Υποβληθείσα στο τμήμα Λογιστών. της Σ.Δ.0. του Τ.Ε.Ι. Καβάλας

Transcript

1 ΤϋΥΛΑ ΠΑΠΑΣΑΒΒΑ I Ε Μ A ; Επιπτώσεις στην ΕΧΧηνική Βιομηχανία από την ένταξή μας στην Ε.Ο,Κ, " Πτυχιακή εργασία Υποβληθείσα στο τμήμα Λογιστών της Σ.Δ.0. του Τ.Ε.Ι. Καβάλας Καβάλα, Νοέμβρης 198?

2 Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Από η Ελλάδα ε ίν α ι μέλος της Ε.Ο.Κ. Με την πλήρη ένταξη της χώρας στην Ε.Ο.Κ. δημιουργείται το ερώτημα αν θα μπορέσει η ελληνική βιομηχανία να ζεπεράσει τ ις αδυναμίες 'της και να αναπτυχθεί με υφηλους ρυθμούς στα πλαίσια της κοινοτικής αγοράς, όπου νσχύει διαφορετική βιομηχανική, δα σμολογική και εμπορική πολιτική. Στο παραπάνω ερώτημα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε, αφού λάβουμε υπόψη μας τ ι ς αδυναμίες και τα προβλήματα ης βιομηχανίας, καθώς και την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στον κοινοτικό χώρο. Συγκεκριμένα στη μελέτη αυτή καί. βάλλεται προσπάθεια για μια συνολική γενική θεώρηση των επιπτώσεων που έχει η ένταξη στην Ε.Ο.Κ. στην Ελληνική βιομηχανία.

3 Π Ε ΡΙΕ Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΑξΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΞΠΙΧΕΙΡΗΙ1ΑΤΩΝ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ κεφα;.αιο I I Η Ei.AHIilKH ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΕΟΚ 1f Τα χρόνια διαρ-ορωτικά προβλήματα της Ελληνικ-ίς Βιομηχανίας 2. Προβλέψεις της συμφωνίο,ς συνδέσεις Ελλάδος - Ε.Ο.Κ. 3. Υποχρεώσεις που απορρ εουν από την Συμφωνία Ενταξης 4. Επιπτώσεις από την ελεύθερη διακίνηση των προϊόντων 5. Βηιπτώ'σεις από την υποχρέωση εφαρμογής γαι για την ελληνική παραγωγή τεχνικών, προδ ιαγραφών 6. Επιπτώσεις απ'την εναρμόνιση με την εξωτερική εμπορική πολιτική της Ε.Ο.Κ. ΚΕΦ.Π\ΑΙΟ I I I ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΙΙΝ ΕΝΤΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΒΙΟΜΗΧΜΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ 1. Ρο σύστημα περιφεριεακών ενισχύσεων της Ε.Ο.Κ. 2. Προϋποθέσεις συμμετοχής στους πόρους του ΕΤΠΑ

4 "5, Η συμμετοχή της Ελλάδας στους κοινοτικούς πόρους περιφερειακής ανάπτυξης. ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 1. Ελληνική Κλωστοϋφαντουργία 2. Ελληνική Ναυπηγοεπισπευαστική βιομηχανία 5. Ελληνική Βιομηχανία σιδήρου χάλυβα 4. Βιομηχανία Μηχανών και εξοπλισμού

5 - 1-5 I Σ A Γ Q Γ ] Η ιδρυτική συνθήκη της Ε.Ο.Κ. δεν προέβλεπε την εφαρμογή κοινής ^Ιομηχανίκής πολιτικής πλην εκείνης της Ε.Κ.Α.Χ. στη ϊαλυβουργία. Ετσι μέχρι το 1969 η δράση συγκεντρώνονταν κύρια πάνω στην ΚΑΠ και στην πραγματοποίηση μιας διευρυμένης αγοράς για τα βιομηχανικά προϊόντα, με βάση την τελωνειακή ένωσην Ωστόσο το 1970 διαπιστώνεται επίσημα η ανογκη μιας τέ το ια ς πολιτικήςμε το " Υπόμνημα της Επιτροπής προς το Συμβούλιο σχετικά με τη βιομηχανική πολιτική ", Με τη διακοίνωση της Συνδιάσκεψης Κορυφής της Ε.Ο.Κ. ( των έ ξ ι ) του Οκτώβρη 1972,. η βιομηχανική πολιτική απικιτά νομική βάση, ενώ το πραγματικό της ξεκίνημα τοπ οθετείτα ι σ τ ις αρχές του 1974, με την απόφαση του Συμβουλέυτης 17 Δεκέμβρη 1973 " γι α τη βιομηχανική πολιτική ". Εχουμε επομένως να κάνουμε με μια καινούργια σχετικά πολιτικ ή, καθώς μάλιστα τα περισσότερα από τα μέτρα που προβλέπει είνα ι μακροπρόθεσμης απόδοσης και οι δια'^ικασίες για την επ ι βολή τους πολύ χρονοβόρες. Εξετάζοντας τη Βιομηχανική πολιτική ( Β.Π» ) πρ έπει να έχουμε κατά νου ό τι δεν πρόκειται απλά για μια σειρά από συγκεκριμένα μέτρα ενίσχυσης προστασίας, αναδιάρθρωσης ή επέκτασης ενός παραγωγικού τομέα, κάτι ανάλογο δηλαδή με την " Ενεργειακή Πολιτική " ή ακόμη την ΚΑΠ, Οπωσδήποτε και τέτο ια μέτρα περιέχον αι στη Β.Π. έχουν όμως στενά κλαδικό χαρακτήρα και αντιπροσωπεύουν μικρό μόνο μέρος του πλέγματος των ρυθμίσεων. Στην κεντρική σύλληψη της η Β.Π, ε ίν α ι μια προσπάθεια συντονισμού όλων ή σχεδόν όλων των επιμέρους " πολιτικών"της Ε.Ο.Κ. σε τρόπο που να υπηρετούν την επιβίωση, εδραί-

6 - 2 - ωση και πα, ραπέρο ανάπτυξη της κοινοτικής βιομηχανίας. Γ ι ' αυτό τ ο σκοπό οι ρυθμίσεις της Β.Π. επ εκ τεινοντα ι σε όλες τ ι ς οικονομικές και π ολιτικές δραστηριότητες της Ε.Ο.Κ. και επιστρατεύουν όλες τ ις διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης: Αγροτικό, Κοινωνικό και περιφερειακό ταμείο, Ε.Κ.Α.Χ. Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κ.λ.π. Είναι λοιπόν φανερό πως η προσπάθεια να περιγραφεί η Β.Π. δεν είναικαθόλου εύκολη, Πολλές από τ ι ς προβλέψεις της υλοποιούνται, προωθούνται από τ ις χορηγήσεις των διαφόρων πιστωτικών μηχανισμών και έτσ ι το μ ό«που μπορεί κανείς να περιγράφει με σχετική πιστότητα είνα ι το φάσμα των γενικών και επιμέρους στόχων της Β.Π. όπως διαφαίνονται από τα ντοκουμέντα της Κοινότηιας.

7 - 3 - I ^?ί9^2γηση_των_επι^ιί^των_τπερ_τησ_ε Σύμφωνα με τους θεωρητικούς της ένταξης, τα κυριύτερα πλεονεκτήματα για την ελληνική βιομηχανία ε ίν α ι: (1) Το μέγεθος της αγοράς των 260 έκτα, κατοίκων με το υψηλό εισόδημα που προσφέρει η Ε.Ο.Κ, (2) Η δυνατότητα χρηματοδότησης αναπτυξιακών έργων στην Ελλάδα με Ευρωπαϊκά κεφάλαια. (3) Η προοπτική δημιουργίας κοινών επιχειρήσεων μεταξύ Ευρωπαίων και Ελλήνων κεφαλαιούχων, πράγμα που θα επιτρέψ ει σ τη ν Ελλάδα να επωφεληθεί από την υψηλή τεχνολογία που διαθέτουν οι χώρες της Κοινότητας, και να προχωρήσει στην συστηματικότερη εκμετάλλευση του ορυκτού της πλούτου. (4 ) Η πίεσιτ θ'οσκηθει από τον Ευρωπαϊκό και το Διεθνή ανταγωνισμό θα λειτουργήσει σαν ένα είδος " εκβιασμού " για τον ταχύτερο εκσυγχρονισμό των ελληνικών επιχειρήσεων. Το μικ ϊό μέγεθος της εσωτερικής αγορίάς αποτέλεσε σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα για την επιτυχία της βιομηχανικής π ο λ ιτικής που εφαρμόσθηκε μεταπολεμικά. Για να ξεπεράσει το εμπόδιο αυτό, το 1961 η Ελλάδα υπέγραψε τη συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ο.Κ. Στο διάστημα που πέρασε από τό τε το μόνο τμήμα της συμφωνίας που λειτούργησε κανονικά ήταν η μείωση των δασμών, με αποτέλεσμα όλες οι ελληνικές βιομηχανίες εξα^^ωγές να εισάγονται στην Κοινότητα χωρίςδασμούς από τ ις αρχές σχεδόν της ΐΟ ετίας του Συνέπεια των εξελίξεω ν αυτών ήταν να αυξηθούν οι β ιομηχανικές εξαγωγές σ τις χώρες της ΕΟΚ με ταχύτερο ρυθμό από το ρυθμόάυξησης των συνολικών βιομηχανικών εξαγωγών. Ε τς ι, οι βιομηχανικές μας εξαγωγές στην Κοινότητα, σαν ποσοστό του συνόλου.

