 8,2 7,7 6,5 2,4 13,3 9,6 9,7 6,8 9,7 2,9 1,0 3,9 3,3 7,9 7,1 5,8 1,5 12,8 9,0 13,6 6,4 9,0 4,0 1,7 4,1 4,6 7,6 7,0 6,1 0,8 12,9 8,6 12,2 6,5 8,6 3,8 1,1 5,1 4,3 7,4 6,0 4,2 0,3 11,9 8,6 12,9 6,2 8,6 3,6 1,3 4,9 4,0 7,2 5,8 4,5 0,8 10,8 8,4 10,3 3,8 8,5 3,2 0,5 5,5 3,7 7,0 5,8 5,0 0,7 10,7 8,1 8,8 3,6 8,2 3,2 0,5 5,9 3,5 6 ά ν ε ι α π ρ ο ς ν ο ι κ ο κ υ ρ ι ά 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Συµπεριλαµβάνονται τα µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα από τα οποία εξυπηρετούνται τα νοικοκυριά. Πριν από τον Ιανουάριο του 2003 τα στοιχεία συλλέγονταν κάθε Μάρτιο, Ιούνιο, Σεπτέµβριο και Δεκέµβριο. Τα µηνιαία στοιχεία πριν από τον Ιανουάριο του 2003 προέρχονται από τριµηνιαία στοιχεία. Σεπτέµβριος 2007 Σ 15

118 2. 4 Α ν ά λ υ σ η τ ω ν δ α ν ε ί ω ν π ο υ χ ο ρ η γ ο ύ ν τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 3. Δάνεια προς το Δηµόσιο και µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ Γενική κυβέρνηση Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Κεντρική κυβέρνηση Κυβερνήσεις κρατιδίων οµοσπονδιακών κρατών Λοιπή γενική κυβέρνηση Τοπική αυτοδιοίκηση Οργανισµοί κοινωνικής ασφάλισης Λοιποί µη κάτοικοι Υπόλοιπα 2004 β τρ. γ τρ δ τρ. β τρ. (πρ.) 811,9 826,9 809,0 803,6 810,5 801,4 798,1 130,1 125,1 106,5 101,2 104,1 97,2 96,6 252,3 246,8 234,5 230,1 232,5 225,2 218,8 405,7 425,8 436,0 436,6 448,1 447,8 449,9 23,8 29,2 32,0 35,7 25,8 31,2 32, , , , , , , , , , , , , , ,9 632,5 763,1 771,5 816,1 863,4 904,6 943,3 61,3 66,0 66,5 66,5 63,2 60,0 60,6 571,1 697,1 705,0 749,6 800,2 844,6 882,7 Συναλλαγές 2004 β τρ. γ τρ δ τρ. β τρ. (πρ.) -5,6 13,7-6,8-3,3 7,4-8,2-3,5 2,2-5,6-11,6-3,1 3,7-6,9-0,9-13,9-8,1-6,4-4,3 2,4-6,3-5,5 17,3 21,9 8,3 0,4 11,2-0,3 1,2-11,2 5,5 2,9 3,6-9,8 5,3 1,7 275,6 296,8 56,3 120,2 224,8 272,7 131,2 194,9 207,9 42,8 75,8 173,1 222,0 84,3 80,4 89,0 13,5 44,3 51,7 50,8 46,0 1,8 4,7 3,6-0,7-2,7-3,1 0,6 78,6 84,3 9,9 45,0 54,4 53,8 45,4 Ρυθµοί αύξησης Τράπεζες 3) Γενική κυβέρνηση Λοιποί 2004 Δεκ. Δεκ. Ιούν. Σεπτ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. (πρ.) -0,7 1,7-5,2 4,4-32,1 15,6 16,4 13,9 3,1 15,2 1,7-4,3-3,2 5,4 22,9 14,8 15,3 13,6 7,7 14,2 0,0-14,1-6,3 7,4 12,2 11,2 10,9 11,7 7,3 12,1-0,7-13,3-7,9 6,5 9,1 12,1 11,8 12,8 2,9 13,8-1,6-14,0-5,8 5,1-11,6 21,8 23,7 17,4-4,2 19,4-1,3-15,2-6,1 4,6 6,8 26,4 28,7 21,1-4,4 23,5-0,9-6,9-5,9 2,9 2,5 28,9 30,4 25,1-8,7 28,3 7 ά ν ε ι α π ρ ο ς τ ο η µ ό σ ι ο κ α ι µ η κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Ως τράπεζες στον παρόντα πίνακα νοούνται ιδρύµατα που είναι παρόµοια µε τα ΝΧΙ και εδρεύουν εκτός της ζώνης του ευρώ. Σ 16 Σεπτέµβιος 2007

119 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 5 Α ν ά λ υ σ η κ α τ α θ έ σ ε ω ν σ τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 1. Καταθέσεις φορέων χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Δεκ. Δεκ Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων Μίας ηµέρας Με συµφωνηµένη διάρκεια Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Υπό προειδοποίηση Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Λοιπά χρηµατωπιστωτικά ιδρύµατα 3) Με συµφωνηµένη διάρκεια Υπό προειδοποίηση Υπόλοιπα 612,6 67,8 51,9 469,7 1,2 1,4 20,6 880,4 233,9 185,0 329,8 10,5 0,1 121,1 650,0 70,2 57,1 495,4 1,0 1,4 24, ,3 283,1 251,8 469,4 10,6 0,2 125,1 658,8 72,3 58,4 503,0 1,1 1,2 22, ,9 318,6 267,7 501,9 11,4 0,3 151,0 666,2 70,2 63,2 506,3 1,0 1,2 24, ,7 307,2 276,8 517,2 11,3 0,3 151,8 659,4 65,5 60,1 508,7 0,9 1,2 23, ,4 315,6 274,3 538,1 11,4 0,3 151,7 656,4 65,1 58,0 512,2 0,8 1,2 19, ,0 320,5 288,1 559,0 11,5 0,2 154,6 670,9 72,8 61,2 514,0 0,9 1,2 20, ,4 321,0 294,5 576,5 13,4 0,3 153,8 Συναλλαγές 26,3 7,4-0,6 19,2 0,4 0,0-0,2 176,1 40,1 37,3 96,8 1,5 0,0 0,4 37,9 2,7 5,5 25,6-0,2 0,0 4,4 249,2 45,5 67,8 130,5 0,3 0,1 4,9 8,6 2,1 1,0 7,6 0,1-0,2-2,0 111,0 35,8 16,2 32,4 0,7 0,0 26,0 7,0-2,6 4,9 3,3-0,1 0,0 1,5 16,3-10,7 10,0 16,1 0,0 0,0 0,8-6,8-4,7-3,1 2,5-0,1 0,0-1,4 25,6 8,1-3,0 20,4 0,1 0,0 0,0-3,0-0,4-2,2 3,4 0,0 0,0-3,9 41,5 5,1 14,0 21,0 0,0 0,0 1,4 14,5 7,7 3,3 1,8 0,1 0,0 1,7 26,7 0,7 6,8 18,0 1,9 0,0-0,7 Ρυθµοί αύξησης 4,5 12,4-1,2 4,3 36,0 2,9-0,8 26,9 22,2 25,0 47,3 14,3-0,4 6,2 4,0 10,7 5,4-16,3-3,4 21,2 28,2 19,5 36,8 38,9 2,9-4,0 7,5 10,4 15,9 5,9-2,9-14,3 16,0 26,5 15,6 37,6 34,4 4,1-12,4 6,0 2,9 25,5 5,6-11,0-13,9-13,0 22,0 9,9 25,5 34,5 8,5-7,2 6,1-1,6 31,0 5,7-19,9-14,6-10,2 24,6 13,3 33,1 36,2-2,1-4,3 4,8-5,5 21,0 5,7-20,5-13,6-13,7 27,0 13,3 35,6 38,2 5,9-10,5 5,9 10,9 18,0 5,2-11,7-10,1-16,6 30,9 19,9 39,4 39,5 36,0-12,7 Μίας ηµέρας Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Συµφωνίες επαναγοράς Συµφωνίες επαναγοράς 8 Σ ύ ν ο λ ο κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α τ ά τ ο µ έ α 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) 9 Σ ύ ν ο λ ο κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α ι κ α τ α θ έ σ ε ι ς π ο υ π ε ρ ι λ α µ β ά ν ο ν τ α ι σ τ ο Μ 3 κ α τ ά τ ο µ έ α 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Η κατηγορία αυτή συµπεριλαµβάνει τα αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα. 4) Καλύπτει τις καταθέσεις των στηλών 2, 3, 5 και 7. 5) Καλύπτει τις καταθέσεις των στηλών 9, 10, 12 και 14. Σεπτέµβριος 2007 Σ 17

120 2. 5 Α ν ά λ υ σ η κ α τ α θ έ σ ε ω ν σ τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 2. Καταθέσεις µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων και νοικοκυριών 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Δεκ. Δεκ Μάρτ Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Μίας ηµέρας Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Με συµφωνηµένη διάρκεια Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Υπό προειδοποίηση Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Νοικοκυριά 3) Με συµφωνηµένη διάρκεια Υπό προειδοποίηση Υπόλοιπα 1.211,9 769,2 305,1 67,2 44,5 1,2 24, , ,9 534,0 631, ,2 84,5 52, ,1 851,8 355,3 69,4 40,5 1,3 24, , ,2 669,0 606, ,7 99,8 70, ,0 833,0 379,3 68,9 39,4 1,3 27, , ,5 745,0 593, ,2 105,4 76, ,8 833,3 382,8 68,9 37,9 1,3 24, , ,3 765,1 587, ,5 105,7 76, ,9 844,4 392,0 68,6 37,7 1,3 26, , ,5 783,2 581, ,4 105,5 78, ,0 861,4 392,4 68,5 36,1 1,3 26, , ,8 802,3 577, ,3 106,2 77, ,6 840,3 411,6 68,0 34,7 1,5 25, , ,6 832,8 572, ,9 106,8 82,6 Συναλλαγές 96,6 88,9 11,4-1,6 3,7-0,4-5,4 177,7 125,1 16,3-2,8 45,9-4,0-2,9 141,2 85,7 55,7 3,9-4,2 0,1 0,2 215,2 65,7 137,5-23,1 2,5 15,4 17,2 3,3-19,8 23,5-0,6-1,4-0,7 2,2 25,1-29,1 70,9-14,8-13,9 5,5 6,4 1,3 1,0 4,2 0,2-1,5 0,0-2,6 27,9 19,0 20,8-6,1-5,6 0,3-0,4 21,6 10,8 8,9-0,4-0,2 0,0 2,4 14,8 3,1 17,9-5,9-3,0-0,2 2,8 15,2 17,1 0,4-0,1-1,7 0,0-0,5 47,2 36,3 19,4-4,0-4,2 0,7-1,0-3,7-20,8 19,6-0,4-1,4 0,1-0,8 2,9-18,1 30,7-4,8-10,3 0,7 4,8 Ρυθµοί αύξησης 8,6 13,1 3,8-2,0 9,0-29,0-18,2 4,3 8,5 3,1-0,4 3,3-4,5-5,1 11,7 11,2 18,4 5,7-9,4 5,9 0,6 5,0 3,9 25,8-3,7 0,2 18,2 32,6 13,0 12,0 22,6-2,2-16,1-29,8 25,4 5,2 2,9 35,0-4,8-1,9 22,1 38,7 11,7 11,1 21,0-3,1-17,9-36,0 14,3 5,1 2,2 37,8-5,4-2,2 22,1 40,4 11,7 9,4 25,5-4,0-17,8-36,2 10,7 5,3 2,5 39,0-6,0-2,2 20,2 39,1 12,4 10,0 26,2-4,5-18,0-29,5 20,0 5,6 3,2 40,2-6,3-2,5 19,2 32,9 12,6 8,5 31,3-4,0-19,7-26,3 9,2 5,4 2,6 41,1-6,6-3,1 18,4 31,2 Μίας ηµέρας Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Συµφωνίες επαναγοράς Συµφωνίες επαναγοράς 10 Σ ύ ν ο λ ο κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α τ ά τ ο µ έ α 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) 11 Σ ύ ν ο λ ο κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α ι κ α τ α θ έ σ ε ι ς π ο υ π ε ρ ι λ α µ β ά ν ο ν τ α ι σ τ ο Μ 3 κ α τ ά τ ο µ έ α 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Συµπεριλαµβάνονται τα µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα από τα οποία εξυπηρετούνται τα νοικοκυριά. 4) Καλύπτει τις καταθέσεις των στηλών 2, 3, 5 και 7. 5) Καλύπτει τις καταθέσεις των στηλών 9, 10, 12 και 14. Σ 18 Σεπτέµβιος 2007

121 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 5 Α ν ά λ υ σ η κ α τ α θ έ σ ε ω ν σ τ α Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 3. Καταθέσεις του Δηµοσίου και µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Κεντρική κυβέρνηση Γενική κυβέρνηση Κυβερνήσεις κρατιδίων οµοσπονδιακών κρατών Λοιπή γενική κυβέρνηση Τοπική αυτοδιοίκηση Οργανισµοί κοινωνικής ασφάλισης Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Λοιποί µη κάτοικοι Υπόλοιπα 2004 β τρ. γ τρ δ τρ. β τρ. (πρ.) 282,2 313,1 317,2 333,0 329,0 337,8 380,7 137,7 149,2 138,1 147,7 124,2 139,0 170,2 30,5 38,3 39,6 41,6 45,4 42,1 43,8 69,6 80,9 82,6 83,5 91,8 88,8 95,2 44,4 44,7 56,9 60,2 67,6 67,9 71, , , , , , , , , , , , , , ,4 680,9 800,0 834,9 877,1 871,9 885,6 916,6 103,4 125,8 128,3 133,3 128,6 132,4 136,7 577,5 674,2 706,6 743,7 743,3 753,2 780,0 Συναλλαγές 2004 β τρ. γ τρ δ τρ. β τρ. (πρ.) 11,0 30,8 6,0 15,8-6,7 7,8 42,9 2,7 11,2-9,1 9,6-24,0 14,1 31,2 1,8 7,8 1,5 2,0 3,8-3,3 1,8 2,7 11,5 5,6 0,9 6,1-3,3 6,3 3,8 0,3 8,0 3,3 7,4 0,2 3,6 247,1 381,1 7,9 157,5 100,7 256,6 176,2 214,9 292,8-8,3 117,5 104,0 237,2 140,7 32,0 88,3 16,2 40,0-5,5 18,3 35,5 6,9 22,4 0,1 5,1-4,8 3,6 4,3 25,0 66,0 16,2 34,9-0,7 14,7 31,2 Ρυθµοί αύξησης Τράπεζες 3) Γενική κυβέρνηση Λοιποί 2004 Δεκ. Δεκ. Ιούν. Σεπτ. Δεκ Μάρτ. Ιούν. (πρ.) 4,0 2,0 5,6 4,1 9,3 11,0 13,5 4,8 7,2 4,4 10,9 8,1 25,4 16,6 0,6 15,4 16,4 12,7 21,6 11,2 10,3 2,7 13,0 18,8 17,5 12,9 12,7 13,4 8,2 14,4 16,2 10,1 15,8 17,2 33,3 13,4 14,0 11,7 6,5 12,7 4,5-16,5 18,4 10,8 51,3 15,8 17,2 11,4 2,2 13,2 7,3-6,3 10,4 12,3 38,6 16,4 19,1 8,4 3,1 9,4 18,7 22,2 10,6 12,1 25,5 21,7 25,5 10,6 6,4 11,3 12 Κ α τ α θ έ σ ε ι ς τ ο υ η µ ο σ ί ο υ κ α ι µ η κ α τ ο ί κ ω ν τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Ως τράπεζες στον παρόντα πίνακα νοούνται ιδρύµατα που είναι παρόµοια µε τα ΝΧΙ και εδρεύουν εκτός της ζώνης του ευρώ. Σεπτέµβριος 2007 Σ 19

122 2. 6 Α ν ά λ υ σ η τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ω ν τ ω ν Ν Χ Ι σ ε τ ί τ λ ο υ ς 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης, υπόλοιπα και ρυθµοί αύξησης στο τέλος της περιόδου και συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Δεκ. Δεκ Μάρτ Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) ΝΧΙ Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Τίτλοι πλην µετοχών Γενική κυβέρνηση Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Λοιποί κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Υπόλοιπα 4.418, ,4 67, ,5 17,0 525,7 25,8 920, ,7 308,5 700,1 246, , ,5 72, ,4 16,2 615,7 30, , ,3 377,3 817,2 295, , ,6 76, ,6 15,6 651,7 34, , ,5 399,7 844,8 332, , ,4 76, ,4 15,4 672,0 34, , ,0 410,8 903,6 339, , ,8 79, ,8 15,8 699,1 34, , ,7 438,2 914,6 351, , ,2 79, ,8 15,6 724,0 34, , ,6 409,9 867,1 346, , ,1 88, ,9 15,5 739,2 35, , ,8 410,4 852,8 345,7 Συναλλαγές 356,3 85,7 2,0 52,3-0,9 71,9 7,7 137,6 109,1 26,5 53,4 29,2 336,8 122,7 10,6-122,7 0,5 100,4 6,5 218,7 194,4 58,8 97,0 38,6 190,1 55,6 5,2 2,7-0,8 37,0 7,6 82,9 78,5 20,6 20,7 37,2 33,0 13,4 1,4-22,7 0,2 19,8 0,9 20,2 72,6 9,2 57,0 6,4 109,7 15,7 0,5 31,5 0,3 24,2-0,1 37,7 42,7 27,3 6,4 9,1 24,5 0,2 0,6-6,2-0,1 26,0-0,6 4,6-79,7-28,0-46,9-4,8 46,8 10,8 9,4-26,7 0,0 14,7 2,1 36,6-10,2 0,1-10,2-0,1 Ρυθµοί αύξησης 9,0 6,3 3,6 4,2-4,5 16,0 43,8 18,2 9,4 9,4 8,0 13,6 7,7 8,5 16,5-8,9 3,0 19,3 25,7 24,2 15,2 18,7 13,7 15,2 7,8 7,9 18,4-10,2-3,3 21,3 40,6 25,2 13,3 21,0 6,4 24,1 7,9 8,4 15,8-11,7-4,1 22,6 36,6 25,9 13,9 20,7 6,6 28,6 9,8 7,6 19,9-8,1-2,6 24,9 39,0 28,8 16,0 22,6 8,0 32,2 10,5 8,8 26,1-8,6-7,1 27,5 43,8 28,7 14,4 18,6 7,5 30,1 10,4 8,6 33,4-9,3-7,0 27,6 47,5 27,9 14,2 20,2 6,0 31,9 ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ 13 Τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ι ς τ ω ν Ν Χ Ι σ ε τ ί τ λ ο υ ς 2 ) (ετήσιοι ρυθµοί αύξησης) Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ 20 Σεπτέµβιος 2007

123 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 7 Α ν α π ρ ο σ α ρ µ ο γ έ ς τ η ς α ξ ί α ς ε π ι λ ε γ µ έ ν ω ν κ ο ν δ υ λ ί ω ν τ η ς λ ο γ ι σ τ ι κ ή ς κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ω ν Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (δισεκ. ευρώ) 1. Διαγραφές/µειώσεις δανείων προς νοικοκυριά 3) 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Καταναλωτική πίστη Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 3 Άνω των 5 ετών Στεγαστικά δάνεια Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 7 Άνω των 5 ετών Λοιπά δάνεια Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 11 Άνω των 5 ετών ,1-1,7-0,9-1,5-4,4-0,3-1,1-3,0-9,8-2,7-3,2-3,9-3,9-1,5-0,9-1,6-2,7-0,1-0,1-2,4-6,7-1,1-2,0-3,6-1,0-0,3-0,3-0,5-0,7-0,1 0,0-0,6-1,9-0,4-0,3-1,2-0,3 0,0-0,1-0,1-0,2 0,0 0,0-0,2-0,3 0,0-0,1-0,2-0,2-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1-0,6 0,0-0,3-0,2-0,3-0,1-0,1-0,1-0,2 0,0 0,0-0,2-0,5 0,0-0,1-0,4-0,2-0,1-0,1-0,1-0,1 0,0 0,0-0,1-0,3-0,1-0,1-0,2 2. Διαγραφές/µειώσεις δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις και µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη 3 Άνω των 5 ετών Μη κάτοικοι Έως 1 έτος Άνω του 1 έτους ,3-7,4-5,6-6,2-1,2-0,3-0,9-13,2-3,5-4,6-5,1-0,8-0,1-0,7-2,8-0,5-0,7-1,7-0,1 0,0-0,1-0,5-0,1-0,2-0,2 0,0 0,0 0,0-1,4-0,2-0,8-0,4-0,7 0,0-0,7-1,1-0,1-0,4-0,6-0,4 0,0-0,4-0,5-0,1-0,1-0,3 0,0 0,0 0,0 3. Αναπροσαρµογή της αξίας των τίτλων που κατέχουν τα ΝΧΙ 2007 Απρ. Μάιος Ιούν Ιούλ. (πρ.) Σε ευρώ Τίτλοι πλην µετοχών ΝΧΙ Γενική κυβέρνηση Λοιποί κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Σε ευρώ Σε άλλα νοµίσµατα Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Μετοχές και λοιπές συµµετοχές ,5 3,4 0,5 6,7 0,7 1,3 0,2 8,6 25,7 5,0 14,4 6,3-8,6 1,2-0,4-7,9-0,2-0,4-0,3-0,7 31,5 7,1 16,3 8,0-4,2-1,5-0,2 0,2 0,0-0,5-0,1-2,1 7,4 0,7 6,7 0,0 0,6 0,3-0,1-0,6-0,1 0,5 0,0 0,5 6,0 1,9 2,9 1,2-1,3-0,5 0,1-1,4 0,0-0,2 0,0 0,6 7,2 0,2 4,8 2,3-3,2-0,4 0,0-1,7 0,0-0,2 0,0-0,7-0,5-0,3-0,6 0,4-1,7-0,4 0,1 0,6 0,0 0,7-0,1-2,6-3,0 0,4-2,6-0,7 ΝΧΙ Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Μη κάτοικοι της ζώνης του ευρώ Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Συµπεριλαµβάνονται τα µη κερδοσκοπικά ιδρύµατα από τα οποία εξυπηρετούνται τα νοικοκυριά. Σεπτέµβριος 2007 Σ 21

124 2. 8 Α ν ά λ υ σ η κ α τ ά ν ό µ ι σ µ α ε π ι λ ε γ µ έ ν ω ν κ ο ν δ υ λ ί ω ν τ η ς λ ο γ ι σ τ ι κ ή ς κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ω ν Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (ποσοστά % επί του συνόλου, υπόλοιπα σε δισεκ. ευρώ, τέλος περιόδου) 1. Καταθέσεις Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Ευρώ 4) ΝΧΙ 3) δολάριο ΗΠΑ Λοιπά νοµίσµατα γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιπά νοµίσµατα Καταθέσεις κατοίκων της ζώνης του ευρώ ,0 91,4 8,6 5,0 0,5 1,5 1, ,5 97,2 2,8 1,7 0,3 0,1 0, ,2 90,9 9,1 5,6 0,4 1,5 1, ,0 96,8 3,2 1,9 0,3 0,1 0,5 β τρ ,9 90,3 9,7 5,6 0,4 1,5 1, ,5 96,6 3,4 2,0 0,3 0,1 0,6 γ τρ 5.091,2 90,4 9,6 5,7 0,4 1,5 1, ,9 96,4 3,6 2,2 0,3 0,1 0,6 δ τρ ,4 90,7 9,3 5,6 0,4 1,5 1, ,8 96,4 3,6 2,2 0,3 0,1 0, ,7 90,6 9,4 5,6 0,5 1,4 1, ,1 96,3 3,7 2,3 0,3 0,1 0,6 β τρ. (πρ.) 5.594,0 90,5 9,5 5,7 0,4 1,3 1, ,5 96,3 3,7 2,3 0,3 0,1 0,6 Καταθέσεις µη κατοίκων Ευρώ 4) δολάριο ΗΠΑ γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας 2004 β τρ. γ τρ δ τρ. β τρ. (πρ.) 1.748,0 46,7 53,3 35,8 2,1 3,2 9,5 680,9 55,4 44,6 28,9 1,5 2,2 9, ,5 46,2 53,8 35,4 2,7 2,8 10,0 800,0 51,8 48,2 32,1 1,7 2,2 9, ,0 47,7 52,3 34,1 2,1 2,7 10,5 834,9 52,5 47,5 31,1 1,5 2,3 9, ,1 47,3 52,7 34,4 2,2 2,6 10,3 877,1 51,7 48,3 31,2 1,6 2,1 10, ,1 45,3 54,7 35,1 2,3 2,7 11,5 871,9 50,7 49,3 32,0 1,3 2,0 10, ,3 46,4 53,6 34,3 2,5 2,5 11,2 885,6 51,1 48,9 31,8 1,6 2,2 9, ,4 45,1 54,9 34,5 2,6 2,5 11,9 916,6 51,0 49,0 32,6 1,3 1,9 9,2 2. Χρεόγραφα εκδοθέντα από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ 2004 β τρ. γ τρ δ τρ. β τρ. (πρ.) Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Ευρώ 4) δολάριο ΗΠΑ Λοιπά νοµίσµατα γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας ,9 84,6 15,4 7,6 1,7 1,9 2, ,7 81,2 18,8 9,6 1,8 1,9 3, ,7 81,2 18,8 9,5 1,7 1,9 3, ,1 80,9 19,1 9,8 1,6 1,9 3, ,5 80,5 19,5 10,0 1,6 1,9 3, ,7 80,7 19,3 9,8 1,7 1,9 3, ,8 80,2 19,8 10,1 1,6 1,9 3,7 Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τά στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Για τους µη κατοίκους, ο όρος ΝΧΙ αφορά ιδρύµατα που είναι παρόµοια µε τα ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ. 4) Συµπεριλαµβάνονται κονδύλια που εκφράζονται στις εθνικές υποδιαιρέσεις του ευρώ. Σ 22 Σεπτέµβιος 2007

125 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα 2. 8 Α ν ά λ υ σ η κ α τ ά ν ό µ ι σ µ α ε π ι λ ε γ µ έ ν ω ν κ ο ν δ υ λ ί ω ν τ η ς λ ο γ ι σ τ ι κ ή ς κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ω ν Ν Χ Ι 1 ), 2 ) (ποσοστά % επί του συνόλου, υπόλοιπα σε δισεκ. ευρώ, τέλος περιόδου) 3. Δάνεια Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Ευρώ 4) ΝΧΙ 3) δολάριο ΗΠΑ Λοιπά νοµίσµατα γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιπά νοµίσµατα Προς κατοίκους της ζώνης του ευρώ , ,5 96,6 3,4 1,4 0,2 1,3 0, , ,0 96,3 3,7 1,6 0,2 1,3 0,5 β τρ , ,3 96,4 3,6 1,7 0,1 1,2 0,5 γ τρ 4.790, ,9 96,3 3,7 1,7 0,1 1,2 0,6 δ τρ , ,8 96,4 3,6 1,6 0,2 1,1 0, , ,4 96,4 3,6 1,7 0,2 1,1 0,5 β τρ. (πρ.) 5.268, ,7 96,2 3,8 1,8 0,2 1,1 0,6 Προς µη κατοίκους Ευρώ 4) δολάριο ΗΠΑ γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας 2004 β τρ. γ τρ δ τρ. β τρ. (πρ.) 1.342,2 51,4 48,6 29,9 3,7 2,2 8,7 632,5 42,2 57,8 40,1 2,6 4,5 7, ,1 48,5 51,5 30,5 4,3 2,0 10,1 763,1 38,2 61,8 43,7 1,8 4,1 8, ,9 49,6 50,4 29,4 2,8 2,4 10,6 771,5 40,3 59,7 42,2 1,1 4,1 8, ,9 50,2 49,8 29,1 2,3 2,4 10,8 816,1 41,2 58,8 41,1 1,8 3,8 8, ,0 50,7 49,3 28,9 2,0 2,3 11,0 863,4 39,3 60,7 43,2 1,1 4,0 8, ,1 51,7 48,3 27,7 2,2 2,5 10,8 904,6 41,3 58,7 41,8 1,0 4,1 8, ,9 50,0 50,0 28,6 2,1 2,4 11,8 943,3 39,7 60,3 43,1 1,1 3,8 8,0 4. Τίτλοι πλην µετοχών Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Ευρώ 4) Εκδοθέντες από ΝΧΙ 3) δολάριο ΗΠΑ Λοιπά νοµίσµατα γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας Υπόλοιπα, σύνολο νοµισµάτων Εκδοθέντες από τους λοιπούς τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιπά νοµίσµατα Εκδοθέντες από κατοίκους της ζώνης του ευρώ ,7 95,8 4,2 1,8 0,3 0,5 1, ,4 98,2 1,8 0,9 0,5 0,1 0, ,7 95,6 4,4 2,0 0,3 0,4 1, ,9 97,8 2,2 1,1 0,3 0,1 0,5 β τρ ,3 95,8 4,2 1,9 0,3 0,4 1, ,8 97,8 2,2 1,2 0,3 0,1 0,6 γ τρ 1.626,6 95,8 4,2 2,2 0,2 0,3 1, ,4 97,7 2,3 1,3 0,3 0,1 0,6 δ τρ ,8 95,6 4,4 2,3 0,2 0,3 1, ,3 97,6 2,4 1,3 0,3 0,1 0, ,0 95,5 4,5 2,3 0,3 0,3 1, ,0 97,5 2,5 1,3 0,3 0,1 0,8 β τρ. (πρ.) 1.721,0 95,4 4,6 2,2 0,3 0,3 1, ,6 97,6 2,4 1,3 0,3 0,1 0,7 Εκδοθέντες από µη κατοίκους Ευρώ 4) δολάριο ΗΠΑ γιεν Ιαπωνίας φράγκο Ελβετίας λίρα Αγγλίας 2004 β τρ. γ τρ δ τρ. β τρ. (πρ.) 341,4 50,3 49,7 28,6 1,0 0,5 17,0 410,5 44,8 55,2 30,5 8,6 0,7 9,2 397,5 51,0 49,0 28,5 0,8 0,5 15,7 522,8 38,3 61,7 35,0 7,8 0,8 12,6 439,9 53,5 46,5 26,8 0,9 0,5 15,0 537,7 40,1 59,9 33,5 5,6 0,8 14,6 475,2 52,4 47,6 28,4 0,7 0,6 14,5 581,5 38,2 61,8 35,6 4,7 0,8 15,4 514,4 52,2 47,8 28,8 0,7 0,4 14,5 594,2 38,9 61,1 36,5 4,9 0,8 14,2 545,3 52,7 47,3 28,5 0,6 0,5 14,4 636,3 38,2 61,8 36,9 4,4 0,6 14,8 581,8 52,0 48,0 28,4 0,7 0,5 14,6 660,3 37,8 62,2 37,2 4,2 0,7 15,0 Πηγή:. 1) Τοµέας των ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος. Η ανάλυση κατά τοµέα βασίζεται στο ΕΣΛ 95. 2) Τά στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 3) Για τους µη κατοίκους, ο όρος ΝΧΙ αφορά ιδρύµατα που είναι παρόµοια µε τα ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ. 4) Συµπεριλαµβάνονται κονδύλια που εκφράζονται στις εθνικές υποδιαιρέσεις του ευρώ. Σεπτέµβριος 2007 Σ 23

126 2. 9 Σ υ γ κ ε ν τ ρ ω τ ι κ ή λ ο γ ι σ τ ι κ ή κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν α µ ο ι β α ί ω ν κ ε φ α λ α ί ω ν ε π ε ν δ υ τ ι κ ο ύ χ α ρ α κ τ ή ρ α τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, υπόλοιπα τέλους περιόδου) 1. Ενεργητικό δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. (πρ.) Καταθέσεις Τίτλοι πλην µετοχών Έως 1 έτος Άνω του 1 έτους Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού ,4 291, ,4 109, , ,7 505,3 176,1 285, ,6 316, ,5 139, , ,2 569,3 177,3 333, ,0 316, ,6 145, , ,9 601,0 180,3 353, ,0 317, ,0 178, , ,4 631,3 181,5 369, ,3 320, ,8 170, , ,0 670,6 187,9 344, ,7 333, ,8 180, , ,1 718,0 188,9 374,9 2. Παθητικό δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. (πρ.) Καταθέσεις και δάνεια Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Λοιπά στοιχεία παθητικού ,4 61, ,0 210, ,6 73, ,3 254, ,0 76, ,6 272, ,0 75, ,5 283, ,3 77, ,0 256, ,7 81, ,2 282,9 3. ενεργητικού/παθητικού των αµοιβαίων κεφαλαίων κατά επενδυτική πολιτική και κατηγορία επενδυτή δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. (πρ.) Μετοχικά Οµολογιακά Κατά επενδυτική πολιτική Μικτά Ακίνητης περιουσίας Κατά κατηγορία επενδυτή , , , ,8 216,2 590, , , , , , ,4 214,0 621, , , , , , ,0 217,4 650, , , , , , ,3 221,2 688, , , , , , ,8 231,8 606, , , , , , ,0 238,4 619, , ,8 Λοιπά Ευρύ επενδυτικό κοινό Ειδικές κατηγορίες επενδυτών 14 Σ ύ ν ο λ ο ε ν ε ρ γ η τ ι κ ο ύ τ ω ν α µ ο ι β α ί ω ν κ ε φ α λ α ί ω ν ε π ε ν δ υ τ ι κ ο ύ χ α ρ α κ τ ή ρ α 2 ) (δισεκ. ευρώ) Πηγή:. 1) Δεν περιλαµβάνονται τα αµοιβαία κεφάλαια διαθεσίµων. Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ 24 Σεπτέµβιος 2007

127 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Νόµισµα, τράπεζες και αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα Σ τ ο ι χ ε ί α ε ν ε ρ γ η τ ι κ ο ύ τ ω ν α µ ο ι β α ί ω ν κ ε φ α λ α ί ω ν ε π ε ν δ υ τ ι κ ο ύ χ α ρ α κ τ ή ρ α τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ : α ν ά λ υ σ η κ α τ ά ε π ε ν δ υ τ ι κ ή π ο λ ι τ ι κ ή κ α ι κ α τ ά κ α τ η γ ο ρ ί α ε π ε ν δ υ τ ή (δισεκ. ευρώ, υπόλοιπα τέλους περιόδου) 1. Κατά επενδυτική πολιτική Καταθέσεις Τίτλοι πλην µετοχών Έως 1 έτος Μετοχικά δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. (πρ.) 1.337, , , , , ,0 50,9 55,2 52,3 53,8 56,1 59,3 45,9 51,5 51,4 76,1 66,0 65,8 5,7 6,3 6,5 33,2 22,7 25,7 40,3 45,2 44,9 42,9 43,3 40, , , , , , ,7 60,3 71,1 69,3 66,8 74,3 78, ,5 44,6 48,6 52,3 54,8 58,4 Οµολογιακά δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. (πρ.) 1.538, , , , , ,8 100,0 108,9 106,5 105,5 108,3 112, , , , , , ,6 67,6 82,6 87,3 86,8 91,1 94, , , , , , ,9 38,6 41,1 38,5 41,6 45,4 44,5 46,3 49,3 47,5 48,2 49,8 52, ,3 107,9 112,1 110,3 110,0 108,9 Μικτά δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. (πρ.) 1.109, , , , , ,0 60,9 67,9 72,0 68,4 71,0 73,5 441,1 465,4 484,1 510,6 519,4 530,2 26,9 38,6 40,3 45,2 43,4 45,1 414,1 426,7 443,8 465,4 476,0 485,1 315,9 349,6 318,6 332,3 364,0 380,4 202,0 238,5 253,6 272,3 292,8 322,0 0,1 0,1 0,2 0,3 0,4 0,3 89,9 117,9 128,6 137,4 128,2 152,5 Ακίνητης περιουσίας Άνω του 1 έτους Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. (πρ.) 216,2 14,5 7,8 1,5 6,3 1,4 6,9 175,1 10,4 214,0 15,1 6,1 1,7 4,4 1,8 4,4 176,5 10,1 217,4 15,5 5,6 1,5 4,1 1,6 5,4 179,4 9,9 221,2 16,4 6,0 1,6 4,4 1,9 6,2 180,3 10,4 231,8 17,6 6,1 1,7 4,4 2,2 7,0 187,0 11,9 238,4 18,9 6,7 1,9 4,8 2,3 9,6 188,4 12,6 2. Κατά κατηγορία επενδυτή Καταθέσεις Τίτλοι πλην µετοχών Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Πάγια στοιχεία Λοιπά στοιχεία ενεργητικού (πρ.) Ευρύ επενδυτικό κοινό δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ , , , , , ,0 242,9 263,4 257,1 260,6 265,4 275, , , , , , , , , , , , ,0 381,1 427,5 452,2 470,9 498,2 528,6 150,1 150,2 151,2 151,2 155,2 155,6 236,7 272,2 281,6 297,3 280,6 302,0 Ειδικές κατηγορίες επενδυτών δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. (πρ.) 1.130,1 48,6 570,6 312,0 124,3 25,9 48, ,5 52,7 571,0 346,9 141,7 27,1 61, ,7 59,9 587,2 328,1 148,8 29,1 71, ,5 56,9 610,9 343,1 160,5 30,2 71, ,2 55,2 603,4 371,8 172,4 32,7 63, ,8 57,7 610,3 375,1 189,3 33,3 73,0 Πηγή:. Σεπτέµβριος 2007 Σ 25

128 Λ Ο Γ Α Ρ Ι Α Σ Μ Ο Ι Τ Η Σ Ζ Ω Ν Η Σ Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω Ε ν ο π ο ι η µ έ ν ο ι ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί κ α ι χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ο ί λ ο γ α ρ ι α σ µ ο ί κ α τ ά θ ε σ µ ι κ ό τ ο µ έ α (δισεκ. ευρώ) Χρήσεις Λογαριασµός εξωτερικών συναλλαγών Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εµπορικό ισοζύγιο 1) Λογαριασµός δηµιουργίας εισοδήµατος Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (τιµές αγοράς) Μισθολογική δαπάνη Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα 1) Λογαριασµός κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Μισθολογική δαπάνη Φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Εισόδηµα από περιουσία Τόκοι Λοιπό εισόδηµα από περιουσία Καθαρό εθνικό εισόδηµα 1) Λογαριασµός δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος Καθαρό εθνικό εισόδηµα Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος, περιουσίας κ.λπ. Κοινωνικές εισφορές Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές µεταβιβάσεις σε είδος Λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις Καθαρά ασφάλιστρα κλάδου ζηµιών Ασφαλιστικές απαιτήσεις κλάδου ζηµιών Λοιπά Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα 1) Λογαριασµός χρήσης εισοδήµατος Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη Ατοµική καταναλωτική δαπάνη Συλλογική καταναλωτική δαπάνη Αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Καθαρή αποταµίευση/λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών 1) Λογαριασµός κεφαλαίου Καθαρή αποταµίευση/λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών Ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων και κτήση µείον διάθεση τιµαλφών Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Κτήση µείον διάθεση µη παραγόµενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Φόροι κεφαλαίου Λοιπές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Καθαρή παροχή (+)/λήψη (-) δανείων (από το λογαριασµό κεφαλαίου) 1) Στατιστικές διαφορές α τρ Ζώνη του ευρώ Νοικοκυριά Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση 980,2 101,2 617,8 49,7 211,5 19,5 5,3 7,7 3,2 3,3 312,9 84,9 176,4 10,9 40,8 561,8 275,6 257,2 29,0 0,0 467,7-14,6 742,3 44,8 292,2 342,3 63,1 119,6 428,0 42,7 71,8 250,5 63,1 73,8 314,3 2,1 220,4 91,8 0,0 45, , ,5 76,8 47,5 218,9 219,2 185,4 26,1 7,4 0,3 1,4 374,6 374,6 0,7 379,8 1,4 15,2 23,8 339,5 1,0 181,2 66,6 22,3 46,3 46,0 11,3 43,8 32,7 9,5 0,9 0,7 1,7 44,1 44,1 0,8 93,3 33,8 12,8 1,3 45,4 8, , ,7 43,2 50,2 388, , ,7 419, , ,7 256,5 162,9 162,9 14,2 0,1 3,0 11,1 0,0 0,0 161,5 113,2 40,2 39,2-31,0 2,3 476,7 152,0 270,7 10,3 43,6 440,4 148,2 238,9 10,1 43,2 36,4 3,8 31,8 0,3 0,4 Υπόλοιπος κόσµος 0,4-0,2 0,3 0,1 0,1-0,4 37,9 7,9 1,4 2,3 26,2 7,2 5,7 5,5 0,2 0,0 0,0 32,2 2,4 1,2 2,3 26,2 7,2 2,2 55,8-41,9 38,7-50,4-2,2 0,0 7,8-7,8 0,0 0,0 0,0 3,9 Πηγές: και Eurostat. 1) Σχετικά µε τον υπολογισµό των εξισωτικών µεγεθών, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Σ 26 Σεπτέµβριος 2007

129 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Λογαριασµοί της ζώνης του ευρώ 3. 1 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν ο ι ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί κ α ι χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ο ί λ ο γ α ρ ι α σ µ ο ί κ α τ ά θ ε σ µ ι κ ό τ ο µ έ α ( σ υ ν έ χ ε ι α ) (δισεκ. ευρώ) Πόροι Λογαριασµός εξωτερικών συναλλαγών Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εµπορικό ισοζύγιο Λογαριασµός δηµιουργίας εισοδήµατος Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (τιµές αγοράς) 2) Μισθολογική δαπάνη Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Λογαριασµός κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Μισθολογική δαπάνη Φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Εισόδηµα από περιουσία Τόκοι Λοιπό εισόδηµα από περιουσία Καθαρό εθνικό εισόδηµα Λογαριασµός δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος Καθαρό εθνικό εισόδηµα Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος, περιουσίας κ.λπ. Κοινωνικές εισφορές Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές µεταβιβάσεις σε είδος Λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις Καθαρά ασφάλιστρα κλάδου ζηµιών Ασφαλιστικές απαιτήσεις κλάδου ζηµιών Λοιπά Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Λογαριασµός χρήσης εισοδήµατος Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη Ατοµική καταναλωτική δαπάνη Συλλογική καταναλωτική δαπάνη Αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Καθαρή αποταµίευση/λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών Λογαριασµός κεφαλαίου Καθαρή αποταµίευση/λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών Ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων και κτήση µείον διάθεση τιµαλφών Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Κτήση µείον διάθεση µη παραγόµενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Φόροι κεφαλαίου Λοιπές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Καθαρή παροχή (+)/λήψη (-) δανείων (από το λογαριασµό κεφαλαίου) Στατιστικές διαφορές α τρ Ζώνη του ευρώ Νοικοκυριά Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση 1.874,5 467, ,1 92,8 255,6 243, ,4 453,1 561,8 275,6 257,2 29,0 0,0 982,4 982,4 1,8 263,4 263,4 0,1 746,5 255,3 111,8 360,8 18,7 115,5 422,3 66,9 39,3 309,8 6,3 79,6 324,3 188,4 72,5 50,9 12,4 35, , ,5 76,8 47,5 218,9 219,9 219,9 0,6 374,3 1,1 18,4 35,0 319,9 1,0 378,0 378,0 2,8 159,3 87,1 11,6 45,1 15,4 33,1 44,1 44,1 1,4 43,4 34,0 8,2 0,8 0,3 1,5 71,9 53,1 3,4 0,2 15,2 30, , ,7 43,2 50,2 388,4 14,3 14,3 0,0 161,5 113,2 40,2 39,2-31,0 2,3 312,9 84,9 176,4 10,9 40,8 Υπόλοιπος κόσµος 42,8 17,5 14,0 1,5 9,7 2,3 5,7 5,7 0,0 37,0 17,5 14,0 1,5 4,0 2,3 Πηγές: και Eurostat. 2) Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ισούται µε την ακαθάριστη προστιθέµενη αξία όλων των εγχώριων τοµέων συν τους καθαρούς φόρους (φόροι µείον επιδοτήσεις) επί των προϊόντων. Σεπτέµβριος 2007 Σ 27

130 3. 1 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν ο ι ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί κ α ι χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ο ί λ ο γ α ρ ι α σ µ ο ί κ α τ ά θ ε σ µ ι κ ό τ ο µ έ α ( σ υ ν έ χ ε ι α ) (δισεκ. ευρώ) Ενεργητικό Ζώνη του ευρώ Νοικοκυριά Μη χρη- ΝΧΙ Λοιπά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα Ισολογισµός έναρξης, χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία Χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές, συναλλαγές επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Συνολικές συναλλαγές επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Μεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας λόγω συναλλαγών Λοιπές µεταβολές, χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού Συνολικές λοιπές µεταβολές χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Λοιπές µεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας Ισολογισµός λήξης, χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία Πηγή:. α τρ µατοπιστωτικές επιχειρήσεις Ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων Γενική κυβέρνηση Υπόλοιπος κόσµος , , , , , , ,5 180, , , , ,3 730,4 504, ,6 30,3 112,1 90,6 256,2 212,7 22,7 693, ,5 189, , , ,8 203, ,3 23, , , ,5 361,6 361, ,8 19,6 926, ,8 953,7 298,9 316, , , , , , , , , ,7 659, ,9 820,4 380, , ,8 800, ,6 462,6 544, ,8 405,4 263,2 620, ,7 133, ,1 131,0 1,9 0,0 143,6 3,1 182,8 254, , ,1 240,6 280,1 537,1 507,1 157,0 194,3 839,4 231,1 100,9 34,7 646,1-0,4 0,4 17,5 29,2 211,9 110,9 26,8 15,2 269,9 14,8 7,7 10,1 52,4 14,7 3,0 22,7 15,7-15,3 135,3-10,8 40,2 3,2 138,3-1,0 33,4 308,8 18,4-4,1-4,4 79,7-1,1 23,1 148,9 32,4 1,9 1,1. 17,2 67,7 53,0 41,1 17,3-0,3 125,6-6,7-5,8 19,4 21,6-2,5-0,1. 25,4 60,7 24,3-20,6 2,7-3,7. -1,4 12,9 9,2 40,1 17,1 3,5. 66,2 2,4 0,0 0,0 3,8 0,0 6,2 26,7 69,2 120,8 19,2 2,1 18,0 3,4 164,2 164,0 26,4 74,6 22,6 19,3 65,6 4,6-2,0-1,9-17,6-0,9-0,1 0,9-18,5-1,3 0,1 0,6 14,8 0,2 0,2-12,6 11,0 2,0-9,6-13,5-14,3 0,5-7,0-0,1 7,5 8,0 7,5-6,4 0,0 33,5-0,1 4,3 11,2 7,0-0,6 0,0. 155,7 177,4 45,4 50,2 37,9 18,5 44,5 47,8 100,7 31,9 38,4 24,0 11,0. 97,7 74,3 11,5 7,5 5,9 6,9. 10,1 2,4 2,0 4,3 8,0 0,6. 1,3-0,3 0,0 0,0-0,4 0,0 1,0-0,3-20,7-4,9 16,4 5,6-0,8 24, , , , , , , ,7 185, , , , ,3 757,0 520, ,0 43,8 119,8 101,3 323,3 227,6 26,0 703, ,2 175, , , ,7 207, ,6 22, , , ,4 351,2 356, ,0 18,4 953, ,8 993,2 300,2 317, , , , , , , , , ,6 711, ,9 841,9 391, , ,8 835, ,5 471,3 547, ,5 420,7 274,4 664, ,8 137, ,7 133,1 1,9 0,0 147,1 3,1 190,0 281, , ,9 276,3 287,9 554,3 535,1 Σ 28 Σεπτέµβριος 2007

131 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Λογαριασµοί της ζώνης του ευρώ 3. 1 Ε ν ο π ο ι η µ έ ν ο ι ο ι κ ο ν ο µ ι κ ο ί κ α ι χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ο ί λ ο γ α ρ ι α σ µ ο ί κ α τ ά θ ε σ µ ι κ ό τ ο µ έ α ( σ υ ν έ χ ε ι α ) (δισεκ. ευρώ) Παθητικό Ζώνη του ευρώ Νοικοκυριά Μη χρη- ΝΧΙ Λοιπά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα Ισολογισµός έναρξης, παθητικό παθητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία Χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές, συναλλαγές επί στοιχείων παθητικού Συνολικές συναλλαγές επί στοιχείων παθητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Μεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας λόγω συναλλαγών Λοιπές µεταβολές, παθητικό Συνολικές λοιπές µεταβολές παθητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Λοιπές µεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας Ισολογισµός λήξης, παθητικό παθητικού Νοµισµατικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Νόµισµα και καταθέσεις Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια εκ των οποίων µακροπρόθεσµα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Λοιποί εισπρακτέοι λογαριασµοί και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία Πηγή:. α τρ µατοπιστωτικές επιχειρήσεις Ασφαλιστικές εταιρίες και ταµεία συντάξεων Γενική κυβέρνηση Υπόλοιπος κόσµος 5.409, , , , , , ,9 0, ,6 210,8 3,9 345, ,9 267,6 325,2 70,2 0,1 560,7 194,0 425, , ,7 26, , , , , ,5 155, , , , ,2 610,8 79,6 944, , , ,3 656,3 4, , , ,0 299,1 320,8 0, , ,3 867,8 335,5 4,8. 938, ,4. 32,7 325,8 53,3 0, ,7 0,6 355, , ,7 221,2 257,1 368,8 449, , , ,9-357,7 44,8-111, ,2 93,4 244,0 802,0 231,7 99,0 85,2 648,3 0,0 413,6 3,8 0,0-7,4 271,3 15,9 33,2-2,7-0,1 49,3 29,8-4,8 97,2 81,2 0,0 38,5 94,4 75,1 143,2 37,1 19,4 7,0 148,9 77,1 93,9-0,3 1,5-20,3. 59,7 77,9 104,9 3,1 0,0 76,1 6,9 5,2 8,3 0,5 0,0. 52,8-0,6 8,3 2,6 0,0. 73,2 88,3. 0,0 1,0 0,6-0,1 77,2 0,0 18,3 28,9 179,5 7,6-0,6-2,2 27,8 2,2 63,6-49,7 37,4-0,6 1,9-50,4-2,2 10,6 396,0 65,3 44,6 17,6-20,3 18,5 0,0-5,2 0,1 0,0 0,0-35,0 0,3-1,4 0,0 0,0 2,6 0,3 2,8-4,2-1,5-0,1-30,5 2,6 7,0 29,7 4,3-2,5-2,9 14,6 5,7 17,4 1,6-0,7-3,1. 354,5 72,4 64,4 14,0 0,1 24,2 197,1 38,9 36,1 7,2 0,0. 157,4 35,7-2,6 6,8 0,1. -2,3 30,9. 0,0 0,0 0,0 0,0 1,7 0,0 3,6 8,6 3,7-22,7 4,5 10,4 11,9-42,6 153,7-232,0-38,8 30,0 5,0 39,6 47, , , , , , , ,7 0, ,0 214,7 3,9 338, ,2 283,9 357,1 67,5 0,1 612,6 224,0 423, , ,3 26, , , , , ,0 172, , , , ,5 612,1 80,4 920, , , ,6 673,4 4, , , ,2 343,5 328,5 0, , ,5 873,5 344,9 4, , ,6. 32,7 326,8 53,9 0, ,6 0,6 377, , ,9 206,1 261,0 377,1 489, , , ,6-359,1 74,3-104, ,0 Σεπτέµβριος 2007 Σ 29

