E U S O Αποταμιευτικά όργανα φυτών (βολβοί κόνδυλοι). Προκριματικός Γιαγωνισμός στη Βιολογία Ε ΚΦ Ε Χ Ι ΟΥ ΘΔΜΑ

Transcript

1 1 Ε ΚΦ Ε Χ Ι ΟΥ E U S O Προκριματικός Γιαγωνισμός στη Βιολογία 1)... Ονοματεπώνυμα Μαθητών 2)... 3)... Σχολείο: Χίος 5/12/2015 ΘΔΜΑ Αποταμιευτικά όργανα φυτών (βολβοί κόνδυλοι). Γιάρκεια: 60 min

2 2 ΑΚΗΗ ΜΙΚΡΟΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΣΗΡΗΗ Πληροθορίες: Τν θξεκκύδη είλαη έλα δηεηέο θπηό, ην νπνίν κεηά ηελ θαξπνθνξία ηνπ πξώηνπ ρξόλνπ δεκηνπξγεί έλα κηθξό βνιβό γηα ηελ απνζήθεπζε ηωλ ζξεπηηθώλ νπζηώλ. Οη βάζεηο ηωλ θύιιωλ ηνπ θσηού δηνγθώλνληαη θαη ζρεκαηίδνπλ ηνλ ππόγεην βιαζηό, πνπ απνηειεί ην γλωζηό κρεμμύδι. Ο βνιβόο απηόο κεγαιώλεη θαηά ην δεύηεξν έηνο θαη αλαπηύζζεη ινπινύδηα θαη ζπόξνπο. Ο θόλδπινο ηεο παηάηαο είλαη νπζηαζηηθά έλαο ηξνπνπνηεκέλνο ππόγεηνο βιαζηόο κε απνζεθεπκέλεο ζξεπηηθέο νπζίεο. Φέξεη νθζαικνύο από όπνπ ζε θαηάιιειεο ζπλζήθεο είλαη δπλαηόλ λα αλαπηπρζνύλ λεαξνί βιαζηνί θαη από απηνύο ξίδεο. Τν θξεκκύδη θαη ν θόλδπινο ηεο παηάηαο είλαη απνηακηεπηηθά όξγαλα ηωλ θπηώλ. Οη νπζίεο πνπ απνηακηεύνληαη ζε απηά πξνέξρνληαη από ηε θωηνζύλζεζε. Πλαζηίδια: Οξγαλίδηα απνθιεηζηηθά ηνπ θπηηθνύ θπηηάξνπ δηαθξίλνληαη ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: ιεπθνπιάζηεο (άρξωκνη), ριωξνπιάζηεο (πξάζηλνη) θαη ρξωκνπιάζηεο (ρξώκα θίηξηλν ωο πνξηνθαιί) Υλωροπλάζηες: Τν ρξώκα ηνπο είλαη πξάζηλν θαη νθείιεηαη ζηηο πεξηερόκελεο θωηνζπλζεηηθέο ρξωζηηθέο (ριωξνθύιιε α θαη β). Τν ζρήκα θαη ην κέγεζόο ηνπο πνηθίιεη, αιιά ν αξηζκόο ηνπο ζπλήζωο είλαη κεγάινο ζε θάζε θύηηαξν. Σηνπο ριωξνπιάζηεο ζρεκαηίδεηαη ην αθνκνηωηηθό άκπιν (πνιινί κηθξνί ακπιόθνθθνη) θαη ζηνπο ιεπθνπιάζηεο ην απνηακηεπηηθό άκπιν (ιίγνη κεγάινη ή

3 3 έλαο κεγάινο ακπιόθνθθνο). Οη ιεπθνπιάζηεο βξίζθνληαη ζπλήζωο ζε όξγαλα απνηακηεπηηθά (π.ρ. ππόγεηνη βιαζηνί θαη ξίδεο). Τν άκπιν ζηα θπηά πξνέξρεηαη από ηελ γιπθόδε πνπ παξάγεηαη θαηά ηελ θωηνζύλζεζε. Όηαλ επηδξάζνπκε πάλω ηνπ κε δηάιπκα ηωδίνπ π.ρ. lugol, απνθηά ρξώκα κπιέ. ηόμαηα: Είλαη κεζνθπηηάξηνη ρώξνη ηεο επηδεξκίδαο (ζρηζκή ή πόξνο) πνπ πεξηβάιινληαη από ηα θαηαθξαθηηθά θύηηαξα ηα νπνία ζρεκαηίδνπλ ηελ ζρηζκή ή πόξν, πνπ εμππεξεηεί ηελ αληαιιαγή αεξίωλ θαηά ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο αλαπλνήο, δηαπλνήο θαη θωηνζύλζεζεο. Τα θαηαθξαθηηθά θύηηαξα αλνηγνθιείλνπλ ηελ ζρηζκή ηνπ ζηόκαηνο αλάινγα κε ηηο ζπλζήθεο θαη ζε αληίζεζε κε ηα ππόινηπα επηδεξκηθά θύηηαξα, πεξηέρνπλ ριωξνπιάζηεο. Τλικά Γιαδικαζία Παραηήρηζη -Βνιβόο θξεκκπδηνύ γηα ηελ παξαηήξεζε ηωλ θπηηάξωλ ηνπ. - Φύιιν παρύθπηνπ γηα ηελ παξαηήξεζε ηωλ ζηνκάηωλριωξνπιαζηώλ. -Κόλδπινη παηάηαο γηα ηελ παξαηήξεζε ακπιόθνθθωλ. -Υιηθά κηθξνζθόπεζεο. -Δηάιπκα Ιωδίνπ ζε πδαηηθό δηάιπκα ηωδηνύρνπ θαιίνπ (lugol). Γιαδικαζία: Α. Με ην λπζηέξη θάλνπκε εγθάξζηα όζν ην δπλαηόλ πην ιεπηή ηνκή ζην θύιιν ηνπ παρύθπηνπ. Τνπνζεηνύκε πνιιέο κηθξέο ηέηνηεο ηνκέο ζε αληηθεηκελνθόξν πιάθα, ξίρλνπκε 1-2 ζηαγόλεο λεξνύ, θαιύπηνπκε κε θαιππηξίδα θαη παξαηεξνύκε ζηηο άθξεο απηώλ ηωλ ηνκώλ πνπ είλαη πην ιεπηό ην παξαζθεύαζκα. Χάρλνπκε γηα θύηηαξα κε ριωξνπιάζηεο από ηελ κηθξόηεξε ωο ηελ 400ρ κεγέζπλζε. Ζωγξαθίδνπκε κεξηθά θύηηαξα κε ριωξνπιάζηεο ζηα 400X. Β. Τζαθίδνπκε ην θύιιν ηνπ παρύθπηνπ από ηελ πάλω επηθάλεηα ωο ηελ κεκβξάλε ηεο θάηω επηθάλεηαο πξνζπαζώληαο λα