8 4 - οπό 30% περίπου που ήταν στην αρχή της ΙΟ ετίσς του I960 έφθασαν το 50% περίπου που ήταν την 3 ετία πραγμα που σημαίνει ότι η Κοινότητα εχει καταστεί ο κυριότερος αγοραστής οων ελληνικών βιομηχανικών προιόντωβ. Για την αξιολόγηση της εξέλ ιξη ς αυτής πρέπει να ληφθει υπόψη ό τ ι, εκτός από την μείωση των δασμών σημαντικό ρόλο στην αύξηση των εξαγωγών διαδραμάτισε η ραγδαία ανάπτυξη του διεθνούς εμβ πορίου και το γεγονός ότι ο ανταγωνισμός που δέχθηκαν τα ελληνικά προϊόντα στον κοινοτικό χώρο τη ΙΟετία που περασε από τι προϊόντα τρ ίτω ν χωρών ήταν περιορισμένος. Τούτο ε 'η γ ε ίτσ ι από το γεγονός ό τι η μεσογειακή πολιτική της ΕΟΚ μόλις την τελευ ταία 5ετία άρχισε να διαμορφώνεται η δε επέκταση των προτιμησιακών εμπορικών συμφωνιών της Κοινότητας σε μεγάλο αριθμό χωρών του τρίτουκόσμου άρχισε μετά το Αυτά υποδηλώνουν ό τι στο μέλλον οι ελληνικές εξαγωγές στην ΕΟΕ θα αντιμετωπίσουν δυσκολ ίε ς. Το παραπάνω συμπέρασμα ενισχύεται και από το γεγονός ό τι τελευταία παρατηρείται τάση αλλαγής στο πρότυπο της γεωγραφικής κατανομής των ελληνικών εξαγωγών, με κύριο χαρακτηριστικό τη μείω'ση της συμμετοχής των χωρών της ΕΟΚ και την αύξηση της συμμετοχής των χωρών της Μέσης Ανατολής, Η εξέλ ιξη αυτή ερμηνεύεται τόσο από τον ισχυρότερο ανταγωνισμό που δέχονται τα παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα μέσα στην κοινοτική αγορά από τα ομοειδή προϊόντα των χωρών του "ρίτου κόσμου, όσο και από τη μεταβολή που σημειώθηκε, τα τελευταία χρονιά στην σύνθεση των βιομηχανικών μας εξαγωγών ( αύξηση των εξαγωγών, βασικών μετάλλων, μεταλλικών προϊόντων και τσιμέντων ) που κατευθύνονται σ τις αγορές της Μέσης Ανατολής,, Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να συνεχιστεί.

9 Στην προσπάθεια τους να εκμεταλλευθούν τη μεγάλη αγορά οι ελληνικές επιχειρήσεις συναντούν σοβαρά εμπόδια. Από την εμπειρία και την οικονομική θεωρία ε ίν α ι γνωσίο.πως οι νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις σε μια μεγάλη αγορά α ντιμ ετω πίζουν πολλά εμπόδια, όπως ε ίν α ι: α) η ύπαρξη οικονομιών κλίμακος παραγωγής. Σε ορισμένους κλάδους η διαμόρφωση του κόστους ε ίν α ι τέ το ια ώστε το άριστο μέγεθος της επιχείρησης επιτυγχάνεται σε πολύ υψηλό επίπεδα παραγωγής. Σε χαμηλότερα επίπεδα το μέσο κόστος ανέρχεται απότομα. Αυτό σημαίνει πως για να επ ιβιώ σει μία ε-ιχειρηση σε έναν κλάδο που χαρακτηρίζεται από μεγάλες οικονομίες κλίμακος ε ίν α ι απαραίτητο να εξασφαλίσει σημαντική μερίδα της συνολικής αγοράς, πράγμα που δεν ε ίν α ι καθόλου εύκολο για μια νέα μονάδα. Παράλληλα, για την ίδρυση μιας μεγάλης μονάδας απαιτούνται κατά κανόνα τεράστια χρηματικά ποσά και υψηλή τεχ νολογία. Τούτο ισχύει για όλες σχεδόν τ ι ς βιομηχανίες παραγωγής κεφαλαιουχικών αγαθών, τ ι ς χημικές βιομηχανίες και τ ι ς βιομηχανίες εκμεταλλεύσεως ορυκτού πλούτου. β) Πολύ συχνά οι παλιές επιχείρησης έχουν χαμηλότερο μέσο κοστος σε σχέση με τ ι ς νέες. Αυτό μπορεί να οφείλεται ε ίτ ε στο γεγονός ότι ελέγχουν μια μέθοδο παραγωγής ή τις πηγές των πρώτων υλών, ε ίτ ε δ ιό τι διαθέτουν καλά οργανωμένα δίκτυα τα»ν προϊόντων και αρκετά χρηματικά ποσά κυκλοφοριακά κεφάλαιο. γ) Σοβαρό εμπόδιο για την εισαγωγή ορισμένων ελληνικών προϊόντων επιχειρήσεων στην κοινοτική αγορά αποτελβύν οι έντονες προτιμήσεις των καταναλωτών για διαφοροποιημένα προϊόντα. Σ'αυτό συμβάλλει η μακροχρόνια εξοικείωση των ευρωπαίων

10 - 6 με τα προϊόντα των δικών τους παραγωγών,η έντονη διαφήμιση και η σχετική προκατάληψη που έχουν οι ευρωπαίοι καταναλωτές αναφορικά με την ποιότητα των ελληνικών προϊόντων, Αυτά ισχύουν για τα προϊόντα που η θέση τους δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί. δ) Οι ελληνικές επιχειρήσεις συναντούτί και πολλά εμπόδια θεσμολογικού και τεχνικού χαρακτήρα όπως είν α ι οι διαφορές στη βιομηχανική νομοθεσία τ ις τεχνικές προδιαγραφές και εξειδ ικ εύ σ εις των προϊόντων κ.λ.π. Τα παρστ^άνω μαςοδηγούν στο συμπέρασμά πως ο παράγοντας της μεγάλης αγοράς, που είνα ι οπωσδήποτε πολύ σημαντικός μ'νο μακροχρόνια θα δημιουργήσει κλίμα το οποίο αναμένεται νε έχει θετικ ές επιπτώσεις στην ανάπτυξη της βιομηχανίας. Η χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων με ευρωτακά κεφάλαια είνα ι δυνατή π ερ ιο ρ ίζετα ι όμως στην αντιμετώπιση ειδικώ ν περιπτώσεων και στην ενίσχυση για την επιδίωξη συγκεκριμένων στόχων» Ανάλογα με το σκοπό, η χρηματοδότηση μπορεί να γ ίν ε ι από την Τράπεζα επενδύσεω'ν, το Περιφερειακό Ταμείο ή το Κοινοτικό Ταμείο. Ομως οι χρηματοδοτήσεις από τ ις πηγές αυτές πρρϋπο θέτουν καλά θεμελιωμενες τεχνικό - οικονομικές προτάσεις και προγράμματα, Η συνεργασία του Ευρωπαϊκού με τη ελληνικό κεφάλαιο για τη δημιουργία καινών επιχειρήσεων μολονότι αποτελεί μια δυνατότητα, δεν πρέπει να 'εωρηθεί σαν μεγάλο πλεονέκτημα που μας προσφέ ει αποκλειστικά η ένταξη. Καταρ^ήν είνα ι απαραίτητο να το ν ισ θ εί πως τα τελευ ταία 30 χρόνια κανείς δεν εμπόδισε το ευροπαικό κεφάλαιο να συνεργασθεί με το ελληνικό. Σε όλη τη μεταπολεμική πρρίοδο η προστασία

11 7 - του ξένου κεφαλαίου στη χώρα μας ήταν πολύ ισχυρή. Και όμα>ς, το ευρωπαϊκό κεφάλαιο δεν έ δ ειξε ιδ ια ίτερ η προτίμηση στ^^ιν ϋλλάδα. Οι περιπτώσεις συνεργασίας είνα ι πςριορισμένες. Περισσότερες είνα ι οι προσπάθειας εξαγοράς ή ελέγχου των επιχειρήσεων. Η εμπειρία δ είχ νε ι πως το κεφάλαιο συνεργάζεται κυρίως: α) Σε τομ είς υψηλής τεχνολογίας, όπου οι επενδύσεις είν α ι χ - ράστιες, τα αποτελέσματα αβέβαια και η εκμετάλλευση ιδ ια ίτερ α δυσχερής, β) σε ορισμένες περιπτώσεις πολεμικών βιομηχανιών, για λόγους κοινής άμυνάς, γ) Προκειμένου να συναγωνισ θούν τους πολυεθνικούς κολοσσούς, δ) για τα εκμεταλλευθουν τον ορυκτό πλούτο μιας από τ ι ς συνεργαζόμενες χώρες και ε) για την ελμτετάλλευση συγκοινωνιακών γραμαών, που αποτελούν γέφυρες με ευρύτερους χώρους εμπορικού ενδιαφέροντος. Το επιχείρημα του " εκβιασμού " για εκσυγχρονισμό των επ ι χειρήσεων λόγω του ισχυρού ανταγωνισμού έχει κάποια βάση. Κάτω από την πίεση των δυνάμεω'ν της αγοράς, η διάρθρωση της ελληνικής βιομηχανίας προσανατολίζεται σταδιακά προς τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της οικονομίας και τ ι ς νέες συνθήκες που δημιουργήθηκον με την ένταξη.

12 II. Η E/iAHHIKH ΒΙΟΚΗΧΑΝΙΑ_ΣΤΑ ψιαισια ΤΗΣ EGK Στην ειΐίοσάχρονη περίοδο που ίσχυε η συμφωνία σύνδεσης της λλάδας με την ΕΟΚ η ελ,ληνικη βιομηχανία πέτυχε ψηλούς ρυ-δμούς ανάπτυξης. Οι κύριοι προωθητικοί της παράγοντες ήταν η αύξηση της ζήτησης στην εγχώρια αγορά παι οι ^αγωγές. Η μεγάλη εκμτετάλλεοση της εργατικής τάξης και η ευνοϊκή τ ε - λωνειακή μεταχείριση απ'την κοινότητα διευκόλυναν τη δείεισδυση των ελληνικών προϊόντων στην Ευρωπαϊκή αγορά με αποτέλεσμα η ελληνική βιομηχανία ν'αποκτήσει έντονο ειξαγωγικό χαρακτήρα αλλά και μονομερή προσανατολισμό. Ας δούμε τώραμερικά στοιχεία μέσα απ'τα οποία φαίνεται ο χαρακτήρας και η μορφή ανάπτυξης που πήρε η ελληνική βιομηχανία στα χρόνια της σύνδεσης με την ΕΟΚ, 1. Η μεταποιητική ( βιομηχανία επεξεργασίας ) αποτέλεσε τον σημαντικότερο από άποψη όγκου και σημασίας κλάδο της υλικής παραγωγής. Ανάμεσα στα 1964 και το 1980, και υπολογιζόμενο σε τρέχουσες τιμ ές, το ακαθάριστο εθνικό προϊόν της μεταποίρης δεκατριπλασιάστηκε από 21.9 δοεκ. δραχμές το 1964 ανέβηκε στα 361 δισ. δρχ. το Στο διάστημα αυτό σημειώθηκε μια μετατόπιση στη σύνθεση του βιομηχανικού προϊόντος όπως φαίνεται στον πίνακα 1. Από τον πίνακα βλέπουμε ό τι σημειώθηκε μια μετατόπιση από κλάδους της ελαφριάς βιομηχανίας σε κλάδους της βαριάς βοομηχανίας. Αυτή όμως η μετατόπιση σε καμμιά περίπτωση δεν πρέπει να ερμηνευθεί ούτε σαν ποιοτικό τεχνολογικό αλμα μέσα στα χρόνια

13 - 9 - της σύνδεσης, ούτε ότι η ελληνική βιομηχανιαέγινε β ι^ ιμ η και ανταγωνιστική. 0 λανθασμένος αυτος ισχυρισμός φ αίνεται από το αδιαμφισβήτητο γεγονός ό τι στα χρόνια της σύνδεσης δεν αναπτύχθηκαν τομείς κλειδιά της βιομηχανίας όπως; παραγωγή μηχανών, εργαλείων, ενδιάμεσα χημικά. Οι διάφορες βιομηχανίες που υπάρξουν και χαρακτηρίζονται σαν μηχανολογικές, ασχολούνται με τη συναρμολόγηση μηχανημάτων ( ηλεκτρικών και μη ) με βάση εισαγόμενο εξοπλισμό από τ ις αναπτογμένες χώρες. Α ξ ίζ ε ι να σημειωθεί ό τι σ τις αναπτυγμένες χώρες το 30% της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής προέρχεται από τους μηχανολογικούς κλάδους ενώ στην ϋλλάδα το ποσοστό αυτό μόλις φτάνει το 14%. Π Ι Ν Α Κ Α Σ 1. ^ύνθεση βιομηχανικού προϊόντος ( % ) Τρόφιμα-Ποτα-^απνός Υφαντικές Βιομηχανίες Ενδυση-Υπόδηση ,1 Ξύλο - Επιπλο 6, λαρτί-εκδόσεις9^ Εκτυπώσεις Χημικές βιομηχανίες Μη μεχλλ. ορυκτά Μεταλλουργι,Ηέςβιομηχανίες Νηχανολφ^ϊκ^ς: βιομηχανίές Μεταφορικά μέσα Αόιπές βιομηχανίες Σ Υ Ν Ο Λ Ο

14 To ίδιο συμβαίνει και με τ ις χημικές βιομηχανίες οι οποίες εισάγουν σχεδόν όλες τ ια απαιτουμενες πρώτες και ενδιάμεσες, ύλες ( φαρμακοβιομηχανία, πετροχημικά κ.α. ). 2. Από την άποψη της απασχόλησης ο αριθ^^ος των εργαζομένων στην μεταποίηση αυξήθηκε από το 1963 σε άτομα το Στη δεκαετία συνεβαλε στην αύξηση της απασχόλησης κατά 170 χ ιλ. θ έσεις. 3. Από Αλευράς συμμετοχής της μεταποέρης στο Α.Ε.Π. παρουσιάστηκε σημαντική αύξηση, -ίΐπό 14,3% πουήταν το I960 αυξήθηκε σε 21,3% το 1980, ενώ σύμφωνα με τ ις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος το 1982 έπεσε στο 20,2%.Ετσι το κυριότερο πρόβλημα τηςμεταποίησης παραμένει η χαμηλή της ακόμα α ίαπτυξη. 4. Σ «ις εξαγωγές έ γ ιν ε οπωσδήποτε αύξηση ό ον αφορά το ποσοστό συμμετοχής των βιομηχανικών και βιοτεχνικών προϊόντων σ τις συνολικές εξαγωγές. Ετφ, το 1962 τα βιομηχανικά προϊόντα αντιπροσώπευαν μόνο το 6% της συνολικής αξίας των εξαγωγών το 1980 έφθασαν το ποσοστό 55%. Αναλύοντας, όμως κανείς ποιο προσεκτικά τη σύνθεση των εξαγωγών βλέπεο ό τι οι κύριες κατηγρρίες των εξαγομένων βιομηχανικών προϊόντων είν α ι τα κλωστοϋφαντουργικά γουναρικά, τσιμ έντα, φαρμακευτικά, αλουμίνια και διάφορα είδη μετάλλου που αποτελούν το 74% των συνολικών βιομηχανιών εξαγωγών, -αντίθετα, οι εξαγωγές σε μηχανήματα και μεταφορικά μέσα αποτελεούν μόλις το 3,5% των εξαγωγών σε βιομηχανικά προϊόντα και 1,7 των συνολικών εξαγωγών. Αυτό δ ε ίχ ν ε ι και την πραγματική ποιοτική διάβηεαση της εξέλιξη ς της Ελληνικής Βιομηχανίας. 5. Αντίθετα, σ τις εισαγωγές, τα κεφαλαιουχικά (γαθά, μ α ζί με

15 βιομηχανικάεΰδη καταναλώσεις παραμένουν στην κορυφή από άποψη συμμετοχής, κξίζει, να σημειωθεί ό τι το 95% των αναγκών σε μηχανολογικό εξοπλισμό καλύπτεται με εισαγωγές. δ. Από άποψη των διακλαδικών αναλογιών το κυριότερο πρόβλη» μα παραμένει η σημαντικήκαθυστέρηση της βαρειάςβιομηχανιςς. Λείπουν σημαντικοί κλάδοι όπως οι μηχανοκατ.σκευές και οι εργαλειομηχανές, πετροχημικά, ηλακτρο^ικά κ.λ.π. Αλλα και οι κλάδοι που αναπτυχθηκανπεριορίστηκαν βασικά στην παραγωγή βιομηχανικών πρώτων υλών( νικ έλ ιο, αλουμίνιο ). και οικοδομικών υλικών ( τσιμέντα, σιδηροβεργες ) χωρίς κσμμιά κάθετ παραγωγική ςχέση. Για παράδειγμα στη παραγωγή χάλυβα: Η Σαλυβουργική εξάγει στο εξωτερικό χαλυβδοφυλλα θερμής εξέτασης. Η ελληνική ετα ιρ εία χάλυβα, εισ ά γει χαλυβδόφυλλα θερμής εξέτασης σαν πρώτη ύλη και εξάγει μέρος από τα ψυχρά χαλυβδοφυλλα που παράγει ενω οι βιομηχανίες μεταλλοκατασκευών εισάγουν ψυχρά χαλυβδόφυλλα για τ ις ανάγκες τους και μάλιστα μεγάλες ποσότητες. Αλλά και σ τ ν τομέα του Αλουμινίου δεν παρουσιάζεται ολόπλευρη ανάπτυξη του κλάδου. 7. Από την άποψη των διακλαδικών εχέσων κύριο πρόβλημα παραμένει ο χαμηλός βαθμός ανάπτυξης των ανταλλαγώ'ν και αλληλοτροφοδοσίας των διαφόρων κλάδων. Ετσι μεγάλο μέρος των παραγομενων πρώτων υλών φεύγει στο εξωτερικό ενώ αντίστροφα ο τεχνικός εξοπλισμός της βιομηχανίας βξαρτάται σχεδόν ολοκληρωτικά από το εξωτερικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ε ίν α ι n προϊόντα ορυκτού πλούτου, που στομεγαλύτερο μέρος τους εξάγονααι μετά από μια πρώτη επεξεργασία, για να εισαχθούν αργότερα σαν μορφοποιημένα

16 13 - προϊόντα. 8, -λπό τηνάποψη τβν ενδοκλαδικών σχέσεων πολλοί κλάδοι πάσ,χουν από έλλειψη ολοκληρωμένης κάθετης οργάνωσης. Σ^ους περισσότερους κλάδους λειτουργεί ε ίτ ε ο πρώτος μόνο κριπος ( ορυκτά ) ε ί τ ε ο τέλευ ταίος δηλ. η συναρμολόγηση ( π.χ. φάρμακα ελα πικά, η λεκ τρικές συσκευές, επιβατηγό και ελαφρά φορτηγά αυτοκίνητα ). Σε ο ρ ι σμένους εμφανίζεται δυσανάλογη ανάπτοζη του πρώτου κρίκου ή και ατελής ανάπτυξη ενδιαμέσων κρίκων. ^ια παράδειγμα ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη της νηματουργίας και κύρια της βαμβακονηματουργίας, ενω υστερεί από άποψη των σύγχρονων μηχανών, σχεδίων κ.λ.π. ) στην ανάπτυξη των βαφείων και φ ινιστη ρίων, που προετοιμάζουν το ύφασμα για την παραγωγή έτοιμων ενδυμάτων. 9. Το ξένο κεφάλαιο συμμετέχει σημαντικά στη βιομηχανική παραγωγή, Δμέσα συμμετέχει σε ποσοστό 50% της ελληνικής βιομηχανίας, ελέγχει πλήρως το 40% των βιομηχανικών επιχειρήσεων με ίδ ια κεφάλαια μεγαλύτερα από 400 εκατ. δολλάρια και συμμετέχει σαν μ ειοψηφία στο 22.7% απ'αυτές. Σε σύνολο 21 βιομηχανικών κλάδων το ξένο κεφάλαιο ελέγχει τους 6 και συμμετέχει σ ε ποσοστά 10-50% σε άλλους, Η κατανομή τουξένου κεφαλαίου στους βιομηχανικούς κλάδους δεν είνα ι σύμμετρη παρουσιάζεται πολύ αυξημένη σε κλάδους βαριάς βιομηχανίας όπως πετρέλαιο ( 96% ), ηλεκτρικά προϊόντα ( 66% ) βασική μεταλλουργία ( 92% ) μεταφορικά μέςα ( 59% ) χημική βιομηχανίας ( 56% ).

17 Π θ λέ^εl^_ϊ]] _συ[ΐ2ωνια5_ υνδέσεω5_^λλάδα _Ε. 0^Κ^_ Η συμφο νίας συνδέσεως Ελλάδας - ΕΟΚ υπογράφηκε όπως ε ίν α ι γ,νωστό στην Αθήνα σ τις 9 Ιουνίου 1961 παι τέθηκε σε ισχύ την 1 Νοεμβρίου Από τ ις βασικές της προβλέψεις ήταν και η δημιουργία μιας τελωνειακή ενώσεως μεταξύ Ελλάδας και ΕΟΕ που εκτός από την καθιέρωση ελεύθερης διακινήσεως προϊόντων μεταξύ κρατών - μελών και Ελλάδας επιβάλλει και την υιοθέτηση εκ μέρους της Ελλάδας του κοινού εξωτερικού δασμολογίου που η κυριότητα εφαρμόζει σ τις συναλλαγές της με το ν υπολοιπο κόσμο. Η τελωνειακή ένωση μεταξύ ΕΟΚ και Ελλάδας, που βασική προϋπόθεση έχει τηνκατάργηση μεταξύ των συμβαλλομέριων μερών όλων των τελωνειακών δασμών, των ποσοστικών περιορισμών και των φόρων ισοδυνάμου αποτελέσματος συμφωνηθηκε να πραγματοποιηθεί σταδιακά μέσα σε μια περίοδο 12 ετών. Η σταδιακή κατάργηση των εισαγωγικών, δ ασμών συμφωνήθηκε να γ ίν ε τα ι με σταδιακές μειώσεις του " δασμού βασεως " που καθένα από τα συμβαλλόμενα μέρη επέβαλε σ τις ειςαγωγές βιομηχανικών προϊόντων από το άλλος μέρος. Αρχικά για την κοινότητα αποφασίστηκε να ισχύσει α^ς δασμός βάσεως ο δασμός του κάθε κράτος μέλος χωριστά εφάρμοζε σ τ ις εισαγωγές από τα υπόλοιπα κράτη μέλη την 1.1,1957 για δε την ^λλάδα ο πράγματι εφαρμοζόμενος σ τις εισαγωγές από τα κράτημέλη στην έναρξη της ισχύος της Συμφωνίας. Οι μ ιεώ σεις 10^ του δασμού βάσεως η κάθε μία ήταν συνολικά 20 εκ των οποίων η πρώτη έγινε αμέσως με την έναρξη ισχύος της Συμφωνίας, -κκοεουθησαν 6 μειώσεις ( ανά 18 μήνες ) και τέλος τρ ε ις τελ ευ τα ίες

18 16 - σιν του επιπέδου απασχολήσεως και των βιοτικών αυνθτικών του Ελληνικού Λαού, Η κυριότερη προυπόθεσηγια την χρήση των δικαιωμάτων που κατ φχήν τπρέχονται από το άρθρο 18 ε ίν α ι ότι,: f ταμέτρα βίναι αναγκαία δια να προστατεύσουν νέαν τιν ά μεταποιητικήν δραστηριόττρη^ι μη υφισταμενην εν Ελλάδι κατά τον χρόνου της ενάρξεως ισχύος της Συμφωνίας και ευνοήσουν τη ν ανάπτυξη αυτής Μια πρόθεση υπέρ της Ελλάδαςρύθμιση αφορούσε στην έκταση εφαρμογής των αρχικών προβλέψεων για σύσταση τελωνειακής ενώσεως. Στο άρθρο 7 της Ε^μφο^ινιας ο ρ ίζε τα ι ό τι οι προβλέψεις εφαρμόζονται εκτός από τα προϊόντα που θεωρρύνται καθαρά ως Κ οινοτικής ή ελληνικής παραγωγής, και για εκείνα προελεύσεως τ ρ ίτ ω ν χώρων που βρίσκονται σε " ελεύθερη κυκλοφορία " στον ελληνικό ή το ν κοινοτικό χώρο. Οστόσο η ρύθμιση αυτή αμβλύθηκε σημαντικά, από το γεγονός ό τι με το Πρωτόκολλο 5 συνομολογήθηκε ό τ ι: " τα εμπορεύματα τα εισαγόμενα εις ev των Συμμβαλομένων μερών εκ χωρών τρ ίτω ν προς την σύνέεσιν και τά οποία γίν ο ντα ι δεκτά ε ις αυτό υπό ειδικού τελωνειακού καθεστώς λόγω της καταγωγής ή της προελεύσεως αυτών, δεν άύνανται να θεωρηθούν ως ευρισκόμενα ενελευ^έρα κυκλοφορία Πρόσθετες προβλέψεις της Συμφωνίας των Αθηνών αφορούν στην απαγόρευση επιβολής νέων περιορισμών σ τις εισαγωγές του ενός από τ ι ς συμβαλλόμενα μέρη από το άλλο και στη διαδικασία σταδιακής κατ'ργήσεως τους στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. Αυτές ήταν σε γενικές γραμμές οι προβλέψεις της Συμφωνίας των Αθξνών στον τομέα της ελεύθερης διακινήσεως των προϊόντων μεταξύ Ελλάδαςκαι ΒΟΚ κύριο χαρακτηριστικό τους ήταν η φιλελεύθερη αντιμετώπιση των εξαγωγών ελληνικών βιομηχανικήν

19 προϊόντων, η επέκταση και για την ελληνική παραγωγή των περισσότερων τουλάχιστο από τα πλεονεκτήματα που η παραγωγή κράτους - μέλους απολάμβανε σ τις ίδ ιε ς αγορές της κ οινότη τες, η αναγνώριση της ανάγκης για -ροστασια της ελληνικής παραγωγής, για μια σχετικά μακρά μεταβατική περίοδο, στη διάρκεια της οποίας η έκθεση της στον κοινοτικό ανταγωνισμό θα διευρυνότσν σταδιακά και τέλος η αναγνώριση ό τι η δημιουργία και η ανάπτυξη και νέων βιομηχανικών δραστηριοτήτων στον ελληνικό χώρο απαιτούσε ειδικ ή μέριμνα και ιδ ια ίτερ η προστασία. Ιο κοινό εξωτερικό δασμολόγιο της ΕΟΚ ήταν το δεύτερο βασικό συστατικό ( εκτός της μεταξύ των κρατών - μελών καταργήαεως των δασμών ) της δημιουργίας της τελωνεΐιακής ενωσεως μεταξύ τνν 6 ιδρυτικών μελών της ΕΟΚ Με την πλήρη εφαρμογή του Κοινού εξωτερικού της Δασμολογίου ( 1968 ) η ΕΟΚ χαρακτηρίζεται παγκόσμια σαν η πιο φιλελεύθερη οικονομική ενότητα στα θέματα εσωτερικού εμπορίου, Η ευθυγράμμιση του ελληνικού &σμολογί ου προς το Κ.Ε.Δ. ήταν βασικό επίσης συστατικό της Συμφωνίας Συνδεςεως Jiλλάδας ΕΟΚ Με τη βασική διάκριση των βιομηχανικώ'ν προϊόντων σε παραγόμενα ( το 1961 ) και " μη παραγόμενα στην Ελλάδα προίοντα " η ευθυγράμμιση συμφωνήθηκε να συμπληρωθεί στη διάρκεια μεταβατικής περιόδου 22 και 12 ετώ να ντιστόιχα. Το Χρονοδιάγραμμα των σταδιακών μειώσεων προυσιάζεται στον πίνακα 2,

20 Π Ι Ν Α Κ Α Σ 2 Χρονοδιάγραμμα για τη βαθμιάια ευθυγράμμιση των ελληνικών ε ι σαγωγικών δασμών για βιομηχανικά προϊόντα προελεύσεως τρ ίτω ν 5[ωρών προς το Κοινό Εξωτερικό Κασμολόγιο της ΒϋΚ. ί? 1^ϋΞ2_ Ι 2ετού5_δασ[ΐολογικοΟ_α2θπλισ^ιού_^_ά θ θ 20 πα. 1 Συ 2ωνιαο[_Συνδέσεω Ποσοστό μειώσεως της διαφοράς μεταξύ των Ελληνικών δασμών και ο/α Μειώσεις Χρονολογία α ντίστοιχ ω ν του Κ,Ε.Δ % % % { Κ.Ε. Δ. Πλήρης ) ευθυγράμαιση ) Β. Προϊόντα 22 έτους δασμολογικού αφοπλισμού ( αρθρ. 20 παρ. 2 συμφωνίας Συνδέσεως % % % % ( Κ,Ε.Δ. Πλήρης ευθηγράμμιση ),

21 ίξ2χ Ιϊ _552 22ϋ_22ίί_ΞΙ)_5Η ϊ}!^ ένταξτ]^ «5_5 XD_IDS_2 i2 i2 ]^D _ i!i2ds_2h il Xi2 Η αρχή αυτή σημαίνει ο τι όλο το δίκαιο της EGK, οι αποφάσεις της, οι συμφωνίες της με άλλες χώρες ε ίν α ι υποχρεωτικές για τα κράτη μέλη και φυσικά για τη χώρα μας, β 5_2 2i_IDS_22ii!DS_ ti22 i2ds_22^iii2ds Σύμφωνα με αυτήν την αρχή, υπάρχει ελεύθερη διακίνηση προϊόντων μέσα στον κοινοτικ ό χώρο, με την κατάργηση των δασμολογικών φραγμώρι και των λοιπών τεχνικών εμποδίων. Υ' 22 Χί_Ξ35_ ^ 22 35_ 22ίϋ3233_2 22^2ίίίίϋ_ ^ * υπτ] εσιών, ^ 522 ^222Ι]_ _ΞΠ2_522^2Ι ϊ!ί_22^ Ι 2ΰ Αυτό συνεπάγεται: - Εναρμόνιση την πολιτική των κρατικών επιχορηγήσεων στη βιομηχανία - Εναρμόνιση στη φορολογική πολιτική - Εναρμόνιση στην πολιτική των κρατικών πρ,ομηθειών. - Εναρμόνιση στηνκοινωνική πολιτική - Εναρμόνιση στην πολιτική εγκατάσταση στην Ελλάδα υποκαταστημάτων η θυγατρικών ετα ιρ ειώ ν από την Ε.Ο.Κ. ε 5_2 Χ3_ϊ3 _22 2^3 ΰ 2Ξ 22Ι3Ξ25 Η αρχή αυτή αποτελεί βασικό συστατικό της κοινοτικής π ολιτικής στη βιομηχανία. Με βάση την αρχή αυτή καθορίζεται ένα κοινό κοινοτικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της βιομηχανία για κάθε χώρα μέλος. Δηλαδή κλάδοι που έχουν αναπτυχθεί στην κοινότητα και α ντί μετωπίζουν προβλήματα πλεονασματικού δυναμικού θα πρέπει να αντιμ ετοπ ίζονται με την εφαρμογή κοινά αποδεκτών μέτρων, ενώσυγχρόνως θα πρέπει να αποθαρρύνεται η δημιουργία νέων τέ το ιω ν

22 19 μονάδων σε μι.α χώρα μέλος. Σύμφωνα με την αρχή αυτή επιτρέπεται η μετακίνησή, χωρίς : νένα περιορισμό, των εργαζομένων απο μια χώρα στην άλλη.

23 4.Επιπτώσεΐ _από τΐ]ν ελεύθε η_διακίν^στ] των προϊόντων Η εγκαθίδρυση ενιαίας αγοράς αποβλέπει στην ελεύ'^ερη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών μέσα στον κοινοτικό χώρο, Αυτό Προϋποθέτει την εξάλειψη των δασμολογικών φραγμών και λοιπών «ε - χνικών εμποδίων του εμπορίου. Μέχρι τώρα έχουν καταργηθεί ρι δασμοί μεταξύ των μελών, καθώς και πολλά μη δασμολογικού χαρακτήρα εμπόδια. Η κατάργηση των δασμών προκαλεί δυσκολίες σε πολλούς κλάδους και ειδικότερα σ'εκ είνου ς που τα προϊόντα τους εμφανίζουν μεγάλη ελαστικότητα τιμής. Εκεί που τα πράγματα αποδεικνύονται ποιο δύσκολα για την ελληνική πλευρά είνα ι η υποχρέωσή της να προσαρμόζει τηη εσωρική αγορά στα κοινοτικά δεδομένα. Στην κατηγρρία αυτή ανήκει ένα σύνολο από πολύπλοκα τεχνικά και νομικά προβλήματα, τα σημαντικότερα από τα οποία είναι; η προσαρμογή των τεχνικών προδιαγραφών και της εξειδίκευσης των προϊόντων στα πρότυπα της Ε.Ο.Κ. η εναρμόνιση της ετα ιρ ικ ή ς νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί τραπεζών και ασφαλειών, η εναρμόνιση των προδιαγραφών ασφαλείας, των υγειονομικών κανονισμών, τωνκανονιβμών περί προστασίας του περιβάλλονββς κ.λ.π. Ορισμένα από τα θέματα αυτά αποδεικνύονται στην πράξη πολύ πιο σοβαρά από την κατάργηση των δασμών. Ει,νδεικτικά ανσφέρεται ό τι σ τις περιπτώσεις που υπάρχουιτ αποκλίσεις σ τις τεχνικές προδιαγραφές, σε σχέση με αυτά που ισχύουν στην Ε.Ο.Κ, τα ελληνικά προϊόντα θα αποκλείονταν από τ ι ς κ οινοτικές αγορές. Ιούτο έχει ιδ ια ίτερ η σημασία για τ ι ς μικρές επιχειρήσεις, όπου η συμμόρφωση με τους κοινοτικούς κανονισμούς θα είνα ι πολύ δύσκολη και δαπανηρή.

24 5 Ξ2 2ϊ2 ϊ3_"_ι Χϋ 2ίίϋ_2 25 2ϊ 222'ϋ_!Ι Σε όλο τα κράτη ( και βέβαια δεν εζαιρούνται τα κράτη μέλη της κοινότητας ) ε ίν α ι πολύ συνηθισμένο να ο ρ ίζο ντα ι απο τ ις τοπικές αρχές τεχ νικ ές προϋποθέσεις ( προδιαγραφές ) για τα προϊόντα που διακινουνται σ τις εθνικές τους αγορές, -ΐίιναι φανερό ό τι οι προυποθέσβχς αυτές ( που μοιραία σε πολλές περιπτώσ εις καταλήγουν σε απαγόρευση εισαγωγής ορισμένων προϊόντων εζ(ιτερικής προελευσεως ) είνα ι απόλυτα δικαιολογημένες στην περί'τωση που αποσκοπούν στην προστασία της υγείας και της ασφαλείας των καταναλωτών της χώρας. Ειύαι όμως τασόχρονα φανερό ό τ ι, αν οι εθνικές προδιαγραφές διαφέρουν μεταξύ τους ^δημιουργούνται ανυπέρβλητα συχνά εμπόδια δτην ενοποίηση των αγορών. ^ Οι επιπτώσεις που προκύπτουν για την ελληνική βιομηχανική παραγωγή από την εναρμόνιση στον τομέα των τεχ νικ ώ ν προδιαγραφών ε ίν α ι για τον κάθε κλάδο της συνάρτηση πολλών παραγόντων. Ξεκινώντας από τη γενική παραδοχή, ό τ ι, προκειμένου για την εσωτερική αγορά, τα προϊόντα που δια κ ινού νται συχνά παρουσιάζουν μεταξύ τους έντονες διαφορές α τις τεχ ν ικ ές τους προδιαγρα- 1. Είναι απόλυτα χαρακτηριστικό ό τι η ανάγκη για εναρμόνιση των τεχνικών προδιαγραφών για βιομηχανικά προϊόντα και δημιουργία νέων ( πιο σύγρονων ),ήταν το πρώτο από τα εμπόδια ατην ολοκλήρωση της διαδικασίας για την δημιουργία μιας "κοινής αγοράς" που ανα λύθηκαν από την εκτελεστική επιτροπή της Κοινότητας στην έκθεσή της για την Βιομηχανική Πολιτική της Ε.Ο.Κ,

25 - 22 φές, είνα ι φανφό ό τι εναρμόνιση ταν τελευ ταίων έχει επιπτώσεις ακόμα και στη σχέττκή θέση των ιδίω ν των ελλήνων παραγωγών στην Εγχώρια αγορά. Γ ενικά παρατηρείται ό τ ι για τα προϊόντα ίιολλών κλάδων οι βιομηχανίες που παράγουν ταυτόχρονα και για την εσωτερική και για την κοινοτική αγορά εφαρμόζουν για όλη τους την παραγωγή, τ ις τεχνικ ές προδιαγραφές που απαιτούνται σ τις ξένες αγορές. Οι βιομηχανίες αυτές α ντιμ ετπίζουν στην εσωτερική τους αγορά κάποια μορφή αθέμιτου ανταγωνισμού από προϊόντα, χαμηλότερης ποιότητας, των οποίων οι προδιαγραφές εξασφαλίζουν στους παραγωγούς τους κάποιο πλεονέκτημα κόστους παραγωγής ( χωρίς όμως να τα κάνουν και κατάλληλα για εξαγωγή ). Επιπλέον η ένταση των επιπτώσεων είνα ι και θέμα καθαρά τεχνικ ό με την έννοια ό τι βε περίπτωση που οι καθιερωμένες στην ελληνική παραγωγή προδιαγραφές διαφέρουν ρ ιζικ ά από πκείνες που εφαρμόζονται από τους εναρμονισμένους κοινοτικούς παραγωγούς ο ι προσαρμογές απατούν και μεγάλο χρονικό διάστημα και πρόσθετες επενδύσεις. Από τους κλάδους κατηγρρίες προϊόντων που ερευνήθηκαν προκύπτει ό τι ιδ ια ίτερ α έντονες επιπτώσεις στον τομέα αυτό παρατηρούνται στους εξής κλάδους: - Οινοποιία - Προδόντα ελαστικού - -βιομηχανία χρωμάτων και βερνικιών - Προϊόντα από μέταλλα και - Ηλεκτρικές οικιακές συσκέυές. Σανμερικό τουλάχιστο αντιστάθμισμα των δυσμενών επιπτώσεων για τους παραπάνω κλάδους από τ φιλελευθεροποίηση του εμπορίου βιομηχανικών προϊόντων μεταξύ της Ελλάδας και της Κ οινό-

26 τητας τιαρατηρούνται και ορισμένες ευνοϊκές επιπτώσεις από την κατάργηση των δασμών και των μέτρων ισοδυνάμου αποτελέσματος για εισσγωγέςαπό την Κοινότητα προϊόντων που για τους κλάδους αυτούς αποτελουν"πρώτες ύλες \ Οπως προέκυψε από σχετικές έρευνες το θέμα αφορά κυρίως τους παρακάτω κλάδους - Βιομηχανία λιπαρών ουσιών - Προϊόντα χάρτου - Προϊόντα από πλαστικό - Βιομηχανία καλλυντικών χρωμάτων και βερνικιών - ^ιομηχανια σιδηροσωλήνων, συρμάτων κ.λ.π, ( ψπνικά προϊόντα με σχετικά μεγάλη περιεκτικότητα πρώτων υλών - προϊόντων ΕΚΑΧ. - Βιομηχανία ηλεκτρικών μηχανών και οικιακών συσκευών. - Βιομηχανία αμαξωμάτων και - υποδηματοβιομηχανια. 52ϋίΐί 2 ϋ_22ί_ι3ϋ_ ^2 Β^^^23_ϋε_ττ3ν_ε ωτε ΐκτί_ε[ΐπ2 ΐΗ2 Α ξίζει να τονισθει πως στον τομέα του δασμολογικού αφοπλισμού οι π ιέσεις στο εσωτερικό της ελληνικής αγοράς προέρχοταν πατά κύριο λόγο απο τα προϊόντα των τρ ίτω ν χωρών και δευτερεύοντως από τα κοινοτικά προϊόντα. 1 προσαρμογή του Ελληνικού δασμολογίου στο ΚΕΔ είχε σαναποτέλεσμα να μειωθούν οι δασμοί με τους οποίους επιβαρύνονται τα προϊόντα των τρ ί των χωρών. Φυστική συνέπεια τού ου ε ίν α ι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων των χωρών αυτών στην Εχχηνική αγορά. Εκτός από το ΚΕΔ, η Κοινότητα έχει υπογράψει προτιμησιακές

