Οδηγίες Διατείριζης για ηη διαηήρηζη ηων. Μεζογειακών Εποτικών Λιμνίων ηης Κρήηης (LIFE04NAT_GR_000105)

Transcript

1 Οδηγίες Διατείριζης για ηη διαηήρηζη ηων Μεζογειακών Εποτικών Λιμνίων ηης Κρήηης (LIFE04NAT_GR_000105) Μάηνο, 2008

2 Ανάδοτος Έργοσ: ΗΝΣΗΣΟΤΣΟ ΔΩΣΔΡΗΚΩΝ ΤΓΑΣΩΝ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΘΑΛΑΗΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ (ΔΛ.ΚΔ.Θ.Δ.) Εηαίροι: ΜΔΟΓΔΗΑΚΟ ΑΓΡΟΝΟΜΗΚΟ ΗΝΣΗΣΟΤΣΟ ΥΑΝΗΩΝ ΔΤΓΖΛΟ Επιζηημονικοί Σσνεργάηες: ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΗΟ ΚΡΖΣΖ TOUR DU VALAT ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΗΩΑΝΝΗΝΩΝ, ΣΜΖΜΑ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ ΚΑΗ ΦΤΗΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΔΘΝΗΚΟ ΚΔΝΣΡΟ ΚΟΗΝΩΝΗΚΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ (E.K.K.E.) Υξεκαηνδόηεζε Δπξσπατθή Δπηηξνπή - Πξόγξακκα LIFE: 75% Ηδία πκκεηνρή:25% 2

3 Περιεχόμενα Περίληψη. Εισαγωγή. Καθεστώς Προστασίας Περιοχών Natura Περιοχές Προγράμματος LIFE 7 Αξιολόγηση των Μ.Ε.Λ. της Κρήτης 16 Απειλές & Μέτρα Προστασίας 18 Παρακολούθηση των Μεσογειακών Εποχικών Λιμνίων 32 Πληροφορίες Επικοινωνίας Βιβλιογραφία 39 3

4 Περίληψη ην Ν. Υαληψλ απαληψληαη ηα 5 απφ ηα 23 Μ.Δ.Λ. ηνπ Διιαδηθνχ ρψξνπ ηα νπνία αλήθνπλ θαη ζην δίθηπν Φχζε 2000 θαη ζηα νπνία έρεη θαηαγξαθεί ν ηχπνο νηθνηφπνπ µε θσδηθφ 3170* «Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία» (Mediterranean Temporary Ponds). Πην ζπγθεθξηκέλα νη πεξηνρέο απηέο είλαη 1. Ήµεξε θαη Άγξηα Γξαµβνχζα Σεγάλη θαη Φαιάζαξλα Πνληηθνλήζη (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) 2. Νήζνο Διαθφλεζνο Απέλαληη Παξαιία (απφ Υξπζνζθαιίηηζζα κέρξη αθξσηήξην Κξηφο) (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) 3. ξάπαλν (Βνξεηναλαηνιηθέο αθηέο) Παξαιία Γεσξγηνχπνιεο Λίµλε Κνπξλά (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) 4. Νήζνη Γαχδνο θαη Γαπδνπνχια (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) 5. Λεπθά Όξε (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) Όζνλ αθνξά ζηε βξνρφπησζε ησλ πεξηνρψλ κειέηεο, απηή παξνπζηάδεη ζεκαληηθέο δηαθπκάλζεηο κε ηηο εηήζηεο πςειφηεξεο ηηκέο λα απαληψληαη ζηνλ Οκαιφ (1600mm) θαη ηηο ρακειφηεξεο ζηε Γαχδν (310mm), γεγνλφο πνπ πξνθαιεί ζεκαληηθή δηαθχκαλζε ζην πδξνινγηθφ θαζεζηψο ηεο θάζε πεξηνρήο κειέηεο κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ζεκαληηθά δηαθνξεηηθψλ πδξνπεξηφδσλ ζηα Μ.Δ.Λ. ρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα ησλ πδάησλ, σο πξνο ηα ζξεπηηθά, απηά πνηθίινπλ απφ πεξηνρή ζε πεξηνρή. Πην ζπγθεθξηκέλα αλαθνξηθά κε ηελ ακκσλία ηα χδαηα ραξαθηεξίδνληαη σο κέηξηαο πνηφηεηαο, ελψ νη ζπγθεληξψζεηο ζε ληηξηθά θαη ληηξψδε θπκαίλνληαη απφ πςειά επίπεδα έσο θαη θαλνληθά. Απφ ηελ αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο ραξηνγξάθεζεο ησλ ηχπσλ νηθνηφπσλ, πξνθχπηεη φηη εθηφο απφ ηα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία ηεο Γαχδνπ, ζηα νπνία ε θαηάζηαζε δηαηήξεζεο ήηαλ εμαηξεηηθή (A), έλα κέξνο ησλ ιηκλίσλ ζηελ Διαθφλεζν/ Υξπζνζθαιίηηζζα έρνπλ ραξαθηεξηζηεί φηη βξίζθνληαλ ζε θαιή θαηάζηαζε δηαηήξεζεο (B) κε ηελ θχξηα ηάζε φκσο λα είλαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ππνβάζκηζεο ηεο δνκήο θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ ησλ ιηκλίσλ, ελψ ηέινο ζηε ιίκλε Κνπξλά θαη ζηα Φαιάζαξλα ε θαηάζηαζε θαίλεηαη λα είλαη ζηαζεξά ππνβαζκηζκέλε ρσξίο λα εκθαλίδεη ζεκάδηα πεξαηηέξσ αιινίσζεο. Σέινο ζηελ ηειεπηαία ελφηεηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ νδεγνχ παξνπζηάδνληαη νη ζεκαληηθφηεξεο απεηιέο ζε θάζε έλα απφ ηα Μ.Δ.Λ. πνπ κειεηήζεθαλ φπσο απηέο πξνέθπςαλ 4

5 χζηεξα απφ ηελ θαηαγξαθή θαη αμηνιφγεζε ηνπο, αιιά θαη πνηθίια κέηξα γηα ηε πξνζηαζία θαη ηε δηαηήξεζε ησλ ponds. Δπίζεο ηνλίδνληαη θαη θάπνηεο ζεκαληηθέο ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ζρεηηθά κε ηελ παξαθνινχζεζε ηνπ νηθνηφπνπ 3170* - Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία. 5

6 Εισαγωγή Ο ζπγθεθξηκέλνο νδεγφο απεπζχλεηαη άκεζα ζε φινπο ηνπο Φνξείο Γηαρείξηζεο ηεο θάζε πεξηνρήο ελδηαθέξνληνο. θνπφο ηνπ είλαη ε θσδηθνπνίεζε ηνπ ηξφπνπ δηαρείξηζεο θαη ε απνθαηάζηαζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ νηθνηφπσλ πξνηεξαηφηεηαο, ζε κηα ηδηαίηεξα επλντθή ζέζε φπσο είλαη ε δπηηθή Κξήηε, ε παξνρή δειαδή δηνηθεηηθψλ ιχζεσλ πνπ κπνξνχλ απνηειεζκαηηθά λα ππεξληθήζνπλ ηηο απεηιέο ηνπ βηφηνπνπ ζε κηα καθξνπξφζεζκε βάζε. Καθεστώς Προστασίας Περιοχών Natura 2000 Δθηφο απφ ηελ εζληθή λνκνζεζία, ε Διιάδα έρεη θπξψζεη Γηεζλείο πκβάζεηο θαη πξσηνβνπιίεο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο θχζεο. Δπηπιένλ έρεη πξνηείλεη πεξηνρέο γηα έληαμε ζην επξσπατθφ νηθνινγηθφ δίθηπν πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ Natura 2000, ζπκβάιινληαο έηζη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε πξνζηαζία ησλ απεηινχκελσλ εηδψλ θαη ελδηαηηεκάησλ θαη ηε δηαηήξεζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο θαη ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. Σν δίθηπν Natura 2000 απνηειείηαη απφ: πξνηεηλφκελεο Πεξηνρέο Κνηλνηηθνχ Δλδηαθέξνληνο proposed Sites of Community Importance (psci) θαη Εψλεο Δηδηθήο Πξνζηαζίαο - Special Protection Areas (SPA) Οη Πεξηνρέο Κνηλνηηθήο εκαζίαο (SCI) πεξηιακβάλνπλ ηχπνπο νηθνηφπσλ ηνπ Παξαξηήκαηνο Η ή/θαη είδε θπηψλ θαη δψσλ ηνπ Παξαξηήκαηνο ΗΗ ηεο Οδεγίαο 92/43/ΔΟΚ «γηα ηε δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ, θαζψο θαη ηεο άγξηαο ρισξίδαο θαη παλίδαο», ελψ νη Εψλεο Δηδηθήο Πξνζηαζίαο (SPA) πεξηιακβάλνπλ είδε πηελψλ ηεο Οδεγίαο 79/409/ΔΟK «γηα ηε δηαηήξεζε ησλ άγξησλ πνπιηψλ». Ζ Διιάδα ελαξκφληζε ηελ Οδεγία 92/43/ΔΟΚ, φπσο απηή ηξνπνπνηήζεθε απφ ηελ Οδεγία 97/62/ΔΚ, ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 1998 κε Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε (ΚΤΑ) πνπ δεκνζηεχηεθε ζην ΦΔΚ 1289Β/ Δπίζεο ζην Γίθηπν ζπκπεξηιακβάλνληαη: Α) Με βάζε ηελ Διιεληθή λνκνζεζία: I. Πεξηνρέο Απφιπηεο Πξνζηαζίαο ηεο Φχζεο II. III. IV. Δζληθά Πάξθα θαη Δζληθνί Γξπκνί Πξνζηαηεπφκελνη Φπζηθνί ρεκαηηζκνί Πξνζηαηεπφκελα Σνπία θαη ηνηρεία Σνπίνπ 6

7 V. Πεξηνρέο Οηθναλάπηπμεο Β) Με βάζε ηε Γηεζλή λνκνζεζία: I. Πεξηνρέο Ramsar II. III. IV. Πεξηνρέο χκβαζεο Βαξθειψλεο Βηνγελεηηθά Απνζέκαηα (πκβνχιην ηεο Δπξψπεο) Απνζέκαηα Βηφζθαηξαο (Άλζξσπνο θαη Βηφζθαηξα ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ) V. Μλεκεία Παγθφζκηαο Κιεξνλνκηάο (Ζλσκέλα Έζλε) VI. Πεξηνρέο απνλνκήο Δπξσπατθνχ Γηπιψκαηνο (πκβνχιην ηεο Δπξψπεο) Γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ Γηθηχνπ NATURA 2000 έρεη ζεκεησζεί ζεκαληηθή πξφνδνο απφ ηα θξάηε κέιε, κε ηνλ ραξαθηεξηζκφ πιένλ ησλ πεξηνρψλ σο ππνςεθίσλ γηα έληαμε ζην Γίθηπν. ήκεξα ην Γίθηπν πεξηιακβάλεη πξνηεηλφκελνπο Σφπνπο Κνηλνηηθήο εκαζίαο κε έθηαζε πεξίπνπ km 2 θαη Εψλεο Δηδηθήο Πξνζηαζίαο γηα ηα πνπιηά κε έθηαζε πεξίπνπ km 2. Ζ Διιάδα πεξηιακβάλεη 208 Σφπνπο Κνηλνηηθήο εκαζίαο (SCI) ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία 92/43/ΔΟΚ, έρεη δειψζεη 120 Εψλεο Δηδηθήο Πξνζηαζίαο (SPA) ηεο νξληζνπαλίδαο ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία 79/409/ΔΟΚ θαη 31 πεξηνρέο θέξνπλ θαη ηνπο δχν ραξαθηεξηζκνχο. Απφ ην ζχλνιν ησλ πεξηνρψλ, νη 238 είλαη ακηγψο ρεξζαίεο, νη 10 είλαη ακηγψο ζαιάζζηεο ελψ 111 πεξηνρέο πεξηιακβάλνπλ ρεξζαίν θαη ζαιάζζην ή/θαη πγξνηνπηθφ ηκήκα. Περιοχές Προγράμματος LIFE Σα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία (Μ.Δ.Λ.) είλαη ζπλήζσο κηθξήο έθηαζεο νηθφηoπνη, νη νπνίνη θηινμελνχλ ζεκαληηθφ αξηζκφ εηδψλ ρισξίδαο θαη παλίδαο, κε ζπάληα θαη ελδεκηθά είδε. Γεκηνπξγνχληαη θπξίσο ζε κηθξά βπζίζκαηα ηνπ εδάθνπο ή ησλ βξάρσλ, ζηα νπνία ζπγθεληξψλνληαη φκβξηα λεξά θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρεηκψλα θαη απνμεξαίλνληαη ζπλήζσο θαηά ηε ζεξηλή πεξίνδν ιφγσ εμάηκηζεο. χκθσλα κε ηνλ εξκελεπηηθφ νδεγφ ησλ νηθνηφπσλ πξνηεξαηφηεηαο ηεο νδεγίαο 92/43/ΔΚ, ν νηθφηνπνο ησλ ΜΔΛ πεξηιακβάλεη ρισξίδα πνπ αλήθεη ζηηο θπηνθνηλσλίεο Isoetion, Nanocyperion flavescentis, Preslion cervinae, Agrostion salmanticae,heleochloion θαη Lythrion tribracteati. 7