4 4 αθαηξέζνπκε έλα ηκήκα 3mmx3mm πεξίπνπ από ηελ θάηω κεκβξάλε (επηδεξκίδα). Παξαηεξνύκε ζην κηθξνζθόπην κε λεξό ηα ζηόκαηα θαη ζρεδηάδνπκε έλα από απηά. Γ. Κόβνπκε ηνλ θόλδπιν ηεο παηάηαο ζηε κέζε θαη από ηελ επηθάλεηα ηνκήο παίξλνπκε πιηθό μύλνληαο κε ηελ ιάκα ηνπ λπζηεξηνύ. Τνπνζεηνύκε ην πιηθό ζε αληηθεηκελνθόξν, θαιύπηνπκε κε λεξό θαη θαιππηξίδα θαη παξαηεξνύκε ηνπο ακπιόθνθθνπο (πνπ θέξνπλ ζηξωκαηώζεηο γύξω από έλα θέληξν). Σρεδηάδνπκε έλαλ ακπιόθνθθν ζε 400ρ. Επηζηξέθνπκε ζηνλ 10ρ θαθό, ξίρλνπκε κία ζηαγόλα δηαιύκαηνο Lugol πάλω ζηελ αληηθεηκελνθόξν θαη αθξηβώο ζην ζεκείν πνπ αξρίδεη ε θαιππηξίδα. Παξαηεξνύκε ακέζωο ηελ αιιαγή πνπ ζα ζπκβεί ζηνπο ακπιόθνθθνπο. Γ. Κόβνπκε ην θξεκκύδη ζηε κέζε θαη από ηελ επηθάλεηα ηνκήο κε ην λπζηέξη θόβνπκε κία κηθξή ιεπηή ηνκή δηαζηάζεωλ πεξίπνπ 3mmΦ3mm (παξάιιειε ζηελ επηθάλεηα ηνκήο ηνπ θξεκκπδηνύ), ηελ ηνπνζεηνύκε ζε αληηθεηκελνθόξν πιάθα, ξίρλνπκε κία-δύν ζηαγόλεο lugol θαη παξαηεξνύκε ζηνλ 4Φ θαη κεηά ζηνλ10φ θαθό ζεκεηώλνληαο ην ρξώκα ηνπ παξαζθεπάζκαηνο. τεδιάζηε εδώ: Α Β

5 5 Β Β (μονάδες10) Γ

6 6 Γ Φξώκα πνπ απνθηά ην εζωηεξηθό ηωλ θπηηάξωλ ηνπ θξεκκπδηνύ από ηε ρξωζηηθή lugol: ΔΡΩΣΗΔΙ 1. Σε πνηα παξαζθεπάζκαηα παξαηεξνύκε ριωξνπιάζηεο θαη πώο ην εμεγείηε απηό. Με πνηα ιεηηνπξγία ζρεηίδνληαη νη ριωξνπιάζηεο; 2. Εάλ ν βνιβόο ηνπ θξεκκπδηνύ θαη ν θόλδπινο ηεο παηάηαο ηνπνζεηεζνύλ ζε θωηεηλό κέξνο, είλαη δπλαηόλ ηα θύηηαξά ηνπο πνπ δέρνληαη θωο λα εκθαλίζνπλ ριωξνπιάζηεο; 3. Πνηα αληαιιαγή αεξίωλ γίλεηαη από ηα ζηόκαηα θαηά ηελ θωηνζύλζεζε; Γηαηί θαηά ηε γλώκε ζαο ηα θαηαθξαθηηθά θύηηαξα (ηα θύηηαξα πνπ αλνηγνθιείλνπλ ην ζηόκα) πεξηέρνπλ ριωξνπιάζηεο; 4. Τη ζρέζε κπνξεί λα έρνπλ νη ακπιόθνθθνη κε ηελ θωηνζύλζεζε; Πνηνο κπνξεί λα είλαη ν ξόινο ηνπ ακύινπ ζηνπο θνλδύινπο;

7 7 5. Πνηα αιιαγή ζπλέβε ζηνπο ακπιόθνθθνπο κε ην Lugol θαη πώο ηελ εμεγείηε; 6. Σηα θύηηαξα ηνπ θξεκκπδηνύ απνζεθεύεηαη άκπιν, ζε πνζόηεηα πνπ λα κπνξνύκε εκείο, κε ηελ παξαηήξεζε πνπ θάλνπκε, λα ηελ αληρλεύζνπκε; (απαληήζηε κε έλα λαη ή όρη δηθαηνινγώληαο ηελ απάληεζή ζαο) ΑΠΑΝΣΗΔΙ

8 ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΦΙΑ