ΑΣΔΙ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΣΡΟΦΙΜΧΝ ΚΑΙ ΓΙΑΣΡΟΦΗ ΣΜΗΜΑ ΓΙΑΣΡΟΦΗ ΚΑΙ ΓΙΑΙΣΟΛΟΓΙΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΔ ΖΜΔΗΧΔΗ ΓΗΑ ΣΟ ΔΡΓΑΣΖΡΗΑΚΟ ΜΑΘΖΜΑ:

Transcript

1 ΑΣΔΙ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΣΡΟΦΙΜΧΝ ΚΑΙ ΓΙΑΣΡΟΦΗ ΣΜΗΜΑ ΓΙΑΣΡΟΦΗ ΚΑΙ ΓΙΑΙΣΟΛΟΓΙΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΔ ΖΜΔΗΧΔΗ ΓΗΑ ΣΟ ΔΡΓΑΣΖΡΗΑΚΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΚΛΗΝΗΚΖ ΓΗΑΣΡΟΦΖ Η ΚΑΡΑΓΚΗΟΕΟΓΛΟΤ-ΛΑΜΠΟΤΓΖ ΘΧΜΑΖ ΜΑΡΑΚΖ ΓΔΧΡΓΗΟ ΚΟΝΣΟΠΟΤΛΟΤ ΛΑΜΠΡΗΝΖ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ 2006

2 ΚΑΝΟΝΔ ΥΔΣΗΚΑ ΜΔ ΣΟ ΔΡΓΑΣΖΡΗΟ ΣΖ ΚΛΗΝΗΚΖ ΓΗΑΣΡΟΦΖ Η 1. Η παξαθνινύζεζε ησλ εξγαζηεξίσλ είλαη ππνρξεσηηθή. 2. Γηθαηνινγείηαη κόλν κηα (1) απνπζία. 3. Οη θνηηεηέο πξέπεη λα ζέβνληαη ηελ ώξα έλαξμεο ηνπ εξγαζηεξίνπ. 4. Οη θνηηεηέο λα παξαθνινπζνύλ ηηο αλαθνηλώζεηο ζηνλ πίλαθα έμσ από ην γξαθείν ηεο θαο Καξαγθηόδνγινπ. 5. ηε δηάξθεηα ησλ εξγαζηεξίσλ απαξαίηεηνο είλαη ν εμνπιηζκόο κε Α) κεδνύξα Β) δεξκαηνπηπρόκεηξν Γ) ππνινγηζηή ηζέπεο Γ) κνιύβη ή ζηπιό Δ) άζπξε πνδηά Σ) ην έληππν πιηθό πνπ κνηξάδεηαη ζην κάζεκα. 6. Γηα ηελ παξαθνινύζεζε ηνπ εξγαζηεξίνπ εθηόο από ηηο ζεκεηώζεηο ηνπ καζήκαηνο «Κιηληθήο Γηαηξνθήο» είλαη ζθόπηκν νη θνηηεηέο λα πξνζηξέρνπλ θαη ζην βηβιίν «Ννζνινγίαο» ησλ ΣΔΔ. 7. Οη εξγαζίεο ζα πξνζθνκίδνληαη έγθαηξα δε ζα γίλνληαη δεθηέο κεηά ηελ αλάιπζε ηνπ πεξηζηαηηθνύ ζην κάζεκα. Σν θείκελν ζα είλαη γξακκέλν ζε ππνινγηζηή (δε ζα γίλνληαη δεθηέο ρεηξόγξαθεο εξγαζίεο). Δπηπιένλ, λα αλαγξάθεηαη ε πεγή γηα όζεο πιεξνθνξίεο αλαθέξνληαη ζηελ εξγαζία. 8. Ο ηειηθόο βαζκόο βαζίδεηαη ζην κέζν όξν ησλ βαζκνινγηώλ ησλ εξγαζηώλ πνπ παξαδόζεθαλ (νη εξγαζίεο πνπ δελ παξαδίδνληαη βαζκνινγνύληαη κε κεδέλ) (40%), ζπκκεηνρή (10%) θαη βαζκόο ηειηθόο εμέηαζεο (50%). 9. Παξαθαινύληαη νη θνηηεηέο πνπ δελ έρνπλ θάλεη εγγξαθή ζηα εξγαζηήξηα θαζώο θαη εθείλνη πνπ ζπκπιήξσζαλ ην όξην ησλ απνπζηώλ λα κελ πξνζέξρνληαη ζην εξγαζηήξην.

3 Ονοματεπώνυμο Ημ/νία / / 1. ΑΝΘΡΧΠΟΜΔΣΡΗΚΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ Ηιηθία: Φύιν: Άλδξαο Γπλαίθα Ύςνο: Βάξνο: 2. ΓΔΝΗΚΔ ΔΡΧΣΖΔΗ Τπήξμε κεηαβνιή ζην βάξνο ζαο ην ηειεπηαίν δηάζηεκα: Ναη Όρη Δάλ ΝΑΙ, ην βάξνο έλα ρξόλν πξηλ: ην βάξνο έμη κήλεο πξηλ: ην βάξνο ηξεηο κήλεο πξηλ: ην βάξνο έλα κήλα πξηλ: - Πνην ήηαλ ην κέγηζην βάξνο ζαο: - Σν ειάρηζην βάξνο ζαο σο ελήιηθαο: Γηα γπλαίθεο: Δίζηε έγθπνο; Ναη Όρη ε πνην κήλα; Δίζηε ζε πεξίνδν ζειαζκνύ; Ναη Όρη Έρεηε θαλνληθή πεξίνδν; Ναη Όρη Αλ ΟΥΙ ζεκεηώζηε ην ιόγν: Γξαζηεξηόηεηα: Υακειή Διαθξηά Μέηξηα Απμεκέλε Έληνλε (Αζιεηηζκόο) Απαζρόιεζε: Τπάιιεινο Άλεξγνο Διεπζ. Δπαγγεικ. πληαμηνύρνο Δίδνο απαζρόιεζεο: Ώξεο εξγαζίαο: Οηθνγελεηαθή θαηάζηαζε: Άγακνο Έγγακνο Γηαδεπγκέλε-νο Υήξα-νο Πνηνο εηνηκάδεη ηα γεύκαηα ζην ζπίηη; Πνηνο θάλεη ηα ςώληα; Αγαπεκέλα θαγεηά: Σξνθέο πνπ δελ ηξώηε θαζόινπ:

4 Σξνθηθέο αιιεξγίεο: Πόζα γεύκαηα ηξώηε ηελ εκέξα; Ση ώξεο ηξώηε θαη ηη ηξώηε ζπλήζσο; ΓΔΤΜΑ ΧΡΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ ΠΡΩΙΝΟ ΠΡΟΓΕΤΜΑ ΜΕΗΜΕΡΙΑΝΟ ΑΠΟΓΕΤΜΑΣΙΝΟ ΒΡΑΔΙΝΟ ΠΡΟ ΤΠΝΟΤ Πνην είλαη ην αγαπεκέλν ζαο γεύκα; Πξσηλό Μεζεκεξηαλό Βξαδηλό Σξώηε εθηόο ζπηηηνύ; Ναη Όρη Δάλ ΝΑΙ, πόζεο θνξέο ηελ εβδνκάδα; Τπάξρνπλ θάπνηνη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηε δηαηξνθή ζαο; Σερλ. Οδνληνζηνηρία Γπζθνιία θαηάπνζεο Πξόβιεκα γεύζεο Άθζεο ζην ζηόκα άιινο Πίλεηε γάια; Ναη Όρη Σξώηε: ηπξί Ναη Όρη γηανύξηη Ναη Όρη Με πόζα ιηπαξά; Πόζν ζπρλά; Σξώηε θαζεκεξηλά θξνύηα; Ναη Όρη Δίδνο θξνύησλ: Πόζεο κεξίδεο; Σξώηε θαζεκεξηλά ιαραληθά; Ναη Όρη Δίδνο ιαραληθώλ: Πόζεο κεξίδεο; Σξώηε ςάξηα; Ναη Όρη Πόζν ζπρλά; Πόζν ζπρλά ηξώηε θόθθηλν θξέαο (ρνηξηλό, κνζράξη, αξλί); Πόζν ζπρλά ηξώηε άζπξν θξέαο (θνηόπνπιν, γαινπνύια); Βάδεηε αιάηη ζην θαγεηό ζαο; Ναη Όρη Δάλ ΝΑΙ, ξίρλεηε αιάηη ΠΡΙΝ δνθηκάζεηε ην θαγεηό ζαο; Ναη Όρη Πίλεηε νηλνπλεπκαηώδε πνηά; Ναη Όρη Δάλ ΝΑΙ, ζεκεηώζηε ην είδνο, ηελ πνζόηεηα θαη ηελ ζπρλόηεηα Δίδνο: Πνζόηεηα: πρλόηεηα:

5 Υξεζηκνπνηείηε δηαηηεηηθά πξνϊόληα; Ναη Όρη Δάλ ΝΑΙ, ζεκεηώζηε ην είδνο, ηελ πνζόηεηα θαη ηε ζπρλόηεηα. Δίδνο: Πνζόηεηα: πρλόηεηα: Παίξλεηε ζπκπιεξώκαηα βηηακηλώλ ή κεηάιισλ; Ναη Όρη Αλαθέξεηε ην είδνο θαη ηε δόζε: Παίξλεηε άιια ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο Μνπξνπλέιαην Πξσηεΐλεο /ακηλνμέα θόξδν Βόηαλα Καπλίδεηε; Ναη Όρη Δάλ ΝΑΙ, πόζα ηζηγάξα εκεξεζίσο; 3. ΗΑΣΡΗΚΟ ΗΣΟΡΗΚΟ Τπνθέξεηε από κηα από ηηο παξαθάησ αζζέλεηεο; Γηαβήηεο Τπέξηαζε Γπζιηπηδαηκία (ρνιεζηεξόιε/ηξηγιπθεξίδηα) Ηπαηηθή αζζέλεηα Νεθξηθή αζζέλεηα Πλεπκνληθή αζζέλεηα Αλαηκία Έιθνο Άιιεο Πσο είλαη ε δηάζεζή ζαο; Καιή Καθή Πσο είλαη ε πγεία ζαο ηα ηειεπηαία ρξόληα; Άζρεκε Μέηξηα Καιή Αξξσζηαίλεηε ζπρλά θαη από ηη; Πσο είλαη ε όξεμή ζαο; Κακία Μεησκέλε Καιή Έρεηε: Ναπηία Δκεηό Γηάξξνηα Γπζθνηιηόηεηα Έρεηε ππνβιεζεί ζε θάπνηα ρεηξνπξγηθή επέκβαζε; Ναη Όρη Δάλ ΝΑΙ, γηα πνην ιόγν; Σώξα, παίξλεηε θάξκαθα κε ζπληαγή γηαηξνύ; Ναη Όρη Δάλ ΝΑΙ, πνηα θαη πόζν ζπρλά; Πήξαηε ηειεπηαία θάπνηα από ηα παξαθάησ; αληηππξεηηθά αληηβηνηηθά δηνπξεηηθά θαζαξηηθά αληηζπιιεπηηθά δηεγεξηηθά αληηβερηθά αληηαιιεξγηθά αληηόμηλα παξαζθεπάζκαηα νξκόλεο

6 Τπνθέξεη θάπνην άιιν κέινο ηεο νηθνγέλεηάο ζαο από θάπνηα αζζέλεηα; Γηαβήηεο Τπέξηαζε Γπζιηπηδαηκία (ρνιεζηεξόιε/ηξηγιπθεξίδηα) Ηπαηηθή αζζέλεηα Νεθξηθή αζζέλεηα Πλεπκνληθή αζζέλεηα Αλαηκία Έιθνο Γηάξξνηα Γπζθνηιηόηεηα Άιιεο 4. ΚΛΗΝΗΚΖ ΔΗΚΟΝΑ ΓΕΝΙΚΑ ΠΑΧΟ ΟΡΕΞΗ ΠΟΝΟΙ ΛΑΙΜΟ ΔΕΡΜΑ ΜΑΣΙΑ ΣΟΜΑ ΔΟΝΣΙΑ ΚΟΙΛΙΑ ΝΕΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ΘΩΡΑΚΑ 5. ΒΗΟΥΖΜΗΚΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ άθραξν λεζηείαο HbA1c Οιηθή ρνιεζηεξόιε LDL ρνιεζηεξόιε HDL ρνιεζηεξόιε Σξηγιπθεξίδηα Οπξία Οπξηθό νμύ Αιβνπκίλε Οιηθά ιεπθώκαηα Κξεαηηλίλε Λεπθά αηκνζθαίξηα Δξπζξά αηκνζθαίξηα Αηκαηνθξίηεο Αηκνζθαηξίλε SGOT (AST) SGPT (ALT) γ-gt ΣΚΔ Na νξνύ K νξνύ Αξηεξηαθή πίεζε Άιια απνηειέζκαηα εμεηάζεσλ:

7 ΟΛΗΚΟ ΚΟΡ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΤΠΟΘΡΔΦΗΑ Πεξηζηαηηθό: Ηκ/λία: / / ΓΜ (Kg/m 2 ) Αδηθαηνιόγεηε απώιεηα βάξνπο ηνπο Όξεμε Ζιηθία ηειεπηαίνπο 3 κήλεο > 20 (> 30) 0 Κακία αιιαγή 0 Κακία αιιαγή από ηε ζπλήζε όξεμε 0 18, Απώιεηα βάξνπο Kg < 18,5 2 Απώιεηα βάξνπο 4-6 Kg Απώιεηα βάξνπο >6 Kg 2 Διάηησζε. Καηαλάισζε κηζώλ ησλ παξερόκελσλ γεπκάησλ 3 Κακία όξεμε άξλεζε γηα πξόζιεςε ηξνθήο > 84 3 Ηθαλόηεηα λα γεπκαηίδεη Απαηηεί βνήζεηα/ ηεκαρηζκέλν γεύκα / εηδηθά ζθεύε Γπζθνιία κάζεζεο, θαηάπνζεο, ζηνκαηηθέο κνιύλζεηο Αληθαλόηεηα ιήςεο ηξνθήο από ην ζηόκα πιαρληθή Κιηληθή θαηάζηαζε ιεηηνπξγία 1 Γπζθνηιηόηεηα 1 Διάρηζηε επέκβαζε θαη κόιπλζε. 1 2 Ναπηία 2 Υξόληα αζζέλεηα. Μεγάιε επέκβαζε. Απνθξάμεηο. 3 Πεξηζηαζηαθή δηάξξνηα / εκεηόο (2/ εβδνκάδα) πρλή δηάξξνηα / εκεηόο (1+/ εκέξα) 3 Μνιύλζεηο. Έιθε από πίεζε. Δγθαπκαηηθέο εληεξηθέο θιεγκνλέο. 4 Πνιιαπιά ηξαύκαηα. Δγθαύκαηα. Βαξηά έιθε. Δθηεηακέλε ζήςε. Καξθίλσκα. Υεκεην/ξαδην ζεξαπεία. Γπζαπνξξόθεζε ΟΛΗΚΟ ΚΟΡ:... Σκοπ Δπάζη Χαμηλού κινδύνου 0-4 Έιεγρνο βάξνπο 2 θνξέο εβδνκαδηαίσο. Βνήζεηα κε ηα γεύκαηα αλ ρξεηάδεηαη. Δπίδνζε ζε ιύζε πξνβιεκάησλ όπσο δπζθνηιηόηεηα Μέτριου κινδύνου 5-8 Έιεγρνο βάξνπο 2 θνξέο εβδνκαδηαίσο. Δλζάξξπλζε γηα γεύκαηα θαη έιεγρνο ηεο θαηαλάισζεο. Αληηθαηάζηαζε κεηά από ζπκβνπιή δηαηηνιόγνπ γεπκάησλ κε δηαηξνθηθά ζπκπιεξώκαηα. Δπαλάιεςε ππνινγηζκνύ ζθνξ κεηά από 1 εβδνκάδα. Αλ δελ παξνπζηάζεη βειηίσζε απαηηείηαη βνήζεηα δηαηηνιόγνπ. Υψηλού κινδύνου 9-21 Απαηηείηαη από ην ηαηξηθό πξνζσπηθό λα απεπζπλζεί ζε δηαηηνιόγν.

8 ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΘΡΔΦΖ Δ ΒΡΔΦΖ & ΠΑΗΓΗΑ ΚΑΜΠΤΛΔ ΑΝΑΠΣΤΞΖ Η αμηνιόγεζε ζξέςεο ζε βξέθε θαη παηδηά βαζίδεηαη ζηε ζύγθξηζε ησλ ζσκαηνκεηξηθώλ ηνπο δεηθηώλ κε ηηο αληίζηνηρεο θακπύιεο αλαθνξάο πνπ παξηζηνύλ εθαηνζηηαίεο ζέζεηο αλάπηπμεο θαηά ειηθία: -βάξνο ζε ζρέζε κε ειηθία (βάξνο / ειηθία) -βάξνο ζε ζρέζε κε ύςνο (βάξνο / ύςνο, κήθνο) -ύςνο ζε ζρέζε κε ειηθία (ύςνο / ειηθία) -ΓΜ (ΒΜΙ) ζε ζρέζε κε ειηθία (ΓΜ / ειηθία) -πεξίκεηξνο θεθαιήο ζε ζρέζε κε ειηθία (ΠΚ / ειηθία) -z-scores ηαρύηεηα αλάπηπμεο (βάξνπο θαη ύςνπο) (ζηιρ ζημειώζειρ πεπιλαμβάνονηαι οι καμπύλερ ανάπηςξηρ - CDC growth charts - πος δημιοςπγήθηκαν ζηιρ ΗΠΑ) Σηκέο θάησ από ηελ 5 ε ΔΘ (ή πάλσ από ηελ 95 ε ΔΘ), απόθιηζε θαηά δύν ηνπιάρηζηνλ ΔΘ (ζε δηάζηεκα 6 κελώλ) ή νπνηαδήπνηε δπζαλαινγία ζηηο ζρέζεηο ησλ ζσκαηνκεηξηθώλ δεηθηώλ κεηαμύ ηνπο απνηειεί έλδεημε θαθήο ζξέςεο.

9 ΣΔΥΝΗΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΖ ΜΔΣΡΖΖ ΤΦΟΤ ΤΠΟΛΟΓΗΜΟ ΤΦΟΤ ε ελήιηθεο, γηα ηε κέηξεζε ηνπ ύςνπο ρξεζηκνπνηνύκε ην ζηαδηόκεηξν. Η κέηξεζε γίλεηαη ρσξίο ππνδήκαηα, κε ηηο θηέξλεο ελσκέλεο (όπσο ζηε θσηνγξαθία). Σνπνζεηείηαη έλα άθακπην αληηθείκελν πάλσ ζην θεθάιη ηνπ εμεηαδόκελνπ, παξάιιεια ζηνλ ηνίρν, ελώ ν εμεηαζηήο κπνξεί λα αλέβεη ζε θάπνηα ζθάια (εάλ ν εμεηαδόκελνο είλαη ςειόηεξνο) πξνθεηκέλνπ ε κέηξεζε λα γίλεη κε κεγαιύηεξε αθξίβεηα. Δάλ ν αζζελήο δελ κπνξεί λα ζηαζεί όξζηνο, ηόηε ν ππνινγηζκόο ηνπ ύςνπο κπνξεί λα γίλεη ελαιιαθηηθά κε ηνπο αθόινπζνπο ηξόπνπο: ΔΝΑΛΛΑΚΣΗΚΟ ΤΠΟΛΟΓΗΜΟ ΤΦΟΤ Μέηξεζε DEMISPAN Σν DEMISPAN είλαη ην κήθνο από ην λ πνπ ζρεκαηίδεηαη πάλσ από ην ζηέξλν (ζηε βάζε ηνπ ιαηκνύ) κέρξη ηε βάζε ηνπ κεζαίνπ δαθηύινπ. Σν DEMISPAN δελ ρξεζηκνπνηείηαη ζε αζζελείο κε ζνβαξήο κνξθή θύθσζε ή ζθνιίσζε. Γηα ηνπο θιηλήξεηο αζζελείο, αζζελείο κε ζνβαξέο αλαπεξίεο, ή αζζελείο κε ζθνιίσζε / θύθσζε, πξνηηκάηαη ε κέηξεζε ηνπ κήθνπο ηεο σιέλεο. Μέηξεζε κήθνπο ωιέλεο (Ο ςπολογιζμόρ ύτοςρ με βάζη ηο Demispan ή ηο μήκορ ηηρ υλένηρ γίνεηαι σπηζιμοποιώνηαρ ηοςρ πίνακερ ζηην επόμενη ζελίδα)