27 συμφωνίες μες τ ις χώρες της ΕΖΕΣ με 14 ^ εσογειακές χώρες ( Α ί γυπτο Αλγερία, Γιουγκοσλαβία, Ιορδανία, Ισπανία, Ισραήλ, Κύπρος Λίβανος, Μάλτα Μρρδκο, Πορτογαλία, Συρία. Τουρκία, Τυνησία ) και με 5^ περίπου χώρες της Αφρικής, Καραϊβικτήςκα ι του Ειρηντκού ( σύμβαση της ΑΟΜΕ ).Τα προϊόντα αυτών των χωρών μπορούν να εισσγονται ελεύθερα στην αγορά της ECK καικατά συνέπεια και στηλ< ελληνική, χωρίς να παρέχεται το ίδ ιο προνόμιο στα Κοινοτικά προϊόντα. Επίσης, στα πλαύσια της μεσογειακής της πολιτικής, η ΕΟΚ υπέγραψε συβφωνίες με τ ι ς περισσοέρες χώρες της περιοχής, που προέβλεπαν κατάργηση των δασμών για τ ι ς βιομηχανικές τους εγα^υγές στην Κοινότητα, χωρίς να αναγνωρίζετα ι το ίδιο προνόμιο για τ ις εξ(:γ4)γές της ΕΟΚ προς τ ι ς ^ ρ ε ς a υτές. Εξαίρεση απστελεί το Ισραήλ, Τέλος, μετά απο διαπραγματεύσεις 7 ετών, το 1970 η Κοινότητα υπέργαφε τη συμφωνία που καθιερώνει το σύστημα των γενικ ευ - μένων προτιμήσεων μεταξύ βιομηχανικού,κόσμου και αναπτυσσόμενων χωρών. Οι δασμολογικές προτιμήσεις στο σύστημα τούτο είνα ι γενικευμένες με την έννοια ό τι όλες οι βιομηχανικές χώρες υποχρεούνται να τ ι ς παρέχουν είνα ι ομοιόμορφες για όλες τ ις αναπτυσσόμενες χώρες ε ίν α ι αυτόνομες, χωρίς να δυνοδεύονται από το δτκαίωμα της αμοιβαιότητας. Το σύστημα τούτο καλύπτει βιομηχανικά τελικά και ημικατεργασμένα προϊόντα κατεργασμένα γεωργικά προϊόντα και κλωστοϋφαντουρικά. Τα προϊόντα που

28 25 - προκαθορισμένες προσοστώσεις. Οι εισαγωγές που γίν ο ντα ι πέρα των ποσοστώσεων αυτών επιβαρύνονται με τους δασμούς του Κ.Ε.Δ. Από τα προηγούμενα ε ίν α ι φανερό ό τι οι ελληνικές βιομ'ηχανκές εξαγωγές σ τις χώρες της ΕΟΚ συναντούν οξύ ανταγωνιαμό<ο απο τα προϊόντα των τρίτω ν χωρών. Πολύ πιο σημαντικό οείναι το γεγονός ό τι μέσα στο πλέγμα των εξωτερικών οικονομικών σχέσεων της Κοινότητας που α ναφέραμε, η Ελλάδα, δέχεται ισχυρό ανταγωνισμό στο εσωτερικό της δικής της αγοράς. 0 ανταγωνισμός απο τ ι ς αναπτυσσόμενες χώρες γ ίν ε τα ι με την πάροδο του χρόνου ο ξύ τε ρος, δεδομένου ό τι οι εξαγωγές τους αποτελούνται από προϊόντα της ελαφράςβιομηχανιας, τα οποία χαρακτηρίζονται από υψηλή ελαστικότητα τιμ ή. Στη διαμόρφωση της τιμής των προϊόντων αυτών σημαντικό ρό&,ο π α ίζει το κόστος της εργασίας, που στην Ελλάδα αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό απο ό τι σ τ ι ς χώρες του τρ ίτο υ κόσμου. Η αντανωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων ε ξα ρ τιέτα ι από την αύξηση της παρ'^γωγικότητας, σε σχέση με την αύξηση της αμοιβής της εργαοίας και από την ικανότητα της βιομηχανίας να παραγει προϊόντα υψηλής ποιότητας.

29 I l l. ΕΠΙΠΤ9ΣΕΙΣ ΤΗΣ_Ε^ΑΞΗΣ_ΣΤΗ5_ΠΕΡΙΦΕΕΚΙΔΚΗ_ΒΙΟΜΗ^ΝΙΟ ΑΝ^ΤΥΞΗ_ΤΗΣ_^ΡΑΣ Η ένταξη της χωράς σ τ ις Ευρωπαϊκές Κοινότητες επηρεάζει θετικά την ανάπτυξη των καθυστερημένων περιφερειών, καθώς και τη χωροταξική κατανομή της βιομηχανίας μέσα στον ελληνικό χώρο. Σύμφωνα με το άρθρο 92 της Συνθήκης της Ρώμης, όλες οι κρατικ ές ενισχύσεις που νοθεύουν τον ανταγωνισμό είνα ι ασυμβίβαστες. Στο ίδιο άρθρο όμως ( παρ. 3 ) αναφέρεται ό τι ε ίν α ι συμβιβαστές με την ΕΟΚ οι ενισχύσεις που παρέχονται για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης περιοχών που το βιοτικό τους επίπεδο είνα ι π^λύ χαμηλό ή μ αστίζονται από υποαπασχόληση και ανεργία, -κπό τ ι ς αρχές της ΙΟ ετίας του 1970, και κυρίως μετά τη διεύρυνση του 1973 η κοινότητα αποφάσισε να βασιστεί στην παράγραφο 3 του άρθρου 92 για να ρυθμίσει το- όλο θέμα των κρατικών ενισχύσεωρι. Ετσι με απ οφαση της επιτροπής σ τις 26, το σύνολο των περιφερειών της Ε.Ο.Κ. ενταχθηκαν ανάλογα με τη φύση και τη σοβαρότητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν σε 4 κατηγορίες και για κάθε μια ορίστηκε διαφορετικό ανώτατο όριο κρατικής ενίσχυσης. Τα ανώτατα όρια ενσιχύσεων για κάθε περιφέρεια εκφράζονται ε ίτ ε σαν ποσοστό της αρχικής επένδυσης, ε ίτ ε σε ευρωπαϊκές λογ ισ τικ ές μονάδες ανάθεση απασχόλησης που δημιουργειται από την επένδυση, Ετσι στην πρώτη περιφέρεια, π^υ θεω ε ιτα ι η ποιο προβληματική και περιλαμβάνει την Ιρλανδία, την Ν.Ιταλία ( περιοχή MEZZ0GI0RU0 ) τη Β. Ιρλανδία το Δ.Βερολίνο και

30 - 27 και τα Γαλ, υπερπόντια διαμερίσματα, το ανώτατο όριο ενίσχυσης ανέρχεται στο 75% της αρχικής επένδυσης, ή σε Λ.Μ. ηνά θέση δημιουργουμένης απασχόλησης. Για τη δεύτερη ^ ρ ίτη, και τέταρτη κατηγορία περιφερειώντα α ντίστοιχα μεγέθη ε ίν α ι 30% 25% και 20%. Για την εφαρμογή της κοινής Περιφερειακής πολιτικής η Ε.Ο.Ϊ, ίδρυσε το 1975 το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής κνατίτυξης ( Ε.Τ.Π,Α. ) Οι σκοποί του ταμείου αυτού ε ίν α ι; α) η διόρθωση των περιφερειακών αντισορροπιών μέσα στον χώρο της ΕΟΚ, β) η καταπολέμηση της ανεργίας και της υποαπασχόλησης και γ) η παροχή βοήθειας σε ορεινές ή ημιορειμές γεωργικές περιοχές. Για την περίοδο οι αόροθ του Ταμείου καθορίστηκαν σε εκατ. φ ογιστικές μονάδες, ή εκατ δολλάρια. Από το 1978 αποφασίστηκε οι πόροι του Ταμείου να καθορίζονται κάθε χρόνο στο γενικό προϋπολογισμό της Κ οινόττητας. Το ΕΤΠΑ χρηματοδοτεί επενδύσεις: α) σε βιομηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες, β) στον τομέα των υπηρεσιών ( εμπόριο, ξενοδοχεία κ.λ.π. ) γ ) σε έργα υποδομής ( δρόμους λιμάνια κ.λ.π. ) και δ) σε έργα υποδομής που έχουν σχέση με την ορεινή γεωργία. Η συμμετοχή του Ταμείου για επενδύσεις στην βιομηχανία, βιοτεχ νία, και σ τις υπηρεσίες ανέρχεται στο 20% της αρχικής επένδυσης και υπολογίζεται στο τμήμα εκείνο που δεν υπερβαίνει τ ις Α.Μ. ανα δημιουργούμενη θέση απασχόλησης. Εκτός από το Ε.Τ.Π.Α. χρηματοδότηση για την περιφερειακή ανάπτυξη παρεχέται και από τον Τομέα Προσανατολισμού του

31 Ευρωπαϊκού Αγροτικού Ταμείου, τα Ταμεία της Ε.Κ.Α.Χ. και την Ευρρπαική τράπεζα Επενδύσεων. Το πρώτο χρηματοδοτεί έργα αγροτικές περιοχές. Τα Ταμεία της ΕΚΑΧ δίνουν βοήθεια για την α ντιμετώπιση της διαρθρωτικής ανεργίας στον τομέα των ανθρκωρυχίων και χαλυβουργείων ενώ η Ε,Τ.Ε. χορηγεί μόνο δάνεια. Για να ; μετάσχει το ΕΤΠΑ σε έργα επενδύσεων πρέπει να συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις α) Να είνα ι ενταγμένα οε εθνικά προγράμματα περιφερειακής ανάπτυξης και να βρίσκονται σε συνέπεια με τους στόχους τα μέσα ανάπτυξης συγκεκριμένης περιοχής. και β) Να συμβάλλο ν στη' δημιουργία η τουλάχιστον στη διατήρηση 1Q~ θέσεων απαιη^όλησης προτεραιότητα δ ίνετα ι σε σχέδια επενδύσεων με τα οποία διατηρούνται υπάρχουσες θέσεις απασχόλησης και δημιουργούνται νέες, γ) Να επιχορηγούνται με βάση εθνικά κρατικά κίνητρα περιφ ερειακής ανάπτυξης καινα είνα ι δυνατός ο υπολογισμός της συνολικής κβρατικής ενίσχυσης. δ) Να είνα ι συνεπή με την εθνική και τηνκοινωνική περιφερειακή πολιτική, ε) Το ελάχιστο ύψος της επένδυσης πρέπει να ανέρχεται σε 50.C00 λογιστικές μονάδες ( δηλ. 2,3 εκατό, δρχ. περίπου ) Η προϋπόθεση ο)τή δεν είνα ι όσο φαίνεται περιοριστική, δεδομένου ό τι για επενδύσεις δε μικρομεσαιες β ιοτεχ νίες και τουριστικ ές επιχειρήσεις επιτρέπεται να υποβάλλονται οι δαπάνες του έργου και οι κρατικές ενισχύσεις για δύο ή περισσότερες μονάδες μαζί και να θεωρείται σαν ένα έργο, αρκεί μεταξύ των μονάδων αυτών να υπα-