8 ηελ Διιάδα είραλ θαηαγξαθεί 48 εκθαλίζεηο Μεζνγεηαθψλ Δπνρηθψλ Ληκλίσλ κέρξη ην 1996, ελψ πξφζθαηα ηεθκεξηψζεθε ε ηδηαίηεξε αμηφινγε παξνπζία ηνπο ζε 23 κφλν πεξηνρέο ηεο Διιάδαο, εθ ησλ νπνίσλ νη 5 βξίζθνληαη ζην Ν. Υαλίσλ. Σνλίδεηαη, φηη ε Κξήηε απνηειεί ηε λνηηφηεξε πεξηνρή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο φπνπ ζπλαληψληαη ηα ''Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία'' Σα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία ή Σέικαηα απνηεινχλ : πξνζηαηεπφκελνπο νηθνηφπνπο, ζχκθσλα κε δηεζλείο ζπκβάζεηο, επαίζζεηα θαη κνλαδηθά νηθνζπζηήκαηα πνπ ρξήδνπλ πξνζηαζίαο θαη δηαηήξεζεο, δείθηεο νηθνινγηθήο ηζνξξνπίαο, δειαδή έλα κέηξν γηα ην ραξαθηεξηζκφ ηεο πεξηβαιινληηθήο θαηάζηαζεο ηεο πεξηνρήο. ην πιαίζην ηνπ πξνγξάκκαηνο Γξάζεηο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ Μεζνγεηαθψλ Δπνρηθψλ Ληκλίσλ ηεο Νήζνπ Κξήηεο (LIFE04NAT/GR/000105), έρνπλ εληαρζεί 5 πεξηνρέο πνπ αλήθνπλ ζην δίθηπν ΦΤΖ 2000 θαη ζηηο νπνίεο έρεη θαηαγξαθεί ν ηχπνο νηθνηφπνπ µε θσδηθφ 3170* «Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Σέιµαηα» (Mediterranean Temporary Ponds). Οη πεξηνρέο απηέο είλαη: 8

9 1. Ήµεξε θαη Άγξηα Γξαµβνχζα Σεγάλη θαη Φαιάζαξλα Πνληηθνλήζη (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) ηα Φαιάζαξλα (ράξηεο 1), ζηε δπηηθή αθηή ηνπ λνκνχ Υαλίσλ θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζην Γήκν Κηζζάκνπ, ππάξρνπλ 3 ιηµλία ηα νπνία ζην παξειζφλ ήηαλ εληαία αιιά ρσξίζζεθαλ µεηά ηελ θαηαζθεπή ελφο δξφµνπ παξάιιεια µε ηελ αθηή. Ζ πδξνινγηθή ιεθάλε Φαιαζάξλσλ έρεη έθηαζε 12,4Km 2, παξνπζηάδεη αλάπηπμε θαηά ηνλ άμνλα Β-Ν θαη έρεη κέζν πςφκεηξν πεξίπνπ 50m. Ο νηθφηνπνο ησλ ΜΔΛ βξίζθεηαη ζην κέζν πεξίπνπ ηεο πδξνινγηθήο ιεθάλεο θαη ζηελ παξάθηηα δψλε ζε απφζηαζε πεξίπνπ 60m απφ ηελ αθηνγξακκή. Υάξηεο 1: Υάξηεο ιηκλίσλ ζηα Φαιάζαξλα 9

10 2. Νήζνο Διαθφλεζνο Απέλαληη Παξαιία (απφ Υξπζνζθαιίηηζζα µέρξη αθξσηήξην Κξηφο) (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) ηελ Διαθφλεζνο (ράξηεο 2), ε νπνία βξίζθεηαη ζηε λνηηνδπηηθή πιεπξά ηεο Κξήηεο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζην Γήκν Ηλαρσξίνπ, αλαγλσξίζζεθαλ θαη εληάρζεθαλ ζην πξφγξαθα 16 ιηµλία ηα νπνία βξίζθνληαη αλάµεζα ζηε Υξπζνζθαιίηηζζα θαη ην Διαθνλήζη αξηζηεξά θαη δεμηά ηνπ επαξρηαθνχ δξφµνπ. Ζ πδξνινγηθή ιεθάλε ηνπ Διαθνλεζίνπ έρεη έθηαζε 20Km 2 θαη κέζν πςφκεηξν 100m, ελψ ηα ιηκλία εκθαλίδνληαη ζην πεδηλφ ηκήκα απηήο. Υάξηεο 2: Υάξηεο ιηκλίσλ ζηελ πεξηνρή ηεο Διαθνλήζνπ 10

11 3. ξάπαλν (Βνξεηναλαηνιηθέο αθηέο) Παξαιία Γεσξγηνχπνιεο Λίµλε Κνπξλά (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) ηελ ιίµλε Κνπξλά (ράξηεο 3), ζην Γήκν Γεσξγηνχπνιεο, ππάξρεη έλα ιηµλίν ην νπνίν βξίζθεηαη βφξεηα ηεο ιίµλεο θαη θνληά ζηελ φρζε. Ζ πδξνινγηθή ιεθάλε ηεο ιίκλεο Κνπξλά έρεη έθηαζε πεξίπνπ 17Km 2 θαη κέζν πςφκεηξν 152m. Ζ ιίκλε βξίζθεηαη ζην θέληξν απηήο, ελψ ν νηθφηνπνο ησλ ΜΔΛ ζπλαληάηαη πιεζίνλ ηεο βφξεηαο αθηνγξακκήο ηεο ιίκλεο θαη ζε απφζηαζε πεξίπνπ m. Υάξηεο 3: Υάξηεο ιηκλίνπ ζηε ιίκλε Κνπξλά. 11

12 4. Νήζνη Γαχδνο θαη Γαπδνπνχια (θσδηθφο ηφπνπ: GR ). ηε Γαχδν (ράξηεο 4) ππάξρνπλ πεξίπνπ 100 ιηµλία πνπ βξίζθνληαη ζε 5 πεξηνρέο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα πξφθεηηαη γηα µηθξά θνηιψµαηα βξάρσλ (Rock Pools) δηαζηάζεσλ κηθξφηεξσλ ηνπ ελφο ηεηξαγσληθνχ µέηξνπ θαη βάζνπο απφ 10 µέρξη 50 cm ηα νπνία ζπγθεληξψλνπλ ην λεξφ ηεο βξνρήο θαη ηα νπνία ζην παξειζφλ ρξεζίκεπαλ γηα ην πφηηζκα ησλ θηελνηξνθηθψλ δψσλ. Οη ζέζεηο ησλ ΜΔΛ είλαη νκνηνγελψο θαηαλεκεκέλεο ζρεδφλ ζε νιφθιεξε ηελ επηθάλεηα ηνπ λεζηνχ, πιεζίνλ ηεο αθηνγξακκήο θαη ζηα κεγαιχηεξα πςφκεηξα. Υάξηεο 4: Υάξηεο ιηκλίσλ ζηε λήζν Γαύδν. 12

13 5. Λεπθά Όξε (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) ηνλ Οµαιφ (ράξηεο 5) ππάξρεη έλα ιηµλίν ην νπνίν βξίζθεηαη ζηε λνηηνδπηηθή πιεπξά ηνπ νξνπεδίνπ, πιεζίνλ ησλ πξαλψλ παξαθείκελεο θνξπθήο κε έθηαζε 5900m 2, δίπια ζην δξφµν πνπ ζπλδέεη ην Ξπιφζθαιν µε ην ειηληψηηθν Γχξν. Ζ έθηαζε θαη ην πςφκεηξν ηεο πδξνινγηθήο ιεθάλεο ηνπ Οκαινχ είλαη 26,7Km 2 θαη 1183m αληίζηνηρα. Υάξηεο 5: Υάξηεο ιηκλίνπ ζηνλ Οκαιό. 13

14 (mm) Όζνλ αθνξά ην θιίκα ησλ πεξηνρψλ κειέηεο φπνπ απαληνχλ Μεζνγεηαθά Δπνρηαθά Ληκλία (Μ.Δ.Λ.), ε βξνρφπησζε παξνπζηάδεη ζεκαληηθή δηαθχκαλζε, αθνχ ζηνλ Οκαιφ απαληάηαη ε πςειφηεξε ηηκή πνπ θηάλεη ηα 1600mm θαη ζηελ Γαχδν ε ρακειφηεξε κε 310mm εηεζίσο. Σν Διαθνλήζη έρεη ηελ ακέζσο πςειφηεξε ηηκή κε πεξίπνπ 410mm, ελψ αθνινπζνχλ ηα Φαιάζαξλα θαη ε ιίκλε Κνπξλά κε 780mm θαη 1100mm αληίζηνηρα Ετήσια βροχή στις περιοχές των ΜΕΛ Κοσρνά Φαλάσαρνα Ομαλός Γαύδος Ελαφονήσι Γηάγξακκα εηήζηαο βξνρόπησζεο ζε θάζε πεξηνρή κειέηεο ησλ Μ.Δ.Λ.. Έηζη, γίλεηαη θαλεξή θαη ε ζεκαληηθή δηαθχκαλζε ζην πδξνινγηθφ θαζεζηψο ηεο θάζε πεξηνρήο κειέηεο πνπ δεκηνπξγεί ζεκαληηθά δηαθνξεηηθέο πδξνπεξηφδνπο ζηα Μ.Δ.Λ. ηνπ Ν. Υαλίσλ θαη επνκέλσο θαζνξίδεη θαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο απφ ζέζε ζε ζέζε. Σα επνρηθά ιηκλία ραξαθηεξίδνληαη απφ κηθξή πδξνπεξίνδν θαη κηθξφ κέγεζνο. Δίλαη επνκέλσο πνιχ επαίζζεηα νηθνζπζηήκαηα, ηφζν ζε πδξνινγηθέο πηέζεηο φζν θαη ζηε ξχπαλζε. Σα βαζηθά ζπκπεξάζκαηα απφ ηελ αλάιπζε ησλ πδξνρεκηθψλ δεδνκέλσλ είλαη ηα εμήο: Τδξνινγία Σα ιηκλία ηνπ Διαθνλεζίνπ ηξνθνδνηνχληαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά απφ φκβξηα λεξά, ελψ δελ ππάξρεη ππφγεηα ηξνθνδνζία. Σν ιηκλίν ηνπ Οκαινχ ηξνθνδνηείηαη θπξίσο απφ φκβξηα λεξά θαη θαηά δεχηεξν ιφγν απφ πιεκκπξηθή επηθαλεηαθή απνξξνή, ελψ δελ ππάξρεη ππφγεηα ηξνθνδνζία. Σν ιηκλίν ηνπ Κνπξλά ηξνθνδνηείηαη πιεπξηθά απφ ηελ ιίκλε θαη δεπηεξεπφλησο απφ φκβξηα λεξά. Σα ιηκλία ζηα Φαιάζαξλα ηξνθνδνηνχληαη θπξίσο απφ ππφγεηα λεξά, ελψ ην ιηκλίν, πιεζίνλ ηεο ζάιαζζαο, δέρεηαη θαη ζεκαληηθέο επηθαλεηαθέο απνξξνέο.