132 3. 2 Μ η χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ έ ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων) Χρήσεις Λογαριασµός δηµιουργίας εισοδήµατος Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (τιµές αγοράς) Μισθολογική δαπάνη Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα 1) Λογαριασµός κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Μισθολογική δαπάνη Φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Εισόδηµα από περιουσία Τόκοι Λοιπό εισόδηµα από περιουσία Καθαρό εθνικό εισόδηµα 1) Λογαριασµός δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος Καθαρό εθνικό εισόδηµα Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος, περιουσίας κ.λπ. Κοινωνικές εισφορές Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές µεταβιβάσεις σε είδος Λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις Καθαρά ασφάλιστρα κλάδου ζηµιών Ασφαλιστικές απαιτήσεις κλάδου ζηµιών Λοιπά Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα 1) Λογαριασµός χρήσης εισοδήµατος Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη Ατοµική καταναλωτική δαπάνη Συλλογική καταναλωτική δαπάνη Αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Καθαρή αποταµίευση 1) Λογαριασµός κεφαλαίου Καθαρή αποταµίευση Ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων και κτήση µείον διάθεση τιµαλφών Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Κτήση µείον διάθεση µη παραγόµενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Φόροι κεφαλαίου Λοιπές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Καθαρή παροχή (+)/λήψη (-) δανείων (από το λογαριασµό κεφαλαίου) 1) β τρ. - α τρ. γ τρ. - β τρ. δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ , , , , , , , ,7 110,7 123,1 131,2 131,6 133,6 134,1 130,1 129, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9 856,8 882,6 932,4 948,2 972,6 991, , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9 658,2 683,2 703,8 700,4 701,1 703,3 705,2 707,2 174,0 175,9 177,2 176,7 175,6 175,3 174,1 174,4 174,6 176,4 178,1 177,2 176,0 175,3 174,1 174,8 309,7 330,9 348,5 346,6 349,5 352,7 356,9 357, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,6 621,1 643,9 660,3 663,6 669,6 673,8 680,9 687,3 54,7 58,3 60,2 60,4 60,8 61,1 61,3 62,3 442,2 496,8 469,2 485,6 501,1 530,3 572,9 609, , , , , , , , , , , , , , , , ,1 2,7 13,0 18,6 34,0 33,4 44,0 32,3 28,1 0,6-1,1 0,1 0,9 1,4 1,6 1,3 1,1 181,3 164,6 172,7 160,4 156,9 170,2 185,7 186,2 35,9 29,8 24,0 24,3 23,6 22,3 22,2 22,8 145,5 134,8 148,8 136,1 133,2 148,0 163,6 163,4 42,9 67,9 9,0-7,1-8,5-8,0 13,6 28,1 Πηγές: και Eurostat. 1) Σχετικά µε τον υπολογισµό των εξισωτικών µεγεθών, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Σ 30 Σεπτέµβριος 2007

133 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Λογαριασµοί της ζώνης του ευρώ 3. 2 Μ η χ ρ η µ α τ ο ο ι κ ο ν ο µ ι κ έ ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων) Πόροι Λογαριασµός δηµιουργίας εισοδήµατος Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (τιµές αγοράς) 2) Μισθολογική δαπάνη Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Λογαριασµός κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα Μισθολογική δαπάνη Φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής Εισόδηµα από περιουσία Τόκοι Λοιπό εισόδηµα από περιουσία Καθαρό εθνικό εισόδηµα Λογαριασµός δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος Καθαρό εθνικό εισόδηµα Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος, περιουσίας κ.λπ. Κοινωνικές εισφορές Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές µεταβιβάσεις σε είδος Λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις Καθαρά ασφάλιστρα κλάδου ζηµιών Ασφαλιστικές απαιτήσεις κλάδου ζηµιών Λοιπά Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Λογαριασµός χρήσης εισοδήµατος Καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη Ατοµική καταναλωτική δαπάνη Συλλογική καταναλωτική δαπάνη Αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Καθαρή αποταµίευση Λογαριασµός κεφαλαίου Καθαρή αποταµίευση Ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων και κτήση µείον διάθεση τιµαλφών Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου Κτήση µείον διάθεση µη παραγόµενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Φόροι κεφαλαίου Λοιπές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Καθαρή παροχή (+)/λήψη (-) δανείων (από το λογαριασµό κεφαλαίου) β τρ. - α τρ. γ τρ. - β τρ. δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ , , , , , , , ,2 760,9 796,6 838,0 857,5 873,7 884,1 902,6 922, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 880,6 933,3 980,7 999, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9 858,7 885,4 935,9 951,9 977,1 996, , , , , , , , , , , , , , , , , , ,6 593,6 611,3 622,9 620,5 620,6 620,7 620,5 624,8 174,6 176,4 178,1 177,2 176,0 175,3 174,1 174,8 171,3 173,6 175,7 174,9 173,5 172,8 171,7 172,2 247,7 261,3 269,0 268,4 271,1 272,7 274,7 277, , , , , , , , ,2 54,9 58,5 60,4 60,6 61,0 61,3 61,5 62,5 442,2 496,8 469,2 485,6 501,1 530,3 572,9 609, , , , , , , , ,5 193,5 181,3 186,7 174,4 169,3 182,9 199,1 201,6 35,9 29,8 24,0 24,3 23,6 22,3 22,2 22,8 157,6 151,5 162,7 150,0 145,7 160,6 176,9 178,8 Πηγές: και Eurostat. 2) Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ισούται µε την ακαθάριστη προστιθέµενη αξία όλων των εγχώριων τοµέων συν τους καθαρούς φόρους (φόροι µείον επιδοτήσεις) επί των προϊόντων. Σεπτέµβριος 2007 Σ 31

134 3. 3 Ν ο ι κ ο κ υ ρ ι ά (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου) Εισόδηµα, αποταµίευση και µεταβολές της καθαρής αξίας Μισθολογική δαπάνη (+) Ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα (+) Εισπρακτέοι τόκοι (+) Πληρωτέοι τόκοι (-) Λοιπό εισπρακτέο εισόδηµα από περιουσία (+) Λοιπό πληρωτέο εισόδηµα από περιουσία (-) Τρέχοντες φόροι εισοδήµατος και περιουσίας(-) Καθαρές κοινωνικές εισφορές (-) Καθαρές κοινωνικές παροχές (+) Καθαρές εισπρακτέες τρέχουσες µεταβιβάσεις (+) = Ακαθάριστο διαθέσιµο εισόδηµα Τελική καταναλωτική δαπάνη (-) Μεταβολές καθαρής αξίας ταµείων συντάξεων (+) = Ακαθάριστη αποταµίευση Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (-) Καθαρές εισπρακτέες κεφαλαιακές µεταβιβάσεις (+) Λοιπές µεταβολές καθαρής αξίας 1) (+) = Μεταβολές καθαρής αξίας 1) Επενδύσεις, χρηµατοδότηση και µεταβολές της καθαρής αξίας Καθαρή κτήση µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (-) Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις (+) Νόµισµα και καταθέσεις εκ των οποίων καταθέσεις του Μ3 2) Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων εκ των οποίων µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων αγοράς χρήµατος Αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Χρηµατοδότηση (-) Δάνεια εκ των οποίων από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ Άλλες µεταβολές χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Λοιπές καθαρές ροές (+) = Μεταβολές καθαρής αξίας 1) Χρηµατοοικονοµικός ισολογισµός Χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού (+) Νόµισµα και καταθέσεις εκ των οποίων καταθέσεις του Μ3 2) Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων εκ των οποίων µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων αγοράς χρήµατος Αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Υπόλοιπα καθαρά στοιχεία ενεργητικού Παθητικό (-) Δάνεια εκ των οποίων από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ = Καθαρός χρηµατοοικονοµικός πλούτος β τρ. - α τρ. γ τρ. - β τρ. δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ , , , , , , , , , , , , , , , ,3 237,8 228,8 226,5 229,4 234,9 242,3 250,0 257,0 123,4 123,2 126,3 129,7 135,3 143,6 151,2 159,3 611,3 642,7 691,7 703,9 713,9 717,4 723,4 730,0 8,7 9,2 9,2 9,2 9,2 9,3 9,3 9,3 702,5 706,7 739,6 750,7 764,5 772,1 789,8 796, , , , , , , , , , , , , , , , ,0 65,1 65,0 69,2 69,1 68,1 66,9 68,8 71, , , , , , , , , , , , , , , , ,1 54,6 58,1 60,0 60,1 60,6 60,8 61,1 62,0 735,2 764,6 768,7 765,8 768,7 773,4 775,8 793,3 288,0 303,3 318,0 321,1 324,4 327,7 330,7 334,3 12,6 19,0 20,8 18,4 17,3 23,4 25,2 24,8 229,2 285,9 617,7 712,0 499,0 351,1 447,5 326,7 689,0 766, , ,0 960,6 820,2 917,8 810,5 482,3 512,0 537,1 549,1 559,2 573,4 586,8 601,6 288,0 303,3 318,0 321,1 324,4 327,7 330,7 334,3 220,6 246,0 239,2 245,8 250,2 270,4 282,4 277,8 166,1 168,5 207,7 214,5 215,7 226,1 242,1 251,6-34,5 6,6-19,0-2,1 3,8 13,0 16,3 20,1 23,9 71,1 30,0 37,7 39,1 83,0 72,2 49,2 89,8-18,6 128,8 85,4 46,0-9,6-23,5-2,3 29,5-51,1 9,1-24,6-24,9-35,1-14,9-3,7-19,0 36,8 61,0 66,8 44,0 36,0 17,1 34,1 79,3-4,3 58,7 43,3 26,9-10,5-25,7-32,7 14,4-19,4-10,1-11,5-9,0-10,0-4,9 1,6 231,0 251,2 298,2 309,1 298,1 294,5 272,2 255,2 262,8 312,2 388,7 418,1 417,4 414,8 404,5 391,1 211,6 277,4 357,5 379,6 382,6 371,0 345,4 336,9 266,9 240,8 507,5 606,2 420,7 310,5 396,2 299,7 29,0 58,2 135,9 115,1 63,4 44,9 34,8 16,8-69,2 14,6-61,7-32,2 22,0-17,5 15,6 17,7 689,0 766, , ,0 960,6 820,2 917,8 810, , , , , , , , , , , , , , , , ,0 25,5 33,0 14,7 25,9 33,5 36,7 30,3 43, , , , , , , , , , , , , , , , ,4 797,0 849, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,5 263,8 249,0 235,3 213,4 216,0 211,1 186,4 195, , , , , , , , ,1 184,8 218,0 174,3 169,6 192,6 192,3 217,1 224, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,5 Πηγές: και Eurostat. 1) Δεν περιλαµβάνονται µεταβολές της καθαρής αξίας που οφείλονται σε άλλες µεταβολές µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού, π.χ. αναπροσαρµογές αξίας ακινήτων. 2) Υποχρεώσεις καταθέσεων των ΝΧΙ και της κεντρικής κυβέρνησης (π.χ. Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο, Υπουργείο Οικονοµικών) έναντι των νοικοκυριών που περιλαµβάνονται στο Μ3 (βλ. γλωσσάριο). Σ 32 Σεπτέµβριος 2007

135 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Λογαριασµοί της ζώνης του ευρώ 3. 4 Μ η χ ρ η µ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου) Εισόδηµα και αποταµίευση Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) (+) Μισθολογική δαπάνη (-) Λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής (-) = Ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασµα (+) Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (-) = Καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα (+) Εισπρακτέο εισόδηµα από περιουσία (+) Εισπρακτέοι τόκοι Λοιπό εισπρακτέο εισόδηµα από περιουσία Πληρωτέοι τόκοι και µισθώµατα (-) = Καθαρό επιχειρηµατικό εισόδηµα (+) Διανεµηθέν εισόδηµα (-) Πληρωτέοι φόροι εισοδήµατος και πλούτου (-) Εισπρακτέες κοινωνικές εισφορές (+) Πληρωτέες κοινωνικές παροχές (-) Καθαρές λοιπές πληρωτέες τρέχουσες µεταβιβάσεις (-) Μεταβολές καθαρής αξίας νοικοκυριών επενδεδυµένης στα ταµεία συντάξεων (-) = Καθαρή αποταµίευση Επενδύσεις, χρηµατοδότηση και αποταµίευση Καθαρή κτήση µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου (+) Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (-) Καθαρή κτήση λοιπών µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις (+) Νόµισµα και καταθέσεις εκ των οποίων καταθέσεις του Μ3 1) Χρεόγραφα Δάνεια Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Λοιπά καθαρά στοιχεία ενεργητικού (+) Χρηµατοδότηση (-) Χρέος Δάνεια εκ των οποίων από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ Χρεόγραφα Αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Καθαρές εισπρακτέες κεφαλαιακές µεταβιβάσεις (-) = Καθαρή αποταµίευση Χρηµατοοικονοµικός ισολογισµός Χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού Νόµισµα και καταθέσεις εκ των οποίων καταθέσεις του Μ3 1) Χρεόγραφα Δάνεια Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Λοιπά καθαρά στοιχεία ενεργητικού (+) Παθητικό Χρέος Δάνεια εκ των οποίων από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ Χρεόγραφα Αποθεµατικά ταµείων συντάξεων Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές β τρ. - α τρ. γ τρ. - β τρ. δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ , , , , , , , , , , , , , , , ,0 59,1 66,4 72,4 72,1 74,1 74,4 73,2 71, , , , , , , , ,5 608,7 632,8 661,3 667,2 674,0 681,2 688,0 695,7 809,3 857,3 870,5 886,0 883,4 900,5 931,2 947,9 318,0 363,4 410,3 423,1 433,5 445,9 461,9 471,6 124,2 118,4 125,1 131,0 137,5 145,0 151,2 154,5 193,8 244,9 285,2 292,1 296,0 300,9 310,7 317,1 228,0 226,0 233,6 240,0 247,3 257,2 267,8 278,6 899,3 994, , , , , , ,9 690,6 748,3 828,6 843,2 858,6 861,7 881,0 896,1 116,7 131,6 147,4 150,1 156,8 166,7 180,4 186,5 73,5 73,6 74,0 73,9 74,1 74,3 74,5 75,1 59,9 60,5 62,0 62,0 62,1 62,3 62,3 62,4 43,1 48,3 47,9 45,6 46,1 46,3 45,6 45,4 13,0 12,8 11,8 11,9 12,0 12,1 12,1 12,1 49,5 66,7 23,6 30,1 7,9 14,4 18,5 13,5 167,5 190,0 206,0 230,6 239,8 255,1 260,3 269,1 775,3 815,0 850,9 866,8 882,5 897,2 919,3 940,8 608,7 632,8 661,3 667,2 674,0 681,2 688,0 695,7 0,9 7,8 16,5 31,0 31,3 39,1 29,1 24,0 115,2 83,5 152,6 161,0 168,8 164,3 175,2 188,2 63,0 73,8 99,3 103,9 108,9 116,8 138,5 157,7-33,5-56,9-20,4-4,6 13,9-0,7 22,1 3,8 141,6 61,0 138,5 99,8 104,5 108,5 129,2 156,9 176,8 177,7 162,3 179,1 228,0 191,0 206,7 233,0 7,2 70,4 31,3 90,6 119,5 163,4 169,9 139,1 294,9 216,1 403,0 467,6 576,6 630,5 657,1 670,8 217,2 196,0 395,0 462,4 555,8 593,1 605,5 618,6 102,8 163,9 262,7 334,2 371,8 422,7 446,2 442,7 62,6 6,7-4,6-7,6 8,6 25,4 39,6 42,1 15,0 13,5 12,6 12,7 12,2 12,0 12,0 10,0 185,3 188,6 184,9 209,0 238,6 171,6 207,3 222,1 19,1 11,9 101,3 96,1 113,5 39,7 32,4 41,1 166,1 176,7 83,6 112,9 125,1 131,9 174,9 181,0 45,0 54,3 58,9 49,8 51,4 65,2 80,5 83,7 49,5 66,7 23,6 30,1 7,9 14,4 18,5 13, , , , , , , , ,2 984, , , , , , , ,5 395,9 310,4 285,9 297,1 307,7 296,0 301,0 295, , , , , , , , , , , , , , , , ,0 281,0 316,8 288,2 316,5 358,5 350,6 339,7 352, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 628,6 667,5 664,6 669,1 686,3 688,7 693,1 707,4 288,5 301,2 313,8 316,8 319,5 322,6 325,8 326, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,3 Πηγές: και Eurostat. 1) Υποχρεώσεις καταθέσεων των ΝΧΙ και της κεντρικής κυβέρνησης (π.χ. Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο, Υπουργείο Οικονοµικών) έναντι των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων που περιλαµβάνονται στο Μ3 (βλ. γλωσσάριο). Σεπτέµβριος 2007 Σ 33

136 3. 5 Α σ φ α λ ι σ τ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς κ α ι τ α µ ε ί α σ υ ν τ ά ξ ε ω ν (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου) Λογαριασµός χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές Χρηµατοοικονοµικές επενδύσεις (+) Νόµισµα και καταθέσεις εκ των οποίων καταθέσεις του Μ3 1) Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων εκ των οποίων µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων αγοράς χρήµατος Λοιπά καθαρά στοιχεία ενεργητικού (+) Χρηµατοδότηση (-) Χρεόγραφα Δάνεια Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Καθαρές συµµετοχές νοικοκυριών στα αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Προπληρωµές ασφαλίστρων και αποθεµατικά για εκκρεµείς απαιτήσεις = Μεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας λόγω συναλλαγών Λογαριασµός λοιπών µεταβολών Λοιπές µεταβολές χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (+) Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Λοιπά καθαρά στοιχεία ενεργητικού Λοιπές µεταβολές παθητικού (-) Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Καθαρές συµµετοχές νοικοκυριών στα αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Προπληρωµές ασφαλίστρων και αποθεµατικά για εκκρεµείς απαιτήσεις = Λοιπές µεταβολές καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας Χρηµατοοικονοµικός ισολογισµός Χρηµατοοικονοµικά στοιχεία ενεργητικού (+) Νόµισµα και καταθέσεις εκ των οποίων καταθέσεις του Μ3 1) Βραχυπρόθεσµα χρεόγραφα Μακροπρόθεσµα χρεόγραφα Δάνεια Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Εισηγµένες µετοχές Μη εισηγµένες µετοχές και λοιπές συµµετοχές Μερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων εκ των οποίων µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων αγοράς χρήµατος Λοιπά καθαρά στοιχεία ενεργητικού (+) Παθητικό (-) Χρεόγραφα Δάνεια Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Τεχνικά αποθεµατικά ασφαλιστικών εταιριών Καθαρές συµµετοχές νοικοκυριών στα αποθεµατικά ασφάλισης ζωής και ταµείων συντάξεων Προπληρωµές ασφαλίστρων και αποθεµατικά για εκκρεµείς απαιτήσεις = Καθαρός χρηµατοοικονοµικός πλούτος β τρ. - α τρ. γ τρ. - β τρ. δ τρ. - γ τρ. α τρ. - δ τρ. β τρ. - α τρ ,9 49,8 27,4 16,6 38,2 49,6 68,5 85,1 7,0 12,4 7,0 0,1 7,8 8,2 12,4 17,9 10,8 22,6 21,3 15,2 0,2-8,8-0,5 11,9 140,7 132,6 140,7 135,0 133,2 137,7 129,0 133,5 11,7 6,6-7,8 8,1 15,4 18,1 13,5-4,7 59,0 46,3 120,3 141,1 139,4 146,7 133,0 103,2 9,5 14,0 21,4 17,8 17,0 16,1 18,3 12,8 5,2-1,0 14,1 17,3 22,5 27,8 25,0 23,7 44,3 33,3 84,9 106,1 99,9 102,7 89,7 66,7 6,8 3,3-0,8-0,7-4,0-5,3 2,6 3,6-2,4 12,4 23,8 17,5 6,5 3,2-5,2 8,2 5,0-1,8 0,1-0,5-0,4-0,4 4,1 4,0 12,3 4,6 9,5 22,5 23,9 32,6 27,8 26,9 11,4 12,7 10,4 10,1 9,3 12,5 7,9 10,6 237,0 261,2 331,0 339,8 329,7 328,0 306,9 295,5 210,3 229,5 289,8 303,5 293,5 288,4 263,7 249,8 26,8 31,6 41,2 36,3 36,2 39,6 43,2 45,7-16,2-6,4-25,2-38,4-29,6-26,3-8,4 0,2 107,2 109,4 200,8 231,0 125,3 121,1 183,8 149,4-10,2 161,1 42,2 22,7-17,3 3,7-46,5-52,4 98,2 20,6 118,2 129,5 88,6 91,6 56,3 42,1 33,7 85,2 145,6 118,7 68,7 53,9 48,5 32,2 34,2 65,4 151,6 126,0 69,4 53,7 47,7 29,8-0,5 19,8-5,9-7,4-0,8 0,2 0,8 2,4-34,9 164,8-20,8 5,6-49,2-20,6 32,5 22,6 580,0 630,7 661,1 671,2 685,8 705,3 730,4 757,0 121,1 132,6 141,6 136,9 139,7 143,3 153,4 154,7 69,2 205,8 212,8 215,8 214,0 214,1 212,7 227, , , , , , , , ,7 364,1 359,4 356,8 369,1 370,9 370,9 361,6 351, , , , , , , , ,9 526,0 574,7 698,2 734,5 705,8 754,2 820,4 841,9 305,7 336,3 395,8 421,9 423,6 438,7 462,6 471,3 698,4 774,8 912,8 969,9 971, , , ,8 65,8 69,0 83,4 83,1 87,2 87,5 87,3 89,7 89,7 109,7 161,2 164,9 162,1 166,9 162,8 170,1 23,4 21,9 22,0 22,1 22,3 23,0 26,3 26,1 125,8 119,2 127,7 147,3 151,9 161,6 155,8 172,6 430,2 463,5 592,0 620,7 585,4 636,3 656,3 673, , , , , , , , , , , , , , , , ,1 580,9 632,3 667,5 676,4 682,8 697,3 711,5 724,5-247,3-88,9-135,0-127,0-146,4-111,4-111,0-104,1 Πηγή:. 1) Υποχρεώσεις καταθέσεων των ΝΧΙ και της κεντρικής κυβέρνησης (π.χ. Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο ή Υπουργείο Οικονοµικών) έναντι των ασφαλιστικών εταιριών και των ταµείων συντάξεων που περιλαµβάνονται στο Μ3 (βλ. γλωσσάριο). Σ 34 Σεπτέµβριος 2007

137 Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Π Ι Σ Τ Ω Τ Ι Κ Ε Σ Α Γ Ο Ρ Ε Σ Ε κ δ ό σ ε ι ς τ ί τ λ ω ν π λ η ν µ ε τ ο χ ώ ν κ α τ ά α ρ χ ι κ ή δ ι ά ρ κ ε ι α, έ δ ρ α τ ο υ ε κ δ ό τ η κ α ι ν ό µ ι σ µ α (δισεκ. ευρώ και ρυθµοί αύξησης της περιόδου, στοιχεία εποχικώς διορθωµένα, συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός και υπόλοιπα τέλους περιόδου, ονοµαστικές αξίες) Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ανεξόφλητα υπόλοιπα σε ευρώ 1) Ακαθάριστες εκδόσεις Καθαρές εκδόσεις Ανεξόφλητα υπόλοιπα Σε ευρώ Ακαθάριστες εκδόσεις Καθαρές εκδόσεις Από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Ανεξόφλητα υπόλοιπα Ακαθάριστες εκδόσεις Σε όλα τα νοµίσµατα Καθαρές εκδόσεις Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης ,7 895,8 64, ,3 793,4 23, ,8 846,7 32,1 6,6 26,4 7, ,6 883,9 17, ,4 820,2 33, ,1 868,2 43,6 7,0 56,5 6, ,0 837,9 31, ,9 779,9 21, ,9 822,8 24,6 7,2 74,2 7, , ,1 120, ,4 882,0 50, ,6 927,9 57,0 7,3 63,0 6, , ,3 93, , ,0 101, , ,0 122,1 7,9 112,4 8, , ,6 137, , ,6 90, , ,7 107,3 8,2 94,6 8, ,2 976,9-25, ,2 885,0-56, ,2 929,7-60,2 7,8 51,5 8, , ,7 98, , ,1 97, , ,7 115,8 7,9 74,3 8, , ,2 103, ,4 951,8 90, , ,9 116,9 8,1 88,2 9, , ,8 224, , ,8 129, , ,4 135,7 8,4 101,4 9, , ,0 39, ,9 980,6 72, , ,5 89,4 8,6 80,6 9, , ,5 214, , ,1 161, , ,8 183,1 9,0 137,2 9, , ,0 123, , ,6 36, , ,9 49,1 9,1 43,1 9,6 Μακροπρόθεσµοι ,8 200,1 60, ,1 168,2 64, ,5 193,5 80,8 6,7 54,2 7, ,4 193,1 38, ,5 158,8 24, ,4 177,7 36,0 7,1 54,0 7, ,7 90,5 16, ,8 71,6 11, ,6 88,2 21,1 7,5 66,3 7, ,4 218,5 94, ,6 156,7 55, ,0 175,7 62,9 7,5 57,7 7, ,4 224,8 98, ,9 173,9 68, ,4 206,5 86,0 8,1 94,4 8, ,4 226,0 134, ,5 167,2 93, ,0 193,4 108,5 8,3 93,7 8, ,5 171,2 18, ,2 132,7 15, ,5 152,8 12,9 8,1 59,3 9, ,0 231,3 76, ,6 176,6 50, ,9 200,4 61,3 8,1 67,3 9, ,8 230,9 92, ,0 183,1 76, ,1 216,7 98,0 8,3 75,8 9, ,4 271,7 131, ,4 206,7 90, ,5 227,5 95,3 8,4 72,2 9, ,3 180,9 58, ,2 154,5 48, ,3 176,2 62,1 8,6 70,2 9, ,9 265,8 188, ,4 198,1 136, ,6 223,8 151,3 9,1 107,6 9, ,4 251,1 92, ,6 182,4 55, ,7 207,9 68,4 8,9 38,2 8,7 15 Σ ύ ν ο λ ο α ν ε ξ ό φ λ η τ ω ν υ π ο λ ο ί π ω ν κ α ι α κ α θ ά ρ ι σ τ ω ν ε κ δ ό σ ε ω ν τ ί τ λ ω ν π λ η ν µ ε τ ο χ ώ ν π ο υ έ χ ο υ ν ε κ δ ο θ ε ί α π ό κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ (δισεκ. ευρώ) Εποχικώς διορθωµένα στοιχεία 2) Καθαρές εκδόσεις 6µηνιαίοι ρυθµοί αύξησης Πηγές: και ΤΔΔ (για εκδόσεις από µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ). 1) τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί σε ευρώ από κατοίκους και µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ. 2) Για τον υπολογισµό των ρυθµών αύξησης βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Οι 6µηνιαίοι ρυθµοί αύξησης είναι ανηγµένοι σε ετήσια βάση. Σεπτέµβριος 2007 Σ 35

138 4. 2 Εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών από κατοίκους της ζώνης του ευρώ κατά τοµέα του εκδότη και είδος τίτλου (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός και υπόλοιπα τέλους περιόδου, ονοµαστικές αξίες) 1. Ανεξόφλητα υπόλοιπα και ακαθάριστες εκδόσεις γ τρ. δ τρ. β τρ 2007 Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. γ τρ. δ τρ. β τρ 2007 Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. γ τρ. δ τρ. β τρ 2007 Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. γ τρ. δ τρ. β τρ 2007 Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. γ τρ. δ τρ. β τρ 2007 Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Ανεξόφλητα υπόλοιπα Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα 3 Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Ακαθάριστες εκδόσεις Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα 9 Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση Βραχυπρόθεσµοι Μακροπρόθεσµοι 1) Από τους οποίους µακροπρόθεσµοι σταθερού επιτοκίου Από τους οποίους µακροπρόθεσµοι κυµαινόµενου επιτοκίου Πηγή:. 1) Η διαφορά µεταξύ του συνόλου των µακροπρόθεσµων τίτλων και του αθροίσµατος των µακροπρόθεσµων τίτλων σταθερού επιτοκίου και των µακροπρόθεσµων τίτλων κυµαινόµενου επιτοκίου οφείλεται στα οµόλογα µηδενικού τοκοµεριδίου και σε αναπροσαρµογές αξίας. Σ 36 Σεπτέµβριος 2007

139 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 2 Ε κ δ ό σ ε ι ς τ ί τ λ ω ν π λ η ν µ ε τ ο χ ώ ν α π ό κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ κ α τ ά τ ο µ έ α τ ο υ ε κ δ ό τ η κ α ι ε ί δ ο ς τ ί τ λ ο υ (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά, συναλλαγές στη διάρκεια της περιόδου, ονοµαστικές αξίες) 2. Καθαρές εκδόσεις γ τρ. δ τρ. β τρ 2007 Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. γ τρ. δ τρ. β τρ 2007 Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Μη εποχικώς διορθωµένα στοιχεία Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα 3 Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Εποχικώς διορθωµένα στοιχεία Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα 9 Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση ,6 319,9 176,1 21,6 171,5 32,4 724,4 323,8 172,8 21,4 173,8 32,6 804,8 419,0 236,7 36,4 90,3 22,4 806,5 424,5 233,1 36,6 90,0 22,4 125,2 78,7 34,8-2,4 14,5-0,4 193,7 99,2 55,4 3,2 32,7 3,2 169,2 98,1 95,8 10,0-41,4 6,7 258,5 133,5 67,8 14,2 38,1 5,0 368,5 187,9 81,3 13,0 82,5 3,9 264,0 123,2 98,4 10,7 29,1 2,6 321,7 104,7 69,2 35,6 112,2-0,1 260,9 112,9 56,0 27,4 65,5-0,9 135,7 48,7 42,1 8,9 33,2 2,9 101,4 30,3 41,0 7,4 19,8 3,0 89,4 50,2 15,2 9,5 13,3 1,3 80,6 39,3 22,1 5,6 11,9 1,7 183,1 60,2 40,1 12,0 72,5-1,7 137,2 56,4 36,4 5,7 39,8-1,1 49,1-5,7 13,9 14,2 26,4 0,3 43,1 17,2-2,5 16,0 13,8-1,4 Μακροπρόθεσµοι 713,9 296,5 176,5 21,9 186,3 32,7 715,0 298,2 173,3 21,6 189,1 32,8 755,5 346,5 231,3 33,0 121,4 23,3 755,5 348,4 227,9 32,8 123,2 23,3 119,9 62,4 33,5 2,6 21,5 0,0 177,9 74,0 54,4 5,0 41,1 3,5 207,4 96,3 95,1 12,2-3,3 7,2 247,4 121,3 67,2 9,7 43,9 5,5 254,6 142,2 81,5 1,0 26,6 3,3 215,4 108,3 98,5 7,6-1,1 2,1 281,9 100,3 70,6 21,5 90,0-0,6 216,0 96,1 57,3 15,0 49,0-1,3 95,3 42,4 41,4 3,0 5,5 3,0 72,2 26,3 40,5 3,2-0,7 2,9 62,1 34,6 15,7 2,3 8,6 0,8 70,2 34,7 22,9 2,3 9,0 1,3 151,3 46,6 40,0 5,5 60,9-1,8 107,6 37,2 36,1 2,1 33,3-1,1 68,4 19,0 14,8 13,7 20,4 0,4 38,2 24,2-1,7 10,6 6,6-1,5 16 Κ α θ α ρ έ ς ε κ δ ό σ ε ι ς τ ί τ λ ω ν π λ η ν µ ε τ ο χ ώ ν, µ ε κ α ι χ ω ρ ί ς ε π ο χ ι κ ή δ ι ό ρ θ ω σ η (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός, ονοµαστικές αξίες) Πηγή:. Σεπτέµβριος 2007 Σ 37

140 4. 3 Ρυθµοί αύξησης των τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ 1) (εκατοστιαίες µεταβολές) Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (µη εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση ,6 8,1 23,9 4,5 1,8 12,4 7,0 9,4 25,6 6,3 0,9 10,3 7,0 8,3 25,6 4,7 2,2 11,8 6,8 9,1 25,0 5,0 1,1 10,5 7,2 8,4 27,2 3,4 2,5 12,2 7,0 9,2 23,7 2,7 2,0 9,4 7,3 9,0 26,4 4,3 2,2 10,4 6,9 9,1 22,8 5,0 1,7 8,1 7,9 9,6 29,0 4,0 2,6 9,5 8,0 10,2 27,0 5,1 2,3 8,5 8,2 10,0 29,5 5,2 2,5 8,8 8,2 9,4 28,4 4,6 3,2 7,0 7,8 10,2 25,7 6,0 2,1 7,9 8,6 11,0 25,7 5,6 3,2 5,6 7,9 10,5 26,1 5,3 1,9 7,4 8,9 12,0 27,2 5,6 2,7 4,4 8,1 10,7 26,1 5,4 2,1 5,8 9,1 12,3 28,5 8,2 2,3 2,1 8,4 10,4 28,1 6,5 2,4 6,7 9,8 11,8 33,4 8,0 3,1 5,1 8,6 10,6 27,8 6,8 2,6 7,3 9,1 10,9 28,7 8,2 2,9 6,1 9,0 10,5 29,7 6,6 3,5 5,1 9,8 11,5 30,7 8,4 3,7 3,3 9,1 10,7 27,4 8,8 3,8 3,4 9,6 10,5 29,0 12,0 4,3 1,2 Μακροπρόθεσµοι 6,7 7,2 23,7 6,4 2,3 12,8 7,2 8,6 24,9 7,1 1,9 10,6 7,1 7,6 25,5 6,0 2,7 12,0 7,0 8,0 24,4 5,5 2,2 10,5 7,5 7,7 26,9 5,5 3,1 12,5 7,3 8,2 23,1 4,3 3,2 9,3 7,5 8,1 26,1 5,7 3,1 10,9 7,2 8,6 22,0 5,8 2,6 8,5 8,1 8,4 28,7 5,2 3,6 10,0 8,2 9,3 26,5 4,9 3,2 9,0 8,3 9,1 29,2 5,7 3,3 9,4 8,9 10,4 28,1 3,7 3,9 7,6 8,1 9,5 25,3 6,4 3,1 8,4 9,0 10,5 25,6 5,5 4,3 6,2 8,1 9,6 25,8 6,3 2,9 7,6 9,2 11,3 27,1 7,0 3,6 4,8 8,3 10,3 25,9 5,7 2,8 6,0 9,4 12,4 28,7 7,1 2,6 2,6 8,4 10,4 27,8 6,2 2,4 6,9 9,6 12,1 33,7 6,5 2,1 5,2 8,6 10,7 27,8 5,7 2,4 7,4 9,0 12,0 29,1 6,4 1,7 5,8 9,1 10,9 29,7 4,9 3,2 5,1 9,2 11,3 31,1 6,2 2,5 2,8 8,9 10,5 27,6 7,0 3,3 3,4 8,7 10,4 29,6 8,4 2,3 0,6 6µηνιαίοι ρυθµοί αύξησης (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση 17 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των µακροπρόθεσµων χρεογράφων κατά τοµέα εκδότη σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγή:. 1) Για τον υπολογισµό των ρυθµών αύξησης, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Οι 6µηνιαίοι ρυθµοί αύξησης είναι ανηγµένοι σε ετήσια βάση. Σ 38 Σεπτέµβριος 2007

141 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 3 Ρυθµοί αύξησης των τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ 1 (συνέχεια) (εκατοστιαίες µεταβολές) γ τρ. δ τρ. β τρ 2007 Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. γ τρ. δ τρ. β τρ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Μακροπρόθεσµοι σταθερού επιτοκίου Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση Σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) 4,7 3,1 5,7 0,3 5,5 15,0 19,5 18,6 35,8 22,1 9,9 4,8 4,5 4,7 13,8 1,1 3,1 13,4 16,4 11,8 41,3 27,4 5,2 4,5 4,4 4,6 14,9 1,0 2,8 13,8 14,8 10,0 38,1 30,3 4,1 6,4 5,1 5,4 19,5 1,8 3,1 11,1 15,5 11,0 36,3 26,9 5,5 4,7 5,3 6,3 19,5 3,8 2,9 7,9 15,0 12,1 32,2 21,6 1,4 4,1 5,5 7,5 18,7 3,9 2,6 7,7 16,5 12,1 37,6 18,4 5,6-0,8 5,2 5,7 18,9 4,1 3,1 8,4 14,7 12,2 32,2 21,2 0,2 4,9 5,5 6,7 20,8 3,6 3,0 6,6 14,7 12,3 30,5 20,8 1,0 3,6 5,2 7,1 19,2 4,3 2,2 8,2 16,0 12,0 36,0 20,3 3,6 2,3 5,3 7,6 18,7 3,7 2,2 9,0 16,4 12,3 36,4 19,6 5,6 1,8 5,7 7,3 19,9 3,3 3,0 7,4 16,6 12,1 38,9 16,0 5,9-3,3 5,6 8,0 16,0 5,0 3,0 5,3 16,8 11,9 38,7 18,8 6,8-3,6 Σε ευρώ 4,3 0,9 9,2-0,2 5,4 15,3 18,9 17,3 35,2 22,0 10,3 5,4 3,8 3,1 11,3 0,3 3,2 13,6 15,2 10,1 37,8 30,4 5,4 3,6 3,7 3,1 11,2-0,2 2,9 13,7 13,3 8,0 33,5 34,1 4,1 5,1 4,3 4,1 14,8 0,1 3,3 11,1 14,5 9,5 33,4 29,8 5,6 3,8 4,7 5,5 15,3 1,7 3,2 7,9 13,7 10,8 28,7 22,8 1,5 3,6 4,8 6,8 15,5 1,5 2,9 7,6 15,8 11,2 35,1 19,2 5,8-1,3 4,7 5,0 15,0 2,1 3,5 8,3 13,3 10,6 28,8 22,4 0,2 4,3 4,8 5,8 15,8 1,5 3,3 6,6 13,5 11,2 27,1 21,9 1,1 3,3 4,5 6,3 15,5 1,6 2,5 8,1 15,0 11,3 32,1 21,3 3,8 1,9 4,7 7,1 15,6 1,2 2,5 8,9 15,7 11,4 33,9 20,7 5,8 1,4 5,1 6,7 16,5 0,9 3,3 7,2 16,0 11,1 36,7 16,9 6,1-3,9 5,0 7,2 13,3 2,9 3,2 5,3 16,2 10,9 37,0 18,9 7,1-4,2 Μακροπρόθεσµοι κυµαινόµενου επιτοκίου ΝΧΙ (συµπεριλαµβάνεται το Ευρωσύστηµα) Επιχειρήσεις πλην ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Γενική κυβέρνηση Κεντρική κυβέρνηση Λοιπή γενική κυβέρνηση 18 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των βραχυπρόθεσµων χρεογράφων κατά τοµέα εκδότη σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγή:. 1) Για τον υπολογισµό των ρυθµών αύξησης, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Σεπτέµβριος 2007 Σ 39

142 4. 4 Ε ι σ η γ µ έ ν ε ς µ ε τ ο χ έ ς π ο υ έ χ ο υ ν ε κ δ ο θ ε ί α π ό κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά, αγοραίες τιµές) 1. Ανεξόφλητα υπόλοιπα και ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (ανεξόφλητα υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου) ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Δεκ. 01=100 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (%) Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (%) ,2 103,1 1,1 698,1 2,4 442,6 2, ,5 0, ,2 103,1 1,0 727,9 2,3 467,7 2, ,6 0, ,0 103,1 1,1 723,5 3,0 458,2 2, ,4 0, ,1 103,2 1,1 764,1 3,2 484,8 2, ,2 0, ,6 103,4 1,2 752,4 3,2 481,5 3, ,7 0, ,2 103,7 1,2 809,2 1,3 514,6 3, ,4 0, ,5 103,8 1,2 836,4 0,8 541,8 3, ,3 0, ,6 103,8 1,2 884,8 1,2 536,8 3, ,0 1, ,6 103,8 1,2 938,8 1,2 562,7 3, ,1 0, ,3 103,9 1,2 962,3 1,8 580,0 3, ,9 0, ,8 104,0 1,1 948,8 1,4 573,9 2, ,1 0, ,0 104,1 1,2 896,7 1,6 534,5 2, ,8 0, ,8 104,3 1,1 905,0 1,5 530,6 1, ,1 1, ,0 104,4 1,3 918,4 2,1 544,4 1, ,2 1, ,2 104,4 1,3 958,6 1,8 595,7 1, ,8 1, ,4 104,5 1,2 986,1 1,7 607,7 1, ,6 1, ,1 104,6 1, ,6 2,0 614,5 1, ,0 0, ,6 104,7 0, ,3 2,0 603,8 1, ,5 0, ,4 104,9 1, ,3 2,4 623,2 0, ,9 0, ,4 104,9 1, ,3 2,1 641,7 0, ,4 0, ,4 105,0 1, ,2 2,5 633,4 1, ,8 0, ,5 105,1 1, ,9 1,9 644,6 1, ,9 0, ,7 105,3 1, ,5 1,9 670,5 1, ,7 1, ,3 105,4 1, ,3 1,7 684,0 1, ,0 1, ,0 105,7 1, ,5 1,8 671,8 1, ,8 1,3 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (%) Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης (%) 19 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των εισηγµένων µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Πηγή:. 1) Για τον υπολογισµό του δείκτη και των ρυθµών αύξησης, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Σ 40 Σεπτέµβριος 2007

143 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 4 Ε ι σ η γ µ έ ν ε ς µ ε τ ο χ έ ς π ο υ έ χ ο υ ν ε κ δ ο θ ε ί α π ό κ α τ ο ί κ ο υ ς τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ 1 ) (δισεκ. ευρώ, αγοραίες τιµές) 2. Συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός ΝΧΙ Μη νοµισµατικές επιχειρήσεις του χρηµατοπιστωτικού τοµέα Μη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ. Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ακαθάριστες εκδόσεις Εξοφλήσεις Καθαρές εκδόσεις Ακαθάριστες εκδόσεις Εξοφλήσεις Καθαρές εκδόσεις Ακαθάριστες εκδόσεις Εξοφλήσεις Καθαρές εκδόσεις Ακαθάριστες εκδόσεις Εξοφλήσεις Καθαρές εκδόσεις ,6 4,9 6,7 1,9 1,0 0,9 4,1 0,7 3,3 5,6 3,2 2,5 7,5 6,6 0,9 2,4 2,9-0,4 0,5 0,0 0,5 4,5 3,7 0,8 2,9 2,2 0,8 2,5 0,0 2,5 0,0 0,2-0,1 0,4 2,0-1,6 8,2 2,3 5,9 0,4 0,0 0,4 1,1 0,1 1,0 6,7 2,2 4,5 8,3 1,6 6,8 0,0 0,1-0,1 2,7 0,0 2,7 5,6 1,4 4,2 17,0 3,9 13,0 2,1 0,0 2,1 0,5 0,1 0,4 14,4 3,9 10,5 10,9 7,4 3,5 1,3 4,3-3,0 1,9 0,4 1,5 7,7 2,6 5,0 4,8 0,8 4,1 3,3 0,0 3,3 0,2 0,0 0,2 1,3 0,7 0,6 1,7 1,7 0,0 0,3 0,1 0,2 0,1 0,0 0,1 1,3 1,6-0,3 9,1 5,4 3,7 5,7 0,0 5,7 0,1 0,0 0,1 3,3 5,4-2,1 5,8 0,5 5,4 0,0 0,2-0,1 0,0 0,0 0,0 5,8 0,3 5,5 8,6 2,2 6,4 1,9 0,0 1,8 0,2 0,0 0,2 6,5 2,2 4,4 9,4 2,7 6,8 0,8 0,3 0,5 0,1 0,1 0,0 8,6 2,4 6,2 13,4 6,6 6,8 4,5 0,0 4,5 5,0 3,5 1,5 3,9 3,1 0,8 3,2 1,8 1,4 0,4 0,0 0,4 0,0 0,1-0,1 2,7 1,6 1,1 4,2 0,5 3,7 0,0 0,0 0,0 1,5 0,0 1,4 2,7 0,5 2,2 5,8 1,2 4,6 2,5 0,0 2,5 0,5 0,0 0,5 2,8 1,2 1,6 6,9 2,1 4,8 3,1 0,0 3,1 0,4 0,2 0,3 3,3 1,9 1,5 17,6 5,1 12,5 0,9 0,3 0,5 0,5 0,0 0,5 16,3 4,7 11,5 5,5 3,9 1,6 0,5 0,1 0,4 0,4 0,0 0,4 4,6 3,8 0,8 8,4 2,0 6,4 5,0 0,0 5,0 0,9 0,0 0,9 2,5 2,0 0,5 6,3 1,7 4,6 0,2 0,0 0,2 3,6 0,4 3,3 2,4 1,4 1,1 13,0 0,4 12,6 0,1 0,3-0,2 0,1 0,0 0,1 12,8 0,2 12,6 6,4 1,8 4,5 0,1 0,0 0,1 0,5 0,0 0,5 5,8 1,8 4,0 23,4 1,6 21,8 1,0 0,0 1,0 0,3 0,0 0,3 22,1 1,6 20,5 20 Α κ α θ ά ρ ι σ τ ε ς ε κ δ ό σ ε ι ς ε ι σ η γ µ έ ν ω ν µ ε τ ο χ ώ ν κ α τ ά τ ο µ έ α ε κ δ ό τ η (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές στη διάρκεια του µηνός, αγοραίες τιµές) Πηγή:. 1) Για τον υπολογισµό του δείκτη και των ρυθµών αύξησης, βλ. τις Τεχνικές Σηµειώσεις. Σεπτέµβριος 2007 Σ 41

144 4. 5 Ε π ι τ ό κ ι α Ν Χ Ι ε π ί κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α ι δ α ν ε ί ω ν κ α τ ο ί κ ω ν τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ σ ε ε υ ρ ώ 1 ) (ποσοστά % ετησίως, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου, νέες εργασίες ως µέσος όρος της περιόδου, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 1. Επιτόκια καταθέσεων (νέες εργασίες) Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Μίας ηµέρας 2) Καταθέσεις νοικοκυριών Καταθέσεις µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων Με συµφωνηµένη διάρκεια Υπό προειδοποίηση 2),3) Μίας ηµέρας 2) Με συµφωνηµένη διάρκεια Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών ,85 2,79 2,97 2,82 2,23 2,63 1,32 2,92 3,25 3,78 2,86 0,86 2,87 3,15 2,66 2,26 2,68 1,36 2,99 3,45 3,82 2,96 0,90 3,04 3,30 2,87 2,30 2,75 1,45 3,19 3,58 4,24 3,14 0,91 3,10 3,34 2,80 2,30 2,81 1,49 3,26 3,47 3,66 3,23 0,92 3,27 3,31 2,79 2,38 2,87 1,51 3,47 4,99 3,88 3,41 0,98 3,33 3,48 2,92 2,35 2,98 1,61 3,49 3,91 4,07 3,46 1,00 3,37 3,64 2,72 2,35 3,07 1,64 3,48 3,80 4,15 3,47 1,02 3,51 3,65 2,68 2,39 3,14 1,71 3,67 3,84 3,72 3,64 1,04 3,59 3,68 2,78 2,42 3,20 1,75 3,74 4,01 3,87 3,70 1,06 3,62 3,51 2,72 2,43 3,25 1,78 3,74 3,80 3,72 3,73 1,08 3,78 3,79 2,64 2,42 3,32 1,77 3,94 4,10 4,16 3,90 1,10 3,86 3,90 2,83 2,45 3,40 1,81 4,02 4,26 4,50 3,95 Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Συµφωνίες επαναγοράς 2. Επιτόκια δανείων προς νοικοκυριά (νέες εργασίες) Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Υπεραναλήψεις 2) 1 Καταναλωτική πίστη Στεγαστικά δάνεια Κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Λοιπές χορηγήσεις κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 2 Άνω του ενός και έως 5 έτη 3 Άνω των 5 ετών 4 Ετήσιο ποσοστό επιβάρυνσης (%) 4) 5 Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 6 Άνω του ενός και έως 5 έτη 9,92 7,73 6,38 8,15 8,07 4,21 4,37 4,60 4,40 4,59 4,65 5,27 4,94 10,05 7,72 6,24 8,09 7,94 4,30 4,37 4,61 4,45 4,66 4,76 5,30 4,98 10,03 7,50 5,99 8,17 7,76 4,42 4,45 4,58 4,47 4,73 4,93 5,18 4,80 10,07 7,66 6,12 8,15 7,81 4,49 4,50 4,58 4,47 4,76 4,97 5,26 4,91 10,03 7,56 6,05 7,97 7,71 4,56 4,58 4,56 4,49 4,80 4,93 5,24 4,82 10,14 7,63 6,68 8,39 8,25 4,68 4,60 4,60 4,50 4,83 5,13 5,43 4,92 10,31 7,69 6,83 8,27 8,28 4,71 4,71 4,70 4,61 4,90 5,27 5,38 5,14 10,22 7,51 6,68 8,34 8,14 4,79 4,76 4,71 4,62 4,94 5,26 5,60 5,20 10,29 7,77 6,69 8,24 8,15 4,85 4,73 4,75 4,67 5,00 5,28 5,57 5,21 10,32 8,10 6,73 8,30 8,27 4,88 4,80 4,81 4,74 5,02 5,38 5,65 5,32 10,38 8,07 6,66 8,24 8,25 5,00 4,93 4,90 4,82 5,15 5,49 5,77 5,37 10,38 8,01 6,77 8,34 8,36 5,07 4,93 5,02 4,90 5,26 5,54 5,82 5,40 7 Άνω των 5 και έως 10 έτη 8 Άνω των 10 ετών 9 Ετήσιο ποσοστό επιβάρυνσης (%) 4) 10 Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 11 Άνω του ενός και έως 5 έτη 12 Άνω των 5 ετών Επιτόκια δανείων προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις (νέες εργασίες) Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Υπεραναλήψεις 2) 1 Λοιπά δάνεια έως 1 εκατ. ευρώ κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 2 Άνω του ενός και έως 5 έτη 3 5,56 4,70 5,09 4,60 3,98 4,33 4,49 5,69 4,75 5,02 4,54 4,04 4,41 4,47 5,76 4,91 5,17 4,57 4,24 4,38 4,45 5,82 5,00 5,25 4,68 4,31 4,62 4,58 5,80 5,08 5,24 4,71 4,50 4,77 4,63 5,94 5,16 5,31 4,69 4,44 4,67 4,70 6,03 5,21 5,44 4,86 4,50 4,69 4,71 6,04 5,30 5,45 4,88 4,65 4,81 4,87 6,12 5,37 5,47 4,88 4,69 4,99 4,90 6,12 5,43 5,57 4,95 4,71 5,10 5,12 6,17 5,53 5,70 5,03 4,88 5,28 5,17 6,29 5,58 5,75 5,08 4,88 5,01 5,15 Πηγή:. 1) Τά στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. τις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Στην εν λόγω κατηγορία, οι νέες εργασίες συµπίπτουν µε τα ανεξόφλητα υπόλοιπα. Τέλος περιόδου. 3) Στην εν λόγω κατηγορία, τα νοικοκυριά και οι µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις συνενώνονται στον τοµέα των νοικοκυριών, καθώς τα ανεξόφλητα υπόλοιπα των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων είναι αµελητέα συγκριτικά µε εκείνα του τοµέα των νοικοκυριών από κοινού σε όλα τα συµετέχοντα κράτη-µέλη. 4) Το ετήσιο ποσοστό επιβάρυνσης καλύπτει το συνολικό κόστος του δανείου. Αυτό το συνολικό κόστος περιλαµβάνει µια συνιστώσα που αφορά το επιτόκιο και µια συνιστώσα που αφορά τις λοιπές (συναφείς) επιβαρύνσεις, όπως κόστος έρευνας, διοικητικά έξοδα, προετοιµασία φακέλου, εγγυήσεις κ.λπ. Άνω των 5 ετών 4 Λοιπά δάνεια άνω του 1 εκατ. ευρώ κατά αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου Κυµαινόµενο επιτόκιο και επιτόκιο σταθερό έως 1 έτος 5 Άνω του ενός και έως 5 έτη 6 Άνω των 5 ετών 7 Σ 42 Σεπτέµβριος 2007

