ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (ΙΔΡΥΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ)

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Π ΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑ ΣΙΑ ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (ΙΔΡΥΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ) ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΧΑΡΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΙΜΑΜ ΝΑΡΓΗΧΑΝ ΧΑΤΖΗΑΧΜΕΤ ΝΟΥΡΣΕΝ ΚΑΒΑΛΑ 2013

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ...σελ.6 1.ΟΡΙΜΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟ ΣΩ ΠΩΝ...σελ ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ...σελ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Σ Υ Σ Τ Α Σ Η Σ...σελ.8 2. ΕΝΑΡΞΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟ ΣΩ ΠΩΝ...σελ Ο ΡΙΣΜ ΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟ ΣΩ ΠΩΝ...σελ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟ ΣΩ ΠΩ Ν... σελ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟ Υ... σελ ΔΙΑΚΡΙΣΗ Ε Τ Α ΙΡ ΙΩ Ν... σελ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ...σελ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ... σελ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ... σελ ΟΜΟΡΡΥΘΜ Η ΕΤΑΙΡΙΑ... σελ Ο ΡΙΣΜ ΟΣ Ο.Ε... σελ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ Ο.Ε... σελ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ Ο.Ε... σελ.28 1

3 4.2 ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ (Ε.Ε.) σελ ΈΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΤΕΡΟ ΡΡΥΘΜ ΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΝΟ Μ Ο... σελ ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜ ΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ... σελ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ Ε.Ε...σελ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΕΣ...σελ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ...σελ ΑΠΟΥΣΙΑ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ - ΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜ ΠΟΡΙΚΗ...σελ Ο ΡΙΣΜ Ο Σ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ... σελ ΚΛΕΙΣΤΟΣ ΑΡΙΘ Μ ΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩ...σελ ΑΦΑΝΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑ, ΕΝΑ ΝΟΜΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ... σελ.41 5.ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ... σελ ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ...σελ ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ Α.Ε...σελ ΙΔΡΥΣΗ Α.Ε... σελ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΙΔΡΥΣΗΣ Α.Ε...σελ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ...σελ ΣΥΣΤΑΣΗ Α.Ε... σελ.48 2

4 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΑΣΗΣ Α. Ε......σελ ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΧΕΔΙΟ Υ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ.....σ ελ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗΣ Τ Ο Υ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΣΤΟ Μ.Α.Ε......σελ ΌΡΓΑΝΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ Α.Ε... σελ Δ ΗΜ Ο ΣΙΟ ΤΗ ΤΑ......σελ ΥΠΟ ΧΡΕΩ ΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΩΝΥΜ ΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΡΟΣ Δ.Ο.Υ...σελ ΈΚΔΟΣΗ ΑΡΙΘ Μ Ο Υ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ Μ ΗΤΡΩ Ο Υ...σελ ΘΕΩΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟ ΙΧΕΙΩ Ν... σελ ΤΗΡΟ ΥΜ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΑ Γ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΒΣ..σελ Έ =Ο ΔΑ ΙΔΡΥΣΗΣ....σελ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ Α.Ε....σελ ΜΙΚΤΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ....σελ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜ ΕΝΗΣ ΕΥΘ ΥΝΗΣ....σελ ΟΡΙΣΜ Ο Σ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ Ε.Π.Ε...,.σελ ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟ ΫΠΟ Θ ΕΣΕΙΣ ΙΔΡΥΣΗΣ Ε.Π.Ε σελ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ε.Π.Ε......σελ.87 3

5 6.4 ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ Ε.Π.Ε σελ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜ ΕΝΗΣ ΕΥΘ ΥΝ Η Σ... σελ ΠΟΙΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΚΟΜΙΣΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΡΜ ΟΔΙΑ Δ Ο Υ ΓΙΑ ΤΗΝ ΈΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜ ΕΝΗΣ ΕΥΘ ΥΝΗΣ...σελ ΠΟΙΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΚΟΜΙΣΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ Δ Ο Υ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΩΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΕ... σελ ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ - ΕΤΑΙΡΙΚΑ Μ ΕΡΙΔ ΙΑ - ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ Μ ΕΡΙΔΕΣ... σελ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ Ε.Π.Ε...σελ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ Ε.Π.Ε...σελ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ Ε.Π.Ε ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟ ΙΠΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ...σελ Ο Μ Ο ΙΟ ΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ...σελ ΜΕΤΑΞΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΜΟΙΟ ΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ...σελ.136 4

6 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, σελ.137 5

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ακόλουθη εργασία πραγματεύεται τη έναρξη εργασιών φυσικών και νομικών προσώπων. Φορολογική και λογιστική άποψη με βιβλία Β' και Γ κατηγορίας. Αρχικά, αφού οριστεί η έννοια των προσωπικών κεφαλαιουχικών και μεικτών εταιρειών θα προσδιοριστούν τα χαρακτηριστικά τους αλλά και οι διαφορές μεταξύ τους, θα προχωρήσουμε στα φορολογικά θέματα των προσωπικών αυτών εταιριών. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι μέσα από την ξεχωριστή παρουσίαση της εκάστοτε εταιρίας, να αντιδιαστείλουμε τα χαρακτηριστικά τους και έτσι να διαφανεί πληρέστερα ο ρόλος που καθεμιά επέχει. Όσον αφορά στον τρόπο υλοποίησης της εργασίας και οργάνωσης του υλικού αντλήθηκαν στοιχεία από το διαδίκτυο και από βιβλιογραφία. 6

8 1.ΟΡΙΜΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Καλείται από το Δίκαιο κάθε άνθρωπος που έχει την ικανότητα να είναι υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, ανεξάρτητα γένους, ηλικίας, εθνικότητας και θρησκείας. Μόνο ο άνθρωπος θεωρείται φυσικό πρόσωπο, σε αντιδιαστολή με το Νομικόπρόσωπο. Το φυσικό πρόσωπο αρχίζει να υπάρχει από την γέννησή του και παύει με τον θάνατό του. Δυνατόν όμως είναι καίτοι να μην έχει αποδεδειγμένα επέλθει ο θάνατος, κάποιο φυσικό πρόσωπο να θεωρηθεί από το Δίκαιο ως μη υπάρχον. Τέτοια περίπτωση είναι η αφάνεια. Δηλαδή σε περιπτώσεις που κάποιος άνθρωπος εξαφανισθεί υπό συνθήκες κινδύνου π.χ. ναυτικό ατύχημα με μεγάλη πιθανότητα του θανάτου του ή αν από μακρού χρόνου απουσιάζει χωρίς είδηση, μπορεί με δικαστική απόφαση να κηρυχθεί άφαντος, οπότε και ο νόμος τον θεωρεί κατά πλάσμα αποθανόντα. Ο κάθε άνθρωπος από τη γέννησή του και ως το θάνατό του έχει ικανότητα Δικαίου, την ικανότητα δηλαδή να είναι υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Προς την ικανότητα Δικαίου αντιδιαστέλλεται η ικανότητα προς Δικαιοπραξία, η ικανότητα δηλαδή να διαθέτει αυτοβούλως τα δικαιώματά του και να αναλαμβάνει αυτοβούλως υποχρεώσεις. Η πλήρης ικανότητα προς δικαιοπραξία αναγνωρίζεται στους ανθρώπους με τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους. Μέχρι το 18ο έτος ο άνθρωπος είναι είτε ανίκανος για δικαιοπραξία είτε περιορισμένα ικανός μπορεί να διαθέσει ορισμένα δικαιώματα και να αναλάβει ορισμένες υποχρεώσεις. Οι ανίκανοι για δικαιοπραξία μπορούν να 7

9 εκποιούν δικαιώματα και να αναλαμβάνουν υποχρεώσεις μόνο μέσω του νομίμου αντιπροσώπου τους συνήθως των γονέων, εκτός αν έχει οριστεί άλλος. Ο περιορισμός της δικαιοπρακτικής ικανότητας στοχεύει στην προστασία των ανηλίκων από την ανάληψη υποχρεώσεων, την έκταση των οποίων δεν είναι σε θέση να συνειδητοποιήσουν. Ενήλικοι μπορεί να είναι ανίκανοι για δικαιοπραξία, αν κηρυχθούν με δικαστική απόφαση σε δικαστική συμπαράσταση. Η κήρυξη σε δικαστική συμπαράσταση γίνεται κυρίως σε περιπτώσεις ψυχικών νόσων που δεν επιτρέπουν στο άτομο να έχει συνείδηση των πράξεών του. Η δικαστική απόφαση οφείλει να ορίζει και το νόμιμο αντιπρόσωπο, το δικαστικό συμπαραστάτη, ο οποίος θα διενεργεί πράξεις στο όνομα του αντιπροσωπευόμενου Κύρια Χαρακτηριστικά: Ανήκει στις προσωπικές εταιρίες που ο μοναδικός εταίρος ευθύνεται με την δική του περιουσία για το σύνολο των χρεών της εταιρίας και δεν απαιτείται ελάχιστο ύψος κεφαλαίου για την ίδρυση της. Πλεονέκτημα της ατομικής επιχείρησης είναι η ευελιξία της ως προς τον έλεγχο κάθε τομέα της και η γρήγορη λήψη αποφάσεων εφόσον εξαρτάται μόνο από ένα άτομο. Μειονέκτημα της ατομικής επιχείρησης σε περίπτωση που διευρυνθούν οι δραστηριότητες της υπάρχει δύσκολος έλεγχος οπότε απαιτούνται άλλες μορφές επιχείρησης. 1.2 Διαδικασία Σύστασης 8

10 ΒΗΜΑ 1ο: Δικαιολογητικά για έναρξη Α. Ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης Συντάσσεται ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης που προσδιορίζει την έδρα της επιχείρησης, το εμβαδόν, το τίμημα του ενοικίου το οποίο κατατίθεται μέσα σε ένα 1 μήνα από την ημερομηνία σύνταξης του στη Δ.Ο.Υ. του εκμισθωτή ή Συμβόλαιο ιδιοκτησίας Ακινήτου. Σε περίπτωση που ή έδρα της επιχείρησης θα στεγαστεί σε ιδιόκτητο ακίνητο το συμβόλαιο ιδιοκτησίας. Β. Εγγραφή του επιχειρηματία από τον αρμόδιο Ασφαλιστικό φορέα που ανήκει η έδρα της επιχείρησης. Ο Ασφαλιστικός Φορέας στον οποίο ανήκει ο κάθε επαγγελματίας σχετίζεται με την δραστηριότητα της ατομικής επιχείρησης Γ. Προέγκριση Επωνυμίας από τοπικό Επιμελητήριο για το δικαίωμα χρήσης της Επωνυμίας και του Διακριτικού Τίτλου. ΕΠΙΜ ΕΛΗΤΗΡΙΟ Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Επαγγελματικό Επιμελητήριο ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Εμπορικές και Βιομηχανικές Επιχειρήσεις Βιοτεχνικές Επιχειρήσεις Ελεύθεροι Επαγγελματίες (ασφαλιστές, υδραυλικοί, χώροι εστίασης κλπ.) Εφόσον έχει επιλεχθεί η επωνυμία και ο διακριτικός τίτλος της νέας εταιρείας, και εφόσον γνωρίζετε το σκοπό της συμπληρώνεται αίτηση και ένα παράβολο. Εάν η επιλεγμένη 9

11 επωνυμία και διακριτικός τίτλος είναι αποδεκτός, θα σας δοθεί βεβαίωση προέγκρισης επωνυμίας. Το στάδιο αυτό της Προέγκρισης Επωνυμίας για τις ατομικές επιχειρήσεις, δεν είναι υποχρεωτικό αλλά είναι χρήσιμο να γίνει για να βεβαιωθείτε ότι η επωνυμία που επιλέξατε είναι δεκτή και να μην χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στο καταστατικό. ΒΗΜΑ 2 : Έναρξη επιχείρησης στη Δ.Ο.Υ. Δικαιολογητικά για έναρξη Έντυπα έναρξης Μητρώου: Μ1 (Απόδοσης Α.Φ.Μ.- Μεταβολής Ατομικών Στοιχείων) Μ2 (Εναρξης- Μεταβολής εργασιών Φυσικού Προσώπου) Μ6 (Δήλωση Δραστηριοτήτων Επιχείρησης) Μ10( Δήλωση εγκατάστασης Εσωτερικού) Μ11 (Δήλωση εγκατάστασης Εξωτερικού) Μ12( Δήλωση Πωλήσεων από απόσταση) Αστυνομική ταυτότητα. Το συμβόλαιο αγοράς ακινήτου ή μισθωτήριο συμβόλαιο. Την βεβαίωση εγγραφής ή απαλλαγής από αρμόδιο Ασφαλιστικό Φορέα. 1 Προέγκριση της επωνυμίας και του διακριτικού τίτλου των φυσικών προσώπων από το αρμόδιο Επιμελητήριο ανάλογα με την δραστηριότητα της επιχείρησης. 2 Άδεια εγκατάστασης ή λειτουργίας από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπ. Ανάπτυξης, όπου απαιτείται (αρθρ. 3, 4, 5, 27 ν.3325/2005). 10

12 3 Λοιπά δικαιολογητικά > Προέγκριση ίδρυσης για καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος από Δήμους και Κοινότητες όπου απαιτείται (αρθρ. 80, 81 ν.3463/ ΥΠΕΣΔΑ Aρ.Πρ. 1055/ ). > Πτυχίο - Άδεια ασκήσεως επαγγέλματος για ελεύθερους επαγγελματίες. > Άδεια εκμετάλλευσης του χώρου από Δήμους και κοινότητες( όπου απαιτείται) 4 Αυτοψία χώρου έδρας με την υποβολή της δήλωσης έναρξης και εντός 3 ημερών διενεργείται έλεγχος (αυτοψία), προκειμένου να γίνει επαλήθευση των δεδομένων που αναγράφονται στα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά. Μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου συμπληρώνεται το έντυπο ειδική έκθεση αυτοψίας που επισυνάπτεται στη Δήλωση Έναρξης. ΒΗΜΑ 3 : Εγγραφή στο Επιμελητήριο Για την εγγραφή στο Επιμελητήριο όπου ανήκει η επιχείρηση θα χρειαστούν τα εξής δικαιολογητικά 1. Αίτηση (το έντυπο χορηγείται από το τμήμα Μητρώου του Ε.Β.Ε.Θ.) 2. Βεβαίωση έναρξης εργασιών από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. 3. Αστυνομική ταυτότητα του αιτούντος 4. Πληρωμή συνδρομής του έτους με την εγγραφή στο επιμελητήριο λαμβάνεται βεβαίωση περί θεώρησης βιβλίων και στοιχείων και η οποία έχει ισχύ μέχρι το τέλος κάθε ημερολογιακού έτους. 11

13 ΒΗΜΑ 4ο: Θεώρηση Βιβλίων και Στοιχείων Κάθε επιτηδευματίας είναι υπόχρεος στη θεώρηση βιβλίων και Στοιχείων. 1. Βιβλία Επιχείρησης, κάθε επιχείρηση εντάσσεται σε κατηγορία βιβλίων ανάλογα: α) με το ύψος των ακαθάριστων εσόδων και β) ο κλάδος στον οποίο υπάγονται. Οι κατηγορίες των βιβλίων είναι: > Β Κατηγορία Βιβλίων στην οποία θεωρείται χειρόγραφο ή μηχανογραφημένο Βιβλίο Εσόδων- Εξόδων > Γ Κατηγορία Βιβλίων (προαιρετικά για ατομικά επιχείρηση) στην οποία θεωρείται Ισοζύγιο Γενικού & Αναλυτικών Καθολικών (μηχανογραφημένο) Βιβλίο Απογραφής & Ισολογισμών (χειρόγραφο ή μηχανογραφημένο) 2. Στοιχεία Επιχείρησης Ανάλογα με την δραστηριότητα της επιχείρησης (εμπορική, παροχής υπηρεσιών, ελεύθερος επαγγελματίας κλπ.) 3. Φορολογική Ταμειακή Μηχανή (Φ.Τ.Μ.) ή Φορολογικός Μηχανισμός (Φ.Η.Μ.) Ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης και το αντικείμενο της. 4. Δικαιολογητικά για Θεώρηση Βιβλίων & Στοιχείων Σημείωμα Θεώρησης Β1 για χειρόγραφα & μηχανογραφημένα βιβλία & χειρόγραφα στοιχεία Δήλωση έναρξης Φ.Η.Μ. Β2 Δελτίο Αστυνομικής Ταυτότητας Βεβαίωση μη οφειλής από τον αρμόδιο ασφαλιστικό φορέα κύριας ασφάλισης επιτηδευματιών 12

14 Βεβαίωση μη οφειλής αρμοδίου επιμελητηρίου Βεβαίωση αρμοδίου φορέα ασφάλισης προσωπικού (ΙΚΑ κλπ.) είτε απασχολείται από την επιχείρηση προσωπικό είτε όχι. Σε ειδικές περιπτώσεις υπόχρεων, αντί της βεβαίωσης του ΙΚΑ υποβάλλεται Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599\ Χρόνος και Κόστος σύστασης ατομικής επιχείρησης: Δεδομένου ότι η ατομική επιχείρηση δεν έχει νομική μορφή το ο χρόνος είναι ελάχιστος και το κόστος περιορίζεται στα έξοδα προεγγραφής και εγγραφής στο επιμελητήριο. 2.ΕΝΑΡΞΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ 2.1 Ορισμός νομικών προσώπων Εκτός από τον άνθρωπο, υποκείμενα δικαίου είναι και ενώσεις προσώπων που έχουν συσταθεί για την επιδίωξη ορισμένου σκοπού ή σύνολα περιουσίας που έχουν ταχθεί στην εξυπηρέτηση ορισμένου σκοπού και τα οποία έχουν αποκτήσει προσωπικότητα, ικανότητα δικαίου δηλαδή έχουν αναχθεί σε υποκείμενα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Τα νομικά πρόσωπα παρόλο που δεν υπάρχουν στη φύση αποτελούν οντότητες της κοινωνικής πραγματικότητας. Εντούτοις, θα λέγαμε ότι δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς τη φύση των νομικών προσώπων γενικά και στην επιστήμη έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες. 13

15 2.2 Διακρίσεις νομικών προσώπων Τα νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου ιδρύονται με πράξη του κράτους κυρίως με Νόμο για να ασκήσουν δημόσια εξουσία. Ρυθμίζονται κατά βάση από τους ιδρυτικούς τους νόμους. Είναι πχ Δήμοι,Κοινότητες, ΟΓΑ, ΙΚΑ, ΑΕΙ, ΤΕΙ Τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ιδρύονται από ιδιώτες επιδιώκοντας ιδιωτικούς σκοπούς και διέπονται από κανόνες του Ιδιωτικού δικαίου. Διακρίνονται σε: νομικά πρόσωπα αστικού δικαίου (σωματείο,ίδρυμα, επιτροπή εράνων, αστική εταιρεία που έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα ) και σε νομικά πρόσωπα εμπορικού δικαίου (ομόρρυθμη εταιρεία Ο.Ε, Ετερόρρυθμοι εταιρεία Ε.Ε, εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης ΕΠΕ, Ανώνυμη εταιρεία ΑΕ, Συνεταιρισμός). Τα νομικά πρόσωπα μικτής φύσης ή διφυούς χαρακτήρα ανήκουν τα νομικά πρόσωπα που έχουν μορφή ΝΠΙΔ, ιδρύονται όμως από το κράτος για εξυπηρέτηση δημόσιου συμφέροντος, δηλ είναι νομικά πρόσωπα που παράλληλα με την ιδιωτική τους δραστηριότητα είτε τους έχει ανατεθεί να ασκούν διοίκηση είτε αποτελούν στην ουσία δημόσιες επιχειρήσεις (ΔΕΗ-ΟΤΕ-ΕΡΤ). 14

16 Αυτά τα νομικά πρόσωπα επειδή διέπονται από κανόνες ιδιωτικού δικαίου αλλά και πω κανόνες δημόσιου δικαίου ονομάζονται ΝΠ μικτής φύσης ή ΝΠ διφυούς χαρακτήρα 2.3 Νομικά πρόσωπα αστικού δικαίου Γενικές διατάξεις Αστικού Κώδικα που διέπουν τα νομικά πρόσωπα Αστικού δικαίου: Σύσταση νομικού προσώπου Για την σύσταση κάθε νομικού προσώπου σύμφωνα με τον νόμο Άρθρο 63 ΑΚ απαιτείται : συστατική ή ιδρυτική πράξη δηλ πράξη που περιέχει την θέληση των προσώπων για την ίδρυση του και καταστατικό ή οργανισμός δηλ πράξη που έχει τους όρους λειτουργίας και διοίκησης του νομικού προσώπου τόσο για την συστατική ή ιδρυτική πράξη όσο και για το καταστατικό ή οργανισμός απαιτείται Έγγραφο Άρθρο 63 ΑΚ Ι κανότητα νομικού προσώπου Ικανότητα δικαίου : το δίκαιο αναγνωρίζει στο νομικό πρόσωπο ικανότητα δικαίου εξομοιώνοντας το με φυσικό πρόσωπο χωρίς όμως την ικανότητα έννομων σχέσεων που προϋποθέτουν ιδιότητα φυσικού προσώπου Άρθρο 62 ΑΚ πχ να υιοθετηθεί ή να κληρονομηθεί ικανότητα για δικαιοπραξία : το 15

17 νομικό πρόσωπο εκτός από ικανότητα δικαίου έχει και δική του βούληση που την εκδηλώνει μετά όργανα που το διοικούν, κατά συνέπεια το νομικό πρόσωπο έχει ικανότητα για δικαιοπραξία που την ασκεί με τα όργανα του. Ικανότητα για αδικοπραξία: το νομικό πρόσωπο ευθύνεται για τις παράνομες πράξεις των οργάνων του, κατά συνέπεια το νομικό πρόσωπο έχει ικανότητα για αδικοπραξία Επωνυμία και έδρα νομικού προσώπου Όπως το φυσικό έτσι και το νομικό πρόσωπο έχει ένα όνομα. Το όνομα του φυσικού προσώπου λέγεται Επωνυμία. Αντίστοιχη της κατοικίας του φυσικού προσώπου είναι η έδρα του νομικού προσώπου έδρα του είναι ο τόπος που λειτουργεί η διοίκηση του. Άρθρο 64 ΑΚ Διοίκηση νομικού προσώπου Η διοίκηση νομικού προσώπου που αποτελείται από ένα ή περισσότερα άτομα αφενός φροντίζει για την διεκπεραιώσει των υποθέσεων του και αφετέρου αντιπροσωπεύει δικαστικά το νομικό πρόσωπο δηλαδή ενώπιον δικαστηρίου και εξώδικα καταρτίζοντας ως όργανο του όλες τις δικαιοπραξίες του νομικού προσώπου με τους τρίτους. Αν διοίκηση είναι πολυμελές όργανο τότε οι αποφάσεις της αν δεν ορίζεται κάτι άλλο σε συστατική ή ιδρυτική πράξη ή στο καταστατικό ή οργανισμό του νομικού προσώπου λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων. 51% Άρθρο 65ΑΚ 16

18 Δικαιοπραξίες νομικού προσώπου Το νομικό πρόσωπο έχει την ικανότητα για δικαιοπραξία, αυτή η βούληση του νομικού προσώπου εκδηλώνεται με τη διοίκηση του νομικού προσώπου που είναι όργανο του. Άρα οι δικαιοπραξίες που επιχειρεί η διοίκηση μέσα στα όρια εξουσία της, υποχρεώνουν το νομικό πρόσωπο σε δικαιώματα και υποχρεώσεις. Άρθρο 70ΑΚ. Για να δημιουργηθεί ευθύνη του νομικού προσώπου, από τις δικαιοπραξίες του οργάνου που το διοικεί, πρέπει τοόργανο να δικαιοπρακτεί αφενός με την ιδιότητα του αυτή δηλαδή στο όνομα και για λογαριασμό του και αφετέρου μέσα στα όρια της εξουσίας του. Ο προσδιορισμός αυτός ισχύει και για τους τρίτους. Άρθρο 70ΑΚ. Πχ 1. Αν το ΕΣ μισθώνει ή αγοράζει κτίριο για στέγαση γραφείου ΝΠ και η σύμβαση καταρτίζεται μεταξύ του ΕΣ και του ιδιοκτήτη ακίνητου, και δεν πληρώσει το ΕΣ τότε γίνεται αγωγή κατά του νομικού προσώπου και όχι κατά συγκεκριμένων προσώπων που αποτελούν το ΕΣ. Πχ 2. αν το ΕΣ του νομικού προσώπου προσλάβει υπάλληλο και δεν τον πληρώσει η αγωγή που θα κάνει ο υπάλληλος θα στραφεί κατά του νομικού προσώπου και όχι κατά των προσώπων του ΕΣ που τον προσέλαβαν Ευθύνη νομικού προσώπου από παράνομες πράξεις των οργάνων του 17

19 Το νομικό πρόσωπο έχει ευθύνη για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις : Α: Η πράξη ή η παράλειψη του οργάνου του νομικού προσώπου να δημιουργεί υποχρέωση για αποζημίωση. Β: Η πράξη ή η παράλειψη να προέχετε από όργανο που αντιπροσωπεύει το νομικό πρόσωπο πχ στο σωματείο όργανα εκείνα που η θέση τους προβλέπεται και προσδιορίζεται απευθείας από την συστατική πράξη ή το καταστατικό. Γ: Η πράξη ή η παράλειψη του παραπάνω οργάνου να έγινε κατά την εκτέλεση του καθηκόντων που του είχαν ανατεθεί Άρθρο 71.1ΑΚ. Παράλληλα με το υπαίτιο ΝΠ ευθύνεται και το υπαίτιο πρόσωπο εις ολόκληρων Άρθρο 71.1ΑΚ. πχ σωματείου ανέθεσε στο νόμιμο εκπρόσωπο του για την οίκον ενίσχυση του σωματείου. αυτός προβάλλοντας διαφορετικούς σκοπούς ατού σωματείου εξαπάτησε κάποιον και του απέσπασε χρήματα, όταν το κατάλαβε ο δωρητής έκανε αγωγή και ζήτησε τα χρήματα του πίσω από το ίδιο το σωματείο,αλλά και από τον εκπροσωπώ του σωματείου που του ανατέθηκαν αυτά τα καθήκοντα εις ολόκληρων και για 1 φορά θα αποζημιωθεί Προστασία νομικού προσώπου Τα Άρθρα ΑΚ αν και αναφέρονται στην προστασία προσώπων είναι για προστασία φυσικών προσώπων εντούτοις 18

20 χρησιμοποιούνται και για την προστασία νομικών προσώπων. Η προστασία νομικού προσώπου προστατεύεται όπως και το φυσικό πρόσωπο στο όνομα του δηλ την Επωνυμία του καθώς και εν γένει στην προσωπικότητα του που περιλαμβάνει την καλή του φήμη, την πίστη και τα υπόλοιπα αγαθά που συγκροτούν την προσωπικότητα αρκεί βέβαια να μην πρόκειται για αγαθά που η προστασία του προϋποθέτει την ιδιότητα του ανθρώπου. Αν προσβάλλονται τα παραπάνω αγαθά του το νομικό πρόσωπο δικαιούταιαποκατάσταση της ηθικής του βλάβη. 3. Δ ΙΑ Κ Ρ ΙΣ Η Ε Τ Α ΙΡ ΙΩ Ν Οι εμπορικές εταιρείες λοιπόν διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες, με κριτήριο το βασικό στοιχείο που επικρατεί και καθορίζει την εταιρική σχέση, στοιχείο που είναι, άλλοτε τα πρόσωπα των εταίρων και άλλοτε το κεφάλαιο. Έτσι, οι εμπορικές εταιρείες διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες: Προσωπικές εταιρίες Είναι εκείνες στις οποίες η επιδίωξη του εταιρικού σκοπού στηρίζεται στην προσωπική συμβολή των εταίρων, λόγω αυτού απαγορεύεται η μεταβίβαση του εταιρικού μεριδίου. Οι μεταβολές στα πρόσωπα των εταίρων (θάνατο, πτώχευση, απαγόρευση) επιφέρουν λύση της εταιρίας, εκτός αν έχει συμφωνηθεί το αντίθετο. Στις αποφάσεις που παίρνονται επιβάλλεται ομοφωνία και 19

21 όχι πλειοψηφία. Για τη σύσταση προσωπικής εταιρίας δεν απαιτείται από το νόμο ελάχιστο ποσό καταβολής Κεφαλαιουχικές εταιρίες Είναι οι εταιρίες στις οποίες κυρίαρχο στοιχείο είναι το κεφάλαιο που έχει συγκεντρωθεί τόσο από τις εισφορές των εταίρων όσο και από τα μη διανεμημένα κέρδη τα αποθεματικά. Αντίθετα με τις προσωπικές, οι εταίροι δεν μετέχουν στη διοίκηση εκτός αν έχουν εκλεγεί από τη γενική συνέλευση, ούτε έχουν προσωπική ευθύνη για τις υποχρεώσεις της εταιρίας. Η μεταβίβαση της εταιρικής ιδιότητας είναι ελεύθερη και οι μεταβολές στα πρόσωπα των εταίρων επιφέρουν τη λύση της εταιρείας. Οι αποφάσεις παίρνονται με πλειοψηφία η οποία εξαρτάται από τη συμμετοχή του κάθε μετόχου στο κεφάλαιο της εταιρίας Μικτές εταιρείες Είναι οι εταιρείες οι οποίες αποτελούν ενδιάμεσες μορφές μεταξύ προσωπικών και κεφαλαιουχικών για να καλύψουν κάποιες μορφές επιχειρησιακής συγκρότησης στις οποίες το προσωπικό στοιχείο είναι σκόπιμο να συνυπάρχει με το κεφαλαιουχικό. 3.2 Εταιρικοί τύποι Η Ελληνική εμπορική νομοθεσία αναγνωρίζει οκτώ εταιρικούς τύπους, από τους οποίους οι έξι μπορούν να καταταγούν στις 20

22 παραπάνω βασικές κατηγορίες, ενώ οι υπόλοιποι δύο αποτελούν ιδιόρρυθμες εταιρείες. Οι τύποι Προσωπικές εταιρείες: ^ Ομόρρυθμη Εταιρεία (Ο.Ε.) ^ Ετερόρρυθμη Εταιρεία (Ε.Ε.) ^ Αφανής ή Συμμετοχική Εταιρεία Κεφαλαιουχικές εταιρείες: ^ Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.) Μικτές εταιρείες: ^ Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης(Ε.Π.Ε.) ^ Ετερόρρυθμη Εταιρεία με μετοχές Ιδιόρρυθμες εταιρείες: ^ Συνεταιρισμός ^ Συμπλοιοκτησία Στην εργασία μας θα επικεντρωθούμε στα χαρακτηριστικά των προσωπικών εταιριών. Στις προσωπικές εταιρίες κύριοι παράγοντες που οδηγούν στην εταιρική συνεργασία είναι οι προσωπικές ικανότητες των εταίρων, οι γνώσεις κάποιου ή κάποιων από αυτούς στο αντικείμενο της σχεδιαζόμενης οικονομικής δραστηριότητας, η καλή φήμη που απολαμβάνουν ως άτομα στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, οι συγγενικές ή φιλικές σχέσεις που τους συνδέουν. Ουσιαστικά προσωπικές εταιρίες ως νομικές σχέσεις είναι δύο: η ομόρρυθμη και η ετερόρρυθμη. Η Συμμετοχική ή Αφανής λεγόμενη εταιρία, δεν έχει νομική προσωπικότητα και συνεπώς δεν είναι «εταιρία» με την έννοια του δικαίου. Επειδή όμως αποτελεί ένωση προσώπων κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που δημιουργεί ανάμεσα στα συμβαλλόμενα πρόσωπα 21

23 οικονομικές σχέσεις απόλυτα ανάλογες με τις σχέσεις που δημιουργούν ανάμεσα στους εταίρους οι προσωπικές εταιρείες, περιλαμβάνεται καταχρηστικά σ αυτές και συνεξετάζεται μαζί τους. Τέλος, ανάμεσα στις δύο βασικές προσωπικές εταιρείες, την Ομόρρυθμη και την Ετερόρρυθμη, δεν υπάρχουν ζητήματα που απαιτούν και επιδέχονται διαφορετική λογιστική αντιμετώπιση. Ο περιορισμός της προσωπικής ευθύνης του ετερόρρυθμου εταίρου, μοναδικό στοιχείο που διαφοροποιεί τους δύο τύπους εταιρειών, δεν αποτελεί στοιχείο που ενδιαφέρει τη λογιστική των εταιρειών. Τη λογιστική αυτή, η ιδιότητα του ετερόρρυθμου εταίρου θα την απασχολήσει μόνο στην περίπτωση κατανομής ζημιάς ορισμένου ύψους ανάμεσα στους εταίρους. Όλες οι προσωπικές εταιρίες: ^ Διανύουν ένα προ στάδιο που περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες ίδρυσης, από την ημέρα που θα αρχίσουν οι πρακτικές ενέργειες για τη σύσταση της εταιρείας, μέχρι την ημέρα δημοσίευσης του καταστατικού τους και απόκτησης της νομικής τους προσωπικότητας. ^ Συστήνονται με ένα Καταστατικό - Ιδιωτικό συμφωνητικό που γίνεται υποχρεωτικά συμβολαιογραφικό, στην περίπτωση που οι εταίροι, είτε εισφέρουν ή υπόσχονται να εισφέρουν περιουσιακά στοιχεία που η μεταβίβασή τους γίνεται, υποχρεωτικά από το νόμο, με συμβολαιογραφικό έγγραφο, είτε αναλαμβάνουν υποχρεώσεις που γι αυτές προβλέπεται επίσης από το νόμο, συμβολαιογραφικό έγγραφο. ^ Προβαίνουν υποχρεωτικά σε δημοσίευση του καταστατικού τους, μέσα σε 15 ημέρες από την ημερομηνία κατάρτισής του, με κατάθεσή του στο Πρωτοδικείο της έδρας τους. 22

24 ^ Υπάρχουν σαν νομικά πρόσωπα, από την κατάθεση δημοσίευση του Καταστατικού τους από το Πρωτοδικείο της έδρας τους, επειδή δεν υπάρχει στάδιο έγκρισης του Καταστατικού ή γενικά της ίδρυσή τους από δημόσια Αρχή. 4. ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ 4.1 Ομόρρυθμη εταιρία Ορισμός Ο.Ε. Η Ομόρρυθμη εταιρία είναι μία προσωπική εταιρεία, η έννοια της οποίας δίνετε από τα άρθρα του Εμπορικού Νόμου. Ειδικότερα το άρθρο 20 Ε.Ν. ορίζει: «Ομόρρυθμος (εταιρεία) είναι η συσταινομένη μεταξύ δύο ή και πολλών, σκοπών εχόντων να συμπορεύονται υπό επωνυμιών εταιρική». Η επιστήμη και η νομολογία, καθώς και το άρθρο 784 του Αστικού Κώδικα, συμπλήρωσαν τον παραπάνω ορισμό, προσθέτοντας ότι η ομόρρυθμη εταιρεία έχει δική της νομική προσωπικότητα, διακεκριμένη από αυτήν των εταίρων της. Έτσι η ομόρρυθμη εταιρία έχει δική της νομική ύπαρξη, επωνυμία, έδρα, ιθαγένεια και δική της περιουσία. Το άρθρο 741 Αστικού Κώδικα προσδιορίζει ότι η επιδίωξη του κοινού σκοπού της εταιρίας, που είναι οικονομικός, γίνεται με κοινές εισφορές των εταίρων. Η ομόρρυθμη εταιρία έχει τη δική της νομική προσωπικότητα, δηλαδή αποτελεί νομικό πρόσωπο. Η έναρξη της 23

25 νομικής προσωπικότητας της προσωπικής εταιρείας γίνεται με την δημοσίευση του καταστατικού της στα ειδικά βιβλία του αρμόδιου πρωτοδικείου. Ενώ το τέλος αυτής επέρχεται από τη στιγμή που θα τελειώσει η εκκαθάριση της εταιρίας και η διανομή του καθαρού ενεργητικού στους πρώην εταίρους. Η Ομόρρυθμη εταιρία ιδρύεται τουλάχιστον από δύο εταίρους, οι οποίοι εισφέρουν όσο κεφάλαιο τους χρειάζεται ή όσο διαθέτουν, χωρίς να δεσμεύονται για συγκεκριμένο ποσό από το νόμο. Τα ιδρυτικά μέλη της Ομόρρυθμης Εταιρείας μπορεί να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Τα φυσικά πρόσωπα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους ενώ η συμμετοχή ανηλίκου στην ίδρυση προσωπικής εταιρείας επιτρέπεται μόνο κατόπιν δικαστικής άδειας. Οι λεπτομέρειες της συνεργασίας των εταίρων αναφέρονται στο συμβολαιογραφικό έγγραφο : που λέγεται καταστατικό. Το καταστατικό, με τη δημοσίευση του οποίου τυπικά ιδρύεται η Ο.Ε., αναφέρει τους όρους συνεργασίας, δηλ. τι κεφάλαιο εισέφεραν οι εταίροι, πως θα μοιράζονται τα κέρδη, ποιο θα είναι το αντικείμενο της Ο.Ε.,η επωνυμία της, η έδρα της, η διάρκεια συνεργασίας κτλ. Χαρακτηριστικό γνώρισμά της Ο.Ε., που τη διαφοροποιεί μάλιστα από άλλες προσωπικές εταιρείες, είναι η ευθύνη των εταίρων, που είναι ίδια για όλους. Καθένας ευθύνεται με όλη του την περιουσία και για το σύνολο των υποχρεώσεων της εταιρείας, όποιο και αν είναι το ύψος της συμμετοχής του στο κεφάλαιο. Στη διοίκηση συμμετέχουν ισότιμα όλοι οι εταίροι, ενώ η πιστοληπτική ικανότητα, λόγω του τρόπου κατανομής της ευθύνης, 24

26 είναι αρκετά υψηλή. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι εταίροι της ομόρρυθμης εταιρίας ευθύνονται απεριόριστα και σε ολόκληρο. Το «απεριόριστα» σημαίνει ότι οι ομόρρυθμοι εταίροι ευθύνονται με ολόκληρη την περιουσία τους, ενώ το «εις ολόκληρων» σημαίνει αλληλέγγυα ευθύνη μεταξύ όλων των εταίρων. Δηλαδή σε περίπτωση λύσεως της εταιρίας δεν λύονται και οι υφιστάμενες συμβάσεις αυτής, έστω κι αν αναφέρονται σε χρόνο μεταγενέστερο της λύσεως,οι ομόρρυθμοι εταίροι ευθύνονται μαζί με την εταιρία για την εκπλήρωση των νομίμων υποχρεώσεων «εις ολόκληρων» έτσι και ο δανειστής δικαιούται να απαιτήσει το χρέος από οποιοδήποτε συν-οφειλέτη. Ακόμα κάθε νέος ομόρρυθμος εταίρος, που εισέρχεται σε προσωπική εταιρία, ευθύνεται για όλα τα χρέη αυτής, ασχέτως αν αυτά δημιουργήθηκαν πριν ή μετά την είσοδο του στην εταιρία, εκτός αν αντίθετη μεταξύ των εταίρων συμφωνία για τα προγενέστερα της εισόδου του χρέη της εταιρίας Διαδικασίες σύστασης Ο.Ε. Η διαδικασία σύστασης Ομόρρυθμης εταιρίας ακολουθεί τα εξής σταδία : α) Προέγκριση επωνυμίας Εφόσον έχουν επιλεχθεί η επωνυμία και ο διακριτικός τίτλος της νέας εταιρίας ο ενδιαφερόμενος επισκέπτεται το επιμελητήριο και συμπληρώνοντας μια αίτηση το επιμελητήριο χορηγεί βεβαίωση Προέγκρισης Επωνυμίας σε περίπτωση που είναι αποδεκτά. Αν έχει ήδη χρησιμοποιηθεί η επωνυμία ή δεν είναι συμβατή με τις απαιτήσεις του νόμου, τότε πρέπει να προσαρμόσει αλλιώς την επωνυμία της επιχείρησής του. Το στάδιο της προέγκρισης δεν 25

27 είναι υποχρεωτικό αλλά είναι χρήσιμο να γίνει για να βεβαιωθούμε ότι η επωνυμία που επιλέξαμε είναι αποδεκτή και δεν θα χρειαστούν αλλαγές στο καταστατικό. β) Σύνταξη καταστατικού Στο στάδιο αυτό συντάσσεται το καταστατικό- ιδιωτικό συμφωνητικό που αποτελεί το έγγραφο της συστάσεως της εταιρείας και περιέχει όλα τα βασικά θέματα που αφορούν τις σχέσεις των μετόχων, τη διοίκηση της εταιρείας καθώς και θέματα σχετικά με τη διάρκεια ζωής της αλλά και τη διάλυσή της. Το καταστατικό υπογράφεται από όλους τους εταίρους χωρίς να χρειάζεται συμβολαιογράφος. γ) 'Ελεγχος επωνυμίας Δύο αντίγραφα από το καταστατικό της εταιρίας προσκομίζονται στο επιμελητήριο και στη συνέχεια ελέγχοντας το επιμελητήριο την επωνυμία και το διακριτικό τίτλο, θεωρεί το καταστατικό για τον έλεγχο του δικαιώματος χρήσης της επωνυμίας και του διακριτικού τίτλου. δ) Δ.Ο.Υ. έδρας Εντός δεκαπέντε ημερών πρέπει να γίνει υποβολή δήλωσης και καταβολή του Φόρου Συγκέντρωσης Κεφαλαίου στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. που ανέρχεται στο 1% του συμφωνημένου εταιρικού κεφαλαίου όπως αυτό αναφέρεται στο καταστατικό μαζί με δύο αντίγραφα του καταστατικού το ένα εκ των οποίων είναι θεωρημένο από το επιμελητήριο. Η Δ.Ο.Υ. με τη σειρά της θα θεωρήσει το καταστατικό της εταιρίας. ε) Ταμείο νομικών και ταμείο πρόνοιας δικηγόρων 26

28 Στο στάδιο αυτό θεωρείται το καταστατικό στο ταμείο Νομικών και στο Ταμείο Προνοίας δικηγόρων, όπου καταβάλλονται ποσό 0,5% και 1% επί του εταιρικού κεφαλαίου αντίστοιχα. στ) Πρωτοδικείο έδρας Δύο αντίγραφα του θεωρημένου καταστατικού από το επιμελητήριο, την Δ.Ο.Υ. κατά την καταβολή του ΦΣΚ, το Ταμείο Νομικών και το Ταμείο Προνοίας Δικηγόρων, κατατίθενται στο Πρωτοδικείο έδρας για δημοσίευση που αποτελεί την πράξη ίδρυσης-σύστασης της ομόρρυθμης εταιρίας. ζ) Επιμελητήριο Εντός δύο μηνών πρέπει να εγγραφεί η εταιρεία στο επιμελητήριο της έδρας της, προκειμένου να της χορηγηθεί σχετική βεβαίωση που είναι απαραίτητη για τη θεώρηση από τη Δ.Ο.Υ. των βιβλίων και των στοιχείων της η) Δ.Ο.Υ. έδρας Στο τελευταίο στάδιο και αφού έχει γίνει η εγγραφή όλων των εταίρων στον ανάλογο ασφαλιστικό φορέα ή αν είναι ήδη εγγεγραμμένοι η έκδοση ασφαλιστικής ενημερότητας η εταιρία είναι έτοιμη να κάνει έναρξη εργασιών στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. της έδρας. Για την έναρξη θα χρειαστεί η υποβολή έντυπου έναρξης εργασιών μη φυσικών προσώπων Μ3 και έντυπο Δήλωσης μελών μη φυσικού προσώπου Μ8, το θεωρημένο από το Πρωτοδικείο καταστατικό, η βεβαίωση εγγραφής της εταιρίας στο οικείο Επιμελητήριο, η βεβαίωση εγγραφής των μελών σε ασφαλιστικό φορέα ή η ασφαλιστική ενημερότητα, το μισθωτήριο συμβόλαιο του χώρου της εγκατάστασης της εταιρίας ή παραχωρητήριο σε περίπτωση δωρεάν παραχώρησης του χώρου. Πρέπει να σημειωθεί ότι ίσως χρειαστεί η αυτοψία της εγκατάστασης από τη 27

29 Δ.ΟΥ. Τελευταίο βήμα για τη λειτουργία της εταιρίας είναι η θεώρηση βιβλίων και στοιχείων από την αρμόδια Δ.ΟΥ. Θα πρέπει να προσκομιστεί η έναρξη της εταιρίας, φορολογική ενημερότητα για όλα τα μέλη της εταιρίας, υπεύθυνη δήλωση των μελών ότι δεν υπήρξαν επιτηδευματίες ή αν υπήρξαν βεβαίωση από το τμήμα του ΚΒΣ, του ΦΠΑ και των εσόδων περί μη οφειλών, συμπληρωμένο έντυπο Β1, σφραγίδα της εταιρίας και η βεβαίωση για θεώρηση από τον ασφαλιστικό φορέα. Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι κατά την πρώτη θεώρηση βιβλίων και στοιχείων πρέπει να είναι παρόν ο διαχειριστής της εταιρίας Λογιστικές εγγραφές σύστασης ομόρρυθμης εταιρίας Για παράδειγμα, ιδρύεται Ο.Ε. από τους Γεωργίου και Δημητρίου. Το εταιρικό κεφάλαιο ανέρχεται σε ,00 και συμμετέχουν ο Γεωργίου με ποσοστό 60% και ο Δημητρίου με ποσοστό 40%.Το κεφάλαιο καταβάλλεται από τους εταίρους σε μετρητά. Ζητείται να γίνουν οι ημερολογιακές εγγραφές κατά τη σύσταση της εταιρίας με βάση το Ε.Γ.Λ.Σ. α)με βάση το καταστατικό, πραγματοποιείται η πρώτη εγγραφή νεοϊδρυθείσα εταιρία, που αφορά την κάλυψη του εταιρικού κεφαλαίου. 28

30 Α/Α ΚΩΔ. Α ΙΤΙΟ ΛΟ ΓΙΑ ΒΟΗΘ/ΚΑ ΧΡΕΩ ΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗ 1 33 ΧΡΕΩ ΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΕΤΑΙΡΟΣ Γ ΕΤΑΙΡΟΣ Δ ΚΑΙΦΑΛΑΙΟ ΕΤΑΙΡΟΣ Γ ΕΤΑΙΡΟΣ Δ Κάλυψη αύξησης εταιρικού κεφαλαίου ως άρθρο... του καταστατικού 2 33 ΧΡΕΩ ΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΕΤΑΙΡΟΣ Γ ΕΤΑΙΡΟΣ Δ 33 ΧΡΕΩ ΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΕΤΑΙΡΟΣ Γ Απαίτηση εταιρίας έναντι εταίρων για κάλυψη του εταιρικού κεφαλαίου β) Κατά την καταβολή του εταιρικού κεφαλαίου από τους εταίρους, ακολουθούν οι εξής εγγραφές με τις οποίες παύει η απαίτηση προς αυτούς. 29

31 1 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΗΜ Α Ταμείο ΧΡΕΩ ΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΕΤΑΙΡΟΣ Γ Καταβολή εισφοράς του Εταίρου Γ ιδρυτή σύμφωνα με το καταστατικό 2 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΗΜ Α Ταμείο ΧΡΕΩ ΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΕΤΑΙΡΟΣ Δ Καταβολή εισφοράς του Εταίρου Δ ιδρυτή σύμφωνα με το καταστατικό 4.2 Ετερόρρυθμες Εταιρίες Έννοια της ετερόρρυθμης εταιρείας κατά τον Εμπορικό Νόμο Σύμφωνα με τα άρθρα 23 και 26 του Εμπορικού Νόμου ετερόρρυθμη εταιρεία είναι η συντεινόμενη μεταξύ ενός ή πολλών, 30

32 αλληλεγγύως υπευθύνων και ενός ή πολλών συνεταίρων, απλών χρηματοδοτών, οι οποίοι ονομάζονται ετερόρρυθμοι και ευθύνονται μόνο μέχρι του ποσού της εισφοράς τους. Χαρακτηριστικό στοιχείο, λοιπόν, της ετερόρρυθμης εταιρείας είναι η διαίρεση των εταίρων σε δύο κατηγορίες: τους ομόρρυθμους και τους ετερόρρυθμους. Η ευθύνη των ομορρύθμων εταίρων απέναντι στους πιστωτές της εταιρείας είναι όπως και στην ομόρρυθμη εταιρεία- αλληλέγγυα και απεριόριστη. Κάθε ομόρρυθμος εταίρος ευθύνεται μαζί με την εταιρία και τους άλλους ομόρρυθμους εταίρους «εις ολόκληρο» για τα χρέη της εταιρείας. Αντίθετα, ο κάθε ετερόρρυθμος εταίρος έχει περιορισμένη ευθύνη απέναντι στους πιστωτές της εταιρίας, που δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό της εισφοράς του στην εταιρία. Η ετερόρρυθμη εταιρεία έχει νομική προσωπικότητα και καταλέγεται μεταξύ των εμπορικών προσωπικών εταιρειών. Συνεπώς, έχει την εμπορική ιδιότητα, οι πράξεις της τεκμαίρεται ότι είναι εμπορικές, μπορεί να πτωχεύσει κλπ. Στην ετερόρρυθμη εταιρία εφαρμόζονται όλες οι διατάξεις του Εμπορικού Νόμου (τόσο περί ετερόρρυθμης, όσο και περί ομόρρυθμης εταιρείας) και συμπληρωματικώς αυτές περί εταιρειών του Αστικού Κώδικα. Απλή και κατά μετοχές ετερόρρυθμη εταιρεία Ο νόμος (άρθρα και Ε.Ν.) διακρίνει δύο είδη ετερορρύθμων εταιρειών: την απλή ετερόρρυθμη και την κατά μετοχές ετερόρρυθμη εταιρεία. Η βασική διαφορά μεταξύ των δύο αυτών εταιρικών τύπων είναι ότι στην απλή τα μερίδια των ετερορρύθμων εταίρων (που δεν επιτρέπεται να παρασταθούν με 31

33 τίτλους) είναι κατ' αρχήν αμεταβίβαστα και ανεκχώρητα, ενώ στην κατά μετοχές ετερόρρυθμη εταιρεία, τα μερίδια των ετερορρύθμων εταίρων παρίστανται με μετοχικούς τίτλους όπως στην ανώνυμη εταιρεία, που είναι ελεύθερα μεταβιβαστή. Εταιρική επωνυμία Στην παράγραφο 2 του άρθρου 23 του Εμπορικού Νόμου ορίζεται ότι η ετερόρρυθμη εταιρεία διευθύνεται «υπό εταιρική επωνυμία», που φέρει κατ' ανάγκη το όνομα ενός ή περισσοτέρων ομορρύθμων εταίρων. Και στο άρθρο 25 Ε.Ν. διατυπώνεται ο παραπάνω ορισμός πιο κατηγορηματικά: Το όνομα του (οποιουδήποτε) ετερόρρυθμου εταίρου «δεν δύναται να εισέλθει εις την εταιρική επωνυμία». Συνεπώς, η επωνυμία της ετερόρρυθμης εταιρείας θα γίνει από ένα ή περισσότερα ονόματα ομόρρυθμων εταίρων με ενδεχόμενη προσθήκη και άλλων λέξεων ενδεικτικών του είδους της ασκούμενης επιχειρήσεως. Ακόμα, μπορεί να προστεθεί δίπλα στο όνομα ή τα ονόματα της επωνυμίας η ένδειξη «και Σία» (δηλαδή και συντροφιά), η οποία θα καλύπτει τους μη αναφερόμενους στην επωνυμία εταίρους, αδιάφορο αν αυτοί είναι ομόρρυθμοι ή ετερόρρυθμοι. Δεν αναφέρει κυρώσεις ό νόμος για την περίπτωση που το όνομα ενός ετερόρρυθμου εταίρου περιλήφθηκε στην εταιρική επωνυμία. Έχει γίνει δεκτό, όμως, από τη νομολογία ότι, σε τέτοια περίπτωση, ο ετερόρρυθμος αυτός εταίρος ευθύνεται απέναντι στους καλόπιστους τρίτους, όπως και κάθε ομόρρυθμος (απεριόριστα και σε ολόκληρο). Εταιρικές εισφορές Κατά την έκφραση του άρθρου 23 του Εμπορικού Νόμου, ο ετερόρρυθμος εταίρος είναι απλός χρηματοδότης. Ωστόσο, έγινε 32

34 δεκτό ότι μπορεί η εισφορά του να συνίσταται όχι μόνο σε χρήματα, αλλά και σε είδος (κινητά ή ακίνητα πράγματα, κατά κυριότητα ή μόνο κατά χρήση). Σχετικά με το αν η προσωπική εργασία του ετερορρύθμου εταίρου μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εισφοράς του στην εταιρεία, καλό είναι να αποφεύγεται γιατί οι διατάξεις των άρθρων 27 και 28 του Εμπορικού Νόμου μπορούν να δημιουργήσουν πρόβλημα. Επειδή κατά το άρθρο 27 ο ετερόρρυθμος εταίρος δεν μπορεί να κάμει καμιά πράξη διαχειρίσεως ή να εργασθεί στις υποθέσεις της εταιρείας ούτε κατ' επιτροπήν (1'. Και κατά το άρθρο 28, εάν παραβεί την παραπάνω απαγόρευση, ευθύνεται αλληλεγγύως με τους ομόρρυθμους εταίρους για όλα τα χρέη και όλες τις υποχρεώσεις της εταιρείας. Το γεγονός ότι το άρθρο 23 Ε.Ν. χαρακτηρίζει τον ετερόρρυθμο εταίρο απλό χρηματοδότη δεν πρέπει να δημιουργήσει αμφιβολία ως προς την εταιρική του ιδιότητα. Ο ετερόρρυθμος εταίρος δεν είναι δανειστής της εταιρείας, αφού με την εισφορά του αποκτά δικαιώματα στα κέρδη της εταιρείας και υφίσταται τις ζημιογόνες συνέπειες αυτής (έστω και μόνο μέχρι του ποσού της εισφοράς του) Σύσταση ετερόρρυθμης εταιρείας Η σύσταση της ετερόρρυθμης εταιρείας γίνεται, όπως και της ομόρρυθμης, με ιδιωτικό ή συμβολαιογραφικό έγγραφο (άρθρο 39 Ε.Ν.), το οποίο υπογράφεται από όλους τους εταίρους (ομόρρυθμους και ετερόρρυθμους). Κατά τα λοιπά, ακολουθείται η διαδικασία της ομόρρυθμης, όπως αυτή αναπτύσσεται λεπτομερώς στην παράγραφο 2 του πρώτου κεφαλαίου του παρόντος τόμου. 33

35 Δημοσίευση καταστατικού Τα άρθρα Ε.Ν. ομιλούν για δημοσίευση περιλήψεως καταστατικού, η οποία μπορεί να υπογράφεται μόνο από τους ομόρρυθμους εταίρους. Στην πράξη έχει επικρατήσει και ορθώς να κατατίθεται στο αρμόδιο πρωτοδικείο για δημοσίευση ολόκληρο το καταστατικό, το οποίο, βέβαια, έχει υπογραφεί από το σύνολο των εταίρων. Δικαιώματα και υποχρεώσεις ετερόρρυθμου εταίρου Σε αντίθεση με τον ομόρρυθμο εταίρο της εμπορικής ετερόρρυθμης εταιρίας (που είναι έμπορος), ο ετερόρρυθμος εταίρος αυτής δεν καθίσταται έμπορος από μόνη την πράξη της συμμετοχής του σ' αυτήν, έστω κι αν γίνει δεκτή η άποψη ότι η συμμετοχή καθαυτή είναι πράξη εμπορική. Η διαχείριση της ετερόρρυθμης εταιρίας ανήκει στους ομόρρυθμους εταίρους αυτής, που την ασκούν όπως και στην ομόρρυθμη εταιρία. Ο ετερόρρυθμος εταίρος δεν μπορεί να κάμει καμιά πράξη διαχειρίσεως ή να εργασθεί στις υποθέσεις της εταιρίας ούτε κατ' επιτροπήν (άρθρο 27 Ε.Ν.). Η αληθινή έννοια της διατάξεως αυτής είναι ότι ο ετερόρρυθμος εταίρος δεν μπορεί να εργασθεί σε υποθέσεις της εταιρείας κατά τρόπο που θα ήταν δυνατό να προκληθεί στους συναλλασσόμενους η εντύπωση πως ενεργεί σαν διαχειριστής. Μπορεί, όμως, να αναλάβει υπηρεσία υπαλλήλου στην εταιρεία (με σχέση μισθώσεως εργασίας ιδιωτικού δικαίου). Επίσης, δεν δικαιούται να εκπροσωπεί την εταιρεία έναντι τρίτων. Δεν παραβιάζεται, όμως, η θεσπιζόμενη από το άρθρο 2 7 του Εμπορικού Νόμου απαγόρευση αναμίξεως του ετερόρρυθμου εταίρου στις πράξεις της εταιρείας, όταν αυτός μετέχει (μαζί με όλα τα άλλα μέλη της) στη λήψη αποφάσεων εσωτερικής φύσεως, όπως π.χ. αναδιοργανώσεως της εταιρίας. 34

36 Επίσης, ο ετερόρρυθμος εταίρος διατηρεί αλώβητο το δικαίωμα του να ελέγχει τον τρόπο διαχειρίσεως της εταιρίας και να ζητεί σχετικές πληροφορίες από τους διαχειριστές της. Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι οι περιορισμοί στην ανάμιξη του ετερόρρυθμου εταίρου στα πράγματα της εταιρείας αφορούν μόνο τις προς τα έξω σχέσεις αυτού (με τους τρίτους που συναλλάσσονται με την εταιρία, τις αρχές κ.ο.κ.), ενώ δεν ισχύουν για τις προς τα έσω σχέσεις αυτού (με τους συνεταίρους του). Υποχρέωση να εισφέρει την εισφορά του στην εταιρία και ευθύνη μέχρι του ύψους αυτής για τα χρέη της εταιρείας έχει ο ετερόρρυθμος εταίρος. Επίσης υποχρεούται να συντελεί στην προώθηση των εταιρικών σκοπών και δεν δικαιούται να ενεργεί για δικό του ή για λογαριασμό τρίτων πράξεις αντίθετες με τα συμφέροντα της εταιρείας (άρθρο 747 Α.Κ.). Για τη μεταβίβαση της εταιρικής μερίδας του ετερόρρυθμου εταίρου ισχύουν όσα και επί ομόρρυθμου εταίρου. Δηλαδή, απαιτείται συναίνεση όλων των εταίρων ή (εφόσον υπάρχει σχετική ρήτρα στο καταστατικό) απόφαση της πλειοψηφίας αυτών. Απεριόριστη ευθύνη ομορρύθμων εταίρων Ε.Ε. Οι ομόρρυθμοι εταίροι τόσο της ομόρρυθμης, όσο και της ετερόρρυθμης εταιρίας έχουν απεριόριστη ευθύνη για τα χρέη της εταιρείας. Από το συνδυασμό δε των διατάξεων των άρθρων 1 και 22 του Εμπορικού Νόμου και του άρθρου του Κ. Πολ. Δεν προκύπτει ότι οι ευθυνόμενοι ως ομόρρυθμοι εταίροι ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εμπορικής εταιρίας, είναι από μόνη την ιδιότητα τους "αυτή έμποροι και υπόκεινται σε προσωπική κράτηση για τα εμπορικά χρέη της εταιρίας, ευθυνόμενοι «εις 35

37 ολόκληρο» με αυτήν. Αυτά εφαρμόζονται και για χρέη της εταιρίας προς το Δημόσιο Λογιστικές εγγραφές σύστασης Για παράδειγμα ιδρύεται ετερόρρυθμη εταιρεία μεταξύ των Α και Β ομόρρυθμων και του Γ ετερόρρυθμου, με κεφάλαιο καταβάλλεται από 1/3 τοις μετρητοίς.οι εγγραφές σύστασης της Ετερόρρυθμης Εταιρείας Α Β και ΣΙΑ Ε.Ε θα έχουν ως εξής: Α/Α ΚΩΔ. Α ΙΤΙΟ ΛΟ ΓΙΑ ΒΟΗΘ/ΚΑ ΧΡΕΩ ΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗ 1 33 ΧΡΕΩ ΣΤΕΣ 6000 ΔΙΑΦΟΡΟΙ Εταίρος Α Εταίρος Β Εταίρος Γ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εταίρος Α Εταίρος Β Εταίρος Γ

38 Σύσταση Ετερόρρυθμου Εταίρου όπως το συμβόλαιο ΧΡΕΩ ΣΤΕΣ 6000 ΔΙΑΦΟΡΟΙ Εταίρος Α Εταίρος Β Εταίρος Γ ΧΡΕΩ ΣΤΕΣ 6000 ΔΙΑΦΟΡΟΙ Εταίρος Α Εταίρος Β Εταίρος Γ 2000 Απαίτηση εταιρίας έναντι εταίρων για κάλυψη του εταιρικού κεφαλαίου 37

39 Α/Α ΚΩΔ. Α ΙΤΙΟ ΛΟ ΓΙΑ ΒΟΗΘ ΧΡΕΩ ΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗ 3 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ 6000 ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ταμείο ΧΡΕΩ ΣΤΕΣ 6000 ΔΙΑΦΟΡΟΙ Εταίρος Α Εταίρος Β Εταίρος Γ 2000 Καταβολή υποχρεώσεως από τους εταίρους για την κάλυψη του κεφαλαίου Όταν πρόκειται για διανομή των αποτελεσμάτων, για να διαφυλαχτούν τα συμφέροντα των ετερόρρυθμων εταίρων, πρέπει η ζημία με την οποία κλείνει μια διαχειριστική περίοδος, να μεταφέρεται σε χρέωση των δοσοληπτικών λογαριασμών των εταίρων και να μην αφήνεται στον λογαριασμό Ζημίες Χρήσης προς συμψηφισμό της με τα κέρδη της επόμενης χρήσης, αυτό γιατί η ζημία που αναλογεί στον ετερόρρυθμο εταίρο, μπορεί να είναι μεγαλύτερη από την εισφορά του και, επομένως, αυτός θα επιβαρυνθεί μόνο με ζημία ίση με αυτήν. 38

40 Αντίθετα, αν η ζημία παραμένει στον λογαριασμό Ζημίες Χρήσης 19..., στο τέλος δε της επόμενης χρήσης υπάρχουν κέρδη και αυτά είναι μεγαλύτερα από την ζημιά της προηγούμενης, θα συμψηφιστούν και έτσι ο ετερόρρυθμος θα επιβαρυνθεί με μεγαλύτερη ζημιά. 4.3 Κ ο ινο π ρ αξίες Χαρακτηριστικά Κοινοπραξίας Η Κοινοπραξία αποτελεί ένωση προσώπων, φυσικών ή νομικών, δια της οποίας επιδιώκεται με κοινά μέσα κοινός σκοπός. Ο επιδιωκόμενος σκοπός της Κοινοπραξίας (και συνακόλουθα και η διάρκειά της) διαφέρει από εκείνο των λοιπών εταιρικών τύπων κατά την έννοια ότι δεν είναι διαρκής αλλά μοναδικός και συνδέεται συνήθως άμεσα με ορισμένο έργο. Για τη σύσταση Κοινοπραξίας απαιτείται έγγραφος τύπος, αρκεί όμως ιδιωτικό έγγραφο Απουσία Ρυθμίσεως στο Νόμο Αστική και Εμπορική Κοινοπραξία Αναλογική Εφαρμογή Διατάξεων Στο εμπορικό δίκαιο κατά ευρεία έννοια, δηλαδή στο δίκαιο που διέπει τις ενώσεις προσώπων που συνιστώνται δια συμβάσεως και επιδιώκουν, δια της συμβολής των μελών τους, κοινό σκοπό, δεν προβλέπεται η Κοινοπραξία ως ιδιαίτερος τύπος εταιρίας. Η εν λόγω απουσία συστηματικής και ρητής ρύθμισης της Κοινοπραξίας στο Νόμο έχει ως συνέπεια την ανάγκη προσδιορισμού της νομικής της ταυτότητας προκειμένου να καθοριστούν εν συνεχεία και τα 39

41 δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από την έννομη αυτή σχέση Ορισμός Κοινοπραξίας Η Κοινοπραξία είναι αστική ή εμπορική εταιρία αναλόγως με την εμπορικότητα ή μη του επιδιωκόμενου σκοπού. Εμπορική θεωρείται μια Κοινοπραξία εάν ο σκοπός της συνίσταται στην άσκηση κατά συνήθεια εμπορικών πράξεων. Εάν από τη φύση και το σκοπό της δε συνάγεται εμπορικότητα, θα αντιμετωπίζεται ως αστική εταιρία και θα διέπεται από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα. Εάν αντιθέτως από τη φύση και το σκοπό της συνάγεται εμπορικότητα, θα εμπίπτει στο πεδίο του εμπορικού δικαίου και συνακόλουθα θα πρέπει να υπαχθεί σε έναν από τους εταιρικούς τύπους που αναγνωρίζονται από το εμπορικό δίκαιο και θα εφαρμόζονται αναλογικά οι εκάστοτε οικείες διατάξεις Κλειστός αριθμός εταιριών Η ανάγκη υπαγωγής της Κοινοπραξίας σε έναν από τους ρυθμισμένους από το Νόμο εταιρικούς τύπους, υφίσταται για το λόγο ότι, για λόγους προστασίας των εταίρων αλλά και των τρίτων συναλλασσομένων με τις εταιρίες, στο εμπορικό δίκαιο ισχύει η αρχή του κλειστού αριθμού των εταιριών, σύμφωνα με την οποία αποκλείεται η υιοθέτηση τύπου εταιρίας διάφορου από εκείνους που αναγνωρίζονται από και περιοριστικά αναγράφονται στο Νόμο. 40

42 4.4 Αφανής εταιρία, ένα νόμιμο εργαλείο Συχνά υπάρχουν λόγοι αντικειμενικοί ή υποκειμενικοί, που δεν επιτρέπουν σε κάποιον να εμφανίζεται επίσημα ότι συμμετέχει σε εταιρία ή ότι αναπτύσσει επιχειρηματική δραστηριότητα. Η καλύτερη λύση σ αυτή την περίπτωση είναι η αφανής εταιρία: Ένα ιδιωτικό συμφωνητικό που φυλάσσεται μόνον στο συρτάρι του και όχι σε Πρωτοδικεία και Επιμελητήρια. Καθ όλα νόμιμο και αποτελεσματικό εργαλείο για πλήρη διασφάλιση. Αντί να κρύβεται κανείς πίσω από το δάκτυλό του, είναι προτιμότερο και ασφαλέστερο να κρύβεται πίσω από μια επιχείρηση. Αφανής εταιρία είναι αυτό ακριβώς που λέει η λέξη: δεν φαίνεται προς τα έξω την ξέρουν μόνον οι συμμετέχοντες. Από αυτούς, ένας ή περισσότεροι παραμένουν επίσης αφανείς έναντι των τρίτων. Η εταιρία συνίσταται και ατύπως, εκ μόνου του γεγονότος της συμμετοχής, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε δημοσιότητα, στερείται νομικής προσωπικότητας και αυτόνομης περιουσίας και υφίσταται μόνον μεταξύ των συνεταίρων ως απλή ενοχική σχέση. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι θέλετε να συμμετέχετε σε επιχείρηση οποιασδήποτε μορφής (ΑΕ, ΕΠΕ, ΟΕ, ΕΕ κλπ), συμμετέχοντας κατά το ίδιο ποσοστό στα κέρδη και στα έξοδα της. Για λόγους αντικειμενικούς (ασυμβίβαστο, χρέη, αδυναμία ενάρξεως επαγγέλματος κλπ) ή υποκειμενικούς, δεν μπορείτε ή δεν θέλετε να εμφανίζεστε ως εταίρος της επιχείρησης αυτής. Η ελληνική νομοθεσία σας δίνει το δικαίωμα να συντάξετε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, με αντισυμβαλλόμενο μέρος τη συγκεκριμένη επιχείρηση. Στο συμφωνητικό αναφέρεται ότι θα συμμετέχετε στα κέρδη και στις ζημίες της επιχείρησης κατά 41

43 συγκεκριμένο ποσοστό. Με το εν λόγω ιδιωτικό συμφωνητικό ιδρύετε στην ουσία μια «εσωτερική εταιρεία». Η, απλούστερα, προσδιορίζετε και διασφαλίζετε εγγράφως το ποσοστό σας στην επιχείρηση, παραμένοντας αφανής εταίρος έναντι των τρίτων. Συμμετέχετε μόνον στην κατανομή των κερδών-ζημιών που προκύπτουν από τη δράση της επιχείρησης. Το ιδιωτικό συμφωνητικό δεν δημοσιεύεται και δεν επηρεάζει ούτε μεταβάλλει επισήμως την εταιρική μορφή της επιχείρησης. Μπορεί να είναι ορισμένου ή αορίστου χρόνου. Για παράδειγμα, έχει συσταθεί αφανής εταιρία η οποία είχε μοναδικό σκοπό την απόκτηση σε πλειστηριασμό ενός πλοίου και στη συνέχεια τη μεταπώλησή του με κέρδος ή την εκμετάλλευσή του. Η συγκεκριμένη αφανής εταιρία ήταν ορισμένου χρόνου και συστάθηκε μόνο για την εξυπηρέτηση του παραπάνω σκοπού. Αντιστοίχως, μια επιχείρηση με αντικείμενο την εκμετάλλευση καφετέριας μεταβιβάζοντας σε ένα φυσικό πρόσωπο με ιδιωτικό συμφωνητικό 10% του εταιρικού της κεφαλαίου με τα αναλογούντα κέρδη ζημίες, ιδρύει αφανή εταιρία αορίστου χρόνου. 42

44 5.Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΟ Υ Χ ΙΚ Ε Σ Ε Τ Α ΙΡ ΙΕ Σ 5.1 ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ Γενικά περί Α.Ε. Η εξέλιξη του οικονομικού βίου, επέφερε τη διεύρυνση των συναλλαγών και την ανάπτυξη των αγορών, καθώς επίσης και η τεχνολογική πρόοδος δημιούργησε τη μεγάλη και σύγχρονη πλέον επιχείρηση η οποία, για τη χρηματοδότηση της έχει ανάγκη τη συγκέντρωση κεφαλαίων σημαντικού ύψους. Η συγκέντρωση όμως των κεφαλαίων αυτών σε μια συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί από λίγα πρόσωπα, πέρα από αυτό οι συνέπειες για τον χρηματοδότη αυξάνονται υπέρμετρα, σε περίπτωση κακής εκβάσεως των εργασιών. Έτσι αναπτύχθηκε ο θεσμός της Α.Ε. η οποία αποτελεί την σοβαρότερη μορφή της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Την ανάπτυξη λοιπόν της Α.Ε. υπαγόρευσαν κυρίως, η ανάγκη συγκέντρωσης κεφαλαίων σημαντικού ύψους, η ανάγκη περιορισμού του κινδύνου που προέρχεται από την συγκέντρωση των κεφαλαίων αυτών, η ανάγκη να μεταβιβάζεται με ευχέρεια η ιδιότητα του κεφαλαιούχου-εταίρου (μετόχου) ώστε αυτός να μπορεί να αποδεσμεύει εύκολα τα κεφάλαια του από μια συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα. Το εταιρικό κεφάλαιο της Α.Ε. διαιρείται σε ισόποσα τμήματα που αντιπροσωπεύονται από τίτλους, τις μετοχές. Οι μετοχές είναι 43

45 αξιόγραφα που μεταβιβάζονται εύκολα, ενώ κάθε εταίρος ευθύνεται μέχρι του ποσού της εισφοράς του. Τ α κύρια χαρακτηρισ τικά τω ν εταιρειώ ν π ου έχ ο υ ν μορφ ή Α.Ε. είναι, 1. Η ιδιότητα του μετόχου μεταβιβάζεται με τη μεταβίβαση του τίτλου μετοχής. 2. Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις κάθε μετόχου εξαρτώνται από το ύψος της κεφαλαιακής του συμμετοχής, γι' αυτό η Α.Ε. χαρακτηρίζεται ως κεφαλαιουχική εταιρία και όχι ως προσωπική. 3. Η Α.Ε. αποτελεί νομικό πρόσωπο του οποίου τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις απορρέουν από το νόμο και το καταστατικό. 4. Κατά την διάταξη του νόμου, έχει την εμπορική ιδιότητα έστω και αν το αντικείμενο των εργασιών της δεν είναι εμπορικές πράξεις. 5. Η οικονομική ευθύνη των μετόχων έναντι των τρίτων περιορίζεται μέχρι το ποσό συμμετοχής τους στη διαμόρφωση του κεφαλαίου της Α.Ε. 6. Οι αποφάσεις στην Α.Ε. παίρνονται κατά πλειοψηφία. Οι αποφάσεις για τα τρέχοντα ζητήματα και για όλη τη διοίκηση και διαχείριση της εταιρικής περιουσίας είναι αρμοδιότητα του διοικητικού συμβουλίου και οι σοβαρότερες αποφάσεις π.χ. διορισμός /Διοικητικού Συμβουλίου, αύξηση κεφαλαίων, αλλαγή σκοπού, διάλυση της εταιρείας κ.α. είναι αρμοδιότητα της Γενικής Συνελεύσεως των μετόχων. Στη Γενική Συνέλευση έχουν δικαίωμα να παραστούν και να ψηφίσουν όλοι οι μέτοχοι. Κάθε μετοχή αντιπροσωπεύει μία ψήφο. Στην Α.Ε. η πλειοψηφία είναι πανίσχυρη και αποφασίζει για κάθε ζήτημα. Η μειοψηφία δεν έχει 44

46 παρά μόνο κάποιες ασθενείς δυνατότητες ελέγχου. Όπως γίνεται αντιληπτό, αυτό εξασφαλίζει στην Α.Ε. σταθερότητα διοικήσεως και απόλυτη ευχέρεια χειρισμών στην λειτουργία της. Η Α.Ε. είναι η εταιρική μορφή που επικρατεί για την ανάληψη σημαντικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Με υποτυπώδη μορφή εμφανίζεται στις εμπορικές πόλεις της Ευρώπης από το ΙΕ' αιώνα, παίρνει όμως την ανάπτυξη της κατά τον ΙΗ' αιώνα ιδίως στην Αγγλία και Ολλανδία, όταν με τις ανακαλύψεις νέων χωρών άρχισε να αναπτύσσεται έντονη επιχειρηματική δραστηριότητα για την εκμετάλλευση των. Η βιομηχανική επανάσταση, η δημιουργία επιχειρήσεων εντάσεως παγίου κεφαλαίου υπήρξαν παράγοντες που συντέλεσαν στη διάδοσή της. Στην Ελλάδα ο θεσμός της Α.Ε. εισήχθη από την Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, και οι πρώτες Α.Ε. της χώρας μας υπήρξαν τραπεζικές και ασφαλιστικές επιχειρήσεις, όπως η Εθνική Χρηματιστηριακή Τράπεζα (1828), η Εμπορική Τράπεζα Πειραιώς και Παλαιών Πατρών (1840), η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (1841). 5.2 Ίδρυσ η Α.Ε Δ ια δ ικασ ία ίδ ρ υσ η ς Α.Ε. Η ανώνυμη εταιρεία μπορεί να ιδρυθεί από ένα ή περισσότερα πρόσωπα ή να καταστεί μονοπρόσωπη με την συγκέντρωση όλων των μετόχων σε ένα μόνο πρόσωπο.(άρθρο 1 του νόμου 2190/1920). Τα ιδρυτικά μέλη της ανώνυμης εταιρείας μπορεί να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Τα φυσικά πρόσωπα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους(σύμφωνα με το άρθρο 127 του Αστικού Κώδικα, όπως 45