15 Τδξνρεκεία Σν ph ζηα ιηκλία θαίλεηαη λα ειέγρεηαη ηφζν απφ δξάζεηο θσηνζχλζεζεο, φζν θαη απφ δηεξγαζίεο νμείδσζεο νξγαληθνχ πιηθνχ. Οη δξάζεηο απηέο κπνξεί ζε ζχληνκα ρξνληθά δηαζηήκαηα λα δηαδέρνληαη ε κία ηελ άιιε. Οη ζπγθεληξψζεηο ησλ θπξίσλ ζηνηρείσλ (θαη ζπλεπψο ηεο αγσγηκφηεηαο) ζηα ιηκλία είλαη ζπλάξηεζε, θαηά θχξην ιφγν, ηνπ πδξνινγηθνχ/πδξνγεσινγηθνχ θαζεζηψηνο θαη θαηά δεχηεξν ηεο πεηξνινγηθήο ζχζηαζεο ηεο ιεθάλεο απνξξνήο ηνπο. Σέινο, επίδξαζε ζηελ ζπγθέληξσζε ρισξηφλησλ κπνξεί λα έρνπλ θαη ηα ιχκαηα, φπσο ζηελ πεξίπησζε ηνπ ιηκλίνπ ηνπ Κνπξλά. Λφγσ ηνπ θπξίσο νκβξνδίαηηνπ ραξαθηήξα ησλ ιηκλίσλ Διαθνλεζίνπ θαη Οκαινχ ηα ιηκλία απηά παξνπζηάδνπλ ρακειέο ζπγθεληξψζεηο αιάησλ. Αληίζεηα, ην ιηκλίν ηνπ Κνπξλά παξνπζηάδεη πςειέο γεσγελείο ζπγθεληξψζεηο δηαιπκέλσλ ζηνηρείσλ. Σέινο ηα ιηκλία ζηα Φαιάζαξλα παξνπζηάδνπλ κέγηζηε αιαηφηεηα ζαλ απνηέιεζκα ηεο ππφγεηαο ηξνθνδνζίαο ηνπο κε πθάικπξν λεξφ. Λφγσ ηεο ζεκαληηθήο κεηαβνιήο ηεο πδξνινγίαο ησλ ιηκλίσλ ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο ηα ιηκλία παξνπζηάδνπλ δξακαηηθέο ρξνληθέο πδξνρεκηθέο δηαθπκάλζεηο. Τδαηνπνηόηεηα (σο πξνο ηα ζξεπηηθά) Σα ιηκλία παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξν πξφβιεκα σο πξνο ηελ ακκσλία, θαζψο σο πξνο ηελ παξάκεηξν απηή ηα λεξά ηνπο θαηαηάζζνληαη, θαηά κέζν φξν, ζηελ κέηξηα πνηφηεηα. Οη πςειέο ζπγθεληξψζεηο ακκσλίαο νθείινληαη ζε αλνξγαλνπνίεζε νξγαληθνχ πιηθνχ (π.ρ. θφπξαλα πξνβάησλ ζηνλ Οκαιφ θαη ην Διαθνλήζη) ή ζε ιχκαηα θαη ρξήζε ιηπαζκάησλ (π.ρ. ιηκλίν Κνπξλά). Ζ πνηφηεηα ηνπ λεξνχ σο πξνο ηα ληηξηθά θπκαίλεηαη απφ πςειή (ιηκλίν Κνπξλά), κέρξη θαθή (Φαιάζαξλα), ελψ ζηα ππφινηπα ιηκλία ηα λεξά είλαη ζε θαιά επίπεδα. Σα λεξά σο πξνο ηα ληηξψδε θαηαηάζζνληαη ζε θαιή (Κνπξλάο, Φαιάζαξλα 1, Οκαιφο), κέηξηα (Διαθνλήζη) θαη θαθή θαηάζηαζε (Φαιάζαξλα 2). Σέινο, σο πξνο ηνλ νιηθφ θψζθνξν, ηα ιηκλία θαηαηάζζνληαη ζηε θαιή θαηάζηαζε, εθηφο απφ ην ιηκλίν Κνπξλά πνπ θαηαηάζζεηαη ζηελ κέηξηα θαηάζηαζε. πλνςίδνληαο εθηφο απφ ην ιηκλίν Φαιάζαξλα 2, πνπ θαηαηάζζεηαη ζπλνιηθά ζηελ κέηξηα θαηάζηαζε, φια ηα άιια βξίζθνληαη ζε θαιή θαηάζηαζε. Σελ θαιχηεξε θαηάζηαζε παξνπζηάδεη ην ιηκλίν Κνπξλά θαη αθνινπζνχλ ν Οκαιφο θαη ηα Φαιάζαξλα 1, ηα ιηκλία Διαθνλήζνπ θαη έπεηαη ην ιηκλίν Φαιάζαξλα 2. 15

16 Όια ηα ιηκλία παξνπζηάδνπλ δξακαηηθέο ρξνληθέο δηαθπκάλζεηο σο πξνο ηα ζξεπηηθά. Ηδηαίηεξα θαηά ηα πξψηα πιεκκπξηθά θαηλφκελα πνπ αθνινπζνχλ ηε μεξή πεξίνδν απμεκέλεο ζπγθεληξψζεηο ακκσλίαο απνδίδνληαη ζε αλνξγαλνπνίεζε νξγαληθνχ πιηθνχ, φπσο έγηλε θαλεξφ ζηελ πεξίπησζε ηνπ Οκαινχ. Αιιά θαη θαηλνκεληθά κηθξέο ζρεηηθά νριήζεηο φπσο ην πφηηζκα δψσλ ειεχζεξεο βνζθήο (θπξίσο ζηνλ Οκαιφ θαη ην Διαθνλήζη) κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ δξακαηηθή αχμεζε ζηελ ακκσλία θαη ηνλ νξγαληθφ θψζθνξν, ηδηαίηεξα θαηά ην δηάζηεκα πνπ ηα ιηκλία απνμεξαίλνληαη. Σέινο, θαηά ηηο πεξηφδνπο εθαξκνγήο ιηπαζκάησλ πξνθαιείηαη ζεκαληηθή αχμεζε ζηα ληηξηθά (π.ρ. Φαιάζαξλα 2). ε απηφ ην ζεκείν πξέπεη λα ηνληζζεί φηη ε θαηεγνξηνπνίεζε ησλ Μ.Δ.Λ. σο πξνο ηελ πνηφηεηα ησλ πδάησλ έρεη γίλεη ζχκθσλα κε ηελ ηαμηλφκεζε θαηά Skoulikidis et al., (2006) θαη ηε Μειέηε αλζξσπνγελψλ πηέζεσλ ζηα ΜΔΛ ηεο Κξήηεο. Αξιολόγηση των Μ.Ε.Λ. της Κρήτης Σα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία θαηαζηξέθνληαη εχθνια. Λφγσ ηνπ κηθξνχ ηνπο κεγέζνπο, ε ηπραία θαηαζηξνθή ή ε άγλνηα ηα ζέηεη ζπλήζσο θαη κεξηθέο θνξέο ζε απξφβιεπην θίλδπλν. Σα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία ηεο Κξήηεο έρνπλ φια θπζηθή πξνέιεπζε, αλ θαη ιίγα ιηκλία, φπσο είλαη ηα ιηκλία ζηε Γαχδν, κπνξεί λα έρνπλ εθβαζπλζεί ή λα έρνπλ κεγαιψζεη αλζξσπνγελψο, κε ζηφρν λα απμεζεί ε αμία ηνπο σο ζέζεηο πνηίζκαηνο γηα ηα θνπάδηα. Αλ θαη είλαη κηθξά, ηα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία, είλαη ζχλζεηα νηθνζπζηήκαηα, ζηα νπνία ε ηνπνγξαθία, ην έδαθνο, νη πδαηηθέο θαη νη πδξνινγηθέο ζπλζήθεο θαη νη νξγαληζκνί είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλα. Θα πξέπεη ζε απηφ ην ζεκείν λα επηζεκαλζεί κε ζαθήλεηα φηη απηά ηα ζπζηήκαηα, απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα θαηαζηξαθνχλ ή ζα ππνβαζκηζηνχλ δελ κπνξνχλ εχθνια λα απνθαηαζηαζνχλ. Οη πην θνηλέο απεηιέο γηα ηα Μ.Δ.Λ. ζε φιε ηε Μεζνγεηαθή πεξηνρή είλαη νη εμήο ζχκθσλα κε ηνπο GRILLAS et al. (2004): - Καηαζηξνθή ησλ πεξηνρψλ ζηηο νπνίεο απαληνχλ ηα Μ.Δ.Λ. - Τδξνινγηθέο δηαηαξαρέο - Γηαηαξαρέο απφ θσηηέο - Αιιαγή ησλ νηθνινγηθψλ ζπλζεθψλ πνπ επλννχλ ηα αληαγσληζηηθά θπηά - Δηζξνή ζξεπηηθψλ - Σνμηθνί ξππαληέο θαη απνξξίκκαηα - Φπζηθέο δηαηαξαρέο ζην ίδεκα - Πιήξσζε απφ ηδεκαηνγελείο απνζέζεηο - Δμσηηθά είδε-εηζβνιείο παλίδαο θαη ρισξίδαο 16

17 - Δπηδξάζεηο απφ νηθηαθά δψα ή απφ ζεξακαηηθή παλίδα Δίλαη ινηπφλ θαλεξφ φηη νη απεηιέο δηαθνξνπνηνχληαη ζε ζεκαζία θαη βαξχηεηα αλά πεξηνρή θαη αλάινγα κε ην βαζκφ έληαζήο ηνπο. Γηα ηα Μ.Δ.Λ. ηεο Κξήηεο νη απεηιέο ηδηαίηεξνπ θαη άκεζνπ ελδηαθέξνληνο θαίλνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα. Χ Φ Γ Κ Ο Καηαζηροθή ηφν περιοτών x x Υδρολογικές διαηαρατές x Ανηαγφνιζηικά θσηά x Ειζροή θρεπηικών (εσηροθιζμός) x x Απορρίμμαηα και αποτεηεύζεις x Επιδράζεις από ηα κοπάδια ζώφν x x x πλνιηθέο απεηιέο γηα ηα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία ηεο Κξήηεο. Υ Διαθόλεζνο / Υξπζνζθαιίηηζζα, Φ Φαιάζαξλα, Γ Γαύδνο, Κ Λίκλε Κνπξλά, Ο Οκαιόο. Απφ ηελ αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο ραξηνγξάθεζεο ησλ ηχπσλ νηθνηφπσλ ζε πεξηνρέο ηνπ Γηθηχνπ Natura 2000, πξνθχπηεη φηη εθηφο απφ ηα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία ηεο Γαχδνπ, πνπ έρνπλ αμηνινγεζεί ηελ πεξίνδν , φηη βξίζθνληαλ ζε εμαηξεηηθή θαηάζηαζε δηαηήξεζεο (A), φια ηα ππφινηπα ιηκλία έρνπλ ραξαθηεξηζηεί φηη βξίζθνληαλ ζε θαιή θαηάζηαζε δηαηήξεζεο (B). ήκεξα, κε βάζε ηα δεδνκέλα ηεο έξεπλάο ηνπ πξνγξάκκαηνο LIFE, ε ηάζε είλαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ππνβάζκηζεο ηεο δνκήο θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ ζηα ιηκλία ηεο Φαιάζαξλαο θαη ζε έλα κέξνο ησλ ιηκλίσλ ζηελ Διαθφλεζν / Υξπζνζθαιίηηζζα, ελψ ζηε ιίκλε Κνπξλά ε θαηάζηαζε θαίλεηαη λα είλαη ζηαζεξά ππνβαζκηζκέλε ρσξίο λα εκθαλίδεη ζεκάδηα πεξαηηέξσ αιινίσζεο. Δπνκέλσο, ηελ ηειεπηαία 6εηία, ε θαηάζηαζε δηαηήξεζεο ζα κπνξνχζακε λα ηζρπξηζηνχκε φηη ππνβαζκίζηεθε απφ B ζε C, γηα ηα ιηκλία ζε Φαιάζαξλα θαη Διαθφλεζν / Υξπζνζθαιίηηζζα. Ο αθφινπζνο πίλαθαο παξνπζηάδεη ζπλνπηηθά ηελ αμηνιφγεζε ηεο θαηάζηαζεο δηαηήξεζεο, ηνπ νηθνηφπνπ 3170, ζηα Μ.Δ.Λ. φπσο είρε πξαγκαηνπνηεζεί θαηά ηα έηε , κε βάζε ηηο παξακέηξνπο: Ανηιπροζωπεσηικόηηηα: Α: Δμαηξεηηθή, Β: Καιή, Γ: εκαληηθή, Γ: Με ζεκαληηθή. Καηάζηαζη διαηήρηζης: Α: Δμαηξεηηθή δηαηήξεζε, Β: Καιή δηαηήξεζε, Γ: Μέηξηα ή ππνβαζκηζκέλε. Σσνολική εκηίμηζη: : Α: Δμαηξεηηθή αμία, Β: Καιή αμία, Γ: εκαληηθή αμία 17

18 Κφδικός Περιοτής Κάλσυη Ανηιπροζφπεσηικόηηηα Καηάζηαζη Διαηήρηζης Σσνολική Εκηίμηζη GR Β Β Β GR Α Β Α GR Α Β Β GR Β Β Β GR Α Α Α Απειλές & Μέτρα Προστασίας Ελαθόνηζος/ Χρσζοζκαλίηιζζα Σα ηειεπηαία ρξφληα, κε ηελ επέθηαζε ησλ ζεξκνθεπηαθψλ θαιιηεξγεηψλ ζηελ πεξηνρή ηεο Υξπζνζθαιίηηζζαο είρακε εθκεηάιιεπζε, θαη επνκέλσο θαηαζηξνθή, 2 ή 3 Μεζνγεηαθψλ Δπνρηαθψλ Ληκλίσλ θαη άιισλ πεξηνρψλ κε ιεπηφθνθθν πειψδεο έδαθνο θαη αλνηθηή βιάζηεζε. Σν έδαθνο αλαηαξάρηεθε θαη ζπκπηέζηεθε απφ ηε βαξηά θπθινθνξία. Ζ βιάζηεζε θαηαζηξάθεθε. Σν ρψκα έρεη αθαηξεζεί θαη ρξεζηκνπνηείηαη σο βαζηθφ ζηνηρείν ησλ ζεξκνθεπίσλ. Δάλ ε αλάπηπμε ησλ ζεξκνθεπίσλ ζπλερηζηεί, φπσο αλακέλεηαη, παξφκνηεο πεξηνρέο κε Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία (Μ.Δ.Λ.) ζα πξνζειθχζνπλ ηνπο θαηαζθεπαζηέο ζεξκνθεπίσλ, γεγνλφο πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ θαηαζηξνθή ησλ Μ.Δ.Λ. θαη ησλ πεξηνρψλ πνπ ηα πεξηβάιινπλ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ζα αιινηψζεη ζεκαληηθά ην ραξαθηήξα πνπ έρεη ζήκεξα ην ηνπίν ηεο πεξηνρήο. Θα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ε θαηαζθεπή ζεξκνθεπίσλ θαη νη αξλεηηθέο ηνπο επηδξάζεηο ζε πεξηνρέο ηνπ δηθηχνπ Natura 2000 είλαη παξάλνκε, θαζψο έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηνπο ζθνπνχο ηεο Οδεγίαο 92/43/ΔΟΚ γηα ηνπο νηθνηφπνπο θαη ηα είδε πνπ αλαθέξνληαη ζην ζρεηηθφ παξάξηεκα ηεο. Παξαηεξείηαη επίζεο θαη νξηζκέλε έληαζε βφζθεζεο (πξφβαηα, θαηζίθηα) ζηηο ζέζεηο ησλ εμεηαδφκελσλ Μ.Δ.Λ. Ζ βφζθεζε επεξεάδεη ηελ αλάπηπμε ησλ θπηψλ αιιά δελ ζπληζηά απεηιή γηα ηα είδε ησλ Μεζνγεηαθψλ Δπνρηθψλ Ληκλίσλ πνπ απαληνχλ ζηε πεξηνρή. Σα είδε πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηε ζχλζεζε ηεο βιάζηεζεο ησλ Μ.Δ.Λ. είλαη θαηαθείκελα ή ξνδαθνεηδείο πνιπεηή πνψδε είδε ή εηήζηα είδε, ηα νπνία επσθεινχληαη απφ ην θνξθνιφγεκα (βφζθεζε) ησλ δπλεηηθά αληαγσληζηηθψλ πνσδψλ ή μπισδψλ θπηψλ. Οη θνπξηέο ησλ δψσλ επεξεάδνπλ ηε ζξεπηηθή θαηάζηαζε ησλ Μ.Δ.Λ., αιιά ηα θπηά είλαη κάιινλ πεξηνξηζκέλα απφ ηνλ εθήκεξν ραξαθηήξα ησλ ιηκλίσλ. Οη θνπξηέο ησλ δψσλ απμάλνπλ ηε γνληκφηεηα ηεο πεξηνρήο θαη ησλ ζρεηηθψλ ζέζεσλ, σζηφζν ηα αληαγσληζηηθά θπηά πνπ ζα κπνξνχζαλ λα πεξηνξίζνπλ ηα θπηά ησλ 18

