Πρόγραμμα σπουδών Φυσικής για τις τάξεις Α Γυμνασίου έως και Α Λυκείου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πρόγραμμα σπουδών Φυσικής για τις τάξεις Α Γυμνασίου έως και Α Λυκείου"

Transcript

1 Πρόγραμμα σπουδών Φυσικής για τις τάξεις Α Γυμνασίου έως και Α Λυκείου 3 ο Μέρος Ποιες ενότητες προτείνονται για διδασκαλία και ποια η εξέλιξή τους ανά τάξη; Ποια η ύλη κάθε τάξης και τα προτεινόμενα σχέδια εργασίας για την αντίστοιχη τάξη; Ποιες οι γνώσεις και ικανότητες ανά τάξη και ποιες οι προτεινόμενες δραστηριότητες ανά ενότητα και ανά τάξη; Ποιες οι επιδιώξεις και ποια η αναμενόμενη καλή επίδοση των μαθητών και μαθητριών; 117

2 118

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α : ΟΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επιλογή μας να υπάρχει συνέχεια των ενοτήτων, ώστε να είναι εύκολη η παρακολούθηση της εξέλιξης μιας ενότητας από το Δημοτικό μέχρι την Α Λυκείου, μας οδήγησε στην επιλογή να παρουσιαστεί στη συνέχεια του κεφαλαίου αυτού το περιεχόμενο σε ενότητες με τίτλους αντίστοιχους με τους χρησιμοποιούμενους στο Δημοτικό, όπως π.χ.: Δυνάμεις Κινήσεις Απλές μηχανές Εργαλεία Κατασκευές. Ενότητες του Δημοτικού όπως «Φυσικό περιβάλλον» και το «Το σώμα και η υγεία μας» δεν αναφέρονται ως ενότητες παρόλο που συνεχίζει να υπάρχει αντίστοιχο περιεχόμενο διασπαρμένο όμως στις «κλασικές» ενότητες Φυσικής όπως π.χ. στην ενότητα «Ενέργεια Θερμότητα Θερμοκρασία» περιλαμβάνονται τα: Εξοικονόμηση ενέργειας: Θέρμανση ψύξη και θερμική μόνωση κατοικιών (Α τάξη). Ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η διατήρηση της ενέργειας ως περιβαλλοντικό πρόβλημα - Θερμική μόλυνση (Β τάξη). Ορθολογική χρήση της Ενέργειας, εξοικονόμηση ενέργειας. Διαμόρφωση ενεργειακής συνείδησης (Γ τάξη). Ομοίως στην Α Λυκείου περιλαμβάνονται θέματα όπως: Κίνδυνοι από την πυρηνική ενέργεια. Η επίδρασή των ραδιενεργών ακτινοβολιών στους έμβιους οργανισμούς. Οι επιδράσεις των διαφορετικών μηκών κύματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στα ζωντανά κύτταρα. Κοσμική ακτινοβολία. Πηγές της κοσμικής ακτινοβολίας και επίδρασή της στη Γη. Φαινόμενο του θερμοκηπίου, το «φράγμα» του όζοντος και ανθρώπινες δραστηριότητες που το επηρεάζουν. Βεβαίως αφενός η εισαγωγή και νέων εννοιών και αφετέρου οι συνηθισμένοι στη Φυσική του Γυμνασίου τίτλοι, όπως π.χ. Θερμότητα, έχουν διαμορφώσει, σε ορισμένες περιπτώσεις, κατάλληλα τους τίτλους των ενοτήτων που παρουσιάζονται στο δημοτικό σχολείο. Έτσι π.χ. η ενότητα Ενέργεια, που υπήρχε στο δημοτικό, διαμορφώθηκε σε «Ενέργεια θερμότητα- θερμοκρασία», η ενότητα Φως συνεχίζεται εδώ ως «Φως και ηλεκτρομαγνητικά κύματα» η ενότητα Ήχος συνεχίζεται εδώ ως «Ήχος - μηχανικά κύματα και ταλαντώσεις», η ενότητα Ύλη ως Ύλη- Δομή της ύλης. Προστέθηκε, ως ανεξάρτητη ενότητα, η ενότητα Ηλεκτρομαγνητισμός η οποία στο Δημοτικό ήταν ενταγμένη στην ενότητα της Ενέργειας. Τέλος προστέθηκε η ενότητα πίεση που, για προφανείς λόγους δεν υπήρχε στο Δημοτικό. Η παρουσίαση της ύλης στην παρακάτω καταγραφή σε ενότητες με αυτόν τον τρόπο, οδηγεί (σε αρκετά σημεία) στην εμφάνιση της ίδιας ύλης σε περισσότερες από μια ενότητες. Έτσι, για παράδειγμα, η ύλη «Ηλεκτρική ισχύς, Ηλεκτρική Ενέργεια, σχέση μεταξύ α) P, V και I. και β) E, P και t.» καταγράφεται και στην ενότητα «Ενέργεια θερμότητα θερμοκρασία» και στην ενότητα «Ηλεκτρομαγνητισμός», προφανώς όμως διδάσκεται μια φορά. Στο δεύτερο κεφάλαιο δίνεται η ύλη με την σειρά που προτείνεται να διδαχτεί σε κάθε τάξη. 119

4 120

5 2. ΟΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥΣ Ενέργεια θερμότητα - θερμοκρασία Α Τάξη Β Τάξη Γ Τάξη Α Τάξη Λυκείου Θερμοκρασία: Μονάδα θερμοκρασίας ( ο C), ορισμός του 0 ο C και του 100 ο C. Διαφοροποίηση θερμότητας Θερμοκρασίας. Μεταβολές θερμοκρασίας κατά την αλλαγή κατάστασης και θέρμανση του νερού από πάγο σε υδρατμούς. Επίδραση διαλυμένων ουσιών στη θερμοκρασία πήξης και βρασμού του νερού. Θερμότητα που απαιτείται ή αποδίδεται κατά τις αλλαγές φάσης και κατά τις μεταβολές θερμοκρασίας του νερού ή μιας άλλης ουσίας. Τρόποι διάδοσης θερμότητας Διάδοση με αγωγή. Αγωγοί μονωτές. Μικροσκοπική εξήγηση. Διάδοση με ρεύματα μεταφοράς Διάδοση με ακτινοβολία Θέρμανση ψύξη και θερμική μόνωση κατοικιών Ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η μπαταρία ως αποθήκη χημικής ενέργειας. Φόρτιση μπαταρίας. Καθημερινές ηλεκτρικές συσκευές μετατροπής ηλεκτρικής ενέργειας σε άλλες μορφές. Διατήρηση της Ενέργειας κατά τις μετατροπές με ταυτόχρονη διασκόρπισή της (υποβάθμιση) στον περιβάλλον. Η διατήρηση της ενέργειας ως περιβαλλοντικό πρόβλημα. Θερμική μόλυνση. Το φως μεταφέρει ενέργεια (Φωτοσύνθεση, Θέρμανση με ακτινοβολία, Φωτοκύτταρο) Δυναμική ενέργεια λόγω παραμόρφωσης ελατηρίου Κινητική ενέργεια. Μετατροπή δυναμικής ενέργειας σε κινητική. Εισαγωγή της έννοιας του έργου, σχέση έργου και ενέργειας. Ηλεκτρική ισχύς, Ηλεκτρική Ενέργεια, σχέση μεταξύ α) P, V και I. και β) E, P και t. Ορθολογική χρήση της Ενέργειας, εξοικονόμηση ενέργειας. Διαμόρφωση ενεργειακής συνείδησης. Έργο δύναμης, σχέση δύναμης - έργου μετατόπισης (ποσοτικά προβλήματα). Ενέργεια ενός αντικειμένου που βρίσκεται κοντά στη Γη. Δυναμική Ενέργεια λόγω θέσης, Κινητική Ενέργεια, Μηχανική Ενέργεια, Διατήρηση της Μηχανικής ενέργειας, (ποσοτικά προβλήματα). Διατήρηση της Ενέργειας - Εφαρμογή στις απλές μηχανές. Διαφοροποίηση των εννοιών δύναμη ενέργεια - ισχύς Ενέργεια της ταλάντωσης (δυναμική και κινητική). Ενέργεια κύματος. Μετατροπή της μάζας σε ενέργεια. Σχέση Einstein. Πυρηνική σχάση Αλυσιδωτή αντίδραση. Χρήση της πυρηνικής ενέργειας Πυρηνικοί αντιδραστήρες Σύντηξη υδρογόνου προϋποθέσεις - εμπόδια χρήσης της σύντηξης ως πηγή ενεργείας Φως - Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία Α Τάξη Β Τάξη Γ Τάξη Α Τάξη Λυκείου Πηγές φωτός, Ευθύγραμμη διάδοση του φωτός, Σκιά, εκλείψεις ηλίου και Σελήνης Ανάκλαση, διάχυση, πότε φαίνεται ένα σώμα. Το λευκό φως ως σύνολο από έγχρωμες ακτίνες. Φίλτρα Πρόσθεση βασικών χρωμάτων ανάκτηση λευκού φωτός Το χρώμα των σωμάτων Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία ενότητα Μορφή των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Διάδοση του ηλεκτρομαγνητικού κύματος στο κενό. Φάσμα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Οι χρήσεις των διαφορετικών μηκών κύματος της 121

6 Είδωλο σε επίπεδο καθρέφτη - περισκόπια. Φωτορύπανση Διάθλαση. Ολική ανάκλαση, εφαρμογές σε ιατρική και τεχνολογία (οπτικές ίνες, συσκευές ενδοσκόπηση, κ.α.). Φακοί, διάδοση φωτός μέσα από τους φακούς, είδωλα (μόνο γραφική απεικόνιση οπτικών ακτίνων χωρίς τύπους). Ερευνώντας με φακούς, μεγεθυντικός φακός, μικροσκόπιο, τηλεσκόπιο. Μάτι, όραση, φακοί επαφής, γυαλιά. Παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται το χρώμα που φαίνεται να έχει ένα σώμα. Το φως μεταφέρει ενέργεια (Φωτοσύνθεση, Θέρμανση με ακτινοβολία, Φωτοκύτταρο) ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Οι επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στα ζωντανά κύτταρα. Κοσμική ακτινοβολία. Πηγές της κοσμικής ακτινοβολίας, επίδρασή της στη Γη. Διαπερατότητα της ατμόσφαιρας στις ακτινοβολίες. Φαινόμενο του θερμοκηπίου, το «φράγμα» του όζοντος. Επίγεια και δορυφορικά τηλεσκόπια που ανιχνεύουν ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες, Παρατηρήσεις του ηλιακού συστήματος και γαλαξιών από τη Γη ή από το διάστημα Το φως ως κύμα. Ταχύτητα του φωτός, εξάρτησή της από το μέσο στο οποίο διαδίδεται. Δείκτης διάθλασης, Νόμος του Snell. Ανάλυση του φωτός. Ήχος Μηχανικά κύματα - Ταλαντώσεις Α Τάξη Β Τάξη Γ Τάξη Α Τάξη Λυκείου Παραγωγή του ήχου. Διάδοση του ήχου, ταχύτητα διάδοσης (κίνηση μορίων όχι όμως κύμα). Χαρακτηριστικά του ήχου Ανάκλαση του ήχου, Ηχώ, Αντήχηση. Εφαρμογές του ήχου. Ηχορύπανση. Απορρόφηση του ήχου, ηχομόνωση, εξήγηση με βάση το μοριακό μοντέλο. Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία ενότητα Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία ενότητα Ταλάντωση. Μεγέθη μιας ταλάντωσης (Περίοδος, συχνότητα, πλάτος, απομάκρυνση). Συνθήκη για να κάνει ένα σώμα ταλάντωση. Ενέργεια της ταλάντωσης (δυναμική και κινητική). Εισαγωγή στα κύματα., ορισμός. Μήκος κύματος- συχνότητα. Θεμελιώδης εξίσωση των κυμάτων. Είδη κυμάτων. Ενέργεια κύματος. Μορφή των ηχητικών κυμάτων. Διάδοση του ήχου. Ταχύτητα του ήχου. Χαρακτηριστικά του ήχου. 122

7 Ύλη Δομή της ύλης. Α Τάξη Β Τάξη Γ Τάξη Α Τάξη Λυκείου Μάζα και όγκος, μονάδες τους Πυκνότητα: Εισαγωγή της έννοιας και υπολογισμός της. Σχέση πυκνότητας πάγου και νερού. Σύσταση του αέρα. Ιδιότητες του αέρα. Ένα αέριο αποτελείται από μόρια. Κίνηση, θέσεις και αποστάσεις των μορίων στις τρεις καταστάσεις της ύλης. Ερμηνεία των τριών καταστάσεων του νερού με βάση το μοριακό μοντέλο. Περιγραφή των μειγμάτων και διαλυμάτων με βάση το μοριακό μοντέλο. Ερμηνεία φαινομένων με βάση τη μοριακό μοντέλο. Ιδιότητες φυσικών καταστάσεων του νερού. Διατήρηση της μάζας κατά της αλλαγές κατάστασης του νερού, όχι όμως και του όγκου. Φυσικά χημικά φαινόμενα, Εισαγωγή της έννοιας του ατόμου. Διατήρηση και αναδιάρθρωση τω ατόμων στα μόρια Φαινόμενα στατικού ηλεκτρισμού, εισαγωγή της έννοιας του φορτίου για την ερμηνεία τους. Συστατικά του ατόμου και χαρακτηριστικά τους. Εξήγηση της ηλέκτρισης των σωμάτων. Ηλεκτρική αγωγιμότητα στα στερεά. Αγωγιμότητα σε υδατικά διαλύματα. Ηλεκτρολύτες - ηλεκτρόλυση. Ιόντα Θερμικά αποτελέσματα του ρεύματος - μικροσκοπική εξήγηση. Το «πλανητικό» μοντέλου του ατόμου, Ατομικός και Μαζικός αριθμός, ισότοπα. Είδη ραδιενεργών ακτινοβολιών, Ραδιενεργός διάσπαση, χρόνος υποδιπλασιασμού (ημιζωής) μιας ραδιενεργού ουσίας. Η επίδρασή των ραδιενεργών ακτινοβολιών στους έμβιους οργανισμούς και την ύλη. Χρήση των ραδιενεργών ακτινοβολιών. Μετατροπή της μάζας σε ενέργεια - Σχέση Einstein. Πυρηνική σχάση Αλυσιδωτή αντίδραση. Χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Πυρηνικοί αντιδραστήρες. Κίνδυνοι από την πυρηνική ενέργεια Σύντηξη υδρογόνου προϋποθέσεις - εμπόδια χρήσης της σύντηξης ως πηγή ενεργείας. Δυνάμεις Κινήσεις Απλές μηχανές Εργαλεία Κατασκευές Α Τάξη Β Τάξη Γ Τάξη Α Τάξη Λυκείου Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία ενότητα 123 Μονόμετρα και διανυσματικά μεγέθη. Κίνηση ενός σώματος, μεγέθη και έννοιες που απαιτούνται για την περιγραφή της κίνησης. Η ταχύτητα Ευθύγραμμη μεταβαλλόμενη κίνηση, Μεταβολή ταχύτητας, επιτάχυνση. Ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση. Σχέσεις Ορμή ενός σώματος, αρχή της διατήρηση της ορμής. Μεταβολή της ορμής και εμφάνιση δύναμης. Εφαρμογές σε καθημερινές καταστάσεις. Οδική