145 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 5 Ε π ι τ ό κ ι α Ν Χ Ι ε π ί κ α τ α θ έ σ ε ω ν κ α ι δ α ν ε ί ω ν κ α τ ο ί κ ω ν τ η ς ζ ώ ν η ς τ ο υ ε υ ρ ώ σ ε ε υ ρ ώ (ποσοστά % ετησίως, υπόλοιπα στο τέλος της περιόδου, νέες εργασίες ως µέσος όρος της περιόδου, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 4. Επιτόκια καταθέσεων (ανεξόφλητα υπόλοιπα) Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Μίας ηµέρας 1) Καταθέσεις νοικοκυριών Με συµφωνηµένη διάρκεια Υπό προειδοποίηση 1),2) Καταθέσεις µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων Μίας ηµέρας 1) Με συµφωνηµένη διάρκεια Συµφωνίες επαναγοράς Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών Έως 3 µήνες Άνω των 3 µηνών Έως 2 έτη Άνω των 2 ετών 8 9 0,85 2,52 3,05 2,23 2,63 1,32 2,93 3,68 2,81 0,86 2,59 3,08 2,26 2,68 1,36 3,00 3,69 2,90 0,90 2,69 3,10 2,30 2,75 1,45 3,15 3,80 3,05 0,91 2,78 3,05 2,30 2,81 1,49 3,24 3,80 3,14 0,92 2,89 3,05 2,38 2,87 1,51 3,42 3,88 3,29 0,98 2,99 3,06 2,35 2,98 1,61 3,45 3,91 3,36 1,00 3,07 3,12 2,35 3,07 1,64 3,49 3,92 3,41 1,02 3,16 3,05 2,39 3,14 1,71 3,61 3,93 3,54 1,04 3,23 3,06 2,42 3,20 1,75 3,67 3,93 3,59 1,06 3,30 3,03 2,43 3,25 1,78 3,72 3,96 3,66 1,08 3,39 3,04 2,42 3,32 1,77 3,87 3,99 3,79 1,10 3,49 3,02 2,45 3,40 1,81 3,92 4,00 3,85 5. Επιτόκια δανείων (ανεξόφλητα υπόλοιπα) Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Στεγαστικά δάνεια, µε διάρκεια: Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη Δάνεια προς νοικοκυριά Άνω των 5 ετών Καταναλωτική πίστη και λοιπά δάνεια, µε διάρκεια: Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη Άνω των 5 ετών Δάνεια προς µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Έως 1 έτος Με διάρκεια: Άνω του ενός και έως 5 έτη 8 Άνω των 5 ετών ,72 4,23 4,60 8,19 6,71 5,82 4,85 4,33 4,48 4,82 4,27 4,62 8,30 6,81 5,87 4,93 4,40 4,53 4,90 4,29 4,65 8,35 6,81 5,88 5,07 4,51 4,57 4,98 4,33 4,68 8,33 6,81 5,91 5,14 4,59 4,63 5,01 4,34 4,70 8,41 6,81 5,93 5,23 4,66 4,68 5,05 4,38 4,72 8,53 6,83 5,95 5,30 4,76 4,77 5,11 4,46 4,79 8,66 6,95 5,96 5,37 4,83 4,83 5,14 4,45 4,79 8,62 6,88 5,95 5,43 4,90 4,84 5,14 4,48 4,80 8,67 6,96 5,97 5,50 4,94 4,87 5,16 4,48 4,82 8,71 6,95 5,97 5,50 4,98 4,90 5,21 4,53 4,86 8,68 6,94 6,01 5,62 5,09 4,96 5,29 4,55 4,89 8,80 6,96 6,09 5,69 5,15 5,01 21 Ν έ ε ς κ α τ α θ έ σ ε ι ς µ ε σ υ µ φ ω ν η µ έ ν η δ ι ά ρ κ ε ι α (ποσοστά % ετησίως, εκτός επιβαρύνσεων, µέσος όρος περιόδου) 22 Νέα δάνεια µε κυµαινόµενο επιτόκιο, καθώς και µε σταθερό επιτόκιο έως ένα έτος (ποσοστά % ετησίως, εκτός επιβαρύνσεων, µέσος όρος περιόδου) Πηγή:. Σεπτέµβριος 2007 Σ 43

146 4. 6 Ε π ι τ ό κ ι α τ η ς α γ ο ρ ά ς χ ρ ή µ α τ ο ς (ποσοστά % ετησίως, µέσοι όροι περιόδου) Ζώνη του ευρώ 1),2) ΗΠΑ Ιαπωνία Καταθέσεις µίας ηµέρας (ΕΟΝΙΑ) Καταθέσεις 1 µηνός (EURIBOR) Καταθέσεις 3 µηνών (EURIBOR) Καταθέσεις 6 µηνών (EURIBOR) Καταθέσεις 12 µηνών (EURIBOR) Καταθέσεις 3 µηνών (LIBOR) Καταθέσεις 3 µηνών (LIBOR) 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ ,05 2,08 2,11 2,15 2,27 1,62 0,05 2,09 2,14 2,18 2,23 2,33 3,56 0,06 2,83 2,94 3,08 3,23 3,44 5,19 0,30 2,63 2,74 2,90 3,06 3,32 5,21 0,21 2,94 3,06 3,22 3,41 3,62 5,43 0,41 3,36 3,46 3,59 3,72 3,86 5,37 0,49 3,61 3,71 3,82 3,94 4,09 5,36 0,62 3,86 3,96 4,07 4,20 4,38 5,36 0,69 2,97 3,09 3,23 3,41 3,62 5,42 0,41 3,04 3,16 3,34 3,53 3,72 5,38 0,42 3,28 3,35 3,50 3,64 3,80 5,37 0,44 3,33 3,42 3,60 3,73 3,86 5,37 0,48 3,50 3,64 3,68 3,79 3,92 5,36 0,56 3,56 3,62 3,75 3,89 4,06 5,36 0,56 3,57 3,65 3,82 3,94 4,09 5,36 0,59 3,69 3,84 3,89 4,00 4,11 5,35 0,71 3,82 3,86 3,98 4,10 4,25 5,35 0,66 3,79 3,92 4,07 4,20 4,37 5,36 0,67 3,96 4,10 4,15 4,28 4,51 5,36 0,73 4,06 4,11 4,22 4,36 4,56 5,36 0,77 4,05 4,31 4,54 4,59 4,67 5,48 0,92 23 Ε π ι τ ό κ ι α τ η ς α γ ο ρ ά ς χ ρ ή µ α τ ο ς σ τ η ζ ώ ν η τ ο υ ε υ ρ ώ 2 ) (µηνιαία στοιχεία, ποσοστά % ετησίως) 24 Τ ρ ι µ η ν ι α ί α ε π ι τ ό κ ι α α γ ο ρ ά ς χ ρ ή µ α τ ο ς (µηνιαία στοιχεία, ποσοστά % ετησίως) Πηγή:. 1) Πριν από τον Ιανουάριο του 1999 τα συνθετικά επιτόκια της ζώνης του ευρώ υπολογίζονταν βάσει των εθνικών επιτοκίων σταθµισµένων µε το ΑΕΠ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ 44 Σεπτέµβριος 2007

147 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Χρηµατοπιστωτικές αγορές 4. 7 Α π ο δ ό σ ε ι ς ο µ ο λ ό γ ω ν τ ο υ η µ ο σ ί ο υ (ποσοστά % ετησίως, µέσοι όροι περιόδου) Ζώνη του ευρώ 1),2) ΗΠΑ Ιαπωνία 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. 2 ετών 3 ετών 5 ετών 7 ετών 10 ετών 10 ετών 10 ετών ,47 2,77 3,29 3,70 4,14 4,26 1,50 2,38 2,55 2,85 3,14 3,44 4,28 1,39 3,44 3,51 3,64 3,72 3,86 4,79 1,74 3,41 3,53 3,75 3,88 4,05 5,07 1,90 3,60 3,66 3,76 3,84 3,97 4,90 1,80 3,73 3,73 3,77 3,79 3,86 4,63 1,70 3,95 3,96 3,99 4,02 4,08 4,68 1,68 4,27 4,30 4,34 4,38 4,42 4,84 1,74 3,59 3,65 3,75 3,83 3,97 4,88 1,81 3,62 3,64 3,70 3,74 3,84 4,72 1,68 3,69 3,70 3,77 3,80 3,88 4,73 1,76 3,71 3,70 3,73 3,74 3,80 4,60 1,70 3,79 3,79 3,83 3,84 3,90 4,57 1,64 3,94 3,96 4,02 4,02 4,10 4,76 1,71 3,96 3,98 4,02 4,07 4,12 4,73 1,71 3,94 3,94 3,95 3,96 4,02 4,56 1,62 4,11 4,12 4,15 4,20 4,25 4,69 1,67 4,26 4,28 4,31 4,34 4,37 4,75 1,67 4,45 4,51 4,57 4,62 4,66 5,11 1,89 4,48 4,52 4,55 4,59 4,63 5,01 1,89 4,19 4,23 4,27 4,38 4,43 4,68 1,65 25 Α π ο δ ό σ ε ι ς ο µ ο λ ό γ ω ν η µ ο σ ί ο υ ζ ώ ν η ς ε υ ρ ώ 2 ) (µηνιαία στοιχεία, ποσοστά % ετησίως) 26 Α π ο δ ό σ ε ι ς 1 0 ε τ ώ ν ο µ ο λ ό γ ω ν η µ ο σ ί ο υ (µηνιαία στοιχεία, ποσοστά % ετησίως) Πηγή:. 1) Μέχρι το Δεκέµβριο του 1998 οι αποδόσεις της ζώνης του ευρώ υπολογίζονταν βάσει των εναρµονισµένων αποδόσεων των οµολόγων του Δηµοσίου σταθµισµένων µε το αντίστοιχο εθνικό ΑΕΠ. Έκτοτε οι συντελεστές στάθµισης είναι τα ονοµαστικά ανεξόφλητα υπόλοιπα των οµολόγων του Δηµοσίου για κάθε διάρκεια. 2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σεπτέµβριος 2007 Σ 45

148 4. 8 ε ί κ τ ε ς τ η ς χ ρ η µ α τ ι σ τ η ρ ι α κ ή ς α γ ο ρ ά ς (επίπεδα δείκτη σε µονάδες, µέσοι όροι περιόδου) 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Δείκτης αναφοράς Ευρύς 50 Βασικά βιοµηχανικά προϊόντα Καταναλωτικές υπηρεσίες Δείκτες Dow Jones EURO STOXX 1) Καταναλωτικά αγαθά Πετρέλαιο και αέριο Κυριότεροι τοµείς της οικονοµίας Χρηµατοπιστωτικός τοµέας , ,8 251,4 163,4 219,9 300,5 238,2 258,6 298,3 266,3 399,2 395, , ,9 293, ,6 307,0 181,3 245,1 378,6 287,7 307,3 297,2 334,1 433,1 457, , ,3 357, ,4 402,3 205,0 293,7 419,8 370,3 391,3 345,3 440,0 416,8 530, , ,0 348, ,9 386,0 199,6 285,5 412,8 357,5 387,5 358,0 417,7 403,5 539, , ,2 350, ,8 399,7 202,0 287,9 410,1 364,7 378,4 325,8 438,1 397,8 532, , ,2 383, ,4 450,4 219,3 315,1 432,7 400,7 419,5 343,1 490,8 450,1 526, , ,0 402, ,5 489,9 233,3 335,7 422,8 418,6 462,7 349,4 512,3 472,8 527, , ,9 429, ,2 549,6 246,8 373,0 454,1 434,2 512,5 376,6 556,0 475,8 536, , ,7 351, ,9 399,7 200,9 289,3 418,2 366,5 375,9 324,4 442,3 394,9 525, , ,8 359, ,6 410,4 208,4 297,2 401,9 379,1 389,6 331,3 456,0 405,6 525, , ,9 375, ,8 435,6 216,9 306,8 419,4 397,5 405,6 341,1 475,6 431,1 532, , ,7 384, ,8 451,8 220,1 319,2 438,6 401,3 420,2 343,6 490,5 456,8 517, , ,9 389, ,4 464,4 221,0 319,3 440,4 403,4 433,3 344,6 507,0 463,1 529, , ,2 400, ,8 476,4 229,1 328,2 426,5 419,8 452,2 350,4 505,0 485,0 538, , ,0 410, ,2 496,6 235,9 339,4 428,2 428,3 476,2 355,3 524,7 481,0 530, , ,4 397, ,5 497,9 235,1 340,2 413,9 408,6 461,2 343,0 508,5 452,6 512, , ,0 421, ,7 531,7 247,6 363,9 437,2 432,7 493,8 362,4 540,4 477,4 531, , ,5 431, ,8 545,5 248,5 374,4 454,1 439,8 514,4 374,5 559,2 476,2 547, , ,7 433, ,2 571,9 244,2 380,4 471,1 429,4 529,0 393,1 568,2 473,8 529, , ,4 431, ,0 585,9 242,6 384,7 491,4 418,7 529,3 399,8 563,1 467,1 513, , ,8 406, ,6 550,8 227,8 362,5 444,5 393,5 479,0 390,0 544,4 469,2 495, , ,0 Κοινή ωφέλεια Βιοµηχανία Τεχνολογία Τηλεπικοινωνίες Υπηρεσίες υγείας ΗΠΑ Standard & Poor s 500 Ιαπωνία Nikkei Ε υ ρ ύ ς δ ε ί κ τ η ς D o w J o n e s E U R O S T O X X, δ ε ί κ τ η ς S t a n d a r d & P o o r s κ α ι δ ε ί κ τ η ς N i k k e i (Ιανουάριος 1994=100, µηνιαίοι µέσοι όροι) Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ 46 Σεπτέµβριος 2007

149 5 Τ Ι Μ Ε Σ, Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η, Ζ Η Τ Η Σ Η Κ Α Ι Α Γ Ο Ρ Ε Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ 5. 1 Ε ν Τ Κ, λ ο ι π έ ς τ ι µ έ ς κ α ι κ ό σ τ ο ς (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 1. Εναρµονισµένος Δείκτης Τιµών Καταναλωτή 1) β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. 4) =100 % του συνόλου 3) 100,0 100,0 (ε.δ., εκατοστιαία µεταβολή έναντι προηγούµενης περιόδου) Υποµνηµατικό στοιχείο: Διοικητικά Αγαθά Υπηρεσίες Υπηρεσίες καθοριζόµενες τιµές 2) πλην µη επεξεργ. ειδών διατροφής & ενέργειας 82,8 59,2 40,8 100,0 Επεξεργασµένα είδη διατροφής 11,9 Μη επεξεργασµένα είδη διατροφής ,8 2,1 2,0 1,8 2, ,0 2,2 97,9 2,1 2,1 1,8 2, ,0 3,2 100,0 2,2 1,5 2,1 2, ,1 2,8 102,2 2,2 1,5 2,3 2, ,1 3,0 102,4 2,5 1,5 2,8 2,0 0,8 0,5 0,5 0,3 3,9 0,5 2,4 3,1 102,5 2,1 1,5 2,3 2,0 0,5 0,4 1,8 0,2 0,6 0,6 2,0 3,1 102,8 1,8 1,6 1,6 2,1 0,1 0,8 0,7 0,3-4,2 0,6 1,6 2,9 102,9 1,9 1,9 1,6 2,4 0,5 0,4 0,0 0,3 1,0 0,7 1,7 2,8 104,4 1,9 1,9 1,5 2,6 0,8 0,4 0,8 0,2 3,3 0,7 1,8 2,4 103,5 1,9 1,9 1,7 2,4 0,3 0,1 0,0 0,1 1,5 0,2 1,8 2,5 104,2 1,9 1,9 1,5 2,5 0,3 0,1 0,9 0,0 1,4 0,3 1,8 2,6 104,4 1,9 1,9 1,4 2,6 0,2 0,1-0,3 0,1 0,9 0,3 1,8 2,4 104,5 1,9 1,9 1,5 2,6 0,2 0,2 0,3 0,0 0,5 0,2 1,8 2,3 104,3 1,8 1,9 1,2 2,6 0,2 0,1 0,4 0,0 0,5 0,2 1,7 2,1. 1, ,6 Βιοµηχανικά αγαθά πλην ενέργειας 30,0 Ενέργεια (µη ε.δ.) 9,6 40,8 Συνολικός ΕνΔΤΚ πλην διοικητικά καθοριζόµενων τιµών 86,1 Διοικητικά καθοριζό- µενες τιµές 13,8 % του συνόλου 2) β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Είδη διατροφής (συµπεριλ. αλκοολούχα ποτά και καπνός) 19,6 Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Eκτιµήσεις της βάσει στοιχείων της Eurostat. Αυτά τα πειραµατικά στοιχεία παρέχουν µόνο ένα κατά προσέγγιση µέτρο του διοικητικού καθορισµού των τιµών, καθώς οι µεταβολές των διοικητικά καθοριζόµενων τιµών δεν µπορούν να αποµονωθούν πλήρως από τις λοιπές επιδράσεις. Βλ. σηµείωση που εξηγεί τη µεθοδολογία που χρησιµοποιείται για την κατάρτιση αυτού του δείκτη στην ηλεκτρονική διεύθυνση 3) Οι συντελεστές στάθµισης αφορούν το ) Eκτίµηση µε βάση τις πρώτες δηµοσιεύσεις εθνικών στοιχείων, που συνήθως καλύπτουν το 95% της ζώνης του ευρώ, καθώς και µε βάση αρχικές πληροφορίες για τις τιµές της ενέργειας. Επεξεργασµένα είδη διατροφής 11,9 Μη επεξεργασµένα είδη διατροφής 7,6 Αγαθά 39,6 Βιοµηχανικά αγαθά πλην ενέργειας 30,0 Ενέργεια 9,6 Στέγαση Υπηρεσίες Διάφορες ,8 3,3 2,1 1,2 0,8 3,0 2,4 2,0 2,9-0,6 2,7 3,4 2,3 3,4 0,6 1,6 0,8 4,5 2,4 1,9 2,8-2,0 2,4 5,1 1,6 2,0 0,8 2,4 0,3 10,1 2,6 2,0 2,7-2,2 2,3 3,1 2,4 2,1 2,8 2,3 0,6 7,7 2,5 2,1 2,5-3,3 2,3 2,3 2,0 2,2 1,6 3,1 0,7 11,6 2,5 2,1 2,8-3,6 2,3 2,2 2,8 2,1 3,9 2,0 0,7 6,3 2,5 2,1 2,6-3,6 2,4 2,3 2,9 2,2 4,1 1,0 0,8 1,5 2,5 2,1 2,3-2,5 2,4 2,4 2,5 2,1 3,1 1,1 1,1 1,1 2,6 2,0 2,9-2,1 2,8 2,5 2,5 2,0 3,3 1,0 1,0 0,5 2,7 2,0 2,6-1,9 2,9 3,6 2,4 2,1 2,8 1,1 1,1 0,8 2,6 2,0 2,8-1,8 2,8 2,6 2,3 1,9 2,9 1,4 1,2 1,8 2,6 2,0 2,9-2,8 2,9 2,6 2,7 1,9 3,9 1,0 1,1 0,4 2,7 2,1 2,6-2,2 2,7 3,7 2,4 1,9 3,1 0,9 1,0 0,3 2,8 2,0 2,8-1,8 2,9 3,6 2,4 2,0 3,0 1,0 1,0 0,9 2,8 2,0 2,4-1,8 3,0 3,5 2,3 1,9 2,8 0,7 0,9 0,0 2,7 1,9 2,5-1,7 3,0 3,5 10,2 Μισθώσεις 6,2 Μεταφορές 6,4 Επικοινωνίες 3,1 Αναψυχή και προσωπικές υπηρεσίες 14,4 6,7 Σεπτέµβριος 2007 Σ 47

150 5. 1 Ε ν Τ Κ, λ ο ι π έ ς τ ι µ έ ς κ α ι κ ό σ τ ο ς (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 2. Τιµές βιοµηχανίας, κατασκευών, κατοικιών και βασικών εµπορευµάτων (2000=100) Τιµές παραγωγού βιοµηχανικών αγαθών πλην κατασκευών Βιοµηχανία πλην κατασκευών και ενέργειας Μεταποίηση Ενδιά- µεσα αγαθά Κεφαλαιακά αγαθά Καταναλωτικά αγαθά Διαρκή Μη διαρκή Ενέργεια Κατασκευές 1) Τιµές κατοικιών 2) Τιµές πρώτων υλών στην παγκόσµια αγορά 3) πλην ενέργειας Τιµές πετρελαίου 4) (ευρώ ανά βαρέλι) % του συνόλου 5) 100,0 100,0 89,5 82,4 31,6 21,2 29,6 4,0 25,6 17,6 100,0 32, β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ ,4 1,4 0,9 0,8 0,8 0,3 1,1 0,6 1,2 3,7 2,2 7,0-4,0-4,5 25,1 105,7 2,3 2,5 2,0 3,5 0,7 1,3 0,7 1,4 3,9 3,2 7,4 18,4 10,8 30,5 110,1 4,1 3,2 1,8 2,9 1,3 1,1 1,3 1,1 13,4 3,1 7,9 28,5 9,4 44,6 115,8 5,1 3,4 2,8 4,8 1,4 1,7 1,6 1,7 13,2 3,8 6,5 19,7 24,8 52,9 115,8 5,8 3,9 2,6 4,4 1,2 1,7 1,6 1,8 17,3 4,0 6,9 6) 30,0 26,2 56,2 116,9 5,4 3,7 3,6 6,3 1,7 1,9 1,8 1,9 11,7 4,3-13,4 26,6 55,7 116,6 4,1 2,8 3,5 6,2 1,8 1,6 1,7 1,6 6,1 3,9 6,0 6) 3,9 23,0 47,3 117,3 2,9 2,5 3,4 6,0 2,0 1,5 1,9 1,5 1, ,5 15,7 44,8 118,5 2,4 2,6 3,2 5,5 1,9 1,7 1,8 1,7-0,5.. -3,1 13,8 51,0 117,7 2,8 2,6 3,4 5,9 2,0 1,5 1,9 1,4 1, ,3 17,6 47,3 118,2 2,4 2,6 3,4 5,8 2,0 1,7 1,8 1,6-0, ,6 15,3 50,2 118,6 2,4 2,6 3,2 5,4 2,0 1,7 1,7 1,7-0, ,9 11,9 50,3 118,7 2,2 2,6 3,1 5,1 1,9 1,7 1,8 1,6-0, ,3 14,2 52,6 119,0 1,8 2,3 2,9 4,6 1,7 1,8 1,7 1,8-1, ,7 7,8 55, ,4 5,4 52,4 3. Ωριαίο κόστος εργασίας 7) (ε.δ., 2000=100) Κατά συνιστώσα Μισθοί και ηµεροµίσθια Εργοδοτικές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης Κατά επιλεγµένο κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας Ορυχεία, µεταποίηση και ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες Δείκτης µισθών βάσει συλλογικών διαπραγµατεύσεων % του συνόλου 5) 100,0 100,0 73,1 26,9 34,6 9,1 56, β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ ,9 3,1 2,9 3,8 3,2 3,9 2,9 2,4 113,9 2,7 2,3 3,2 3,0 3,1 2,4 2,2 116,6 2,4 2,5 1,9 2,5 2,3 2,4 2,1 119,4 2,4 2,7 1,8 2,7 2,0 2,3 2,3 119,1 2,6 2,8 2,0 3,3 1,7 2,3 2,4 119,7 2,4 2,7 2,1 3,1 1,9 2,1 2,1 120,4 2,2 2,4 1,9 2,2 2,3 2,3 2,5 121,0 2,2 2,3 2,1 2,2 1,9 2,2 2, ,3 Πηγές: Eurostat, HWWΙ (στήλες 13 και 14 στον Πίνακα 2 της Ενότητας 5.1), υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Thomson Financial Datastream (στήλη 15 στον Πίνακα 2 της Ενότητας 5.1), υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Eurostat (στήλη 6 στον Πίνακα 2 της Ενότητας 5.1 και στήλη 7 στον Πίνακα 3 της Ενότητας 5.1) και υπολογισµοί της (στήλη 12 στον Πίνακα 2 της Ενότητας 5.1 και στήλη 8 στον Πίνακα 3 της Ενότητας 5.1). 1) Κατοικίες, βάσει µη εναρµονισµένων στοιχείων. 2) Δείκτης τιµών κατοικιών της ζώνης του ευρώ, βάσει µη εναρµονισµένων πηγών. 3) Αφορά τις τιµές σε ευρώ. 4) Αργό εµπλουτισµένο Brent (παράδοση µετά από ένα µήνα). 5) Το ) Τα τριµηνιαία στοιχεία για το δεύτερο (τέταρτο) τρίµηνο αφορούν εξαµηνιαίους µέσους όρους του πρώτου (δεύτερου) εξαµήνου του έτους, αντίστοιχα. Δεδοµένου ότι κάποια εθνικά στοιχεία είναι διαθέσιµα σε ετήσια συχνότητα µόνο, η εξαµηνιαία εκτίµηση βασίζεται εν µέρει σε ετήσια αποτελέσµατα, συνεπώς η ακρίβεια των εξαµηνιαίων στοιχείων είναι µικρότερη από ό,τι η ακρίβεια των ετήσιων στοιχείων. 7) Ωριαίο κόστος εργασίας για το σύνολο της οικονοµίας. Εξαιρούνται οι κλάδοι της γεωργίας, της δηµόσιας διοίκησης, της εκπαίδευσης, της υγείας και των "λοιπών υπηρεσιών". Λόγω διαφορών ως προς την κάλυψη, το άθροισµα των συνιστωσών ενδέχεται να µην συµφωνεί µε το σύνολο. Σ 48 Σεπτέµβριος 2007

151 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Τιµές, παραγωγή, ζήτηση και αγορές εργασίας 5. 1 Ε ν Τ Κ, λ ο ι π έ ς τ ι µ έ ς κ α ι κ ό σ τ ο ς (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 4. Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος, µισθολογική δαπάνη ανά µισθωτό και παραγωγικότητα της εργασίας (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. (2000=100) Γεωργία, θήρα, εκµετάλλευση δασών και αλιεία Ορυχεία, µεταποίηση και ενέργεια Κατά κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας Κατασκευές Εµπόριο, επισκευές, ξενοδοχεία και εστιατόρια, µεταφορές και επικοινωνίες Χρηµατοοικονο- µικά, ακίνητα, µισθώσεις και επιχειρηµατικές υπηρεσίες Δηµόσια διοίκηση, εκπαίδευση, υγεία και λοιπές υπηρεσίες Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος 1) 106,5 1,8 6,0 0,4 3,3 1,9 1,7 2,9 107,8 1,2-8,4-0,4 3,4 0,3 2,5 2,6 108,9 1,0 8,1-0,8 3,6 0,5 1,6 1,9 109,7 0,7 4,2-1,5 1,2 0,2 2,0 2,2 109,6 0,8 5,3-1,5 1,4 0,4 2,1 2,4 109,9 1,1 5,0-1,2 0,2 0,8 1,4 3,3 109,8 1,1 5,4-1,2 1,2 0,1 2,5 2,6 109,5 0,0 1,3-2,1 2,1-0,3 2,1 0,7 110,4 0,7-0,6-1,4 1,0-0,3 2,8 2,2 Μισθολογική δαπάνη ανά µισθωτό 107,6 2,1 2,3 2,1 2,6 1,9 2,5 2,1 109,8 2,1 2,2 2,6 2,6 1,5 1,9 2,3 111,8 1,8 3,3 1,5 2,2 1,6 2,2 1,9 114,2 2,2 3,0 2,6 3,1 2,0 1,6 2,1 113,3 2,2 2,2 2,5 3,1 2,0 1,6 2,3 114,2 2,5 2,4 2,5 2,8 2,3 1,1 3,2 114,5 2,3 4,0 2,8 2,8 1,7 1,8 2,5 114,9 1,8 3,5 2,5 3,6 2,0 2,0 0,5 116,2 2,5 3,8 2,6 3,8 1,6 2,7 2,5 Παραγωγικότητα της εργασίας 2) 101,0 0,3-3,4 1,8-0,7 0,0 0,9-0,8 101,9 0,9 11,6 3,1-0,7 1,2-0,6-0,3 102,7 0,8-4,4 2,3-1,4 1,1 0,6 0,0 104,2 1,5-1,2 4,2 1,8 1,7-0,4-0,1 103,4 1,4-3,0 4,1 1,7 1,6-0,5-0,1 104,0 1,4-2,4 3,8 2,6 1,5-0,2-0,1 104,3 1,3-1,4 4,0 1,6 1,6-0,7-0,1 104,9 1,8 2,2 4,7 1,4 2,3-0,1-0,2 105,3 1,8 4,4 4,0 2,8 1,9-0,2 0,3 5. Αποπληθωριστές του ΑΕΠ β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. (ε.δ., 2000=100) Εγχώρια ζήτηση Ιδιωτική κατανάλωση Δηµόσια κατανάλωση Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Εξαγωγές 3) Εισαγωγές 3) ,4 2,2 2,1 2,1 2,4 1,2-1,2-1,7 109,5 2,0 2,2 2,1 2,3 2,4 1,1 1,6 111,6 1,9 2,3 2,1 2,6 2,3 2,7 3,8 113,7 1,9 2,4 2,2 2,1 2,6 2,7 4,0 113,5 2,0 2,7 2,4 3,0 2,6 3,1 5,0 114,0 2,0 2,4 2,1 2,1 2,7 2,7 3,6 114,6 1,8 1,8 1,9 0,5 2,8 2,0 2,0 115,3 2,2 1,9 1,7 1,5 3,0 1,6 0,6 116,0 2,2 2,0 1,8 0,7 2,9 1,4 0,9 Πηγές: Υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Eurostat. 1) Μισθολογική δαπάνη (σε τρέχουσες τιµές) ανά µισθωτό προς προστιθέµενη αξία (όγκος) ανά απασχολούµενο. 2) Προστιθέµενη αξία (όγκος) ανά απασχολούµενο. 3) Οι αποπληθωριστές των εξαγωγών και των εισαγωγών αφορούν τα αγαθά και τις υπηρεσίες και συµπεριλαµβάνουν το διασυνοριακό εµπόριο εντός της ζώνης του ευρώ. Σεπτέµβριος 2007 Σ 49

152 5. 2 Π α ρ α γ ω γ ή κ α ι ζ ή τ η σ η 1. ΑΕΠ και συνιστώσες της δαπάνης ΑΕΠ β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Ιδιωτική κατανάλωση Εγχώρια ζήτηση Δηµόσια κατανάλωση Ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου Μεταβολές αποθεµάτων 2) Ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών 1) Τρέχουσες τιµές (δισεκ. ευρώ, εποχικά διορθωµένες) 7.488, , , , ,1 1,2 156, , , , , , , ,7 6,3 158, , , , , , , ,3 17,0 116, , , , , , , ,6 34,5 99, , , , , ,0 429,4 444,4 7,4 23,2 837,5 814, , , ,3 430,5 451,3 14,8 18,3 851,4 833, , , ,1 432,6 462,3 1,5 38,9 879,9 841, , , ,3 438,9 475,1 9,4 36,0 889,1 853, , , ,2 440,9 476,9 8,7 38,5 902,1 863,5 ποσοστό % του ΑΕΠ 100,0 98,8 56,9 20,3 21,2 0,4 1,2 - - Αλυσωτοί δείκτες όγκου (τιµές προηγούµενου έτους, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία 3) ) τριµηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές 1,0 0,9 0,4 0,2 2, ,6 1,3 0,6 0,9 0,5 0,5 0, ,1 1,9 0,9 0,3 0,5 0,4 1, ,1 1,6 0,7 0,8 0,0 0,8 2, ,8 0,9 0,3 0,2 0,5 0,1-0, ,1 0,6 ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές 0,8 1,5 1,2 1,8 1, ,1 3,1 2,0 1,9 1,6 1,3 2, ,9 6,7 1,5 1,7 1,5 1,3 2, ,3 5,1 2,8 2,6 1,8 1,9 5, ,0 7,8 2,9 2,6 1,8 1,6 5, ,1 7,5 2,8 3,0 1,7 1,8 5, ,9 7,6 3,3 2,5 2,1 2,2 5, ,2 7,2 3,2 2,8 1,4 2,0 7, ,7 5,9 2,5 2,1 1,5 1,9 4, ,2 5,1 συµβολή στην τριµηνιαία εκατοστιαία µεταβολή του ΑΕΠ σε εκατοστιαίες µονάδες 1,0 0,9 0,2 0,0 0,6 0,0 0, ,6 0,8 0,3 0,1 0,2 0,3-0, ,9 0,3 0,3 0,1 0,4-0,5 0, ,7 0,8 0,0 0,2 0,4 0,2-0, ,3 0,2 0,3 0,0 0,0-0,1 0,2 - - συµβολή στην ετήσια εκατοστιαία µεταβολή του ΑΕΠ σε εκατοστιαίες µονάδες 0,8 1,4 0,7 0,4 0,3 0,1-0, ,0 1,8 0,9 0,3 0,5 0,2 0, ,5 1,7 0,8 0,3 0,5 0,0-0, ,8 2,6 1,0 0,4 1,0 0,1 0, ,9 2,6 1,0 0,3 1,2 0,0 0, ,8 2,9 1,0 0,4 1,0 0,5-0, ,3 2,5 1,2 0,4 1,2-0,4 0, ,2 2,8 0,8 0,4 1,5 0,0 0, ,5 2,0 0,8 0,4 0,9-0,1 0,5 - - Εξαγωγές 1) Εισαγωγές 1) Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Οι εξαγωγές και οι εισαγωγές καλύπτουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες και συµπεριλαµβάνουν το διασυνοριακό εµπόριο εντός της ζώνης του ευρώ. Τα στοιχεία δεν συµφωνούν πλήρως µε τους Πίνακες και ) Συµπεριλαµβάνεται η κτήση µείον η διάθεση τιµαλφών. 3) Τα ετήσια στοιχεία δεν είναι διορθωµένα ως προς τις διαφοροποιήσεις του αριθµού των εργάσιµων ηµερών. Σ 50 Σεπτέµβριος 2007

153 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Τιµές, παραγωγή, ζήτηση και αγορές εργασίας 5. 2 Π α ρ α γ ω γ ή κ α ι ζ ή τ η σ η 2. Προστιθέµενη αξία κατά κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Γεωργία, θήρα, εκ- µετάλλευση δασών και αλιεία Ορυχεία, µεταποίηση και ενέργεια Ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (βασικές τιµές) Κατασκευές Εµπόριο, επισκευές, ξενοδοχεία και εστιατόρια, µεταφορές και επικοινωνίες Χρηµατοοικονοµικά, ακίνητα, µισθώσεις και επιχειρηµατικές δραστηριότητες Δηµόσια διοίκηση, εκπαίδευση, υγεία και λοιπές υπηρεσίες Φόροι µείον επιδοτήσεις προϊόντων Τρέχουσες τιµές (δισεκ. ευρώ, εποχικά διορθωµένες) 6.728,1 150, ,7 390, , , ,3 760, ,5 153, ,4 412, , , ,1 794, ,5 142, ,3 438, , , ,1 838, ,7 138, ,9 481, , , ,7 901, ,0 34,1 377,7 119,1 389,7 524,1 430,2 224, ,2 34,9 383,3 122,1 395,3 530,1 431,7 223, ,8 35,1 388,3 124,8 399,6 536,2 433,8 232, ,8 35,3 396,1 128,3 401,9 541,9 438,3 237, ,1 35,8 400,7 128,1 405,1 549,1 442,3 238,2 ποσοστό % της προστιθέµενης αξίας 100,0 1,8 20,2 6,4 20,8 27,9 22,8 - Αλυσωτοί δείκτες όγκου (τιµές προηγούµενου έτους, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία 1) ) τριµηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές 1,0 0,1 0,9 2,9 1,2 1,2 0,3 0,5 0,6-0,3 0,9 1,0 0,7 0,6 0,2 0,5 0,7 0,8 1,0 1,3 0,8 0,8 0,3 2,0 0,8 1,7 1,2 1,9 0,5 0,8 0,4-0,3 0,5-0,5 0,6-1,6 0,6 0,9 0,4-0,6 ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές 0,7-6,1 0,2 0,1 0,7 1,6 0,9 1,6 2,1 10,4 2,4 0,8 2,5 1,6 1,5 1,6 1,5-5,9 0,7 1,3 1,6 2,6 1,4 1,6 2,7-1,6 3,7 4,4 2,8 3,0 1,2 3,4 2,8-1,4 3,7 4,6 2,9 3,3 1,3 3,6 2,9-2,4 4,1 4,8 3,0 3,1 1,2 2,5 3,3 0,4 4,6 5,3 3,7 3,4 1,3 3,8 3,2 2,3 4,0 7,3 3,2 3,5 1,3 2,7 2,6 1,7 3,6 2,6 2,6 3,1 1,3 1,6 συµβολή στην τριµηνιαία εκατοστιαία µεταβολή της προστιθέµενης αξίας σε εκατοστιαίες µονάδες 1,0 0,0 0,2 0,2 0,2 0,3 0,1-0,6 0,0 0,2 0,1 0,2 0,2 0,0-0,7 0,0 0,2 0,1 0,2 0,2 0,1-0,8 0,0 0,2 0,1 0,1 0,2 0,1-0,5 0,0 0,1-0,1 0,1 0,2 0,1 - συµβολή στην ετήσια εκατοστιαία µεταβολή της προστιθέµενης αξίας σε εκατοστιαίες µονάδες 0,7-0,1 0,1 0,0 0,1 0,4 0,2-2,1 0,2 0,5 0,0 0,5 0,4 0,3-1,5-0,1 0,1 0,1 0,3 0,7 0,3-2,7 0,0 0,8 0,3 0,6 0,8 0,3-2,8 0,0 0,8 0,3 0,6 0,9 0,3-2,9 0,0 0,8 0,3 0,6 0,9 0,3-3,3 0,0 0,9 0,3 0,8 1,0 0,3-3,2 0,0 0,8 0,5 0,7 1,0 0,3-2,6 0,0 0,7 0,2 0,5 0,9 0,3 - Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της. 1) Τα ετήσια στοιχεία δεν είναι διορθωµένα ως προς τις διαφοροποιήσεις του αριθµού των εργάσιµων ηµερών. Σεπτέµβριος 2007 Σ 51

154 5. 2 Π α ρ α γ ω γ ή κ α ι ζ ή τ η σ η (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 3. Βιοµηχανική παραγωγή % του συνόλου 1) 2004 γ τρ. δ τρ. β τρ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. 100,0 (ε.δ., 2000=100) 82,9 82,9 Μεταποίηση 75,0 Βιοµηχανία πλην κατασκευών 74,0 Βιοµηχανία πλην κατασκευών και ενέργειας Ενδιάµεσα αγαθά 30,0 Κεφαλαιακά αγαθά Καταναλωτικά αγαθά Κατασκευές ,1 102,5 2,2 2,2 2,1 2,4 3,4 0,6 0,1 0,7 2,2-0,5 1,2 103,9 1,3 1,3 1,1 0,9 2,8 0,4-1,0 0,7 1,3-0,2 3,8 108,1 4,0 4,4 4,4 5,0 5,8 2,5 4,2 2,2 0,8 4,1 4,1 108,7 4,2 4,5 4,4 5,8 5,6 1,7 5,0 1,2 1,5 3,9 4,2 109,4 4,0 5,0 4,9 5,4 6,7 3,3 5,5 2,9-3,3 6,9 4,6 110,3 3,8 5,8 5,9 6,4 7,1 3,9 4,3 3,9-7,4 10,8 2,9 110,7 2,6 3,1 3,1 2,9 4,4 2,2 1,2 2,3-0,5 2,5 3,5 109,7 3,2 5,5 5,7 5,4 7,0 4,1 3,5 4,2-8,4 9,7 5,0 110,3 4,1 6,0 6,1 7,1 7,5 3,2 4,8 2,9-7,1 11,8 5,2 111,0 4,2 5,8 6,0 6,5 6,8 4,5 4,5 4,5-6,7 11,0 3,0 110,0 2,9 3,9 4,0 3,7 5,2 2,8 1,6 3,0-2,9 3,3 2,3 111,1 2,6 2,9 2,8 2,5 3,9 2,0 0,3 2,3 2,0 1,7 3,4 110,9 2,2 2,6 2,5 2,6 4,1 1,7 1,7 1,7-0,6 2,5 µηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές (ε.δ.) -0,4 - -0,7-0,1-0,2-0,9 0,3-0,3-1,8-0,1-4,2 0,2 0,9-0,6 0,5 0,5 0,7 0,8 0,1 0,7 0,0 0,7 0,8 0,9-0,6 0,4 0,7 0,5 0,2 0,9 0,2 1,0 0,9 0,6-1,8 - -0,9-1,1-1,6-1,6-1,1-1,0-2,0-0,9 0,6-1,2 0,9-1,0 0,8 1,0 0,9 1,1 0,7 1,8 0,6 2,8 0,1 0,8 - -0,1-0,1 0,0 0,2-0,1-0,3-0,2-0,3 0,5 0,6 22,4 21,5 Διαρκή 3,6 Μη διαρκή 17,9 Ενέργεια 8,9 17,1 4. Νέες παραγγελίες και κύκλος εργασιών βιοµηχανικών κλάδων, λιανικές πωλήσεις και επιβατικά αυτοκίνητα για πρώτη φορά σε κυκλοφορία Νέες παραγγελίες Μεταποίηση 2) (τρέχουσες τιµές) Κύκλος εργασιών Μεταποίηση (τρέχουσες τιµές) Τρέχουσες τιµές Λιανικές πωλήσεις Σταθερές τιµές Επιβατικά αυτοκίνητα για πρώτη φορά σε κυκλοφορία % του συνόλου 1) 2004 γ τρ. δ τρ. β τρ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. (ε.δ., 2000=100) 100,0 100,0 (ε.δ., 2000=100) 100,0 100,0 100,0 (ε.δ., 2000=100) 100,0 100,0 Είδη διατροφής, ποτά, καπνός ,0 7,3 106,3 5,1 2,3 105,3 1,6 1,2 1,7 1,9 3, ,0 109,2 3,9 110,8 3,6 2,2 106,7 1,3 0,6 1,7 2,3 1, ,6 119,2 9,2 118,9 7,3 3,4 108,9 2,1 0,7 2,7 2,9 4, ,6 120,4 9,1 119,9 6,5 3,8 109,3 2,4 1,3 2,8 3,5 5, ,8 122,9 7,4 121,9 7,6 3,4 109,6 2,3-0,2 3,5 3,1 7, ,1 125,7 8,1 124,5 7,6 2,6 109,6 1,6 0,3 2,4 4,2 4, ,7 130,6 10,6 126,0 6,4 2,0 109,7 0,8-0,3 1,7 3,0 2, ,9 125,1 6,4 124,0 7,3 2,0 109,5 1,2-0,7 2,6 4,7 3, ,7 127,8 7,6 126,0 5,8 3,8 110,2 2,7 2,0 3,1 5,8 5, ,8 127,4 10,4 124,0 9,4 2,8 110,1 1,6 0,5 2,5 6,8 2, ,8 129,4 7,6 126,4 5,1 1,0 109,2-0,1-0,5 0,0-1,8 0, ,8 135,0 13,7 127,7 5,1 2,3 109,8 1,0-0,8 2,5 4,0 3, , ,7 109,9 0,5-1,7 2,0.... µηνιαίες εκατοστιαίες µεταβολές (ε.δ.) - 0,7-0,4 0,4-0,4 0,2 0,7 1,0 0,4 - -0,4-2,2-1,6 0,8-0,6 0,7 0,4 0,1 0,9-3,6 - -0,3 - -1,6-0,1 - -0,1-0,1 0,1 1,5-1,0 - -5,6-1,5-1,9-0,6 - -0,8-0,8-0,7-3,5-0,4-5,4-4,3-1,0 0,7-0,6-0,1 1,0 2,8 1,4-0, ,2-0,1 0,2-0, ,7 Λοιπά, πλην ειδών διατροφής 56,3 Υφαντουργία, ένδυση, υπόδηση 10,6 Οικιακός εξοπλισµός 14,8 (ε.δ.) χιλιάδες 3) Πηγές: Eurostat, εκτός από τις στήλες 12 και 13 του Πίνακα 4 της Ενότητας 5.2 (υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων). 1) Το ) Συµπεριλαµβάνονται µεταποιητικοί κλάδοι που λειτουργούν κυρίως βάσει παραγγελιών, οι οποίοι αντιπροσώπευαν το 62,6% της συνολικής µεταποίησης το ) Τα ετήσια και τα τριµηνιαία στοιχεία αποτελούν το µέσο όρο των µηνιαίων στοιχείων για την περίοδο αναφοράς. Σ 52 Σεπτέµβριος 2007

155 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Τιµές, παραγωγή, ζήτηση και αγορές εργασίας 5. 2 Π α ρ α γ ω γ ή κ α ι ζ ή τ η σ η (διαφορές ποσοστών θετικών και αρνητικών απαντήσεων, 1) εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) 5. Έρευνες για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές Δείκτης οικονοµικού κλίµατος 2) (µακροπρόθεσµος µέσος όρος =100) Δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στη βιοµηχανία 5) Παραγγελίες Μεταποίηση Δείκτης εµπιστοσύνης καταναλωτών 3) Αποθέµατα έτοιµων προϊόντων Προσδοκίες παραγωγής Χρησιµοποίηση εργοστασιακού δυναµικού 4) (ποσοστά %) 5) Χρηµατοοικονοµική κατάσταση το επόµενο 12µηνο Οικονοµική κατάσταση το επόµενο 12µηνο Ανεργία το επόµενο 12µηνο Αποτα- µιεύσεις το επόµενο 12µηνο β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στις κατασκευές Δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στο λιανικό εµπόριο Δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στις υπηρεσίες 5) Παραγγελίες Προσδοκίες απασχόλησης 5) Παρούσα κατάσταση Όγκος αποθεµάτων Αναµενόµενη κατάσταση 5) Επιχειρηµατικό κλίµα Ζήτηση τελευταίων µηνών Ζήτηση τους ερχόµενους µήνες β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΓΔ Οικονοµικών και Χρηµατοπιστωτικών Υποθέσεων). 1) Διαφορές µεταξύ του ποσοστού των ερωτηθέντων που απάντησαν θετικά και του ποσοστού των ερωτηθέντων που απάντησαν αρνητικά. 2) Ο δείκτης του οικονοµικού κλίµατος αποτελείται από το δείκτη επιχειρηµατικών προσδοκιών στη βιοµηχανία, τις υπηρεσίες, τις κατασκευές και το λιανικό εµπόριο και από το δείκτη εµπιστοσύνης των καταναλωτών. Ο δείκτης επιχειρηµατικών προσδοκιών στη βιοµηχανία έχει συντελεστή στάθµισης 40%, στις υπηρεσίες 30%, στις κατασκευές 5% και στο λιανικό εµπόριο 5%, και ο δείκτης εµπιστοσύνης των καταναλωτών 20%. Τιµές δείκτη οικονοµικού κλίµατος άνω (κάτω) του 100 υποδηλώνουν οικονοµικό κλίµα άνω (κάτω) του µέσου όρου, όπως υπολογίζεται για την περίοδο από το 1990 έως το. 3) Λόγω των µεταβολών του γαλλικού ερωτηµατολογίου, τα αποτελέσµατα για τη ζώνη του ευρώ από τον Ιανουάριο του 2004 δεν είναι πλήρως συγκρίσιµα µε εκείνα προηγούµενων ερευνών. 4) Τα στοιχεία συλλέγονται κάθε Ιανουάριο, Απρίλιο, Ιούλιο και Οκτώβριο. Τα τριµηνιαία στοιχεία είναι µέσοι όροι δύο διαδοχικών ερευνών. Τα ετήσια στοιχεία συνάγονται από τους τρι- µηνιαίους µέσους όρους. 5) Οι δείκτες επιχειρηµατικών προσδοκιών στους διάφορους τοµείς και ο δείκτης εµπιστοσύνης των καταναλωτών υπολογίζονται ως απλοί µέσοι όροι των συνιστωσών. Οι εκτιµήσεις για τα αποθέµατα (στήλες 4 και 17) και την ανεργία (στήλη 10) χρησιµοποιούνται µε αντίθετο πρόσηµο για τον υπολογισµό των δεικτών επιχειρηµατικών προσδοκιών και εµπιστοσύνης των καταναλωτών. Σεπτέµβριος 2007 Σ 53

156 5. 3 Α γ ο ρ έ ς ε ρ γ α σ ί α ς 1 ) (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) 1. Απασχόληση % του συνόλου 2) 100,0 100, α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. οικονοµίας Κατά εργασιακό καθεστώς Κατά κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας Εκατοµµύρια (ε.δ.) 2. Ανεργία (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) Μισθωτοί 84,7 15,3 Γεωργία, θήρα, εκµετάλλευση δασών και αλιεία 4,3 Ορυχεία, µεταποίηση και ενέργεια ,139 0,4 0,5 0,1-2,7-1,5 0,8 0,7 0,7 1,7 137,340 0,9 0,8 1,5-1,1-1,3 1,4 1,0 2,1 1,7 138,439 0,8 1,0 0,0-1,4-1,3 2,7 0,6 2,1 1,4 140,386 1,4 1,5 1,0-0,4-0,2 2,8 1,2 3,5 1,4 139,620 1,1 1,2 0,7 0,3-0,6 2,1 0,8 2,9 1,3 140,286 1,5 1,6 1,4 1,2-0,1 2,0 1,5 3,6 1,4 140,617 1,5 1,6 0,9-1,0 0,1 3,0 1,3 3,9 1,3 141,021 1,5 1,5 1,0-1,9-0,3 4,0 1,3 3,6 1,4 141,554 1,4 1,6 0,1-1,6 0,0 4,8 1,0 3,7 0,9 εκατοστιαίες µεταβολές τριµήνου (ε.δ.) 0,717 0,5 0,4 1,0 0,1-0,1 0,6 0,6 0,9 0,7 0,666 0,5 0,4 0,6 0,7 0,2 0,7 0,5 0,9 0,3 0,331 0,2 0,4-0,4-2,0 0,0 0,9 0,0 1,0 0,3 0,404 0,3 0,3 0,1-0,5-0,1 1,7 0,3 0,8 0,0 0,533 0,4 0,4 0,1-0,2-0,1 1,1 0,4 0,9 0,3 17,5 Κατασκευές 7,6 Εµπόριο, επισκευές, ξενοδοχεία και εστιατόρια, µεταφορές και επικοινωνίες Κατά ηλικία 3) Κατά φύλο 4) 24,8 Αυτοαπασχολούµενοι Χρηµατοοικονοµικά, ακίνητα, µισθώσεις και επιχειρηµατικές υπηρεσίες 15,3 Δηµόσια διοίκηση, εκπαίδευση, υγεία και λοιπές υπηρεσίες 30,5 % του συνόλου 2) β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Εκατοµµύρια 100,0 % εργατικού δυναµικού Εκατοµµύρια Ενήλικες Νέοι Άνδρες Γυναίκες 75,4 % εργατικού δυναµικού Εκατοµµύρια 24,6 % εργατικού δυναµικού Εκατοµµύρια ,539 8,7 9,344 7,4 3,195 17,6 5,983 7,3 6,556 10,4 12,882 8,8 9,661 7,5 3,221 17,9 6,193 7,5 6,690 10,5 12,660 8,6 9,569 7,4 3,090 17,4 6,140 7,4 6,520 10,1 11,732 7,9 8,841 6,7 2,891 16,5 5,627 6,7 6,105 9,3 11,791 7,9 8,921 6,8 2,870 16,4 5,698 6,8 6,094 9,3 11,567 7,8 8,703 6,6 2,863 16,4 5,536 6,6 6,031 9,2 11,322 7,6 8,486 6,4 2,836 16,2 5,368 6,4 5,954 9,0 10,816 7,2 8,082 6,1 2,734 15,8 5,108 6,1 5,709 8,7 10,460 7,0 7,833 5,9 2,628 15,2 4,915 5,9 5,545 8,4 10,813 7,2 8,071 6,1 2,742 15,8 5,104 6,1 5,709 8,7 10,649 7,1 7,959 6,0 2,690 15,5 5,006 6,0 5,642 8,6 10,544 7,0 7,894 6,0 2,650 15,4 4,958 5,9 5,586 8,5 10,448 7,0 7,826 5,9 2,621 15,2 4,905 5,8 5,542 8,4 10,389 6,9 7,778 5,9 2,611 15,2 4,881 5,8 5,508 8,4 10,362 6,9 7,751 5,8 2,611 15,2 4,873 5,8 5,490 8,3 48,0 % εργατικού δυναµικού Εκατοµµύρια 52,0 % εργατικού δυναµικού Πηγή: Eurostat. 1) Τα στοιχεία για την απασχόληση αναφέρονται σε αριθµό ατόµων και βασίζονται στο ΕΣΛ 95. Τα στοιχεία για την ανεργία αναφέρονται σε αριθµό ατόµων και ακολουθούν τις συστάσεις της ΔΟΕ. 2) Το. 3) Ενήλικες: άτοµα 25 ετών και άνω, νέοι: άτοµα κάτω των 25 ετών. Ως ποσοστά του εργατικού δυναµικού για την αντίστοιχη ηλικιακή οµάδα. 4) Ως ποσοστά του εργατικού δυναµικού για το αντίστοιχο φύλο. Σ 54 Σεπτέµβριος 2007

157 Η Μ Ο Σ Ι Α Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Έ σ ο δ α, δ α π ά ν ε ς κ α ι έ λ λ ε ι µ µ α / π λ ε ό ν α σ µ α 1 ) (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη του ευρώ έσοδα Άµεσοι φόροι 3 Νοικοκυριών 4 Εταιριών 5 Τρέχοντα έσοδα Έµµεσοι φόροι 6 Υπέρ οργάνων της ΕΕ 7 Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης 8 Έσοδα κεφαλαίου 46,5 46,3 12,2 9,1 2,8 13,9 0,6 16,1 8,3 4,9 2,3 0,3 0,3 42,5 47,0 46,7 12,5 9,3 2,9 14,1 0,6 16,1 8,3 4,9 2,3 0,3 0,3 43,0 46,6 46,4 12,7 9,4 3,0 13,9 0,6 15,9 8,2 4,8 2,2 0,3 0,3 42,7 45,8 45,6 12,3 9,2 2,8 13,6 0,6 15,7 8,2 4,7 2,2 0,2 0,3 41,8 45,3 45,0 11,8 9,1 2,5 13,5 0,4 15,7 8,2 4,6 2,1 0,3 0,3 41,3 45,2 44,5 11,5 8,9 2,3 13,5 0,4 15,8 8,3 4,7 2,1 0,6 0,5 41,3 44,7 44,2 11,4 8,6 2,5 13,6 0,3 15,6 8,2 4,6 2,1 0,5 0,4 40,9 45,1 44,7 11,6 8,6 2,7 13,7 0,3 15,5 8,1 4,5 2,2 0,4 0,3 41,2 45,7 45,4 12,2 8,8 3,1 13,9 0,3 15,5 8,1 4,5 2,1 0,3 0,3 41,9 9 Εργοδοτών Εργαζο- µένων 10 Πωλήσεις Κεφαλαιακοί φόροι 13 Δηµοσιονοµική επιβάρυνση 2) Ζώνη του ευρώ δαπάνες Μισθολογική δαπάνη Ενδιάµεση κατανάλωση Τρέχουσες δαπάνες Τόκοι Τρέχουσες µεταβιβάσεις Κοινωνικές παροχές Εκ µέρους οργάνων της ΕΕ 9 10 Κεφαλαιακές δαπάνες Εκ µέρους οργάνων της ΕΕ Επιδοτήσεις Επενδύσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Πρωτογενής δαπάνη 3) ,8 45,1 10,6 4,7 4,6 25,2 22,2 2,1 0,5 3,8 2,4 1,4 0,1 44,2 48,4 44,5 10,6 4,8 4,0 25,1 22,1 2,1 0,5 3,9 2,5 1,4 0,1 44,3 47,6 43,9 10,4 4,8 3,9 24,8 21,7 2,0 0,5 3,8 2,5 1,3 0,0 43,7 47,7 43,8 10,3 4,8 3,8 24,8 21,8 1,9 0,5 3,9 2,5 1,4 0,0 43,9 47,8 44,0 10,4 4,9 3,5 25,2 22,3 1,9 0,5 3,8 2,4 1,4 0,0 44,3 48,2 44,3 10,5 5,0 3,3 25,5 22,7 1,9 0,5 4,0 2,5 1,4 0,1 44,9 47,6 43,7 10,4 5,0 3,1 25,2 22,5 1,8 0,5 3,8 2,5 1,4 0,0 44,4 47,7 43,7 10,4 5,1 3,0 25,2 22,5 1,7 0,5 3,9 2,5 1,4 0,0 44,7 47,3 43,2 10,3 5,0 2,9 25,0 22,3 1,7 0,5 4,1 2,5 1,6 0,0 44,4 3. Ζώνη του ευρώ έλλειµµα/πλεόνασµα, πρωτογενές έλλειµµα/πλεόνασµα και δηµόσια κατανάλωση Έλλειµµα (-)/πλεόνασµα (+) Πρωτογενές Δηµόσια κατανάλωση 4) Κεντρική Τοπική Οργανισµοί έλλειµ- κυβέρνηση αυτοδιοίκησνωνικής κοι- µα(-)/ πλεόνασµα Μισθολογική Ενδιάµεση κατανάλωση ασφάλισης (+) δαπάνη 2 Κυβερνήσεις κρατιδίων οµοσπονδιακών κρατών ,3-2,2-0,2 0,1 0,1 2,3 19,7 10,6 4,7 4,8 1,9 2,3 8,2 11,6-1,4-1,7-0,1 0,1 0,4 2,7 19,9 10,6 4,8 4,8 1,9 2,3 8,3 11,6-1,0-1,4-0,1 0,1 0,5 2,9 19,8 10,4 4,8 4,9 1,9 2,2 8,2 11,6-1,9-1,7-0,4-0,1 0,3 1,9 19,9 10,3 4,8 5,0 1,9 2,2 8,1 11,7-2,6-2,1-0,5-0,2 0,2 0,9 20,3 10,4 4,9 5,1 1,9 2,1 8,2 12,0-3,1-2,4-0,5-0,2 0,0 0,2 20,5 10,5 5,0 5,2 1,9 2,1 8,3 12,2-2,8-2,4-0,4-0,3 0,1 0,3 20,4 10,4 5,0 5,2 1,9 2,1 8,3 12,2-2,6-2,2-0,3-0,2 0,2 0,4 20,5 10,4 5,1 5,2 1,9 2,2 8,2 12,3-1,6-1,6-0,1-0,2 0,3 1,3 20,4 10,3 5,0 5,2 1,9 2,1 8,0 12,4 8 9 Μεταβιβάσεις σε είδος µέσω παραγωγών της αγοράς 10 Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου 11 Πωλήσεις (µείον) 12 Συλλογική κατανάλωση 13 Ατοµική κατανάλωση Χώρες της ζώνης του ευρώ έλλειµµα (-)/πλεόνασµα (+) 5) ΒΕΛ ΓΕΡ ΙΡΛ ΕΛΛ ΙΣΠ ΓΑΛ ΙΤΑ ΛΟΥ ΟΛΛ ΑΥΣ ΠΟΡ ΣΛΝ ΦΙΝ ,1-4,0 0,4-6,2 0,0-4,1-3,5 0,4-3,1-1,6-2,9-2,8 2,5 0,0-3,7 1,4-7,9-0,2-3,6-3,5-1,2-1,8-1,2-3,3-2,3 2,3-2,3-3,2 1,0-5,5 1,1-3,0-4,2-0,3-0,3-1,6-6,1-1,5 2,7 0,2-1,7 2,9-2,6 1,8-2,5-4,4 0,1 0,6-1,1-3,9-1,4 3,9 Πηγές: για τα συγκεντρωτικά στοιχεία της ζώνης του ευρώ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή για στοιχεία που αφορούν το έλλειµµα/πλεόνασµα των επιµέρους χωρών. 1) Τα στοιχεία αφορούν τη ζώνη του ευρώ-13. Έσοδα, δαπάνες και έλλειµµα/πλεόνασµα βάσει του ΕΣΛ 95. Στα στοιχεία δεν περιλαµβάνονται τα έσοδα από τις πωλήσεις αδειών UMTS το 2000 (εάν συνυπολογιστούν αυτά τα έσοδα, το έλλειµµα/πλεόνασµα της ζώνης του ευρώ ανέρχεται σε 0,0% του ΑΕΠ). Συµπεριλαµβάνονται σε ενοποιηµένη βάση οι συναλλαγές που αφορούν τον προϋπολογισµό της ΕΕ. Οι συναλλαγές µεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών-µελών δεν είναι σε ενοποιηµένη βάση. 2) Η δηµοσιονοµική επιβάρυνση περιλαµβάνει τους φόρους και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. 3) Περιλαµβάνει τις συνολικές δαπάνες µείον τις δαπάνες για τόκους. 4) Αντιστοιχεί στην τελική καταναλωτική δαπάνη (Ρ.3) της γενικής κυβέρνησης βάσει του ΕΣΛ 95. 5) Συµπεριλαµβάνονται τα έσοδα από τις πωλήσεις αδειών UMTS, καθώς και πράξεις διακανονισµού συµβάσεων ανταλλαγής επιτοκίων και προθεσµιακών επιτοκίων. Σεπτέµβριος 2007 Σ 55

158 6. 2 Χ ρ έ ο ς 1 ) (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη του ευρώ κατά χρηµατοδοτικό µέσο και τοµέα πιστωτών Νόµισµα και καταθέσεις Χρηµατοδοτικό µέσο Δάνεια Βραχυπρόθεσµοι τίτλοι Μακροπρόθεσµοι τίτλοι Εγχώριοι 2) Πιστωτές ,9 2,8 16,0 6,4 48,8 55,5 28,4 13,6 13,5 18,4 72,6 2,7 15,0 5,3 49,6 52,2 26,5 14,5 11,2 20,4 71,8 2,9 14,2 4,2 50,5 48,5 25,3 11,9 11,2 23,3 69,3 2,7 13,0 3,7 49,8 44,0 22,0 11,0 11,0 25,3 68,2 2,8 12,3 4,0 49,2 41,9 20,5 10,3 11,0 26,3 68,0 2,7 11,7 4,5 49,1 40,0 19,3 9,7 11,0 28,0 69,2 2,1 12,3 5,0 49,8 39,3 19,3 10,2 9,8 29,9 69,6 2,2 11,9 5,0 50,6 37,5 18,4 9,9 9,2 32,2 70,5 2,4 11,7 4,7 51,6 35,5 17,3 10,4 7,8 34,9 68,8 2,5 11,3 4,1 50,9 32,7 17,6 7,6 7,5 36,1 ΝΧΙ Λοιπές χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Λοιποί τοµείς Λοιποί 3) 2. Ζώνη του ευρώ κατά εκδότη, διάρκεια και νόµισµα Κεντρική κυβέρνηση Κυβερνήσεις κρατιδίων οµοσπονδιακών κρατών Εκδότης 4) Αρχική διάρκεια Εναποµένουσα διάρκεια Νόµισµα Τοπική αυτοδιοίκηση Οργανισµοί κοινωνικής ασφάλισης Έως 1 έτος Άνω του έτους Κυµαινό- µενου επιτοκίου ,9 61,9 6,0 5,4 0,6 9,4 64,5 8,4 18,1 25,3 30,6 71,9 2,0 72,6 60,9 6,1 5,3 0,4 8,1 64,5 7,5 15,4 26,4 30,8 70,8 1,8 71,8 60,3 6,0 5,1 0,4 7,3 64,5 6,6 13,6 27,9 30,4 69,7 2,1 69,3 58,1 5,9 4,9 0,4 6,5 62,8 5,8 13,4 27,9 28,0 67,3 1,9 68,2 57,0 6,1 4,8 0,4 7,0 61,3 5,0 13,7 26,8 27,8 66,5 1,7 68,0 56,6 6,3 4,8 0,4 7,6 60,4 5,0 15,3 25,2 27,5 66,6 1,5 69,2 56,9 6,6 5,1 0,6 7,8 61,4 4,9 14,3 26,1 28,8 68,0 1,1 69,6 57,4 6,7 5,1 0,4 7,8 61,8 4,6 14,3 26,5 28,8 68,5 1,1 70,5 57,9 6,8 5,3 0,5 7,9 62,5 4,9 14,4 26,1 30,0 69,2 1,2 68,8 56,2 6,6 5,4 0,6 7,5 61,3 4,6 13,7 25,1 30,0 67,9 0,9 Έως 1 έτος Άνω του ενός και έως 5 έτη Άνω των 5 ετών Ευρώ ή συµ- µετέχον νόµισµα 5) Λοιπά νοµίσµατα 3. Χώρες της ζώνης του ευρώ ΒΕΛ ΓΕΡ ΙΡΛ ΕΛΛ ΙΣΠ ΓΑΛ ΙΤΑ ,6 63,9 31,2 107,8 48,8 62,4 104,3 6,3 52,0 64,6 56,8 28,6 44,3 94,3 65,7 29,7 108,5 46,2 64,3 103,8 6,6 52,6 63,9 58,2 28,9 44,1 93,2 67,9 27,4 107,5 43,2 66,2 106,2 6,1 52,7 63,5 63,6 28,4 41,4 89,1 67,9 24,9 104,6 39,9 63,9 106,8 6,8 48,7 62,2 64,7 27,8 39,1 ΛΟΥ ΟΛΛ ΑΥΣ ΠΟΡ ΣΛΝ ΦΙΝ Πηγές: για τα συγκεντρωτικά στοιχεία της ζώνης του ευρώ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα στοιχεία που αφορούν το χρέος των επιµέρους χωρών. 1) Τα στοιχεία αφορούν τη ζώνη του ευρώ 13. Ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης σε ονοµαστικές αξίες, ενοποιηµένο µεταξύ των υποτοµέων του Δηµοσίου. Δεν έχει γίνει ενοποίηση προκειµένου για τίτλους που κατέχει το Δηµόσιο χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Τα στοιχεία αποτελούν εν µέρει εκτιµήσεις. 2) Πιστωτές που κατοικούν στη χώρα που έχει εκδώσει τα χρεόγραφα. 3) Συµπεριλαµβάνονται κάτοικοι χωρών της ζώνης του ευρώ πλην της χώρας που έχει εκδώσει τα χρεόγραφα. 4) Εξαιρούνται τα χρεόγραφα που κατέχει η γενική κυβέρνηση της χώρας που τα εξέδωσε. 5) Πριν από το 1999 περιλαµβάνονται χρεόγραφα σε ECU, σε εγχώριο νόµισµα και στα νοµίσµατα των άλλων κρατών-µελών που έχουν υιοθετήσει το ευρώ. Σ 56 Σεπτέµβριος 2007

159 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ ηµόσια οικονοµικά 6. 3 Μ ε τ α β ο λ ή χ ρ έ ο υ ς 1 ) (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη του ευρώ κατά αιτία, χρηµατοδοτικό µέσο και τοµέα πιστωτών Δανειακές ανάγκες 2) Αιτία µεταβολής Χρηµατοδοτικό µέσο Πιστωτές Διαφορές αποτίµησης 3) Λοιπές µεταβολές όγκου 4) Διαφορές συγκεντρωτικού υπολογισµού 5) Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια Βραχυπρόθεσµοι τίτλοι Μακροπρόθεσµοι τίτλοι Εγχώριοι 6) ,8 2,2-0,3 0,0-0,1 0,1-0,3-0,8 2,8-0,9-0,7 1,5 2,7 2,0 1,6 0,4 0,0 0,0 0,2-0,2-0,9 2,8-1,8-0,2-2,0 3,8 1,0 1,1 0,0 0,0-0,1 0,0-0,5-0,3 1,9-2,1-2,0-0,4 3,1 1,9 1,9-0,1 0,1 0,0 0,2-0,2 0,4 1,4-0,2-0,6-0,2 2,1 2,1 2,7-0,5 0,0 0,0 0,0-0,2 0,7 1,6-0,4-0,5-0,3 2,6 3,1 3,3-0,2 0,0 0,0-0,6 0,9 0,6 2,1 0,4 0,6 0,7 2,7 3,1 3,2-0,1 0,0 0,0 0,2 0,1 0,1 2,7-0,3-0,3 0,1 3,4 3,1 3,1 0,1-0,1 0,0 0,3 0,3-0,1 2,6-0,7-0,4 0,8 3,8 1,5 1,4 0,1 0,0 0,0 0,2 0,1-0,4 1,6-1,2 1,0-2,3 2,7 NXI Λοιποί 7) 2. Ζώνη του ευρώ προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους Λοιπές χρη- µατοπιστωτικές επιχειρήσεις Μεταβολή χρέους Έλλειµµα (-) / πλεόνασµα (+) 8) Προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους 9) Συναλλαγές επί των κυριότερων χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων της γενικής κυβέρνησης Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια Τίτλοι 11) Μετοχές και λοιπές συµµετοχές Ιδιωτικοποιήσεις Συµµετοχή στο κεφάλαιο επιχειρήσεων Διαφορές αποτίµησης Συναλλαγ- µατικές διαφορές Λοιπές µεταβολές όγκου ,8-2,3-0,5-0,2 0,2 0,0 0,1-0,4-0,7 0,2-0,3 0,0 0,0 0,0 2,0-1,4 0,6 0,0 0,5 0,1 0,0-0,5-0,7 0,1 0,4 0,2 0,0 0,2 1,0 0,0 1,0 1,0 0,7 0,2 0,2 0,0-0,4 0,2 0,0 0,1 0,0 0,0 1,9-1,8 0,0-0,5-0,6 0,1 0,1-0,1-0,3 0,1-0,1 0,0 0,1 0,6 2,1-2,6-0,4 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0-0,3 0,2-0,5-0,1 0,0 0,0 3,1-3,1 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,1-0,2 0,2-0,2-0,1 0,0 0,1 3,1-2,8 0,3 0,3 0,2 0,0 0,1 0,0-0,4 0,2-0,1-0,1 0,0 0,1 3,1-2,6 0,5 0,7 0,3 0,1 0,2 0,1-0,2 0,2 0,1 0,1-0,1-0,1 1,5-1,6-0,1 0,3 0,4-0,1 0,2-0,1-0,4 0,1 0,1 0,0 0,0-0,5 Λοιπά 10) Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αφορούν τη ζώνη του ευρώ 13 και αποτελούν εν µέρει εκτιµήσεις. Ετήσια µεταβολή του ακαθάριστου ονοµαστικού ενοποιηµένου χρέους ως ποσοστό % του ΑΕΠ, δηλ. [χρέος(t) χρέος (t-1)] / ΑΕΠ(t). 2) Οι δανειακές ανάγκες ισούνται εξ ορισµού µε τις συναλλαγές σε κρατικά χρεόγραφα. 3) Συµπεριλαµβάνουν, εκτός από την επίπτωση των µεταβολών των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, διαφορές λόγω µέτρησης στην ονοµαστική αξία (π.χ. έκδοση χρεογράφων υπέρ ή υπό το άρτιο). 4) Συµπεριλαµβάνουν, ιδίως, την επίδραση των σφαλµάτων ταξινόµησης φορέων του Δηµοσίου, καθώς και την επίδραση ορισµένων µορφών ανάληψης χρέους. 5) Διαφορά µεταξύ των µεταβολών του συγκεντρωτικού χρέους, το οποίο προκύπτει από το συγκεντρωτικό άθροισµα του χρέους των επιµέρους χωρών, και του συγκεντρωτικού αθροίσµατος της µεταβολής του χρέους των χωρών, λόγω διακυµάνσεων των συναλλαγµατικών ισοτιµιών οι οποίες χρησιµοποιούνταν για την παρουσίαση σε συγκεντρωτική βάση πριν από το ) Πιστωτές που κατοικούν στη χώρα που έχει εκδώσει τα χρεόγραφα. 7) Συµπεριλαµβάνονται κάτοικοι χωρών της ζώνης του ευρώ εκτός εκείνων που κατοικούν στη χώρα που έχει εκδώσει τα χρεόγραφα. 8) Συµπεριλαµβάνονται τα έσοδα από τις πωλήσεις αδειών UMTS. 9) Διαφορά µεταξύ της ετήσιας µεταβολής του ακαθάριστου ονοµαστικού ενοποιηµένου χρέους και του ελλείµµατος ως ποσοστό του ΑΕΠ. 10) Περιλαµβάνονται κυρίως οι συναλλαγές επί των λοιπών στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού (εµπορικές πιστώσεις, λοιπές απαιτήσεις και υποχρεώσεις και χρηµατοπιστωτικά παράγωγα). 11) Δεν περιλαµβάνονται τα χρηµατοπιστωτικά παράγωγα. Σεπτέµβριος 2007 Σ 57

160 6. 4 Τ ρ ι µ η ν ι α ί α σ τ ο ι χ ε ί α γ ι α τ α έ σ ο δ α, τ ι ς δ α π ά ν ε ς κ α ι τ ο έ λ λ ε ι µ µ α / π λ ε ό ν α σ µ α 1 ) (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη του ευρώ τριµηνιαία έσοδα Άµεσοι φόροι Τρέχοντα έσοδα Έµµεσοι Εισφορές κοινωνικής φόροι ασφάλισης Πωλήσεις Πρόσοδοι περιουσίας Κεφαλαιακά έσοδα Φόροι κεφαλαίου Δηµοσιονοµική επιβάρυνση 2) 2001 α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ ,3 41,8 10,5 12,7 15,2 1,8 0,8 0,4 0,2 38,6 46,9 46,5 13,4 13,0 15,6 2,0 1,6 0,4 0,2 42,3 43,5 43,1 11,6 12,4 15,5 1,9 0,9 0,4 0,3 39,8 49,1 48,6 13,5 13,9 16,3 2,9 1,1 0,5 0,3 44,0 41,9 41,5 10,1 12,7 15,4 1,7 0,8 0,4 0,2 38,5 45,6 45,1 12,6 12,7 15,5 2,0 1,6 0,5 0,3 41,1 43,5 43,1 11,2 12,8 15,5 1,9 0,8 0,4 0,3 39,7 49,2 48,6 13,4 14,1 16,3 3,0 0,9 0,6 0,3 44,1 41,9 41,5 9,8 12,8 15,6 1,7 0,7 0,5 0,2 38,4 46,0 44,5 12,1 12,7 15,8 2,0 1,3 1,5 1,2 41,7 42,9 42,4 10,8 12,7 15,5 1,9 0,7 0,5 0,2 39,3 49,3 48,3 13,2 14,2 16,3 2,9 0,8 1,0 0,3 43,9 41,4 41,0 9,6 12,8 15,4 1,7 0,6 0,5 0,3 38,1 45,1 44,3 12,2 13,1 15,4 2,0 0,9 0,8 0,6 41,2 42,7 42,2 10,6 12,7 15,4 1,9 0,7 0,5 0,3 39,0 49,4 48,4 13,0 14,4 16,2 2,9 0,8 1,0 0,4 44,1 42,1 41,6 9,9 12,9 15,4 1,7 0,6 0,5 0,2 38,5 44,9 44,3 11,9 13,3 15,3 2,0 1,0 0,6 0,3 40,8 43,4 42,8 11,0 12,9 15,3 1,9 0,7 0,7 0,3 39,6 49,6 48,8 13,5 14,4 16,2 3,0 0,9 0,8 0,3 44,4 42,7 42,2 10,3 13,3 15,3 1,7 0,8 0,5 0,3 39,2 46,1 45,6 12,6 13,7 15,4 2,0 1,2 0,5 0,3 41,9 43,8 43,3 11,5 13,0 15,4 1,9 0,8 0,5 0,3 40,1 50,0 49,3 14,3 14,4 16,0 2,9 0,9 0,7 0,3 45,0 42,4 42,0 10,3 13,5 14,9 1,6 0,9 0,5 0,3 39,0 2. Ζώνη του ευρώ τριµηνιαία στοιχεία για τις δαπάνες και το έλλειµµα/πλεόνασµα Μισθολογική δαπάνη Ενδιάµεση κατανάλωση Τρέχουσες δαπάνες Τόκοι Κοινωνικές παροχές Κεφαλαιακές δαπάνες Επενδύσεις Έλλειµµα(-)/ πλεόνασµα(+) Τρέχουσες µεταβιβάσεις Επιδοτήσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Πρωτογενές έλλειµµα(-)/ πλεόνασµα(+) 2001 α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ ,6 42,3 10,0 4,2 4,0 24,1 20,8 1,3 3,4 1,9 1,5-3,4 0,6 46,3 42,8 10,2 4,6 3,9 24,1 20,8 1,3 3,5 2,4 1,1 0,7 4,5 46,1 42,5 10,0 4,6 3,8 24,1 20,8 1,4 3,7 2,5 1,2-2,6 1,2 51,1 46,2 11,0 5,7 3,6 25,9 22,1 1,7 4,9 3,2 1,7-2,0 1,5 46,2 42,8 10,3 4,3 3,7 24,5 21,2 1,3 3,5 2,0 1,5-4,3-0,6 46,6 43,2 10,3 4,9 3,5 24,4 21,2 1,3 3,4 2,3 1,1-1,0 2,5 46,9 43,2 10,0 4,7 3,5 24,9 21,5 1,4 3,7 2,5 1,2-3,3 0,2 50,9 46,5 11,1 5,7 3,3 26,4 22,7 1,6 4,4 2,8 1,6-1,7 1,6 46,9 43,4 10,3 4,5 3,5 25,1 21,5 1,3 3,5 1,9 1,6-4,9-1,5 47,4 43,8 10,4 4,8 3,4 25,2 21,8 1,3 3,6 2,4 1,2-1,4 2,0 47,1 43,4 10,2 4,8 3,3 25,1 21,7 1,3 3,7 2,5 1,2-4,2-0,9 51,3 46,4 11,0 5,7 3,1 26,5 22,9 1,5 4,8 3,3 1,6-1,9 1,2 46,5 43,1 10,3 4,6 3,2 25,0 21,4 1,2 3,3 1,9 1,4-5,0-1,8 46,6 43,3 10,4 4,8 3,1 24,9 21,6 1,2 3,3 2,3 1,0-1,5 1,6 46,2 42,8 10,0 4,7 3,2 25,0 21,6 1,3 3,4 2,5 1,0-3,4-0,3 50,8 45,9 11,0 5,7 3,0 26,2 22,7 1,4 4,9 3,1 1,8-1,4 1,6 47,1 43,3 10,3 4,7 3,1 25,2 21,4 1,2 3,8 1,9 1,9-5,0-1,9 46,5 43,1 10,3 5,0 3,2 24,6 21,5 1,1 3,4 2,4 1,0-1,6 1,6 45,9 42,5 9,9 4,8 2,9 24,8 21,4 1,2 3,4 2,5 0,9-2,5 0,5 50,7 45,9 11,1 5,8 2,8 26,3 22,7 1,4 4,8 3,1 1,6-1,2 1,6 45,7 42,5 10,1 4,5 3,0 25,0 21,3 1,2 3,1 1,9 1,2-3,0 0,0 46,1 42,7 10,3 4,9 3,1 24,4 21,3 1,1 3,4 2,4 1,0 0,0 3,1 46,3 42,1 9,9 4,7 2,9 24,6 21,2 1,2 4,3 2,5 1,7-2,6 0,3 50,8 45,3 10,7 5,8 2,7 26,1 22,4 1,4 5,5 3,3 2,2-0,8 1,9 44,8 41,5 9,9 4,5 2,9 24,2 20,6 1,2 3,3 2,0 1,2-2,4 0,6 Πηγή: Υπολογισµοί της µε βάση στοιχεία της Eurostat και εθνικά στοιχεία. 1) Τα στοιχεία αφορούν τη ζώνη του ευρώ 13. Τα έσοδα, οι δαπάνες και το έλλειµµα/πλεόνασµα υπολογίζονται βάσει του ΕΣΛ 95. Δεν περιλαµβάνονται οι συναλλαγές που καταγράφονται στον προϋπολογισµό της ΕΕ και αφορούν φορείς εκτός του τοµέα της κυβέρνησης. Διαφορετικά, και εξαιρουµένων των στοιχείων που υποβάλλονται µε διαφορετικές προθεσµίες, τα τριµηνιαία στοιχεία είναι συνεπή µε τα ετήσια. Τα στοιχεία δεν είναι εποχικώς διορθωµένα. 2) Η δηµοσιονοµική επιβάρυνση περιλαµβάνει τους φόρους και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Σ 58 Σεπτέµβριος 2007

161 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ ηµόσια οικονοµικά 6. 5 Χ ρ έ ο ς κ α ι µ ε τ α β ο λ ή τ ο υ χ ρ έ ο υ ς σ ε τ ρ ι µ η ν ι α ί α β ά σ η (ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 1. Ζώνη ευρώ χρέος (σύµφωνα µε τον ορισµό της Συνθήκης του Μάαστριχτ) κατά χρηµατοδοτικό µέσο 1) Χρηµατοδοτικά µέσα 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια Βραχυπρόθεσµοι τίτλοι Μακροπρόθεσµοι τίτλοι ,2 2,2 12,1 5,5 51,5 71,1 2,3 12,0 5,5 51,3 69,6 2,2 11,9 5,0 50,6 71,0 2,2 11,9 5,2 51,7 71,7 2,3 11,6 5,2 52,5 71,3 2,4 11,7 5,2 52,0 70,5 2,4 11,7 4,7 51,6 70,9 2,5 11,7 4,9 51,7 71,0 2,5 11,6 4,9 52,0 70,5 2,5 11,6 4,7 51,6 68,8 2,5 11,3 4,1 50,9 69,1 2,4 11,3 4,8 50,5 2. Ζώνη του ευρώ προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. Μεταβολή Έλλειµµα(-) / χρέους πλεόνασµα(+) Προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους Συναλλαγές επί βασικών χρηµατοοικονοµικών στοιχείων της γενικής κυβέρνησης Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια ,8-1,5 4,3 3,9 3,4 0,1 0,2 0,2 0,0 0,3 5,8 1,8-3,4-1,6-1,2-1,4 0,0 0,2 0,1-0,3-0,2 2,1-3,1-1,4-4,5-3,3-2,5 0,1-0,2-0,6 0,0-1,2-3,0 7,3-5,0 2,3 2,2 1,3 0,1 0,3 0,5 0,1 0,0 7,2 5,5-1,6 3,8 3,5 2,5 0,1 0,4 0,5 0,0 0,4 5,5 0,6-2,5-1,9-2,5-2,4 0,0 0,3-0,3 0,0 0,5 0,5-0,6-1,2-1,8-0,5-0,1 0,0-0,3-0,1-0,1-1,2-0,5 4,9-3,0 2,0 1,3 1,1 0,1 0,6-0,5-0,3 0,9 5,2 3,3 0,0 3,2 3,2 2,5 0,1 0,4 0,2 0,7-0,6 2,6 1,1-2,6-1,5-0,8-0,7-0,1 0,0 0,0 0,1-0,8 1,0-3,0-0,8-3,8-2,3-1,4-0,6-0,1-0,2-0,1-1,5-2,9 4,7-2,4 2,3 1,7 1,0 0,1 0,6 0,0-0,4 0,9 5,0 Τίτλοι Μετοχές και λοιπές συµ- µετοχές Επιδράσεις αποτίµησης και άλλες µεταβολές του όγκου Λοιπά Υπόµνηση: Δανειακές ανάγκες 28 Έλλειµµα, δανειακές ανάγκες και µεταβολή χρέους (κινητό άθροισµα τεσσάρων τριµήνων ως ποσοστό % του ΑΕΠ) 29 Χρέος σύµφωνα µε τον ορισµό της Συνθήκης του Μάαστριχτ (ετήσια µεταβολή του λόγου χρέους/αεπ και βασικοί παράγοντες) Πηγή: Υπολογισµοί της µε βάση στοιχεία της Eurostat και εθνικά στοιχεία. 1) Τα στοιχεία για τα αποθέµατα σε ένα τρίµηνο t υπολογίζονται ως ποσοστό % του συνόλου του ΑΕΠ για το τρίµηνο t και τα προηγούµενα τρία τρίµηνα. Σεπτέµβριος 2007 Σ 59

162 7 Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Ε Σ Σ Υ Ν Α Λ Λ Α Γ Ε Σ Κ Α Ι Θ Ε Σ Ε Ι Σ 7. 1 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο π λ η ρ ω µ ώ ν (δισεκ. ευρώ, καθαρή κίνηση) 1. Συνοπτικό ισοζύγιο πληρωµών 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν Ιούν. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Ισοζύγιο Καθαρές Ισοζύγιο χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών Τακτοποιητέα κεφαλαιακώσεις/δα- χορηγή- Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδή- Τρέχουσες Άµεσες Επενδύ- Χρηµατο- Λοιπές Συναλλαγ- στοιχεία µατα µεταβιβάσειβάσεων µεταβινεισµός επενδύσεις χαρπιστωτικά επενδύ- µατικά προς/από σεις τοφυλα- παράγωγα σεις διαθέσιµα τις λοιπές κίου χώρες (στήλες 1+6) ,7 100,5 32,6-13,7-58,6 16,6 77,3-18,7-68,6 72,9-8,3-27,1 12,5-58,6-1,9 45,4 34,8-11,6-70,5 12,1 10,3 25,5-210,0 146,1-13,9 85,3 18,0-35,8-9,7 28,6 35,8 1,4-75,5 10,1 0,4 117,1-158,8 263,5-1,9 15,5-1,3-117,5-7,2 6,8 12,5-10,6-15,8 1,3-5,8 39,1-20,0 97,6-2,1-34,9-1,5-33,3-5,7 7,5 9,8 0,9-23,9 2,1-3,6 51,0-43,9 22,3 7,9 67,8-3,2-47,4 17,7 17,8 8,5 6,7-15,4 4,8 22,5-45,8-59,4 120,4-0,1-104,2-2,4 23,3-2,4 7,6 5,6 5,4-21,0 5,2 2,8-12,0-24,2 122,2-17,2-91,4-1,4 9,2-7,0 18,7 13,2-22,1-16,8 2,8-4,2-21,7-82,7 90,8-13,1-12,2-4,4 25,9 9,1 5,3 5,0 2,9-4,1 0,7 9,9 1,4-15,8 68,7 1,8-54,7 1,4-11,2-1,2 4,1 4,2-1,1-8,4 0,8-0,4 8,2-10,8 4,6 3,4 12,3-1,3-7,8-5,9-2,2 1,8 1,5-7,0 1,0-4,8 3,7-5,5-22,5-2,5 35,0-0,8 1,2 1,4 5,6 3,8 0,5-8,5 0,2 1,7 39,1-27,7 40,2 7,1 20,5-1,1-40,7-0,8 5,6 2,6-0,9-8,1 0,5-0,3 5,1-10,0 30,8 6,3-22,1 0,1-4,8 4,8 7,2 2,1 2,7-7,3 0,9 5,7-11,0-12,9 58,9-2,0-54,4-0,6 5,3 13,7 5,0 3,8 4,9 0,0 3,4 17,1-39,9-36,5 30,7-4,4-27,7-1,9 22,8-6,1-4,4 0,2-0,3-1,7 2,3-3,7 43,1-7,4 33,5-4,6 24,5-3,0-39,3-5,7 2,3 2,3 1,5-11,9 1,2-4,5-11,0-11,0 23,0-8,4-14,2-0,5 15,5 9,4 9,6 3,1 4,2-7,4 1,6 11,1-44,0-5,9 65,6-4,2-101,7 2,2 33,0-4,3 4,3 3,0-4,3-7,3 0,6-3,7 17,7-24,5 15,6-4,1 32,5-1,8-14,0-14,0 4,2 3,9-17,3-4,9 1,9-12,1 1,1-13,4 5,0-1,9 12,3-0,7 11,0 11,4 10,1 6,3-0,4-4,6 0,2 11,6-40,5-44,8 70,2-7,1-56,9-1,9 28,9 σωρευτικές συναλλαγές 12µήνου 2,6 51,5 37,1-9,0-77,1 14,8 17,4-28,4-210,3 355,7-22,4-140,0-11,4 11,0 30 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο τ ρ ε χ ο υ σ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν (δισεκ. ευρώ) 31 Ά µ ε σ ε ς ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς κ α ι ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς χ α ρ τ ο φ υ - λ α κ ί ο υ ( κ α θ α ρ έ ς ) (δισεκ. ευρώ) Πηγή:. Σ 60 Σεπτέµβριος 2007

163 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 1 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο π λ η ρ ω µ ώ ν (δισεκ. ευρώ, κίνηση) 2. Τρέχουσες συναλλαγές και κεφαλαιακές µεταβιβάσεις 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Απρ. Μάιος Ιούν. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Εισπράξεις Πληρωµές Υπόλοιπο Εισπράξεις Πληρωµές Τρέχουσες συναλλαγές Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδήµατα Τρέχουσες µεταβιβάσεις Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Πληρωµές Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Εισπράξεις Πληρωµές , ,0 60, , ,9 366,4 333,8 288,9 302,7 82,1 140,7 24,6 8, , ,9-1, , ,9 401,8 367,0 354,7 366,2 85,4 155,9 24,1 12, , ,8-9, , ,4 429,3 393,6 438,1 436,7 86,6 162,1 23,7 13,6 584,9 592,1-7,2 343,5 336,6 107,5 95,1 116,4 127,0 17,5 33,4 4,5 3,2 575,8 581,4-5,7 342,1 334,6 114,1 104,3 104,0 103,1 15,5 39,4 4,4 2,4 637,2 619,5 17,7 373,2 355,4 110,2 101,7 126,1 119,3 27,7 43,1 8,8 4,0 609,3 611,7-2,4 359,5 351,9 103,6 98,0 119,4 114,0 26,8 47,8 7,7 2,5 636,3 643,3-7,0 371,7 353,0 114,1 100,9 133,1 155,2 17,5 34,3 4,9 2,2 200,9 205,2-4,3 119,2 114,8 35,4 32,4 41,4 45,7 5,0 12,3 1,4 0,7 209,0 223,1-14,0 123,2 118,9 37,7 33,7 41,3 58,6 6,9 11,8 2,6 0,7 226,3 215,0 11,4 129,3 119,2 41,0 34,7 50,4 50,9 5,6 10,2 0,9 0,7 εποχικώς διορθωµένα στοιχεία 576,3 580,8-4,5 340,4 335,9 107,3 98,1 107,6 109,3 21,0 37,4,, 590,0 594,5-4,4 350,5 346,2 107,0 98,3 111,1 109,1 21,5 40,8,, 618,5 611,8 6,7 365,7 350,2 109,0 100,9 119,8 117,4 24,0 43,3,, 629,1 624,7 4,4 365,8 350,4 113,4 102,7 128,1 130,8 21,8 40,8,, 627,7 631,2-3,5 369,5 353,7 114,1 104,3 123,1 134,2 21,0 39,0,, 200,9 200,1 0,9 119,5 115,3 35,6 34,1 37,6 35,6 8,2 15,1,, 202,5 203,1-0,6 122,1 115,0 36,6 33,9 37,9 39,9 5,9 14,2,, 215,1 208,6 6,5 124,2 119,9 36,8 33,0 44,2 41,9 9,9 13,9,, 203,8 201,6 2,1 119,7 116,1 37,1 34,5 42,2 41,5 4,8 9,6,, 213,3 217,1-3,8 123,0 119,6 37,9 34,4 40,3 44,0 12,1 19,1,, 212,0 206,0 6,0 123,1 114,8 38,4 33,9 45,5 45,3 5,0 12,1,, 204,9 206,5-1,6 122,6 117,9 37,7 34,5 38,7 39,4 5,9 14,6,, 206,3 214,2-7,8 120,9 116,9 37,5 34,7 39,1 49,5 8,8 13,1,, 216,5 210,6 5,9 126,0 119,0 38,9 35,1 45,3 45,3 6,3 11,2,, 32 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο α γ α θ ώ ν (δισεκ. ευρώ, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, κινητός µέσος τριών µηνών) 33 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο υ π η ρ ε σ ι ώ ν (δισεκ. ευρώ, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, κινητός µέσος τριών µηνών) Πηγή:. Σεπτέµβριος 2007 Σ 61

164 7. 1 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο π λ η ρ ω µ ώ ν (δισεκ. ευρώ) 3. Ισοζύγιο εισοδηµάτων (συναλλαγές) Μισθολογική δαπάνη Εισόδηµα από επενδύσεις Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Λοιπές επενδύσεις Μετοχές Χρεόγραφα Μετοχές Χρεόγραφα Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Πληρωµές 2004 α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ ,5 7,9 273,4 294,7 100,6 76,2 13,4 12,8 24,5 56,2 67,7 77,0 67,2 72,4 15,7 9,3 339,0 357,0 121,5 89,1 14,0 13,5 31,3 71,2 78,1 82,4 94,1 100,7 16,1 10,0 421,9 426,7 129,2 72,4 18,4 16,3 38,1 99,5 100,4 89,4 135,8 149,0 4,0 2,2 87,6 85,1 22,9 12,9 4,2 3,4 8,2 16,0 22,7 21,8 29,6 31,0 4,0 2,4 112,4 124,6 38,1 18,6 4,5 4,0 13,2 43,0 24,0 23,1 32,5 36,0 4,0 2,9 100,0 100,1 26,8 15,4 4,5 4,1 8,5 21,4 25,8 21,2 34,4 38,1 4,2 2,5 121,9 116,8 41,3 25,6 5,2 4,9 8,1 19,1 27,9 23,4 39,4 43,9 4,0 1,9 115,5 112,1 31,9 18,8 5,0 5,0 9,5 18,7 27,8 25,0 41,3 44,6 4. Άµεσες επενδύσεις (καθαρές συναλλαγές) Από κατοίκους της ζώνης του ευρώ στο εξωτερικό Από µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ στη ζώνη του ευρώ Μετοχικό κεφάλαιο και επανεπενδυθέντα κέρδη Λοιπά κεφάλαια (κυρίως δάνεια µεταξύ εταιριών) Μετοχικό κεφάλαιο και επανεπενδυθέντα κέρδη Λοιπά κεφάλαια (κυρίως δάνεια µεταξύ εταιριών) ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν ,0-171,1-21,4-149,8 10,1 0,1 10,0 92,4 95,7 0,7 95,0-3,3 0,5-3,8-301,6-242,0-11,0-230,9-59,7-0,2-59,5 91,6 64,0 0,7 63,2 27,7-0,3 28,0-322,6-265,8-34,7-231,1-56,8-1,0-55,8 163,8 136,7 4,2 132,5 27,0 0,3 26,7-112,5-92,0-6,5-85,5-20,5-0,6-19,9 92,5 79,6 0,5 79,1 12,8 1,0 11,9-73,5-65,1-10,4-54,6-8,4 0,2-8,6 29,6 25,6 1,2 24,4 4,0-0,3 4,3-80,2-59,1-16,1-43,0-21,1-0,7-20,3 20,8 13,7 0,9 12,8 7,1 0,0 7,1-76,9-53,3-5,0-48,3-23,6 2,1-25,7 52,7 21,3 0,8 20,5 31,4-0,8 32,3-113,3-82,7-5,1-77,6-30,5-1,5-29,1 30,5 33,6 0,6 33,0-3,1 1,1-4,2-13,3-11,4-1,2-10,2-1,9-0,1-1,8-2,5 0,0 0,1-0,1-2,4 0,4-2,8-21,1-18,1-1,5-16,5-3,1 0,1-3,1 10,3 7,1 0,4 6,7 3,3-0,1 3,4-4,3-7,4-3,6-3,8 3,1 0,0 3,1-1,2 4,6 0,4 4,1-5,7-0,1-5,6-48,0-39,6-5,3-34,3-8,5 0,1-8,5 20,4 14,0 0,4 13,6 6,4-0,1 6,5-20,4-11,8-5,8-6,0-8,6 0,1-8,7 10,4 5,1 1,1 4,0 5,3 1,5 3,8-12,8-17,0-1,9-15,1 4,1-0,2 4,3-0,1 0,1-0,2 0,3-0,2-1,7 1,5-47,0-30,3-8,5-21,9-16,6-0,7-15,9 10,4 8,5 0,0 8,5 2,0 0,1 1,9-22,7-22,2-2,7-19,5-0,4 2,3-2,8 15,3 8,1 0,3 7,8 7,2-1,0 8,1-30,8-10,9 5,7-16,6-19,9-0,3-19,6 19,9 11,6 4,2 7,4 8,3 0,2 8,0-23,4-20,2-8,0-12,2-3,2 0,1-3,4 17,6 1,6-3,7 5,2 16,0-0,1 16,1-30,1-19,1-1,3-17,8-11,1-0,4-10,7 5,6 4,9-0,1 5,0 0,7 0,6 0,1-32,9-28,0-3,0-25,1-4,9 0,1-5,1 19,5 24,5 0,6 24,0-5,0 0,5-5,5-50,2-35,6-0,9-34,8-14,5-1,2-13,3 5,4 4,2 0,2 4,0 1,2 0,0 1,2 Πηγή:. Σ 62 Σεπτέµβριος 2007

165 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 1 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο π λ η ρ ω µ ώ ν (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές) 5. Επενδύσεις χαρτοφυλακίου κατά χρηµατοδοτικό µέσο και τοµέα επενδυτή Μετοχές Χρεόγραφα 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ευρωσύστηµα Εισπράξεις ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Γενική κυβέρνηση Πληρω- µές Εισπράξεις Ευρωσύστηµα Οµόλογα και γραµµάτια Εισπράξεις ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Γενική κυβέρνηση Πληρω- µές Ευρωσύστηµα Τίτλοι αγοράς χρήµατος Εισπράξεις ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Γενική κυβέρνηση Πληρω- µές ,0-22,4-84,1-3,7 126,8 0,6-81,9-98,1-2,1 273,5 0,0-43,1-14,9 0,1 16,5-0,1-14,4-119,8-3,5 263,2-0,7-119,6-142,2-0,8 248,6 0,1-14,5-0,1 0,1 45,6 0,0-25,2-110,1-6,1 289,7-2,4-168,7-123,1-1,1 464,4-2,0-48,6-14,4 0,1 4,1 0,0 11,1 7,2-2,6 32,8 1,0-23,4-25,6 0,1 116,5-3,2-7,6-0,7-3,2-10,4 0,0-4,7-23,7-0,9 53,5-0,4-51,9-15,7-0,2 80,9 1,9-25,0 0,7 3,1 6,8 0,0-12,0-16,0-1,8 83,0-2,9-39,6-45,7-0,8 185,2-1,4-18,5-4,3 4,0-7,4 0,0-20,8 0,5-0,8 107,3-0,7-50,5-37,7-1,2 137,4 0,7-23,3-13,3-5,5 22,7 0,0-5,5-3,4-89,6-0,4-55,1-46,4-107,0-0,1-15,1-9,3-29,4 0,0 4,5 1,0-60,7 0,6-6,4-2,7-25,9-0,4 1,7 0, ,8 0,0 3,2-11,7-42,8 0,2-13,2-2,0-6,2 0,4-18,1-1,1 - -2,0 0,0-4,7-7, ,6 0,0-8,9-9,1-15,1 1,0 0,2 1,2-3,3 0,0-3,2-4,8-24,2-0,6-29,8-4,6-59,6 0,5-7,1 0,5-5,5 0,0-4,9-5,3-23,7-1,8-15,4-21,2-53,5-0,3-5,8-6,2-14,4 0,0 0,1-10,2-26,9-0,5-25,5-11,5-71,1-0,4-9,6 4,2-14,2 0,0-7,3-0,5-32,4-0,6 1,3-13,0-60,6-0,8-3,1-2, ,1 0,0-5,6-1,3-44,2-0,1-32,0-10,1-34,3 0,5-7,7-7,9-19,3 0,0-19,0-9,2-38,3-0,1-16,3-9,7-37,7 0,1-5,2-2,2-8,6 0,0 3,8 11,0-24,8-0,6-2,3-17,9-65,4 0,2-10,4-3,2 - -5,2 0,0 1,0-12,9-1,1 0,0-22,8-3,4-39,5 0,0-3,2 0,2-16,2 0,0-9,2 6,8-13,2-0,2-27,1-20,7-36,4 0,0-7,4-2,6-15,6 0,0 2,7 2,8-75,3-0,2-5,2-22,3-31,1-0,1-4,5-6,9 - -2,4 6. Λοιπές επενδύσεις κατά τοµέα 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Εισπράξεις Πληρω- µές Ευρωσύστηµα Εισπράξεις Πληρω- µές Γενική κυβέρνηση Εισπράξεις Νόµισµα και καταθέσεις 6 Πληρω- µές ΝΧΙ (πλην του Ευρωσυστήµατος) Εισπράξεις Πληρω- µές Μακροπρόθεσµες επενδύσεις Εισπράξεις Πληρω- µές Βραχυπρόθεσµες επενδύσεις Εισπράξεις Πληρω- µές Λοιποί τοµείς Νόµισµα και καταθέσεις 15 Πληρω- µές ,7 283,6 0,4 7,8-1,6-2,0-3,8-260,1 245,7 6,2-17,0-266,3 262,7-49,3-9,1 33,8-569,1 654,3-0,9 6,7 5,1-2,4-2,2-395,5 483,5-96,9 55,3-298,6 428,2-177,7-6,0 166,4-758,3 773,9-2,9 18,6 3,3-3,0 1,2-523,6 492,2-134,2 84,1-389,5 408,1-235,1 25,0 261,8-113,7 78,8 0,9 2,1-11,0-12,1 0,3-57,5 9,0-15,1 21,6-42,4-12,5-46,0 6,7 67,4-144,5 212,3 0,5 4,9 12,3 8,5 6,3-119,9 161,7-32,6 21,3-87,3 140,5-37,4 10,7 39,4-281,0 176,8-1,1 4,7-5,5-3,2-3,2-210,6 98,6-73,6 28,2-136,9 70,3-63,8 18,1 76,8-414,2 322,8-5,3 6,1 3,8 5,2 1,4-290,4 266,7-76,6 29,7-213,9 237,0-122,2-39,2 48,5-223,4 211,2-3,3 9,9-15,6-15,6-0,1-122,1 173,7-83,1 53,0-39,0 120,7-82,5-10,7 27,8 48,2-102,9 0,8-0,9-2,2-2,6 0,7 52,1-113,0-11,9 9,0 64,1-122,0-2,5 10,8 10,3-58,8 71,1 1,6 1,0 7,2 7,1 2,1-48,5 64,9-10,4 8,6-38,1 56,3-19,1 8,0 3,1 11,1 23,9-1,5 1,3 0,6 0,0-0,6 7,3 18,7-7,1 6,7 14,4 12,0 4,8 0,2 4,5-96,8 117,3 0,5 2,5 4,6 1,5 4,8-78,6 78,1-15,1 6,0-63,5 72,1-23,2 2,5 31,8-106,9 84,8-0,5-1,1-2,4-4,1-2,1-78,5 64,3-42,1 5,5-36,5 58,8-25,4 3,2 23,7-151,4 97,0 0,5 3,2-3,8-4,3 1,6-106,4 71,3-10,8 27,9-95,6 43,4-41,7-8,5 21,0-22,7-5,0-1,1 2,5 0,7 5,2-2,7-25,6-37,0-20,8-5,1-4,8-31,9 3,3 23,4 32,1-154,3 178,8-1,4 3,8 1,0 1,3-4,8-100,6 154,6-31,9 10,4-68,7 144,2-53,2-33,3 25,1-130,7 116,5-3,6-0,4 0,1 1,5 4,4-90,0 81,5-7,9 8,6-82,1 72,9-37,3-7,7 31,1-129,2 27,4-0,3 2,7 2,6 2,4 1,7-99,8 30,6-36,7 10,8-63,1 19,8-31,8 1,8-7,6-154,2 186,7 0,8 2,1 1,1-2,3 0,5-125,6 163,8-17,0 9,1-108,6 154,7-30,4-6,9 20,2-63,4 75,6-2,5-0,8-4,8-5,0-0,3-27,2 76,5-25,1 38,2-2,1 38,3-28,9-1,3 0,2-5,9-51,1-1,6 8,6-11,9-8,2-0,3 30,7-66,7-41,0 5,7 71,8-72,3-23,1-2,6 7,3 Πηγή:. Σεπτέµβριος 2007 Σ 63