19 Μεζνγεηαθψλ Δπνρηθψλ Ληκλίσλ δελ επσθεινχληαη απφ ηα ζξεπηηθά ιφγσ ηεο καθξάο πεξηφδνπ μεξαζίαο. Όιεο ζρεδφλ νη εθηάζεηο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ιηκλίσλ είλαη ηδησηηθέο ή δηεθδηθνχκελεο (πεξίπνπ ην 80%), φκσο ε Δηδηθή Πεξηβαιινληηθή Μειέηε πνπ νινθιεξψλεηαη ζχληνκα ζα θαζνξίζεη ηηο επηηξεπφκελεο ρξήζεηο γεο ζηελ πεξηνρή θαη έρεη ιάβεη ππφςε ηεο ηελ αλάγθε γηα δηαηήξεζε ηνπ νηθνηφπνπ ησλ ΜΔΛ. Δπίζεο, ζηελ ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή ππάξρεη ε απαξαίηεηε ζπλαίλεζε κεηαμχ ηεο νκάδαο έξγνπ ηνπ Life, ηνπ Γήκνπ Ηλλαρσξίνπ θαη νξηζκέλσλ εθ ησλ ηδηνθηεηψλ (Γεκνηηθνί ζχκβνπινη θαη ζπγγελείο ηνπο) γηα ηελ δηαηήξεζε ηνπ νηθνηφπνπ θαη ησλ έξγσλ πνπ έγηλαλ ζηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο Life (κνλνπάηηα, ζήκαλζε, θηι.). ηε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή, ηα αληηθείκελα δηαρείξηζεο, νη κέζνδνη δηαρείξηζεο θαη απνθαηάζηαζεο ζπζρεηηδφκελα κε ηηο πθηζηάκελεο αλζξσπνγελείο επηδξάζεηο θαη απεηιέο νη νπνίεο αλαθέξνληαη κε ζπλνπηηθφ ηξφπν ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί. Απειλές Ανηικείμενα διατείριζης Μέθοδοι Διατείριζης και Αποκαηάζηαζης Δθζθαθή, αλάδεπζε θαη απνκάθξπλζε ηνπ Μείσζε θηλδχλσλ κέζσ ηεο ελεκέξσζεοπιεξνθφξεζεο Δπηθνηλσλία κε ηηο ηνπηθέο αξρέο ιεπηφθνθθνπ εδάθνπο ηνπ θνηλνχ Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε ησλ ηδηνθηεηψλ ζεξκνθεπίσλ Δθαξκνγή θαη επηβνιή λνκηθψλ κέζσλ Αίηεκα ζηηο ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο δηνηθεηηθέο αξρέο πξνθεηκέλνπ λα εθαξκνζηεί κηα ξχζκηζε, γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ εδάθνπο απφ ηελ πεξηνρή ηνπ δηθηχνπ Natura 2000 Δπέθηαζε ησλ ζεξκνθεπηαθψλ θαιιηεξγεηψλ θαη ησλ αξδεπφκελσλ ρσξαθηψλ Πεξηνξηζκφο ησλ επηπηψζεσλ απφ ηηο δπλεηηθέο πεγέο ξχπαλζεο Αίηεκα ζηηο ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο δηνηθεηηθέο αξρέο γηα εθαξκνγή ηνπηθνχ θηεκαηνινγίνπ γεο Αίηεκα ζηηο ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο δηνηθεηηθέο Δθαξκνγή θαη επηβνιή λνκηθψλ κέζσλ αξρέο πξνθεηκέλνπ λα εθαξκνζηεί ε λνκνζεζία γηα ηελ εθηίκεζε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ζηελ θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία ζεξκνθεπίσλ ζε πεξηνρέο ηνπ δηθηχνπ Natura 2000 Δθαξκνγή ηνπηθνχ θηεκαηνινγίνπ γεο θαη εμεηδίθεπζε επηηξεπφκελσλ Παξέκβαζε ζηνλ ζρεδηαζκφ ησλ ρξήζεσλ γεο ζε ηνπηθφ επίπεδν θαη πξφηαζε γηα πεξηνξηζκφ ησλ ζεξκνθεπίσλ ζηελ πεξηνρή πνπ νξηνζεηείηαη πάλσ ζην Υάξηε ηνπ ρήκαηνο 5.1, πνπ βξίζθεηαη 19

20 Τπεξβφζθεζε ρξήζεσλ κέζσ ηεο Δηδηθήο αλαηνιηθά ηνπ δξφκνπ ή ζε άιιε θαηάιιειε Πεξηβαιινληηθήο Μειέηεο πεξηνρή πνπ ζα πξνθχςεη απφ εμεηδηθεπκέλε κειέηε. Πεξηνξηζκφο ηεο Καηαζθεπή πνηίζηξσλ ζε πεξηνρέο εθηφο ησλ ππεξβφζθεζεο ζε κηθξφ Μ.Δ.Λ. εθφζνλ απμεζνχλ νη ππάξρνληεο αξηζκνί βαζκφ δψσλ θαη νηθνινγηθή πεξίθξαμε ζε νξηζκέλα ΜΔΛ ηνπ νηθνηφπνπ πνπ λα επηηξέπεη φκσο ηελ βφζθεζε (αλνηθηή πεξίθξαμε) Απεηιέο θαη ζρεηηθά αληηθείκελα δηαρείξηζεο θαη κέζνδνη απόθξηζεο γηα ηελ πεξηνρή ηεο Διαθνλήζνπ / Υξπζνζθαιίηηζζαο. Ζ πεξηνρή ηεο Διαθνλήζνπ/ Υξπζνζθαιίηηζζαο κε ηα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία, πνπ εληνπίδνληαη θαη ζηηο δχν πιεπξέο ηνπ δξφκνπ πξνο ην Διαθνλήζη, ζηηο παξνχζεο ζπλζήθεο ππφθεηηαη ζε αιιαγέο ησλ ρξήζεσλ γεο, κε αλεμέιεγθηε επέθηαζε ησλ ζεξκνθεπίσλ. Γηα ηα ζεκέιηα ησλ ζεξκνθεπίσλ ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο ιεπηφθνθθν έδαθνο πνπ πξνέξρεηαη απφ ηα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία ηεο πεξηνρήο. Δίλαη θξίζηκν γηα ηε δηαηήξεζε ησλ Μ.Δ.Λ. θαη ησλ παξαθείκελσλ ζέζεσλ, λα απαγνξεχεηαη θάζε ηέηνηνπ είδνπο δηαηάξαμε ηνπ εδάθνπο. Ζ θαηαζθεπή ζεξκνθεπίσλ απνηειεί κηα ζεκαληηθή αιιαγή ζηηο ρξήζεηο γεο, πνπ ζα πξέπεη, ζην εζσηεξηθφ πεξηνρψλ ηνπ δηθηχνπ Natura 2000, λα εγθξίλεηαη κέζσ ηεο δηαδηθαζίαο εθηίκεζεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ θαη λα ζέηνληαη φξνη θαηαζθεπήο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπο. Ηδηαίηεξε πξνζνρή ζα πξέπεη λα δνζεί ψζηε λα κελ απνκαθξχλεηαη θαζφινπ έδαθνο απφ ηηο ζέζεηο ησλ Μ.Δ.Λ. θαη ηηο γεηηνληθέο ηνπο εθηάζεηο. Ωο ζπκβηβαζηηθή ιχζε, ζα κπνξνχζε λα πξνηαζεί φηη ε θαηαζθεπή ζεξκνθεπίσλ γίλεηαη αλεθηή ζε πεξηζσξηαθέο (νξηαθέο) ζέζεηο ηεο πεξηνρήο ηνπ δηθηχνπ Natura 2000, φπσο γηα παξάδεηγκα ζηελ νξηνζεηεκέλε έθηαζε πνπ δείρλεηαη πάλσ ζηελ δνξπθνξηθή θσηνγξαθία ηεο πεξηνρήο ή άιιε ελαιιαθηηθή πνπ ζα πξνθχςεη απφ ηελ Δηδηθή Πεξηβαιινληηθή Μειέηε ηεο πεξηνρήο ε νπνία εθπνλείηαη απηή ηελ πεξίνδν. Ζ πξνηεηλφκελε πεξηνρή γηα θαηαζθεπή ζεξκνθεπίσλ αιιά θαη φπνηα άιιε πεξηνρή ραξαθηεξηζηεί σο ηέηνηα ζα πξέπεη λα πιεξεί ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα πνπ λα πεξηιακβάλνπλ: 1) λα είλαη εθηφο ηεο πεξηνρήο φπνπ απαληψληαη νηθφηνπνη θαη είδε πξνηεξαηφηεηαο, 2) λα είλαη ζε ηθαλή απφζηαζε απφ ηελ παξάθηηα δψλε ψζηε λα κελ επεξεάδεηαη ην ζαιιάζην νηθνζχζηεκα αιιά θαη ε ελδεκηθή βιάζηεζε πνπ ππάξρεη εθεί. ηελ ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή κηα ηέηνηα έθηαζε ζα κπνξνχζε λα είλαη ην πεδηλφ ηκήκα πιεζίνλ ηνπ πξαλνχο ηνπ βνπλνχ πνπ βξίζθεηαη βφξεηα ηνπ Διαθνλεζίνπ αιιά θαη νπνηνδήπνηε άιιε έθηαζε πξνθχςεη απφ κηα εμεηδηθεπκέλε κειέηε ρσξνζέηεζεο δξαζηεξηνηήησλ ζηελ πεξηνρή ζχκθσλα κε ζαθή, επηζηεκνληθά θαη θνηλσληθννηθνλνκηθά θξηηήξηα. Ζ πεξηνρή ηεο Υξπζνζθαιίηηζζαο κε ηα Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία, πνπ εληνπίδνληαη θαη ζηηο δύν πιεπξέο ηνπ δξόκνπ πξνο ην Διαθνλήζη, ζηηο παξνύζεο ζπλζήθεο ππόθεηηαη ζε αιιαγή ησλ ρξήζεσλ γεο. Σα 20

21 ζεξκνθήπηα (ιεπθνύ ρξώκαηνο νξζνγώληα) εμαπιώλνληαη ζε νιόθιεξε ηελ πεξηνρή, αλ θαη ε θαηαζθεπή ηνπο απνηειεί κηα ζνβαξή απεηιή γηα ηνλ ηύπν νηθνηόπνπ πξνηεξαηόηεηαο 3170 θαη γηα ηελ αθεξαηόηεηα ηεο εμεηαδόκελεο πεξηνρήο ηνπ δηθηύνπ Natura Ζ ζεκεησκέλε (καξθαξηζκέλε) έθηαζε (πνιύγσλν πνπ νξίδεηαη από ηε κπιε γξακκή) κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο πεξηνρή ππνθαηάζηαηε πεξηνρή γηα ηελ θαηαζθεπή ζεξκνθεπίσλ. Γαύδος Οη κηθξέο πδάηηλεο κάδεο πνπ ζπγθεληξψλνληαη ζηα βξαρψδε ιηκλία ηεο Γαχδνπ, ην 80% ησλ νπνίσλ βξίζθεηαη ζε δεκφζηα έθηαζε, ρξεζηκνπνηνχληαη σο απνζήθεο χδαηνο ζηελ αξρή θάζε έηνπο θαη ππάξρεη ν θίλδπλνο ππεξεθκεηάιιεπζεο ηνπο απφ ηα νηθφζηηα δψα (πξφβαηα, θαηζίθηα), γεγνλφο πνπ έρεη σο απνηέιεζκα λα απνμεξαίλνληαη πνιχ λσξίο. Ο εκπινπηηζκφο ζε ζξεπηηθά πνπ πξνθχπηεη απφ ηηο θνπξηέο θαη ηα νχξα ησλ θνπαδηψλ κπνξεί λα επεξεάζεη ηε βιάζηεζε ησλ ιηκλίσλ, ηδηαίηεξα ησλ πην βαζηψλ πνπ ππνζηεξίδνπλ πδξφθπηα, φπσο είλαη ην ζπάλην ελδεκηθφ θπηφ Callitriche pulchra. Μεξηθά απφ ηα κηθξά αιιά βαζηά ιηκλία έρνπλ θαιπθζεί κε επίπεδεο πέηξεο, κε ζηφρν ηελ απνθπγή ηεο εμάηκηζεο θαη ηαπηφρξνλα ηελ αχμεζε ηεο αμίαο ηνπο σο απνζήθεο χδαηνο. Ωζηφζν, ε θάιπςε απηή απφ ηηο πέηξεο κπνξεί λα είλαη κνηξαία γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θπηψλ, ηα νπνία ππνθέξνπλ απφ ηελ έιιεηςε θσηφο. Σν κηθξφ κέγεζνο ησλ 21

