Δεδομένα & Αναπαράσταση Πληροφορίας

Transcript

1 Προγραμματισμός Η/Υ Ι Δεδομένα & Αναπαράσταση Πληροφορίας ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. 1

2 Περίληψη Σήμερα... θα μιλήσουμε για δεδομένα, ψηφιακά δεδομένα και πληροφορίες θα αναφέρουμε τα πληροφοριακά συστήματα θα συζητήσουμε αναλυτικά τον τρόπο αναπαράστασης της πληροφορίας στους Η/Υ θα κάνουμε μία εισαγωγή στην αρχιτεκτονική υπολογιστών, με έμφαση στην αποθήκευση και επεξεργασία δεδομένων 2

3 Δεδομένα & Πληροφορίες Ποια η διαφορά τους; 3

4 Δεδομένα & Ψηφιακά Δεδομένα Δεδομένα ένα σύνολο διακριτών στοιχείων σχετικά με ένα συμβάν ή μια διαδικασία χωρίς κάποια άμεση σημασία τα δεδομένα είναι ουσιαστικά οντότητες χαρακτήρες, κείμενο, αριθμοί, σύμβολα, σχήματα, εικόνες,... και ιδιότητες που προκύπτουν από παρατηρήσεις, πειράματα ή υπολογισμούς Ψηφιακά δεδομένα (data) δεδομένα που έχουν αναπαρασταθεί με κάποιο τρόπο (κωδικοποίηση) είναι αποθηκευμένα σε υπολογιστή σε συλλογές δεδομένων που έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους κείμενο, εγγραφές και βάσεις δεδομένων είναι δυνατόν να επεξεργαστούν 4

5 Πληροφορίες παράγονται από την επεξεργασία (ή/και την ερμηνεία) των ψηφιακών δεδομένων επεξεργασμένα δεδομένα στα οποία έχει δοθεί κάποιο νόημα βοηθούν στη λήψη αποφάσεων επεξεργασία ψηφιακών δεδομένων: συλλογή αναζήτηση ομαδοποίηση ταξινόμηση σύγκριση επιλογή εκτέλεση αριθμητικών/λογικών υπολογισμών 5

6 Δεδομένα & Πληροφορία Παράδειγμα έστω οι αριθμοί: 8, 5, 7, 6, 7? τι σημαίνουν; π.χ. ημέρες, μήνες, κιλά, γραμμάρια, άτομα, αντικείμενα,... ως δεδομένα δεν έχουν κάποιο νόημα ως βαθμοί εργασιών ενός φοιτητή σε ένα μάθημα αποκτούν σημασία!? Γιατί; ο μέσος όρος αυτών μπορεί να μας οδηγήσει στην απόφαση αν ο φοιτητής περνά το μάθημα ο υπολογισμός του μέσου όρου αποτελεί την επεξεργασία των δεδομένων αν ο μέσος όρος είναι 5 τότε έχουμε την πληροφορία ότι ο φοιτητής περνάει το μάθημα δεδομένα + επεξεργασία πληροφορία 6

7 Πληροφοριακά Συστήματα Σύντομη αναφορά 7

8 Πληροφορική παροχή έγκαιρης και έγκυρης πληροφόρησης καταχώριση στοιχείων αποθήκευση επεξεργασία ψηφιακών δεδομένων μεταφορά ψηφιακών δεδομένων άντληση πληροφοριών εργαλεία υπολογιστές - περιφερειακά μετάδοση ψηφιακών δεδομένων προϊόν: πληροφοριακό σύστημα hardware (υπολογιστές, δίκτυα) software (προγράμματα) 8

9 Πληροφορική Γιατί ψηφιακά δεδομένα; είναι δυνατόν να επεξεργαστούν από υπολογιστές άρα και να κοστολογηθούν! αποθηκεύονται εύκολα άρα είναι δυνατόν να επαναληφθούν διακινούνται με ταχύτητα και με αξιοπιστία εξαιρετικά ενδιαφέρον για την υποστήριξη διαφόρων υπηρεσιών 9

10 Πληροφορική Πληροφοριακό σύστημα προϊόν της πληροφορικής βοηθά στην επίλυση προβλημάτων που μας απασχολούν στη καθημερινή μας ζωή ένα πληροφοριακό σύστημα: δέχεται ακατέργαστα στοιχεία τα αποθηκεύει ως δεδομένα (data) κάνει επεξεργασία αυτών των δεδομένων και παράγει πληροφορία παρουσιάζει πληροφορίες μεταδίδει δεδομένα αποτελείται από το υλικό και το λογισμικό 10