166 7. 1 Ι σ ο ζ ύ γ ι ο π λ η ρ ω µ ώ ν (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές) 7. Λοιπές επενδύσεις κατά τοµέα και χρηµατοδοτικό µέσο 2004 α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. Εισπράξεις Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Ευρωσύστηµα Λοιπές εισπράξεις Πληρωµές Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Λοιπές πληρωµές Εµπορικές πιστώσεις Εισπράξεις Δάνεια/νόµισµα και καταθέσεις ,6-0,3 7,8 0,0 0,0-0,4 1,7-2,0-1,3 0,0-3,7-0,2-0,9 0,0 6,6 0,0 0,0 6,3 8,8-2,4-1,1 0,0-1,9-0,3-2,9 0,0 18,6 0,0 0,0 4,2 7,2-3,0-0,8 0,0 1,3-0,1-3,2 0,0 6,9 0,1 0,0 7,7 4,0 3,8-0,2 0,0-1,8-0,4 0,9 0,0 2,1 0,0 0,0-10,8 1,4-12,1-0,3 0,0 0,2 0,1 0,5 0,0 4,8 0,0 0,0 12,3 3,7 8,5 0,1 0,0 6,2 0,1-1,1 0,0 4,7 0,0 0,0-5,0-1,9-3,2-0,5 0,0-3,3 0,0-5,3 0,0 6,1 0,1 0,0 3,9-1,3 5,2-0,2 0,0 1,5-0,1 ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Εισπράξεις Λοιπές εισπράξεις Πληρωµές Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Λοιπές πληρωµές Εµπορικές πιστώσεις Δάνεια Εισπράξεις Γενική κυβέρνηση Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια/νόµισµα και καταθέσεις Λοιπές εισπράξεις Εµπορικές πιστώσεις Πληρωµές Δάνεια Λοιπές πληρωµές ,2-4,0 242,8 2,9-6,2-39,0-30,0-9,1-4,1 9,5 22,8 1,6-392,3-3,2 481,9 1,6-8,9-152,2-146,2-6,0-16,7 11,8 148,8 5,8-519,6-4,1 489,2 3,0-6,9-217,7-242,7 25,0-10,6 15,1 239,9 6,8-131,8-3,9 217,0 5,9-3,8-75,7-65,2-10,5-8,4 4,4 68,2 5,6-58,0 0,5 14,6-5,6-3,7-44,2-50,9 6,7 1,9 4,1 67,9-4,7-118,8-1,0 159,5 2,3 2,4-36,0-46,8 10,7-3,8 3,2 33,2 3,0-210,9 0,4 98,2 0,4-1,7-61,8-79,8 18,1-0,3 3,4 70,5 2,9-282,2-8,3 264,7 2,0-2,4-111,6-72,4-39,2-8,2-2,0 45,2 5,3 Δάνεια Λοιποί τοµείς Νόµισµα και καταθέσεις Λοιπές εισπράξεις Εµπορικές πιστώσεις Πληρωµές Δάνεια Λοιπές πληρωµές 8. Συναλλαγµατικά διαθέσιµα 2004 α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. Νοµισµατικός χρυσός Ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα Συναλλαγ- µατική θέση στο ΔΝΤ Νόµισµα και καταθέσεις Σε νοµισµατικές αρχές και στην ΤΔΔ Σε τράπεζες Συνάλλαγµα Μετοχές Οµόλογα και γραµµάτια Τίτλοι αγοράς χρήµατος Χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Λοιπές απαιτήσεις ,5 1,2 0,5 4,0 6,8-2,9 3,3 0,5 18,3-12,2-0,1 0,0 18,0 3,9-0,2 8,6 5,8 0,2 7,2 0,0-4,9 3,3 0,0 0,0-1,3 4,2-0,5 5,2-10,4 6,1-2,8 0,0-19,4 5,7 0,0 0,2 5,9 0,8 0,0 3,4 2,2 6,2-4,8 0,0-4,1 4,9 0,0-0,5-1,5 1,4 0,0-0,5-3,1 0,9 2,4 0,0-7,2 0,7 0,0 0,7-3,2 0,9-0,3 0,8-4,6 1,0-2,9 0,0-4,1 1,4 0,0 0,0-2,4 1,1-0,2 1,6-4,9-2,0 2,5 0,0-4,0-1,3 0,0 0,0-1,4 0,4 0,0 0,8-2,6 1,4-5,0 0,4-5,5 6,1 0,0 0,0 Τίτλοι Πηγή:. Σ 64 Σεπτέµβριος 2007

167 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 2 Ν ο µ ι σ µ α τ ι κ ή π α ρ ο υ σ ί α σ η τ ο υ ι σ ο ζ υ γ ί ο υ π λ η ρ ω µ ώ ν 1 ) (δισεκ. ευρώ, συναλλαγές) 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ. Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν Ιούν. Ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών µεταβιβάσεων Κατοίκων της ζώνης του ευρώ στο εξωτερικό (πλην των ΝΧΙ) Συναλλαγές που αντικρύζουν µεταβολές του εξωτερικού παράγοντα µεταβολής του Μ3 Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Λοιπές επενδύσεις Μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ στη ζώνη του ευρώ Εισπράξεις Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ Πληρωµές Μετοχές 2) Χρεόγραφα 3) Εισπράξεις Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ Πληρωµές Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ Χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Τακτοποιητέα στοιχεία στηλών 1 έως ,1-139,7 91,7-196,8 116,9 270,5-51,0 29,7-8,3-58,0 134,0 161,2 12,0-290,5 92,0-261,6 220,2 270,4-172,6 164,2-13,9-35,8-15,5 0,5 2,8-286,9 163,4-247,1 228,8 413,0-231,5 262,8-1,9-118,6 184,8 200,4-5,5-105,4 91,5-19,0 26,3 101,5-56,9 67,7-2,1-34,2 63,8 60,2-2,9-63,3 29,8-38,7 20,2 78,1-25,1 45,6 7,9-47,4 4,3 2,1 23,1-63,3 20,9-65,7 66,9 158,7-69,4 73,4-0,1 23,0 167,4 176,1 2,8-74,1 53,6-50,5 88,6 147,2-118,5 49,9-17,2 9,2 90,9 102,0-4,2-106,7 29,4-59,1 78,8 109,2-98,1 27,7-13,1 25,9-10,1-18,0 9,9-12,0-2,8-0,9 58,7 18,4-4,8 11,1 1,8-11,1 68,2 70,3-0,2-19,7 10,4-14,8 24,6 7,6-11,9 5,2 3,4-8,0-3,2 3,9-4,6-0,7-1,1-15,1-8,4 11,1 5,4 3,8-2,5 1,2-11,0-19,0 2,0-42,9 20,4-8,9 4,0 59,4-18,5 36,6 7,1-40,6 18,6 17,2-0,2-14,7 8,9-32,6 13,2 51,6-27,8 21,5 6,4-5,5 20,9 25,8 5,8-10,7 1,6-17,4 31,4 80,3-45,5 22,5-2,0 5,1 71,3 69,2 17,4-37,9 10,3-15,7 22,3 26,8 3,9 29,4-4,4 23,3 75,3 81,1-3,7-22,3 16,2-19,3 34,2 47,2-52,2 20,3-4,6-39,3-23,6-22,9-4,5-36,2 19,6-21,1 42,9 41,7-37,2 35,5-8,4 15,5 48,0 40,6 11,1-15,6 17,7-10,1 11,5 58,3-29,1-5,9-4,2 33,0 66,5 84,3-3,7-28,4 5,1-16,2-1,2 34,6-29,3 20,7-4,1-14,0-36,4-39,9-12,1-30,1 19,0-16,5 11,5 38,2-33,7-0,1-1,9 11,0-14,8-14,4 11,6-48,1 5,4-26,4 68,4 36,5-35,0 7,0-7,1 28,9 41,2 36,3 σωρευτικές συναλλαγές 12µήνου 18,8-307,3 133,7-214,0 254,5 493,2-311,0 196,5-22,4 10,6 252,6 262,2 34 Κ ύ ρ ι ε ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς τ ο υ ι σ ο ζ υ γ ί ο υ π λ η ρ ω µ ώ ν π ο υ π ρ ο κ α λ ο ύ ν µ ε τ α β ο λ έ ς τ ω ν κ α θ α ρ ώ ν α π α ι τ ή σ ε ω ν τ ω ν Ν Χ Ι έ ν α ν τ ι τ ο υ ε ξ ω τ ε ρ ι κ ο ύ 1 ) (δισεκ. ευρώ, σωρευτικές συναλλαγές 12µήνου) Συναλλαγές που αφορούν τον εξωτερικό παράγοντα µεταβολής του Μ3 Πηγή:. 1) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. 2) Δεν περιλαµβάνονται τα µερίδια των αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος. 3) Δεν περιλαµβάνονται χρεόγραφα διάρκειας έως δύο ετών που έχουν εκδοθεί από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ. Σεπτέµβριος 2007 Σ 65

168 7. 3 Γ ε ω γ ρ α φ ι κ ή κ α τ α ν ο µ ή ι σ ο ζ υ γ ί ο υ π λ η ρ ω µ ώ ν κ α ι δ ι ε θ ν ο ύ ς ε π ε ν δ υ τ ι κ ή ς θ έ σ η ς (δισεκ. ευρώ) 1. Ισοζύγιο πληρωµών: τρέχουσες συναλλαγές και κεφαλαιακές µεταβιβάσεις (σωρευτικές συναλλαγές) β τρ. έως α τρ Τρέχουσες συναλλαγές Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδήµατα από τα οποία: εισοδήµατα από επενδύσεις Τρέχουσες µεταβιβάσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Τρέχουσες συναλλαγές Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδήµατα από τα οποία: εισοδήµατα από επενδύσεις Τρέχουσες µεταβιβάσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Τρέχουσες συναλλαγές Αγαθά Υπηρεσίες Εισοδήµατα από τα οποία: εισοδήµατα από επενδύσεις Τρέχουσες µεταβιβάσεις Κεφαλαιακές µεταβιβάσεις Ευρωπαϊκή Ένωση 27 (εκτός της ζώνης του ευρώ) Δανία Σουηδία Ηνωµένο Βασίλειο Λοιπές χώρες της ΕΕ Όργανα της ΕΕ Καναδάς Ιαπωνία Ελβετία Απαιτήσεις 2.407,1 910,8 49,3 76,1 469,3 255,4 60,8 31,6 55,3 156,8 389,7 862, ,2 515,1 32,4 51,5 227,8 203,3 0,1 17,8 34,1 80,2 199,0 572,0 435,4 156,4 9,0 11,9 104,7 25,5 5,4 6,5 11,1 42,5 79,2 139,8 465,9 174,9 7,4 12,1 125,2 23,9 6,4 6,8 9,9 28,2 104,2 141,9 449,8 169,5 7,3 12,0 123,4 23,7 3,0 6,7 9,9 21,8 102,7 139,2 87,5 64,5 0,5 0,7 11,7 2,6 49,0 0,6 0,2 5,8 7,3 9,1 25,5 20,8 0,0 0,0 0,8 0,1 19,8 0,0 0,4 0,4 0,9 2,9 Υποχρεώσεις 2.404,7 794,1 40,2 73,5 384,2 199,0 97,3 24,2 88,5 148,4 338, , ,6 404,8 27,4 47,2 171,7 158,4 0,0 11,2 53,9 69,5 133,5 705,7 399,1 129,4 7,3 9,6 84,3 28,1 0,1 5,8 7,6 30,9 86,0 139,4 463,4 156,2 5,0 15,9 118,6 9,1 7,7 5,5 26,5 42,7 112,0 120,6 453,7 150,6 4,9 15,8 117,4 4,8 7,7 5,4 26,3 42,2 111,1 118,2 163,6 103,7 0,5 0,9 9,6 3,3 89,5 1,8 0,5 5,3 7,0 45,4 12,1 1,8 0,0 0,2 1,1 0,3 0,1 0,1 0,1 0,5 1,6 8,0 Καθαρά υπόλοιπα 2,4 116,8 9,1 2,7 85,1 56,4-36,5 7,3-33,1 8,4 51,3-148,2 39,7 110,3 4,9 4,3 56,0 44,9 0,1 6,6-19,8 10,7 65,5-133,6 36,4 27,0 1,7 2,3 20,4-2,6 5,2 0,7 3,4 11,6-6,7 0,4 2,5 18,7 2,5-3,8 6,6 14,9-1,4 1,3-16,5-14,4-7,8 21,2-3,9 18,9 2,4-3,9 6,1 18,9-4,7 1,3-16,5-20,4-8,3 21,1-76,1-39,2 0,0-0,2 2,1-0,8-40,5-1,2-0,3 0,5 0,3-36,2 13,4 19,0 0,0-0,1-0,3-0,2 19,6-0,1 0,4-0,1-0,7-5,1 ΗΠΑ Λοιπά 2. Ισοζύγιο πληρωµών: άµεσες επενδύσεις (σωρευτικές συναλλαγές) β τρ. έως α τρ Άµεσες επενδύσεις Στο εξωτερικό Μετοχές/ επανεπένδυση κερδών Άλλα κεφάλαια Στη ζώνη του ευρώ Μετοχές/ επανεπένδυση κερδών Άλλα κεφάλαια Ευρωπαϊκή Ένωση 27 (εκτός της ζώνης του ευρώ) Δανία Σουηδία Ηνωµένο Βασίλειο Λοιπές χώρες της ΕΕ Όργανα της ΕΕ Καναδάς Ιαπωνία Ελβετία ,6-60,9 6,8 5,7-49,5-24,0 0,1-10,8 9,5-12,2-35,7 26,3-63,9-343,2-151,2-0,1 3,0-125,6-28,4 0,0-16,5 3,7-16,8-67,9-32,8-61,6-269,6-129,7-0,6 4,6-106,7-26,9 0,0-6,8 6,0-8,6-48,4-28,5-53,6-73,6-21,6 0,5-1,6-18,9-1,5 0,0-9,6-2,4-8,2-19,5-4,3-8,0 195,5 90,4 6,9 2,7 76,1 4,5 0,1 5,6 5,8 4,7 32,2 59,2-2,3 140,2 61,4 7,9-1,3 53,7 1,0 0,1 0,0 3,0 7,9 13,9 50,4 3,6 55,3 28,9-1,0 4,0 22,4 3,5 0,0 5,7 2,9-3,2 18,2 8,8-5,9 ΗΠΑ Υπεράκτια χρη- µατοπιστωτικά κέντρα Λοιπά Πηγή:. Σ 66 Σεπτέµβριος 2007

169 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 3 Γ ε ω γ ρ α φ ι κ ή κ α τ α ν ο µ ή ι σ ο ζ υ γ ί ο υ π λ η ρ ω µ ώ ν κ α ι δ ι ε θ ν ο ύ ς ε π ε ν δ υ τ ι κ ή ς θ έ σ η ς (δισεκ. ευρώ) 3. Ισοζύγιο πληρωµών: εισπράξεις επενδύσεων χαρτοφυλακίου κατά χρηµατοδοτικό µέσο (σωρευτικές συναλλαγές) β τρ. έως α τρ Εισπράξεις επενδύσεων χαρτοφυλακίου Μετοχές Χρεόγραφα Οµόλογα και γραµµάτια Χρηµατοδοτικά µέσα της αγοράς χρήµατος 1 Ευρωπαϊκή Ένωση 27 (εκτός της ζώνης του ευρώ) 2 Δανία 3 Σουηδία 4 Ηνωµένο Βασίλειο 5 Λοιπές χώρες της ΕΕ 6 Όργανα της ΕΕ 445,7-101,0-7,2-14,2-80,7-0,7 1,7-8,1 0,4-3,7-191,7-96,6-45,0-58,5 2,7-2,3-0,9 4,4 1,5-0,1 0,1 1,4 0,6-33,9-34,0 4,7 387,2-103,7-4,9-13,3-85,1-2,2 1,8-8,2-1,0-4,3-157,8-62,6-49,6 293,1-79,9-5,0-10,0-65,8-1,1 2,0-6,5-4,6-1,7-118,7-36,7-45,0-94,2-23,8 0,2-3,3-19,3-1,1-0,2-1,7 3,7-2,6-39,1-25,9-4,6 7 Καναδάς 8 Ιαπωνία 9 Ελβετία 10 ΗΠΑ 11 Υπεράκτια χρη- µατοπιστωτικά κέντρα 12 Λοιπά Ισοζύγιο πληρωµών: λοιπές επενδύσεις κατά τοµέα (σωρευτικές συναλλαγές) β τρ. έως α τρ Λοιπές επενδύσεις Εισπράξεις Γενική κυβέρνηση ΝΧΙ Λοιποί τοµείς Πληρωµές Γενική κυβέρνηση ΝΧΙ Λοιποί τοµείς Ευρωπαϊκή Ένωση 27 (εκτός της ζώνης του ευρώ) Δανία Σουηδία Ηνωµένο Βασίλειο Λοιπές χώρες της ΕΕ Όργανα της ΕΕ ,6-214,3-16,1 8,4-192,6-22,8 8,8 0,4 32,8-9,9 64,5-40,2 15,8-11,7-953,3-701,8-35,9-4,3-623,2-35,4-3,0-0,6 15,4-46,4-67,4-79,6-3,3-69,7-0,5-8,8-0,7 0,2-7,8 0,0-0,6 0,0-0,4 0,0 0,0 0,1-1,1 9,8-683,3-476,2-34,9-1,3-408,7-31,2-0,1 0,5 11,8-42,2-65,3-54,4-2,3-55,2-269,5-216,8-0,4-3,2-206,7-4,2-2,3-1,0 4,0-4,2-2,1-25,2 0,1-24,3 790,7 487,4 19,8 12,7 430,6 12,6 11,7 1,0 17,4 36,5 131,9 39,4 19,1 58,0 4,8 5,5 0,0 0,0 0,2 0,0 5,2 0,0-0,3-0,6-0,2 0,1 2,5-2,1 553,8 303,9 19,1 10,4 264,7 9,6 0,0-0,4 15,3 38,7 98,6 33,4 16,5 47,8 232,1 178,1 0,7 2,2 165,7 3,0 6,5 1,4 2,4-1,6 33,5 5,9 0,1 12,3 Ιαπωνία Ελβετία ΗΠΑ Καναδάς Υπεράκτια χρηµατοπιστωτικά κέντρα 12 Λοιπά 5. Διεθνής επενδυτική θέση (υπόλοιπα τέλους περιόδου) Άµεσες επενδύσεις Στο εξωτερικό Μετοχές/ επανεπένδυση κερδών Άλλα κεφάλαια Στη ζώνη του ευρώ Μετοχές/ επανεπένδυση κερδών Άλλα κεφάλαια Εισπράξεις επενδύσεων χαρτοφυλακίου Μετοχές Χρεόγραφα Οµόλογα και γραµµάτια Χρηµατοδοτικά µέσα της αγοράς χρήµατος Λοιπές επενδύσεις Εισπράξεις Γενική κυβέρνηση ΝΧΙ Λοιποί τοµείς Πληρωµές Γενική κυβέρνηση ΝΧΙ Λοιποί τοµείς 1 Ευρωπαϊκή Ένωση 27 (εκτός της ζώνης του ευρώ) 2 Δανία 3 Σουηδία 4 Ηνωµένο Βασίλειο 5 Λοιπές χώρες της ΕΕ 6 Όργανα της ΕΕ 7 324,1-142,8 0,8-17,3-292,9 166,8-0,2 25,2 4,7 35,3-1,6-13,9-0,3 417, ,3 957,2 33,8 81,0 651,8 190,6 0,0 76,1 68,8 241,8 558,1 316,1 0,0 492, ,8 753,5 29,7 56,8 502,1 164,9 0,0 64,9 63,6 193,8 419,2 297,1 0,0 392,8 525,4 203,7 4,1 24,2 149,6 25,7 0,0 11,2 5,2 48,1 138,9 19,0 0,0 99, , ,0 33,0 98,3 944,7 23,8 0,2 50,9 64,1 206,6 559,6 330,0 0,3 74, ,9 874,0 26,9 81,9 757,1 8,0 0,1 45,9 53,5 142,2 396,0 199,7 0,0 66,7 608,2 226,0 6,1 16,4 187,6 15,8 0,1 5,1 10,7 64,4 163,6 130,2 0,3 8, , ,7 61,2 119,3 861,3 90,8 70,0 83,4 270,4 122, ,8 411,5 30,8 445, ,6 422,4 10,9 46,5 342,4 22,6 0,0 21,7 182,4 112,1 617,1 155,6 1,4 220, ,3 780,3 50,3 72,8 519,0 68,2 70,0 61,7 88,0 10,2 691,7 255,9 29,4 224, ,7 652,8 45,9 61,6 408,2 67,2 69,9 60,2 62,4 7,8 592,5 228,7 28,7 193,7 314,6 127,5 4,3 11,2 110,8 1,0 0,1 1,5 25,6 2,4 99,2 27,2 0,7 30,5 304,2-50,7 51,8 15,4 17,8 9,3-145,0 4,5 9,4-81,5-13,0-216,6-22,8 66, , ,1 77,0 62, ,3 105,1 9,8 21,7 92,6 209,2 510,6 354,2 41,8 562,6 102,2 17,4 0,2 0,3 8,9 0,5 7,5 0,1 0,1 0,1 3,3 1,2 35,8 44, , ,7 65,7 44, ,0 78,5 0,9 11,6 67,1 122,0 316,3 245,0 5,4 315, ,4 422,0 11,0 17,2 366,4 26,0 1,4 10,0 25,4 87,2 191,0 107,9 0,6 203, , ,8 25,2 46, ,5 95,8 154,8 17,2 83,1 290,7 523,6 570,7 64,6 496,2 46,5 23,7 0,0 0,3 3,3 0,0 20,1 0,0 0,8 0,1 7,4 0,2 3,3 11, , ,7 20,0 26, ,8 74,0 100,6 12,2 55,5 243,9 400,6 518,2 60,0 398,5 741,9 407,4 5,2 20,0 326,4 21,8 34,0 5,0 26,8 46,7 115,6 52,3 1,4 86,6 8 Ιαπωνία 9 Ελβετία 10 ΗΠΑ 11 Διεθνείς οργανισµοί Καναδάς Υπεράκτια χρηµατοπιστωτικά κέντρα 12 Διεθνείς οργανισµοί 13 Λοιπά 14 Πηγή:. Σεπτέµβριος 2007 Σ 67

170 7. 4 ι ε θ ν ή ς ε π ε ν δ υ τ ι κ ή θ έ σ η ( π ε ρ ι λ α µ β ά ν ο ν τ α ι κ α ι τ α δ ι ε θ ν ή δ ι α θ έ σ ι µ α ) (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, υπόλοιπα τέλους περιόδου) 1. Συνοπτική διεθνής επενδυτική θέση δ τρ δ τρ δ τρ. ως ποσοστό % του ΑΕΠ Άµεσες επενδύσεις Επενδύσεις χαρτοφυλακίου Χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Λοιπές επενδύσεις Συναλλαγµατικά διαθέσιµα Καθαρή διεθνής επενδυτική θέση -714,9-9,8 179,5-940,9-12,6-307,1 366,1-784,9-10,5 87,4-916,1-7,5-255,4 306,7-829,9-10,7 106,7-996,6-14,9-206,2 281,0-817,1-10,1 324, ,6-14,4-304,2 320, ,4-12,6 385, ,3-14,9-245,9 325, ,2-12,6 368, ,1 6,9-186,4 331,5 Εισπράξεις 7.419,6 102, , ,9 133, ,6 366, ,9 106, , ,1 160, ,0 306, ,7 112, , ,8 174, ,8 281, ,1 134, , ,9 236, ,7 320, ,2 145, , ,2 288, ,8 325, ,2 152, , ,3 339, ,9 331,5 Πληρωµές 8.134,5 111, , ,7 145, , ,8 116, , ,2 168, , ,6 123, , ,3 189, , ,2 144, , ,6 250, , ,5 158, , ,5 303, , ,4 164, , ,4 332, ,3-2. Άµεσες επενδύσεις δ τρ. Από κατοίκους της ζώνης του ευρώ στο εξωτερικό Μετοχικό κεφάλαιο και επανεπενδυθέντα κέρδη ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ Λοιπά κεφάλαια (κυρίως δάνεια µεταξύ εταιριών) ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ Από µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ στη ζώνη του ευρώ Μετοχικό κεφάλαιο και επανεπενδυθέντα κέρδη Λοιπά κεφάλαια (κυρίως δάνεια µεταξύ εταιριών) ,6 132, ,3 461,3 1,6 459, ,6 42, ,5 530,8 2,7 528, ,8 124, ,4 442,5 2,1 440, ,1 46, ,0 571,8 3,2 568, ,4 144, ,8 439,7 3,1 436, ,2 43, ,4 569,1 8,2 560, ,8 166, ,3 525,4 6,6 518, ,9 45, ,1 608,2 10,1 598, ,7 192, ,1 574,0 2,8 571, ,8 47, ,2 635,9 10,1 625, ,1 206, ,1 592,2 3,4 588, ,9 45, ,3 689,5 12,7 676,8 ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί το- µείς εκτός των ΝΧΙ 3. Εισπράξεις επενδύσεων χαρτοφυλακίου κατά χρηµατοδοτικό µέσο και τοµέα επενδυτή Μετοχές Χρεόγραφα δ τρ. Ευρωσύστηµα Εισπράξεις ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιποί τοµείς Γενική κυβέρνηση Πληρω- µές Ευρωσύστηµα Οµόλογα και γραµµάτια Εισπράξεις ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Τίτλοι αγοράς χρήµατος ,7 43,6 8,3 799, ,4 7,2 403,1 6,3 784, ,1 1,3 189,4 1,1 47,1 208,2 1,7 53,5 11, , ,4 9,3 460,2 8,0 846, ,7 1,1 191,5 0,6 48,5 248,0 2,1 73,9 16, , ,9 7,9 540,7 9,7 938, ,3 0,9 231,4 0,4 54,2 235,1 3,0 100,8 26, , ,0 8,3 693,0 11, , ,9 0,8 260,5 0,4 52,9 317,6 2,8 131,4 34, , ,6 10,4 809,1 11, , ,1 0,9 300,8 0,2 61,3 302,7 2,8 148,5 35, , ,5 10,5 848,4 12, , ,9 0,1 325,3 5,8 68,1 312,0 Λοιποί τοµείς Γενική κυβέρνηση Πληρω- µές Ευρωσύστηµα Εισπράξεις ΝΧΙ πλην του Ευρωσυστήµατος Λοιποί τοµείς εκτός των ΝΧΙ Λοιποί τοµείς Γενική κυβέρνηση Πληρω- µές Πηγή:. Σ 68 Σεπτέµβριος 2007

171 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 4 ι ε θ ν ή ς ε π ε ν δ υ τ ι κ ή θ έ σ η ( π ε ρ ι λ α µ β ά ν ο ν τ α ι κ α ι τ α δ ι ε θ ν ή δ ι α θ έ σ ι µ α ) (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, υπόλοιπα τέλους περιόδου) 4. Λοιπές επενδύσεις κατά χρηµατοδοτικό µέσον δ τρ δ τρ. Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Ευρωσύστηµα Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Λοιπές εισπράξεις Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Λοιπές πληρωµές Εµπορικές πιστώσεις Δάνεια/νόµισµα και καταθέσεις Γενική κυβέρνηση Πληρωµές ,9 0,3 57,2 0,1 1,4 62,1 57,4 4,7 55,4 0,1 42,6 13,8 5,2 0,7 66,0 0,2 0,2 59,0 53,2 5,8 42,4 0,0 42,3 3,8 4,7 0,3 74,5 0,2 0,2 62,3 54,1 8,3 42,6 0,0 42,4 3,4 5,4 0,4 82,2 0,2 0,1 57,5 45,7 11,8 44,6 0,0 42,8 3,6 8,4 0,4 100,0 0,2 0,0 56,0 40,7 15,3 45,1 0,0 44,0 3,7 13,6 0,3 105,9 0,3 0,0 52,0 41,8 10,2 45,0 0,0 46,1 3,9 ΝΧΙ (πλην του Ευρωσυστήµατος) Δάνεια Εισπράξεις Πληρωµές Εισπράξεις Λοιπές εισπράξεις Δάνεια/ νόµισµα και καταθέσεις Λοιπές πληρωµές Εµπορικές πιστώσεις Νόµισµα και καταθέσεις Δάνεια/νόµισµα και καταθέσεις Λοιποί τοµείς Λοιπές εισπράξεις Εµπορικές πιστώσεις Δάνεια Πληρωµές Λοιπές πληρωµές ,1 61, ,8 48,4 174,4 487,4 199,3 288,1 90,7 104,5 364,3 47, ,6 38, ,9 31,0 169,2 535,9 206,7 329,2 84,3 107,2 387,3 45, ,5 45, ,0 42,2 172,4 568,8 236,8 332,0 93,5 110,2 401,4 49, ,1 56, ,8 52,4 185,1 730,4 374,9 355,5 131,9 125,3 547,5 69, ,0 58, ,8 55,8 173,9 977,8 598,1 379,7 138,5 124,9 749,3 92, ,4 70, ,9 64,4 185, ,2 650,5 437,8 147,2 131,4 812,0 107,4 Δάνεια Νόµισµα και καταθέσεις Λοιπές εισπράξεις Εµπορικές πιστώσεις Δάνεια Λοιπές πληρωµές 5. Διεθνή διαθέσιµα Συναλλαγµατικά διαθέσιµα Υπόµνηση Εισπράξεις Πληρω- µές γ τρ. δ τρ Μάιος Ιούν. Ιούλ γ τρ. δ τρ Μάιος Ιούν. Ιούλ. Νοµισµατικός χρυσός Σε δισεκ. ευρώ Σε ουγγίες καθαρού χρυσού (εκατ.) Ειδικά τραβηκτικά δικαιώ- µατα Συναλλαγµατική θέση στο ΔΝΤ Νόµισµα και καταθέσεις Συνάλλαγµα Σε νοµισµατικέπεζες Σε τρά- Μετοχές Οµόλογα Τίτλοι και αγοράς αρχές και γραµµάτιτος χρήµα- την ΤΔΔ Ευρωσύστηµα 366,1 130,4 399,022 4,8 25,0 205,8 10,3 35,3 159,8 1,0 120,2 38,5 0,4 0,0 22,4-26,3 306,7 130,0 393,543 4,4 23,3 149,0 10,0 30,4 107,9 1,0 80,5 26,5 0,7 0,0 20,3-16,3 281,0 125,4 389,998 3,9 18,6 133,0 12,5 25,5 94,7 0,5 58,5 35,6 0,4 0,0 19,1-12,8 320,1 163,4 375,861 4,3 10,6 141,7 12,6 21,4 107,9 0,6 69,6 37,7-0,2 0,0 25,6-17,9 325,1 174,2 367,958 4,5 7,0 139,4 4,5 25,3 109,7 0,5 79,1 30,1-0,1 0,0 26,8-21,9 325,8 176,3 365,213 4,6 5,2 139,7 6,3 22,5 110,7 0,5 79,4 30,8 0,3 0,0 24,6-21,5 331,5 180,4 363,108 4,6 4,3 142,2 4,9 27,6 109,4 0,1 84,6 24,7 0,3 0,0 25,1-22,6 327,4 176,5 360,323 4,7 4,4 141,8 4,4 26,6 110, ,1 0,0 27,3-23,8 325,3 172,8 358,767 4,7 4,3 143,5 5,7 27,7 110, ,0 0,0 26,6-24,6 328,8 173,6 357,491 4,7 4,1 146,4 5,1 30,8 110, ,2 0,0 25,1-26,9 εκ των οποίων διακρατεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 45,5 8,1 24,656 0,2 0,0 37,3 1,2 9,9 26,1 0,0 19,5 6,7 0,0 0,0 3,0-5,2 36,9 8,1 24,656 0,2 0,0 28,6 1,4 5,0 22,2 0,0 14,9 7,3 0,0 0,0 2,8-1,5 35,1 7,9 24,656 0,2 0,0 27,0 2,7 3,3 21,1 0,0 9,7 11,3 0,0 0,0 2,6-1,3 41,5 10,1 23,145 0,2 0,0 31,2 5,1 2,5 23,6 0,0 10,6 12,9 0,0 0,0 2,9-0,9 40,8 10,1 21,312 0,2 0,0 30,5 1,4 3,8 25,3 0,0 18,4 6,9 0,0 0,0 2,9-0,7 39,9 9,9 20,572 0,4 0,0 29,6 1,6 1,5 26,5 0,0 19,1 7,4 0,0 0,0 2,8-0,3 40,5 10,3 20,632 0,4 0,0 29,9 1,4 3,3 25,2 0,0 19,5 5,8 0,0 0,0 3,0-0,6 40,7 10,1 20,632 0,4 0,0 30,2 0,7 3,7 25, ,0 0,0 3,1-0,7 40,5 9,4 19,442 0,4 0,0 30,7 1,2 3,0 26, ,0 0,0 3,2-1,6 41,4 9,4 19,442 0,4 0,0 31,6 0,7 4,3 26, ,0 0,0 3,0-2,2 Τίτλοι Χρηµατοπιστωτικά παράγωγα Λοιπές απαιτήσεις Απαιτήσεις σε συνάλλαγµα έναντι κατοίκων ζώνης ευρώ Προκαθορισµένα βραχυπρόθεσµα καθαρά ελλείµ- µατα σε συνάλλαγµα Πηγή:. Σεπτέµβριος 2007 Σ 69

172 7. 5 Ε µ π ό ρ ι ο α γ α θ ώ ν (εποχικώς διορθωµένα στοιχεία, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) 1. Αξία, όγκος και µοναδιαία αξία κατά κατηγορία προϊόντων α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. (µη ε.δ.) Εξαγωγές Εισαγωγές Ενδιάµεσα Εξαγωγές (f.o.b.) Κεφαλαιακά Καταναλωτικά Ενδιάµεσα Υπόµνηση: Είδη µεταποίησης Κεφαλαιακά Καταναλωτικά Είδη µεταποίησης Αξία (δισεκ. ευρώ, ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές για τις στήλες 1 και 2) -2,3 0, ,9 499,2 221,3 299,8 915,6 987,8 552,9 164,0 240,0 708,9 109,1 8,9 9, ,8 545,8 246,7 314,6 994, ,4 604,4 183,3 255,4 767,4 129,2 7,8 13, ,1 590,1 269,6 334, , ,2 705,1 206,5 275,9 842,4 186,3 11,2 13, ,7 665,0 289,6 369, , ,8 827,9 208,9 304,3 938,6 225,3 16,1 22,7 332,5 159,2 71,4 90,3 282,9 338,5 198,8 53,2 74,2 224,5 55,4 9,4 14,5 340,7 163,1 71,5 91,0 290,5 345,0 205,0 52,5 75,6 231,7 57,4 8,0 10,4 346,5 167,9 71,5 92,1 296,6 353,7 213,2 51,6 76,0 236,5 60,0 11,7 7,6 361,0 174,7 75,2 96,2 313,0 355,6 210,9 51,6 78,5 245,9 52,4 9,3 5,1 366,0 175,3 77,5 97,0 312,5 358,1 211,5 52,6 78,9 250,4 46,8 8,9 3,9 371, , ,0 8,0 121,5 58,3 25,8 32,5 102,9 119,8 71,0 18,2 25,8 83,3 16,1 9,8 7,4 121,7 58,3 25,9 32,0 103,5 121,0 71,6 18,1 26,4 84,1 15,4 6,7 0,5 122,8 58,8 25,8 32,5 106,1 117,3 68,9 16,4 26,6 83,1 15,3 11,1 6,3 122,6 58,2 26,2 32,0 104,8 119,1 71,2 16,5 26,1 82,0 17,2 6,7 1,7 123,3 58,6 25,9 32,7 105,6 119,4 71,9 16,8 25,9 83,3 18,0 9,0 3,8 125, , Δείκτες όγκου (2000=100, ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές για τις στήλες 1 και 2) 1,0 3,6 108,5 105,9 106,8 113,1 108,2 101,9 100,2 97,1 109,7 100,2 103,2 9,0 6,5 117,5 115,6 119,9 118,4 117,9 107,9 104,2 109,2 117,4 108,2 105,3 4,9 5,1 123,7 120,2 129,5 123,5 124,0 113,9 107,6 123,7 123,6 116,3 109,9 7,5 5,8 133,4 130,0 136,6 132,3 133,7 120,9 114,1 125,0 131,7 125,3 110,0 10,7 8,9 128,9 125,4 134,2 129,6 128,2 117,4 110,2 124,7 127,9 120,1 106,2 5,2 4,0 132,1 128,5 135,4 129,9 132,0 119,5 112,4 125,6 132,0 124,6 106,7 5,0 4,5 133,8 130,9 135,5 132,0 134,2 122,0 116,3 124,7 131,1 125,7 115,9 9,0 6,0 138,6 135,1 141,1 137,6 140,4 124,7 117,7 125,1 135,9 130,6 111,1 7,5 6,1 139,5 133,9 145,0 137,4 139,1 125,3 117,3 128,4 136,0 132,2 101, ,8 9,2 139,6 134,0 145,3 138,6 138,0 126,1 118,4 134,1 133,8 132,2 104,1 7,5 8,2 138,9 133,3 146,1 135,5 138,0 126,8 119,1 130,6 136,6 132,4 101,2 4,9 1,4 140,1 134,5 143,5 138,1 141,4 122,9 114,5 120,6 137,6 132,0 97,8 8,3 6,7 139,2 132,5 145,8 135,9 139,2 124,0 117,2 122,5 134,2 130,0 105,6 3,7 2,5 139,5 132,8 144,5 137,7 140,0 124,7 118,5 124,9 133,6 132,3 109, Δείκτες µοναδιαίας αξίας (2000=100, ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές για τις στήλες 1 και 2) -3,2-3,0 97,6 96,2 96,3 101,1 97,4 94,8 93,6 92,3 99,5 96,0 86,4-0,1 2,6 97,5 96,4 95,7 101,4 97,1 97,3 98,4 91,8 98,9 96,3 99,5 2,8 7,9 100,2 100,2 96,8 103,4 99,1 105,0 111,2 91,2 101,5 98,3 137,5 3,5 7,3 103,7 104,5 98,6 106,6 101,8 112,7 123,1 91,3 105,1 101,7 166,7 4,9 12,8 103,4 103,7 99,0 106,3 101,5 112,8 122,5 93,3 105,5 101,5 170,0 4,0 10,1 103,4 103,7 98,3 106,9 101,3 113,0 123,9 91,5 104,2 101,0 174,9 2,8 5,6 103,8 104,8 98,1 106,5 101,7 113,5 124,4 90,4 105,5 102,2 168,2 2,5 1,5 104,4 105,6 99,2 106,7 102,6 111,6 121,6 90,2 105,1 102,2 153,7 1,6-0,9 105,1 107,0 99,4 107,7 103,4 111,9 122,3 89,6 105,5 102,9 150, ,1-1,1 104,7 106,6 98,9 107,3 103,0 111,5 122,1 89,1 105,3 102,7 151,2 2,1-0,7 105,3 107,2 99,1 108,2 103,5 112,1 122,4 90,7 105,6 103,5 148,4 1,7-0,9 105,4 107,1 100,2 107,6 103,6 112,1 122,5 89,0 105,6 102,6 152,7 2,6-0,4 105,9 107,7 100,1 107,9 104,0 112,8 123,7 88,4 106,1 102,8 158,8 2,9-0,8 106,3 108,1 99,9 108,6 104,2 112,5 123,6 88,0 105,8 102,6 160, Εισαγωγές (c.i.f.) Υπόµνηση Πετρέλαιο Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Eurostat (για τους δείκτες του όγκου και την εποχική διόρθωση των δεικτών µοναδιαίας αξίας). Σ 70 Σεπτέµβριος 2007

173 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξωτερικές συναλλαγές και θέσεις 7. 5 Ε µ π ό ρ ι ο α γ α θ ώ ν (δισεκ. ευρώ, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, εποχικώς διορθωµένα στοιχεία) 2. Γεωγραφική κατανοµή α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν α τρ. β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. ΕΕ-27 (εκτός της ζώνης του ευρώ) Δανία Σουηδία Ηνωµένο Βασίλειο Λοιπές χώρες ΕΕ Ρωσία Ελβετία Τουρκία Εξαγωγές (f.o.b.) 1.056,9 24,9 38,6 193,8 125,0 29,2 63,3 24,8 167,0 35,1 31,3 135,3 59,2 37,9 91, ,8 25,7 42,2 205,6 138,3 35,9 66,2 32,1 172,6 40,3 33,2 150,4 64,2 40,4 95, ,1 29,0 45,1 203,2 157,9 43,7 70,7 34,8 185,0 43,3 34,0 165,9 72,9 46,9 104, ,7 31,2 49,6 214,9 193,7 55,1 77,2 38,5 199,6 53,6 34,5 183,4 77,1 54,4 117,9 332,5 7,6 11,6 53,0 44,5 12,5 18,2 9,6 49,6 12,7 8,8 43,6 19,3 13,1 28,4 340,7 7,8 12,2 53,3 47,6 12,9 18,6 9,8 49,6 12,8 8,5 45,1 18,9 13,3 30,2 346,5 7,8 12,7 54,5 49,4 14,2 19,5 9,6 49,5 13,6 8,5 46,0 19,0 13,7 28,4 361,0 8,0 13,1 54,1 52,1 15,5 20,9 9,5 50,9 14,6 8,6 48,8 19,8 14,2 30,9 366,0 8,4 13,5 56,0 53,8 15,7 20,5 10,1 49,1 14,2 8,7 49,2 21,2 14,8 31,0 371, ,4 20,3 9,9 49,4 15,1 9,0 48,9 20,9 15,0. 121,5 2,8 4,5 18,6 17,8 5,1 7,0 3,5 16,6 4,6 2,9 16,5 7,1 4,9 9,5 121,7 2,8 4,4 18,7 17,9 5,2 6,8 3,2 16,4 4,8 2,9 16,2 7,0 4,9 10,4 122,8 2,8 4,5 18,6 18,1 5,4 6,7 3,4 16,1 4,7 2,9 16,4 7,1 5,0 11,1 122,6 2,8 4,4 18,5 18,2 5,4 6,8 3,3 16,8 4,9 2,9 16,0 7,0 5,1 10,5 123,3 2,8 4,6 18,6 18,4 5,5 6,8 3,3 15,9 5,2 3,0 16,3 7,0 5,0 10,8 125, ,5 6,7 3,2 16,6 5,0 3,1 16,6 7,0 4,9. % του συνόλου των εξαγωγών 100,0 2,3 3,6 15,6 14,0 4,0 5,6 2,8 14,5 3,9 2,5 13,3 5,6 3,9 8,5 Εισαγωγές (c.i.f.) 987,8 23,7 36,9 138,6 108,9 47,2 50,4 19,2 110,5 74,4 52,0 141,8 68,8 39,7 75, ,4 25,4 39,8 145,0 116,6 56,4 53,5 23,2 113,1 92,1 54,3 161,0 72,8 45,2 75, ,2 26,3 42,2 152,6 129,2 76,7 58,0 25,2 119,9 117,9 53,1 189,8 95,9 53,5 82, ,8 27,8 47,4 165,8 153,7 94,6 62,1 29,0 128,5 143,7 56,4 213,0 109,5 66,0 95,2 338,5 6,8 11,4 41,4 35,2 23,3 15,0 7,0 31,6 33,1 14,2 52,2 26,9 15,6 24,6 345,0 6,8 11,4 42,6 37,3 24,5 15,4 7,5 31,7 34,8 13,9 53,3 27,0 16,0 22,9 353,7 7,1 12,0 41,2 39,4 23,8 15,9 7,3 32,3 36,1 14,3 54,7 27,8 16,7 25,1 355,6 6,9 12,6 40,5 41,8 23,0 15,8 7,3 32,8 39,7 14,1 52,8 27,9 17,8 22,6 358,1 7,0 12,8 40,4 41,9 22,9 16,7 7,8 33,1 41,6 14,5 51,9 25,9 18,1 23,4 358, ,8 16,6 7,8 32,1 39,1 14,1 52,7 27,0 17,4. 119,8 2,4 4,4 13,5 14,1 7,6 5,5 2,6 11,1 13,7 5,0 17,5 8,9 6,2 7,4 121,0 2,2 4,2 13,6 13,8 7,7 5,6 2,7 11,3 13,8 4,9 18,0 8,8 6,1 8,1 117,3 2,3 4,2 13,3 14,0 7,6 5,6 2,6 10,6 14,1 4,6 16,4 8,3 5,8 8,0 119,1 2,4 4,3 13,7 14,1 8,0 5,6 2,6 10,7 12,9 4,5 17,5 8,6 5,7 8,4 119,4 2,2 4,4 13,5 14,4 7,8 5,5 2,6 10,9 13,1 4,9 17,7 9,3 5,8 7,1 120, ,0 5,6 2,6 10,4 13,0 4,7 17,5 9,2 5,8. % του συνόλου των εισαγωγών 100,0 2,0 3,4 11,9 11,0 6,8 4,5 2,1 9,2 10,3 4,1 15,3 7,9 4,7 6,8 Διαφορά εξαγωγών-εισαγωγών 69,1 1,2 1,7 55,2 16,1-18,0 12,9 5,6 56,5-39,3-20,8-6,4-9,7-1,8 16,0 69,4 0,4 2,4 60,7 21,7-20,5 12,7 8,9 59,4-51,8-21,1-10,7-8,6-4,9 20,8 13,9 2,7 2,9 50,6 28,7-33,0 12,7 9,6 65,1-74,7-19,1-23,9-23,0-6,7 21,8-12,1 3,4 2,2 49,0 40,0-39,5 15,1 9,5 71,1-90,1-22,0-29,5-32,4-11,7 22,8-6,0 0,7 0,3 11,6 9,3-10,9 3,2 2,6 18,0-20,5-5,4-8,6-7,6-2,5 3,8-4,3 0,9 0,8 10,7 10,4-11,5 3,2 2,3 17,9-22,0-5,5-8,2-8,0-2,6 7,3-7,2 0,7 0,7 13,2 10,0-9,6 3,6 2,3 17,2-22,5-5,7-8,7-8,7-3,0 3,3 5,4 1,1 0,5 13,5 10,3-7,5 5,1 2,2 18,1-25,1-5,4-4,0-8,1-3,6 8,3 7,9 1,4 0,7 15,5 11,8-7,2 3,8 2,2 16,0-27,4-5,8-2,7-4,7-3,3 7,5 12, ,4 3,7 2,0 17,3-24,0-5,1-3,8-6,1-2,4. 1,8 0,4 0,2 5,1 3,7-2,5 1,5 1,0 5,5-9,1-2,1-1,0-1,8-1,3 2,1 0,7 0,5 0,2 5,1 4,0-2,5 1,2 0,5 5,0-9,0-2,0-1,7-1,8-1,1 2,2 5,5 0,5 0,3 5,4 4,1-2,2 1,1 0,7 5,5-9,3-1,7 0,0-1,1-0,8 3,2 3,5 0,4 0,1 4,8 4,1-2,6 1,2 0,7 6,1-8,0-1,6-1,5-1,6-0,6 2,1 3,9 0,6 0,3 5,0 4,0-2,3 1,3 0,7 5,0-7,9-1,9-1,4-2,3-0,8 3,7 5, ,5 1,2 0,6 6,2-8,0-1,6-0,9-2,2-0,9. ΗΠΑ Κίνα Ασία Ιαπωνία Λοιπές χώρες Ασίας Αφρική Λατινική Αµερική Λοιπές χώρες Πηγές: Eurostat και υπολογισµοί της βάσει στοιχείων της Eurostat (για τη διαφορά εξαγωγών-εισαγωγών και τις στήλες 5, 12 και 15). Σεπτέµβριος 2007 Σ 71

174 8 Σ Υ Ν Α Λ Λ Α Γ Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Ι Σ Ο Τ Ι Μ Ι Ε Σ 8. 1 Σ τ α θ µ ι σ µ έ ν ε ς σ υ ν α λ λ α γ µ α τ ι κ έ ς ι σ ο τ ι µ ί ε ς 1 ) (µέσοι όροι περιόδου, α τρ =100) 2004 β τρ. γ τρ. δ τρ α τρ β τρ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. Νοέµ. Δεκ Ιαν. Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ Αύγ Αύγ. Ονοµαστική Πραγµατική (ΔΤΚ) ΣΣΙ-24 Πραγµατική (ΔΤΠ) Πραγµατική (αποπληθωριστής του ΑΕΠ) Πραγµατική (ΚΕα- ΜΠΜ) Πραγµατική (ΚΕα- ΜΠΣΟ) Ονοµαστική ,3 105,1 104,2 103,1 100,1 103,0 111,2 105,6 103,3 104,1 102,5 100,9 97,9 101,3 109,7 103,6 103,6 104,4 102,9 100,7 95,9 100,1 110,0 103,3 103,8 104,6 103,0 100,8 95,9 100,6 110,1 103,6 104,5 105,3 103,7 101,4 96,5 100,8 111,2 104,4 104,6 105,3 104,0 101,4 96,3 100,2 111,3 104,2 105,5 105,9 104,8 102,2 96,3 100,8 112,0 104,6 107,1 107,2 106,1,,, 113,5 105,6 104,6 105,4 103, ,3 104,5 104,4 105,2 103, ,1 104,2 103,9 104,6 103, ,4 103,5 104,5 105,2 103, ,1 104,1 105,5 106,0 104, ,3 104,9 104,9 105,5 104, ,5 104,2 105,4 105,9 104, ,9 104,5 106,1 106,4 105, ,7 105,1 107,1 107,4 106, ,7 105,9 107,3 107,4 106, ,6 105,6 106,9 106,9 105, ,1 105,1 107,6 107,6 106, ,9 105,8 107,1 107,1 106, ,7 105,6 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου µηνός -0,4-0,4-0, ,2-0,2 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου έτους 2,4 1,7 2, ,1 1,0 ΣΣΙ-44 Πραγµατική (ΔΤΚ) 35 Σ τ α θ µ ι σ µ έ ν ε ς σ υ ν α λ λ α γ µ α τ ι κ έ ς ι σ ο τ ι µ ί ε ς (µηνιαίοι µέσοι όροι, α τρ. 1999=100) 36 ι µ ε ρ ε ί ς σ υ ν α λ λ α γ µ α τ ι κ έ ς ι σ ο τ ι µ ί ε ς (µηνιαίοι µέσοι όροι, α τρ. 1999=100) Πηγή:. 1) Περισσότερες λεπτοµέρειες και ορισµό των οµάδων των εµπορικών εταίρων βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σ 72 Σεπτέµβριος 2007

175 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Συναλλαγµατικές ισοτιµίες 8. 2 ι µ ε ρ ε ί ς ι σ ο τ ι µ ί ε ς τ ο υ ε υ ρ ώ (µέσοι όροι περιόδου, µονάδες εθνικού νοµίσµατος ανά ευρώ) 2004 δ τρ α τρ β τρ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ Αύγ Αύγ δ τρ α τρ β τρ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ Αύγ Αύγ. Κορώνα Δανίας Κορώνα Σουηδίας Λίρα Αγγλίας Δολάριο ΗΠΑ Γιεν Ιαπωνίας Φράγκο Ελβετίας Γουόν Ν. Κορέας Δολάριο Χονγκ- Κονγκ Δολάριο Σιγκαπούρης Δολάριο Καναδά Κορώνα Νορβηγίας Δολάριο Αυστραλίας ,4399 9,1243 0, , ,44 1, ,62 9,6881 2,1016 1,6167 8,3697 1,6905 7,4518 9,2822 0, , ,85 1, ,61 9,6768 2,0702 1,5087 8,0092 1,6320 7,4591 9,2544 0, , ,02 1, ,58 9,7545 1,9941 1,4237 8,0472 1,6668 7,4557 9,1350 0, , ,72 1, ,29 10,0269 2,0091 1,4669 8,2712 1,6740 7,4524 9,1894 0, , ,43 1, ,80 10,2334 2,0073 1,5357 8,1690 1,6670 7,4500 9,2573 0, , ,89 1, ,05 10,5372 2,0562 1,4791 8,1060 1,6214 7,4541 9,1896 0, , ,60 1, ,25 10,2130 2,0049 1,5309 8,0876 1,6708 7,4494 9,2992 0, , ,24 1, ,82 10,3464 2,0186 1,5472 8,1340 1,6704 7,4530 9,2372 0, , ,68 1, ,99 10,5634 2,0476 1,5334 8,1194 1,6336 7,4519 9,2061 0, , ,22 1, ,27 10,5642 2,0581 1,4796 8,1394 1,6378 7,4452 9,3290 0, , ,55 1, ,39 10,4854 2,0619 1,4293 8,0590 1,5930 7,4410 9,1842 0, , ,76 1, ,70 10,7247 2,0789 1,4417 7,9380 1,5809 7,4429 9,3231 0, , ,05 1, ,37 10,6469 2,0744 1,4420 7,9735 1,6442 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου µηνός 0,0 1,5 0,5-0,7-4,6-1,1 1,1-0,7-0,2 0,0 0,4 4,0 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου έτους -0,2 1,2 0,1 6,3 7,1 3,9 3,4 6,9 2,8 0,6-0,2-2,1 Κορώνα Τσεχίας Κορώνα Εσθονίας Λίρα Κύπρου Λατς Λεττονίας Λίτας Λιθουανίας Φιορίνι Ουγγαρίας Λίρα Μάλτας Ζλότυ Πολωνίας Κορώνα Σλοβακίας Λεβ Βουλγαρίας Νέο λέι Ρουµανίας 1) ,891 15,6466 0, ,6652 3, ,66 0,4280 4, ,022 1, ,782 15,6466 0, ,6962 3, ,05 0,4299 4, ,599 1,9558 3, ,342 15,6466 0, ,6962 3, ,26 0,4293 3, ,234 1,9558 3, ,044 15,6466 0, ,6969 3, ,25 0,4293 3, ,929 1,9558 3, ,037 15,6466 0, ,7023 3, ,32 0,4293 3, ,347 1,9558 3, ,272 15,6466 0, ,6986 3, ,31 0,4293 3, ,751 1,9558 3, ,233 15,6466 0, ,7003 3, ,30 0,4293 3, ,490 1,9558 3, ,057 15,6466 0, ,7088 3, ,86 0,4293 3, ,813 1,9558 3, ,015 15,6466 0, ,7036 3, ,00 0,4293 3, ,491 1,9558 3, ,231 15,6466 0, ,6965 3, ,42 0,4293 3, ,736 1,9558 3, ,546 15,6466 0, ,6963 3, ,29 0,4293 3, ,002 1,9558 3, ,359 15,6466 0, ,6969 3, ,90 0,4293 3, ,326 1,9558 3, ,860 15,6466 0, ,6978 3, ,20 0,4293 3, ,603 1,9558 3,2246 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου µηνός -1,8 0,0 0,0 0,1 0,0 3,4 0,0 1,2 0,8 0,0 2,9 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου έτους -1,2 0,0 1,5 0,3 0,0-7,0 0,0-2,4-10,8 0,0-8,6 Γιουάν Κίνας 2) Κούνα Κροατίας 2) Κορώνα Ισλανδίας Ρουπία Ινδονησίας 2) Ρίνγκιτ Μαλαισίας 2) Δολάριο Ν. Ζηλανδίας Πέσο Φιλιππίνων 2) Ρούβλι Ρωσίας 2) Ραντ Ν. Αφρικής Μπαχτ Ταϊλάνδης 2) Νέα λίρα Τουρκίας 3) 2004 δ τρ α τρ β τρ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ Αύγ Αύγ ,2967 7, , ,34 4,7273 1, ,727 35,8192 8, , ,1955 7, , ,83 4,7119 1, ,494 35,1884 7, ,068 1, ,0096 7, , ,37 4,6044 1, ,379 34,1117 8, ,594 1, ,1339 7, , ,01 4,6734 1, ,108 34,2713 9, ,109 1, ,1688 7, , ,33 4,5842 1, ,609 34,4795 9, ,538 1, ,3476 7, , ,62 4,6204 1, ,134 34,8589 9, ,011 1, ,1326 7, , ,46 4,5706 1, ,167 34,4060 9, ,434 1, ,2467 7, , ,32 4,6212 1, ,069 34,5680 9, ,320 1, ,4400 7, , ,98 4,6449 1, ,421 34,9054 9, ,010 1, ,3689 7, , ,80 4,5962 1, ,136 34,8999 9, ,507 1, ,2415 7, , ,30 4,6237 1, ,968 34,7739 9, ,492 1, ,3899 7, , ,28 4,7184 1, ,418 35,0292 9, ,870 1, ,3162 7, , ,65 4,7457 1, ,862 34,9211 9, ,337 1,7921 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου µηνός -0,7 0,3 6,4 2,6 0,6 7,7 0,7-0,3 2,8 3,5 2,0 µεταβολή (%) έναντι του προηγούµενου έτους 1,0 0,4-1,8 9,6 0,8-7,1-4,3 1,9 10,5-10,1-4,7 Πηγή:. 1) Τα στοιχεία πριν από τον Ιούλιο του αφορούν το λέι Ρουµανίας. 1 νέο λέι Ρουµανίας αντιστοιχεί σε (παλαιά) λέι Ρουµανίας. 2) Για τα νοµίσµατα αυτά η υπολογίζει και δηµοσιεύει ισοτιµίες αναφοράς έναντι του ευρώ από 1ης Απριλίου. Τα προηγούµενα στοιχεία είναι ενδεικτικά. 3) Τα στοιχεία πριν από τον Ιανουάριο του αφορούν τη λίρα Τουρκίας. 1 νέα λίρα Τουρκίας ισοδυναµεί µε (παλαιές) λίρες Τουρκίας. Σεπτέµβριος 2007 Σ 73

176 9 Ε Ξ Ε Λ Ι Ξ Ε Ι Σ Ε Κ Τ Ο Σ Τ Η Σ Ζ Ω Ν Η Σ Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω 9. 1 Σ ε ά λ λ α κ ρ ά τ η - µ έ λ η τ η ς Ε Ε (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) 1. Οικονοµικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις δ τρ. β τρ Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ Φεβρ. Μάρτ. Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. δ τρ. β τρ. δ τρ. β τρ. δ τρ. β τρ. δ τρ. β τρ Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Τσεχία Δανία Εσθονία Κύπρος Λεττονία Βουλγαρία Λιθουανία Ουγγαρία ΕνΔΤΚ 6,0 1,6 1,7 4,1 2,0 6,9 2,7 3,5 2,5 2,2 9,1 2,8 0,8 2,1 7,4 2,1 1,9 4,4 2,2 6,6 3,8 4,0 2,6 1,3 6,6 4,3 1,5 2,3 5,7 1,1 1,6 4,5 1,5 6,2 4,2 6,4 1,1 1,3 4,8 3,5 1,4 2,7 5,3 1,7 1,9 5,1 1,4 7,6 4,4 8,8 0,8 2,0 3,9 2,1 1,7 2,8 4,7 2,6 1,5 5,8 1,8 8,5 5,0 8,5-0,9 2,3 3,9 1,7 1,4 2,6 4,4 2,1 1,9 5,6 1,4 8,5 4,8 9,0 0,5 2,4 3,7 2,1 1,6 3,1 4,4 2,7 1,7 5,6 1,6 8,8 4,9 8,7-1,1 2,2 3,8 2,0 1,6 2,8 4,5 2,4 1,7 5,9 1,9 7,8 5,0 8,4-1,0 2,3 3,9 1,5 1,2 2,5 5,3 2,6 1,3 6,0 1,7 8,9 5,0 8,5-0,6 2,6 3,9 1,5 1,3 2,4 6,8 2,5 1,1 6,5 2,3 9,5 5,1 8,3-0,2 2,5 4,1 1,2 1,4 1,9 Έλλειµµα (-)/πλεόνασµα (+) της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό % του ΑΕΠ 2,2-2,9 2,0 2,3-4,1-1,0-1,5-6,5-4,9-5,7-1,5-2,4 0,8-3,1 1,9-3,5 4,7 2,3-2,3-0,2-0,5-7,8-3,1-4,3-1,4-2,8 2,1-3,1 3,3-2,9 4,2 3,8-1,5 0,4-0,3-9,2-2,6-3,9-1,9-3,4 2,2-2,8 Ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό % του ΑΕΠ 37,9 30,7 44,0 5,2 70,3 14,5 19,4 59,4 73,9 45,7 18,8 41,5 52,4 40,3 29,2 30,4 36,3 4,4 69,2 12,0 18,6 61,7 72,4 47,1 15,8 34,5 52,2 42,2 22,8 30,4 30,2 4,1 65,3 10,0 18,2 66,0 66,5 47,8 12,4 30,7 46,9 43,5 Αποδόσεις µακροπρόθεσµων οµολόγων του Δηµοσίου ως ποσοστά % ετησίως (µέσοι όροι περιόδου) 4,24 3,78 4,05-4,42 5,07 4,28 6,96 4,38 5,19 7,52 4,28 3,93 4,97 4,22 3,76 3,96-4,47 5,14 4,24 6,79 4,38 5,19 7,53 4,24 3,79 4,88 4,28 3,92 4,18-4,44 5,52 4,18 6,65 4,44 5,28 7,39 4,26 4,04 5,10 4,26 4,21 4,34-4,44 6,03 4,36 6,53 4,61 5,29 7,39 4,40 4,15 5,20 4,57 4,53 4,65-4,44 5,62 4,57 6,71 5,12 5,52 7,05 4,66 4,44 5,49 4,79 4,59 4,58-4,44 5,28 4,89 6,58 5,18 5,60 6,86 4,70 4,45 5,46 Επιτόκιο 3 µηνών ως ποσοστό % ετησίως, µέσοι όροι περιόδου 4,09 2,59 3,99 3,94 3,87 5,61 3,87-4,10 4,20 7,13 4,60 3,43 5,57 4,19 2,56 4,07 4,06 3,97 6,30 4,05 8,10 4,18 4,22 7,49 4,48 3,43 5,55 4,30 2,60 4,16 4,42 3,99 9,32 4,41 8,20 4,19 4,31 7,33 4,05 3,51 5,65 4,40 2,77 4,28 4,69 3,99 9,99 4,89-4,23 4,44 7,62 4,16 3,57 5,77 4,53 2,93 4,37 4,74 3,99 8,09 4,91 8,02 4,36 4,52 7,26 4,27 3,67 5,88 4,69 3,07 4,42 4,73 4,05 6,66 4,97 7,87 4,44 4,78. 4,34 3,78 6,02 Πραγµατικό ΑΕΠ 6,2 6,5 3,1 10,5 3,9 10,6 7,6 4,1 3,3 3,6 4,2 6,0 2,9 1,8 6,1 6,4 3,5 11,4 3,8 11,9 7,5 3,9 3,3 6,1 7,7 8,3 4,2 2,8 5,7 6,1 3,7 10,9 3,7 11,7 7,0 3,1 3,1 6,9 7,7 9,6 4,3 3,1 6,2 6,2 2,7 9,8 4,0 11,2 8,0 2,6 3,5 6,8 6,0 9,0 3,4 3,0.. 0,6. 3,7 11,3 7,7 1,8. 6,9. 9,4 3,3 3,0 Ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών µεταβιβάσεων ως ποσοστό % του ΑΕΠ -11,0-1,5 3,9-9,5-5,1-11,2-5,9-6,0-5,8-1,4-7,9-8,6 7,1-2,3-15,1-2,8 2,4-12,3-5,9-19,9-9,7-4,8-3,5-1,7-10,4-8,4 6,7-3,6-24,5-4,8 1,3-14,5-19,5-25,3-10,0-2,9-3,1-2,7-10,7-7,3 7,4-3,7-27,2 2,0-1,3-17,1-13,2-23,7-12,2-4,3-9,0-2,2-14,9 0,1 9,4-4,0.. 3, , ,4.. Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος 2,4-0,7 1,0 2,7 1,3 15,2 3,4 3,1-0,5 0,3. 0,5 0,6 3,9 4,5 1,0 2,1 5,7 0,1 14,0 7,0. 0,0.. 1,2-0,4 2,4-1,8 3,4 8, ,0-0, ,6 0,1 1,5-3,7 4,5 14, ,2 - -0, ,3 4,6-0,1 -. 5, Ποσοστό ανεργίας βάσει τυποποιηµένου ορισµού ως ποσοστό % του εργατικού δυναµικού (ε.δ.) 10,1 7,9 4,8 7,9 5,2 8,9 8,2 7,2 7,3 17,7 7,1 16,3 7,4 4,8 8,9 7,1 3,9 5,9 4,6 6,8 5,6 7,5 7,3 13,8 7,3 13,3 7,1 5,3 8,2 6,5 3,6 5,6 4,3 6,2 4,8 7,6 6,9 12,4 7,2 12,3 6,5 5,3 7,7 5,9 3,9 4,9 4,1 6,3 4,8 7,4 6,6 10,9 6,5 11,3 6,3 5,5 7,2 5,8 3,5 5,2 4,0 5,9 4,9 7,7 6,4 10,4 7,2 10,8 5,7. 7,4 5,9 3,5 5,2 4,1 6,0 5,0 7,6 6,4 10,7 7,2 10,8 6,0 5,4 7,2 5,8 3,5 5,3 4,1 5,9 4,9 7,7 6,5 10,4 7,2 10,8 5,8 5,3 7,0 5,7 3,4 5,3 3,9 5,8 4,7 7,7 6,4 10,1 7,2 10,7 5,4. 6,6 5,5 3,2 5,4 4,1 5,6 4,7 7,7 6,3 9,7 6,9 10,6 5, ,0.. 7, Μάλτα Πολωνία Ρουµανία Σλοβακία Σουηδία Ηνωµένο Βασίλειο Πηγές: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΓΔ Οικονοµικών και Χρηµατοπιστωτικών Υποθέσεων και Eurostat), εθνικά στοιχεία, Reuters και υπολογισµοί της. Σ 74 Σεπτέµβριος 2007

177 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤOΙΧΕIΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤOΥ ΕΥΡΩ Εξελίξεις εκτός της ζώνης του ευρώ 9. 2 Σ τ ι ς Η Π Α κ α ι τ η ν Ι α π ω ν ί α (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά) 1. Οικονοµικές και χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ β τρ. γ τρ. δ τρ. β τρ Απρ. Μάιος Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Δείκτης τιµών καταναλωτή Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος 1) (µεταποίηση) Πραγµατικό ΑΕΠ Δείκτης βιο- µηχανικής παραγωγής (µεταποίηση) Ποσοστό ανεργίας ως ποσοστό % του εργατικού δυνα- µικού (ε.δ.) Ποσότητα χρήµατος µε ευρεία έννοια 2) Επιτόκια διατραπεζικών καταθέσεων 3 µηνών 3) (% ετησίως) Απόδοση 10ετών οµολόγων του Δηµοσίου 3) (% ετησίως) Συναλλαγµατική ισοτιµία 4) : µονάδες εθνικού νοµίσµατος ανά ευρώ Δηµοσιονοµικό έλλειµµα(-)/ πλεόνασµα (+) ως ποσοστό % του ΑΕΠ Ακαθάριστο δηµόσιο χρέος 5) ως ποσοστό % του ΑΕΠ ΗΠΑ 2,3 0,8 2,5 1,3 6,0 7,0 1,22 4,00 1,1312-4,8 48,0 2,7-0,1 3,6 3,0 5,5 4,7 1,62 4,26 1,2439-4,6 48,8 3,4-0,5 3,1 4,0 5,1 4,3 3,56 4,28 1,2441-3,7 49,2 3,2-1,5 2,9 5,0 4,6 4,7 5,19 4,79 1,2556-2,3 48,5 4,0-2,1 3,2 5,5 4,6 4,8 5,21 5,07 1,2582-2,3 48,6 3,3-3,9 2,4 6,1 4,7 4,6 5,43 4,90 1,2743-2,6 48,5 1,9 0,4 2,6 3,6 4,5 4,9 5,37 4,63 1,2887-1,9 48,5 2,4 0,4 1,5 2,3 4,5 5,3 5,36 4,68 1,3106-2,6 49,4 2,7 3,1 1,9 1,8 4,5 6,2 5,36 4,84 1, , ,8 4,5 6,1 5,35 4,69 1, , ,9 4,5 6,3 5,36 4,75 1, , ,7 4,5 6,1 5,36 5,11 1, , ,9 4,6 6,1 5,36 5,01 1, ,48 4,68 1, Ιαπωνία -0,2-3,9 1,5 3,2 5,2 1,7 0,06 0,99 130,97-7,9 151,4 0,0-4,9 2,7 5,5 4,7 1,9 0,05 1,50 134,44-6,2 157,6-0,3-0,6 1,9 1,1 4,4 1,8 0,06 1,39 136,85-6,4 164,2 0,2-2,6 2,2 4,8 4,1 1,1 0,30 1,74 146,02.. 0,2-2,4 2,2 4,7 4,1 1,4 0,21 1,90 143,81.. 0,6-2,8 1,5 5,6 4,1 0,6 0,41 1,80 148,09.. 0,3-3,6 2,4 5,9 4,1 0,6 0,49 1,70 151, ,1-2,2 2,6 3,0 4,0 1,0 0,62 1,68 156, ,1. 2,3 2,4 3,8 1,5 0,69 1,74 162,89.. 0,0. - 2,2 3,8 1,1 0,66 1,67 160, ,0. - 3,8 3,8 1,5 0,67 1,67 163, ,2. - 1,1 3,7 1,9 0,73 1,89 164, ,0. - 3,2 3,6 2,1 0,77 1,89 166, ,92 1,65 159, Π ρ α γ µ α τ ι κ ό Α Ε Π (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, τριµηνιαία στοιχεία) 38 ε ί κ τ ε ς τ ι µ ώ ν κ α τ α ν α λ ω τ ή (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές, µηνιαία στοιχεία) Πηγές: Εθνικά στοιχεία (στήλες 1, 2 (ΗΠΑ), 3, 4, 5 (ΗΠΑ), 6, 9 και 10), ΟΟΣΑ (στήλη 2 (Ιαπωνία)), Eurostat (στήλη 5 (Ιαπωνία)), στοιχεία διαγραµµάτων για τη ζώνη του ευρώ), Reuters (στήλες 7 και 8), υπολογισµοί της (στήλη 11). 1) Τα στοιχεία για τις ΗΠΑ είναι εποχικώς διορθωµένα. 2) Μέσες τιµές περιόδου. Μ2 για τις ΗΠΑ, Μ2 συν πιστοποιητικά καταθέσεων για την Ιαπωνία. 3) Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Ενότητες 4.6 και ) Περισσότερες πληροφορίες βλ. στην Ενότητα ) Ακαθάριστο ενοποιηµένο χρέος γενικής κυβέρνησης (τέλος περιόδου). 6) Τα στοιχεία αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Περισσότερες πληροφορίες βλ. στις Γενικές Παρατηρήσεις. Σεπτέµβριος 2007 Σ 75

178 Κ Α Τ Α Λ Ο Γ Ο Σ Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Ω Ν 1 Νοµισµατικά µεγέθη Σ12 2 Παράγοντες µεταβολής Σ12 3 Συνιστώσες των νοµισµατικών µεγεθών Σ13 4 Συνιστώσες των πιο µακροπρόθεσµων χρηµατοοικονοµικών υποχρεώσεων Σ13 5 άνεια προς φορείς χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης και µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις Σ14 6 άνεια προς νοικοκυριά Σ15 7 άνεια προς το ηµόσιο και µη κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ16 8 καταθέσεων κατά τοµέα (φορείς χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης) Σ17 9 καταθέσεων και καταθέσεις που περιλαµβάνονται στο Μ3 κατά τοµέα (φορείς χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης) Σ17 10 καταθέσεων κατά τοµέα (µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά) Σ18 11 καταθέσεων και καταθέσεις που περιλαµβάνονται στο Μ3 κατά τοµέα (µη χρηµατοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά) Σ18 12 Καταθέσεις του ηµοσίου και µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ Σ19 13 Τοποθετήσεις των ΝΧΙ σε τίτλους Σ20 14 ενεργητικού των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα Σ24 15 ανεξόφλητων υπολοίπων και ακαθάριστων εκδόσεων τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ35 16 Καθαρές εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών, µε και χωρίς εποχική διόρθωση Σ37 17 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των µακροπρόθεσµων χρεογράφων κατά τοµέα εκδότη σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) Σ38 18 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των βραχυπρόθεσµων χρεογράφων κατά τοµέα εκδότη σε όλα τα νοµίσµατα (σύνολο) Σ39 19 Ετήσιοι ρυθµοί αύξησης των εισηγµένων µετοχών που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ Σ40 20 Ακαθάριστες εκδόσεις εισηγµένων µετοχών κατά τοµέα εκδότη Σ41 21 Νέες καταθέσεις µε συµφωνηµένη διάρκεια Σ43 22 Νέα δάνεια µε κυµαινόµενο επιτόκιο, καθώς και µε σταθερό επιτόκιο έως ένα έτος Σ43 23 Επιτόκια της αγοράς χρήµατος στη ζώνη του ευρώ Σ44 24 Τριµηνιαία επιτόκια αγοράς χρήµατος Σ44 25 Αποδόσεις οµολόγων ηµοσίου ζώνης ευρώ Σ45 26 Αποδόσεις 10ετών οµολόγων ηµοσίου Σ45 27 Ευρύς δείκτης Dow Jones EURO STOXX, δείκτης Standard & Poor s 500 και δείκτης Nikkei 225 Σ46 28 Έλλειµµα, δανειακές ανάγκες και µεταβολή χρέους Σ59 29 Χρέος σύµφωνα µε τον ορισµό της Συνθήκης του Μάαστριχτ Σ59 30 Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Σ60 31 Άµεσες επενδύσεις και επενδύσεις χαρτοφυλακίου (καθαρές) Σ60 32 Ισοζύγιο αγαθών Σ61 33 Ισοζύγιο υπηρεσιών Σ61 34 Κύριες συναλλαγές του ισοζυγίου πληρωµών που προκαλούν µεταβολές των καθαρών απαιτήσεων των ΝΧΙ έναντι του εξωτερικού Σ65 35 Σταθµισµένες συναλλαγµατικές ισοτιµίες Σ72 36 ιµερείς συναλλαγµατικές ισοτιµίες Σ72 37 Πραγµατικό ΑΕΠ Σ75 38 είκτες τιµών καταναλωτή Σ75 Σ 76 Σεπτέµβριος 2007

179 T Ε Χ Ν Ι Κ Ε Σ Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ ΓΙΑ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ Ο µέσος ρυθµός αύξησης για το τρίµηνο που λήγει το µήνα t υπολογίζεται ως: α) όπου L t-3 είναι το υφιστάµενο υπόλοιπο στο τέλος του µηνός t-3 (το τέλος του προηγούµενου τριµήνου) και π.χ. C Q t είναι η διόρθωση λόγω σφαλµάτων ταξινόµησης το τρίµηνο που λήγει στο µήνα t. Όσον αφορά τις τριµηνιαίες σειρές για τις οποίες υπάρχουν πλέον διαθέσιµες µηνιαίες παρατηρήσεις (βλ. παρακάτω), οι τριµηνιαίες συναλλαγές µπορούν να υπολογιστούν ως το άθροισµα των µηνιαίων συναλλαγών κατά το εξεταζόµενο τρίµηνο. όπου I t είναι ο δείκτης των διορθωµένων υπολοίπων το µήνα t (βλ. και παρακάτω). Οµοίως, για το έτος που λήγει το µήνα t, ο µέσος ρυθµός αύξησης υπολογίζεται ως: β) ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΗΝΙΑΙΕΣ ΣΕΙΡΕΣ Οι ρυθµοί αύξησης µπορούν να υπολογιστούν µε βάση είτε τις συναλλαγές είτε το δείκτη των διορθωµένων υπολοίπων. Αν τα F Μ t και L t οριστούν όπως παραπάνω, ο δείκτης Ι t των διορθωµένων υπολοίπων για το µήνα t ορίζεται ως: ε) ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 2.1 ΕΩΣ 2.6 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Οι µηνιαίες συναλλαγές υπολογίζονται µε βάση τις µηνιαίες διαφορές των επιπέδων, διορθω- µένες για σφάλµατα ταξινόµησης, λοιπές αναπροσαρµογές αξίας, διακυµάνσεις συναλλαγ- µατικών ισοτιµιών και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Αν L t είναι το υφιστάµενο υπόλοιπο στο τέλος του µηνός t, C Μ t η διόρθωση λόγω σφαλµάτων ταξινόµησης το µήνα t, E Μ t η διόρθωση λόγω µεταβολής συναλλαγµατικών ισοτιµιών και V Μ t οι λοιπές αναπροσαρµογές αξίας, οι συναλλαγές F Μ t το µήνα t ορίζονται ως: γ) Οµοίως, οι τριµηνιαίες συναλλαγές F Q t για το τρίµηνο που λήγει το µήνα t ορίζονται ως εξής: δ) Ως βάση του δείκτη (της µη εποχικά διορθωµένης σειράς) λαµβάνεται: εκέµβριος =100. Οι χρονοσειρές του δείκτη των διορθωµένων υπολοίπων δηµοσιεύονται στην ενότητα "Statistics" (τµήµα "Money, banking and financial markets") του δικτυακού τόπου της ( Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης a t για το µήνα t, δηλ. η µεταβολή κατά το δωδεκάµηνο που λήγει το µήνα t, µπορεί να υπολογιστεί µε έναν από τους εξής δύο τύπους: στ) ζ) Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, οι ετήσιοι ρυθµοί αύξησης αφορούν το τέλος της αναφερόµενης περιόδου. Π.χ. η ετήσια εκατοστιαία µεταβολή για το έτος 2002 υπολογίζεται βάσει του τύπου ζ) διαιρώντας το δείκτη του εκεµβρίου του 2002 µε το δείκτη του εκεµβρίου του Σεπτέµβριος 2007 Σ 77

180 Οι ρυθµοί αύξησης που αφορούν περιόδους µικρότερες του έτους µπορούν να υπολογιστούν προσαρµόζοντας σχετικά τον τύπο ζ). Για παράδειγµα, ο µηνιαίος ρυθµός αύξησης a Μ t µπορεί να υπολογιστεί ως: η) Τέλος, ο κινητός (κεντρικός) µέσος όρος τριών µηνών για τον ετήσιο ρυθµό αύξησης του Μ3 υπολογίζεται ως (a t+1 + a t + a t-1 )/3, όπου το a t ορίζεται όπως στους τύπους στ) ή ζ) παραπάνω. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΕΣ ΣΕΙΡΕΣ Αν τα F Q t και L t-3 ορίζονται όπως παραπάνω, ο δείκτης I t των διορθωµένων υπολοίπων για το τρίµηνο που λήγει το µήνα t ορίζεται ως: θ) Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης τα τέσσερα τρίµηνα που λήγουν το µήνα t, δηλ. το a t, µπορεί να υπολογιστεί βάσει του τύπου ζ). ΕΠΟΧΙΚΗ ΙΟΡΘΩΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ 1 Η προσέγγιση που χρησιµοποιείται βασίζεται σε πολλαπλασιαστική διάσπαση µέσω του προγράµ- µατος Χ-12-ARIMA. 2 Η εποχική διόρθωση µπορεί να περιλαµβάνει διόρθωση ως προς τον αριθµό των εργάσιµων ηµερών και για ορισµένες σειρές µπορεί να γίνεται έµµεσα, δηλ. µέσω γραµµικού συνδυασµού των συνιστωσών τους. Αυτό συµβαίνει ειδικότερα µε το Μ3, για τον υπολογισµό του οποίου αθροίζονται οι εποχικώς διορθωµένες στατιστικές σειρές του Μ1, του Μ2 µείον το Μ1, και του Μ3 µείον το Μ2. Εποχική διόρθωση γίνεται αρχικά στο δείκτη των διορθωµένων υπολοίπων. 3 Οι εκτιµήσεις που προκύπτουν για τους εποχικούς παράγοντες εφαρ- µόζονται κατόπιν στα υπόλοιπα και στις προσαρµογές που οφείλονται σε σφάλµατα ταξινό- µησης και αναπροσαρµογές αξίας και έτσι προκύπτουν οι εποχικά διορθωµένες ροές. Οι εποχικοί παράγοντες (και οι παράγοντες που σχετίζονται µε την ηµέρα συναλλαγής) αναθεωρούνται σε ετήσια βάση ή όποτε απαιτείται. ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 3.1 ΕΩΣ 3.5 ΙΣΟΤΗΤΑ ΧΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΡΩΝ Στον Πίνακα 3.1 τα στοιχεία ακολουθούν µια βασική λογιστική ταυτότητα. Όσον αφορά τις µη χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές, το σύνολο των χρήσεων ισούται µε το σύνολο των πόρων για κάθε κατηγορία συναλλαγών. Αυτή η λογιστική ταυτότητα αντανακλάται και στο λογαριασµό χρη- µατοοικονοµικών συναλλαγών, δηλ. για κάθε κατηγορία χρηµατοδοτικών µέσων, το σύνολο των συναλλαγών επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού ισούται µε το σύνολο των συναλλαγών παθητικού. Στις κατηγορίες άλλες µεταβολές ενεργητικού και χρηµατοοικονοµικός ισολογισµός, το σύνολο των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού ισούται µε το σύνολο του παθητικού για κάθε κατηγορία χρηµατοδοτικών µέσων, µε εξαίρεση το νοµισµατικό χρυσό και τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώµατα, τα οποία εξ ορισµού δεν αποτελούν υποχρέωση κανενός τοµέα. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΞΙΣΩΤΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ Τα εξισωτικά µεγέθη στο τέλος κάθε λογαριασµού στους Πίνακες 3.1 και 3.2 υπολογίζονται ως εξής: 1 Λεπτοµέρειες βλ. στην έκδοση της "Seasonal adjustment of monetary aggregates and HICP for the euro area" (Αύγουστος 2000), καθώς και στην ενότητα Statistics (τµήµα Μοney, banking and financial markets ) του δικτυακού τόπου της ( 2 Λεπτοµέρειες βλ. στη µελέτη των Findley, D., Monsell, B., Bell, W., Otto, Μ. and Chen, B.C. (1998), "New Capabilities and Methods of the X-12-Arima Seasonal Adjustment Program", Journal of Business and Economic Statistics, 16, 2, σελ , ή στο "X-12-Arima Reference Manual", Times Series Staff, Bureau of the Census, Washington, D.C. Για εσωτερικoύς σκοπούς χρησιµοποιούνται επίσης πολλαπλασιαστικά υποδείγµατα TRAMO-SEATS. Λεπτοµέρειες για τα υποδείγµατα αυτά βλ. στη µελέτη των Gomez, V. and Maravall, A. (1996), "Programs TRAMO and SEATS: Instructions for the User", Bank of Spain, Working Paper No. 9628, Μαδρίτη. 3 Αυτό συνεπάγεται ότι, για τις εποχικά διορθωµένες στατιστικές σειρές, το επίπεδο του δείκτη για την περίοδο βάσης, δηλ. το εκέµβριο του 2001, διαφέρει γενικά από το 100, αντανακλώντας την εποχικότητα του µηνός αυτού. Σ 78 Σεπτέµβριος 2007

181 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Τεχνικές σηµειώσεις Το εµπορικό ισοζύγιο ισούται µε τις εισαγωγές µείον τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών έναντι του υπόλοιπου κόσµου (πλην της ζώνης του ευρώ). Το καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα ορίζεται µόνο για τους τοµείς-κατοίκους και υπολογίζεται ως η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία (ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε τιµές αγοράς για τη ζώνη του ευρώ) µείον µισθολογική δαπάνη (χρήσεις) µείον λοιποί φόροι µείον επιδοτήσεις παραγωγής (χρήσεις) µείον ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (χρήσεις). Το καθαρό εθνικό εισόδηµα ορίζεται µόνο για τους τοµείς-κατοίκους και υπολογίζεται ως το καθαρό λειτουργικό πλεόνασµα και µικτό εισόδηµα συν µισθολογική δαπάνη (πόροι) συν τους φόρους µείον επιδοτήσεις παραγωγής (πόροι) συν καθαρό εισόδηµα από περιουσία (πόροι µείον χρήσεις). Το καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα ορίζεται επίσης µόνο για τους τοµείς-κατοίκους και ισούται µε το καθαρό εθνικό εισόδηµα συν καθαρούς τρέχοντες φόρους εισοδήµατος και περιουσίας (πόροι µείον χρήσεις) συν καθαρές κοινωνικές εισφορές (πόροι µείον χρήσεις) συν καθαρές κοινωνικές παροχές εξαιρουµένων των κοινωνικών µεταβιβάσεων σε είδος (πόροι µείον χρήσεις) συν καθαρές λοιπές τρέχουσες µεταβιβάσεις (πόροι µείον χρήσεις). Η καθαρή αποταµίευση ορίζεται για τους τοµείςκατοίκους και υπολογίζεται ως το καθαρό διαθέσιµο εισόδηµα συν καθαρή αναπροσαρµογή λόγω µεταβολής της καθαρής συµµετοχής των νοικοκυριών στα αποθεµατικά ταµείων συντάξεων (πόροι µείον χρήσεις) µείον τελική καταναλωτική δαπάνη (χρήσεις). Για τον υπόλοιπο κόσµο, ο λογαριασµός τρεχουσών εξωτερικών συναλλαγών υπολογίζεται ως το άθροισµα του εµπορικού ισοζυγίου και του συνόλου των λοιπών εισοδηµάτων (πόροι µείον χρήσεις). Η καθαρή παροχή/λήψη δανείων υπολογίζεται από το λογαριασµό κεφαλαίου ως καθαρή αποταµίευση συν καθαρές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις (πόροι µείον χρήσεις) µείον ακαθάριστες επενδύσεις κεφαλαίου (χρήσεις) µείον καθαρή κτήση (αφού αφαιρεθεί η διάθεση) µη παραγό- µενων µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (χρήσεις) συν ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (πόροι). Μπορεί να υπολογιστεί και στο λογαριασµό χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών ως το σύνολο των συναλλαγών επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού µείον συναλλαγές επί χηµατοοικονοµικών στοιχείων παθητικού (άλλως µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) λόγω συναλλαγών). Για τους τοµείς των νοικοκυριών και των µη χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων, υπάρχει στατιστική διαφορά µεταξύ αυτών των εξισωτικών µεγεθών όταν υπολογίζονται αφενός από το λογαριασµό κεφαλαίου και αφετέρου από το λογαριασµό χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών. Οι µεταβολές της καθαρής αξίας (πλούτου) υπολογίζονται ως µεταβολές της καθαρής αξίας (πλούτου) που οφείλονται σε αποταµίευση και κεφαλαιακές µεταβιβάσεις συν άλλες µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου). Προς το παρόν δεν περιλαµβάνουν τις άλλες µεταβολές µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού, λόγω µη διαθεσιµότητας στοιχείων. Η καθαρή χρηµατοοικονοµική αξία (πλούτος) υπολογίζεται ως το σύνολο των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού µείον τα αντίστοιχα στοιχεία παθητικού, ενώ οι µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) ισούνται µε το άθροισµα των µεταβολών της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) λόγω συναλλαγών (παροχή/καθαρή λήψη δανείων από το λογαριασµό χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών) και άλλων µεταβολών της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου). Τέλος, οι µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) που οφείλονται σε συναλλαγές υπολογίζονται ως το σύνολο των συναλλαγών επί χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού µείον το αντίστοιχο σύνολο επί στοιχείων του παθητικού και οι λοιπές µεταβολές της καθαρής χρηµατοοικονοµικής αξίας (πλούτου) υπολογίζονται ως το σύνολο των άλλων µεταβολών των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού µείον τις µεταβολές των αντιστοιχειών στοιχείων παθητικού. Σεπτέµβριος 2007 Σ 79

182 ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 4.3 ΕΩΣ 4.4 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚ Ο- ΣΕΩΝ ΧΡΕΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ Οι ρυθµοί αύξησης υπολογίζονται µε βάση τις χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές και γι αυτό δεν περιλαµβάνουν σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρµογές αξίας, διακυµάνσεις συναλλαγµατικών ισοτιµιών και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Μπορούν να υπολογιστούν µε βάση είτε τις συναλλαγές είτε τα τε- µαρκτά αποθέµατα. Αν N Μ t είναι οι συναλλαγές (καθαρές εκδόσεις) κατά το µήνα t και L t το υφιστάµενο υπόλοιπο στο τέλος του µηνός t, ο δείκτης I t των τεκµαρτών αποθεµάτων κατά το µήνα t ορίζεται ως: ι) Ως βάση του δείκτη λαµβάνεται: εκέµβριος 2001=100. Ο ρυθµός αύξησης a t για το µήνα t, δηλ. η µεταβολή κατά το δωδεκάµηνο που λήγει το µήνα t, µπορεί να υπολογιστεί µε έναν από τους εξής δύο τύπους: ια) ιβ) Η µέθοδος υπολογισµού των ρυθµών αύξησης των εκδόσεων χρεογράφων πλην µετοχών είναι ίδια µε εκείνη που χρησιµοποιείται για τα νοµισµατικά µεγέθη, µε µόνη διαφορά ότι εδώ χρησιµοποιείται το σύµβολο N, αντί του F, προκειµένου να διαχωρίζονται οι διαφορετικοί τρόποι υπολογισµού των καθαρών εκδόσεων για τα στατιστικά στοιχεία των εκδόσεων χρεογράφων και των αντίστοιχων συναλλαγών που χρησιµοποιούνται για τα νοµισµατικά µεγέθη. Ο µέσος ρυθµός αύξησης για το τρίµηνο που λήγει το µήνα t υπολογίζεται ως εξής: ιγ) Σ 80 Σεπτέµβριος 2007 όπου I t είναι ο δείκτης των τεµαρκτών αποθεµάτων κατά το µήνα t. Οµοίως, για το έτος που λήγει το µήνα t, ο µέσος ρυθµός αύξησης υπολογίζεται ως εξής: ιδ) Στην Ενότητα 4.4 χρησιµοποιείται ο τύπος βάσει του οποίου πραγµατοποιούνται οι υπολογισµοί στην Ενότητα 4.3, ο οποίος στηρίζεται στον τύπο υπολογισµού των νοµισµατικών µεγεθών. Στην Ενότητα 4.4 χρησιµοποιούνται τιµές της αγοράς και οι υπολογισµοί πραγµατοποιούνται βάσει των χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, άρα δεν περιλαµβάνονται σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρµογές αξίας και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Επίσης δεν περιλαµβάνονται οι διακυµάνσεις των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, καθώς η κάλυψη αφορά αποκλειστικά εισηγµένες µετοχές που εκφράζονται σε ευρώ. ΕΠΟΧΙΚΗ ΙΟΡΘΩΣΗ ΤΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΤΙΤΛΩΝ 4 Η προσέγγιση που χρησιµοποιείται βασίζεται σε πολλαπλασιαστική διάσπαση µέσω του προγράµµατος X-12-ARIMA. Η εποχική διόρθωση του συνόλου των εκδόσεων τίτλων γίνεται έµµεσα µε γραµµικό συνδυασµό των αναλυτικών στοιχείων για τους τοµείς και τις διάρκειες. Η εποχική διόρθωση εφαρµόζεται στο δείκτη τε- µαρκτών αποθεµάτων. Οι εποχικοί παράγοντες που υπολογίζονται κατ αυτό τον τρόπο εφαρµόζονται κατόπιν στα υπόλοιπα, από τα οποία εξάγονται οι εποχικά διορθωµένες καθαρές εκδόσεις. Οι εν λόγω εποχικοί παράγοντες αναθεωρούνται ετησίως ή όποτε κρίνεται σκόπιµο. Όπως και µε τους µαθηµατικούς τύπους ια) και ιβ), ο ρυθµός αύξησης a t για το µήνα t, δηλ. η µε- 4 Λεπτοµέρειες βλ. στην έκδοση της "Seasonal adjustment of monetary aggregates and HICP for the euro area" (Αύγουστος 2000), καθώς και στην ενότητα Statistics (τµήµα Μοney, banking and financial markets ) του δικτυακού τόπου της (

183 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Τεχνικές σηµειώσεις ταβολή κατά το εξάµηνο που λήγει το µήνα t, µπορεί να υπολογιστεί µε έναν από τους εξής δύο τύπους: ιε) ιστ) ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ 1 ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 5.1 ΕΠΟΧΙΚΗ ΙΟΡΘΩΣΗ ΤΟΥ Εν ΤΚ 4 Η προσέγγιση που χρησιµοποιείται βασίζεται σε πολλαπλασιαστική διάσπαση µέσω του προγράµµατος X-12-ARIMA (βλ. υποσηµείωση 2 στη σελίδα Σ78). Η εποχική διόρθωση του γενικού Εν ΤΚ της ζώνης του ευρώ γίνεται έµ- µεσα µε άθροιση των εποχικά διορθωµένων στατιστικών σειρών για τη ζώνη του ευρώ που καλύπτουν τα επεξεργασµένα είδη διατροφής, τα µη επεξεργασµένα είδη διατροφής, τα βιο- µηχανικά αγαθά εκτός ενέργειας και τις υπηρεσίες. Οι τιµές της ενέργειας προστίθενται χωρίς προσαρµογές, καθώς δεν υπάρχουν στατιστικές ενδείξεις εποχικότητας. Οι εποχικοί παράγοντες αναθεωρούνται σε ετήσια βάση ή όποτε απαιτείται. του Πάσχα. Η εποχική διόρθωση για όλες τις παραπάνω κατηγορίες γίνεται µε τη χρήση αυτών των προδιορθωµένων στατιστικών σειρών. Η εποχική διόρθωση για το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών γίνεται µε άθροιση των εποχικά διορθωµένων στατιστικών σειρών για τη ζώνη του ευρώ που καλύπτουν τα αγαθά, τις υπηρεσίες, τα εισοδήµατα και τις τρέχουσες µεταβιβάσεις. Οι εποχικοί παράγοντες, καθώς και ο παράγοντας του αριθµού των εργάσιµων ηµερών αναθεωρούνται ανά εξάµηνο ή όποτε απαιτείται. 4 Λεπτοµέρειες βλ. στην έκδοση της "Seasonal adjustment of monetary aggregates and HICP for the euro area" (Αύγουστος 2000), καθώς και στην ενότητα Statistics (τµήµα Μοney, banking and financial markets ) του δικτυακού τόπου της ( ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ 2 ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 7.1 ΕΠΟΧΙΚΗ ΙΟΡΘΩΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Η προσέγγιση βασίζεται σε πολλαπλασιαστική διάσπαση µέσω του προγράµµατος Χ-12-ARIMA (βλ. υποσηµείωση 2 στη σελίδα Σ78). Προηγείται προδιόρθωση των µη επεξεργασµένων στοιχείων για τα αγαθά, τις υπηρεσίες και τις εισπράξεις από εισοδήµατα ως προς τον αριθµό των εργάσι- µων ηµερών. Συγκεκριµένα για τις κατηγορίες των αγαθών, των υπηρεσιών και των εισοδηµάτων, στον αριθµό των εργάσιµων ηµερών λαµβάνονται υπόψη οι εθνικές εορτές και αργίες. Όσον αφορά τα στοιχεία για τις εισπράξεις από αγαθά, γίνεται προδιόρθωση και ως προς τις ηµέρες αργίας Σεπτέµβριος 2007 Σ 81

184

185 Γ Ε Ν Ι Κ Ε Σ Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ Το τµήµα Στατιστικά στοιχεία για τη ζώνη του ευρώ του Μηνιαίου ελτίου της επικεντρώνεται σε στατιστικά στοιχεία για ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Λεπτοµερέστερες και πιο µακροχρόνιες σειρές στοιχείων, µε περισσότερες επεξηγήσεις, διατίθενται στην ενότητα Statistics του δικτυακού τόπου της ( Αυτό επιτρέπει φιλική για το χρήστη πρόσβαση σε στοιχεία µέσου του Statistical Data Warehouse της ( το οποίο παρέχει διευκολύνσεις αναζήτησης και download. Το τµήµα Data services της ενότητας διαθέτει και περαιτέρω υπηρεσίες, όπως τη συνδροµητική εγγραφή σε διάφορες οµάδες δεδοµένων, καθώς και αποθήκευση δεδοµένων σε συµπυκνωµένα αρχεία τύπου CSV (Comma Separated Value). Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούµε να επικοινωνήσετε µαζί µας στο: Κατά γενικό κανόνα, η τελευταία ηµεροµηνία που καλύπτουν τα στατιστικά στοιχεία του Μηνιαίου ελτίου της είναι η παραµονή της πρώτης συνεδρίασης του ιοικητικού Συµβουλίου της κατά τον αντίστοιχο µήνα. Για το παρόν τεύχος, η εν λόγω ηµεροµηνία ήταν η 5η Σεπτεµβρίου Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, όλες οι σειρές των στοιχείων που καλύπτουν παρατηρήσεις για το 2007 αφορούν τη ζώνη του ευρώ 13 (τη ζώνη του ευρώ συµπεριλαµβανοµένης της Σλοβενίας) για το σύνολο της χρονολογικής σειράς. Για τα επιτόκια, τα νοµισµατικά στατιστικά στοιχεία και τον Εν ΤΚ (και, για λόγους συνέπειας, τις συνιστώσες και τους παράγοντες µεταβολής του Μ3 και τις συνιστώσες του Εν ΤΚ), οι στατιστικές σειρές αφορούν την εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ. Αυτό υποδηλώνεται στους πίνακες µε υποσηµείωση. Στις περιπτώσεις αυτές, όπου είναι διαθέσιµα σχετικά στοιχεία, για τις απόλυτες και τις εκατοστιαίες µεταβολές για το 2001 και το 2007, που υπολογίζονται µε βάση το 2000 και το αντίστοιχα, χρησιµοποιείται στατιστική σειρά που λαµβάνει υπόψη την επίδραση της ένταξης της Ελλάδος και της Σλοβενίας, αντίστοιχα, στη ζώνη του ευρώ. Ιστορικά στοιχεία σχετικά µε τη ζώνη του ευρώ πριν από την ένταξη της Σλοβενίας διατίθενται στο δικτυακό τόπο της ( index.en.html). Οι στατιστικές σειρές που αναφέρονται στην εκάστοτε σύνθεση της ζώνης του ευρώ βασίζονται στη σύνθεση της ζώνης κατά τη χρονική περίοδο την οποία αφορούν τα στοιχεία. Έτσι, τα στοιχεία προ του 2001 αναφέρονται στη ζώνη ευρώ των 11, δηλ. στα ακόλουθα κράτη-µέλη: Βέλγιο, Γερµανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεµβούργο, Ολλανδία, Αυστρία, Πορτογαλία, και Φινλανδία. Τα στοιχεία από το 2001 έως το ανφέρονται στη ζώνη ευρώ των 12, δηλ. τους 11 µαζί µε την Ελλάδα. Τα στοιχεία από το 2007 και µετά αναφέρονται στη ζώνη ευρώ των 13, δηλ. τους 12 µαζί µε τη Σλοβενία. Επειδή τα νοµίσµατα που συνθέτουν το ECU δεν συµπίπτουν µε τα νοµίσµατα των κρατών-µελών που έχουν υιοθετήσει το ενιαίο νόµισµα, τα προ του 1999 ποσά που µετατράπηκαν από τα νοµίσµατα των συµµετεχουσών χωρών σε ECU µε τις τρέχουσες συναλλαγµατικές ισοτιµίες έναντι του ECU επηρεάζονται από τις µεταβολές των συναλλαγµατικών ισοτιµιών των νοµισµάτων των κρατών-µελών που δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ. Προκειµένου να αποφευχθεί η επίδραση αυτή στα νοµισµατικά στατιστικά στοιχεία, για τα προ του 1999 δεδοµένα στις Ενότητες 2.1 έως και 2.8 έχει γίνει µετατροπή από τα εθνικά νο- µίσµατα µε βάση τις αµετάκλητες ισοτιµίες του ευρώ που ορίστηκαν στις 31 εκεµβρίου Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, τα στατιστικά στοιχεία για τις τιµές και το κόστος πριν από το 1999 βασίζονται σε δεδοµένα που εκφράζονται στο αντίστοιχο εθνικό νόµισµα. Ανάλογα µε την περίπτωση, χρησιµοποιήθηκαν µέθοδοι συγκέντρωσης ή/και ενοποίησης (συµπεριλαµβανοµένης και της ενοποίησης µεταξύ χωρών). Σε πολλές περιπτώσεις, τα πρόσφατα στοιχεία είναι προσωρινά και ενδέχεται να αναθεωρηθούν. Τυχόν διαφορές µεταξύ των συνολικών και των επιµέρους ποσών οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις. Η οµάδα Λοιπά κράτη-µέλη της ΕΕ περιλαµβάνει τη Βουλγαρία, την Τσεχία, τη ανία, την Εσθονία, την Κύπρο, τη Λεττονία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, τη Μάλτα, την Πολωνία, τη Ρουµανία, τη Σλοβακία, τη Σουηδία και το Ηνωµένο Βασίλειο. Σεπτέµβριος 2007 Σ 83

186 Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ορολογία που χρησιµοποιείται στους πίνακες ακολουθεί διεθνή πρότυπα, όπως αυτά του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Λογαριασµών 1995 (ΕΣΛ 95) και του Εγχειριδίου του ΝΤ για το Ισοζύγιο Πληρωµών. Οι συναλλαγές αφορούν εκούσιες αγοραπωλησίες (οι οποίες µετρούνται άµεσα ή έµµεσα), ενώ στις ροές περιλαµβάνονται επίσης αλλαγές στα υφιστάµενα υπόλοιπα οι οποίες οφείλονται σε µεταβολές των τιµών και των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, διαγραφές δανείων και άλλες αλλαγές. Στους πίνακες η φράση έως (x) έτη σηµαίνει έως και (x) έτη. ΓΕΝΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ Οι εξελίξεις στους κυριότερους δείκτες για τη ζώνη του ευρώ συνοψίζονται σε ένα γενικό πίνακα. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙ- ΤΙΚΗ Στην Ενότητα 1.4 παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία για τα ελάχιστα αποθεµατικά και τους παράγοντες παροχής και απορρόφησης ρευστότητας. Οι ετήσιες και οι τριµηνιαίες παρατηρήσεις αφορούν µέσους όρους της τελευταίας περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών του έτους ή του τριµήνου αντίστοιχα. Έως το εκέµβριο του 2003, η περίοδος τήρησης ξεκινούσε στις 24 κάθε µηνός και διαρκούσε ώς τις 23 του επόµενου µηνός. Στις 23 Ιανουαρίου 2003 η ανακοίνωσε αλλαγές στο λειτουργικό πλαίσιο, οι οποίες πραγµατοποιήθηκαν στις 10 Μαρτίου Συγκεκριµένα, η περίοδος τήρησης θα αρχίζει την ηµεροµηνία διακανονισµού της πράξης κύριας αναχρηµατοδότησης (ΠΚΑ) µετά τη συνεδρίαση του ιοικητικού Συµβουλίου κατά την οποία έχει προγραµµατιστεί η µηνιαία αξιολόγηση της κατεύθυνσης της νοµισµατικής πολιτικής. Επίσης, ορίστηκε µεταβατική περίοδος τήρησης προκειµένου να καλυφθεί το διάστηµα από τις 24 Ιανουαρίου έως τις 9 Μαρτίου Στον Πίνακα 1 της Ενότητας 1.4 παρουσιάζονται τα στοιχεία της βάσης υπολογισµού των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεµατικών των πιστωτικών ιδρυµάτων που υπόκεινται σ αυτή την υποχρέωση. Οι υποχρεώσεις έναντι άλλων πιστωτικών ιδρυµάτων που υπάγονται στο σύστηµα τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών του ΕΣΚΤ, καθώς και έναντι της και των συµ- µετεχουσών εθνικών κεντρικών τραπεζών, δεν περιλαµβάνονται στη βάση υπολογισµού των ελάχιστων αποθεµατικών. Σε περίπτωση που ένα πιστωτικό ίδρυµα δεν µπορεί να αποδείξει την ποσότητα των εκδιδόµενων από αυτό χρεογράφων διάρκειας έως και δύο ετών τα οποία διακρατούνται από τα προαναφερθέντα ιδρύ- µατα, επιτρέπεται να αφαιρέσει ένα ορισµένο ποσοστό αυτών των υποχρεώσεων από τη βάση υπολογισµού των ελάχιστων αποθεµατικών του. Το ποσοστό αυτό ήταν 10% για τον υπολογισµό των ελάχιστων αποθεµατικών έως και το Νοέµβριο του 1999 και έγινε 30% από το εκέµβριο του Στον Πίνακα 2 της Ενότητας 1.4 εµφανίζονται µέσοι όροι στοιχείων για τις περιόδους τήρησης που έληξαν. Για τον υπολογισµό των απαιτού- µενων αποθεµατικών κάθε πιστωτικού ιδρύµατος, κατ' αρχάς πολλαπλασιάζονται τα υποκεί- µενα στην υποχρέωση στοιχεία του παθητικού επί τον αντίστοιχο για κάθε κατηγορία συντελεστή, µε βάση τα στοιχεία της λογιστικής κατάστασης όπως έχουν στο τέλος κάθε ηµερολογιακού µηνός. Στη συνέχεια, κάθε πιστωτικό ίδρυµα αφαιρεί από το γινόµενο αυτό ένα εφάπαξ ποσό ίσο µε ευρώ. Το εξαγόµενο είναι τα απαιτούµενα αποθεµατικά, τα οποία αθροίζονται σε επίπεδο ζώνης ευρώ (στήλη 1). Τα υπόλοιπα τρεχούµενων λογαριασµών (στήλη 2) είναι τα συνολικά µέσα ηµερήσια υπόλοιπα στους τρεχού- µενους λογαριασµούς των πιστωτικών ιδρυµάτων, συµπεριλαµβανοµένων αυτών που χρησι- µοποιούνται για την εκπλήρωση της υποχρέωσης τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών. Τα υπερβάλλοντα αποθεµατικά (στήλη 3) είναι τα µέσα ηµερήσια υπόλοιπα στους τρεχούµενους λογαριασµούς πέραν των απαιτούµενων αποθεµατικών, κατά την περίοδο τήρησης. Τα ελλείποντα αποθεµατικά (στήλη 4) ορίζονται ως η µέση υστέρηση των υπολοίπων των τρεχούµενων λογαριασµών έναντι των απαιτούµενων αποθεµατικών κατά τη διάρκεια της περιόδου τήρησης. Σ 84 Σεπτέµβριος 2007