8 ως διάνυσμα. Σύνθεση ταχυτήτων (σε μια διάσταση) σχετική κίνηση. Στιγμιαία και Μέση ταχύτητα. Γραφικές παραστάσεις: ταχύτητας - χρόνου, και διαστήματος- χρόνου. Ομαλή ευθύγραμμη κίνηση, Ποσοτικές σχέσεις στην ομαλή ευθύγραμμη κίνηση. Γραφικές παραστάσεις. Έννοια της δύναμης. Αποτελέσματα άσκησης δυνάμεων. Δυνάμεις από επαφή και δυνάμεις από απόσταση. Η δύναμη ως διάνυσμα. Διαφοροποίηση των εννοιών Δύναμη και Ενέργεια. Διάφορες δυνάμεις: Βάρος, μαγνητική, ηλεκτροστατική, άνωση Διαφοροποίηση μαγνητικής, ηλεκτροστατικής και βαρυτικής δύναμης. Δυνάμεις που αντιτίθενται στην κίνηση: Αντίσταση του αέρα, Τριβή. Αποτελέσματα δυνάμεων: α) Παραμόρφωση, Ελαστική παραμόρφωση Δυναμική ενέργεια λόγω παραμόρφωσης ελατηρίου Νόμος του Hook. Γραφικές παραστάσεις. β) αλλαγή κινητικής κατάστασης. Κινητική ενέργεια επιτάχυνσης- χρόνου, ταχύτητας χρόνου και διανυόμενου διαστήματος χρόνου. Γραφικές παραστάσεις. Οδική ασφάλεια, απόσταση ακινητοποίησης. Σχέση απόστασης ακινητοποίησης και ταχύτητας γιατί η ταχύτητα είναι επικίνδυνη. Ελεύθερη πτώση. Ιδιότητες δυνάμεων ως διανύσματα Σύνθεση συγραμμικών δυνάμεων. Σύνθεση συντρεχουσών ομοεπιπέδων δυνάμεων (γραφικά, όχι τύποι). Ανάλυση δύναμης σε συνιστώσες (γραφικά όχι τύποι). ΡΟΠΕΣ: Ορισμός, αποτέλεσμα των ροπών, Ισορροπία. 1 ος Νόμος του Newton 2 ος Νόμος του Newton 3 ος Νόμος του Newton Ορισμός τριβής. Από τι εξαρτάται η τριβή. Τριβή στην καθημερινή ζωή. Τριβή και ασφαλής οδήγηση. Στατική τριβή και τριβή ολίσθησης. Παγκόσμια έλξη. Πεδίο βαρύτητας. Βάρος ενός σώματος, Διαφορά του βάρους από τη μάζα. Άνωση, Αρχή του Αρχιμήδη. Πλεύση - βύθιση πλοίων, υποβρυχίων, Πτήση Αερόστατων. ασφάλεια Ομαλή κυκλική κίνηση, Μεγέθη που την περιγράφουν. Σχέση μεταξύ γραμμικής και γωνιακής ταχύτητας Κεντρομόλος δύναμη. Κεντρομόλος επιτάχυνση. Εφαρμογές στην καθημερινή ζωή, οδική ασφάλεια. Ταλάντωση. Μεγέθη μιας ταλάντωσης (Περίοδος, συχνότητα, πλάτος, απομάκρυνση). Συνθήκη για να κάνει ένα σώμα ταλάντωση. Ενέργεια της ταλάντωσης (δυναμική και κινητική). Ουρανός και Γη Α Τάξη Β Τάξη Γ Τάξη Α Τάξη Λυκείου 124

9 Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία ενότητα Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία ενότητα Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία ενότητα Κίνηση πλανητών. Ήλιος και σύντηξη. Η γέννηση, η ζωή και το τέλος ενός άστρου. Ηλεκτρομαγνητισμός Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία ενότητα Φαινόμενα στατικού ηλεκτρισμού, εισαγωγή της έννοιας του φορτίου για την ερμηνεία τους. Συστατικά του ατόμου και χαρακτηριστικά τους. Εξήγηση της ηλέκτρισης, αλληλεπίδραση ηλεκτρικών φορτίων. Τρόποι ηλέκτρισης των σωμάτων. Αγωγοί μονωτές. Ηλεκτρικό κύκλωμα, σύμβολα των στοιχείων του. Ηλεκτρικό ρεύμα. Ηλεκτρική αγωγιμότητα στα στερεά. Σύνδεση ηλεκτροστατικής ηλεκτροδυναμικής. Δράση της μπαταρίας. Αγωγιμότητα σε υδατικά διαλύματα. Ιόντα. Χημικά αποτελέσματα, Ηλεκτρόλυση. Ηλεκτροπληξία. Θέματα ασφάλειας στο σπίτι κτλ. Τάση στους πόλους μπαταρίας ή τροφοδοτικού. Σύνδεση μπαταριών Τάση, μέτρηση τάσης και έντασης σε σημεία του κυκλώματος - χρήση πολυμέτρου. Μετρήσεις έντασης και τάσης σε κύκλωμα μπαταρίας και λαμπών με συνδεσμολογία σε σειρά ή με παράλληλη σύνδεση Διαφοροποίηση ρεύματος τάσης Αλλαγές σε μέρος του κυκλώματος προκαλούν αλλαγές τόσο πριν όσο και μετά τη θέση τους. Ηλεκτρική Αντίσταση Αντιστάτης. Η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος (με σταθερή την τιμή της τάσης) εξαρτάται από την τιμή της αντίστασης. Νόμος του Ohm. Θερμικά αποτελέσματα του ρεύματος. Ο αντιστάτης ως ενεργειακός μετατροπέας. Η λάμπα είναι αντιστάτης και όχι «καταναλωτής» του ρεύματος. Ηλεκτρική ισχύς, Ηλεκτρική Ενέργεια. Σχέσεις α) μεταξύ P, V και I, και β) μεταξύ E, P και t. Μονάδες ισχύος και ενέργειας, Βραχυκύκλωμα και ασφάλεια Μαγνητική ροή, Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή, Νόμος της επαγωγής. Εναλλασσόμενη τάση ένταση εναλλασσόμενου ρεύματος, στιγμιαία και ενεργός τιμή. Νόμος του Ohm σε κύκλωμα εναλλασσόμενου ρεύματος με ωμικό αντιστάτη. Μέση ισχύς. Μετασχηματιστές (ανύψωσης / υποβιβασμού τάσης) Η αναγκαιότητα των μετασχηματιστών για τη μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας. Απόδοση ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Τροφοδοτικά Σύστημα ανάφλεξης αυτοκινήτου 125

10 Πίεση Ατμοσφαιρική πίεση και μέτρησή της. Ερμηνεία της μεταβολής της πίεσης του αέρα με το υψόμετρο. ισχύς. Μέτρηση ηλεκτρικής ενέργειας και ισχύος σε ένα κύκλωμα. Θερμικά, φωτεινά και μαγνητικά αποτελέσματα του ρεύματος. Α Τάξη Β Τάξη Γ Τάξη Α Τάξη Λυκείου Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία Δεν προτείνεται να διδαχθεί καμία ενότητα ενότητα Υδροστατική πίεση. Σχέση και διαφοροποίηση δύναμης πίεσης. Αρχή του Pascal. 126

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β : Η ΥΛΗ ΚΑΘΕ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΤΑΞΗ. 1. ΥΛΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. I. Ύλη δομή της Ύλης Νερό Ειδικές ιδιότητες φυσικών καταστάσεων του νερού: Η μορφή του στερεού νερού, (πάγου), η έλλειψη σχήματος και η διατήρηση του όγκου του υγρού νερού, η επιφάνεια μιας ποσότητας υγρού νερού είναι οριζόντια. Συμπιεστότητα και ελαστικότητα του αέριου νερού (υδρατμοί) Καταστάσεις της ύλης, χαρακτηριστικά τους Στερεοποίηση, υγροποίηση και εξάτμιση του νερού. Ο κύκλος του νερού στη φύση Μάζα και όγκος. Μονάδες μάζας και όγκου, μάζα και όγκος νερού. Πυκνότητα. Εισαγωγή της έννοιας και υπολογισμός της πυκνότητας. Σχέση πυκνότητας πάγου και νερού. Αέρας Μάζα και όγκος αέρα Ιδιότητες του αέρα: Συμπιεστότητα και ελαστικότητα Πίεση (Εισαγωγή μορίου) Μοριακή δομή της ύλης Ένα αέριο αποτελείται από μόρια. Τα μόρια βρίσκονται σε συνεχή κίνηση προς όλες τις κατευθύνσεις. Ερμηνεία της μεταβολής της πίεσης του αέρα με το υψόμετρο 127 Ερμηνεία των τριών καταστάσεων του νερού με βάση το μοριακό μοντέλο. Κίνηση, θέσεις και αποστάσεις των μορίων στις τρεις καταστάσεις της ύλης. Περιγραφή των μειγμάτων και διαλυμάτων με βάση το μοριακό μοντέλο, ερμηνεία της διατήρησης της μάζας όχι όμως και του όγκου (π.χ. πρόσθεση οινοπνεύματος σε νερό). Φυσικά φαινόμενα: Όλες οι μεταβολές που έχουν μελετηθεί είναι αναστρέψιμες και δεν αλλάζουν οι ουσίες. Σε όλες διατηρείται η μάζα, όχι όμως πάντα και ο όγκος Από το μόριο στο άτομο. Χημικά φαινόμενα Διάκριση φυσικών και χημικών φαινομένων Χημικά φαινόμενα: Μεταβολές στις οποίες έχουμε την εμφάνιση νέων ουσιών. Για την ερμηνεία τους εισάγεται η έννοια του ατόμου, η αναδιάταξη των ατόμων οδηγεί στην εμφάνιση νέων ουσιών. (τα χημικά φαινόμενα, μελετώνται στην επόμενη χρονιά από τη Χημεία) II. Θερμότητα Θερμοκρασία. Αλλαγές κατάστασης και αλλαγές διαστάσεων σωμάτων Θερμοκρασία: Μονάδα θερμοκρασίας ( ο C), ορισμός του 0 και του 100 ο C. Διαφοροποίηση θερμότητας θερμοκρασίας. Μεταβολές θερμοκρασίας κατά την αλλαγή κατάστασης και τη θέρμανση του νερού (υπό κανονική πίεση) από πάγο σε υδρατμούς. Ερμηνεία με βάση τη μοριακή κίνηση: α) της αύξηση

12 της θερμοκρασίας κατά τη θέρμανση μιας (καθαρής) ουσίας 1 και β) της σταθερότητας της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια αλλαγής κατάστασης της ουσίας. Επίδραση διαλυμένων ουσιών στη θερμοκρασία πήξης και βρασμού του νερού. Ερμηνεία με βάση τη μοριακή κίνηση της επίδρασης του αλατιού (ή του αντιψυκτικού στο σύστημα ψύξης της μηχανής του αυτοκινήτου) στην ταπείνωση του σημείου πήξης του νερού. Θερμότητα, αλλαγές φάσης και αύξηση θερμοκρασίας μιας ουσίας. Διαστολές συστολές στερεών υγρών και αερίων. Ερμηνεία, με βάση τη μοριακή κίνηση, της διαστολής των σωμάτων κατά τη θέρμανση τους. Και στην ενότητα αυτή όλες οι μεταβολές που έχουν μελετηθεί είναι αναστρέψιμες και δεν αλλάζουν οι ουσίες (Φυσικά φαινόμενα). Σε όλες διατηρείται η μάζα, όχι όμως πάντα και ο όγκος. Διάδοση θερμότητας - Θερμική μόνωση και αγωγιμότητα. Διάδοση με αγωγή, Αγωγοί μονωτές, Μικροσκοπική εξήγηση της διάδοσης με αγωγή Διάδοση με ρεύματα μεταφοράς Διάδοση με ακτινοβολία. Θέρμανση ψύξη και θερμική μόνωση κατοικίας III. Ήχος Ήχος 1 Επειδή η έννοια «ουσία» είναι θεμελιώδης, αργότερα, στη Χημεία είναι καλύτερα να χρησιμοποιηθεί από την αρχή με το επιστημονικό νόημα, δηλ. ως ένα είδος ύλης που έχει ορισμένες σταθερές ιδιότητες. Το επίθετο καθαρές θα μπορούσε να λείπει, στη Χημεία: ουσία σημαίνει καθαρή ουσία δηλ. στοιχείο ή χημική ένωση. Παραγωγή του ήχου. Διάδοση του ήχου, ταχύτητα διάδοσης (κίνηση μορίων όχι όμως κύμα). Χαρακτηριστικά του ήχου Ανάκλαση του ήχου, Ηχώ, Αντήχηση. Εφαρμογές του ήχου. Ηχορύπανση. Απορρόφηση του ήχου, ηχομόνωση, εξήγηση με βάση το μοριακό μοντέλο. IV. Φως Φως Πηγές φωτός, Ευθύγραμμη διάδοση του φωτός, Σκιά, εκλείψεις ηλίου και Σελήνης Ανάκλαση, διάχυση, πότε φαίνεται ένα σώμα. Είδωλο σε επίπεδο καθρέφτη - περισκόπια. Φωτορύπανση Διάθλαση. Ολική ανάκλαση, εφαρμογές σε ιατρική και τεχνολογία (οπτικές ίνες, συσκευές ενδοσκόπηση, κ.α.). Φακοί, διάδοση φωτός μέσα από τους φακούς, είδωλα (μόνο γραφική απεικόνιση οπτικών ακτίνων χωρίς τύπους). Ερευνώντας με φακούς, μεγεθυντικός φακός, μικροσκόπιο, τηλεσκόπιο. Μάτι, όραση, φακοί επαφής, γυαλιά. Προτάσεις για σχέδια εργασίας στην Α Γυμνασίου (Ο καθηγητής/ καθηγήτρια επιλέγει μεταξύ των προτεινομένων ή και σχεδιάζει δικό του, προσαρμοσμένο σε θέματα της περιοχής του, στα ενδιαφέροντα του, στην επικαιρότητα κτλ) 128

13 1) Κτίζω το σπίτι μου (Θέρμανση ψύξη και θερμική μόνωση κατοικίας) Σε ένα υποθετικό οικόπεδο απέναντι από το σχολείο τους ζητείται από τους μαθητές και μαθήτριες να σχεδιάσουν το σπίτι τους. Να επιλέγουν τα κατάλληλα υλικά, μονώσεις, χρώματα, προσανατολισμό κτλ για την κατασκευή μιας κατοικίας που εξασφαλίζει μεγάλη ενεργειακή απόδοση. 2) Μια απλή φωτογραφική μηχανή Οι μαθητές, μαθήτριες καλούνται να κατασκευάσουν απλή φωτογραφική μηχανή με απλά υλικά όπως ένα κουτί και ένα απλό φακό, ένα φιλμ και ένα καπάκι για το φακό. Τις οδηγίες τις βρίσκουν από το διαδίκτυο στο πλαίσιο της αναζήτησης πληροφοριών για την ιστορία της φωτογραφικής μηχανής. player κλπ) ένα χάρτινο κουτί και διάφορα ηχομονωτικά υλικά (χαρτόνια, χάρτινες ή πλαστικές αυγοθήκες). 5) Φωτορύπανση. Οι μαθητές, μαθήτριες διερευνούν έντυπες ή ηλεκτρονικές πηγές και διαμορφώνουν άποψη για την φωτορύπανση. Αναζητούν φωτογραφίες, από το διάστημα, περιοχών της Γης και εντοπίζουν τις περιοχές (ηπείρους, κράτη) που έχουν τη μεγαλύτερη φωτορύπανση. Προτείνουν λύσεις για την αντιμετώπισή της. Αντλούν από ψηφιακές πηγές πληροφορίες για τα προβλήματα που εγείρονται από τη φωτορύπανση στη παρακολούθηση των ουράνιων σωμάτων. Προτείνουν περιοχές κοντά στα μέρη διαμονής τους που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως πάρκα παρατήρησης του ουρανού. 3) Οι μεγεθυντικοί φακοί γύρω μας Αναζητούν πληροφορίες για διατάξεις γύρω τους που μπορούν δράσουν ως φακοί, όπως π.χ. μια σταγόνα νερού (πάνω σε ένα κομμάτι νάιλον) ή ένα μικρό διαφανές σακουλάκι με νερό, ένα μπουκάλι, ένα κομμάτι γυαλί. Αναζητούν πληροφορίες για τους κινδύνους ανάφλεξης σκουπιδιών όταν υπάρχουν σπασμένα γυαλιά. Ξεχωρίσουν στα καθημερινά σκουπίδια του σπιτιού τους ή του σχολείου, υλικά που μοιάζουν με συγκεντρωτικούς φακούς και θα μπορούσαν υπό κατάλληλες συνθήκες να προκαλέσουν ανάφλεξη. Συζητούν σχετικά προβλήματα των ανεξέλεγκτων χωματερών Αναζητούν πληροφορίες για τις συνέπειες που μπορεί να έχει το βρέξιμο των φύλλων φυτών εκτεθειμένων στον Ήλιο Διερευνούν τη δημιουργία εγκαυμάτων στο δέρμα όταν κάνουμε βρεγμένοι ηλιοθεραπεία. 4) Πώς να προστατευθούμε καλύτερα από τον ήχο Οι μαθητές, μαθήτριες διερευνούν τη χρήση υλικών που είναι καλά ηχομονωτικά. Χρησιμοποιούν μια ηχητική πηγή (ραδιόφωνο, mp3 129

14 130

15 2. ΥΛΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. I. Ηλεκτρομαγνητισμός Στατικός ηλεκτρισμός Φαινόμενα στατικού ηλεκτρισμού, εισαγωγή της έννοιας του φορτίου για την ερμηνεία τους. Συστατικά του ατόμου και χαρακτηριστικά τους Τρόποι ηλέκτρισης των σωμάτων (τριβή, επαφή, επαγωγή) Εξήγηση της ηλέκτρισης. Αλληλεπίδραση ηλεκτρικών φορτίων Αγωγοί μονωτές Στατικός ηλεκτρισμός και καθημερινή ζωή. Ηλεκτρικό κύκλωμα Ηλεκτρικό κύκλωμα (μπαταρία, λάμπα, καλώδια, διακόπτης). Σύμβολα των στοιχείων του. Αγωγοί - μονωτές. Τι είναι ηλεκτρικό ρεύμα και πως προκαλείται. Που οφείλεται η ηλεκτρική αγωγιμότητα στα στερεά. Σύνδεση ηλεκτροστατικής και ηλεκτροδυναμικής Σχέση φαινομένων ηλεκτροστατικής και ηλεκτροδυναμικής Η Μπαταρία προκαλεί την κίνηση των ηλεκτρονίων στο κύκλωμα Τι κάνει η μπαταρία και πώς για να δημιουργηθεί το ηλεκτρικό ρεύμα στο κύκλωμα. Τι σημαίνει το + και το στους πόλους της μπαταρίας. Υδραυλικό ανάλογο. Υδραυλικό ανάλογο ηλεκτρικού κυκλώματος Αγωγιμότητα υγρών Ιόντα Αγωγιμότητα σε υδατικά διαλύματα. Ιόντα Χημικά αποτελέσματα. Ηλεκτρολύτες. Ηλεκτρόλυση, το νερό αναλύεται σε δυο αέρια Ηλεκτροπληξία και πως προκαλείται. Θέματα ασφάλειας στο σπίτι. Έννοιες, μετρήσεις και ποιοτικές σχέσεις στο ηλεκτρικό κύκλωμα Τάση στους πόλους μπαταρίας ή τροφοδοτικού Σύνδεση μπαταριών (παράλληλη ή σε σειρά) Τάση, μέτρηση τάσης σε σημεία του κυκλώματος - χρήση βολτομέτρου. Ένταση ηλεκτρικού ρεύματος σε σημεία κυκλώματος χρήση αμπερόμετρου. Μετρήσεις έντασης και τάσης σε κύκλωμα μπαταρίας και λαμπών με συνδεσμολογία σε σειρά. Εξαγωγή συμπερασμάτων Μετρήσεις έντασης και τάσης σε κύκλωμα λαμπών και μπαταρίας με παράλληλη σύνδεση - Εξαγωγή συμπερασμάτων Εφαρμογές Διαφοροποίηση ρεύματος τάσης Αλλαγή σε μια θέση του κυκλώματος προκαλεί αλλαγές τόσο πριν όσο και μετά τη θέση της Αλλαγές σε ένα μέρος του κυκλώματος προκαλούν αλλαγές τόσο πριν όσο και μετά τη θέση της. Ηλεκτρική ισχύς - Μέτρηση ηλεκτρικής ενέργειας και ισχύος. Χαρακτηριστικά μιας λάμπας (Volts και Watts) Ηλεκτρική ισχύς (μόνο ορισμός όχι τη σχέση με V και I). Μέτρηση με χρήση τζαουλόμετρου ηλεκτρικής ενέργειας και ισχύος σε ένα κύκλωμα. Ενεργειακοί μετασχηματισμοί στο ηλεκτρικό κύκλωμα 131

16 Ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις οικονομικοί παράγοντεςσταθερότητα του συστήματος διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Η μπαταρία ως αποθήκη χημικής ενέργειας, προμηθεύει με ενέργεια το κύκλωμα. Φόρτιση μπαταρίας Μαγνητικά αποτελέσματα του ρεύματος Καθημερινές ηλεκτρικές συσκευές μετατροπής ηλεκτρικής ενέργειας σε άλλες μορφές. Διατήρηση της Ενέργειας κατά τις μετατροπές με ταυτόχρονη διάχυσή της (υποβάθμιση). Η διατήρηση της ενέργειας ως περιβαλλοντικό πρόβλημα. Θερμική «μόλυνση». II. Φως Φως και χρώμα των αντικειμένων Το λευκό φως ως σύνολο από έγχρωμες ακτινοβολίες Φίλτρα Πρόσθεση βασικών χρωμάτων ανάκτηση λευκού φωτός Το χρώμα των σωμάτων. Παράγοντες από τις οποίους εξαρτάται το χρώμα που φαίνεται να έχει ένα σώμα. Φως και ενέργεια Φωτοσύνθεση, Θέρμανση με ακτινοβολία, Φωτοκύτταρο III. Δυνάμεις και κινήσεις Κίνηση Μονόμετρα και διανυσματικά μεγέθη Πότε λέμε ότι ένα σώμα κινείται, μεγέθη και έννοιες που απαιτούνται για την περιγραφή της κίνησης. Η ταχύτητα ως διάνυσμα. Σύνθεση ταχυτήτων (σε μια διάσταση) σχετική κίνηση. Στιγμιαία και Μέση ταχύτητα Γραφική παράσταση ταχύτητας - χρόνου, Ομαλή ευθύγραμμη κίνηση, Ποσοτικές σχέσεις στην ομαλή ευθύγραμμη κίνηση. Γραφικές παραστάσεις: Ταχύτητας - χρόνου, Διαστήματος- χρόνου, Δύναμη Έννοια της δύναμης. Αλληλεπίδραση σωμάτων Αποτελέσματα άσκησης δυνάμεων. Δυνάμεις από επαφή και δυνάμεις από απόσταση Η δύναμη ως διάνυσμα. Διαφοροποίηση εννοιών: Δύναμη- Ενέργεια - Ισχύς. Διάφορες δυνάμεις: Βάρος, μαγνητική, ηλεκτροστατική, άνωση Διαφοροποίηση μαγνητικής, ηλεκτροστατικής και βαρυτικής δύναμης Δυνάμεις που αντιτίθενται στην κίνηση: Αντίσταση του αέρα, Τριβή Αποτελέσματα δυνάμεων: o α) Παραμόρφωση, Ελαστική παραμόρφωση Δυναμική ενέργεια λόγω παραμόρφωσης ελατηρίου. Νόμος του Hook. Γραφικές παραστάσεις. o β) αλλαγή της κινητικής κατάστασης. Δυναμική κινητική ενέργεια, αλληλομετατροπή τους. Έργο δύναμης Πότε μια δύναμη παράγει έργο, σχέση δύναμης - έργου - μετατόπισης. Σχέση έργου και ενέργειας. 132

17 Προτάσεις για σχέδια εργασίας στη B Γυμνασίου (Ο καθηγητής/ καθηγήτρια επιλέγει μεταξύ των προτεινομένων, ή και σχεδιάζει δικό του, προσαρμοσμένο στην περιοχή του). 1) Ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι μαθητές και οι μαθήτριες εργάζονται σε ομάδες, αναζητούν πληροφορίες για μεθόδους εκμετάλλευσης ενέργειας από ανανεώσιμους πόρους και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους. Ετοιμάζουν και παρουσιάζουν εργασία επίλυσης ενός προβλήματος ηλεκτροδότησης μιας πόλης, τους οικονομικούς παράγοντες που υπεισέρχονται κι τους παράγοντες για τη σταθερότητα του συστήματος. 2) Ενεργειακές αλυσίδες και ενεργειακές μετατροπές- θερμική ρύπανση Οι μαθητές και οι μαθήτριες αντλούν πληροφορίες για τις ενεργειακές μετατροπές από μια ανεμογεννήτρια, ένα φωτοβολταϊκό ή μια υδατόπτωση μέχρι τις ηλεκτρικές συσκευές του σπιτιού τους, καταγράφουν και παρουσιάζουν τις μετατροπές αυτές με τη μορφή ενεργειακών αλυσίδων. Μαθητές αντλούν πληροφορίες (βλ. Hewitt, Οι έννοιες της Φυσικής, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ. 316) και τις παρουσιάζουν με τη μορφή ενεργειακών αλυσίδων κατά τη μετατροπή ενέργειας από τη χημική ενέργεια του καυσίμου ενός αυτοκινήτου κατά την κίνησή του Τα δεδομένα από τα παραπάνω μπορούν να οδηγήσουν σε συζήτηση των παρακάτω θεμάτων Η ενέργεια δεν δημιουργείται από το μηδέν και δεν χάνεται. Μπορεί να αλλάζει μορφή και τόπο, αλλά το σύνολο της ενέργειας στο σύμπαν παραμένει σταθερό. Κάθε φορά που η ενέργεια μετατρέπεται από μια μορφή σε άλλη ένα ποσό αποδίδεται στο περιβάλλον με τη μορφή θερμότητας ή οποία τελικά δεν μπορεί να μετατραπεί σε άλλη μορφή και έχει ως αποτέλεσμα την αργή αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Βάσει αυτού να κάνουν υποθέσεις για το μέλλον της Γης και γενικότερα του σύμπαντος. 3. Κατασκευή συσκευής για τον υπολογισμό του βάρους ενός σώματος. Οι μαθητές και οι μαθήτριες συλλέγουν πληροφορίες και τα κατάλληλα υλικά και κατασκευάζουν διάταξη για τον υπολογισμό του βάρους ενός σώματος. Διαπιστώνουν τα όρια μέσα στα οποία μετράει η συσκευή τους. 4) Τα φίλτρα και η φωτογραφία Οι μαθητές και οι μαθήτριες παρακολουθούν φωτογραφίες από εκθέσεις φωτογραφιών και συζητούν για τα φίλτρα που χρησιμοποιήθηκαν και τα αποτελέσματά τους. Καταρτίζουν πίνακα των συνηθισμένων φίλτρων στην αγορά και τα αποτελέσματα που επιφέρουν. 5) Ιστορία ηλεκτρισμού: Α) Στατικός Ηλεκτρισμός: Αναζητούν πληροφορίες για α) ιστορικά πειράματα στατικού ηλεκτρισμού, παρουσιάσεις αυτών των πειραμάτων σε Τσίρκο και σε κοσμικές συγκεντρώσεις της εποχής κτλ. β) εξέλιξη των ιδεών στην περιοχή του στατικού ηλεκτρισμού και γ) την ανάγκη να υποθέσουν την ύπαρξη φορτισμένων σωματιδίων στην ύλη. Β) Μπαταρίες: Αναζητούν πληροφορίες για τη μπαταρία που κατασκεύασε ο Volta και τη σημασία της εκείνη την εποχή. Επιλέγουν υλικά και κατασκευάζουν ανάλογη μπαταρία. 6) Διαφοροποίηση Στατικού Ηλεκτρισμού - Μαγνητισμού Αναζητούν και παρουσιάζουν ιστορικά πειράματα με τα οποία οι επιστήμονες της εποχής (Gardano, Gilbert) διαφοροποίησαν το στατικό ηλεκτρισμό από το μαγνητισμό. 133

18 134

19 3. ΥΛΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. I. Ηλεκτρομαγνητισμός Ηλεκτρική αντίσταση Νόμος του Ohm Αντίσταση (ως ιδιότητα του υλικού) Αντιστάτης. Η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος (με σταθερή την τιμή της τάσης) εξαρτάται από την τιμή της αντίστασης. Πώς μεταβάλλεται η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος όταν μεταβληθεί η τάση στους ακροδέκτες του αντιστάτη. Νόμος του Ohm. Αντίσταση και ηλεκτρική ενέργεια Θερμικά αποτελέσματα του ρεύματος. Ο αντιστάτης ως ενεργειακός μετατροπέας. Η λάμπα είναι αντιστάτης και όχι «καταναλωτής» του ρεύματος. Σχέσεις μεταξύ των μεγεθών U,I, P, E, t. Ηλεκτρική ισχύς. Από τι εξαρτάται το πόσο «δυνατά» φωτοβολεί μια λάμπα. Σχέση μεταξύ P, V και I. Ηλεκτρική Ενέργεια. Μονάδες ισχύος και ενέργειας Βραχυκύκλωμα και ασφάλεια Διαμόρφωση ενεργειακής συνείδησης Ορθολογική χρήση της Ενέργειας, εξοικονόμηση ενέργειας. Διαμόρφωση ενεργειακής συνείδησης II. Δυνάμεις και κινήσεις Ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση Ευθύγραμμη μεταβαλλόμενη κίνηση Μεταβολή ταχύτητας, επιτάχυνση. Ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση. Σχέσεις επιτάχυνσηςχρόνου, ταχύτητας χρόνου και μετατόπισης χρόνου. Γραφικές παραστάσεις Οδική ασφάλεια, απόσταση ακινητοποίησης. Σχέση απόστασης ακινητοποίησης και ταχύτητας γιατί η ταχύτητα είναι επικίνδυνη, ταχύτητα στους δρόμους. Ελεύθερη πτώση. Η ελεύθερη πτώση είναι ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση. Δυνάμεις Ιδιότητες δυνάμεων ως διανύσματα Σύνθεση συγραμμικών δυνάμεων. Σύνθεση συντρεχουσών ομοεπιπέδων δυνάμεων (γραφικά, όχι τύποι). Ανάλυση δύναμης σε συνιστώσες (γραφικά όχι τύποι). Ροπές Ορισμός, αποτέλεσμα των ροπών, Ισορροπία. Νόμοι του Newton Εφαρμογές 1ος Νόμος του Newton 2ος Νόμος του Newton 3ος Νόμος του Newton Τριβή Ορισμός τριβής. Από τι εξαρτάται η τριβή. Τριβή στην καθημερινή ζωή. Τριβή και ασφαλής οδήγηση. Παγκόσμια έλξη. Παγκόσμια έλξη (Ελκτική δράση που ασκείται: α) από τον Ήλιο σε κάθε πλανήτη, β) από κάθε πλανήτη σε κάθε αντικείμενο που 135