22 Μεζνγεηαθψλ Δπνρηθψλ Ληκλίσλ ηα θάλεη επαίζζεηα ζηηο φπνηεο δηαηαξαρέο ή ηπραίεο θαηαζηξνθέο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα παξάιιεια κε ηηο θαηαζθεπαζηηθέο εξγαζίεο. Οη πθηζηάκελεο αλζξσπνγελείο επηδξάζεηο θαη απεηιέο, ηα αληηθείκελα δηαρείξηζεο, θαζψο θαη νη κέζνδνη δηαρείξηζεο θαη απνθαηάζηαζεο γηα ηα ζπγθεθξηκέλα ιηκλία αλαθέξνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα. Απειλές Ανηικείμενα διατείριζης Μέθοδοι Διατείριζης και Αποκαηάζηαζης Πφηηζκα θνπαδηψλ Παξαθνινχζεζε ησλ αξηζκψλ ησλ θνπαδηψλ θαη ησλ δψσλ ζε θάζε θνπάδη θαη ηεο θαηαλάισζεο λεξνχ Δηήζηα παξαθνινχζεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ θαηζηθηψλ θαη πξνβάησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ θάζε ζχζηεκα Μεζνγεηαθνχ Δπνρηθνχ Ληκλίνπ (Μ.Δ.Λ.). Καηαζθεπή πνηίζηξσλ ζε πεξηνρέο εθηφο ησλ Μ.Δ.Λ. Ρχπαλζε θαη επηξνθηζκφο ησλ λεξψλ ησλ ιηκλίσλ Παξαθνινχζεζε ησλ αξηζκψλ ησλ θνπαδηψλ ζε ηνπηθφ επίπεδν Δηήζηα παξαθνινχζεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ θαηζηθηψλ θαη πξνβάησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ θάζε ζχζηεκα Μεζνγεηαθνχ Δπνρηθνχ Ληκλίνπ (Μ.Δ.Λ.). Καηαζθεπή πνηίζηξσλ ζε πεξηνρέο εθηφο ησλ Μ.Δ.Λ. θαη εθφζνλ απμεζεί ζεκαληηθά ν αξηζκφο ησλ δψσλ, νηθνινγηθή πεξίθξαμε ηνπ νηθνηφπνπ πνπ λα επηηξέπεη φκσο ηελ βφζθεζε (αλνηθηή πεξίθξαμε) Κάιπςε ησλ ιηκλίσλ κε πέηξεο Μείσζε θηλδχλσλ κέζσ ηεο ελεκέξσζεοπιεξνθφξεζεο Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε ησλ θαηνίθσλ ηεο Γαχδνπ ηνπ θνηλνχ Γηαηάξαμε απφ ηπραίεο θαη απξνζδφθεηεο θαηαζηξνθέο Μείσζε θηλδχλσλ κέζσ ηεο ελεκέξσζεοπιεξνθφξεζεο Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε ησλ θαηνίθσλ ηεο Γαχδνπ ηνπ θνηλνχ Απεηιέο θαη ζρεηηθά αληηθείκελα δηαρείξηζεο θαη κέζνδνη απόθξηζεο γηα ηελ πεξηνρή ηεο Γαύδνπ. Λίµνη Κοσρνά Σα θαιιηεξγνχκελα εδάθε πάλσ απφ ηε ζέζε ηνπ Μεζνγεηαθνχ Δπνρηθνχ Ληκλίνπ (πάλσ απφ ην βφξεην άθξν ηεο ιίκλεο Κνπξλά), απνηειεί έλαλ θίλδπλν γηα ηελ ηζνξξνπία ζε ζξεπηηθά ηνπ Μ.Δ.Λ. θαη ηεο ιίκλεο, θαζψο ηα ξππαζκέλα επηθαλεηαθά λεξά ζα βξνπλ ην δξφκν ηνπο πξνο ηα θάησ. Πξνο ην παξφλ, ν θίλδπλνο είλαη κηθξφο, θαζψο ηα αλνηρηά εδάθε πνπ είλαη εθηεζεηκέλα ζηε δηάβξσζε απνηεινχλ κηθξφ κφλν ηκήκα ηεο πεξηνρήο ζε πςειφηεξεο ζέζεηο. Παξφια απηά, ηα 22

23 επηθαλεηαθά χδαηα πνπ είλαη ξππαζκέλα κε θπηνθάξκαθα απνηεινχλ κηα ζνβαξή απεηιή γηα ηνπο νξγαληζκνχο ηνπ Μεζνγεηαθνχ Δπνρηθνχ Ληκλίνπ θαη ηεο ιίκλεο. ηελ πεξίπησζε πνπ νη ρξήζεηο γεο εληαζνχλ, νη θίλδπλνη ηφζν γηα ηηο ζέζεηο ηνπ Μ.Δ.Λ., φζν θαη γηα ηε ιίκλε σο ζχλνιν ζα απμεζνχλ. Μέρξη ζήκεξα, ε ζπρλή αλαλέσζε ησλ λεξψλ ηεο ιίκλεο ιφγσ ησλ κεγάισλ εηζξνψλ απφ ηηο θαξζηηθέο πεγέο ζην λνηηνδπηηθφ άθξν ηεο θαη ησλ ζεκαληηθψλ εθξνψλ (αλζξσπνγελψλ θαη θπζηθψλ) δηαηεξνχλ ηα επίπεδα πνηφηεηαο λεξνχ ζε θαιά επίπεδα φπσο πξνθχπηεη θαη απφ ηελ ζρεηηθή κειέηε ηνπ πξνγξάκκαηνο. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ν θίλδπλνο ξχπαλζεο θαη επηξνθηζκνχ ησλ λεξψλ ηεο ιίκλεο απμάλεηαη, θαη επεηδή ηαπηφρξνλα έρνπκε ππνβηβαζκφ ηεο ζηάζκεο ηνπ λεξνχ ηεο ιίκλεο, εθφζνλ ην λεξφ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ άξδεπζε ησλ ρσξαθηψλ. Ζ ζέζε ηνπ Μεζνγεηαθνχ Δπνρηθνχ Ληκλίνπ θπζηνινγηθά αλακέλεηαη φηη ζα θαιπθζεί απφ ζακλψλεο κε Λπγαξηέο (Vitex agnus-castus). Σα άηνκα ιπγαξηάο, αλ θαη πξνο ην παξφλ είλαη πνιχ αξαηά, είλαη πηζαλφ φηη ζα επαλαπνηθίζνπλ ηελ ελ ιφγσ ζέζε κε ην Μ.Δ.Λ. ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ, νη φρζεο ηεο ιίκλεο Κνπξλά θαη ηεο ζέζεο φπνπ απαληά ην Μεζνγεηαθφ Δπνρηθφ Ληκλίν, δέρνληαη αξλεηηθέο επηδξάζεηο απφ ηελ έληνλε βφζθεζε ελφο θνπαδηνχ κε ρήλεο. ηελ πεξηνρή ηεο Λίκλεο Κνπξλά, ηα αληηθείκελα δηαρείξηζεο, νη κέζνδνη δηαρείξηζεο θαη απνθαηάζηαζεο ζπζρεηηδφκελα κε ηηο πθηζηάκελεο αλζξσπνγελείο επηδξάζεηο θαη απεηιέο αλαθέξνληαη κε ζπλνπηηθφ ηξφπν ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί. Απειλές Ανηικείμενα διατείριζης Μέθοδοι Διατείριζης και Αποκαηάζηαζης Ρχπαλζε λεξνχ απφ επηθαλεηαθά χδαηα πνπ είλαη πινχζηα ζε ζξεπηηθά θαη θπηνθάξκαθα ηα νπνία πξνέξρνληαη απφ θαιιηεξγνχκελεο εθηάζεηο ζηε γχξσ πεξηνρή Υξήζε γεο ρσξίο ηελ εθαξκνγή ρεκηθψλ ιηπαζκάησλ θαη δηδαληνθηφλσλ ζηελ πδξνινγηθή ιεθάλε ηεο ιίκλεο Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε-επαηζζεηνπνίεζε ησλ ηδηνθηεηψλ ηεο γεο ζηελ αγξνηηθή γε πάλσ απφ ην Μ.Δ.Λ., ψζηε λα κε ρξεζηκνπνηνχλ ιηπάζκαηα (ζηε βάζε ππνγξαθήο ζπκβνιαίσλ). Πξνψζεζε αγξνπεξηβαιινληηθψλ κέηξσλ θαη αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ βηνινγηθήο γεσξγίαο κε ηελ ζπλεξγαζία ηνπ ηνπηθνχ γεσξγηθνχ ζπλεηαηξηζκνχ, ηνπ Γήκνπ Γεσξγηνχπνιεο θαη ηελ Γ/λζε Γεσξγίαο ηεο Ννκαξρίαο. Δληαηηθνπνίεζε ηεο ρξήζεο γεο ζηελ πδξνινγηθή ιεθάλε ηεο ιίκλεο Κνπξλά θαη ξχπαλζε απφ αζηηθά ιχκαηα Οξζή αδεηνδφηεζε δξαζηεξηνηήησλ ζην πιαίζην ηεο εθηίκεζεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ, Απνζηνιή κειεηψλ ηνπ έξγνπ θαη ησλ ραξηψλ ρσξνζέηεζεο ησλ ΜΔΛ, ζηελ Γ/λζε Πεξηβάιινληνο ηεο Ννκαξρίαο, έηζη ψζηε λα απνηξέπεηαη ε αδεηνδφηεζε δξαζηεξηνηήησλ θαηαζηξνθηθψλ πξνο ηα ΜΔΛ. 23

24 Μείσζε θηλδχλσλ κέζσ ηεο ελεκέξσζεοπιεξνθφξεζεο ηνπ θνηλνχ, ησλ ηδηνθηεηψλ παξαιίκλησλ θαηαζηεκάησλ, Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε-επαηζζεηνπνίεζε ησλ ηδηνθηεηψλ ηεο γεο, αιιά θαη ζηα ηνπξηζηηθά θαηαζηήκαηα γχξσ απφ ηελ ιίκλε ψζηε λα κε ρξεζηκνπνηνχλ ρεκηθά θαη λα απνθεχγνπλ άκεζε απφξξηςε ιπκάησλ ζηελ ιίκλε. Δπεμεξγαζία ησλ αζηηθψλ ιπκάησλ πλεξγαζία κε ην Γήκν Γεσξγηνχπνιεο γηα ηελ πξνψζεζε ησλ δηαδηθαζηψλ γηα ηελ δεκηνπξγία απνρεηεπηηθνχ δηθηχνπ θαη κνλάδαο επεμεξγαζίαο ιπκάησλ. Δπέθηαζε ησλ ζακλψλσλ Έιεγρνο ζακλψλα Κνπή ησλ αηφκσλ ιπγαξηάο (Vitex agnus-castus) ζε Λπγαξηάο (Vitex) Λπγαξηάο κηα πεξηνξηζκέλε έθηαζε θνληά ζην Μ.Δ.Λ.(πεξίπνπ 100m 2 ) γχξσ απφ απηφ Τπεξβφζθεζε απφ ρήλεο Μείσζε ησλ επηδξάζεσλ Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε-επαηζζεηνπνίεζε ησλ βφζθεζεο θαη ηνπηθψλ ηδηνθηεηψλ θνπαδηψλ ρήλαο εθφζνλ παξαθνινχζεζε ηεο απμεζεί ν αξηζκφο ησλ πηελψλ. Δλαιιαθηηθά ή βφζθεζεο επηπξφζζεηα ζα κπνξνχζαλ λα εγθαηαζηαζνχλ πεξηθξάμεηο εληφο ησλ νπνίσλ ζα κπνξεί λα γίλεηαη ε βφζθεζε απφ ηηο ρήλεο. Τπεξεθκεηάιιεπζε σο Μείσζε θηλδχλσλ Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε-επαηζζεηνπνίεζε ησλ πεγή χδαηνο ειαρηζηνπνίεζεο αγξνηψλ, ψζηε λα εθαξκφδνληαη κέηξα ζχκθσλα κε πδξνπεξηφδνπ απφ θαθή ηηο Δπξσπατθέο θαη Γηεζλείο καο ππνρξεψζεηο (πρ δηαρείξηζε λεξνχ θαη ιφγσ νδεγία πιαίζην γηα ηα λεξά 2000/60/ΔΚ). θιηκαηηθψλ αιιαγψλ. Απνζηνιή πδξνινγηθήο κειέηεο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηεο Λ. Κνπξλά ζηνλ Γήκν θαη ζηελ Πεξηθέξεηα, ε νπνία ζα απνηειέζεη ηελ βάζε γηα ηελ εθαξκνγή νξζνινγηθψλ ζρεδίσλ δηαρείξηζεο λεξνχ ηεο πεξηνρήο. Απνζηνιή επίζεο ηεο ηερληθήο έθζεζεο γηα ηηο επηπηψζεηο απφ ηηο θιηκαηηθέο αιιαγέο θαη ηα ζρεηηθά κέηξα ειαρηζηνπνίεζεο απηψλ. Απεηιέο, αληηθείκελα δηαρείξηζεο θαη κέζνδνη απόθξηζεο γηα ηελ πεξηνρή ηεο ιίκλεο Κνπξλά κε Μεζνγεηαθό Δπνρηθό Ληκλίν. 24