11 Πληροφοριακό Σύστημα Απεικόνιση Πληροφοριακό σύστημα Είσοδος Επεξεργασία Ψηφιακά Δεδομένα Έξοδος Άλλο σύστημα 11

12 Αναπαράσταση Πληροφορίας στους Η/Υ 12

13 Αναπαράσταση Πληροφορίας Δυαδικά ψηφία (binary digits, bits) οι υπολογιστές είναι σε θέση να αναγνωρίζουν 2 διακριτές καταστάσεις: 1. περνά ρεύμα 2. δεν περνά ρεύμα το δυαδικό ψηφίο (binary digit ή bit) είναι η μικρότερη μονάδα μέτρησης εκφράζει αυτές τις 2 διακριτές καταστάσεις τιμή 1 περνά ρεύμα τιμή 0 δεν περνά ρεύμα 13

14 Αναπαράσταση Πληροφορίας Κωδικοποίηση όλα τα στοιχεία ενός πληροφοριακού συστήματος κωδικοποιούνται σε bits οι εντολές που εκτελούνται τα δεδομένα (π.χ. κείμενο, αριθμοί, αναλογικό σήμα, εικόνες και video) επομένως, η κωδικοποίηση των δεδομένων: βασίζεται στο δυαδικό σύστημα και χρησιμοποιεί δυαδικούς αριθμούς ( δυαδική αναπαράσταση) συνιστά τρόπο αναπαράστασης των δεδομένων στους υπολογιστές (ψηφιακά δεδομένα) λαμβάνει υπόψιν της το είδος των δεδομένων που πρόκειται να αναπαρασταθούν αφιερώνει συγκεκριμένο αριθμό από bits για κάθε στοιχείο των δεδομένων που πρόκειται να αναπαραστήσει 14

15 Κωδικοποίηση 1 ο Παράδειγμα? πόσα bits απαιτούνται για τα σημεία του ορίζοντα; βορράς, νότος, ανατολή, δύση απαιτούνται 4 διακριτές καταστάσεις με 1 bit 1 η κατάσταση: 0 2 η κατάσταση: 1 μπορούν να αναπαραστηθούν 2 καταστάσεις συνολικά άρα, το 1 bit δεν επαρκεί! με 2 bits 1 η κατάσταση: 00 2 η κατάσταση: 01 3 η κατάσταση: 10 4 η κατάσταση: 11 Σημείο Κωδικοποίηση (δυαδικός αριθμός) βορράς 00 νότος 01 ανατολή 10 δύση 11 μπορούν να αναπαραστηθούν 4 καταστάσεις συνολικά άρα, τα 2 bits επαρκούν! 15

16 Κωδικοποίηση 2 ο Παράδειγμα? πόσα bits απαιτούνται για τα 24 κεφαλαία γράμματα του ελληνικού αλφάβητου; απαιτούνται 24 διακριτές καταστάσεις με 1 bit έχουμε 2 διαφορετικές καταστάσεις δεν επαρκούν! με 2 bits έχουμε 4 διαφορετικές καταστάσεις δεν επαρκούν! με 3 bits έχουμε 8 διαφορετικές καταστάσεις δεν επαρκούν! με 4 bits έχουμε 16 διαφορετικές καταστάσεις δεν επαρκούν! με 5 bits έχουμε 32 διαφορετικές καταστάσεις επαρκούν μάλιστα, περισσεύουν 8 καταστάσεις κάθε κωδική ακολουθία πρέπει να περιγράφει μόνο ένα γράμμα η επιλογή της κωδικής ακολουθίας (από bits) κάθε γράμματος δεν είναι μοναδική, π.χ. αντί για 00000, η κωδικοποίηση του 'Α' θα μπορούσε να είναι: ή ή... Γράμμα Κωδικοποίηση (δυαδικός αριθμός) Α Β Γ Δ Ψ Ω

17 Κωδικοποίηση? πόσα bits απαιτούνται; με k bits μπορούμε ν αναπαραστήσουμε Ν=2 k διαφορετικές καταστάσεις, όπου k=log 2 N υπάρχουν πολλές διαφορετικές κωδικοποιήσεις για τα ίδια στοιχεία, αρκεί σε κάθε κωδικοποίηση: μία κωδική ακολουθία να περιγράφει ένα (και μόνο ένα) στοιχείο των δεδομένων (ισοδύναμα) κάθε στοιχείο να έχει μία και μόνο μία κωδική ακολουθία αυτό δεν ισχύει πάντα για κάθε τύπο δεδομένων έχουν προταθεί πρότυπα κωδικοποίησης για χαρακτήρες: ASCII, ISO και UNICODE για την αναπαράσταση προσημασμένων (θετικών ή αρνητικών) αριθμών: πρόσημο και μέτρο, συμπλήρωμα ως προς 1, συμπλήρωμα ως προς 2 17

18 Αναπαράσταση Κειμένου αφορά: χαρακτήρες που μπορούν να εκτυπωθούν: A-Z, a-z, #, $, %, ^, &, *, (, ), _, -, +, / χαρακτήρες ελέγχου (που δεν εκτυπώνονται): αλλαγή γραμμής, <enter>, <backspace> σε κάθε κωδικοποίηση χρησιμοποιείται ένας συγκεκριμένος αριθμός από bits ανάλογα με τον αριθμό των χαρακτήρων που πρόκειται να αναπαρασταθούν σε κάθε χαρακτήρα αντιστοιχεί ένας συγκεκριμένος συνδυασμός από bits δηλαδή ένας δυαδικός αριθμός υπάρχουν πολλές αναπαραστάσεις κειμένου οι πιο γνωστές: ASCII, ISO & UNICODE 18

19 Αναπαράσταση Κειμένου Κωδικοποίηση κατά ASCII American standard Code for Information Interchange, ASCII το πρώτο κοινό πρότυπο αναπαράστασης χαρακτήρων κειμένου που χρησιμοποιήθηκε από όλους τους κατασκευαστές υπολογιστών χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1963 και ευρέως από το 1968 και μετά έχει επικρατήσει σαν πρότυπο κωδικοποίησης αρχείων κειμένου χρησιμοποιεί 7 bits για την κωδικοποίηση και ένα όγδοο bit για λόγους έλεγχου στη μετάδοση των bits άρα, υπάρχουν 128 (2 7 ) διαφορετικοί συνδυασμοί των 7 bits οι υπόλοιποι 128 (2 8 =256 συνολικά) συνδυασμοί χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για ειδικούς γραφικούς χαρακτήρες ή για χαρακτήρες άλλων αλφάβητων από τον ISO (International Standardization Organization - Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης) 19

20 20

21 Αναπαράσταση Κειμένου Κωδικοποίηση κατά ISO και UNICODE η κωδικοποίηση ASCII αναπαριστά ικανοποιητικά τους λατινικούς χαρακτήρες της αγγλικής γλώσσας αλλά δεν συμπεριλαμβάνει εθνικούς χαρακτήρες άλλων χωρών το ISO 8859 είναι μια 8-bit επέκταση του ASCΙΙ που χρησιμοποιεί και τα 8 bits για τους ελληνικούς χαρακτήρες (μονοτονικό σύστημα) υπάρχει το ISO η κωδικοποίηση UNICODE χρησιμοποιεί 8, 16 ή και 32 bits για την αναπαράσταση χαρακτήρων (2 8, 2 16 και 2 32 διαφορετικούς χαρακτήρες, αντίστοιχα) το πρότυπο UTF-8 είναι η κυρίαρχη κωδικοποίηση στον Παγκόσμιο Ιστό (Word Wide Web, WWW) 21

22 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών όλοι οι φυσικοί αριθμοί με πρόσημο και το μηδέν εύρος: -, -2, -1, 0, 1, 2, + δεν υπάρχει υπολογιστικό σύστημα που να αναπαριστά όλους τους ακεραίους κάθε υπολογιστικό σύστημα χρησιμοποιεί συγκεκριμένο και περιορισμένο πλήθος από bits για την αναπαράσταση των αριθμών το πλήθος αυτό καθορίζει και το εύρος των τιμών των ακεραίων υπάρχουν διαφορετικές αναπαραστάσεις για: ακεραίους χωρίς πρόσημο (μη προσημασμένοι: από 0 έως ) ακεραίους με πρόσημο (προσημασμένοι: από - έως + ) 22

23 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Μη προσημασμένοι ο αριθμός (Ν) των bits που χρησιμοποιείται για την αναπαράσταση καθορίζει και τον μεγαλύτερο αριθμό που μπορεί να αναπαρασταθεί 4 bits: 8 bits: ο μεγαλύτερος ακέραιος είναι = = εύρος: από 0 έως 15 ο μεγαλύτερος ακέραιος είναι = = εύρος: από 0 έως 255 γενικά, για Ν bits το εύρος των τιμών που έχουμε για ακεραίους χωρίς πρόσημο είναι: από 0 έως 2 Ν -1 για να αποθηκευτεί σε υπολογιστή ένας μη προσημασμένος ακέραιος αριθμός απλά μετατρέπεται στο δυαδικό σύστημα 23

24 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Μη προσημασμένοι - Παραδείγματα έστω Ν ο αριθμός των bits που χρησιμοποιείται για την αναπαράσταση αν Ν = 8 ο αριθμός ( ) αποθηκεύεται ως: αν Ν = 16 ο αριθμός ( ) αποθηκεύεται ως: αν Ν = 8 ο αριθμός ( ) δε μπορεί να αποθηκευτεί? αν προσπαθήσουμε να τον αποθηκεύσουμε σε 8 bits; θα αποθηκευτεί , δηλαδή ο αριθμός 4 10 (100 2 ) έχουμε το φαινόμενο της υπερχείλισης (overflow) οδηγεί σε απώλεια πληροφορίας αν Ν = 16 ο αριθμός ( ) αποθηκεύεται ως: αν Ν = 32 ο αριθμός ( ) αποθηκεύεται ως:

25 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Προσημασμένοι αφιερώνεται ένα bit για την ένδειξη του πρόσημου του ακεραίου: 0 θετικός 1 αρνητικός τα υπόλοιπα bits χρησιμοποιούνται για την αναπαράσταση του μέτρου του ακεραίου (απόλυτη τιμή) με ένα bit λιγότερο (αυτό του πρόσημου) το εύρος των αριθμών υποδιπλασιάζεται στις κωδικοποιήσεις που θα εξετάσουμε στη συνέχεια αλλάξει μόνο ο τρόπος αναπαράστασης των αρνητικών αριθμών (η αναπαράσταση των θετικών ακεραίων είναι η ίδια) 1. πρόσημο και μέτρο 2. συμπλήρωμα ως προς 1 3. συμπλήρωμα ως προς 2 25

26 Δυαδική Αναπαράσταση δυαδική αναπαράσταση (με κατεύθυνση από αριστερά προς τα δεξιά) το πρώτο ψηφίο είναι το περισσότερο σημαντικό ψηφίο (Most Significant Bit MSB) το τελευταίο ψηφίο είναι το λιγότερο σημαντικό ψηφίο (Least Significant Bit - LSB) MSB LSB 26

27 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Προσημασμένοι - Κωδικοποίηση πρόσημο και μέτρο το πιο σημαντικό bit (MSB) χρησιμοποιείται για την ένδειξη του πρόσημου τα εναπομείναντα ψηφία χρησιμοποιούνται για το μέτρο του αριθμού: (8 bits αναπαράσταση) (8 bits αναπαράσταση) (16 bits αναπαράσταση) (16 bits αναπαράσταση έστω ότι χρησιμοποιούμε κωδικοποίηση πρόσημου-μέτρου με N bits ο μέγιστος προσημασμένος ακέραιος είναι: = +(2 Ν-1-1) 10 o ελάχιστος προσημασμένος ακέραιος είναι: = -(2 Ν-1-1) 10 27

28 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Προσημασμένοι - Κωδικοποίηση πρόσημο και μέτρο ΙΙ έστω ότι χρησιμοποιούμε κωδικοποίηση πρόσημου-μέτρου με N bits, το εύρος τιμών που έχουμε είναι: από -(2 (N-1) -1) 10 έως +(2 (Ν-1) -1) 10 παραδείγματα: με 8 bits το εύρος τιμών είναι: έως (-127 έως +127) με 16 bits το εύρος τιμών είναι: έως ( έως ) έχουμε δύο αναπαραστάσεις για το μηδέν: (+0 10 ) και (-0 10 ) 28

29 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Προσημασμένοι - Κωδικοποίηση συμπληρώματος ως προς 1 (πάλι) το πιο σημαντικό bit (MSB) χρησιμοποιείται για την ένδειξη του πρόσημου για την αναπαράσταση των αρνητικών ακεραίων χρησιμοποιούμε το συμπλήρωμα ως προς 1 της δυαδικής αναπαράστασης του αριθμού το συμπλήρωμα ως προς 1 ενός δυαδικού αριθμού βρίσκεται εύκολα αν αλλάξουμε όλα τα ψηφία 1 σε 0 και όλα τα ψηφία 0 σε 1 παραδείγματα: ( ) (8 bits αναπαράσταση) όμοια με την κωδικοποίηση προσήμου και μέτρου θα παρασταθεί ως: καθώς το συμπλήρωμα ως προς 1 του ( ) είναι το ( ) 29

30 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Προσημασμένοι - Κωδικοποίηση συμπληρώματος ως προς 1 ΙΙ έστω ότι χρησιμοποιούμε κωδικοποίηση συμπληρώματος ως προς 1 με N bits μέγιστος προσημασμένος ακέραιος: = +(2 (Ν-1) - 1) 10 ελάχιστος προσημασμένος ακέραιος: = -(2 (Ν-1) - 1) 10 όπου το είναι συμπλήρωμα ως προς 1 του το εύρος τιμών που έχουμε είναι: από -(2 (N-1) -1) 10 έως +(2 (Ν-1) -1) 10 (και πάλι) έχουμε δύο αναπαραστάσεις για το μηδέν: (+0 10 ) και (-0 10 ) όπου το είναι συμπλήρωμα ως προς 1 του

31 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Προσημασμένοι - Κωδικοποίηση συμπληρώματος ως προς 2 (πάλι) το πιο σημαντικό bit (MSB) χρησιμοποιείται για την ένδειξη του πρόσημου για την αναπαράσταση των αρνητικών ακεραίων χρησιμοποιούμε το συμπλήρωμα ως προς 2 της δυαδικής αναπαράστασης του αριθμού το συμπλήρωμα ως προς 2 ενός δυαδικού αριθμού βρίσκεται εύκολα αν όλα τα ψηφία 1 σε 0 και όλα τα ψηφία 0 σε 1, και το συμπλήρωμα ως προς 1 του αριθμού στο αριθμό που προκύψει προσθέσουμε τον αριθμό 1 2 παραδείγματα: ( ) (8 bits αναπαράσταση) όμοια με την κωδικοποίηση συμπληρώματος ως προς θα παρασταθεί ως: καθώς το συμπλήρωμα ως προς 1 του ( ) είναι το ( ) και ( ) + (1 2 ) =

32 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Προσημασμένοι - Κωδικοποίηση συμπληρώματος ως προς 2 ΙΙ έστω ότι χρησιμοποιούμε κωδικοποίηση συμπληρώματος ως προς 2 με N bits μέγιστος προσημασμένος ακέραιος: = +(2 (Ν-1) - 1) 10 ελάχιστος προσημασμένος ακέραιος: = -(2 (Ν-1) - 1) 10 όπου το είναι συμπλήρωμα ως προς 2 του το εύρος τιμών που έχουμε είναι: από -(2 (N-1) ) 10 έως +(2 (Ν-1) -1) 10 έχουμε μία αναπαράσταση για το μηδέν: (+0 10 ) πρόκειται για τον τρόπο αναπαράστασης ακεραίων με πρόσημο 32

33 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Κωδικοποίηση - Παράδειγμα με 4 bits μέτρου και προσήμου συμπληρώματος ως προς 1 συμπληρώματος ως προς , ,

34 Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών Κωδικοποίηση - Παράδειγμα με 8 bits μέτρου και προσήμου συμπληρώματος ως προς 1 συμπληρώματος ως προς , ,

35 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Εισαγωγή 35

36 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Επεξεργαστής - Μοντέλο Von-Neumann (Σειριακό Μοντέλο) ο Επεξεργαστής ή Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (ΚΜΕ) (Central Processing Unit, CPU), επαναληπτικά: 1. λαμβάνει από τη μνήμη την επόμενη εντολή 2. εκτελεί την εντολή 3. (πιθανώς) τροποποιεί δεδομένα στη μνήμη σειριακή ή ακολουθιακή εκτέλεση εντολών η εκτέλεση των εντολών γίνεται η μία μετά την άλλη CPU ο ρυθμός εκτέλεσης εντολών από τον επεξεργαστή εξαρτάται από ταχύτητα επεξεργαστή ταχύτητα μνήμης ταχύτητα επικοινωνίας επεξεργαστή-μνήμης ο χρόνος εκτέλεσης του προγράμματος εξαρτάται από το ρυθμό εκτέλεσης εντολών Κύρια Μνήμη (Πρόγραμμα + Δεδομένα) 36

37 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Επεξεργαστής - Μοντέλο Von-Neumann (Σειριακό Μοντέλο) - Δομικά μέρη Μονάδα Ελέγχου (Control Unit, CU) αποφασίζει ποιες εντολές θα εκτελεστούν Αριθμητική και Λογική Μονάδα (Arithmetic and Logic Unit, ALU) εκτελεί τις εντολές PU CPU CU Καταχωρητές CPU ειδικές, ταχύτατα προσπελάσιμες θέσεις μνήμης καταχωρητές CU: π.χ. program counter (PC) Καταχωρητές ALU Καταχωρητές Ελέχγου καταχωρητές ALU : δεδομένα Μονάδες Ι/Ο Διασύνδεση: δίαυλος Αρτηρίες δεδομένων, διευθύνσεων και ελέγχου Διαχωρισμός επεξεργαστή - μνήμης Δίαυλος μεταφορά δεδομένων μεταξύ καταχωρητών και μνήμης ταχύτητα εκτέλεσης εντολών από επεξεργαστές >100x πιο γρήγορη από την ταχύτητα προσκόμισης δεδομένων από τη μνήμη Κύρια Μνήμη (Πρόγραμμα + Δεδομένα) 37

38 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Δίαυλος CPU Κύρια Μνήμη Ο/Ι Περιφερειακή Μνήμη Αρτηρίες: δίαυλος Δεδομένων Διευθύνσεων Ελέγχου ένα σύνολο παράλληλων αγωγών (αρτηριών) επικοινωνίας συνδυασμένο με κάποιο υλικό για τον έλεγχο της πρόσβασης στο δίαυλο χρησιμοποιούνται από κοινού από όλες τις συσκευές που είναι συνδεδεμένες στο δίαυλο η ροή των δεδομένων γίνεται μέσω των διαύλων 38

39 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Επεξεργαστής - Μοντέλο Von-Neumann (Σειριακό Μοντέλο) - Λειτουργία η λειτουργία του επεξεργαστή είναι οργανωμένη σε κύκλους CPU η ταχύτητα του επεξεργαστή μετράται σε Ηz (κύκλους ανά δευτερόλεπτο) PU CU μονάδα μέτρησης συχνότητας σε κάθε κύκλο: Καταχωρητές ALU Καταχωρητές Ελέχγου 1. προετοιμάζεται η CPU να δεχτεί την επομένη εντολή 2. η Μονάδα Ελέγχου Μονάδες Ι/Ο φέρνει την εντολή από την Κύρια Μνήμη αναλύει και αποκωδικοποιεί την εντολή (πιθανώς) φέρνει δεδομένα από την Κύρια Μνήμη (στους καταχωρητές) προωθεί την εντολή να εκτελεστεί από την Αριθμητική Λογική Μονάδα 3. η εντολή εκτελείται (πιθανώς)τροποποιεί δεδομένα στους καταχωρητές ή στην κύρια μνήμη Δίαυλος Κύρια Μνήμη (Πρόγραμμα + Δεδομένα) Αρτηρίες δεδομένων, διευθύνσεων και ελέγχου 39

40 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Επεξεργαστής - Τι μπορεί να κάνει - Παράδειγμα εντολή του κώδικα μηχανής + (πρόσθεση) δεδομένα εισόδου 5 10 = = CPU δεδομένο εξόδου = το δηλώνει ότι ο αριθμός 14 αναπαριστάται στο δεκαδικό σύστημα αρίθμησης το δηλώνει ότι ο αριθμός 1110 αναπαριστάται στο δυαδικό σύστημα αρίθμησης ο οποίος είναι ο 14 στο δεκαδικό (δηλαδή ο ) 40

41 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Οργάνωση Κύριας Μνήμης είναι χωρισμένη σε τμήματα μικρής χωρητικότητας (κελιά), στο καθένα από τα οποία αντιστοιχεί μία μοναδική διεύθυνση δεδομένα / εντολές διευθύνσεις (ή ) (ή ) (ή ) (ή ) (ή ) (ή ) (ή ) (ή ) 41

42 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Το πρόγραμμα στην Κύρια Μνήμη 1 η εντολή προγράμματος δεδομένα / Εντολές διευθύνσεις διεύθυνση 1 ης εντολής προγράμματος αρτηρία δεδομένων Πρόγραμμα (εντολές και δεδομένα) τελευταία εντολή προγράμματος αρτηρία διευθύνσεων διεύθυνση τελευταίας εντολής προγράμματος 42

43 Αρχιτεκτονική Υπολογιστών Η γλώσσα μηχανής (machine language) το σύνολο των εντολών που αναγνωρίζει ο επεξεργαστής απαρτίζει τη γλώσσα μηχανής (ή γλώσσα εντολών ή κώδικας μηχανής) κάθε επεξεργαστής αναγνωρίζει μόνο τη δική του γλώσσα μηχανής τα προγράμματα που μπορεί να εκτελέσει ένας επεξεργαστής περιέχουν εντολές της γλώσσας μηχανής του πολύ δύσκολος προγραμματισμός. ένα πρόγραμμα που εκτελείται (εκτελέσιμο) σε έναν επεξεργαστή δε μπορεί να εκτελεστεί σε άλλον, εκτός αν έχουν την ίδια γλώσσα μηχανής 43

44 Γλώσσες Προγραμματισμού έχουν δημιουργηθεί διάφορες ειδικές Γλώσσες Προγραμματισμού που προσεγγίζουν την ανθρώπινη λογική (τουλάχιστον αυτή που εκφράζεται με μαθηματικό τρόπο... ) προκαθορισμένο λεξιλόγιο (γραμματική, λέξεις και σύμβολα), συγκεκριμένη συντακτική ανάλυση λογικούς κανόνες κατανοητές από τον άνθρωπο (ανθρωποκενρικές) μέσω αυτών των Γλωσσών Προγραμματισμού μπορούμε να δώσουμε οδηγίες/εντολές σε κάποιο σύστημα ηλεκτρονικού υπολογιστή δημιουργώντας προγράμματα που είναι διατυπωμένα σε αυτές τις γλώσσες όλα τα προγράμματα είναι γραμμένα σε κάποια γλώσσα προγραμματισμού 44

45 Γλώσσες Προγραμματισμού Κατηγορίες γλώσσες χαμηλού επιπέδου έχουν στενή σχέση με τις εντολές της Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας γλώσσα μηχανής (machine language), συμβολική γλώσσα (assembly language) γλώσσες υψηλού επιπέδου, φαινομενικά μοιάζουν με τις ανθρώπινες γλώσσες (τουλάχιστον είναι πιο κατανοητές) επιπρόσθετα, αλγοριθμικές (ή διαδικαστικές) αντικειμενοστραφείς (object oriented) περιγραφικές 4ης γενιάς... 45

46 Γλώσσες Προγραμματισμού Μεταγγλωτιστής (compiler) πρόκειται για λογισμικό που μετατρέπει ένα πρόγραμμα γραμμένο σε κάποια γλώσσα προγραμματισμού σε πρόγραμμα κώδικα (γλώσσα) μηχανής, που μπορεί να εκτελεστεί από ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή διαθέτει μηχανισμούς διόρθωσης των γραμματικών και συντακτικών λαθών σύνδεσης του προγράμματος με άλλα βοηθητικά προγράμματα (linker) όταν λέμε ότι ο υπολογιστής μας έχει τη γλώσσα C εννοούμε ότι έχει εγκατασταθεί ένας μεταγλωττιστής της C σε αυτόν εκτός των μεταγλωττιστών υπάρχουν και οι διερμηνείς (interpreters) π.χ. στη γλώσσα προγραμματισμού Java (αντικείμενο άλλου μαθήματος!) 46

47 Γλώσσες Προγραμματισμού Διαδικασία μεταγλώττισης Πηγαίος Κώδικας (source code file) Ενδιάμεσος Κώδικας (object code file) Εκτελέσιμο Αρχείο (executable file) if a<b (Lib ref) (Lib ref) do while z=x-y Compiler Linker (Lib ref) (Lib ref) Αρχεία Βιβλιοθηκών (Library Files)

48 Σύνοψη Δεδομένα, ψηφιακά δεδομένα και πληροφορίες Πληροφοριακά συστήματα Αναπαράσταση πληροφορίας Κωδικοποίηση Αναπαράσταση κειμένου ASCII, ISO, UNICODE Αναπαράσταση ακεραίων αριθμών πρόσημου και μέτρου, συμπληρώματος ως προς 1, συμπληρώματος ως προς 2 Αρχιτεκτονική υπολογιστών Σειριακό μοντέλο Οργάνωση κύριας μνήμης 48