20 βρίσκεται κοντά του και γ) μεταξύ δυο αντικειμένων. Η έλξη της βαρύτητας διέπει όλο το σύμπαν). Πεδίο βαρύτητας. Βάρος ενός σώματος Διαφορά του βάρους από τη μάζα Έργο και Ενέργεια Έργο δύναμης. Ενέργεια ενός αντικειμένου που βρίσκεται κοντά στη Γη. Δυναμική Ενέργεια, Κινητική Ενέργεια, Μηχανική Ενέργεια, Διατήρηση της Μηχανικής ενέργειας, (ποσοτικά προβλήματα). Διατήρηση της Ενέργειας - Εφαρμογή στις απλές μηχανές. Διαφοροποίηση της έννοιας της δύναμης από την έννοια της ενέργειας και της ισχύος III.Υδροστατική Πίεση. Υδροστατική και ατμοσφαιρική πίεση Σχέση και διαφοροποίηση δύναμης πίεσης. Αρχή του Pascal Άνωση-πλεύση Άνωση, Αρχή του Αρχιμήδη. Πλεύση - βύθιση πλοίων, υποβρυχίων, Πτήση Αερόστατων. Προτάσεις για σχέδια εργασίας στη Γ Γυμνασίου (Ο καθηγητής/ καθηγήτρια επιλέγει μεταξύ των προτεινομένων, ή και σχεδιάζει δικό του, προσαρμοσμένο στην περιοχή του) 1) Κτίζω το σπίτι μου (Θέρμανση ψύξη και θερμική μόνωση κατοικίας) Σε ένα υποθετικό οικόπεδο απέναντι από το σχολείο τους ζητείται να σχεδιάσουν οι μαθητές το σπίτι τους. Να επιλέγουν τα κατάλληλα υλικά, μονώσεις, χρώματα, προσανατολισμό κτλ για την κατασκευή μιας κατοικίας που εξασφαλίζει μεγάλη ενεργειακή απόδοση 2) Φυσική πίσω από τους κανόνες ασφαλούς οδήγησης. Να επιλέγουν ορισμένους από τους κανόνες ασφαλούς οδήγησης (ταχύτητα σε στροφές, ταχύτητα σε βρεγμένους ή παγωμένους δρόμους, απόσταση φρεναρίσματος, ζώνη και αερόσακος, κατάσταση ελαστικών) και να αναδεικνύουν τις αρχές ή νόμους της Φυσικής που υπονοούνται. Να εξηγούν με νόμους της Φυσικής τις συνέπειες μη τήρησης των κανόνων. 4) Ηλεκτρικό κύκλωμα φωτισμού του σπιτιού. Χρησιμοποιώντας απλά υλικά (πλάκα κόντρα πλακέ, καλώδια χαρτί μαρκαδόρους απλούς διακόπτες, λάμπες κ.α.) να κατασκευάσουν το οικιακό κύκλωμα λαμπτήρων σε κατοικία δύο δωματίων. 5) Ο Ροβινσώνας Κρούσος κατασκευάζει την σχεδία του. Αξιοποιώντας πληροφορίες για τη πυκνότητα συγκεκριμένου είδους ξύλων (π.χ. κέδρου, το βάρος του ανθρώπου, των εφοδίων κ.α. ) υπολογίζουν το ποσό ξυλείας που απαιτείται για την κατασκευή σχεδίας που απαιτείται για τη μετακίνηση του ανθρώπου και των απαιτούμενων εφοδίων. Στη συνέχεια πειραματίζονται κάνοντας μοντέλο σε κλίμακα 1/100 με μικρά ξυλάκια και δοκιμάζουν την πλεύση της 6) Γαλιλαίος και κίνηση 136

21 1) Αναζητούν πληροφορίες και παρουσιάζουν τα πειράματα με τα οποία ο Γαλιλαίος υποστήριζε την ιδέα ότι αν σε ένα κινούμενο σώμα δεν ασκείται καμία δύναμη το σώμα θα συνεχίσει να κινείται. 2) Αναζητούν πληροφορίες και παρουσιάζουν τα πειράματα με τα οποία ο Γαλιλαίος έφτασε στους νόμους για την ελεύθερη πτώση των σωμάτων. 7) Τριβή και ασφαλής οδήγηση Συλλέγουν πληροφορίες για τη σημασία που έχει για την κίνηση η ποιότητα του οδοστρώματος και των ελαστικών του αυτοκινήτου. Αναζητούν στο διαδίκτυο πληροφορίες για το πώς μεταβάλλεται η τριβή των ελαστικών ενός αυτοκινήτου αν ο δρόμος είναι ελαφρά βρεγμένος, βρεγμένος ή παγωμένος. Από πίνακα τιμών για το συντελεστή τριβής (ή από δοθείσα γραφική παράσταση) σε κάθε περίπτωση υπολογίζουν την απόσταση ακινητοποίησης του αυτοκινήτου. Παρουσιάζουν την εργασία τους. 137

22 138

23 4. ΥΛΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. I. Δυνάμεις και Κινήσεις Ορμή ενός σώματος Ορμή ενός σώματος και σχέση της με τη μάζα και την ταχύτητα του σώματος. Μεταβολή της ορμής και εμφάνιση δύναμης Εφαρμογές σε καθημερινές καταστάσεις Οδική ασφάλεια Διαφοροποίηση ορμής δύναμης Η αρχή της διατήρηση της ορμής. Εφαρμογές Προωθητικές μηχανές Κυκλική κίνηση Ομαλή κυκλική κίνηση. Μεγέθη που την περιγράφουν: περίοδος, συχνότητα, γραμμική ταχύτητα, γωνιακή ταχύτητα. Σχέση μεταξύ γραμμικής και γωνιακής ταχύτητας. Κεντρομόλος δύναμη. Κεντρομόλος επιτάχυνση Εφαρμογές στην καθημερινή ζωή, οδική ασφάλεια Κίνηση πλανητών II. Ατομικός πυρήνας και ραδιενέργεια Δομή του ατόμου Πυρήνας Το «πλανητικό» μοντέλου του ατόμου. Πρωτόνια, νετρόνια, ηλεκτρόνια. Ατομικός και Μαζικός αριθμός, ισότοπα Ραδιενέργεια Είδη ραδιενεργών ακτινοβολιών, Ραδιενεργός διάσπαση, χρόνος υποδιπλασιασμού (ημιζωής) μιας ραδιενεργού ουσίας. Η επίδρασή των ραδιενεργών ακτινοβολιών στους έμβιους οργανισμούς και την ύλη. Χρήση των ραδιενεργών ακτινοβολιών (Ραδιοχρονολόγηση, ιατρικές και τεχνικές εφαρμογές) Μετατροπή της μάζας σε ενέργεια. Σχέση Einstein. Πυρηνική σχάση Αλυσιδωτή αντίδραση. Χρήση της πυρηνικής ενέργειας Πυρηνικοί αντιδραστήρες Κίνδυνοι από την πυρηνική ενέργεια Σύντηξη υδρογόνου προϋποθέσεις - εμπόδια χρήσης της σύντηξης ως πηγή ενεργείας. Ήλιος και σύντηξη. Η γέννηση, η ζωή και το τέλος ενός άστρου. Κοσμική ακτινοβολία Πηγές της κοσμικής ακτινοβολίας Επίδρασή της κοσμικής ακτινοβολίας στη Γη III. Ταλαντώσεις - κύματα Ταλάντωση Τι είναι ταλάντωση. Μεγέθη μιας ταλάντωσης Συνθήκη για να κάνει ένα σώμα ταλάντωση. Ενέργεια της ταλάντωσης (δυναμική και κινητική). Κύματα Εισαγωγή στα κύματα, ορισμός. Μήκος κύματος- συχνότητα. Θεμελιώδης εξίσωση των κυμάτων. Είδη κυμάτων. Ενέργεια κύματος. 139

24 Ηχητικά κύματα Μορφή των ηχητικών κυμάτων. Διάδοση του ήχου. Ταχύτητα του ήχου. Χαρακτηριστικά του ήχου Ηλεκτρομαγνητικά κύματα Μορφή των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Διάδοση του ηλεκτρομαγνητικού κύματος στο κενό. Φάσμα τους ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (ακτίνες γ, ακτίνες χ, υπεριώδης, ορατή, υπέρυθρος, μικροκύματα, ραδιοκύματα). Οι ιδιότητες των διαφορετικών μηκών κύματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Οι επιδράσεις των διαφορετικών μηκών κύματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στα ζωντανά κύτταρα Ατμοσφαιρικά παράθυρα στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία Διαπερατότητα της ατμόσφαιρας στις ακτινοβολίες. Φαινόμενο του θερμοκηπίου. Το «φράγμα» του όζοντος. Επίγεια και δορυφορικά τηλεσκόπια που ανιχνεύουν το ορατό φως ή τις ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίας, Παρατηρήσεις του ηλιακού συστήματος και γαλαξιών από τη Γη ή από το διάστημα Φως Το φως ως κύμα (μια περιοχή της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας). Ταχύτητα του φωτός. Εξάρτηση της ταχύτητας του φωτός από το μέσο στο οποίο διαδίδεται. Δείκτης διάθλασης, Νόμος του Snell. Ανάλυση του φωτός. IV. Ηλεκτρομαγνητισμός Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή Μαγνητική ροή, Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή, Νόμος στους επαγωγής. Εναλλασσόμενη τάση ένταση εναλλασσόμενου ρεύματος, στιγμιαία και ενεργός τιμή. Νόμος του Ohm σε κύκλωμα εναλλασσόμενου ρεύματος με ωμικό αντιστάτη. Μέση ισχύς. Μεταφορά και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας Μετασχηματιστές (ανύψωσης / υποβιβασμού τάσης) Η αναγκαιότητά της για τη μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας. Απόδοση ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Μετατροπή εναλλασσόμενης τάσης σε συνεχή και αντιστρόφως Τροφοδοτικά Σύστημα ανάφλεξης αυτοκινήτου Προτάσεις για σχέδια εργασίας στην Α Λυκείου (Ο καθηγητής/ καθηγήτρια επιλέγει μεταξύ των προτεινομένων, ή και σχεδιάζει δικό του, προσαρμοσμένο στην περιοχή του) 1) Κανόνες Ασφαλούς οδήγησης. Οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται, με τη χρήση του τύπου F = Δp/Δt, να υπολογίσουν τις δυνάμεις που δρουν σε ένα σώμα κατά τη μεταβολή της ορμής, π.χ. να βρουν από το διαδίκτυο πόσο διαρκεί η κρούση ενός επιβάτη αυτοκινήτου στο μπροστινό κάθισμα και να υπολογίζουν τη δύναμη που ασκείται στο κάθισμα του οδηγού, από τον επιβάτη που κάθεται πίσω από αυτόν και δεν φοράει ζώνη, όταν το αυτοκίνητο τρακάρει σε σταθερό εμπόδιο με ταχύτητα 108 km/ h. 2) Τα ραδιενεργά ισότοπα στην ιατρική Οι μαθητές και οι μαθήτριες σχηματίζουν ομάδες και επισκέπτονται ακτινολογικά εργαστήρια όπου θα πάρουν συνεντεύξεις, αντλούν 140

25 πληροφορίες από το διαδίκτυο και τελικά γράφουν και παρουσιάζουν εργασία για τα χρήσεις των ραδιενεργών ισοτόπων στην ιατρική 4) Το απλό εκκρεμές Βρίσκουν πληροφορίες για τον Γαλιλαίο και Οι μαθητές κατασκευάζουν μόνοι τους και πειραματίζονται με απλό εκκρεμές. Κάνουν υποθέσεις για τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η περίοδος ενός εκκρεμούς, σχεδιάζουν και υλοποιούν πειράματα για να ελέγξουν τις υποθέσεις τους. Βρίσκουν τον τύπο που δίνει την περίοδο ενός εκκρεμούς και την συγκρίνουν με τις πειραματικές τιμές Αντλούν στοιχεία από το διαδίκτυο για χρήσεις του απλού εκκρεμούς. 8. Το φως ως κύμα και ως σωματίδιο. Η Φυσική για την ερμηνεία φαινομένων άλλοτε λαμβάνει το φως ως κύμα και άλλοτε ως σωματίδιο. Αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να δείξει στους μαθητές της φύση της Φυσικής. Πρόταση για σχέδιο εργασίας που να ερευνά τις απόψεις επιστημόνων στην ιστορία της Φυσικής για την κυματική ή σωματιδιακή φύση του φωτός και τα φαινόμενα που ερμηνεύει η κάθε μια. 5) Κύκλος ζωή ενός άστρου, η περίπτωση του Ήλιο μας Οι μαθητές και οι μαθήτριες αναζητούν πληροφορίες και παρακολουθούν προσομοίωση με την ζωή ενός άστρου. Ετοιμάζουν και παρουσιάζουν εργασία για την ιστορία και την πορεία ζωής του Ήλιου μας και τις επιπτώσεις των αλλαγών του στη Γη. 6) Φράγμα του όζοντος Συλλέγουν πληροφορίες για το τι είναι το φράγμα του όζοντος, ποια ή συμβολή του στη διατήρηση της ζωής στη Γη, ποια τα αίτια της καταστροφής του και ποιες οι συνέπειες της καταστροφής του στρώματος του όζοντος για τη ζωή στη Γη. Αναζητούν και καταγράφουν πληροφορίες σχετικά με το ποιες δραστηριότητες και υλικά που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι συμβάλλουν στην καταστροφή του στρώματος του όζοντος. Παρουσιάζουν αυτές τις πληροφορίες σε μαθητές μικρότερης τάξης. 7) Κινητά τηλέφωνα Αναζητούν στη βιβλιογραφία και παρουσιάζουν τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση του κινητού τηλεφώνου και τρόπους για την αποφυγή τους. 141

26 142

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ : ΓΝΩΣΕΙΣ, ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΔΗΓΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑ ΤΑΞΗ 1. ΓΝΩΣΕΙΣ, ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΔΗΓΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. I. ΥΛΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ Γνώσεις Ικανότητες 2 Οδηγός οργάνωσης δραστηριοτήτων 3 (Οι μαθητές και οι μαθήτριες) Νερό Ειδικές ιδιότητες φυσικών καταστάσεων του νερού: Η μορφή του στερεού νερού, (πάγου). Η έλλειψη σχήματος αλλά η διατήρηση του όγκου του υγρού νερού, η επιφάνεια μιας ποσότητας υγρού νερού είναι οριζόντια. Συμπιεστότητα και ελαστικότητα του αέριου νερού (υδρατμοί) β3, α6 ε2, η2 δ5 π4 ε1, δ3, η1, η3, η4 Αναγνωρίζουν μια κατάσταση του νερού από την περιγραφή βασικών ιδιοτήτων της. Περιγράφουν στους συμμαθητές τους μια φυσική κατάσταση του νερού χρησιμοποιώντας τις βασικές ιδιότητές της. Σχεδιάζουν τη στάθμη του νερού σε δυο ή περισσότερα δοχεία που συγκοινωνούν μεταξύ τους. Αναγνωρίζουν καταστάσεις της καθημερινής ζωής που οι άνθρωποι εκμεταλλεύονται την αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων. Σχεδιάζουν και εκτελούν πειραματική διαδικασία για την επίδειξη της συμπιεστότητας των υδρατμών. Καταστάσεις της ύλης, χαρακτηριστικά τους. η1, η3 Μπορούν να αναγνωρίζουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ένα σώμα από την περιγραφή συμμαθητή τους. 2 Οι ενδείξεις α2, β3, στ4 κτλ που υπάρχουν στη στήλη ικανότητες αναφέρονται σε συνιστώσες των ικανοτήτων δεξιοτήτων που αναφέρονται στο 1 ο Μέρος σελίδες 12,13,14 Καταγράφονται ενδεικτικά ικανότητες που καλλιεργούνται και όχι όλες. Οι ικανότητες πi αναφέρονται σε ιδιότητες του πολίτη. 3 Οι δραστηριότητες, νύξη των οποίων γίνεται στον οδηγό οργάνωσης δραστηριοτήτων, δεν δίδονται στη λογική ότι θα γίνουν όλες από τον εκπαιδευτικό. Ο εκπαιδευτικός θα επιλέξει όποιες από αυτές θεωρεί ότι μπορεί να κάνει στη δική του τάξη ή ακόμη και να σχεδιάσει αντίστοιχες δικές του. 143

28 Στερεοποίηση, υγροποίηση και εξάτμιση του νερού. Ο κύκλος του νερού στη φύση Μάζα 4 και όγκος. Μονάδες μάζας και όγκου Μάζα και όγκος νερού και πάγου Πυκνότητα 5 : Εισαγωγή της έννοιας και υπολογισμός της. Σχέση πυκνότητας πάγου και νερού. π4 α2, ζ1, στ4, δ6 ε2 α6 α3 α4 α6 γ3 δ3 α6 α1 ε3,ζ4,ζ5 δ3 Αέρας Αναγνωρίζουν στην καθημερινή ζωή αλλαγές κατάστασης του νερού ή μπορούν να ερμηνεύσουν σχετικά φαινόμενα (υγροποίηση υδρατμών σε ποτήρια με κρύο νερό, δημιουργία πάχνης σε καταψυγμένα προϊόντα όταν αφήνονται να αποψυχθούν) Παρατηρούν και εντοπίζουν πληροφορίες που σχετίζονται με τη μετεωρολογία και την κλιματολογία. Περιγράφουν τον κύκλο του νερού στη φύση. Συσχετίζουν μονάδες με της αντίστοιχες έννοιες (μάζα, όγκος) και χρησιμοποιούν κάθε φορά την κατάλληλη υποδιαίρεση της μονάδας για μετρήσεις όγκου ή μάζας. Διαβάζουν μετρήσεις μάζας και όγκου. Επιλέγουν τις καλύτερες συνθήκες για τη μέτρηση μάζας ή όγκου με διαφορετικά όργανα, κλασικά ή ηλεκτρονικά. Αναγνωρίζουν τις μονάδες όγκου και μάζας που αναγράφονται σε συσκευασίες τροφίμων, ποτών και φαρμάκων. Γνωρίζουν ότι σε όγκο 1λίτρο υπάρχει μάζα 1 Kgr νερού. Διατυπώνουν προβλέψεις και τις ελέγχουν μέσω πειράματος. Σχεδιάζουν και εκτελούν πειραματική προσέγγιση με την οποία δείχνουν α) ότι η μάζα διατηρείται και β) ότι ο όγκος μεταβάλλεται κατά τη μετατροπή του νερού σε πάγο. Αναγνωρίζουν σε καθημερινές καταστάσεις τις επιπτώσεις που έχει η μεταβολή του όγκου μιας ποσότητας νερού όταν αυτή μετατρέπεται σε πάγο (π.χ. σωλήνες ύδρευσης σπάζουν το χειμώνα ή γυάλινα μπουκάλια με νερό, μπύρα ή αναψυκτικά σπάζουν αν μείνουν στη κατάψυξη) Ακολουθούν οδηγίες για να υπολογίσουν την πυκνότητα ενός στερεού ακανόνιστου σχήματος. Ανακοινώνουν τα αποτελέσματά τους. Σχεδιάζουν πειραματική διαδικασία για τον υπολογισμό της πυκνότητας του νερού και του πάγου. 4 Στην καθημερινή ζωή χρησιμοποιείται περισσότερο η λέξη βάρος αντί της μάζας. Μπορεί να γίνει μια αρχική διαφοροποίηση με αναφορά το γεγονός ότι στη Σελήνη το βάρος τους θα είναι μικρότερο, κάτι που τα παιδιά γνωρίζουν, αλλά αυτό δεν θα σημαίνει ότι αδυνάτισαν. Διαφοροποίηση θα επιχειρηθεί σε επόμενη τάξη. 5 H έννοια «πυκνότητα» θα μπορούσε πρώτα να εισαχθεί ποιοτικά: Με τη διάταξη υγρών που δεν αναμιγνύονται π.χ. το λάδι επιπλέει στο νερό γιατί έχει μικρότερη πυκνότητα, στερεά που επιπλέουν ή όχι στο νερό (π.χ. πάγος στο νερό) κλπ. Προσοχή να διακριθεί η πυκνότητα ως έννοια των Φυσικών Επιστημών και ως φράση της καθημερινής ζωής. Το λάδι έχει μικρότερη πυκνότητα από το νερό αλλά είναι πιο «πηχτό». 144

29 Μάζα και όγκος αέρα Ιδιότητες του αέρα: Συμπιεστότητα και ελαστικότητα Πίεση α3, α1, στ8, η3 γ2 ε1, δ3, η1, δ1 π4 α3 α4, α2 α6 στ4, ζ1, α2 Μοριακή δομή της ύλης Μετρούν τη μάζα δοσμένου όγκου του αέρα. Επιχειρηματολογούν ότι είναι μια αβέβαιη μέτρηση. Κατανοούν ότι ο αέρας που υπάρχει στην αίθουσα διδασκαλίας μπορεί να έχει μεγαλύτερη μάζα από έναν μαθητή Σχεδιάζουν και εκτελούν πείραμα από το οποίο να προκύπτει ότι ο αέρας είναι συμπιεστός και ελαστικός. Αναγνωρίζουν καταστάσεις και συσκευές της καθημερινής ζωής που εκμεταλλεύονται την συμπιεστότητα και ελαστικότητα του αέρα. Μετρούν την πίεση με το κατάλληλο όργανο και να την ανακοινώνουν με την κατάλληλη μονάδα. Καταγράφουν καθημερινά την ατμοσφαιρική πίεση της περιοχής τους. Κατανοούν τις έννοιες υψηλά και χαμηλά βαρομετρικά. Αναζητούν πληροφορίες για την πίεση στα ελαστικά των αυτοκινήτων. Ένα αέριο αποτελείται από μόρια 6. Τα μόρια βρίσκονται σε συνεχή κίνηση προς όλες τις κατευθύνσεις. Ερμηνεία της μεταβολής της πίεσης του αέρα με το υψόμετρο. Ερμηνεία των τριών καταστάσεων του νερού με βάση το μοριακό μοντέλο. Κίνηση, θέσεις και αποστάσεις των μορίων στις τρεις καταστάσεις της ύλης. Υπάρχουν κενά μεταξύ των μορίων (αρχικά μακροσκοπικά μετρούν τον όγκο που προκύπτει από την ανάμειξη γνωστών όγκων νερού και οινοπνεύματος ) ζ2, ζ6 α6, γ2, στ8, η3 α6, γ2 α6, γ2 α6, γ2 Παρακολουθούν προσομοίωση και αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ της πραγματικότητας και της προσομοίωσης. Χρησιμοποιούν την έννοια των μορίων για: α) να ερμηνεύουν τη συμπιεστότητα του αέρα και την πίεση, β) να επιχειρηματολογούν γιατί η πίεση στην κορυφή ενός βουνού είναι μικρότερη από ότι στη βάση του βουνού και γ) να ερμηνεύσουν γιατί ένα πλαστικό μπουκάλι νερού κλεισμένο στην κορυφή ενός βουνού είναι συμπιεσμένο όταν το κατεβάσουμε στη βάση του βουνού. Ερμηνεύουν χρησιμοποιώντας τη θεωρία των μορίων: α) τις διαφορές μεταξύ των τριών φυσικών καταστάσεων του νερού β) τη διατήρηση της μάζας κατά τη μεταβολή μιας κατάστασης του νερού σε άλλη και γ) τη μη συμπιεστότητα του νερού. Ερμηνεύουν τη μη διατήρηση όγκου που παρατηρείται κατά την ανάμιξη νερού και οινοπνεύματος α) σε αναλογία με κόκκους άμμου που μπαίνουν σε ένα ποτήρι γεμάτο χαλίκια και β) παρακολουθώντας κατάλληλη προσομοίωση. Διακρίνουν την προσομοίωση από την πραγματικότητα. ζ2, ζ6 Περιγραφή των μειγμάτων και διαλυμάτων με βάση τη μοριακή γ2, α6 Ερμηνεύουν, χρησιμοποιώντας τη θεωρία των μορίων: τη διάλυση μιας 6 Το μόριο θα εισαχθεί με ιστορικά πειράματα του Boyle (1660) όπου για την ερμηνεία της συμπιεστότητας και της πίεσης εισήχθη ιστορικά το μόριο ως συμπιεσμένο ελατήριο κτλ. (Westfal: Η συγκρότηση της σύγχρονης επιστήμης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σελ

30 θεωρία (μακροσκοπικά τα μίγματα και τα διαλύματα είναι γνωστά από το Δημοτικό) ζ6 ουσίας στο νερό (ζάχαρη, βαφές, οξυγόνο, ), τη διάχυση μιας οσμής στον αέρα. Αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ της πραγματικότητας και της προσομοίωσης. Φυσικά φαινόμενα: Όλες οι μεταβολές που έχουν μελετηθεί είναι αναστρέψιμες και δεν αλλάζουν οι ουσίες. Σε όλες διατηρείται η μάζα, όχι όμως πάντα και ο όγκος Από το μόριο στο Άτομο Φυσικά Φαινόμενα - Χημικά φαινόμενα Διάκριση φυσικών και χημικών φαινομένων Ερμηνεία στο επίπεδο του μικρόκοσμου. π4 α7, β3 γ1, β1 α5, β6 β4 γ3, β2, γ3, ζ5, β2, α6 α6 Αναγνωρίζουν, στην καθημερινή τους ζωή, αλλαγές που μπορούν να συμβούν στα υλικά. Τις ταξινομούν σε αλλαγές κατά τις οποίες αλλάζει η ουσία (ουσίες) από την οποία αποτελούνται τα υλικά και σε αλλαγές κατά τις οποίες δεν αλλάζει. Σχεδιάζουν και εκτελούν πειράματα αλληλεπιδράσεων μεταξύ διαφόρων ουσιών π.χ. ανάμειξη ζάχαρης με αλάτι (ουσίες που δεν αλληλεπιδρούν μεταξύ τους) και ουσιών όπως π.χ. των μη αερίων υλικών (σόδα και ξίδι) που οδηγούν στην παραγωγή και αερίου υλικού και καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους (γενικά ουσιών που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και παράγουν κάτι καινούργιο όπως για παράδειγμα ανάμειξη μη αερίων ουσιών που παράγουν αέριο ή μη εγχρώμων ουσιών που παράγουν έγχρωμη). Συνάγουν συμπεράσματα για τις αλλαγές που προκλήθηκαν και τις ταξινομούν. Προτείνουν για ένα συγκεκριμένο υλικό π.χ. κομμάτι από μάρμαρο μια φυσική και μια χημική αλλαγή. Επιχειρηματολογούν για την ορθότητά τους στην ολομέλεια της τάξης. Χρησιμοποιούν ποικιλία μορφών επικοινωνίας με τους συμμαθητές τους, χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λεξιλόγιο (ιδιότητες των υλικών, φυσική αλλαγή, χημική αλλαγή, κλπ). Αναγνωρίζουν ότι η εμφάνιση νέων ουσιών οφείλεται στην αναδιάταξη συστατικών των μορίων των παλαιών ουσιών και στη σύσταση νέων μορίων. Χημικά φαινόμενα: Μεταβολές στις οποίες έχουμε την εμφάνιση νέων ουσιών. Για την ερμηνεία τους εισάγεται η έννοια του ατόμου, η αναδιάταξη των ατόμων οδηγεί στην εμφάνιση νέων ουσιών. II. ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Διαφοροποίηση θερμότητας - Θερμοκρασίας 7 7 Οι έννοιες έχουν εισαχθεί από το δημοτικό σχολείο 146

31 Θερμοκρασία: Μονάδα θερμοκρασίας ( ο C), ορισμός του 0 και του 100 ο C. Διαφοροποίηση θερμότητας Θερμοκρασίας. α1, α3 β1, α1 γ2, η1, η2, β7 β4, β5, β7 β7 Αλλαγές κατάστασης και αλλαγές διαστάσεων των σωμάτων Βρίσκουν τη θερμοκρασία τους σώματος χρησιμοποιώντας ένα θερμόμετρο ή έναν αισθητήρα. Διατυπώνουν τους αρχικές τους απόψεις και ακολουθώντας γραπτές οδηγίες πραγματοποιούν (ή μετέχουν ενεργά σε «ανακαλυπτική» επίδειξη) πείραμα για τη διαφοροποίηση θερμότητας θερμοκρασίας. Συγκρίνουν τα συμπεράσματά τους με τους αρχικές τους απόψεις. Αιτιολογούν την αλλαγή τους αρχικής τους άποψης, αν υπήρξε. Θερμότητα - μεταβολές θερμοκρασίας κατά την αλλαγή κατάστασης και θέρμανση του νερού (υπό κανονική πίεση) από πάγο σε υδρατμούς. Ερμηνεία με βάση τη μοριακή κίνηση 8. α) της αύξηση της θερμοκρασίας κατά τη θέρμανση μιας ουσίας, β) της σταθερότητας της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια αλλαγής κατάστασης της ουσίας Επίδραση διαλυμένων ουσιών στη θερμοκρασία πήξης και βρασμού του νερού. Ερμηνεία με βάση τη μοριακή κίνηση της επίδρασης του αλατιού (ή του αντιψυκτικού στο σύστημα ψύξης της μηχανής του αυτοκινήτου) στην ταπείνωση του σημείου πήξης του νερού. Θερμότητα, αλλαγές φάσης και αύξηση θερμοκρασίας μιας (καθαρής) ουσίας. Το νερό για να θερμανθεί απαιτεί μεγαλύτερη ποσότητα θερμότητας από ότι, για να θερμανθεί στην ίδια θερμοκρασία, ένα α1, δ5, ζ4 ζ4, ζ5 ζ2, η2, η3, η4 δ3, ε1, α1 ε3, π4 ζ2, η2, η3, η4 δ5 π4,στ3,στ6, στ7,π2,η3 Ακολουθούν γραπτές οδηγίες για την εκτέλεση πειράματος, απεικονίζουν σε γραφική παράσταση τη μεταβολής της θερμοκρασίας σε συνάρτηση με το χρόνο, μιας ποσότητας νερού με πάγο κατά τη θέρμανση της μέχρι βρασμού. Χρησιμοποιούν κατάλληλο λογισμικό για τη δημιουργία γραφικών παραστάσεων. Εξηγούν, σε ένα συμμαθητή τους ή σε μια συμμαθήτριά τους, με χρήση της κατάλληλης προσομοίωσης, σε μικροσκοπικό επίπεδο κάθε ένα από τα φαινόμενα αυτά Εκτελούν πείραμα στο σπίτι τους με το οποίο να διαπιστώνουν την επίδραση προσθήκης αλατιού στο λιώσιμο πάγου ή στην πήξη νερού. Ανακοινώνουν τις παρατηρήσεις τους στην τάξη. Εξηγούν γιατί οι αρμόδιοι φορείς ρίχνουν αλάτι σε βρεγμένους ή χιονισμένους δρόμους (ορεινών περιοχών της Κύπρου) όταν επίκειται παγωνιά (ή του αντιψυκτικού στο αυτοκίνητο). Εξηγούν, σε ένα συμμαθητή τους ή σε μια συμμαθήτριά τους, με χρήση της κατάλληλης προσομοίωσης, σε μικροσκοπικό επίπεδο κάθε ένα από τα φαινόμενα αυτά. Βγάζουν συμπεράσματα από γραφική παράσταση που αναφέρεται στην αλλαγή κατάστασης μιας ουσίας (εκτός του νερού) Επιχειρηματολογούν γιατί το κλίμα κοντά στη θάλασσα (ή σε λίμνες) είναι ήπιο. Αξιολογούν τα επιχειρήματα των άλλων. 8 Η διδακτική διαδικασία περιλαμβάνει την ενεργή παρακολούθηση από του μαθητές καταλλήλων προσομοιώσεων. 147

5 η Ενότητα Κουλτούρα και στρατηγική

5 η Ενότητα Κουλτούρα και στρατηγική Στρατηγική Διοίκηση και Διαχείριση της Απόδοσης 5 η Ενότητα Κουλτούρα και στρατηγική ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΑΝΟΥΡΓΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Έως τώρα έχουμε μιλήσει Κεφάλαιο 2: Σημαντική επιρροή του περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΜΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΤΟΜΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΜΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΠΗΓΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ Ως πηγές του δικαίου εννοούνται οι ειδικότεροι τρόποι παραγωγής των κανόνων δικαίου. Διακρίνονται σε: Α) Πρωτογενείς ή άμεσες πηγές είναι αυτές που αποτελούν γενεσιουργούς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ (ΦΛΩΡΙΝΑ) ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ (ΦΛΩΡΙΝΑ) ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ (ΦΛΩΡΙΝΑ) ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ «ΕΝΝΟΙΕΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΙΙ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ» ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΜΕΡΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικό 6/2012 της συνεδρίασης της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, του Δήμου Λήμνου, της 4ης Μαΐου 2012.

Πρακτικό 6/2012 της συνεδρίασης της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, του Δήμου Λήμνου, της 4ης Μαΐου 2012. Πρακτικό 6/2012 της συνεδρίασης της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, του Δήμου Λήμνου, της 4ης Μαΐου 2012. Στη Μύρινα, σήμερα στις 4 του μήνα Μαΐου του έτους 2012, ημέρα Παρασκευή και ώρα 12:00 στο Δημοτικό Κατάστημα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΤΑ ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΓΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΤΑ ΕΛ-ΤΑ - ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ (ΤΑΠ-ΟΤΕ) ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ Π.Ο.Σ.Τ. ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ Μετά την έκδοση της εγκυκλίου με

Διαβάστε περισσότερα

Απομόνωση χλωροφύλλης

Απομόνωση χλωροφύλλης Απομόνωση χλωροφύλλης Φυτικά κύτταρα Χλωροπλάστης Α Γυμνασίου Κεφάλαιο 2 Ενότητα 2.1 Σελ. 39-40 Γ Γυμνασίου Κεφάλαιο 2 Ενότητα 2.2 Σελ. 43-44 1 Εισαγωγή Οι αυτότροφοι οργανισμοί όπως τα φυτά, παράγουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Οὕτω δὴ παρεσκευασμένοι...καὶ ταὺτας νείμω;.» Μονάδες 10

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Οὕτω δὴ παρεσκευασμένοι...καὶ ταὺτας νείμω;.» Μονάδες 10 Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2014 ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: ΠΛΑΤΩΝΑΣ ''ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ'' Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας, πρῶτον μὲν διὰ τὴν τοῦ θεοῦ συγγένειαν ζῴων μόνον θεοὺς ἐνόμισεν,

Διαβάστε περισσότερα

Η Φυσική με Πειράματα

Η Φυσική με Πειράματα Α Γυμνασίου Η Φυσική με Πειράματα Πρόγραμμα Σπουδών Περιγραφή Το μάθημα της Φυσικής, η "Φυσική με Πειράματα", στην πρώτη τάξη του Γυμνασίου προβλέπεται να διδάσκεται μία ώρα την εβδομάδα, στην τάξη ή στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ορισμός και κατηγοριοποίηση των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων (ΦΠ και ΑΠ). Ειδική αναφορά στους ενεργειακούς ΦΠ. Έρευνα και ανάπτυξη

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ορισμός και κατηγοριοποίηση των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων (ΦΠ και ΑΠ). Ειδική αναφορά στους ενεργειακούς ΦΠ. Έρευνα και ανάπτυξη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ορισμός και κατηγοριοποίηση των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων (ΦΠ και ΑΠ). Ειδική αναφορά στους ενεργειακούς ΦΠ. Έρευνα και ανάπτυξη (R&D). Κατηγορίες αποθεμάτων. Τρόποι εκμετάλλευσης των

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Ο ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ο ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1 Ο ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Υπεύθυνη καθηγήτρια: Κατερίνα Τσολακίδου Σχολικό έτος 2008-2009 Τάξη Γ Σελίδα 1 από 31

Διαβάστε περισσότερα

Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ. Η α κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει τις εξής κατηγορίες: Α. ΑΣΥΝΑΙΡΕΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ. Η α κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει τις εξής κατηγορίες: Α. ΑΣΥΝΑΙΡΕΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ Η α κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει τις εξής κατηγορίες: ΑΣΥΝΑΙΡΕΤΑ ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ Αρσενικά σε ας-ης και Θηλυκά σε α-η Αρσενικά σε -ης και θηλυκά σε -αη ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ: Α. ΑΣΥΝΑΙΡΕΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΑ: ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ»

«ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΑ: ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» 1 ο ΕΠΑ.Λ ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: «ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΑ: ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2008-2009 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΧΕΣΗ ΤΗς ΦΙΛΟΣΟΦIΑς ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚA ΑΠO ΤΗΝ ΑΡΧΑΙOΤΗΤΑ Ως ΣHΜΕΡΑ.

Η ΣΧΕΣΗ ΤΗς ΦΙΛΟΣΟΦIΑς ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚA ΑΠO ΤΗΝ ΑΡΧΑΙOΤΗΤΑ Ως ΣHΜΕΡΑ. Η ΣΧΕΣΗ ΤΗς ΦΙΛΟΣΟΦIΑς ΜΕ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚA ΑΠO ΤΗΝ ΑΡΧΑΙOΤΗΤΑ Ως ΣHΜΕΡΑ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εως τον 6 ο αιώνα π.χ. Τα έπη του Ομήρου, του Ησιόδου κλπ. όπως π.χ. η Κοσμογονία και η Τιτανομαχία δείχνουν

Διαβάστε περισσότερα

Η υποστήριξη της επαγγελματικής μάθησης μέσα από την έρευνα-δράση: διαδικασίες και αποτελέσματα

Η υποστήριξη της επαγγελματικής μάθησης μέσα από την έρευνα-δράση: διαδικασίες και αποτελέσματα Η υποστήριξη της επαγγελματικής μάθησης μέσα από την έρευνα-δράση: διαδικασίες και αποτελέσματα Σοφία Αυγητίδου Καθηγήτρια Παιδαγωγικής Εκπαίδευσης Εκπαιδευτικών Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Δομή παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ ΟΜΑΔΑΣ PROJECT ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: ΟΜΑΔΑ PROJECT ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ:

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ ΟΜΑΔΑΣ PROJECT ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: ΟΜΑΔΑ PROJECT ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ ΟΜΑΔΑΣ PROJECT ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: ΘΕΟΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΡΟΥΓΓΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΕ10 ΠΕ06 ΟΜΑΔΑ PROJECT ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: ΓΚΑΝΑ ΔΑΦΝΗ, ΔΟΣΚΟΡΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΖΑΧΑΡΑΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΚΑΛΙΑΤΣΟΥ ΙΩΑΝΝΑ,

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σημειώσεις με θέμα «Πιστωτικοί Τίτλοι» Πιστωτικοί τίτλοι καλούνται τα έγγραφα εκείνα με τα οποία αποδεικνύεται τόσο η ύπαρξη της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΣΦΑΛΩΣ ΚΑΤΟΙΚΕΙΝ» ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΣΦΑΛΩΣ ΚΑΤΟΙΚΕΙΝ» ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΣΦΑΛΩΣ ΚΑΤΟΙΚΕΙΝ» ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΑΡΘΡΟ 1. ΟΡΙΣΜΟΙ Αξία καινούργιου: Είναι το ποσό που απαιτείται για την ανακατασκευή του κτιρίου

Διαβάστε περισσότερα

Υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι 1986 2005

Υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι 1986 2005 Υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι 1986 25 Για τους /τις εκπαιδευτικούς που υπέβαλαν αίτηση υποψηφιότητας για τη θέση Σχολικού Συμβούλου υπάρχουν μας διατέθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΠΘ, για τα έτη

Διαβάστε περισσότερα

Ένα ακόμα φορολογικό σύστημα εναντίον των Μμε

Ένα ακόμα φορολογικό σύστημα εναντίον των Μμε Αθήνα, 14 Δεκεμβρίου 2012 Ένα ακόμα φορολογικό σύστημα εναντίον των Μμε Τι σημαίνουν οι αλλαγές στη Φορολογία για τις επιχειρήσεις Με αφορμή τις διατάξεις του νέου φορολογικού Νομοσχεδίου, η ΕΣΕΕ ανέλαβε

Διαβάστε περισσότερα

Ένας περίπατος στη Μονή Καισαριανής

Ένας περίπατος στη Μονή Καισαριανής Ένας περίπατος στη Μονή Καισαριανής Ένας περίπατος στη Μονή Καισαριανής Το Μάιο του 2008 το Υπουργείο Πολιτισμού εγκαινίασε το θεσμό «Περιβάλλον και Πολιτισμός» με στόχο την ανάδειξη των άρρηκτων δεσμών

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ραμύς στο ανάκτορο της Ζάκρου. Εκπαιδευτική περιήγηση στο μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου και το Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας

Ο Ραμύς στο ανάκτορο της Ζάκρου. Εκπαιδευτική περιήγηση στο μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου και το Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας Ο Ραμύς στο ανάκτορο της Ζάκρου Εκπαιδευτική περιήγηση στο μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου και το Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας Εισαγωγή Τι φαγητά έτρωγαν οι κάτοικοι της μινωικής Κρήτης; Ποιες ήταν οι αγαπημένες

Διαβάστε περισσότερα

Ο Οδικός Χάρτης για την Ελλάδα της δημιουργίας

Ο Οδικός Χάρτης για την Ελλάδα της δημιουργίας Ο Οδικός Χάρτης για την Ελλάδα της δημιουργίας Από την κρίση και τα ελλείμματα στην ανάπτυξη και την κοινωνική δικαιοσύνη ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Α. Αντιμέτωποι με την κρίση: τα πρώτα βήματα για τη σωτηρία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 13 Α' ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 13 Α' ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 13 Α' ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1897 ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ Του Βασίλη Γούναρη 19 1. Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ ΤΟΥ 1897 21 η ηττα και η συνθηκολογηση οι συνεπειες της ηττας εξελιξεις και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Στην αρχή της Τετραβίβλου του ο Πτολεμαίος, ο μεγάλος αστρονόμος και γεωγράφος του 2ου αιώνα μ.χ. διαιρεί την επιστήμη των άστρων σε δύο μέρη. Με σημερινούς όρους το πρώτο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 4 Μαρτίου 2012 Α. α) η απάντηση βρίσκεται στη σχολικό βιβλίο: Εισαγωγή των «Ποιημάτων για την Ποίηση», σελίδες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πρώτες βοήθειες και αντιλήψεις του πληθυσμού στους Νομούς Χανίων, Ηρακλείου, Λασιθίου και Μεσσηνίας

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πρώτες βοήθειες και αντιλήψεις του πληθυσμού στους Νομούς Χανίων, Ηρακλείου, Λασιθίου και Μεσσηνίας Α.Τ.Ε.Ι. ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πρώτες βοήθειες και αντιλήψεις του πληθυσμού στους Νομούς Χανίων, Ηρακλείου, Λασιθίου και Μεσσηνίας ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ Δημητρακόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ (Τ.Ε.Ι.Κ.) ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ (ΣΤΕΓ) ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (Φ.Π.) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ:

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ (Τ.Ε.Ι.Κ.) ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ (ΣΤΕΓ) ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (Φ.Π.) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ (Τ.Ε.Ι.Κ.) ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ (ΣΤΕΓ) ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (Φ.Π.) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: «Συγκριτική αξιολόγηση μεθόδων συλλογής ελαιοκάρπου και

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτη διδακτική πρόταση Χρωματίζοντας ένα σκίτσο

Πρώτη διδακτική πρόταση Χρωματίζοντας ένα σκίτσο Κατανόηση προφορικού λόγου Επίπεδο Α (αρχάριο) Πρώτη διδακτική πρόταση Χρωματίζοντας ένα σκίτσο Ενδεικτική διάρκεια: Ομάδα-στόχος: Διδακτικός στόχος: Στρατηγικές: Υλικό: Ενσωμάτωση δεξιοτήτων: 1-2 διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο Πέμπτο Εθνοπολιτισμική Ζωή και Εμπειρίες Ελληνικότητας των Ελληνοαυστραλών Εφήβων

Κεφάλαιο Πέμπτο Εθνοπολιτισμική Ζωή και Εμπειρίες Ελληνικότητας των Ελληνοαυστραλών Εφήβων Κεφάλαιο Πέμπτο Εθνοπολιτισμική Ζωή και Εμπειρίες Ελληνικότητας των Ελληνοαυστραλών Εφήβων Στο πλαίσιο του παρόντος κεφαλαίου εξετάζονται οι κοινές ενδοοικογενειακές δραστηριότητες και η γλωσσική αλληλεπίδραση

Διαβάστε περισσότερα

Η Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Κύπρο έχει οργανωθεί σε τομείς που υπόκεινται στις ακόλουθες ρυθμίσεις:

Η Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Κύπρο έχει οργανωθεί σε τομείς που υπόκεινται στις ακόλουθες ρυθμίσεις: ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΔΗΛΩΣΗ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΑΤΙΜΗΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Η ΡΑΕΚ θέτει και δημοσιεύει την παρούσα πρόταση ως προς τις αρχές και τη Μεθοδολογία που

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ .1 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ Φτώχεια & Οικολογική Καταστροφή ΚΕΙΜΕΝΟ Είναι αναµφισβήτητο ότι το παγκόσµιο οικονοµικό σύστηµα έχει δηµιουργήσει πρωτοφανή πλούτο, ο οποίος

Διαβάστε περισσότερα

1. ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι ρυθμίσεις του νόμου για το Ασφαλιστικό θα είναι μόνιμες; Οι περικοπές του σταθερές; ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

1. ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι ρυθμίσεις του νόμου για το Ασφαλιστικό θα είναι μόνιμες; Οι περικοπές του σταθερές; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: 1. ΕΡΩΤΗΣΗ: Οι ρυθμίσεις του νόμου για το Ασφαλιστικό θα είναι μόνιμες; Οι περικοπές του σταθερές; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Βασικός κανόνας είναι να συγκρατηθεί η δαπάνη για τις συντάξεις, ώστε να μην αυξηθούν πάνω από

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: ΣΤ Δημοτικού ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ

ΤΑΞΗ: ΣΤ Δημοτικού ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΑΞΗ: ΣΤ Δημοτικού ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ Στάδιο 1- Επιθυμητά Αποτελέσματα Στόχοι μαθήματος Οι μαθητές θα είναι ικανοί: 1. Nα περιγράφουν όλα τα δυνατά αποτελέσματα (δειγματικός χώρος) σε απλά πειράματα τύχης δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ A1. Με αυτά λοιπόν τα μέσα εφοδιασμένοι οι άνθρωποι κατοικούσαν στην αρχή διασκορπισμένοι, πόλεις όμως δεν υπήρχαν κατασπαράσσονταν λοιπόν από τα θηρία, γιατί ήταν από

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΕ ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ

Ι ΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΕ ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΜΑΡΙΑ ΣΙΟΜΠΟΤΗ-ΣΑΜΣΑΡΗ Φιλόλογος Ι ΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΕ ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Προλεγόμενα Τα Τμήματα Ένταξης, αν και λειτουργούν στην Α/βάθμια Εκπαίδευση από

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΝΤΑ ΧΑΝΤΑΜ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διήγημα με τίτλο: «Τι σημαίνει ελευθερία;»

ΓΑΝΤΑ ΧΑΝΤΑΜ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διήγημα με τίτλο: «Τι σημαίνει ελευθερία;» 2 O ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΑΝΤΑ ΧΑΝΤΑΜ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 5 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ Διήγημα με τίτλο: «Τι σημαίνει ελευθερία;» 1 ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ; Όταν παλεύεις για την ελευθερία σου είναι κάτι ωραίο, όταν πεθαίνεις

Διαβάστε περισσότερα

Νικηφόρου ανάγνωσμα. Κaτι που σπανiζει στουσ πολιτικοyσ στην ελλaδα το ΚλaΜα. Καταγγέλλω «ΔηΜοσιογραΦιΚεσ» αλητείες

Νικηφόρου ανάγνωσμα. Κaτι που σπανiζει στουσ πολιτικοyσ στην ελλaδα το ΚλaΜα. Καταγγέλλω «ΔηΜοσιογραΦιΚεσ» αλητείες Εβδομαδιαία εφημερίδα της Κορινθίας Πολιτική - Κοινωνική - Αθλητική χωρίς πρόσχωμεν Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2011 Αρ. φύλλου 76 ΜοιραΖεται ΔΩρεαν Και οι Κεραυνοi του Μητροπολiτη Διονυσiου Κάποιοι χωρίς μόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Η ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Αστρονομία (από το άστρο + νόμος) είναι η επιστήμη που μελετά όλα τα ουράνια αντικείμενα πέρα από τη Γη και το άμεσο περιβάλλον της, και συγκεκριμένα τη Σελήνη, τον Ήλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Α ΤΑΞΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 3

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Α ΤΑΞΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΝΟΤΗΤΩΝ Α ΤΑΞΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 Σημειώνεται ότι για την ετοιμασία και εφαρμογή της ενότητας συνέδραμαν και οι συνάδελφοι Μαρία Ανθίμου και Χριστίνα Κκαΐλη (Δημοτικό Σχολείο Μενεού) ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ:

Διαβάστε περισσότερα

289 ον Σύστημα Αεροπροσκόπων Αγίας Φύλας ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΑΛΚΙΝΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΟΥ

289 ον Σύστημα Αεροπροσκόπων Αγίας Φύλας ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΑΛΚΙΝΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΟΥ 289 ον Σύστημα Αεροπροσκόπων Αγίας Φύλας ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΑΛΚΙΝΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΟΥ 1 2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Φτιάξε ένα κατάλογο με τα πράγματα που θέλεις να κάνεις στην Ομάδα και συζήτησε με τον Αρχηγό

Διαβάστε περισσότερα

Γ. ΙΩΑΝΝΟΥ, «ΣΤΟΥ ΚΕΜΑΛ ΤΟ ΣΠΙΤΙ»

Γ. ΙΩΑΝΝΟΥ, «ΣΤΟΥ ΚΕΜΑΛ ΤΟ ΣΠΙΤΙ» ΗΜΕΡΙΔΑ «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ» (Θεσσαλονίκη, 16-12-2009) Γ. ΙΩΑΝΝΟΥ, «ΣΤΟΥ ΚΕΜΑΛ ΤΟ ΣΠΙΤΙ» Μια διδακτική προσέγγιση Aθανάσιος Κουτσογιάννης Φιλόλογος 3 ο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ. Α Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ. Α Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 1 ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ Α Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Ο ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ 11.1 Από τον αντιπραγματισμό στην οικονομία του χρήματος 11.1 ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΙΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα Ευρετήριο πινάκων Ασκήσεις και υπομνήματα Ανάγνωση, για να ταυτιστεί και να προβάλει τα συναισθήματά του Ανακαλύψτε την προέλευση των πιστεύω σας Απαλή μουσική ως φάρμακο για τις εντάσεις και την απογοήτευση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΛΟΣ ΠΑΠΠΑ. ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΥΠΟΕΡΓΟ 1 της πράξης «Πολιτιστικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες στον Δήμο Λαρισαίων με διαδραστικό χαρακτήρα» (MIS 453635)

ΜΥΛΟΣ ΠΑΠΠΑ. ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΥΠΟΕΡΓΟ 1 της πράξης «Πολιτιστικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες στον Δήμο Λαρισαίων με διαδραστικό χαρακτήρα» (MIS 453635) ΜΥΛΟΣ ΠΑΠΠΑ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΥΠΟΕΡΓΟ 1 της πράξης «Πολιτιστικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες στον Δήμο Λαρισαίων με διαδραστικό χαρακτήρα» (MIS 453635) Ταξίδι στον χρόνο περίπου 100 χρόνια πριν Λάρισα τέλη

Διαβάστε περισσότερα

Θεματική Ενότητα: ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Θεματική Ενότητα: ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Θεματική Ενότητα: ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Συνοπτική Παρουσίαση Ερωτηματολογίου Επιτροπής ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ & ΝΕΟΛΑΙΑΣ Γιώργος Ιωακειμίδης Δήμαρχος Νίκαιας Αγίου Ι. Ρέντη Πρόεδρος Επιτροπής

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΑ 2015 1 Το επιστημονικό περιεχόμενο του παρόντος βιβλίου έχει υποβληθεί σε κριτική ανάγνωση και εγκριθεί με το σύστημα των κριτών. Η κριτική ανάγνωση πραγματοποιήθηκε από

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΖΩΗΣ, ΜΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΖΩΗΣ, ΜΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΖΩΗΣ, ΜΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Τα τελευταία χρόνια σημειώθηκε στην χώρα μας αισθητή άνοδος του βιοτικού επιπέδου και της κοινωνικής ευμάρειας. Παράλληλα όμως αυξήθηκαν τα προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Οι Πνευματικές Δυνάμεις στο Σύμπαν

Οι Πνευματικές Δυνάμεις στο Σύμπαν Οι Πνευματικές Δυνάμεις στο Σύμπαν ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ, μέχρι και στα δικά σας περίχωρα του Γαλαξία, υπάρχουν πολλές πνευματικές δυνάμεις που εργάζονται για τον Δημιουργό. Υπάρχουν εμπνευσμένα

Διαβάστε περισσότερα

Προωθώντας το μητρικό θηλασμό: Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας, Δικαιώματα ασθενή, αστική ευθύνη επαγγελματιών υγείας

Προωθώντας το μητρικό θηλασμό: Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας, Δικαιώματα ασθενή, αστική ευθύνη επαγγελματιών υγείας Προωθώντας το μητρικό θηλασμό: Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας, Δικαιώματα ασθενή, αστική ευθύνη επαγγελματιών υγείας Σεβαστή Δημοσίου, Δικηγόρος, Μ.Δ. Δημοσίου Δικαίου, Νομικός σύμβουλος IBFAN Ελλάδας Συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΠ 17. ΔΛΠ 17 Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 17. Μισθώσεις

ΔΛΠ 17. ΔΛΠ 17 Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 17. Μισθώσεις ΔΛΠ 17 Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 17 Μισθώσεις Στην παρούσα έκδοση περιλαμβάνονται τροποποιήσεις που προκύπτουν από νέα και τροποποιημένα Δ.Π.Χ.Π. που εκδόθηκαν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2005. IASCF 777

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ Σελίδα 5 από 9 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα: «περὶ δὲ τῶν κοινῶν εἰς τοιούτους ἀγῶνας καθεστηκότας». Σε ό,τι αφορά όμως το

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστικό Πρόγραμμα «Παπούτσια πολλά παπούτσια.»

Πολιτιστικό Πρόγραμμα «Παπούτσια πολλά παπούτσια.» Πολιτιστικό Πρόγραμμα «Παπούτσια πολλά παπούτσια.» Υπεύθυνη εκπαιδευτικός :Ανδριάνα Καρρά Συνεργάτης: Νάντια Τσιλιβίτα 1 ο Νηπιαγωγείο Βραχναιίκων Τμ.Α2 Σχ.Ετος 2013-2014 Ποιοι είμαστε Το παραπάνω πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή εξάσκηση στις διαταραχές της κίνησης και της οπτικής αντίληψης. Διδάσκων :Α.Β.Καραπέτσας

Εργαστηριακή εξάσκηση στις διαταραχές της κίνησης και της οπτικής αντίληψης. Διδάσκων :Α.Β.Καραπέτσας Εργαστηριακή εξάσκηση στις διαταραχές της κίνησης και της οπτικής αντίληψης Διδάσκων :Α.Β.Καραπέτσας Περιεχόμενο μαθήματος Διαταραχές κίνησης Διαταραχές οπτικο-χωρικές Διαταραχές οπτικο-κινητικές Δυσπραξία

Διαβάστε περισσότερα

«Φιλολογικό» Φροντιστήριο Επαναληπτικό διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα. Ενδεικτικές απαντήσεις. Περιθωριοποίηση μαθητών από μαθητές!

«Φιλολογικό» Φροντιστήριο Επαναληπτικό διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα. Ενδεικτικές απαντήσεις. Περιθωριοποίηση μαθητών από μαθητές! «Φιλολογικό» Φροντιστήριο Επαναληπτικό διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα Ενδεικτικές απαντήσεις Περιθωριοποίηση μαθητών από μαθητές! Α. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου που σας δίνεται (λέξεις 100-120).

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρικό φορτίο Ηλεκτρική δύναμη

Ηλεκτρικό φορτίο Ηλεκτρική δύναμη ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΡΑΓΚΑΚΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ-ΧΗΜΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ 2ου ΕΚΦΕ Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 1 ΘΕΩΡΙΑ Ηλεκτρικό φορτίο Ηλεκτρική δύναμη Εάν τρίψουμε ένα πλαστικό στυλό σε ένα μάλλινο ύφασμα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ Τιμαριθμική 2012Α 1 ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ 1.1 Αντικείμενο του παρόντος Τιμολογίου είναι ο καθορισμός των τιμών μονάδος με τις οποίες θα εκτελεσθεί το έργο, όπως προδιαγράφεται στα λοιπά τεύχη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΟΜΗΣΗΣ ΕΡΓΟ: ΑΝΤΙΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΥΠΑΡΧΟΝΤΟΣ ΤΟΙΧΕΙΟΥ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΑΓ.ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Με βάση το στόχο της εργασίας που ήταν να εντοπιστούν και να παρουσιαστούν οι ποσοτικές (διαφορές βαθµολογικής απόδοσης) και οι ποιοτικές διαφορές (που αφορούν στην

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΟ ΕΤΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ 2011

ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΟ ΕΤΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ 2011 ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΑΡΜΟΔΙΑ Δ/ΝΣΗ ΕΝΙΑΙΑΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ & ΔΙΑΧ. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Αρμόδιο Τμήμα Διαχείρισης Μεταβολών Δικαιωμάτων, Συντήρησης Αρχείου και Εθνικού Αποθέματος Αθήνα, 28-02-2011 Πρωτ.:16374 ΠΡΟΣ: ΩΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικοί Κανονισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Εσωτερικοί Κανονισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Εσωτερικοί Κανονισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Καταστατικές Πρόνοιες και Εσωτερικοί Κανονισμοί που αφορούν τη Διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Σχολικών Εφορειών, τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Τρίτο Έτος Αξιολόγησης

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Τρίτο Έτος Αξιολόγησης Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Τρίτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούνιος 2011) 1. Ταυτότητα της Έρευνας Το πρόγραμμα Αλφαβητισμός, που λειτουργεί κάτω από την εποπτεία της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Η γενοκτονία των Ποντίων 1 (11)

Η γενοκτονία των Ποντίων 1 (11) Η γενοκτονία των Ποντίων 1 (11) H γη των µύθων Στα παράλια της άξενης θάλασσας που εκτείνεται πέρα από τα στενά του Βοσπόρου, Έλληνες πριν από σχεδόν 3.000 χρόνια έχτισαν φιλόξενες πολιτείεςκιβωτούς του

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση θα εφαρμοστεί με τα παρακάτω Εργαλεία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση θα εφαρμοστεί με τα παρακάτω Εργαλεία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κρίση υπερχρέωσης και οι πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής ανέδειξαν τις διαρθρωτικές αδυναμίες της περιφερειακής οικονομίας και προκάλεσαν επιπτώσεις σε σχέση με την οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΧΡΥΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ (5ος αιώνας π.χ) Τερεζάκη Χρύσα Μιχαήλ Μαρία Κουφού Κωνσταντίνα

Ο ΧΡΥΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ (5ος αιώνας π.χ) Τερεζάκη Χρύσα Μιχαήλ Μαρία Κουφού Κωνσταντίνα 2010 Ο ΧΡΥΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ (5ος αιώνας π.χ) Τερεζάκη Χρύσα Μιχαήλ Μαρία Κουφού Κωνσταντίνα Ο «χρυσός» αιώνας 5 ος αιώναςπ.χ Η ΑΘΗΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΠΙΟ ΙΣΧΥΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΗΝ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ ΑΠΟ ΑΓ.ΕΛΕΝΗ ΕΩΣ ΤΟΝ ΚΟΜΒΟ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΡΤΙΜΟΥ. ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ Τιμαριθμική 2012Α

ΣΤΗΝ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ ΑΠΟ ΑΓ.ΕΛΕΝΗ ΕΩΣ ΤΟΝ ΚΟΜΒΟ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΡΤΙΜΟΥ. ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ Τιμαριθμική 2012Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΝΗΣΩΝ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΔ & Μ.Ε Αριθμός Μελέτης : 3 Δήμος : ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ Εργο : ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΛΑΒΩΝ ΣΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΟΔΟΦΩΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ ΑΠΟ ΑΓ.ΕΛΕΝΗ ΕΩΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ. Θέμα πτυχιακής εργασίας:

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ. Θέμα πτυχιακής εργασίας: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Θέμα πτυχιακής εργασίας: Προμελέτη σκοπιμότητας επενδυτικού σχεδίου που αφορά τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ. ΑΡΓΥΡΗ ΔΗΜΗΤΡΑ Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Ελεγκτικής Επιστήμης Εισηγητής :Λυγγίτσος Αλέξανδρος

ΤΕΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ. ΑΡΓΥΡΗ ΔΗΜΗΤΡΑ Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Ελεγκτικής Επιστήμης Εισηγητής :Λυγγίτσος Αλέξανδρος ΤΕΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΑΡΓΥΡΗ ΔΗΜΗΤΡΑ Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Ελεγκτικής Επιστήμης Εισηγητής :Λυγγίτσος Αλέξανδρος «Φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων στην Ελλάδα» ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. Η πολιτική πρόταση και το πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. Η πολιτική πρόταση και το πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ΑΝΤΑΡΣΥΑ-3 η Συνδιάσκεψη- ΘΕΣΕΙΣ του ΠΣΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. Η πολιτική πρόταση και το πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ Γ1. Η αντικαπιταλιστική ανατροπή της επίθεσης και το πρόγραμμά της 35. Με το ανοιχτό πέρασμα του ΣΥΡΙΖΑ

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη. Περιεχόμενα

Περίληψη. Περιεχόμενα Περίληψη Κάθε παίκτης γίνεται αρχηγός μιας Σκοτσέζικης οικογένειας γύρω στο 1600 και προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή και τη δύναμή της στα χάιλαντς της Σκοτίας. Κάθε αρχηγός προσπαθεί να αυξήσει τη γη

Διαβάστε περισσότερα

Μια γιορτή που μας φέρνει κοντά για ακόμα μια φορά, μια γιορτή που σηματοδοτεί την αλλαγή σελίδας για τον τόπο μας, εν όψει των επικείμενων εκλογών.