25 Ζ Λίκλε Κνπξλά θαη ε πδξνινγηθή ηεο ιεθάλε (πεξηιακβαλφκελνπ θαη ηνπ Μ.Δ.Λ.) απνηειεί ηκήκα ηεο πεξηνρήο ηνπ Γηθηχνπ Natura 2000: ξάπαλν (Βνξεηναλαηνιηθέο αθηέο) Παξαιία Γεσξγηνχπνιεο Λίµλε Κνπξλά (θσδηθφο ηφπνπ: GR ) θαη σο εθ ηνχηνπ ππάξρνπλ γηα ηελ πεξηνρή Δπξσπατθέο θαη Γηεζλείο ππνρξεψζεηο (Οδεγία γηα ηνπο Οηθνηφπνπο, Οδεγία γηα ηα Νεξά). Δλψ φζνλ αθνξά ην ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο ηνπ ιηκλίνπ, απηφ αλήθεη ζηελ αηγηαιίηηδα δψλε ηεο Λ. Κνπξλά θαη επνκέλσο είλαη Γεκφζην. Γνξπθνξηθή θσηνγξαθία ηνπ βόξεηνπ άθξνπ ηεο ιίκλεο Κνπξλά κε ην Μ.Δ.Λ.. Με ηνλ θύθιν ζεκεηώλεηαη ε πεξηνρή πνπ ζα πξέπεη λα δηαηεξεζεί ρσξίο μπιώδε είδε (ζακλώλαο κε Vitex θαη επέθηαζή ηνπ). Σν βέινο ζεκεηώλεη κηα εληαηηθά δηαρεηξηδόκελε θπηεία από όπνπ ξππαζκέλα λεξά άξδεπζεο κπνξεί λα θηάζνπλ ζηελ ππεξρείιηζε ηεο ιίκλεο θνληά ζην Μ.Δ.Λ.. Ζ ξχπαλζε απφ ρεκηθά ιηπάζκαηα θαη δηδαληνθηφλα ζα πξέπεη λα πεξηνξηζηεί ζεκαληηθά, ψζηε λα ειαρηζηνπνηεζεί ν θίλδπλνο. Μηα πηζαλή ιχζε ζα ήηαλ ε κεηαηξνπή ησλ ζπκβαηηθψλ θαιιηεξγεηψλ ζε βηνινγηθέο θαιιηέξγεηεο ρξήζεηο γεο. Δίλαη επίζεο ζεκαληηθφ λα μεθηλήζεη κηα γεληθή εθζηξαηεία ελεκέξσζεο κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία ηεο ιίκλεο θαη ηεο πδξνινγηθήο ηεο ιεθάλεο, θαζψο θαη ηελ κείσζε ηεο εληαηηθνπνίεζεο ηεο ρξήζεο ηεο γεο. Μηα εθζηξαηεία ελεκέξσζεο ζα βνεζνχζε λα πεηζηνχλ νη ηνπηθνί πιεζπζκνί λα κε ξππαίλνπλ ηα λεξά ηεο ιίκλεο 25

26 Κνπξλά κε ρεκηθά (ιηπάζκαηα, θπηνθάξκαθα), αιιά θαη αζηηθά ιχκαηα. ηηο παξνχζεο ζπλζήθεο, ιίγα κφλν ρσξάθηα θαη θπηείεο ρξεζηκνπνηνχληαη κε εληαηηθφ ηξφπν. Μηα απφ απηέο ηηο πεξηνρέο θαίλεηαη ζηελ αλσηέξσ εηθφλα. Οη ρήλεο βφζθνπλ (θνξθνινγνχλ) πνιχ απνηειεζκαηηθά ηφζν ηα ρεξζαία θπηά, φζν θαη ηα ακθίθπηα, θαη ηα πδξφθπηα. Θέηνπλ ζε θίλδπλν ηελ αλάπηπμε ησλ θπηψλ ησλ Μεζνγεηαθψλ Δπνρηθψλ Ληκλίσλ (Μ.Δ.Λ.), θαζψο επίζεο θαη άιια ζπάληα είδε πνπ απαληνχλ ζηελ φρζε ηεο ιίκλεο Κνπξλά. Ο ηδηνθηήηεο ησλ ρελψλ, ζα πξέπεη λα πξνζεγγηζηεί θαη λα ελεκεξσζεί σο πξνο ηηο αξλεηηθέο επηδξάζεηο. Οη ρήλεο ζα πξέπεη λα κέλνπλ καθξηά ηφζν απφ ηηο ζέζεηο ηνπ Μεζνγεηαθνχ Δπνρηθνχ Ληκλίνπ, φζν θαη απφ ηελ φρζε ηεο ιίκλεο, ηδηαίηεξα φηαλ ππάξρεη ππνβηβαζκφο ηεο ζηάζκεο ηνπ λεξνχ ηεο ιίκλεο, δει. απφ ηνλ Απξίιην κέρξη ην επηέκβξην. ηελ πεξίπησζε πνπ απηή ε δξάζε απνηχρεη, ην Μεζνγεηαθφ Δπνρηθφ Ληκλίν ζα πξέπεη λα πεξηθξαρηεί καδί κε έλα ηκήκα ηεο φρζεο ηεο ιίκλεο. Θα πξέπεη λα αλαθνπεί ε πεξαηηέξσ επέθηαζε ησλ ζακλψλσλ ιπγαξηάο (Vitex agnuscastus), θαζψο είλαη πηζαλφ λα ζθηάδεη θαη λα αληαγσλίδεηαη ηελ ειηφθηιε βιάζηεζε ησλ Μεζνγεηαθψλ Δπνρηθψλ Ληκλίσλ. Ωζηφζν, δελ ζα πξέπεη λα ππάξμεη θακία παξέκβαζε δηαρεηξηζηηθνχ ραξαθηήξα ζηα Β θαη ΒΓ ηκήκαηα ηεο ιίκλεο Κνπξλά πνπ θαιχπηνληαη απφ εθηεηακέλνπο ζακλψλεο ιπγαξηάο. Ζ θνπή ησλ ζακλσδψλ ιπγαξηάο ζα πξέπεη λα αθνξά κηα πεξηνξηζκέλε επηθάλεηα θνληά ζην εμεηαδφκελν Μεζνγεηαθφ Δπνρηθφ Ληκλίν ηεο ιίκλεο Κνπξλά. Σα ζακλψδε άηνκα ιπγαξηάο δελ ζα πξέπεη λα μεξηδψλνληαη. Απηή ε πξαθηηθή ζα απέθεξε σο απνηέιεζκα ηε δηαηάξαμε ηνπ εδάθνπο. Ζ θνπή ζα πξέπεη λα γίλεηαη (κεξηθά εθαηνζηά πάλσ απφ ην έδαθνο) αιιά φρη ζε ηαθηηθή βάζε αλάινγα κε ηηο αλάγθεο (θάζε 2-3 ρξφληα). Σν Μ.Δ.Λ., ζα κπνξνχζε θαη ζα έπξεπε λα πεξηβάιιεηαη απφ ζάκλνπο ιπγαξηάο, ελψ είλαη ζεκαληηθφ γηα ιφγνπο δηαηήξεζεο ηνπ Μ.Δ.Λ., κηα επηθάλεηα πεξίπνπ 100 m 2 λα παξακείλεη ειεχζεξε ρσξίο ιπγαξηέο (έλα ηεηξάγσλν πιαίζην κε θέληξν ην θέληξν ηνπ ΜΔΛ θαη πιεπξέο10 x 10 m). Φαλάζαρνα Ζ επέθηαζε ησλ ζεξκνθεπηαθψλ θαιιηεξγεηψλ θαη θπηεηψλ ζηηο παξάθηηεο πεδηάδεο απνηειεί ηελ πην ζεκαληηθή απεηιή γηα ηηο ζέζεηο ησλ Μεζνγεηαθψλ Δπνρηθψλ Ληκλίσλ θαη ηνπο παξάθηηνπο πγξνηφπνπο. Οη ζεξκνθεπηαθέο θαιιηέξγεηεο θαη νη θπηείεο ρξεζηκνπνηνχλ γηα άξδεπζε ηνλ ππφγεην πδξνθφξν. Απηή ε πξαθηηθή ζα πξνθαιέζεη αξγά ή γξήγνξα ηελ πηψζε ηεο ζηάζκεο ηνπ ππφγεηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα. ηα απφβιεηα απφ ηηο ηξέρνπζεο πξαθηηθέο ησλ ζεξκνθεπηαθψλ θαιιηεξγεηψλ δελ γίλεηαη θακηά επεμεξγαζία κε απνηέιεζκα λα ξππαίλνπλ ηφζν ηα επηθαλεηαθά φζν θαη ηα ππφγεηα χδαηα. Μπάδα έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ πιήξσζε ησλ παξάθηησλ ιηκλίσλ. Με νξγαληθά θαη νξγαληθά απφβιεηα απφ ηηο θαιιηέξγεηεο ησλ ζεξκνθεπίσλ απνηέζεθαλ ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ησλ Μεζνγεηαθψλ Δπνρηθψλ Ληκλίσλ θαη απνηεινχλ κηα 26

27 έκκεζε απεηιή. Ρππαζκέλα επηθαλεηαθά χδαηα δηνρεηεχνληαη ζε κηα ηάθξν, πνπ ράλεηαη αξγά ζηηο ακκνζίλεο θαη ζε έλα απφ ηα ιηκλία. Ζ ιεηηνπξγία ησλ ζεξκνθεπίσλ ζηα Φαιάζαξλα κε ηνλ ηξφπν πνπ γίλεηαη (αλεμέιεγθηε απφξξηςε πιαζηηθψλ θαη ππνιεηκκάησλ πδξνπνληθψλ θαιιηεξγεηψλ) δελ ζπλάδεη κε ην Δζληθφ θαη Δπξσπαηθφ λνκηθφ πιαίζην γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πγξνηφπσλ, (Οδεγία 92/43/ΔΟΚ, Οδεγία γηα ηα λεξά 2000/60/ΔΚ, θηι). ηελ πεξηνρή ησλ Φαιαζάξλσλ ηα αληηθείκελα δηαρείξηζεο, νη κέζνδνη δηαρείξηζεο θαη απνθαηάζηαζεο ζπζρεηηδφκελα κε ηηο πθηζηάκελεο αλζξσπνγελείο επηδξάζεηο θαη απεηιέο αλαθέξνληαη κε ζπλνπηηθφ ηξφπν ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί. Απειλές Ανηικείμενα Διατείριζης Μέθοδοι Διατείριζης και Αποκαηάζηαζης Δπηξνθηζκφο θαη ξχπαλζε ηνπ ππφγεηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα Μείσζε θηλδχλσλ κέζσ ηεο ελεκέξσζεοπιεξνθφξεζεο ηνπ θνηλνχ Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε-επαηζζεηνπνίεζε ησλ ηδηνθηεηψλ ησλ ζεξκνθεπίσλ γηα ηηο ππνρξεψζεηο ηνπο θαη ηηο λνκηθέο ζπλέπεηεο. Πεξηνξηζκφο ησλ επηδξάζεσλ απφ ηηο (δπλεηηθέο) πεγέο ξχπαλζεο Πξνψζεζε αγξνπεξηβαιινληηθψλ κέηξσλ (πρ. ειηαθή απνιχκαλζε εδαθψλ ζεξκνθεπίσλ, νξζνινγηθή ρξήζε ιηπαζκάησλ) Δπηθνηλσλία κε ηηο δεκφζηεο ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο αξρέο ψζηε λα πξνζδηνξηζηεί κηα δηαδηθαζία ζπιινγήο απνξξηκάησλ ζεξκνθεπίσλ (πιαζηηθά, θαηάινηπα πδξνπνλίαο, θηι) θαη δηάζεζεο / επεμεξγαζίαο ηνπο έμσ απφ ηελ πγξνηνπηθή πεξηνρή. Απνκάθξπλζε ησλ παξάλνκσλ απνζέζεσλ ζηεξεψλ απνβιήησλ θαη κπαδψλ. Δθαξκνγή θαη επηβνιή λνκηθψλ κέζσλ Δπηθνηλσλία κε ηηο δεκφζηεο ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο αξρέο κε ζθνπφ ηελ ελεξγνπνίεζεεθαξκνγή ηεο πθηζηάκελεο λνκνζεζίαο γηα ηνλ έιεγρν θαη ηελ αληηκεηψπηζε ηεο ξχπαλζεο (ν ξππαίλσλ πιεξψλεη). Πνιιέο απφ ηηο λνκηθέο δηεμφδνπο πξνζηαζίαο ηεο πεξηνρήο πνπ παξαηίζεληαη ζηελ κειέηε Γηεξεχλεζε ηνπ Θεζκηθνχ Πιαηζίνπ γηα ηελ δεκηνπξγία κηθξναπνζεκάησλ θπηψλ ηνπ έξγνπ Cretaplant είλαη 27