32 ρχει κάποια οικονομική και γεα'ργαφική εξάρτηση, ανάπτυζ]35 Με την πλήρη ένταξή της ( 1, ) σ τις Ευρωπαϊκές Κ οινότητες η χώρα μας έχει αποκτήσει δικαίωμα συμμετοχής στους πόρους των Κοινοτικών Ταμείων, Τα ταμεία που ενδιαφέρουν περισσότερο την Ελλάδα από περιφερειακής σκοπιάς ε ίν α ι το Ευρωπαϊκό Ταμείο ϋεριφερειακής ανάπτυξης και ο Τομέας Προσανατολισμού του Ευρωπαϊκού Αγροτικού Ταμείου, Η χρηματοδότηση επενδύσεων από τα Ταμεία αυτά εξα ρ τιέτα ι απο το ύψος της συμμετοχής της Ελλάδας στους πόρους των Ταμείων και από το βαθμό απορροφητικότητας των πόρων αυτών από την πλευρά επίσης της Ελλάδας,

33 30 IV. 5Ϊ?ΕΠΕΙΕΣ ΑΠ0 ΙΗΕ ΕΦΑΡΜ0ΓΗ ΤΩΝ Κ0ΙΝ0ΤΙΚΩΝ ΪΑΤΕΥΘ^ΕΩΝ ^ ^^Ι1ϋϋί!ί_ίί^!ί2Ξ2ϋϊ2^Ι2ϋ ϊί2 Η κλωστοϋφαντουργία είναι ένας από τους βασικότερους παραδοσιακούς κλάδους της Ελληνικής Βιομηχανίας, Το χαρακτηριστικό του σ το ιχ ε ίο ε ίν α ι η μεγάλη π οικιλία των παραγομένων προϊόντων του: νήματα, ρούχα, είδη επίπλωσης βίδη οικιακής χρήσεως, βιομηχανικής κ.λ.π. Δυστυχώς ο τόσο σημαντικός κλάδος της ελληνικής οικονομίςς βρίσκεται εδώ και τρία )ρόνια σε συνθήκες κρίσης. Μιας κρίσης που αγκαλιάζει ολόπϊρρα το -φαγωγικό κύκλωμα ( νηματουργία πλεκτική, βαφεία, φ ινιστή ρια, υπόδηση, ένδυση ) και που οζύνθηκε παραπέρα με την ένταξή μας στην ΕΟΚ. Αυτό φαίνεται από το χαρακτήρα της ανάπτυξης που ακολούθησε η βιομηχανία της κλωστοϋφαντουργίας στα πλαίσια της σύνδεσή μας με την Ε.Ο.Κ. Τα ελληνικά προϊόντα οπολαμβαναν δασμολογικής προστασίας ένα ντι των ε ι- σαγόμεων ομοειδών προϊόντων της EQK ενώ συγρχόνως τα εξαγόμενα προς τ ις χώρες της ΕΟΚ κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα δεν επιβαρυνότουσαν με δασμούς. Αυτό ε ίχ ε ι σαν συνέπεια να δημιουργήσει έβα ευκαιριακό και μονόπλευρο εξωστρεφή χαρακτήρα της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας προς τ ι ς χώρες της ΕΟΚ. Ετσι τα εξαγόμενα κλωστουφαντουρικά προϊόντα προς τ ις χώρες της ΕΟΚ ξεπερνούν το 80% των συνολικών εξαγωγών κλωστοϋφαντουργικών, όπως δ είχ ν ε ι ο πίνακας 3.

34 Π Ι Ν Α Κ Α Σ 3 Εξέλιξη εξαγωγών υφαντουργικων προϊόντων Χρόνος 1, Εξαγωγές προϊόντων 2. Εξαγωγές υφα- Σχέση υφαντουργίας ντουργικών 2 :ΐ προϊόντων στην Ε.Ο.Κ. ( 1 εκατ) ( $ εκ α τ.) ( ) ?21ϋ Ι2ϊ3_2Ξ2_ 2ϊίίίϊϋ12_ξ.ΰΞ^ ^2 Στον πίνακα 4 βλέπουμε ό τι η συμμετοχή crruv κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων καλύπτει ένα σημαντικό μέρος του συνόλου των εξαγωγών ( 12% ) και ιδια ίτερα των βιομηχανικών και β ιο τε χνικών προϊόντων 35 % Από τον πίνακα βλέπουμε ότιμετά το 1980 άρχισε μια σημαντική λόγω ΕΟΚ παύση στην αξία των εξαγωγώ. Οσον αφορά την σύνθεση των εξαγωγών είν α ι αξιοσημείωτο το γεγόνος ό τι τα βαμβακερά νήματα καλύπτουν περισσότερο απο το μισό της συνολικής αξίας των κλωστουφανρουτικώ ΐι, ενώ α ντίθετα

35 τα βαμβακερά υφάσματρ ενσ πολύ μικρό ποσοστό. Π Ι Ν Α Κ Α Σ 4 Συμμετοχή Κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σ τις εξαγωγές, σε εκατομμύρια δολλάρια Βιομ. προϊόντ Κλωστουφαντ Μονοπωλιακή διάρθρωση 1. Πέντε ετα ιρ είες ( HEIPAIKH ΠΑΤΡΑΙΚΗ, ΑΙΓΑΙΟΝ, ΒΑΜΒΑΚΟΥΡΓΙΑ ΒΟΛΟΥ, Κ/ιΩΣΙΗΡΙΑ ΝΑΟΥΣΑΣ, ΒΕΑΚΑ ) καλύπτουν ( 1981 ) πάνω από το 40% της εγκατεστημένης δυναμικότητας νηματοποίησης και το 50% της παραγωγής νημάτων. Οι τέσ σ ερ ις πρώτες κάλυπταν το 1981 το 62% των εξαγωγών σε βαμβακερά,νήματα. 2. Δύο ετα ιρ εία ς ( ΠΕΙΡΑΙΚΗ ΠΑΤΡΔΚΙΚΗ, ΑΙΓΙΑΙΟΝ )καλύπτουν το 50% της παραγωγής νημάτων το 60% της παραγωγής υφασμάτων και το 60% των εξαγωγών σε βαμβακερά υφάσματα. 3. Οι περισσότερες από τ ι ς υπόλοιπες μονάδες ( περίπου 15 ) έχουν μικρό μέγεθος και ανεπαρκή καθετοποίηση. Από τχ παραπάνω βλέπουμε ό τι ενώ η βάση ανάπτυξης τηςελη ληνικής κλωστοϋφαντουργίας είνα ι το βαμβάκι, που ως γνωστόν αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος για σημαντική μερίδα του αγροτικού πληθυσμού, εν τούτοις η ανάπτυξη της ελληνικής βαμβακουργίας έγιν ε ευκαιριακά χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και αξιολόγηση των δυνατοτήτων της ελληνικής αγρράς. Αξιοποιώντας το τραπεζικό κεφάλαιο, την καλή ποιότητα που

36 έχει το ελληνικό βαμβάκι, πήρε ένα ευκαιριακό εζαγωγικό προσανατολισμό, κυρο νημάτων χωρίς παραπέρα καθετοποίηση. 0 ευκαιριακός όμως τρόπος ανάπτυξης ( επιδότηση εξαγωγών νημάτων ) είχε σαν αποτέλεσμα να μην αναπτυχθούν οι υπόλοιποι κλάδοι της κλωστοϋφαντουργίας. Σχετικά με την υποστήριξη του νιόπιου κεφαλαίου της κλωστοϋφαντουργίας από το τραπεζικό κεφάλαιο α ξ ίζ ε ι να σημεια>θεί ό τι η βαμβακουργία απορρόφησε το 46% των συνολικών χορηγήσεων της Ε.Τ.Ε, προς την κλωστοϋφαντουργία ή με άλλα λόγια το 13% των συνολικών χορηγήσεων της ΕΤΕ προς τη βιομηχανίας^ ; j. Οι ενισχύσεις αυτές δεν αξιοποιήθηκαν προς όφελος της ελληνικής βιομηχανίας. Ηταν επόμενο λοιπόν με την μορφή ανάπτυξης που ακολούθησε η ελληνική κλωστοϋφαντουργία να αντιμ ετω π ίζει άμεσα τον κίνδυνο αφανισμού μεγάλου τμήματος της παραγωγής τη ς. Είνα ιτραγικό το γεγονός η χώ ας μας, που είν α ι η μόνη. βαμβακοπαραγωγός χώρα στην Ε.Ο.Κ. και η δεύτερη στην Ευρώπη ( μετά τη Σοβ. Ευωση) να κάνει εισαγωγές σε βαμβάκι. Οι επιπτώσεις στην ελληνική κλωστουφανφρυργία από την ένταξη στην ΕΟΚ είνα ι αρνητικές. Η πλήρης κατάργηση των δασμών δημιουργεί κίνδυνο για υποκατάσταση των ντόπιων προϊόντων υφαντουργίας και ένδυσης από τα αντίστοιχα της Ε.Ο.Κ. και τω\*ρίτων χωρών. Ηδη έχει παρουσιαστεί σημαντπκή αύξηση σ τις εισαγωγές τέτο ιω ν προϊόντων. Για παράδειγμα οι εισαγωγές υφασμάτων αυξήθηκαν το 1982 κατά 28,1% έναντι του Σημαντική ήταν η αύξηση εισαγωγών των μεταξωτών υφασμάτων από 2,3 εκατ.δολ. σβ 1981 σε 19.1 εκατ. δολ. το 1982.