10 ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΘΡΔΦΖ Δ ΔΝΖΛΗΚΔ Α. ΒΑΡΟ Σν βάξνο σο απόιπηε ηηκή έρεη πεξηνξηζκέλε αμία. Αμηνινγνύληαη πεξηζζόηεξν νη κεηαβνιέο βάξνπο. Ο βαζκόο απώιεηαο βάξνπο είλαη ζεκαληηθόο δείθηεο δηαηξνθηθήο αμηνιόγεζεο. % μεταβολής βάρους = (σύνηθες - πραγματικό) / σύνηθες x 100 νβαξέο πηζαλόηεηεο γηα ειιηπή ζξέςε έρνπκε: % ΑΠΧΛΔΗΑ ΒΑΡΟΤ ΜΖΝΔ > 5% 1 > 7,5 % 3 > 10 % 6 Β. ΓΔΗΚΣΖ ΜΑΕΑ ΧΜΑΣΟ - ΒΜΗ Ο Γείθηεο Μάδαο ώκαηνο ππνινγίδεηαη αλ δηαηξέζνπκε ην βάξνο ελόο αηόκνπ (ζε Κg) κε ην ηεηξάγσλν ηνπ ύςνπο ηνπ (ζε m). Απνηειεί ζε πιεζπζκηαθό επίπεδν ην πην ρξήζηκν αλ θαη αδξό κέηξν ηεο παρπζαξθίαο. Μπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εθηίκεζε ηεο επίπησζεο ηεο παρπζαξθίαο ζε έλαλ πιεζπζκό, θαζώο θαη ηνπο θηλδύλνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε απηήλ. Παξόηη είλαη ζρεηηθά θαιόο δείθηεο γηα ηελ εληόπηζε ηεο παρπζαξθίαο, δελ ζεσξείηαη θαιόο δείθηεο γηα ηελ εληόπηζε ππνζξεςίαο. Δπίζεο δελ κπνξεί λα πξνζδηνξίζεη ηε ζύζηαζε ηνπ ζώκαηνο (θαηαλνκή ιίπνπο θηι). Καηάηαμε ελειίθσλ ζύκθσλα κε ην ΒΜΙ < 18,5 ΤΠΟΘΡΔΦΙΑ 18,5 19,9 ΜΙΚΡΟ ΚΙΝΓΤΝΟ ΤΠΟΘΡΔΦΙΑ 20 24,9 ΦΤΙΟΛΟΓΙΚΟ 25 29,9 ΤΠΔΡΒΑΡΟ 30 34,9 ΠΑΥΤΑΡΚΙΑ 1 ΟΤ ΒΑΘΜΟΤ 35 39,9 ΠΑΥΤΑΡΚΙΑ 2 ΟΤ ΒΑΘΜΟΤ > 40 ΠΑΥΤΑΡΚΙΑ 3 ΟΤ ΒΑΘΜΟΤ