28 εθαξκφζηκεο θαη ζην παξφλ έξγν (πρ ΚΤΑ κε βάζε ην άξζξν 20 ηνπ Ν. 1650/86). Άκεζεο θαη έκκεζεο επηδξάζεηο απφ ηελ θαηαζθεπή θαη ρξήζε ησλ ζεξκνθεπίσλ Μείσζε θηλδχλσλ κέζσ ηεο επέθηαζεο εθαξκνγήο ηεο πεξηβαιινληηθήο λνκνζεζίαο Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε-επαηζζεηνπνίεζε ησλ αξκφδησλ αξρψλ γηα ηελ επέθηαζε ηνπ κέηξνπ εθηίκεζεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ γηα ηελ δξαζηεξηφηεηα ηεο θαηαζθεπήο θαη ιεηηνπξγίαο ζεξκνθεπίσλ εληφο πεξηνρψλ ηνπ δηθηχνπ Natura Δθαξκνγή ηνπηθνχ θηεκαηνινγίνπ γεο Δπηθνηλσλία κε ηηο δεκφζηεο ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο αξρέο ψζηε λα πξνζδηνξηζηνχλ νη επηηξεπφκελεο ρξήζεηο γεο θαη λα νξηζζεί ην φξην ηνπ αηγηαινχ. Απνμήξαλζε θαη ρεηξηζκφο (δηαρείξηζε) ηνπ ππφγεηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα Απνθαηάζηαζε θαη παξαθνινχζεζε ηνπ πδξνινγηθνχ δπλακηθνχ ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηνπ Μ.Δ.Λ. Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε-επαηζζεηνπνίεζε ησλ ηδηνθηεηψλ ησλ ζεξκνθεπίσλ γηα ηελ εθαξκνγή κέηξσλ εμνηθνλφκεζεο λεξνχ (αληηθαηάζηαζε παιηνχ αξδεπηηθνχ δηθηχνπ, πξνγξακκαηηζκέλε άξδεπζε κε βάζε ηελ εδαθηθή πγξαζία, νξζή ηηκνιφγεζε λεξνχ θιηκαθσηή ρξέσζε). Απνζηνιή ηεο πδξνινγηθήο κειέηεο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ζηνλ Γήκν θαη ηελ Πεξηθέξεηα γηα ηελ πνζνηηθνπνίεζε ησλ απνζεκάησλ λεξνχ ε νπνία ζα απνηειέζεη ηελ βάζε γηα ηελ εθαξκνγή νξζνινγηθψλ ζρεδίσλ δηαρείξηζεο λεξνχ ηεο πεξηνρήο. Δθαξκνγή ελφο ζπζηήκαηνο παξαθνινχζεζεο πνπ λα πεξηιακβάλεη θαη ηελ εγθαηάζηαζε πηεδφκεηξνπ γηα κεηξήζεηο ηεο ζηάζκεο ηνπ ππφγεηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα (πξέπεη ε ζηάζκε λα κελ ππνρσξεί ζε πςφκεηξα ρακειφηεξα απφ ην επίπεδν ηεο ζάιιαζαο). 28

29 Ρχπαλζε ησλ επηθαλεηαθψλ πδάησλ κέζσ ησλ απνζηξαγγηζηηθψλ ηάθξσλ Δθαξκνγή ηερληθψλ θαη λνκηθψλ κέζσλ Πεξηνξηζκφο ησλ επηδξάζεσλ απφ ηηο (δπλεηηθέο) πεγέο ξχπαλζεο ρεδηαζκφο έξγσλ ζπιινγήο επηθαλεηαθνχ λεξνχ κηθξήο θιίκαθαο γηα λα κεησζεί ε πίεζε ζην ππφγεην λεξφ ζχκθσλα θαη κε ηηο επηηαγέο ηεο νδεγίαο πιαίζην γηα ηα λεξά 2000/60/ΔΚ. Δπέθηαζε ηνπ αγσγνχ νκβξίσλ θαη απνζηξάγγηζεο πξνο ηνλ πδάηηλν απνδέθηε (ζάιιαζα) φπσο πξνβιέπεηαη απφ ηελ λνκνζεζία θαη ηελ ζπλήζε πξαθηηθή. Δπηθνηλσλία κε ηηο δεκφζηεο ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο αξρέο κε ζθνπφ ηελ ελεξγνπνίεζεεθαξκνγή ηεο πθηζηάκελεο λνκνζεζία αληηκεηψπηζεο θαη ειέγρνπ ηεο ξχπαλζεο (ν ξππαίλσλ πιεξψλεη). Απεηιέο, αληηθείκελα δηαρείξηζεο θαη κέζνδνη απόθξηζεο γηα ηελ πεξηνρή ηεο πεξηνρήο ζηε Φαιάζαξλα κε Μεζνγεηαθό Δπνρηθό Ληκλίν. Σα ηειεπηαία ρξφληα, νη ζεξκνθεπηαθέο θαιιηέξγεηεο έρνπλ απμεζεί πνιχ ζηελ παξάθηηα δψλε ηεο Φαιάζαξλαο, θαη ζηε δηάξθεηα απηήο ηεο εληαηηθνπνίεζεο ησλ θαιιηεξγεηψλ, ηα κεγαιχηεξα ηκήκαηα ησλ πγξνηφπσλ έρνπλ κνιπλζεί, ξππαλζεί ή θαηαζηξαθεί. Οη πγξφηνπνη απνηεινχλ ηκήκα ηεο πεξηνρήο ηνπ δηθηχνπ Natura 2000 κε ηνλ ηίηιν: Φαιάζαξλα Άγξηα θαη Ήκεξε Γξακβνχζα θαη πεξηιακβάλνπλ θαη ηηο ζέζεηο κε ην Μεζνγεηαθφ Δπνρηθφ Ληκλίν. Σν ηκήκα ηνπ ιηκλίνπ πνπ βξίζθεηαη απφ ηνλ αγξνηηθφ δξφκν θαη πξνο ηελ ζάιαζζα αλήθεη ζηελ αηγηαιίηηδα δψλε θαη είλαη Γεκφζην, ελψ έλα ηκήκα ηνπ ιηκλίνπ απφ ηνλ δξφκν θαη εζσηεξηθφηεξα αλήθεη ζην Γεκνηηθφ ζρνιείν Πιαηάλνπ (κε ζπκβφιαην παξαρσξεηήξην) θαη ην ππφινηπν είλαη ηδησηηθφ ή δηεθδηθνχκελν. Δίλαη ζεκαληηθφ λα πηέζνπκε θαη λα πείζνπκε ηηο ηνπηθέο αξρέο θαη ηνπο θαιιηεξγεηέο ησλ ζεξκνθεπίσλ, φηη δελ πξέπεη λα ζπλερηζηεί ε παξαβίαζε ησλ Δζληθψλ θαη Δπξσπατθψλ-Γηεζλψλ λφκσλ θαη ππνρξεψζεσλ (αληηκεηψπηζε ηεο ξχπαλζεο, Οδεγία γηα ηα Νεξά, Οδεγία γηα ηνπο Οηθνηφπνπο θαη ηα Δίδε) βνεζψληαο ηνπο λα θαηαλνήζνπλ ηα πξνβιήκαηα πνπ δεκηνπξγνχληαη. Δίλαη ζεκαληηθφ λα πηέζνπκε ηηο πεξηθεξεηαθέο θαη Δζληθέο αξρέο ψζηε λα εθαξκνζηνχλ νη πθηζηάκελνη λφκνη θαη νη ππνρξεψζεηο πνπ απνξξένπλ απφ απηνχο. Οη επζχλεο ζα κπνξνχλ λα απνδίδνληαη πην εχθνια φηαλ ππάξρεη θαζηεξσκέλν έλα ηνπηθφ θηεκαηνιφγην ρξήζεσλ γεο θαη μεθαζαξηζηεί ην φξην ηνπ αηγηαινχ. Με ζηφρν λα εθπιεξσζνχλ νη απαηηήζεηο ησλ Δπξσπατθψλ Οδεγηψλ θαη λα εμαζθαιηζηεί ε πγεία θαη ε αθεξαηφηεηα ηεο 29

30 επξχηεξεο πεξηνρήο γχξσ απφ ην Μεζνγεηαθφ Δπνρηθφ Ληκλίν, ηα ζεξκνθήπηα ζα πξέπεη λα πεξηνξηζηνχλ ζε κηα ζαθψο πξνζδηνξηζκέλε πεξηνρή πάλσ ζε βξαρψδεο έδαθνο θαη εθηφο ηεο πγξνηνπηθήο πεξηνρήο. Δθφζνλ ν πγξφηνπνο είλαη ειεχζεξνο πιένλ απφ ηα ζεξκνθήπηα θαη ηηο παξάλνκεο απνζέζεηο ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ, ζα πξέπεη λα πξνσζεζεί έλα ζρέδην απνθαηάζηαζεο ηνπ πγξνηφπνπ θαη λα εθαξκνζηεί ζηε βάζε κηαο δεζκεπηηθήο ζπκθσλίαο φισλ ησλ εηαίξσλ. Ζ ζπγθεθξηκέλε πξφηαζε ζα κπνξνχζε λα πξνσζεζεί θαη απφ ην ππφ πινπνίεζε πξφγξακκα Life πνπ αλέιαβε ην ΜΑΗΥ θαη αθνξά επίζεο νηθνηφπνπο πξνηεξαηφηεηαο (ακκνζίλεο κε Juniperus) ζηελ ελ ιφγσ πεξηνρή. Οροπέδιο Ομαλού Ζ ζέζε ζηελ νπνία εληνπίδεηαη ην Μεζνγεηαθφ Δπνρηθφ Ληκλίν ζην νξνπέδην ηνπ Οκαινχ πεξηηξηγπξίδεηαη θαηά ην ήκηζπ απφ δχν δξφκνπο. Ζ ξχπαλζε κπνξεί λα είλαη είηε ηπραία ή λα εκθαληζηεί σο απνηέιεζκα κηαο δηαδηθαζίαο εληαηηθνπνίεζεο ρξήζεο ηεο γεο ζηα πεξηβάιινληα ρσξάθηα. Πξνο ην παξφλ, ηα πεξηζζφηεξα ρσξάθηα είλαη εγθαηαιειεηκκέλα θαη ρξεζηκνπνηνχληαη σο βνζθφηνπνη, αιιά ην ελδερφκελν εληαηηθνπνίεζήο ηνπο ππάξρεη. Δάλ ζπκβεί θάηη ηέηνην, ην εμεηαδφκελν Ληκλίν πξνθαλψο ζα ρξεζηκνπνηεζεί κε νξζνινγηθά σο πεγή άξδεπζεο. Μέρξη ζήκεξα θαη κε βάζε ηα γλσζηά απφ ην παξειζφλ δεδνκέλα, ην εμεηαδφκελν Ληκλίν πάληα ρξεζηκνπνηνχληαλ γηα ην πφηηζκα ησλ πξνβάησλ κέρξη ηελ απνμήξαλζή ηνπ ην θαινθαίξη. Αιφγηζηε ρξήζε είλαη πηζαλφ λα εμαληιήζεη ηα απνζέκαηα ηνπ λεξνχ θαη ε πνδνπάηεζε λα θαηαζηξέςεη ηε βιάζηεζε. Όζνλ αθνξά ην ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο ηεο πεξηνρήο ηνπ ιηκλίνπ, είλαη Γεκνηηθφ θαη ππάξρεη ε ζπλαίλεζε ηνπ Γήκνπ γηα ηελ δηαηήξεζε ηνπ. ηελ πεξηνρή ηνπ Οκαινχ, ηα αληηθείκελα δηαρείξηζεο, νη κέζνδνη δηαρείξηζεο θαη απνθαηάζηαζεο ζπζρεηηδφκελα κε ηηο πθηζηάκελεο αλζξσπνγελείο επηδξάζεηο θαη απεηιέο αλαθέξνληαη κε ζπλνπηηθφ ηξφπν ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί. Απειλές Ανηικείμενα διατείριζης Μέθοδοι Διατείριζης και Αποκαηάζηαζης Σπραία θαηαζηξνθή ή Μείσζε θηλδχλσλ κέζσ Δλεκέξσζε ησλ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ ξχπαλζε ηεο ελεκέξσζεοπιεξνθφξεζεο ησλ ζεκαληηθφηεηα ηνπ νηθνηφπνπ (απνζηνιή δηνηθεηηθψλ αξρψλ γηα ηελ χπαξμε θαη αξκφδησλ δεκφζησλ αξρψλ κειεηψλ θαη ραξηψλ ΜΔΛ ζηηο αλσηέξσ αιιά θαη ηνπ θνηλνχ ππεξεζίεο γηα ηελ έληαμε ηνπ ζηνλ ζρεδηαζκφ δξαζηεξηνηήησλ ηεο πεξηνρήο). Δπηθαηξνπνίεζε ηεο ηεθκεξίσζεο γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή Natura 2000, ψζηε λα 30