Μια γιορτή που μας φέρνει κοντά για ακόμα μια φορά, μια γιορτή που σηματοδοτεί την αλλαγή σελίδας για τον τόπο μας, εν όψει των επικείμενων εκλογών. ΦΙΛΕΣ κ ΦΙΛΟΙ ΚΑΛΗΜΕΡΑ Πριν ξεκινήσουμε θα ήθελα να ευχηθώ «ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ» ΣΤΙΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΤΟΥΣ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΠΟΛΥΤΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΕΡΑΝΤΗ ΑΓΑΠΗ ΜΑΣ. Εκ

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ

Α. ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ Α. ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ Κεφάλαιο Ευρώ.. (όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή αναφέρεται μόνο για φορολογικούς λόγους) Στ.. (τόπος υπογραφής), σήμερα. (ημερομηνία υπογραφής) οι εδώ συμβαλλόμενοι:

Διαβάστε περισσότερα

Γ Τάξη Δημοτικού. 2. Ζωντανοί οργανισμοί-ζώα (Πρώτα βήματα στην Επιστήμη) Ζώα του τόπου μας

Γ Τάξη Δημοτικού. 2. Ζωντανοί οργανισμοί-ζώα (Πρώτα βήματα στην Επιστήμη) Ζώα του τόπου μας Γ Τάξη Δημοτικού 1. Ζωντανοί οργανισμοί-φυτά (Πρώτα βήματα στην Επιστήμη) Μελέτη του καρπού Η χρησιμότητα των φυτών Το άνθος (κατασκευή, επικονίαση, γονιμοποίηση) 2. Ζωντανοί οργανισμοί-ζώα (Πρώτα βήματα

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Β Γυμνασίου Τμήμα Β3. Γρηγόρης Μαγουλάς Φανή Μανούσου Κύρος Μαλλαμίδης Ελίνα Μάλλιαρη Μάγδα Μαντά

Χημεία Β Γυμνασίου Τμήμα Β3. Γρηγόρης Μαγουλάς Φανή Μανούσου Κύρος Μαλλαμίδης Ελίνα Μάλλιαρη Μάγδα Μαντά Χημεία Β Γυμνασίου Τμήμα Β3 Γρηγόρης Μαγουλάς Φανή Μανούσου Κύρος Μαλλαμίδης Ελίνα Μάλλιαρη Μάγδα Μαντά Τι είναι άμεση και έμμεση ρύπανση του νερού. Πώς προκαλείται η ρύπανση του νερού. Επιπτώσεις της

Διαβάστε περισσότερα

Κρύων της Μαγνητικής Υπηρεσίας. Πνευματική Ανατομική. Μάθημα 3ο ~ 16.12.2015 Εργασία με το Κόλον

Κρύων της Μαγνητικής Υπηρεσίας. Πνευματική Ανατομική. Μάθημα 3ο ~ 16.12.2015 Εργασία με το Κόλον Κρύων της Μαγνητικής Υπηρεσίας Πνευματική Ανατομική Μάθημα 3ο ~ 16.12.2015 Εργασία με το Κόλον Άννα: Κάνουμε δήλωση πρόθεσης για το σώμα μας. Ας φέρουμε τα χέρια στην καρδιά ακουμπώντας στην καρδιά. Τιμώ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ: ΘΕΜΑ: Ενηµερωτικό σηµείωµα για το πρόβληµα της παράνοµης υλοτοµίας και ειδικά αυτό της καυσοξύλευσης

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ: ΘΕΜΑ: Ενηµερωτικό σηµείωµα για το πρόβληµα της παράνοµης υλοτοµίας και ειδικά αυτό της καυσοξύλευσης 1 Ιωάννης Κέκερης ασοπόνος Επίτιµος Πρόεδρος Ένωσης ασοπόνων Μακεδονίας Θράκης Μέλος.Σ. Πανελλήνιας Ένωσης ασοπόνων και ιαχειριστών Φυσικού Περιβάλλοντος ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ: Αρναία 16/12/2012 Κα Πρόεδρο Ειδικής

Διαβάστε περισσότερα

Μαρίας Ιορδανίδου. Λωξάντρα. Πρόταση διδασκαλίας λογοτεχνικού βιβλίου. Επιμέλεια: Σπύρος Αντωνέλλος Ε.Μ.Ε.

Μαρίας Ιορδανίδου. Λωξάντρα. Πρόταση διδασκαλίας λογοτεχνικού βιβλίου. Επιμέλεια: Σπύρος Αντωνέλλος Ε.Μ.Ε. Μαρίας Ιορδανίδου Λωξάντρα Πρόταση διδασκαλίας λογοτεχνικού βιβλίου Επιμέλεια: Σπύρος Αντωνέλλος Ε.Μ.Ε. Περιεχόμενα: Στόχοι Συνέντευξη της Μαρίας Ιορδανίδου Ιστορικό πλαίσιο του έργου Ο μύθος Η ηρωίδα,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ

Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ Εκπαιδευτήρια Δούκα Δημοτικό Ιούνιος 2013 Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ Επιμέλεια : Γ. Τσούκας ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ 1. Εννοιολογική Οριοθέτηση 8. Κριτική θεώρηση Σύνοψη Διαθεματικότητα Διεπιστημονικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Βουλευτικές Εκλογές 2011

Βουλευτικές Εκλογές 2011 Πολίτης ή πελάτης; Είναι αλήθεια, ότι το πολιτικό σύστημα αποτυγχάνει σημαντικά να ανταποκριθεί στις σημερινές προκλήσεις. Το ρουσφέτι, η αναξιοκρατία, η συναλλαγή και τα παζάρια, απαξιώνουν την πολιτική.

Διαβάστε περισσότερα

1 Επιμέλεια: Γράβαλος Βασίλειος, Χρυσανθάκης Ιωάννης

1 Επιμέλεια: Γράβαλος Βασίλειος, Χρυσανθάκης Ιωάννης ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Δ/νση Μελετών & Εφαρμογών Η Δ/νση Μελετών & Εφαρμογών παραδίδει το 14 ο στατιστικό τεύχος του έτους 2012, που εκπόνησε το. Η διάρθρωσή του γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΨΗΦΙΖΟΥΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΧΙ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ. Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση (ΑΡ.Α.Σ.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΨΗΦΙΖΟΥΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΧΙ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ. Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση (ΑΡ.Α.Σ. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΨΗΦΙΖΟΥΜΕ ΟΧΙ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση (ΑΡ.Α.Σ.) ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 Ερωτήσεις και απαντήσεις για την Έξοδο από

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,»

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» Η γενική Συνδιάσκεψη της ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που συγκλήθηκε στη Γενεύη από το ιοικητικό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ. sep4u.gr

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ. sep4u.gr Δ. Προγράμματα Σπουδών Στην ενότητα αυτή το Ίδρυμα καλείται να αναλύσει κριτικά και να αξιολογήσει την ποιότητα των προγραμμάτων σπουδών (προπτυχιακών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών), λαμβάνοντας υπ όψη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ Ι.Κ.Α.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ Ι.Κ.Α. Πτυχιακή εργασία Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ Ι.Κ.Α. Ονοματεπώνυμο: Νταμπο Αρτεμίσια Αρ. Μ ητρώου:2007058 Επιβλέπουσα κ αθη γή τρια: Ρόη Γεωργιλά \Ί\6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 1 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΚΕΦ. 1 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ (Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΝΑ ΜΠΟΡΕΙ :) ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑ) ΚΕΦ. 1 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 1.1 Εισαγωγή στη Λογιστική/Στ όχοι της επιχείρησης Να

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΥΥΚΑ & ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ. ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ «Διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα υγείας και άλλες διατάξεις»

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΥΥΚΑ & ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ. ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ «Διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα υγείας και άλλες διατάξεις» ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΥΥΚΑ & ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ «Διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα υγείας και άλλες διατάξεις» *ΠΡΟΣΟΧΗ : O ΟΠΥ μετανομάστηκε σε ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΩΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΩΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Υπό την Υψηλή Προστασία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας ΣΩΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΥΠΡΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ - ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ «ΠΛΑΤΑΝΙΑ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Μιτσίδης Δημόσια Εταιρεία Λίμιτεδ

Μιτσίδης Δημόσια Εταιρεία Λίμιτεδ Μη ελεγμένες ενδιάμεσεςσυνοπτικέςενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις για την εξαμηνία που έληξε 30 Ιουνίου 2014 Περιεχόμενα Σελίδα Δήλωση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και άλλων υπευθύνων της Εταιρείας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ - ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Διπλωματική

Διαβάστε περισσότερα

Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί συνδυασμό μεθόδων για την ανάπτυξη της έβδομης παραγράφου.

Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί συνδυασμό μεθόδων για την ανάπτυξη της έβδομης παραγράφου. Α.1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο κείμενο αυτό ο συγγραφέας παρουσιάζει την αξία των αρχαίων ελληνικών μνημείων και την αναγκαιότητα ανάδειξής τους. Αρχικά συσχετίζει τα μνημεία αυτά με τη δημοκρατία και τη συμμετοχή στα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ. Τι ονομάζουμε ακολουθία; Τι ονομάζουμε αριθμητική πρόοδο;

ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ. Τι ονομάζουμε ακολουθία; Τι ονομάζουμε αριθμητική πρόοδο; ΠΡΟΟΔΟΙ ΘΕΩΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ Τι οομάζουμε ακολουθία; Ακολουθία λέγεται κάθε συάρτηση με πεδίο ορισμού το σύολο τω θετικώ ακεραίω. Για πρακτικούς λόγους μια ακολουθία παριστάεται και με άλλους τρόπους.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 9 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ... 14 ΑΝΘΡΩΠΟΙ... 17

ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 9 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ... 14 ΑΝΘΡΩΠΟΙ... 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 9 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ... 14 ΑΝΘΡΩΠΟΙ... 17 ΖΩΑ... 33 ΦΥΤΑ... 48 ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΓΗ... 55 ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ... 62 ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ... 64 ΓΛΥΠΤΙΚΗ... 71 ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ... 78 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1. Εισαγωγή Βασικός σκοπός του μαθήματος είναι η καλλιέργεια ιστορικής σκέψης και η διαμόρφωση ιστορικής συνείδησης. Με τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας,

Διαβάστε περισσότερα

289 ον Σύστημα Αεροπροσκόπων Αγίας Φύλας ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΡΧΑΡΙΟΥ ΠΡΟΣΚΟΠΟΥ

289 ον Σύστημα Αεροπροσκόπων Αγίας Φύλας ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΡΧΑΡΙΟΥ ΠΡΟΣΚΟΠΟΥ 289 ον Σύστημα Αεροπροσκόπων Αγίας Φύλας ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΡΧΑΡΙΟΥ ΠΡΟΣΚΟΠΟΥ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Προσαρμογή και εξοικείωση Α Βοήθειες Θρησκεία και Πατρίδα Ζωή Υπαίθρου - Προσωπικές Δεξιότητες

Διαβάστε περισσότερα

3o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ σχολ. Έτος 2011-2012

3o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ σχολ. Έτος 2011-2012 3o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ σχολ. Έτος 2011-2012 Ερευνητική εργασία β τετραμήνου Ομάδα: «Ποιοτικός έλεγχος και ασφάλεια τροφίμων» Αργυράκης Γιάννης, Αργυρίου Αντώνης, Βασιλάκης Γιώργος, Βρέντζος Θεόφιλος,

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα Διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 30/11/2015

Διαβάστε περισσότερα

«ΚΑΝΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΙ»

«ΚΑΝΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΙ» 264 3 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ «ΚΑΝΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΕΙ» Ξεντές Γεώργιος Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΠΕ04 Χημικός Ε-mail: fonxedes@hol.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα

ιδάσκοντας Ιστορία στο Γυμνάσιο

ιδάσκοντας Ιστορία στο Γυμνάσιο ιδάσκοντας Ιστορία στο Γυμνάσιο Προτάσεις για την αξιοποίηση του διδακτικού υλικού Έφη Αβδελά Φωτεινή Ασημακοπούλου Τριαντάφυλλος Πετρίδης Θεοδώρα Ρόμπου Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων 2005-2007

Διαβάστε περισσότερα

O ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΓΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ

O ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΓΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ Διαγώνισμα Έκφρασης Έκθεσης Α Λυκείου Όνομα: Επώνυμο: Τμήμα: Ημερομηνία: 13.04.2014 Κείμενο Α O ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΓΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ Ανησυχώντας για την απειρία των παιδιών τους, που μπαίνουν στον κόσμο των

Διαβάστε περισσότερα

Η παρακμή του εργατικού κινήματος είναι μια διαδικασία που έχει ήδη διαρκέσει. πολλά χρόνια, τώρα ζούμε τα επεισόδια του τέλους της.

Η παρακμή του εργατικού κινήματος είναι μια διαδικασία που έχει ήδη διαρκέσει. πολλά χρόνια, τώρα ζούμε τα επεισόδια του τέλους της. Η παρακμή του εργατικού κινήματος είναι μια διαδικασία που έχει ήδη διαρκέσει πολλά χρόνια, τώρα ζούμε τα επεισόδια του τέλους της. 1 / 7 Αυτή η διαδικασία, φυσικά, δεν ήταν μια ευθεία πορεία από την ακμή

Διαβάστε περισσότερα