187 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις Κατά τον υπολογισµό λαµβάνονται υπόψη µόνα τα πιστωτικά ιδρύµατα τα οποία δεν έχουν εκπληρώσει τη σχετική υποχρέωση. Το επιτόκιο επί των ελάχιστων αποθεµατικών (στήλη 5) ισούται µε το µέσο όρο, κατά τη διάρκεια της περιόδου τήρησης, του επιτοκίου της (σταθµισµένου ανάλογα µε τον αριθµό των ηµερολογιακών ηµερών) επί των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης του Ευρωσυστήµατος (βλ. Ενότητα 1.3). Ο Πίνακας 3 της Ενότητας 1.4 παρουσιάζει τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήµατος, η οποία ορίζεται ως τα ποσά σε ευρώ που τηρούν στους τρεχούµενους λογαριασµούς στο Ευρωσύστηµα τα πιστωτικά ιδρύµατα της ζώνης του ευρώ. Όλα τα στοιχεία προέρχονται από την ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση του Ευρωσυστήµατος. Στις άλλες πράξεις απορρόφησης ρευστότητας (στήλη 7) δεν περιλαµβάνεται η έκδοση πιστοποιητικών χρέους η οποία διενεργήθηκε µε πρωτοβουλία εθνικών κεντρικών τραπεζών στο εύτερο Στάδιο της ΟΝΕ. Στους άλλους παράγοντες (καθαρούς) (στήλη 10) συµψηφίζονται τα λοιπά στοιχεία της ενοποιηµένης λογιστικής κατάστασης του Ευρωσυστήµατος. Οι τρεχούµενοι λογαριασµοί των πιστωτικών ιδρυµάτων (στήλη 11) ισούνται µε τη διαφορά µεταξύ του αθροίσµατος των παραγόντων παροχής ρευστότητας (στήλες 1 έως 5) και του αθροίσµατος των παραγόντων απορρόφησης ρευστότητας (στήλες 6 έως 10). Η νοµισµατική βάση (στήλη 12) υπολογίζεται ως το άθροισµα του ποσού της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων (στήλη 6), των τραπεζογραµµατίων σε κυκλοφορία (στήλη 8) και των διαθεσίµων στους τρεχούµενους λογαριασµούς των πιστωτικών ιδρυµάτων (στήλη 11). ΝΟΜΙΣΜΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Στην Ενότητα 2.1 εµφανίζεται η συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση των νοµισµατικών χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων (ΝΧΙ), δηλ. το άθροισµα των εναρµονισµένων λογιστικών καταστάσεων όλων των ΝΧΙ που εδρεύουν στη ζώνη του ευρώ.τα ΝΧΙ είναι οι κεντρικές τράπεζες, τα πιστωτικά ιδρύµατα όπως ορίζονται στο κοινοτικό δίκαιο, τα αµοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρή- µατος και τα λοιπά ιδρύµατα των οποίων η δραστηριότητα συνίσταται στο να δέχονται καταθέσεις ή/και στενά υποκατάστατα καταθέσεων από άλλους φορείς πλην των ΝΧΙ και να χορηγούν πιστώσεις ή/και να επενδύουν σε τίτλους για δικό τους λογαριασµό (τουλάχιστον από οικονοµική άποψη). Πλήρης κατάλογος των ΝΧΙ δηµοσιεύεται στο δικτυακό τόπο της. Η Ενότητα 2.2 παρουσιάζει την ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση του τοµέα των ΝΧΙ, η οποία προκύπτει από το συµψηφισµό των λογιστικών θέσεων των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ στη συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση. Εξαιτίας µιας µικρής ανοµοιογένειας στις πρακτικές καταγραφής των στοιχείων, το αλγεβρικό άθροισµα των θέσεων µεταξύ των ΝΧΙ δεν είναι πάντοτε µηδενικό. Το υπόλοιπο εµφανίζεται στη στήλη 10 του παθητικού της Ενότητας 2.2. Στην Ενότητα 2.3 καταγράφονται τα νοµισµατικά µεγέθη και οι παράγοντες µεταβολής τους, όπως εξάγονται από την ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση των ΝΧΙ. Συµπεριλαµβάνουν τις θέσεις φορέων εκτός των ΝΧΙ που εδρεύουν στη ζώνη του ευρώ σε ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ, καθώς και ορισµένες νοµισµατικές απαιτήσεις/υποχρεώσεις της κεντρικής κυβέρνησης. Τα στατιστικά στοιχεία για τα νοµισµατικά µεγέθη και τους παράγοντες µεταβολής είναι διορθωµένα εποχικώς και ως προς την ηµέρα συναλλαγής. Ενώ στις Ενότητες 2.1 και 2.2 οι τοποθετήσεις των µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ σε (α) µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος στη ζώνη του ευρώ και (β) χρεόγραφα διάρκειας έως 2 ετών που εκδόθηκαν από ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ εµφανίζονται στην κατηγορία υποχρεώσεις έναντι του εξωτερικού του παθητικού, στην Ενότητα 2.3 οι ίδιες τοποθετήσεις εξαιρούνται από τα νοµισµατικά µεγέθη και συνυπολογίζονται στην κατηγορία καθαρές απαιτήσεις έναντι του εξωτερικού. Η Ενότητα 2.4 παρουσιάζει ανάλυση κατά τοµέα, κατηγορία και αρχική διάρκεια των δανείων που χορηγήθηκαν από ΝΧΙ εκτός του Ευρωσυστήµατος (από το τραπεζικό σύστηµα) στη ζώνη του ευρώ. Στην Ενότητα 2.5 εµφανίζεται ανάλυση κατά τοµέα και κατηγορία των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστηµα της ζώνης του Σεπτέµβριος 2007 Σ 85

188 ευρώ. Η Ενότητα 2.6 παρουσιάζει τις τοποθετήσεις του τραπεζικού συστήµατος της ζώνης του ευρώ σε τίτλους αναλυτικά κατά εκδότη. Οι Ενότητες 2.2 έως 2.6 περιέχουν συναλλαγές διορθωµένες για σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρµογές αξίας, διακυµάνσεις συναλλαγ- µατικών ισοτιµιών και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Στην Ενότητα 2.7 παρουσιάζεται η αναπροσαρµογή της αξίας επιλεγµένων κονδυλίων, που χρησιµοποιείται στον υπολογισµό των συναλλαγών. Οι Ενότητες 2.2 έως 2.6 περιλαµβάνουν επίσης ρυθµούς αύξησης, δηλ. ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές βάσει των συναλλαγών. Η Ενότητα 2.8 περιλαµβάνει τριµηνιαία ανάλυση κατά νόµισµα επιλεγµένων κονδυλίων της λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ. Λεπτοµερέστερος ορισµός του τοµέα των ΝΧΙ και των λοιπών τοµέων δίδεται στο Money and Banking Statistics Sector Manual Guidance for the statistical classification of customers. Third edition (, Μάρτιος 2007). Το Guidance Notes to the Regulation ECB/2001/13 on the MFI Balance Sheet Statistics (, Νοέµβριος 2002) επεξηγεί τις πρακτικές που συνιστάται να ακολουθούν οι ΕθνΚΤ. Από την 1η Ιανουαρίου 1999 οι στατιστικές πληροφορίες συλλέγονται και καταρτίζονται σύµφωνα µε τον από 1ης εκεµβρίου 1998 Κανονισµό της για την ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση του τοµέα των Νοµισµατικών Χρηµατοπιστωτικών Ιδρυµάτων 1 (/1998/16, όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον Κανονισµό /2003/10 2 ). Σύµφωνα µε τον Κανονισµό αυτό, η κατηγορία τίτλοι της αγοράς χρήµατος συγχωνεύθηκε µε την κατηγορία χρεόγραφα τόσο στην πλευρά του ενεργητικού όσο και σε εκείνη του παθητικού της λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ. Η Ενότητα 2.9 δείχνει τα υπόλοιπα τέλους τρι- µήνου της λογιστικής κατάστασης των αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα (εκτός των αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος) της ζώνης του ευρώ. Η λογιστική κατάσταση είναι συγκεντρωτική και γι αυτό στο παθητικό περιλαµβάνει µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα που εκδίδονται από άλλα αµοιβαία κεφάλαια επενδυτικού χαρακτήρα. Το σύνολο ενεργητικού/παθητικού αναλύεται επίσης κατά επενδυτική πολιτική (µετοχικά, οµολογιακά, µικτά, ακίνητης περιουσίας και λοιπά) και κατά κατηγορία επενδυτή (αµοιβαία κεφάλαια που απευθύνονται είτε στο ευρύ επενδυτικό κοινό είτε σε ειδική κατηγορία επενδυτών). Στην Ενότητα 2.10 εµφανίζεται η συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση για κάθε τοµέα αµοιβαίων κεφαλαίων επενδυτικού χαρακτήρα κατά επενδυτική πολιτική και κατά κατηγορία επενδυτή. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Η Ενότητα 3.1 παρουσιάζει στοιχεία για τους τριµηνιαίους ενοποιηµένους λογαριασµούς της ζώνης του ευρώ, τα οποία παρέχουν περιεκτικές πληροφορίες για τις οικονοµικές δραστηριότητες των νοικοκυριών (συµπεριλαµβανο- µένων των µη κερδοσκοπικών ιδρυµάτων από τα οποία εξυπηρετούνται τα νοικοκυριά), των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, των χρη- µατοπιστωτικών επιχειρήσεων και της γενικής κυβέρνησης, καθώς και για τις αλληλεπιδράσεις µεταξύ αυτών των τοµέων και του υπόλοιπου κόσµου πλην της ζώνης του ευρώ. Τα στοιχεία είναι µη εποχικώς διορθωµένα, σε τρέχουσες τιµές και αφορούν το τελευταίο διαθέσιµο τρίµηνο, χρησιµοποιείται δε απλουστευµένη ακολουθία λογαριασµών σύµφωνα µε το µεθοδολογικό πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Λογαριασµών (ΕΣΛ 95). Συνοπτικά, η ακολουθία των λογαριασµών (συναλλαγών) περιλαµβάνει: 1) το λογαριασµό δηµιουργίας εισοδήµατος, που παρουσιάζει πώς η παραγωγική δραστηριότητα µεταφράζεται σε διάφορες κατηγορίες εισοδήµατος, 2) το λογαριασµό κατανοµής πρωτογενούς εισοδήµατος, ο οποίος καταγράφει εισπράξεις και δαπάνες που αφορούν διάφορες µορφές εισοδήµατος από περιουσία (για το σύνολο της οικονοµίας, το εξισωτικό µέγεθος του πρωτογενούς εισοδήµατος είναι το εθνικό ει- 1 ΕΕ L 356, , σελ ΕΕ L 250, , σελ. 19. Σ 86 Σεπτέµβριος 2007

189 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις σόδηµα), 3) το λογαριασµό δευτερογενούς διανοµής εισοδήµατος, που δείχνει πώς το εθνικό εισόδηµα εντός ενός θεσµικού τοµέα µεταβάλλεται λόγω τρεχουσών µεταβιβάσεων, 4) το λογαριασµό χρήσης εισοδήµατος, που δείχνει πώς δαπανάται το διαθέσιµο εισόδηµα για κατανάλωση ή αποτα- µίευση, 5) το λογαριασµό κεφαλαίου, που δείχνει πώς η αποταµίευση και οι καθαρές κεφαλαιακές µεταβιβάσεις δαπανώνται για την κτήση µη χρη- µατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού (το εξισωτικό µέγεθος του λογαριασµού κεφαλαίου είναι η καθαρή παροχή/καθαρή λήψη δανείων), και 6) το λογαριασµό χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, που καταγράφει την καθαρή κτήση χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού και την καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων. Επειδή κάθε µη χρηµατοοικονοµική συναλλαγή αντανακλάται σε µια χρηµατοοικονοµική συναλλαγή, το εξισωτικό µέγεθος του λογαριασµού χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών εννοιολογικά ισούται και µε την καθαρή παροχή/λήψη δανείων, όπως υπολογίζεται από το λογαριασµό κεφαλαίου. Επιπλέον, παρουσιάζονται χρηµατοοικονοµικοί ισολογισµοί έναρξης και λήξης, οι οποίοι παρέχουν µια εικόνα του χρηµατοοικονοµικού πλούτου κάθε επιµέρους τοµέα σε δεδοµένη χρονική στιγµή. Τέλος, παρουσιάζονται και λοιπές µεταβολές των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού (π.χ. αυτές που οφείλονται στην επίδραση των µεταβολών των τιµών των περιουσιακών στοιχείων). Η τοµεακή ανάλυση του λογαριασµού χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών και των χρηµατοοικονοµικών ισολογισµών είναι λεπτοµερέστερη για τον τοµέα των χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, ο οποίος αναλύεται σε ΝΧΙ, λοιπά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα (συµπεριλαµβανοµένων των επικουρικών χρηµατοπιστωτικών οργανισµών), και ασφαλιστικές επιχειρήσεις και ταµεία συντάξεων. Η Ενότητα 3.2 παρουσιάζει τις σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων (συναλλαγές) των µη χρηµατοπιστωτικών λογαριασµών της ζώνης του ευρώ (δηλ. των λογαριασµών 1 έως 5 παραπάνω), χρησιµοποιώντας και πάλι την απλούστευµένη ακολουθία λογαριασµών. Η Ενότητα 3.3 παρουσιάζει τις σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων (συναλλαγές και λοιπές µεταβολές) των λογαριασµών εισοδήµατος, δαπανών και συσσώρευσης των νοικοκυριών, και τα υπόλοιπα των λογαριασµών του χρηµατοοικονοµικού ισολογισµού, ακολουθώντας µια αναλυτικότερη απεικόνιση. Οι συναλλαγές και τα εξισωτικά µεγέθη που αφορούν το συγκεκριµένο τοµέα κατατάσσονται έτσι ώστε να απεικονίζονται καλύτερα οι αποφάσεις των νοικοκυριών σχετικά µε χρηµατοδοτήσεις/ επενδύσεις και παράλληλα να τηρούνται οι λογιστικές ταυτότητες που παρουσιάστηκαν στις Ενότητες 3.1 και 3.2. Η Ενότητα 3.4 παρουσιάζει τις σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων (συναλλαγές) των λογαριασµών εισοδήµατος και συσσώρευσης και τα υπόλοιπα των λογαριασµών του χρηµατοοικονοµικού ισολογισµού των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων, ακολουθώντας µια αναλυτικότερη παρουσίαση. Η Ενότητα 3.5 παρουσιάζει τις σωρευτικές ροές τεσσάρων τριµήνων (συναλλαγές και λοιπές µεταβολές) και τα υπόλοιπα των ισοζυγίων του χρηµατοοικονοµικού ισολογισµού των ασφαλιστικών εταιριών και των ταµείων συντάξεων. ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Οι σειρές στατιστικών στοιχείων για τις χρηµατοπιστωτικές αγορές της ζώνης του ευρώ καλύπτουν τα κράτη-µέλη της ΕΕ τα οποία είχαν υιοθετήσει το ευρώ τη χρονική στιγµή την οποία αφορούν τα στατιστικά στοιχεία, εκτός από τα στοιχεία για την έκδοση χρεογράφων (Πιν. 4.1 έως 4.4), τα οποία καλύπτουν τη ζώνη του ευρώ 13 (δηλ. τη ζώνη των 12 συν τη Σλοβενία) για ολόκληρη τη σειρά (σταθερή σύνθεση). Τα στατιστικά στοιχεία για τις εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών και για τις εισηγµένες µετοχές (Ενότητες 4.1 έως 4.4) παράγονται από την µε βάση στοιχεία του ΕΣΚΤ και της Τ. Στην Ενότητα 4.5 παρουσιάζονται τα επιτόκια που εφαρµόζουν τα ΝΧΙ σε καταθέσεις και δάνεια σε ευρώ κατοίκων της ζώνης του ευρώ. Τα στα- Σεπτέµβριος 2007 Σ 87

190 τιστικά στοιχεία για τα επιτόκια της αγοράς χρή- µατος, τις αποδόσεις των µακροπρόθεσµων κρατικών οµολόγων και τους χρηµατιστηριακούς δείκτες (Ενότητες 4.6 έως και 4.8) παράγονται από την µε βάση στοιχεία που έχουν διαβιβαστεί µέσω ηλεκτρονικών δικτύων. Τα στατιστικά στοιχεία για τις εκδόσεις τίτλων καλύπτουν τις εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών (χρεόγραφα), που παρουσιάζονται στις Ενότητες 4.1, 4.2 και 4.3, καθώς και τις εισηγµένες µετοχές, που παρουσιάζονται στην Ενότητα 4.4. Οι τίτλοι πλην µετοχών διακρίνονται σε βραχυπρόθεσµους και µακροπρόθεσµους. Οι βραχυπρόθεσµοι τίτλοι είναι τίτλοι µε αρχική διάρκεια ενός έτους ή λιγότερο (σε εξαιρετικές περιπτώσεις µε αρχική διάρκεια δύο ετών ή λιγότερο). Οι τίτλοι µε µεγαλύτερη διάρκεια, ή µε ηµεροµηνίες λήξης κατ' επιλογή, η τελευταία εκ των οποίων υπερβαίνει το ένα έτος, ή µε απροσδιόριστες ηµεροµηνίες λήξης, ταξινοµούνται ως µακροπρόθεσµοι. Οι µακροπρόθεσµοι τίτλοι που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ αναλύονται περαιτέρω κατά είδος: σταθερού επιτοκίου και κυµαινόµενου επιτοκίου. Οι εκδόσεις τίτλων σταθερού επιτοκίου είναι οι εκδόσεις στις οποίες το επιτόκιο του τοκοµεριδίου δεν µεταβάλλεται σε όλη τη διάρκεια της έκδοσης. Στις εκδόσεις τίτλων κυµαινόµενου επιτοκίου περιλαµβάνονται όλες οι εκδόσεις στις οποίες το τοκοµερίδιο περιοδικά αναπροσδιορίζεται σε συνάρτηση µε ένα ανεξάρτητο επιτόκιο ή δείκτη αναφοράς. Τα στατιστικά στοιχεία για τις εκδόσεις χρεογράφων εκτιµάται ότι καλύπτουν περίπου το 95% των συνολικών εκδόσεων από κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Στις Ενότητες 4.1, 4.2 και 4.3 στους τίτλους σε ευρώ περιλαµβάνονται και κάποιοι που είναι εκφρασµένοι στα εθνικά νο- µίσµατα τα οποία διαδέχθηκε το ευρώ. Στην Ενότητα 4.1 εµφανίζονται οι τίτλοι πλην µετοχών κατά αρχική διάρκεια, έδρα του εκδότη και νόµισµα. Παρουσιάζονται τα ανεξόφλητα υπόλοιπα, οι ακαθάριστες και οι καθαρές εκδόσεις τίτλων πλην µετοχών σε ευρώ και τίτλων πλην µετοχών που έχουν εκδώσει κάτοικοι της ζώνης του ευρώ σε ευρώ και σε όλα τα νοµίσµατα όσον αφορά το σύνολο των τίτλων και τους µακροπρόθεσµους τίτλους. Οι καθαρές εκδόσεις διαφέρουν από τις µεταβολές των ανεξόφλητων υπολοίπων λόγω διαφορών που προκύπτουν από αναπροσαρµογές αξίας, σφάλµατα ταξινόµησης και άλλες µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται επίσης εποχικώς διορθωµένα στατιστικά στοιχεία, συµπεριλαµβανοµένων των εποχικώς διορθωµένων ανηγµένων σε ετήσια βάση, εξαµηνιαίων ρυθµών αύξησης για το σύνολο των τίτλων και τους µακροπρόθεσµους τίτλους. Οι εν λόγω ρυθµοί υπολογίζονται µε βάση τον εποχικώς διορθωµένο δείκτη των τεκµαρτών αποθεµάτων από τον οποίο έχουν απαλειφθεί οι εποχικές επιδράσεις. Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στις Τεχνικές Σηµειώσεις. Η Ενότητα 4.2 περιλαµβάνει ανάλυση κατά τοµέα δραστηριότητας του εκδότη (για εκδότεςκατοίκους της ζώνης του ευρώ) των ανεξόφλητων υπολοίπων, καθώς και των ακαθάριστων και των καθαρών εκδόσεων σύµφωνα µε το ΕΣΛ 95. Η περιλαµβάνεται στο Ευρωσύστηµα. Τα στοιχεία για τα ανεξόφλητα υπόλοιπα του συνόλου των τίτλων και των µακροπρόθεσµων τίτλων (στήλη 1, Πίνακας 1 της Ενότητας 4.2) συµπίπτουν µε αυτά στην Ενότητα 4.1 (στήλη 7) για τα συνολικά ανεξόφλητα υπόλοιπα και τα υπόλοιπα των µακροπρόθεσµων τίτλων που έχουν εκδοθεί από κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Τα συνολικά ανεξόφλητα υπόλοιπα και τα υπόλοιπα των µακροπρόθεσµων τίτλων που έχουν εκδοθεί από ΝΧΙ (στήλη 2, Πίνακας 1 της Ενότητας 4.2) είναι γενικώς συγκρίσιµα µε τα στοιχεία για τα εκδοθέντα χειρόγραφα, όπως αυτά εµφανίζονται στην πλευρά του παθητικού της συγκεντρωτικής λογιστικής κατάστασης των ΝΧΙ στον Πίνακα 2 (στήλη 8) της Ενότητας 2.1. Το σύνολο των καθαρών εκδόσεων όλων των χρεογράφων στην Ενότητα 4.2 (Πίνακας 2, στήλη 1) αντιστοιχεί µε τα στοιχεία για το σύνολο των καθαρών εκδόσεων από κατοίκους της ζώνης του ευρώ στην Ενότητα 4.1 (στήλη 9). Η διαφορά του συνόλου των µακροπρόθεσµων τίτλων και του αθροίσµατος των µακροπρόθεσµων τίτλων σταθερού επιτοκίου και των µακροπρόθεσµων τίτλων κυ- µαινόµενου επιτοκίου στην Ενότητα 4.2 (Πίνακας 1) οφείλεται στα οµόλογα µηδενικού τοκοµεριδίου και σε αναπροσαρµογές αξίας. Η Ενότητα 4.3 δείχνει τόσο τους εποχικά διορθωµένους όσο και τους µη εποχικά διορθωµένους Σ 88 Σεπτέµβριος 2007

191 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις ρυθµούς αύξησης των τίτλων που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ κατά διάρκεια, είδος, τοµέα του εκδότη και νόµισµα. Οι εν λόγω ρυθµοί αύξησης βασίζονται στις χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές που πραγµατοποιούνται όταν µια θεσµική µονάδα αναλαµβάνει ή εξοφλεί υποχρεώσεις. Εποµένως οι ετήσιοι ρυθµοί αύξησης δεν περιλαµβάνουν σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρµογές αξίας, συναλλαγµατικές διαφορές και λοιπές µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Οι εποχικά διορθωµένοι ρυθµοί αύξησης έχουν αναχθεί σε ετήσια βάση ώστε να διευκολύνεται η παρουσίασή τους. Περισσότερες λεπτοµέρειες βλ. στις Τεχνικές Σηµειώσεις. Η Ενότητα 4.4 (στήλες 1, 4, 6 και 8) δείχνει την αξία των εισηγµένων µετοχών σε κυκλοφορία που έχουν εκδώσει κάτοικοι της ζώνης του ευρώ κατά τοµέα εκδότη. Τα µηνιαία στοιχεία για τις εισηγµένες µετοχές που έχουν εκδώσει µη χρη- µατοπιστωτικές επιχειρήσεις αντιστοιχούν στην τριµηνιαία σειρά που εµφανίζεται στην Ενότητα 3.2 (κύρια στοιχεία παθητικού, στήλη 21). Η Ενότητα 4.4 (στήλες 3, 5, 7 και 9) δείχνει τους ετήσιους ρυθµούς αύξησης των εισηγµένων µετοχών που έχουν εκδώσει κάτοικοι της ζώνης του ευρώ κατά τοµέα δραστηριότητας του εκδότη, οι οποίοι βασίζονται στις χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές που πραγµατοποιούνται όταν ένας εκδότης πωλεί ή εξοφλεί µετοχές έναντι µετρητών, πλην επενδύσεων σε δικές του µετοχές. Οι εν λόγω συναλλαγές περιλαµβάνουν την εισαγωγή για πρώτη φορά των µετοχών ενός εκδότη στο χρηµατιστήριο και τη δηµιουργία ή την κατάργηση νέων χρηµατοδοτικών µέσων. Κατά τον υπολογισµό των ετήσιων ρυθµών αύξησης εξαιρούνται σφάλµατα ταξινόµησης, αναπροσαρ- µογές αξίας και λοιπές µεταβολές που δεν οφείλονται σε συναλλαγές. Η Ενότητα 4.5 παρουσιάζει στατιστικά στοιχεία για όλα τα επιτόκια που εφαρµόζουν τα ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ στις καταθέσεις και τα δάνεια σε ευρώ των νοικοκυριών και των µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων της ζώνης του ευρώ. Τα επιτόκια των ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ υπολογίζονται ως ο σταθµικός µέσος όρος (ανά αντίστοιχο όγκο εργασιών) των επιτοκίων των χωρών της ζώνης του ευρώ για κάθε κατηγορία. Τα στατιστικά στοιχεία για τα επιτόκια των ΝΧΙ αναλύονται κατά είδος τραπεζικής εργασίας, τοµέα, κατηγορία και διάρκεια χρηµατοδοτικού µέσου, χρόνο προειδοποίησης ή αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου. Τα νέα στατιστικά στοιχεία αντικαθιστούν τις δέκα µεταβατικές στατιστικές σειρές για τα επιτόκια λιανικής της ζώνης του ευρώ που δηµοσιεύονταν στο της από τον Ιανουάριο του Στην Ενότητα 4.6 παρουσιάζονται τα επιτόκια της αγοράς χρήµατος στη ζώνη του ευρώ, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Όσον αφορά τη ζώνη του ευρώ, καλύπτεται ένα ευρύ φάσµα επιτοκίων της αγοράς χρήµατος το οποίο εκτείνεται από τα επιτόκια καταθέσεων µίας ηµέρας έως τα επιτόκια καταθέσεων δώδεκα µηνών. Προ του Ιανουαρίου του 1999, τα συνθετικά επιτόκια της ζώνης του ευρώ υπολογίζονταν βάσει των εθνικών επιτοκίων, σταθµισµένων ως προς το ΑΕΠ. Εκτός από το επιτόκιο µίας ηµέρας έως το εκέµβριο του 1998, οι µηνιαίες, τριµηνιαίες και ετήσιες τιµές είναι µέσοι όροι περιόδου. Έως το εκέµβριο του 1998, οι καταθέσεις µίας ηµέρας αντιπροσωπεύονται από τα επιτόκια ζήτησης για αποδοχή διατραπεζικών καταθέσεων. Από τον Ιανουάριο του 1999, στην Ενότητα 4.6 (στήλη 1) εµφανίζεται ο µέσος όρος του δείκτη επιτοκίων µίας ηµέρας στη ζώνη του ευρώ (ΕΟΝΙΑ). Τα επιτόκια αυτά είναι επιτόκια τέλους περιόδου µέχρι και το εκέµβριο του 1998 και µέσα επιτόκια περιόδου από τον Ιανουάριο του Επίσης, από τον Ιανουάριο του 1999 τα επιτόκια των καταθέσεων ενός, τριών, έξι και δώδεκα µηνών είναι διατραπεζικά επιτόκια προσφοράς (EURIBOR). Μέχρι και το εκέµβριο του 1998, χρησιµοποιείται το επιτόκιο προσφοράς της διατραπεζικής αγοράς του Λονδίνου (LIBOR), σε όσες περιπτώσεις ήταν διαθέσιµο. Για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, τα επιτόκια των καταθέσεων τριών µηνών αντιπροσωπεύονται από το LIBOR. Η Ενότητα 4.7 δείχνει τις αποδόσεις των οµολόγων του ηµοσίου στη ζώνη του ευρώ, στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία. Μέχρι και το εκέµβριο του 1998, οι αποδόσεις των 2ετών, 3ετών, 5ετών και Σεπτέµβριος 2007 Σ 89

192 7ετών οµολόγων της ζώνης του ευρώ ήταν τιµές τέλους περιόδου και οι αποδόσεις των 10ετών οµολόγων µέσοι όροι περιόδου. Από τον Ιανουάριο του 1999, όλες οι αποδόσεις είναι µέσοι όροι περιόδου. Μέχρι και το εκέµβριο το 1998, οι αποδόσεις των οµολόγων της ζώνης του ευρώ υπολογίζονταν µε βάση τις εναρµονισµένες αποδόσεις των οµολόγων του ηµοσίου κάθε χώρας, σταθ- µισµένες ως προς το ΑΕΠ. Από τον Ιανουάριο του 1999 η στάθµιση γίνεται ως προς την ονοµαστική αξία των κυκλοφορούντων οµολόγων του ηµοσίου σε καθεµία από τις αντίστοιχες διάρκειες. Οι αποδόσεις των 10ετών οµολόγων των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας είναι µέσοι όροι περιόδου. Η Ενότητα 4.8 παρουσιάζει δείκτες της χρηµατιστηριακής αγοράς της ζώνης του ευρώ, των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας. ΤΙΜΕΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΓΟΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην παρούσα ενότητα παράγονται, στην πλειονότητά τους, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (κυρίως τη Eurostat) και τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες. Τα µεγέθη της ζώνης του ευρώ προκύπτουν συγκεντρωτικά από τα στοιχεία των επιµέρους χωρών. Τα στοιχεία είναι, στο µέτρο του δυνατού, εναρ- µονισµένα και συγκρίσιµα. Τα στατιστικά στοιχεία για το ωριαίο κόστος εργασίας, το ΑΕΠ και τις συνιστώσες της δαπάνης, την προστιθέµενη αξία κατά κατηγορία οικονοµικής δραστηριότητας, τη βιοµηχανική παραγωγή, τις πωλήσεις λιανικής και τα επιβατικά αυτοκίνητα για πρώτη φορά σε κυκλοφορία είναι διορθωµένα για διαφοροποιήσεις ως προς τον αριθµό των εργάσι- µων ηµερών. Ο Εναρµονισµένος είκτης Τιµών Καταναλωτή (Εν ΤΚ) της ζώνης του ευρώ (Ενότητα 5.1) είναι διαθέσιµος από το 1995 και µετά. Ο δείκτης βασίζεται στους εθνικούς Εν ΤΚ, που καταρτίζονται σύµφωνα µε την ίδια µεθοδολογία σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Η ανάλυση κατά αγαθά και υπηρεσίες προέρχεται από την Ταξινόµηση της ατοµικής κατανάλωσης µε βάση το σκοπό, η οποία χρησιµοποιείται για τον Εν ΤΚ (Coicop/HICP). Ο Εν ΤΚ καλύπτει τη χρηµατική δαπάνη για τελική κατανάλωση εκ µέρους των νοικοκυριών στην οικονοµική περιοχή της ζώνης του ευρώ. Στον πίνακα συµπεριλαµβάνονται εποχικώς διορθωµένα στοιχεία για τον Εν ΤΚ, τα οποία καταρτίζει η. Οι τιµές παραγωγού βιοµηχανικών αγαθών (Ενότητα 5.1, Πίνακας 2), η βιοµηχανική παραγωγή, οι νέες παραγγελίες και ο κύκλος εργασιών στη βιο- µηχανία, καθώς και οι πωλήσεις λιανικής (Ενότητα 5.2) καλύπτονται από τον Κανονισµό του Συµβουλίου (ΕΚ) 1165/98 της 19ης Μαΐου 1998 σχετικά µε τις βραχυπρόθεσµες στατιστικές. 3 Στις τιµές παραγωγού βιοµηχανικών αγαθών και στη βιοµηχανική παραγωγή, η ανάλυση κατά τελικό χρήστη των προϊόντων αποτελεί την εναρµονισµένη υποδιαίρεση της βιοµηχανίας εκτός των κατασκευών (Στατιστική ταξινόµηση των οικονοµικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ΝΑCE Γ έως Ε) σε Κύριες Οµάδες Βιοµηχανικών Κλάδων όπως ορίζονται στον Κανονισµό της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 586/2001 της 26ης Μαρτίου Οι τιµές παραγωγού βιοµηχανικών αγαθών αντανακλούν τις εργοστασιακές τιµές των παραγωγών. Συµπεριλαµβάνουν έµµεσους φόρους εξαιρουµένων του ΦΠΑ και άλλων φόρων που εκπίπτουν. Η βιοµηχανική παραγωγή αντανακλά την προστιθέµενη αξία κάθε επιµέρους βιοµηχανικού κλάδου. Στις τιµές πρώτων υλών στην παγκόσµια αγορά (Ενότητα 5.1, Πίνακας 2) µετρούνται οι µεταβολές της αξίας (σε ευρώ) των εισαγωγών της ζώνης του ευρώ έναντι της περιόδου βάσης. Οι είκτες Κόστους Εργασίας (Ενότητα 5.1, Πίνακας 3) µετρούν το µέσο ωριαίο κόστος εργασίας για κάθε ώρα εργασίας στη βιοµηχανία (συ- µπεριλαµβανοµένων των κατασκευών) και τις υπηρεσίες αγοράς. Η συναφής µεθοδολογία προβλέπεται στον Κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 450/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 27ης Φεβρουαρίου σχετικά µε το δείκτη κόστους εργασίας και τον Κανονισµό εφαρµογής της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 1216/ ΕΕ L 162, , σελ ΕΕ L 86, , σελ EE L 69, , σελ. 1. Σ 90 Σεπτέµβριος 2007

193 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις της 7ης Ιουλίου Το ωριαίο κόστος εργασίας για τη ζώνη του ευρώ αναλύεται κατά συνιστώσες κόστους εργασίας (µισθοί και ηµεροµίσθια και εργοδοτικές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης πλέον φόρων που σχετίζονται µε την απασχόληση τους οποίους καταβάλλουν οι εργοδότες µείον επιχορηγήσεις που λαµβάνουν οι εργοδότες) και κατά κλάδο οικονοµικής δραστηριότητας. Η υπολογίζει το δείκτη συµβατικών αποδοχών (Ενότητα 5.1, Πίνακας 3, υπόµνηση) µε βάση µη εναρµονισµένους εθνικούς ορισµούς. Οι συνιστώσες του κόστους εργασίας ανά µονάδα προϊόντος (Ενότητα 5.1, Πίνακας 4), το ΑΕΠ και οι συνιστώσες του (Ενότητα 5.2, Πίνακες 1 και 2), οι αποπληθωριστές του ΑΕΠ (Ενότητα 5.1, Πίνακας 5) και τα στατιστικά στοιχεία για την απασχόληση (Ενότητα 5.3, Πίνακας 1) προκύπτουν από τους τριµηνιαίους εθνικούς λογαριασµούς του ΕΣΛ 95. Οι νέες παραγγελίες στη βιοµηχανία (Ενότητα 5.2, Πίνακας 4) µετρούν τις παραγγελίες που λαµβάνονται κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς και καλύπτουν βιοµηχανικούς κλάδους που λειτουργούν κυρίως βάσει παραγγελιών συγκεκριµένα την υφαντουργία, το χαρτοπολτό και το χαρτί, τα χηµικά, τα µέταλλα, τα κεφαλαιακά αγαθά και τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά. Τα στοιχεία υπολογίζονται βάσει των τρεχουσών τιµών. Οι δείκτες κύκλου εργασιών στη βιοµηχανία και οι δείκτες λιανικού εµπορίου (Ενότητα 5.2, Πίνακας 4) µετρούν τον κύκλο εργασιών, συµπεριλαµβανοµένων όλων των δασµών και φόρων (εκτός του ΦΠΑ), βάσει των τιµολογίων που εκδόθηκαν στη διάρκεια της περιόδου αναφοράς. Ο κύκλος εργασιών του λιανικού εµπορίου καλύπτει το σύνολο του λιανικού εµπορίου εκτός των πωλήσεων αυτοκινήτων και µοτοσικλετών και εκτός των επισκευών. Η κατηγορία επιβατικά αυτοκίνητα για πρώτη φορά σε κυκλοφορία καλύπτει τόσο τα ιδιωτικής όσο και τα δη- µόσιας χρήσης επιβατικά αυτοκίνητα. Τα ποιοτικά στοιχεία των ερευνών για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές (Ενότητα 5.2, Πίνακας 5) βασίζονται στις Έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Επιχειρήσεις και τους Καταναλωτές. Τα ποσοστά ανεργίας (Ενότητα 5.3, Πίνακας 2) είναι σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες γραµµές της ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας ( ΟΕ). Αναφέρονται στα άτοµα που αναζητούν ενεργά εργασία ως ποσοστό του εργατικού δυναµικού, βάσει εναρµονισµένων κριτηρίων και ορισµών. Οι εκτιµήσεις για το εργατικό δυναµικό στις οποίες βασίζεται ο υπολογισµός του ποσοστού ανεργίας είναι διαφορετικές από το άθροισµα των επιπέδων απασχόλησης και ανεργίας που δηµοσιεύονται στην Ενότητα 5.3. ΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Στις Ενότητες 6.1 έως και 6.5 παρουσιάζεται η δη- µοσιονοµική κατάσταση της γενικής κυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ. Τα στοιχεία είναι ως επί το πλείστον ενοποιηµένα και βασίζονται στη µεθοδολογία του ΕΣΛ 95. Τα ετήσια στοιχεία για τα οικονοµικά µεγέθη της ζώνης του ευρώ στις Ενότητες 6.1 έως και 6.3 καταρτίζονται από την βάσει των εναρµονισµένων στοιχείων των ΕθνΚΤ, τα οποία ενηµερώνονται τακτικά. Γι' αυτό τα στοιχεία που αφορούν το έλλειµµα και το χρέος των χωρών της ζώνης του ευρώ µπορεί να διαφέρουν από αυτά που χρησιµοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της διαδικασίας του υπερβολικού ελλείµµατος. Τα τριµηνιαία στοιχεία για τα οικονοµικά µεγέθη της ζώνης του ευρώ στις Ενότητες 6.4 και 6.5 καταρτίζονται από την βάσει στοιχείων της Eurostat και εθνικών στοιχείων. Η Ενότητα 6.1 παρουσιάζει ετήσια στοιχεία για τα έσοδα και τις δαπάνες βάσει των ορισµών του Κανονισµού της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 1500/2000 της 10ης Ιουλίου 2000, 7 που τροποποιεί το ΕΣΛ 95. Στην Ενότητα 6.2 εµφανίζεται αναλυτικά το ονο- µαστικό ακαθάριστο ενοποιηµένο χρέος της γενικής κυβέρνησης, σύµφωνα µε τις διατάξεις της Συνθήκης που αφορούν τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείµµατος. Στις Ενότητες 6.1 και 6.2 περιλαµβάνονται συνοπτικά στοιχεία για τις επιµέ- 6 ΕΕ L 169, , σελ ΕΕ L 172, , σελ. 3. Σεπτέµβριος 2007 Σ 91

194 ρους χώρες της ζώνης του ευρώ, λόγω της σηµασίας τους στο πλαίσιο του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Τα ελλείµµατα/πλεονάσµατα που δηµοσιεύονται για τις επιµέρους χώρες της ζώνης του ευρώ αντιστοιχούν στον κωδικό EDP B.9 όπως ορίζει ο Κανονισµός της επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 351/2002 της 25ης Φεβρουαρίου που τροποποιεί τον Κανονισµό του Συµβουλίου (ΕΚ) αριθ. 3605/93 όσον αφορά τις παραποµπές στο ΕΣΛ 95. Στην Ενότητα 6.3 αναλύονται οι µεταβολές του χρέους της γενικής κυβέρνησης. Η διαφορά µεταξύ της µεταβολής του δηµόσιου χρέους και του δηµόσιου ελλείµµατος, δηλαδή η προσαρµογή ελλείµµατος-χρέους, οφείλεται κυρίως σε συναλλαγές του ηµοσίου επί χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων και σε συναλλαγµατικές διαφορές. Η Ενότητα 6.4 παρουσιάζει τριµηνιαία στοιχεία για τα έσοδα και τις δαπάνες της γενικής κυβέρνησης βάσει των ορισµών του Κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1221/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 10ης Ιουνίου για τους τριµηνιαίους µη χρηµατοπιστωτικούς λογαριασµούς της γενικής κυβέρνησης. Στην Ενότητα 6.5 παρουσιάζονται τριµηνιαία στοιχεία για το ακαθάριστο ενοποιηµένο δηµόσιο χρέος, την προσαρµογή ελλείµ- µατος-χρέους και τις δανειακές ανάγκες του η- µοσίου τα οποία βασίζονται σε στοιχεία που παρέχουν τα κράτη-µέλη σύµφωνα µε τους Κανονισµούς (ΕΚ) Νο 501/2004 και 1222/2004, καθώς και σε στοιχεία που παρέχουν οι ΕθνΚΤ. ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ Σ 92 Σεπτέµβριος 2007 Οι έννοιες και οι ορισµοί που χρησιµοποιούνται στα στατιστικά στοιχεία για το ισοζύγιο πληρω- µών και τη διεθνή επενδυτική θέση ( ΕΘ) (Ενότητες 7.1 έως 7.4) γενικά συµφωνούν µε την 5η έκδοση του Εγχειριδίου του ΝΤ για το Ισοζύγιο Πληρωµών (Οκτώβριος 1993), µε την Κατευθυντήρια Γραµµή της της 16ης Ιουλίου 2004 (/2004/15) 9 σχετικά µε τις απαιτήσεις της για παροχή στατιστικών στοιχείων, καθώς και µε τα συναφή έγγραφα της Eurostat. Περαιτέρω βιβλιογραφία σχετικά µε τις µεθοδολογίες και τις πηγές που χρησιµοποιούνται για την κατάρτιση των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωµών και της ΕΘ της ζώνης του ευρώ περιέχεται στην έκδοση "European Union balance of payments/international investment position statistical methods" (, Μάιος 2007) και στις ακόλουθες εκθέσεις της οµάδας εργασίας: "Portfolio investment collection systems" (Ιούνιος 2002), "Portfolio investment income" (Αύγουστος 2003) και "Foreign direct investment" (Μάρτιος 2004), οι οποίες είναι διαθέσιµες σε ηλεκτρονική µορφή από το δικτυακό τόπο της. Επιπλέον, η έκθεση της Οµάδας Εργασίας της και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Eurostat) για την ποιότητα των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωµών και της ΕΘ (Ιούνιος 2004) διατίθεται σε ηλεκτρονική µορφή από το δικτυακό τόπο της Επιτροπής Στατιστικών για Θέµατα Νοµισµατικά, Χρηµατοπιστωτικά και Ισοζυγίου Πληρωµών ( Η ετήσια έκθεση για την ποιότητα των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωµών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης, η οποία βασίστηκε στις συστάσεις της Οµάδας Εργασίας, διατίθεται από το δικτυακό τόπο της. Η καταγραφή των καθαρών συναλλαγών στις χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές ακολουθεί τη σύµβαση για τα πρόσηµα του Εγχειριδίου του ΝΤ για το Ισοζύγιο Πληρωµών. Το αρνητικό πρόσηµο δηλώνει αύξηση των απαιτήσεων, ενώ το θετικό δηλώνει αύξηση των υποχρεώσεων. Στις τρέχουσες συναλλαγές και στην κίνηση κεφαλαίων, τόσο οι εισπράξεις όσο και οι πληρω- µές εµφανίζονται µε θετικό πρόσηµο. Το ισοζύγιο πληρωµών για τη ζώνη του ευρώ καταρτίζεται από την. Τα πρόσφατα µηνιαία στοιχεία πρέπει να θεωρούνται προσωρινά. Τα στοιχεία αναθεωρούνται µε τη δηµοσίευση των στοιχείων του επόµενου µηνός, ή/και του λεπτο- µερούς τριµηνιαίου ισοζυγίου πληρωµών. Τα παλαιότερα στοιχεία αναθεωρούνται ανά τακτά χρονικά διαστήµατα ή µετά από αλλαγές της µεθοδολογίας συλλογής των στοιχείων από τις πηγές. Ο Πίνακας 2 της Ενότητας 7.1 περιλαµβάνει εποχικώς διορθωµένα στοιχεία για τις τρέχουσες συναλλαγές. Κατά περίπτωση, τα στοιχεία είναι 8 EE L 179, , σελ ΕΕ L 354, , σελ. 34.