37 - J4 - Μειώνεται η παραγωγή λόγω των ποστοτικών περιορισμών που επιβάλλ ει η Ε.Ο.Κ, 2 - Βλλΐ]νικ]ί ν υπΐ]γοεπισκευαστική_ ιο^ΐ7] ανία Η Ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία ( Ν.Ε,Β, )ξσ χ ο λ είτα ι με την κατασκευή επισκευή, και σ υντήρηση μεταλλικών κυρίως σκαφών αλλά και άλλων π?ιωτών μέσων ( εξέδρες, πλατφόρμες, μαούνες βάρκες κ.λ.π. ) του εμπορικού ή και του πολεμικού ναυτικού. Η Ν.Β.Β.είναι ο σημαντικότερος κλάδος της ελληνικής βιομηχανίας κατασκευής μεταφορικών μέσων, με 55% συμμετοχή στην ακαθάριστη αξία παραγωγής του κλάδου. 1, Τέσσερα μεγάλα ^υπηγεια: - 1ΛΑΗΝΙΚΙ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ Α.Ε. Η κατασκευαστική τους δραστηριότητα περιλαμβάνει εμπορικά, πολεμικά και σκάφη αναψυχής, είνα ι το μοναδηκό ναυπηγείο σ τη ν Ελλάδα που διαθέτει KNOW HOW πολεμικών πλοίων. - ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ Α.Ε. - ΝΕΩΡΙΟ - ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΣΥΡΟΥ Α.Ε. - ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ Α.Ε. a. Επτά μικρά ναυπηγεία - ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ Α.Ε. - ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΧΑΝΔΡΗ Α.Ε. - ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ ΚΥΝΟΣΟΥΡΑΣ Α.Ε. - ΑΡΓΩ Α.Ε. - ΗΦΑΙΣΤΟΣ Α.Ε. - ΝΑΥΣΙ Α.Ε. - Δ.Ι. KAPPA ΕΠΕ Τα μικρά αυτά ναυπηγεία έχουν φαστηριότητες και στον

38 - 35 κατασκευαστικό και στον επιβκευαστικό τομέα. 3. Υπάρχουν 7 μονάδες από τ ις οποίες οι σπουδαιότερες ε ίν α ι: ΕΛΛΗ1ΓΕΚΑ ΔΙΑΛΥΤΗΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΚΡΑΠ. ΚΥΡΙΑΖΗΣ,ΪΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΥ, ΣΩΤΗΡΟΠϋΥΛΟΣ Τα κυρία χαρακτηριστιά της ΚΕΒ είνα ι α. Η επίδοσή της σε κατασκευές σκαφών μέσης τεχνολογικής στάθμης φορτηγά, πετρελαιοφόρα ενω α ντίθ ετα απουσιάζουν οι κατασκευές πλοίων σύγχρονης τεχνολογίας πλοία, ψυγεία, RO-RC πλοία αεταφοράς, υγροποιημένου φυσικού αερίου ( IRG ). β. Τομεγαλύτρρο μέρος του εξοπλισμού έρχεται από το εξωτερικό και κύρια απο την Δυτ. ^ερμανία, Σκανδιναυια, Η,Π,Α, Αγγλία Γαλλία. γ. Η μελέτη και τα σχέδια για την κατασκευή πλοίων ερχόταν από ξένα ναυπηγεία, περιορίζοντας έτσ ι το τμήμα μελετών των Ναυπηγείων σ τις δραστηριότητες επιλογής-μηχανημάτων και υ λικών καθώς επίσης και στην επίλυση των διαφόρων προβλημάτων κατά τη διάρκεια κατασκευής του πλοίου. δ. Δεν υπάρχει στην Ελλάδα υποδομή για την κατασκευή εργαλειομηχανών ή'άλλου εξοπλισμού για την Ν.Ε^Β. ε. Τα κυριότερα υλικά που χρησιμοποιούνται στη R.E.B. ( χάλυβας, χαλύβδινοι σωλήνες, αναλώσιμα υλικά διάφορα ) εισάγονται από το εξωτερικό, κύρια Ιαπωνία Ιταλία,Γαλλία Δυτ. Γ^ρμ^^^ί^^ στ. 0 βαθμός μονοπώλησης στον κλάδο: είνα ι μεγάλος α φού τα Ναυπηγεία του Ηιάρχου κατέχουν: - Το 15% του συνόλου των ίδιων κεφαλαίων στη Ν.Ε.Β.

39 Πάνω από 70% της συνολικής δυναμικότητας σε κατασκευές και πάνω από 45% σ τις επισκευές. - Απασχολούν το 50% περίπου του εργατοτεχνικου προσωπικού στη Ν.Π.Β. ζ. Οι κύριοι πελάτες των μεγάλβν ναυπηγοεπισκευαστικών μονάδων είνα ι πλοιοκτήτες διάφορων χωρών και οι μεγάλες πολυεθνικές διακίνρης πετρελ ίου ( ΕΣΣ, ΒΡ, MOBIL. ΤΕΧΑΟΟ, ARAMOO, SHELL ) καθώς επίσης και σοσιαλιστικές χώρες ( κυρία Ε.Σ.Σ. ) ϋπό τα παραπάνω βλέπουμε ό τι δεν υπάρχει ουσιαστική ανάπτυξη της Π,Ε.Β. ( κυρίως στο ναυπηγικό τομέα) αφού λείπεβ παντελώς η ύπαρξη τοπικής βιομηχανίας ναυτικού εξοπλισμού,με, αποτέλεσμα να εξαρτόμαστε τεχνολογικά από το εξω τερικό. Στον Πίνακα 6 βλέπουμε τη μεγάλη πτώση παραγωγής σ τις γήσεις. Π Ι Ν Α Κ Α Σ 6 Ετος Ελληνική παραγωγή Κ.Ο.Κ. _( χιλιάδες ) Το 1981 η κατάσταση όχι μόνο δεν βελτιώθηκε αλλά άρχισε να γ ίν ετα ι πιο έντονη με αποτέλεσμα να χάσουν τη δουλειά τους πάνω από το 50% των εργαζομένων αον κλάδο, σύμφωνα με σ το ιχ εία του Υπουργείου Εργασίας. Η κρίση που αντιμετωπίζει η ελληνική Ν.Ε.Β. έχει άμεση σχέ_

40 ση με την ένταξή μας στην Ε.Ο.Κ. Οπως έχουμε δ ει η ΕΟΚ έχετ προχωρήσει στη μείωση της παραγωγικής ικανότητας σε ναυπηγήσεις, ενώ συ-^όνως οι ναυπηγικές βιομηχανίες της ΒΟΚ στράφηκαν στις επισκευές υποστηριζόμενες από τα κράτη τους για πραγματοποίηση συναγωνιστικών τιμών. Αυτό είχ ε σαν αποτέλεσμα να μειωθούν οι πελάτες των ελληνικών επισκευαστικών μονάδων. 5 0 κλάδος της Χαλυβουργίας στην Ελλάδα ελέγχεται από έ ξ ι μονάδες με συνολική παραγωγική δυναμικότητα περίπου το χρόνο. Οι μονάδες αυτές ε ίν α ι: - ΧΔΛΥΒϋΥΡΓΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ( Ε.Χ. ) Ελευσίνα - ΧΑΛΥΒΕΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ ( Χ.Β.Ε. ) Θεσσαλονίκη ( ΣΙΔΕΝΟΡ ) - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΑΛΥΒα ( Ε.Ε.Χ. ) Θεσσαλονίκη - ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ( Χ.θ. ) Βόλος'. - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗ ΧΑΛΥΨ ( Μ.Χ. ) Βόλος Οι περισσότερες μονάδες είν α ι εξοπλισμένες με αρκετά σύγχρονες εγκαταστάσεις ( στο μέσο τεχνολογικό επίπεδο της ΕΟΚ) Οι 4 από τ ι ς 6 κύριες μονάδες διαθέτουν εγκαταστάσεις συνεχούς χύτευσης. Μόνο μια μονάδα ( Ε.Ε.Χ. ) εισάγει ως πρώτη ύλη ρόλους θερμής εξέτασης και παράγει τελικ ά προϊόντα ψυχρής ε ξέτασης Η ίδια μονάδα επίσης διαθέτει τις μοναδικές εγκαταστάσεις γαλβάνωσης και επικασσιτέρωσης. Η συνολική απασχολούμενη δυναμικότητα δεν ξεπερνάει το 50% τα κυριότερα προϊόντα παραγωγής είνα ι τα επιμήκη ( σίδηρος μπετό, σίδηρος εμπορίου, χονδρό σύρμα κ.λ.π. ) τα οποία βπο-

41 ροφώντας σχεδόν στο σύνολό τους οπο την εγχώρια αγορά. Η συνεπής μείωση τα τελευταία χρονιά της οικοδομικής δραστηριότητας έχει επιδράσει αρνητικά στην διάθεση επιμηκων προϊόντων, με αποτέλεσμα να στραφούν οι βιομηχανίες προς τ ις εξαγωγές χωρίς ιδ ια ίτερ η επ ι τυχία, Σε μικρότερο ποσοστό παράγονται και πλατιά προϊόντα ( λαμαρίνες θέρμης εξέτασης, ψυχρής εξέτασης, διδηροταινίες k.x.n. ) Ε«α μεγαλύτερο ποσοστό αυτών προορίζεται κατ'ευ θείαν για εξαγωγές. ϊέλος α ξ ίζ ε ι να ανάφερθεί ό τι δεν παράγονται κράματα υψηλής ποιότητας χάλυβα, π αρ'οτι υπάρχει αξιόλογη εγχώρια ζήτη- Λπό τη σκοπιά των επενδύσεων τα τελβυταία χρόνια μόνο η Ε Ε,Χ. έ^ει προχωρήσει στην υλοποίηση ενός επενδυτικού προγράμματος αξίας δρχ. ( αφορά το διπλασιασμό της παραγωγικής ικανότητας σε γραμμές ψυχρής εξέτασης πλατέων ). Οι άλλες βιομηχανίες απέχουν από ουσιαστικές παραγωγικές επενδύσεις. Τελευταία η Μεταλλουργική Χαλιυψ ανακοίνωσε σχέδιο επένδυσης αξία ς δολ. Ουσιαστικά οι περισσότερες μονάδες κάνουν επενδύσεις κυρίως ανιικατάστασης αποσβεσθέντα εξοπλισμού. Εξαλλου με την έντταξη στην Ε.Κ.Α.Χ. είνα ι πολύ αμφίβολο αν μπορεί να εγκριθεί και χρηματοδοτηθεί νέα παραγωγική επένδυση στον κλάδο αυτό. Το α ντίθ ετο μάλιστα η ΕΚΑΧ έχει ειδικ ό χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την ενίσχυση τουκλεισίματος ήδη υπαρχόντων εγκαταστάσεων. Η Ελλάδα έχει αναγκη από χαλυβουργικά προϊόντα για να προχωρήσει σε μια δυναμική ανάπτυξη. Αναγκαστικά λοιπόν θα πρέπει να στραφεί σ τις εισαγωγές που έχουν πολύ ψηλό συναλλαγματικό κόστος. Η υπάρχουσα υποδομή καθώς