31 εληαρζεί θαη ην Μ.Δ.Λ. ηνπ Οκαινχ ζηνπο θαηαγεγξακέλνπ νηθνηφπνπο ηνπ site (ε επηθαηξνπνίεζε έρεη απνζηαιεί απφ ην ΤΠΔΥΩΓΔ ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή) Δθηεηακέλε ρξήζε σο απνζήθε λεξνχ γηα ην πφηηζκα ησλ δψσλ Παξαθνινχζεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ηνπηθψλ θνπαδηψλ θαη ηεο θαηαλάισζεο λεξνχ Δπηθνηλσλία θαη ελεκέξσζε ησλ θηελνηξφθσλ ηεο πεξηνρήο. Δηήζηα παξαθνινχζεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ πξνβάησλ θαη θαηζηθηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζε εκεξήζηα βάζε ην Ληκλίν γηα πφηηζκα θαη πφζν ζπρλά Καηαζθεπή πνηίζηξσλ θαη κηθξνχ πδξνιεπηηθνχ έξγνπ (πδξνγεψηξεζεο) ζε πεξηνρέο εθηφο ησλ Μ.Δ.Λ. γηα κείσζε ηεο πίεζεο απφ ην πφηηζκα αηγνπξνβάησλ. Δληαηηθνπνίεζε ρξήζεσλ Μείσζε θηλδχλσλ κέζσ Πξνψζεζε αλάπηπμεο νηθνηνπξηζηηθψλ θαη γεο θαη ηδηαίηεξα ηεο γεσξγηθήο γεο δηαηήξεζεο παξαδνζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη κεζφδσλ δηαρείξηζεο ηεο γεο αγξνηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε βάζε ηα παξαδνζηαθά πξφηππα θαη αμίεο ηεο πεξηνρήο. Καζνξηζκφο ρξήζεσλ γεο κέζσ ηεο Δηδηθήο Πεξηβαιινληηθήο Μειέηεο πνπ νινθιεξψλεηαη θαη ιακβάλεη ππφςε ηνλ νηθφηνπν ησλ ΜΔΛ θαη ηελ αλάγθε γηα δηαηήξεζε ηνπ. Απεηιέο θαη ζρεηηθά αληηθείκελα δηαρείξηζεο θαη κέζνδνη απόθξηζεο γηα ηελ πεξηνρή ηνπ νξνπεδίνπ ηνπ Οκαινύ. Ζ παξαθνινχζεζε ηεο πδάηηλεο επηθάλεηαο ηνπ Ληκλίνπ είλαη δπλαηή λα γίλεηαη κέζσ δνξπθνξηθήο ηειεπηζθφπεζεο, ππνινγίδνληαο ην πνζνζηφ ηεο κέγηζηεο επηθάλεηαο ζε ζρέζε κε ηελ ηξέρνπζα έθηαζε. Ζ ηθαλφηεηα ηνπ Ληκλίνπ σο ζέζε πνηίζκαηνο βξίζθεηαη ζην κέγηζην δπλαηφ επίπεδν. Δθφζνλ ην πφηηζκα ζπλνδεχεηαη απφ πνδνπάηεζε θαη επηξνθηζκφ, αληηιακβαλφκαζηε φηη πεξαηηέξσ αχμεζε ζην πφηηζκα ησλ θνπαδηψλ δελ είλαη επηζπκεηή. Οη παξνχζεο επηδξάζεηο ησλ θνπαδηψλ ζην Μ.Δ.Λ., είλαη ζε επίπεδα αλεθηά. Ζ παξαθνινχζεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ δψσλ θαη ησλ θνπαδηψλ ηνπο είλαη ζεκαληηθή. Δπηπξφζζεηα, ε θαηαζθεπή πνηίζηξσλ θαη κηθξνχ πδξνιεπηηθνχ έξγνπ εθηφο ηνπ ιηκλίνπ ζα νδεγήζεη ζηελ κείσζε ηεο ζπγθέληξσζεο κεγάινπ αξηζκνχ αηγνπξνβάησλ θαηά ηνπο κήλεο Ηνχιην-Αχγνπζην ζε απηφ (αθνχ είλαη ε 31

32 κνλαδηθή πεγή λεξνχ θαηά ηελ ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν) θαη επνκέλσο ζα απνθαηαζηήζεη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ηελ πδξνπεξίνδν ηνπ αιιά θαη ηελ πνηφηεηα λεξνχ. Άιινη θίλδπλνη είλαη ηπραίνη, ελψ νξηζκέλεο δηαηαξαρέο ζα κπνξνχζαλ λα ζρεηίδνληαη κε θαηαζθεπαζηηθά έξγα ζην δξφκν πνπ πεξλάεη θνληά ζηε βφξεηα πιεπξά ηνπ Μ.Δ.Λ.. Ζ αχμεζε ησλ θπηεηψλ ζε παξαθείκελεο εθηάζεηο ηνπ Μ.Δ.Λ., κπνξεί λα πξνθαιέζεη ηδεκαηνγέλεζε κέζσ δηάβξσζεο, ξχπαλζε κέζσ ρξήζεο θπηνθαξκάθσλ, ελψ ην λεξφ κπνξεί λα αληιείηαη θαη λα κεηαθέξεηαη καθξηά κε αγσγνχο γηα αξδεπηηθνχο ζθνπνχο. Όιεο απηέο νη πηζαλέο δξαζηεξηφηεηεο θαη νη αξλεηηθέο ηνπο επηδξάζεηο ζα πξέπεη λα πεξηνξηζηνχλ. Δίλαη νπζηαζηηθφ δήηεκα λα εθαξκφδεηαη εηήζηα παξαθνινχζεζε ηεο βιάζηεζεο κε ρξήζε κφληκσλ επηθαλεηψλ, θαη κε ζηφρνπο ηελ θαζηέξσζε: α) ελφο κέζνπ απνηειεζκαηηθνχ ειέγρνπ γηα ηα δηαρεηξηζηηθά κέηξα, θαη β) ελφο εξγαιείνπ ηεθκεξίσζεο γηα νπνηεζδήπνηε κειινληηθέο πεξηβαιινληηθέο θαη ρισξηδηθέο αιιαγέο ζην Μ.Δ.Λ Γνξπθνξηθή θσηνγξαθία ηνπ Μ.Δ.Λ. ζην νξνπέδην ηνπ Οκαινύ. Ζ έθηαζε ηεο επηθάλεηαο ηνπ ιηκλίνπ κπνξεί λα κεηξεζεί σο πνζνζηνύ ηνπ ηξέρνληνο θαη ηνπ κέγηζηνπ κεγέζνπο ηνπ Ληκλίνπ ζηελ πδξόβηα θάζε ηνπ (βέιε). Σν νθηάγσλν 1 δείρλεη όηη ν δξόκνο ζηε βόξεηα πιεπξά ηνπ Μ.Δ.Λ., ζπληζηά κηα δπλεηηθή απεηιή, θαζώο δηάθνξεο θαηαζθεπαζηηθέο εξγαζίεο, όπσο είλαη ε αζθαιηόζηξσζε, κπνξεί λα επηδξάζεη αξλεηηθά ζην Μ.Δ.Λ.. Σν νθηάγσλν 2 δείρλεη έλα παξάδεηγκα κηαο δελδξνθπηείαο. Νέεο θπηείεο πην θνληά ζην Μ.Δ.Λ., ζα έξρνληαλ ζε αληίθαζε κε ηνπο ζθνπνύο δηαηήξεζεο ηνπ Μεζνγεηαθνύ Δπνρηθνύ Ληκλίνπ (ηδεκαηνγέλεζε, θπηνθάξκαθα θαη ρξήζε ιηπαζκάησλ, ιεηηνπξγία ηνπ Μ.Δ.Λ. σο απνζήθε λεξνύ ύδξεπζεο). 32

33 Παρακολούθηση των Μεσογειακών Εποχικών Λιμνίων Όζνλ αθνξά ηελ παξαθνινχζεζε ηνπ νηθνηφπνπ 3170* - Μεζνγεηαθά Δπνρηθά Ληκλία - ζπληζηάηαη έλαο 6ρξνλνο θχθινο παξαθνινχζεζεο κε ηε βνήζεηα ραξηνγξάθεζεο (θάλνληαο ρξήζε αεξνθσηνγξαθηψλ). Κάζε δχν (2) ρξφληα ζα πξέπεη λα γίλνληαη δεηγκαηνιεςίεο βιάζηεζεο, πεξηιακβαλφκελεο θαη ηεο αμηνιφγεζεο ησλ ρξήζεσλ γεο θαη ηεο εθηίκεζεο ηεο θαηάζηαζεο δηαηήξεζεο, ηφζν γηα ηνπο ηχπνπο νηθνηφπνπο ζπάληαο θαη ζπνξαδηθήο εκθάληζεο φζν θαη γηα ηνπο νηθνηφπνπο πξνηεξαηφηεηαο ηεο Διιάδαο, πνπ είλαη ε πεξίπησζε ηνπ ηχπνπ νηθνηφπνπ 3170*. Ζ ελ ιφγσ παξαθνινχζεζε πεξηιακβάλεη κηα ζεηξά δξαζηεξηνηήησλ νη νπνίεο αλαθέξνληαη ζπλνπηηθά αθνινχζσο: Γεηγκαηνιεςία Βιάζηεζεο: Μηα θαηάιιειε κέζνδνο παξαθνινχζεζεο ηνπ νηθνηφπνπ 3170* είλαη ε ρξήζε δεηγκαηνιεπηηθψλ επηθαλεηψλ. απηή ηε κέζνδν ζα ρξεζηκνπνηεζεί ε ηξνπνπνηεκέλε θιίκαθα Braun-Blanquet θαη ζα γίλεηαη θαηαγξαθή ηφζν ησλ Αγγεηνζπέξκσλ, φζν θαη ησλ βξπνθχησλ θαη ησλ καθξνθπθψλ ζε φινπο ηνπο ηχπνπο νηθνηφπσλ γιπθψλ πδάησλ. ε θάζε δεηγκαηνιεςία βιάζηεζεο ζα πξέπεη λα ζπλδπάδνληαη νη επηκέξνπο βηνκνξθέο ησλ πδξνθχησλ, φπσο ηα πιεπζηφθπηα, ηα ξηδφθπηα (πνπ πεξηιακβάλνπλ ηα ειφθπηα, ηα βαηξαρηφκνξθα θαη ηα λπκθαηφκνξθα) θαη ηα απηφθπηα (πνπ πεξηιακβάλνπλ ηα θχθε θαη ηα πδξφβηα βξχα). ε θάζε θχθιν παξαθνινχζεζεο, ζα πξέπεη επίζεο λα θαηαγξάθνληαη, καδί κε ηα δεδνκέλα ηεο βιάζηεζεο, θαη άιια ζηνηρεία φπσο: α) ε ειάρηζηε απφζηαζε ηεο δεηγκαηνιεπηηθήο επηθάλεηαο απφ ηελ φρζε, β) ην κέγεζνο ηεο πδάηηλεο έθηαζεο ζηελ πεξίπησζε ησλ ζηάζηκσλ λεξψλ, γ) ην βάζνο ηνπ λεξνχ εληφο ηεο δεηγκαηνιεπηηθήο επηθάλεηαο θαη δ) ν βαζκφο ζθίαζεο. Γηεύξπλζε νηθνηνπηθώλ παξαγόλησλ: Μειεηψληαο ηηο αιιαγέο ζηε βιάζηεζε κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, ζπκπιεξσκαηηθά κε ηελ αλάιπζε δεηγκάησλ λεξνχ, σο πξνο ην ηξνθηθφ ηνπο επίπεδν, είλαη εθηθηή ε εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε ηηο κεηαβνιέο ηνπ πδαηηθνχ δπλακηθνχ θαη ηεο θαηάζηαζεο ησλ ζξεπηηθψλ αιάησλ. ηνπο ηχπνπο νηθνηφπσλ ησλ ζηάζηκσλ λεξψλ, ην ηξνθηθφ επίπεδν κπνξεί λα θαζνξηζηεί πξνζδηνξίδνληαο ηηο ζπγθεληξψζεηο νιηθνχ θσζθφξνπ θαη ηεο ρισξνθχιιεο α, θαη ην θαηψηεξν βάζνο δηαχγεηαο. Σν ρακειφηεξν βάζνο πνπ επηηξέπεη ηελ αλάπηπμε πδξνθχησλ (βάζνο θσηναληηζηάζκηζεο = θαηψηεξν φξην ηεο εχθσηεο δψλεο) απνηειεί κηα ζεκαληηθή παξάκεηξν γηα ηα ζηάζηκα πδάηηλα ζπζηήκαηα. πληζηάηαη επίζεο γηα φινπο ηνπο νηθνηφπνπο γιπθψλ πδάησλ λα γίλνληαη κεηξήζεηο κε ζθνπφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ ph, ηεο αγσγηκφηεηαο θαη ηνπ θνξεζκνχ ηνπο ζε O 2. Υαξηνγξάθεζε: Ζ εκθάληζε ηνπ ηχπνπ νηθνηφπνπ 3170* ζα πξέπεη λα παξαθνινπζείηαη ζε Δζληθφ επίπεδν ρξεζηκνπνηψληαο ηε κέζνδν ησλ επηιεγκέλσλ εκθαλίζεσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο πάληα θαη ηεο ραξηνγξάθεζε ησλ πθηζηάκελσλ απεηιψλ ζε ζέζεηο άκεζεο γεηηλίαζεο ηεο ιεθάλεο 33