195 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις διορθωµένα και για τον αριθµό των εργάσιµων ηµερών, τα δίσεκτα έτη ή/και τις αργίες του Πάσχα. Ο Πίνακας 5 της Ενότητας 7.1 παρουσιάζει τις επενδύσεις κατοίκων της ζώνης του ευρώ σε τίτλους εκδοθέντες από µη κατοίκους, αναλυτικά κατά τοµέα αγοραστή. Οι επενδύσεις µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ σε τίτλους εκδοθέντες από κατοίκους της ζώνης του ευρώ δεν είναι µέχρι στιγµής δυνατόν να παρουσιαστούν αναλυτικά κατά τοµέα εκδότη. Στους Πίνακες 6 και 7 η διαφοροποίηση των κατηγοριών δάνεια και νόµισµα και καταθέσεις γίνεται βάσει του τοµέα του αντισυµβαλλοµένου-µη κατοίκου, δηλ. τα περιουσιακά στοιχεία που αφορούν τράπεζες- µη κατοίκους ταξινοµούνται ως καταθέσεις, ενώ τα περιουσιακά στοιχεία που αφορούν τους λοιπούς τοµείς-µη κατοίκους ταξινοµούνται ως δάνεια. Η εν λόγω διαφοροποίηση ακολουθεί τη διάκριση που γίνεται και σε άλλες στατιστικές σειρές, όπως στην ενοποιηµένη λογιστική κατάσταση των ΝΧΙ, και είναι σύµφωνη µε το Εγχειρίδιο του ΝΤ για το Ισοζύγιο Πληρωµών. Η Ενότητα 7.2 περιέχει µια νοµισµατική παρουσίαση του ισοζυγίου πληρωµών, δηλ. τις συναλλαγές του ισοζυγίου πληρωµών που αντικατοπτρίζουν αυτές του εξωτερικού παράγοντα µεταβολής του Μ3. Τα στοιχεία ακολουθούν τις συµβάσεις για τα πρόσηµα του ισοζυγίου πληρωµών, εκτός από τις συναλλαγές που περιλαµβάνονται στον εξωτερικό παράγοντα µεταβολής του Μ3 οι οποίες προέρχονται από τα νο- µισµατικά και τραπεζικά στατιστικά στοιχεία (στήλη 12), όπου το θετικό πρόσηµο δηλώνει την αύξηση των απαιτήσεων ή τη µείωση των υποχρεώσεων. Στην πλευρά του παθητικού στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου (στήλες 5 και 6), οι συναλλαγές του ισοζυγίου πληρωµών περιλαµβάνουν τις αγοραπωλησίες µετοχών και χρεογράφων εκδιδόµενων από τα ΝΧΙ της ζώνης του ευρώ, εκτός των µεριδίων αµοιβαίων κεφαλαίων της αγοράς χρήµατος και των χρεογράφων διάρκειας έως δύο ετών. Μεθοδολογική σηµείωση όσον αφορά τη νοµισµατική παρουσίαση του ισοζυγίου πληρωµών της ζώνης του ευρώ περιέχεται στην ενότητα Statistics του δικτυακού τόπου της ( Βλ. επίσης Πλαίσιο 1 του τεύχους Ιουνίου 2003 του Μηνιαίου ελτίου. Στην Ενότητα 7.3 παρουσιάζεται γεωγραφική κατανοµή του ισοζυγίου πληρωµών (Πίνακες 1 έως 4) και της διεθνούς επενδυτικής θέσης (Πίνακας 5) της ζώνης του ευρώ έναντι των κυριότερων εµπορικών εταίρων µεµονωµένα και συνολικά, ενώ γίνεται διάκριση µεταξύ των εκτός της ζώνης του ευρώ κρατών-µελών της ΕΕ και των χωρών ή περιφερειών που δεν ανήκουν στην ΕΕ. Η ανάλυση περιλαµβάνει επίσης συναλλαγές και θέσεις έναντι ιδρυµάτων της ΕΕ (τα οποία, πλην της, θεωρείται για στατιστικούς σκοπούς ότι δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ, ανεξάρτητα από την πραγµατική τους έδρα) και, για κάποιους σκοπούς, έναντι υπεράκτιων κέντρων και διεθνών οργανισµών. Οι Πίνακες 1 έως 4 εµφανίζουν τις σωρευτικές συναλλαγές του ισοζυγίου πληρωµών που καταγράφηκαν τα τελευταία τέσσερα τρίµηνα. Ο Πίνακας 5 περιλαµβάνει µια γεωγραφική κατανοµή της διεθνούς επενδυτικής θέσης στο τέλος του τελευταίου διαθέσιµου έτους. Η κατανοµή δεν περιλαµβάνει συναλλαγές ή θέσεις που αφορούν πληρωµές σχετικές µε τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, τα χρηµατοοικονοµικά παράγωγα και τα διεθνή αποθεµατικά. Η γεωγραφική κατανοµή παρουσιάζεται στο άρθρο Ισοζύγιο πληρωµών και διεθνής επενδυτική θέση της ζώνης του ευρώ έναντι των κυριότερων αντισυµβαλλοµένων της στο τεύχος Φεβρουαρίου του Μηνιαίου ελτίου. Τα στοιχεία που αφορούν τη διεθνή επενδυτική θέση ( ΕΘ) της ζώνης του ευρώ (Ενότητα 7.4) βασίζονται στις θέσεις των χωρών της ζώνης του ευρώ έναντι µη κατοίκων της ζώνης του ευρώ, δηλ. η ζώνη του ευρώ θεωρείται ενιαία οικονο- µία (βλ. επίσης το Πλαίσιο 9 του τεύχους εκεµβρίου 2002 του Μηνιαίου ελτίου). Η ΕΘ αποτιµάται σε τρέχουσες τιµές της αγοράς, εκτός από τις άµεσες επενδύσεις, για τις οποίες χρησιµοποιούνται σε µεγάλη έκταση λογιστικές αξίες. Τα τριµηνιαία στοιχεία για τη διεθνή επενδυτική θέση καταρτίζονται µε βάση το ίδιο µεθοδολογικό πλαίσιο όπως και τα ετήσια αντίστοιχα στοιχεία. Επειδή κάποιες πηγές στοιχείων δεν διατίθενται σε τριµηνιαία βάση (ή διατίθενται µε καθυστέρηση), η τριµηνιαία διεθνής επενδυτική θέση εκτιµάται εν µέρει από την εξέλιξη των χρηµατοπιστωτικών συναλλα- Σεπτέµβριος 2007 Σ 93

196 γών, των τιµών των περιουσιακών στοιχείων και του συναλλάγµατος. Τα υπόλοιπα των συναλλαγµατικών διαθεσίµων του Ευρωσυστήµατος και των συναφών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού εµφανίζονται στην Ενότητα 7.4 (Πίνακας 5) µαζί µε αυτά που κατέχει η. Τα στοιχεία αυτά δεν είναι πλήρως συγκρίσιµα µε εκείνα που περιέχονται στην εβδο- µαδιαία λογιστική κατάσταση του Ευρωσυστή- µατος λόγω διαφορών ως προς την κάλυψη και την αποτίµηση. Τα στοιχεία που εµφανίζονται στον Πίνακα 5 είναι σύµφωνα µε τις συστάσεις για το πρότυπο του ΝΤ/της Τ σχετικά µε τα συναλλαγµατικά διαθέσιµα και τη ρευστότητα σε συνάλλαγµα. Οι µεταβολές των αποθεµάτων χρυσού του Ευρωσυστήµατος (στήλη 3) οφείλονται σε συναλλαγές σε χρυσό στο πλαίσιο της Σύµβασης Κεντρικών Τραπεζών για το Χρυσό της 26ης Σεπτεµβρίου 1999, η οποία επικαιροποιήθηκε στις 8 Μαρτίου Περισσότερες πληροφορίες για τη στατιστική επεξεργασία των συναλλαγµατικών διαθεσίµων του Ευρωσυστήµατος δηµοσιεύονται στην έκδοση Statistical treatment of the Eurosystem's international reserves (Οκτώβριος 2000), η οποία είναι διαθέσιµη σε ηλεκτρονική µορφή από το δικτυακό τόπο της, ο οποίος επίσης περιέχει πληρέστερα στοιχεία µε βάση το πρότυπο για τα συναλλαγµατικά διαθέσιµα και τη ρευστότητα σε συνάλλαγµα. Στην Ενότητα 7.5 δίδονται στοιχεία για το εξωτερικό εµπόριο αγαθών της ζώνης του ευρώ. Η βασική πηγή στοιχείων είναι η Eurostat. Η καταρτίζει δείκτες όγκου συναλλαγών µε βάση τους δείκτες αξίας και µοναδιαίας αξίας της Εurostat και πραγµατοποιεί εποχική διόρθωση των δεικτών µοναδιαίας αξίας, ενώ τα στοιχεία αξίας είναι διορθωµένα από τη Eurostat τόσο εποχικά όσο και ως προς τον αριθµό των εργάσιµων ηµερών. H ανάλυση των αγαθών στον Πίνακα 1 της Ενότητας 7.5 (στήλες 4 έως 6 και 9 έως 11) γίνεται σύµφωνα µε την ταξινόµηση σε Ευρείες Οικονοµικές Κατηγορίες και, για τα προϊόντα της µεταποίησης (στήλες 7 και 12) και το πετρέλαιο (στήλη 13), σύµφωνα µε την ΤΤ Ε αναθ. 3. Στην ανάλυση κατά γεωγραφική περιοχή (Πίνακας 2 της Ενότητας 7.5) παρουσιάζονται οι βασικοί εµπορικοί εταίροι, µεµονωµένα ή σε περιφερειακές οµάδες. Στην Κίνα δεν συµπεριλαµβάνεται το Χονγκ Κονγκ. Λόγω διαφορών ως προς τους ορισµούς, την ταξινόµηση, την κάλυψη και το χρόνο καταγραφής, τα στοιχεία του εξωτερικού εµπορίου, ιδίως οι εισαγωγές, δεν είναι απολύτως συγκρίσιµα µε την κατηγορία αγαθά όπως εµφανίζεται στα στατιστικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωµών (Ενότητες 7.1 έως 7.3). Η διαφορά για τις εισαγωγές ανέρχεται γύρω στο 5% τα τελευταία χρόνια (εκτιµήσεις της ) και, σε σηµαντικό βαθµό, οφείλεται στο ότι στα στοιχεία εξωτερικού εµπορίου συµπεριλαµβάνονται ασφάλιστρα και ναύλος (c.i.f.). ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΙΜΙΕΣ Στην Ενότητα 8.1 παρουσιάζονται οι δείκτες της ονοµαστικής και της πραγµατικής σταθµισµένης συναλλαγµατικής ισοτιµίας (ΣΣΙ) του ευρώ, τους οποίους υπολογίζει η µε βάση τους σταθµικούς µέσους όρους των διµερών συναλλαγµατικών ισοτιµιών του ευρώ έναντι των νοµισµάτων των εµπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ. Θετική µεταβολή δηλώνει ανατίµηση του ευρώ. Οι σταθ- µίσεις βασίζονται στο εµπόριο προϊόντων της µεταποίησης µε τους εµπορικούς εταίρους τις περιόδους και και ενσωµατώνουν τις επιδράσεις τρίτων αγορών. Οι δείκτες της ΣΣΙ προέρχονται από τη σύνδεση, στην αρχή του 1999, των δεικτών που βασίζονται στις σταθµίσεις της περιόδου µε εκείνους που βασίζονται στις σταθµίσεις της περιόδου Η οµάδα εµπορικών εταίρων ΣΣΙ-24 αποτελείται από τα 14 κράτη-µέλη της ΕΕ που δεν µετέχουν στη ζώνη του ευρώ, την Αυστραλία, τον Καναδά, την Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, την Ιαπωνία, τη Νορβηγία, τη Σιγκαπούρη, τη Νότιο Κορέα, την Ελβετία και τις ΗΠΑ. Η οµάδα ΣΣΙ-44 περιλαµβάνει την οµάδα ΣΣΙ-24 και τις ακόλουθες χώρες: Αλγερία, Αργεντινή, Βραζιλία, Χιλή, Κροατία, Ισλανδία, Ινδία, Ινδονησία, Ισραήλ, Μαλαισία, Μεξικό, Μαρόκο, Νέα Ζηλανδία, Φιλιππίνες, Ρωσία, Νότιο Αφρική, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, Τουρκία και Βενεζουέλα. Οι πραγµατικές ΣΣΙ υπολο- Σ 94 Σεπτέµβριος 2007

197 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Γενικές παρατηρήσεις γίζονται µε βάση δείκτες τιµών καταναλωτή, δείκτες τιµών παραγωγού, αποπληθωριστές του ΑΕΠ, το κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος στη µεταποίηση και το κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος στο σύνολο της οικονοµίας. Περισσότερες λεπτοµέρειες για τον υπολογισµό των ΣΣΙ βλ. στο Πλαίσιο 8 Οι σταθµισµένες συναλλαγµατικές ισοτιµίες του ευρώ µετά τις πρόσφατες διευρύνσεις της ζώνης του ευρώ και της Μαρτίου 2007 του Μηνιαίου ελτίου, καθώς και, Occasional Paper No. 2 ( The effective exchange rates of the euro, Luca Buldorini, Stelios Makrydakis and Christian Thimann, Φεβρουάριος 2002), το οποίο είναι διαθέσιµο σε ηλεκτρονική µορφή από το δικτυακό τόπο της. Οι διµερείς ισοτιµίες που εµφανίζονται στην Ενότητα 8.2 είναι µηνιαίοι µέσοι όροι των δη- µοσιευόµενων ηµερήσιων ισοτιµιών αναφοράς για τα εν λόγω νοµίσµατα. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΟΣ ΖΩΝΗΣ ΕΥΡΩ Τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τα υπόλοιπα κράτη-µέλη της ΕΕ (Ενότητα 9.1) ακολουθούν τις ίδιες αρχές όπως τα στατιστικά στοιχεία της ζώνης του ευρώ. Τα στοιχεία για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία στην Ενότητα 9.2 λαµβάνονται από εθνικές πηγές. Σεπτέµβριος 2007 Σ 95

198

199 Χ Ρ Ο Ν Ο Λ Ο Γ Ι Ο Μ Ε Τ Ρ Ω Ν Ν Ο Μ Ι Σ Μ Α Τ Ι Κ Η Σ Π Ο Λ Ι - Τ Ι Κ Η Σ Τ Ο Υ Ε Υ Ρ Ω Σ Υ Σ Τ Η Μ Α Τ Ο Σ 1 13 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 2,0%, 3,0% και 1,0% αντίστοιχα. 14 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει από 25 δισεκ. ευρώ σε 30 δισεκ. ευρώ το ποσό κατανοµής για κάθε πράξη πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης που θα διενεργηθεί το. Με το εν λόγω ποσό λαµβάνεται υπόψη η αναµενόµενη αύξηση των αναγκών σε ρευστότητα του τραπεζικού συστήµατος της ζώνης του ευρώ το. Το Ευρωσύστηµα, ωστόσο, θα εξακολουθήσει να παρέχει τον κύριο όγκο της ρευστότητας µέσω των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης. Το ιοικητικό Συµβούλιο ενδέχεται να προσαρµόσει εκ νέου το ποσό κατανοµής στις αρχές του. Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 2,25%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 6 εκεµβρίου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας, σε 3,25% και 1,25% αντίστοιχα, µε ισχύ από 6 εκεµβρίου. 16 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει από 30 δισεκ. ευρώ σε 40 δισεκ. ευρώ το ποσό κατανοµής για κάθε πράξη πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης που θα διενεργηθεί το. Με το εν λόγω ποσό λαµβάνονται υπόψη δύο παράγοντες: πρώτον, η αναµενόµενη περαιτέρω αύξηση των αναγκών σε ρευστότητα του τραπεζικού συστήµατος της ζώνης του ευρώ το και, δεύτερον, η απόφαση του Ευρωσυστήµατος να αυξήσει ελαφρώς το µερίδιο των αναγκών σε ρευστότητα που καλύπτεται µέσω των πράξεων πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης. Το Ευρωσύστηµα, ωστόσο, θα εξακολουθήσει να παρέχει τον κύριο όγκο ρευστότητας µέσω των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης. Το ιοικητικό Συµβούλιο ενδέχεται να προσαρµόσει εκ νέου το ποσό κατανο- µής στις αρχές του ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ, 3 ΜΑΡΤΙΟΥ, 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ, 4 ΜΑΪΟΥ, 2 ΙΟΥΝΙΟΥ, 7 ΙΟΥΛΙΟΥ, 4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ,1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, 6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΚΑΙ 3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 2,0%, 3,0% και 1,0% αντίστοιχα. 1 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 12 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΚΑΙ 2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 2,25%, 3,25% και 1,25% αντίστοιχα. 2 ΜΑΡΤΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 2,50%, αρχής γενοµένης 1 Χρονολόγιο των µέτρων νοµισµατικής πολιτικής που έλαβε το Ευρωσύστηµα από το 1999 µέχρι το 2004 δηµοσιεύεται στις Ετήσιες Εκθέσεις της για το 1999 (σελ ), για το 2000 (σελ ), για το 2001 (σελ ), για το 2002 (σελ ), για το 2003 (σελ ) και για το 2004 ( ). Σεπτέµβριος 2007 I

200 από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 8 Μαρτίου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 3,50% και 1,50% αντίστοιχα, µε ισχύ από 8 Μαρτίου. 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΚΑΙ 4 ΜΑΪΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 2,50%, 3,50% και 1,50% αντίστοιχα. βάσης σε 3,0%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 9 Αυγούστου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 µονάδες βάσης σε 4,0% και 2,0% αντίστοιχα, µε ισχύ από 9 Αυγούστου. 31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 3,0%, 4,0% και 2,0% αντίστοιχα. 8 ΙΟΥΝΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 2,75%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 15 Ιουνίου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 3,75% και 1,75% αντίστοιχα, µε ισχύ από 15 Ιουνίου. 6 ΙΟΥΛΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 2,75%, 3,75% και 1,75% αντίστοιχα. 3 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 25 µονάδες 5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 3,25%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 11 Οκτωβρίου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 0,25 της εκατοστιαίας µονάδας σε 4,25% και 2,25% αντίστοιχα, µε ισχύ από 11 Οκτωβρίου. 2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 3,25%, 4,25% και 2,25% αντίστοιχα. 7 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πρά- II Σεπτέµβριος 2007

201 ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 25 µονάδες βάσης σε 3,50%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 13 εκεµβρίου. Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 µονάδες βάσης σε 4,50% και σε 2,50% αντίστοιχα, µε ισχύ από 13 εκεµβρίου. 21 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει από 40 δισεκ. ευρώ σε 50 δισεκ. ευρώ το ποσό κατανοµής για κάθε πράξη πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης που θα διενεργηθεί το Με το εν λόγω ποσό λαµβάνεται υπόψη η έντονη αύξηση των αναγκών σε ρευστότητα του τραπεζικού συστήµατος της ζώνης του ευρώ τα πρόσφατα έτη και η αναµενόµενη περαιτέρω αύξησή τους το Γι αυτό το Ευρωσύστηµα αποφάσισε να αυξήσει ελαφρά το µερίδιο των αναγκών σε ρευστότητα που καλύπτεται µέσω των πράξεων πιο µακροπρόθεσµης αναχρηµατοδότησης. Το Ευρωσύστηµα, ωστόσο, θα εξακολουθήσει να παρέχει τον κύριο όγκο ρευστότητας µέσω των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης. Το ιοικητικό Συµβούλιο ενδέχεται να προσαρµόσει εκ νέου το ποσό κατανοµής στις αρχές του ΜΑΡΤΙΟΥ 2007 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 25 µονάδες βάσης σε 3,75%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 14 Μαρτίου Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 µονάδες βάσης, σε 4,75% και 2,75%, αντίστοιχα, µε ισχύ από 14 Μαρτίου ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΚΑΙ 10 ΜΑΪΟΥ 2007 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 3,75%, 4,75% και 2,75% αντίστοιχα. 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης κατά 25 µονάδες βάσης σε 4%, αρχής γενοµένης από την πράξη που θα διακανονιστεί στις 13 Ιουνίου Επιπλέον, αποφασίζει να αυξήσει τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων κατά 25 µονάδες βάσης σε 5% και 3% αντίστοιχα, µε ισχύ από 13 Ιουνίου ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΚΑΙ 8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2007 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 3,50%, 4,50% και 2,50% αντίστοιχα. 5 ΙΟΥΛΙΟΥ, 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΚΑΙ 6 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφασίζει ότι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης και τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραµείνουν αµετάβλητα στο 4,00%, 5,00% και 3,00% αντίστοιχα. Σεπτέµβριος 2007 III

202

203 Τ Ο Σ Υ Σ Τ Η Μ Α T A R G E T ( ΙΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΑΥΤΟΜΑ- ΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΑΧΕΙΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΧΗ ΧΡΟΝΟ) ΡΟΕΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΣΤΟ TARGET Το β τρίµηνο του 2007 το TARGET διεκπεραίωσε, σε ηµερήσιο µέσο επίπεδο, πληρωµές αξίας δισεκ. ευρώ, φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από την έναρξη λειτουργίας του. Συγκριτικά µε το προηγούµενο τρίµηνο, σηµειώθηκε αύξηση 7% του αριθµού και 8% της αξίας των συναλλαγών. Η µείωση του αριθµού είναι εποχικού χαρακτήρα και έχει παρατηρηθεί και τα προηγούµενα έτη. Συγκριτικά µε την αντίστοιχη περίοδο του, σηµειώθηκε αύξηση 10% του αριθµού και 13% της αξίας. Το συνολικό µερίδιο του TARGET στην αγορά παρέµεινε στο υψηλό επίπεδο του 89% από πλευράς αξίας, ενώ έφθασε στο 60% από πλευράς όγκου. Η ηµεροµηνία κατά την οποία σηµειώθηκε ο µεγαλύτερος όγκος πληρωµών ήταν η 29η Ιουνίου, η τελευταία ηµέρα του τριµήνου, όταν το σύστηµα επεξεργάστηκε συνολικά πληρωµές. ΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ-ΜΕΛΩΝ Το TARGET επεξεργάστηκε κατά µέσο ηµερήσιο όρο πληρωµές εντός των κρατών-µελών συνολικής αξίας δισεκ. ευρώ ανά εργάσιµη ηµέρα το β τρίµηνο του Σε σύγκριση µε το προηγούµενο τρίµηνο, ο αριθ- µός των πληρωµών αυξήθηκε κατά 7% και η αξία τους αυξήθηκε κατά 6%. Συγκριτικά µε την αντίστοιχη περίοδο του, ο αριθµός και η αξία τους αυξήθηκαν κατά 11% και 10% αντίστοιχα. Οι συναλλαγές εντός των κρατών- µελών αποτέλεσαν το 77,6% του συνολικού αριθµού και το 63,9% της συνολικής αξίας των πληρωµών µέσω TARGET. Η µέση αξία αυτής της κατηγορίας πληρωµών παρέµεινε στα 5,4 εκατ. ευρώ. Το 63% των πληρωµών εντός των κρατών-µελών είχε αξία µικρότερη από ευρώ εκάστη και το 10% υψηλότερη του 1 εκατ. ευρώ εκάστη. Κατά ηµερήσιο µέσο όρο, 183 πληρωµές εντός των κρατών-µελών αντιπροσώπευαν αξία µεγαλύτερη του 1 δισεκ. ευρώ. Ο µεγαλύτερος αριθµός πληρωµών εντός των κρατών-µελών καταγράφηκε στις 29 Ιουνίου, όταν το σύστηµα επεξεργάστηκε συνολικά πληρωµές. ΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ-ΜΕΛΩΝ Όσον αφορά τις συναλλαγές µεταξύ των κρατών- µελών, το TARGET επεξεργάστηκε κατά µέσο ηµερήσιο όρο πληρωµές συνολικής αξίας 875 δισεκ. ευρώ το β τρίµηνο του Συγκριτικά µε το προηγούµενο τρίµηνο, σηµειώθηκε αύξηση 6% από πλευράς αριθµού και 12% από πλευράς αξίας. Ο αριθµός των διατραπεζικών πληρωµών αυξήθηκε κατά 4% και η αξία τους κατά 13% σε σύγκριση µε το προηγούµενο τρί- µηνο. Οι πληρωµές πελατών σηµείωσαν αύξηση 8% όσον αφορά τον αριθµό και 9% όσον αφορά την αξία, συγκριτικά µε το προηγούµενο τρίµηνο. Οι διατραπεζικές πληρωµές, ως ποσοστό του µέσου ηµερήσιου αριθµού πληρωµών µεταξύ των κρατών-µελών που διενεργήθηκαν µέσω του TARGET, ήταν 46% από πλευράς αριθµού και 94% από πλευράς αξίας. Η µέση αξία των διατραπεζικών πληρωµών αυξήθηκε από 19,9 εκατ. ευρώ σε 21,1 εκατ. ευρώ, ενώ η µέση αξία των πληρωµών πελατών παρέµεινε στο 1,1 εκατ. ευρώ. Το 66% των πληρωµών µεταξύ των κρατών-µελών είχε αξία µικρότερη των εκάστη και το 14% υψηλότερη του 1 εκατ. ευρώ εκάστη. Κατά µέσο όρο, 85 πληρωµές µεταξύ των κρατών-µελών αντιπροσώπευαν αξία µεγαλύτερη του 1 δισεκ. ευρώ εκάστη. Η ηµεροµηνία κατά την οποία σηµειώθηκε ο µεγαλύτερος όγκος πληρω- µών ήταν η 29η Ιουνίου, όταν το σύστηµα επεξεργάστηκε συνολικά πληρωµές. ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΟΣΗ ΤΟΥ TARGET Το β τρίµηνο του 2007, ο βαθµός συνολικής ετοι- µότητας του TARGET ήταν 99,88%, συγκριτικά µε το 99,87% το προηγούµενο τρίµηνο. Σηµειώθηκαν 13 έκτακτα συµβάντα στο σύστηµα, δηλ. 1 περισσότερο συγκριτικά µε το προηγούµενο τρί- µηνο. Ως έκτακτα συµβάντα στον υπολογισµό της ετοιµότητας του TARGET νοούνται εκείνα που εµποδίζουν την επεξεργασία πληρωµών επί 10 λεπτά ή περισσότερο. Στη διάρκεια του β τρι- µήνου του 2007 σηµειώθηκαν 3 έκτακτα συµβάντα που διήρκεσαν περισσότερο από 2 ώρες. Ο Πίνακας 3 παρουσιάζει τα σχετικά στοιχεία για κάθε εθνική συνιστώσα του TARGET και για το µηχανισµό πληρωµών της (EPM). Το υπό Σεπτέµβριος 2007 V

204 Πίνακας 1 Εντολές πληρωµής τις οποίες επεξεργάστηκε το TARGET και άλλα επιλεγµένα διατραπεζικά συστήµατα µεταφοράς κεφαλαίων: όγκος συναλλαγών (αριθµός πληρωµών) TARGET πληρωµών TARGET Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Πληρωµές TARGET µεταξύ των κρατών-µελών Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Πληρωµές TARGET εντός κάθε κράτους-µέλους Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Άλλα συστήµατα β τρ. Euro 1 (EBA) Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Paris Net Settlement (PNS) Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος Pankkien On-line Pikasiirrot ja Sekit-järjestelmä (POPS) Συνολικός όγκος Ηµερήσιος µέσος όρος γ τρ. δ τρ. α τρ β τρ Πίνακας 2 Εντολές πληρωµής τις οποίες επεξεργάστηκε το TARGET και άλλα επιλεγµένα διατραπεζικά συστήµατα µεταφοράς κεφαλαίων: αξία συναλλαγών (δισεκ. ευρώ) TARGET β τρ. πληρωµών TARGET Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Πληρωµές TARGET µεταξύ των κρατών-µελών Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Πληρωµές TARGET εντός κάθε κράτους-µέλους Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Άλλα συστήµατα Euro 1 (EBA) Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Paris Net Settlement (PNS) Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος Pankkien On-line Pikasiirrot ja Sekit-järjestelmä (POPS) Συνολική αξία Ηµερήσιος µέσος όρος γ τρ. δ τρ. α τρ β τρ VI Σεπτέµβριος 2007

205 TARGET Πίνακας 3 Ετοιµότητα του TARGET κατά επιµέρους εθνική συνιστώσα και για το µηχανισµό πληρωµών της (ΕΡΜ) Εθνική συνιστώσα του TARGET Ετοιµότητα β τρίµηνο 2007 Βέλγιο 100,00% ανία 99,69% Γερµανία 100,00% Εσθονία 100,00% Ιρλανδία 99,97% Ελλάδα 99,63% Ισπανία 100,00% Γαλλία 99,08% Ιταλία 100,00% Λουξεµβούργο % Ολλανδία 99,92% Αυστρία 99,72% Πολωνία 100,00% Πορτογαλία 100,00% Φινλανδία 100,00% Ηνωµένο Βασίλειο 100,00% Μηχανισµός πληρωµών της 100,00% Συνολική ετοιµότητα του TARGET 99,88% εξέταση τρίµηνο, η επεξεργασία του 98,71% των πληρωµών µεταξύ των κρατών-µελών ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από 5 λεπτά. Για το 1,16% των πληρωµών χρειάστηκε χρόνος από 5 έως 15 λεπτά και για το 0,05% από 15 έως 30 λεπτά. Ο χρόνος επεξεργασίας 66 πληρωµών (κατά µέσο όρο) από τις που διεκπεραιώθηκαν κατά µέσο ηµερήσιο όρο υπερέβη τα 30 λεπτά. Σεπτέµβριος 2007 VII

206

207 Ε Κ Ο Σ Ε Ι Σ Τ Η Σ Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Σ Κ Ε Ν Τ Ρ Ι Κ Η Σ Τ Ρ Α - Π Ε Ζ Α Σ Α Π Ο Τ Ο Κ Α Ι Ε Ξ Η Σ Σκοπός του παρόντος καταλόγου είναι να πληροφορήσει τους αναγνώστες σχετικά µε επιλεγµένες εκδόσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από τον Ιανουάριο του και εξής. Για τη σειρά Working Papers, ο κατάλογος αναφέρει µόνο τις µελέτες που δηµοσιεύθηκαν µεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου Εκτός εάν σηµειώνεται διαφορετικά, οι εκδόσεις διατίθενται δωρεάν κατόπιν παραγγελίας ή αίτησης συνδροµής στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@ecb.int. Πλήρης κατάλογος των εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Ευρωπαϊκού Νο- µισµατικού Ιδρύµατος δηµοσιεύεται στο δικτυακό τόπο της ( ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ Ετήσια Έκθεση, Απρίλιος. Ετήσια Έκθεση, Απρίλιος ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ Έκθεση για τη Σύγκλιση, Μάιος. Έκθεση για τη Σύγκλιση, εκέµβριος. Έκθεση για τη σύγκλιση, Μάιος ΑΡΘΡΑ ΜΗΝΙΑΙΟΥ ΕΛΤΙΟΥ Η προβλεψιµότητα της νοµισµατικής πολιτικής της, Ιανουάριος. Αµοιβαία κεφάλαια αντιστάθµισης κινδύνων: εξελίξεις και επιπτώσεις για την οικονοµική πολιτική, Ιανουάριος. Αξιολόγηση των εξελίξεων στην αγορά κατοικιών της ζώνης του ευρώ,φεβρουάριος. ηµοσιονοµική πολιτική και χρηµατοπιστωτικές αγορές,φεβρουάριος. Η σηµασία της µεταρρύθµισης των δηµόσιων δαπανών για την οικονοµική ανάπτυξη και σταθερότητα, Απρίλιος. ιαχείριση χαρτοφυλακίων στην, Απρίλιος. Νοµισµατικές και συναλλαγµατικές συµφωνίες µεταξύ της ζώνης του ευρώ και επιλεγµένων χωρών και περιοχών, Απρίλιος. Η συµβολή της και του ευρωσυστήµατος στην ενοποίηση του χρηµατοπιστωτικού τοµέα στην Ευρώπη, Μάιος. Ο ενιαίος κατάλογος του πλαισίου του Ευρωσυστήµατος που διέπει τη σύσταση ασφαλειών, Μάιος. Η έκδοση µετοχών στη ζώνη του ευρώ, Μάιος. είκτες των προσδοκιών για τον πληθωρισµό της ζώνης του ευρώ, Ιούλιος. Η ανταγωνιστικότητα και οι επιδόσεις των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ, Ιούλιος. ιακράτηση χρήµατος κατά τοµέα: προσδιοριστικοί παράγοντες και πρόσφατες εξελίξεις, Αύγουστος. Η εξέλιξη των συστηµάτων πληρωµών µεγάλων ποσών στη ζώνη του ευρώ, Αύγουστος. ηµογραφικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ: προβολές και συνέπειες, Οκτώβριος. Ενοποιηµένοι χρηµατοπιστωτικοί και µη χρηµατοπιστωτικοί λογαριασµοί για τους θεσµικούς το- µείς της ζώνης του ευρώ, Οκτώβριος. Ο ακτιβισµός' της νοµισµατικής πολιτικής, Νοέµβριος. Η εµπειρία του Ευρωσυστήµατος από τις πράξεις εξοµάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυµάνσεων της ρευστότητας που διενεργούνται στο τέλος της περιόδου τήρησης ελάχιστων αποθεµατικών, Νοέµβριος. Χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις στην κεντρική, ανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη, Νοέµβριος. Η διεύρυνση της ΕΕ και της ζώνης του ευρώ, Ιανουάριος Σεπτέµβριος 2007 IX

208 Εξελίξεις στα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά των αγορών εργασίας της ζώνης του ευρώ την τελευταία δεκαετία, Ιανουάριος Η οικονοµική επέκταση της Κίνας στις πραγµατικές της διαστάσεις, Ιανουάριος Προκλήσεις για τη διατηρησιµότητα των δηµόσιων οικονοµικών στη ζώνη του ευρώ, Φεβρουάριος Οι ρυθµίσεις της ΕΕ για την αντιµετώπιση χρηµατοπιστωτικών κρίσεων, Φεβρουάριος Μεταναστευτικά εµβάσµατα προς γειτονικές περιοχές της ΕΕ, Φεβρουάριος Γνωστοποίηση της νοµισµατικής πολιτικής στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, Απρίλιος ιαφορές στο ρυθµό οικονοµικής ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ: αιτίες και συνέπειες, Απρίλιος Από το δηµοσιονοµικό έλλειµµα στο χρέος: γεφύρωση του χάσµατος, Απρίλιος Μετρούµενος πληθωρισµός και εκτιµήσεις για τον πληθωρισµό στη ζώνη του ευρώ, Μάιος Ανταγωνισµός και οικονοµικές επιδόσεις του τοµέα των υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ, Μάιος Προσδιοριστικοί παράγοντες της ανάπτυξης στα κράτη-µέλη της ΕΕ στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, Μάιος Εξαγορές µετοχών στη ζώνη του ευρώ, Μάιος Interpreting monetary developments since mid-2004, Ιούλιος Oil-exporting countries: key structural features, economic developments and oil revenue recycling, Ιούλιος Adjustment of global imbalances in a financially integrating world, Αύγουστος The financing of small and medium-sized enterprises in the euro area, Αύγουστος Leveraged buyouts and financial stability, Αύγουστος STATISTICS POCKET BOOK ιαθέσιµο κάθε µήνα από τον Αύγουστο του 2003 και εξής (στα αγγλικά). ΣΕΙΡΑ LEGAL WORKING PAPER 1 The developing EU legal framework for clearing and settlement of financial instruments, K. M. Löber, Φεβρουάριος. 2 The application of multilingualism in the European Union context, Phoebus Athanassiou, Mάρτιος. 3 National central banks and Community public sector procurement legislation: a critical overview, J. GarcÍa-Andrade and P. Athanassiou, Oκτώβριος. 4 Privileges and immunities of the European Central Bank, G. Gruber and M. Benisch,Ιούνιος Legal and institutional aspects of the currency changeover following the restoration ofthe independence of the Baltic States, K. Drēvi a, K. Laurinavičius and A. Tupits, Ιούλιος ΣΕΙΡΑ OCCASIONAL PAPERS. 43 The accumulation of foreign reserves, Oµάδα Eργασίας της Eπιτροπής ιεθνών Σχέσεων, Φεβρουάριος. 44 Competition, productivity and prices in the euro area services sector, Oµάδα Eργασίας της Eπιτροπής Νοµισµατικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Κεντρικών Τραπεζών, Aπρίλιος. 45 Output growth differentials across the euro area countries: some stylised facts, N. Benalal, J. L. Diaz del Hoyo, B. Pierluigi and N. Vidalis, Mάιος. 46 Inflation persistence and price-setting behaviour in the euro area a summary of the IPN evidence, F. Altissimo, M. Ehrmann and F. Smets, Iούνιος. X Σεπτέµβριος 2007

209 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 47 The reform and implementation of the Stability and Growth Pact, R. Morris, H. Ongena and L. Schuknecht, Iούνιος. 48 Macroeconomic and financial stability challenges for acceding and candidate countries, Επιτροπή ιεθνών Σχέσεων, Οµάδα Εργασίας για τη διεύρυνση, Iούλιος. 49 Credit risk mitigation in central bank operations and its effects on financial markets: the case of the Eurosystem, U. Bindseil and F. Papadia, Aύγουστος. 50 Implications for liquidity from innovation and transparency in the European corporate bond market, M. Laganà, M. Per ina, I. von Köppen-Mertes and A. Persaud, Aύγουστος. 51 Macroeconomic implications of demographic developments in the euro area, A. Maddaloni, A. Musso, P. Rother, M. Ward-Warmedinger and T. Westermann, Aύγουστος. 52 Cross-border labour mobility within an enlarged EU, F. F. Heinz and M. Ward-Warmedinger, Oκτώβριος. 53 Labour productivity developments in the euro area, R. Gomez-Salvador, A. Musso, M. Stocker and J. Turunen, Oκτώβριος. 54 Quantitative quality indicators for statistics an application to euro area balance of payment statistics, V. Damia and C. Picόn Aguilar, Nοέµβριος. 55 Globalisation and euro area trade: interactions and challenges by U. Baumann and F. di Mauro, Φεβρουάριος Assessing fiscal soundness: theory and practice, N. Giammarioli, C. Nickel, P. Rother and J.- P. Vidal, Mάρτιος Understanding price developments and consumer price indices in south-eastern Europe, S. Herrmann and E. K. Polgar, Mάρτιος Long-term growth prospects for the Russian economy, R. Beck, A. Kamps and E. Mileva, Mάρτιος The ECB Survey of Professional Forecasters (SPF) A review after eight years experience C. Bowles, R. Friz, V. Genre, G. Kenny, A. Meyler and T. Rautanen, Aπρίλιος Commodity price fluctuations and their impact on monetary and fiscal policies in Western and Central Africa, U. Böwer, A. Geis and A. Winkler, Aπρίλιος Determinants of growth in the central and eastern European EU Member States A production function approach, O. Arratibel, F. Heinz, R. Martin, M. Przybyla, L. Rawdanowicz, R. Serafini and T. Zumer, Aπρίλιος Inflation-linked bonds from a central bank perspective, J. A. Garcia and A. van Rixtel, Ιούνιος Corporate finance in the euro area including background material, the Task Force of the Monetary Policy Committee of the ESCB, Ιούνιος The use of portfolio credit risk models in central banks, the Task Force of the Market Operations Committee of the ESCB, Ιούλιος The performance of credit rating systems in the assessment of collateral used in Eurosystem monetary policy operations, F. Coppens, F. González and G. Winkler, Ιούλιος Structural reforms in EMU and the role of monetary policy a survey of the literature, N. Leiner-Killinger, V. López Pérez, R. Stiegert and G. Vitale, Ιούλιος Towards harmonised balance of payments and international investment position statistics the experience of the European compilers, J.-M. Israël and C. Sánchez Muñoz, Ιούλιος The securities custody industry, D. Chan, F. Fontan, S. Rosati and D. Russo, Αύγουστος Fiscal policy in Mediterranean countries developments, structures and implications for monetary policy, M. Sturm and F. Gurtner, Αύγουστος The search for Columbus egg: finding a new formula to determine quotas at the IMF, M. Skala, C. Thimann and R. Wölfinger, Αύγουστος The economic impact of the Single Euro Payments Area, H. Schmiedel, Αύγουστος Σεπτέµβριος 2007 XI

210 ΣΕΙΡΑ RESEARCH BULLETIN Research Bulletin, No 4, Απρίλιος (online only). Research Bulletin, No 5, εκέµβριος. Research Bulletin, No 6, Ιούνιος ΣΕΙΡΑ WORKING PAPERS 758 Red tape and delayed entry, A. Ciccone and E. Papaioannou, Ιούνιος Linear-quadratic approximation, external habit and targeting rules, P. Levine, J. G. Pearlman and R. Pierse, Ιούνιος Modelling intra and extra-area trade substitution and exchange rate pass-through in the euro area, A. Dieppe and T. Warmedinger, Ιούνιος External imbalances and the US current account: how supply-side changes affect an exchange rate adjustment, P. Engler, M. Fidora and C. Thimann, Ιούνιος Patterns of current account adjustment: insights from past experience, B. Algieri and T. Bracke, Ιούνιος Short and long-run tax elasticities: the case of the Netherlands, G. Wolswijk, Ιούνιος Robust monetary policy with imperfect knowledge, A. Orphanides and J. C. Williams, Ιούνιος Sequential optimisation, front-loaded information, and US consumption, A. Willman, Ιούνιος How and when do markets tip? Lessons from the Battle of the Bund, E. Cantillon and P. L. Yin, Ιούνιος Explaining monetary policy in press conferences, M. Ehrmann and M. Fratzscher, Ιούνιος A new approach to measuring competition in the loan markets of the euro area, M. van Leuvensteijn, J. A. Bikker, A. van Rixtel and C. Kok Sørensen, Ιούνιος The Great Moderation in the United Kingdom, L. Benati, Ιούνιος Welfare implications of Calvo vs. Rotemberg pricing assumptions, G. Lombardo and D. Vestin, Ιούνιος Policy rate decisions and unbiased parameter estimation in typical monetary policy rules, J. Podpiera, Ιούνιος Can adjustment costs explain the variability and counter-cyclicality of the labour share at the firm and aggregate level?, P. Vermeulen, Ιούνιος Exchange rate volatility and growth in small open economies at the EMU periphery, G. Schnabl, Ιούλιος Shocks, structures or monetary policies? The euro area and the United States after 2001, L. Christiano, R. Motto and M. Rostagno, Ιούλιος The dynamic behaviour of budget components and output, A. Afonso and P. Claeys, Ιούλιος Insights gained from conversations with labour market decision-makers, T. F. Bewley, Ιούλιος Downward nominal wage rigidity in the OECD, S. Holden and F. Wulfsberg, Ιούλιος Employment protection legislation and wages, M. Leonardi and G. Pica, Ιούλιος On-the-job search and the cyclical dynamics of the labour market, M. U. Krause and T. A. Lubik, Ιούλιος Dynamics and monetary policy in a fair wage model of the business cycle, D. de la Croix, G. de Walque and R. Wouters, Ιούλιος XII Σεπτέµβριος 2007

211 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 781 Wage inequality in Spain: recent developments, M. Izquierdo and A. Lacuesta, Ιούλιος Panel data estimates of the production function and product and labour market imperfections, S. Dobbelaere and J. Mairesse, Ιούλιος The cyclicality of effective wages within employer-employee matches: evidence from German panel data, S. Anger, Ιούλιος Understanding the dynamics of labour shares and inflation, M. Lawless and K. Whelan, Ιούλιος Aggregating Phillips curves, J. Imbs, E. Jondeau and F. Pelgrin, Ιούλιος The economic impact of merger control: what is special about banking?, E. Carletti, P. Hartmann and S. Ongena, Ιούλιος Finance and growth: a macroeconomic assessment of the evidence from a European angle, E. Papaioannou, Ιούλιος Evaluating the real effect of bank branching deregulation: comparing contiguous counties across US state borders, R. R. Huang, Ιούλιος Modelling the impact of external factors on the euro area s HICP and real economy: a focus on pass-through and the trade balance, L. Landolfo, Ιούλιος Asset prices, exchange rates and the current account, M. Fratzscher, L. Juvenal and L. Sarno, Αύγουστος Inquiries on dynamics of transition economy convergence in a two-country model, J. Brůha and J. Podpiera, Αύγουστος Euro area market reactions to the monetary developments press release, J. Coffinet and S. Gouteron, Αύγουστος Structural econometric approach to bidding in the main refinancing operations of the Eurosystem, N. Cassola, C. Ewerhart and C. Morana, Αύγουστος (Un)naturally low? Sequential Monte Carlo tracking of the US natural interest rate, M. J. Lombardi and S. Sgherri, Αύγουστος Assessing the impact of a change in the composition of public spending: a DSGE approach, R. Straub and I. Tchakarov, Αύγουστος The impact of exchange rate shocks on sectoral activity and prices in the euro area, E. Hahn, Αύγουστος Joint estimation of the natural rate of interest, the natural rate of unemployment, expected inflation, and potential output, L. Benati and G. Vitale, Αύγουστος The transmission of US cyclical developments to the rest of the world, S. Dées and I. Vansteenkiste, Αύγουστος Monetary policy shocks in a two-sector open economy: an empirical study, R. Llaudes, Αύγουστος Is the corporate bond market forward-looking?, J. Hilscher, Αύγουστος Uncovered interest parity at distant horizons: evidence on emerging economies and nonlinearities, A. Mehl and L. Cappiello, Αύγουστος Investigating time variation in the marginal predictive power of the yield spread, L. Benati and C. Goodhart, Αύγουστος Optimal monetary policy in an estimated DSGE for the euro area, S. Adjemian, M. Darracq Pariès and S. Moyen, Αύγουστος Growth accounting for the euro area: a structural approach, T. Proietti and A. Musso, Αύγουστος The pricing of risk in European credit and corporate bond markets, A. Berndt and I. Obreja, Αύγουστος State dependency and firm-level optimisation: a contribution to Calvo price staggering, P. McAdam and A. Willman, Αύγουστος Σεπτέµβριος 2007 XIII

212 ΑΛΛΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ Bond markets and long-term interest rates in non-euro area Member States of the European Union and in acceding countries Statistical tables, Iανουάριος (µόνο ηλεκτρονικά) Data collection from credit institutions and other professional cash handlers under the Framework for banknote recycling, Iανουάριος (µόνο ηλεκτρονικά). Euro Money Market Survey, Iανουάριος. Euro area balance of payments and international investment position statistics Annual quality report, Φεβρουάριος. Προς έναν ενιαίο χώρο πληρωµών σε ευρώ - Στόχοι και προθεσµίες (4η Έκθεση Προόδου), Φεβρουάριος (εκτός από την αγγλική έκδοση, µόνο ηλεκτρονικά). Handbook for the compilation of flows statistics on the MFI balance sheet, Φεβρουάριος (µόνο ηλεκτρονικά). Methodological notes for the compilation of the revaluation adjustment, Φεβρουάριος (µόνο ηλεκτρονικά). National implementation of Regulation ECB/2001/13, Φεβρουάριος (µόνο ηλεκτρονικά). Payment and securities settlement systems in the European Union and in the acceding countries Addendum incorporating 2004 data (Blue Book), Mάρτιος. Στατιστικά στοιχεία της EKT: Γενική παρουσίαση, Aπρίλιος. TARGET Annual Report, Mάιος. Financial Stability Review, Iούνιος. Business continuity oversight expectations for systemically important payment systems (SIPS), Iούνιος. Communication on TARGET2, Iούλιος (µόνο ηλεκτρονικά). Government Finance Statistics Guide, Aύγουστος. Μεταβατικό καθεστώς για την εφαρµογή του πλαισίου ανακύκλωσης τραπεζογραµµατίων στα νέα συµµετέχοντα κράτη-µέλη, Aύγουστος. Η εφαρµογή της νοµισµατικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ: Γενική τεκµηρίωση για τα µέσα και τις διαδικασίες της νοµισµατικής πολιτικής του Ευρωσυστήµατος, Σεπτέµβριος. Differences in MFI interest rates across euro area countries, Σεπτέµβριος. Indicators of financial integration in the euro area, Σεπτέµβριος. Recent developments in supervisory structures in EU and acceding countries, Oκτώβριος (µόνο ηλεκτρονικά). EU banking structures, Oκτώβριος. EU banking sector stability, Nοέµβριος. The ESCB s governance structure as applied to ESCB statistics, Nοέµβριος. Third progress report on TARGET2, Nοέµβριος (µόνο ηλεκτρονικά). H άποψη του Eυρωσυστήµατος σχετικά µε τον SEPA για τις κάρτες, Nοέµβριος (µόνο ηλεκτρονικά). Financial Stability Review, εκέµβριος. The European Central Bank History, role and functions, second revised edition, εκέµβριος. Assessment of accounting standards from a financial stability perspective, εκέµβριος (µόνο ηλεκτρονικά). Research Bulletin No 5, εκέµβριος. Extension of the transmission period laid down in the ECB Banknote Recycling Framework for six euro area countries, εκέµβριος. Payment and securities settlement systems in the European Union and in the acceding countries addendum incorporating data (Blue Book), εκέµβριος. Acceptance criteria for third-party rating tools within the Eurosystem Credit Assessment Framework, εκέµβριος (µόνο ηλεκτρονικά). XIV Σεπτέµβριος 2007

213 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ Correspondent central banking model (CCBM) procedure for Eurosystem counterparties, εκέµβριος (µόνο ηλεκτρονικά). Government finance statistics guide, Ιανουάριος Letter from the ECB President to Ms Pervenche Berès, Chairwoman of the Committee on Economic and Monetary Affairs, European Parliament, Ιανουάριος Letter from the ECB President to Mr Jean-Marie Cavada, Chairman of the Committee on Civil Liberties, Justice and Home Affairs, European Parliament, Ιανουάριος Euro area balance of payments and international investment position statistics Annual quality report, Φεβρουάριος List of monetary financial institutions and institutions subject to minimum reserves, Φεβρουάριος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Financial statistics for a global economy proceedings of the 3rd ECB conference on statistics, Φεβρουάριος Euro Money Market Study, Φεβρουάριος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Letter from the ECB President to Ms Pervenche Berès, Chairwoman of the Committee on Economic and Monetary Affairs, European Parliament, Φεβρουάριος Monetary financial institutions and markets statistics sector manual, Mάρτιος Financial integration in Europe, Mάρτιος TARGET2-Securities - The blueprint, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). TARGET2-Securities - Technical feasibility, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). TARGET2-Securities - Operational feasibility, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). TARGET2-Securities - Legal feasibility, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). TARGET2-Securities - Economic feasibility, Mάρτιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). Risk measurement and systemic risk. Fourth joint central bank research conference 8-9 November. In cooperation with the Committee on the Global Financial System, Aπρίλιος How the euro became our money. A short history of the euro banknotes and coins, Aπρίλιος Large banks and private equity-sponsored leveraged buyouts in the EU, Aπρίλιος TARGET Annual Report, Mάιος 2007 (µόνο ηλεκτρονικά). European Union balance of payments: international investment position statistical methods, Mάιος Bond markets and long-term interest rates in non-euro area Member States of the European Union: statistical tables, Mάιος 2007 (online only). The euro bonds and derivates markets, Ιούνιος 2007 (online only). Review of the international role of the euro, Ιούνιος Fourth Progress Report on TARGET2, General Functional Specifications, Ιούνιος Financial Stability Review, Ιούνιος Monetary policy: a journey from theory to practice, Ιούνιος Eurosystem staff macroeconomic projections for the euro area, Ιούνιος 2007 (online only). The Eurosystem policy principles on the location and operation of infrastructures settling eurodenominated payment transactions, Ιούλιος 2007 (online only). Fifth SEPA progress report, Ιούλιος 2007 (online only). Potential impact of Solvency II on financial stability, Ιούλιος The role of central counterparties issues related to central counterparty clearing, ECB-Fed Chicago conference, 3-4 April, Ιούλιος European legislation on financial markets: Settlement Finality Directive, Financial Collateral Directive, Winding-Up Directive for Credit Institutions, Ιούλιος Payment and securities settlement systems in the European Union (Blue Book), Vol. 1: euro area countries, Vol. 2: non-euro area countries, Αύγουστος Σεπτέµβριος 2007 XV

214 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΦΥΛΛΑ ΙΑ Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Ευρωσύστηµα, το Ευρωπαϊκό Σύστηµα Κεντρικών Τραπεζών, Mάιος. TARGET2-Securities brochure, Σεπτέµβριος. O ενιαίος χώρος πληρωµών σε ευρώ (SEPA): µια ενοποιηµένη αγορά πληρωµών µικρής αξίας, Nοέµβριος. XVI Σεπτέµβριος 2007

215 Γ Λ Ω Σ Σ Α Ρ Ι Ο Το παρόν γλωσσάριο εξηγεί επιλεγµένους όρους που χρησιµοποιούνται συχνά στο. Πληρέστερο και αναλυτικότερο γλωσσάριο βλ. στο δικτυακό τόπο της ( home/glossary/html/index.en.html). Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) (gross domestic product - GDP): η αξία του συνόλου των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται σε µια οικονοµία µείον την ενδιάµεση κατανάλωση και συν τους καθαρούς φόρους επί των προϊόντων και τους εισαγωγικούς δασµούς. Το ΑΕΠ µπορεί να αναλυθεί κατά συνιστώσα της παραγωγής, της δαπάνης ή του εισοδήµατος. Οι κυριότερες κατηγορίες δαπάνης που αποτελούν το ΑΕΠ είναι η τελική κατανάλωση των νοικοκυριών, η τελική κατανάλωση του ηµοσίου, οι ακαθάριστες επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου, οι µεταβολές των αποθεµάτων και οι εισαγωγές και εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών (συµπεριλαµβανοµένου του εµπορίου µεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ). Άµεσες επενδύσεις (direct investment): επενδύσεις µε τις οποίες επιδιώκεται η απόκτηση συµµετοχής (στην πράξη, ποσοστού τουλάχιστον 10% των κοινών µετοχών ή των δικαιωµάτων ψήφου) σε επιχείρηση που εδρεύει σε άλλη οικονοµία. Περιλαµβάνουν µετοχικό κεφάλαιο, επανεπενδυθέντα κέρδη και άλλα κεφάλαια που αφορούν συναλλαγές µεταξύ εταιριών. Η κατηγορία άµεσες επενδύσεις του ισοζυγίου πληρωµών καταγράφει τις καθαρές συναλλαγές/θέσεις σε περιουσιακά στοιχεία του εξωτερικού από κατοίκους της ζώνης του ευρώ (ως άµεσες επενδύσεις στο εξωτερικό ) και σε περιουσιακά στοιχεία της ζώνης του ευρώ από µη κατοίκους (ως άµεσες επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ ). Απόσβεση (write-down): προς τα κάτω προσαρµογή της αξίας των δανείων που καταγράφεται στις λογιστικές καταστάσεις των ΝΧΙ όταν αναγνωρίζεται ότι τα δάνεια έγιναν εν µέρει µη ανακτήσιµα. Αρνητικός πληθωρισµός (deflation): πτώση του γενικού επιπέδου των τιµών, π.χ. του δείκτη τιµών καταναλωτή Αυτόνοµοι παράγοντες ρευστότητας (autonomous liquidity factors): παράγοντες µεταβολής της ρευστότητας οι οποίοι κατά κανόνα δεν πηγάζουν από τη χρήση των µέσων νοµισµατικής πολιτικής. Τέτοιοι παράγοντες είναι π.χ. τα τραπεζογραµµάτια σε κυκλοφορία, οι καταθέσεις του ηµοσίου στην κεντρική τράπεζα, καθώς και οι καθαρές απαιτήσεις της κεντρικής τράπεζας έναντι του εξωτερικού. Βασικά επιτόκια της (key ECB interest rates): τα επιτόκια που καθορίζονται από το ιοικητικό Συµβούλιο και αντανακλούν την κατεύθυνση της νοµισµατικής πολιτικής της. Αυτά είναι το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς των πράξεων κύριας αναχρηµατοδότησης, το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης και το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων. Βιοµηχανική παραγωγή (industrial production): η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία, σε σταθερές τιµές, που δηµιουργείται από τη βιοµηχανία. Γενική κυβέρνηση (general government): τοµέας ο οποίος, όπως ορίζεται στο ΕΣΛ 95, αποτελείται από φορείς που εδρεύουν στη ζώνη του ευρώ και ασχολούνται κυρίως µε την παραγωγή µη εµπορεύσιµων αγαθών και υπηρεσιών προοριζόµενων για ατοµική και συλλογική κατανάλωση ή/και µε την αναδιανοµή του εθνικού εισοδήµατος και του πλούτου. Περιλαµβάνει την κεντρική κυβέρνηση, τις κυβερνήσεις οµόσπονδων κρατιδίων, την τοπική αυτοδιοίκηση και τους οργανισµούς κοινωνικής ασφάλισης. εν περιλαµβάνει τους κρατικούς φορείς που ασκούν εµπορική δραστηριότητα, π.χ. τις δηµόσιες επιχειρήσεις. Σεπτέµβριος 2007 XVII