11 Γ. ΠΔΡΗΜΔΣΡΟ ΒΡΑΥΗΟΝΑ Η πεξίκεηξνο βξαρίνλα απνηειεί ζεκαληηθό δείθηε κπτθήο κάδαο. Η κέηξεζε γίλεηαη ζην κέζν ηνπ βξαρίνλα (ζην ίδην ζεκείν πνπ παίξλεηε ηηο δεξκαηνπηπρέο). ύκθσλα κε κειέηεο κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ην ΒΜΙ. Αλ ε ΠΒ είλαη ιηγόηεξν από 23,5 cm, ηόηε ην άηνκν πηζαλώο έρεη ΒΜΙ θάησ από 20. Δάλ ε ΠΒ είλαη πην πάλσ από 32 cm, ηόηε ην άηνκν πηζαλώο έρεη ΒΜΙ πάλσ από 30. Γ. ΠΔΡΗΜΔΣΡΟ ΜΔΖ Σα ηειεπηαία πεξίπνπ 10 ρξόληα άξρηζε λα δίλεηαη κεγάιε έκθαζε θαη ζηνλ ηξόπν πνπ είλαη θαηαλεκεκέλν ην ζσκαηηθό ιίπνο ζηνλ άλζξσπν. Πξάγκαηη, γηα νπνηαδήπνηε ηηκή ζπλνιηθνύ ιίπνπο ηνπ ζώκαηνο, νη άλδξεο, θαηά κέζν όξν, δηαζέηνπλ ην δηπιάζην πνζό θνηιηαθνύ ιίπνπο ζπγθξηηηθά κε απηό πνπ απαληάηαη γεληθά ζε πξν-εκκελνπαπζηαθέο γπλαίθεο. Η κεγαιύηεξε ζπζζώξεπζε ιίπνπο ζηνλ θνξκό ζε ζρέζε κε ηα άθξα έρεη απνδεηρζεί όηη επηβαξύλεη ηνλ νξγαληζκό θαη ζπλδέεηαη κε θαξδηαγγεηαθέο παζήζεηο ζε ζεκείν πνπ πνιιέο θνξέο λα παίδεη κεγαιύηεξν ξόιν ε θαηαλνκή ηνπ ιίπνπο παξά ην ζπλνιηθό πνζνζηό ηνπ ιίπνπο. Οη άληξεο (ελήιηθεο) πξέπεη λα έρνπλ πεξίκεηξν κέζεο ιηγόηεξε από 94 cm, ελώ νη γπλαίθεο (ελήιηθεο) πξέπεη λα έρνπλ πεξίκεηξν κέζεο ιηγόηεξε από 80 cm. Μεηαβνιέο ζηελ πεξίκεηξν ηεο κέζεο αληαλαθινύλ κεηαβνιέο ζηνπο παξάγνληεο θηλδύλνπ γηα θαξδηαγγεηαθέο παζήζεηο θαη γηα άιιεο ρξόληεο λόζνπο. Παξόηη είλαη ζεκαληηθόο δείθηεο γηα παζήζεηο πνπ ζπλδένληαη κε ην κεηαβνιηθό ζύλδξνκν, ε πεξίκεηξνο κέζεο δελ απνηειεί ζεκαληηθό δείθηε αμηνιόγεζεο ππνζξεςίαο.

12 Δ. ΜΔΣΡΖΖ ΠΑΥΟΤ ΓΔΡΜΑΣΟΠΣΤΥΧΝ ηηο αξρέο ηνπ 20νπ αηώλα εκθαλίζηεθε ε κέζνδνο πνπ κεηξάεη ην πάρνο ησλ πηπρώλ ηνπ δέξκαηνο. Η κέηξεζε ηνπ πάρνπο ησλ πηπρώλ ηνπ δέξκαηνο είλαη ε πην δηαδεδνκέλε κέζνδνο γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ ιίπνπο ζε έξεπλεο κεγάισλ πιεζπζκώλ, γηαηί κπνξεί λα εθαξκνζηεί νπνπδήπνηε, εύθνια θαη γξήγνξα. Βαζίδεηαη ζηελ αξρή όηη ην ππνδόξην ιίπνο αληηθαηνπηξίδεη ηε ζπλνιηθή πνζόηεηα ηνπ ιίπνπο ζηνλ νξγαληζκό. Με ηε ρξήζε εηδηθνύ νξγάλνπ, ηνπ δεξκαηνπηπρόκεηξνπ, κεηξάκε ην πάρνο ησλ πηπρώλ ηνπ δέξκαηνο ζε δηάθνξα ζεκεία ηνπ ζώκαηνο θαη ζέηνληαο ηηο ηηκέο απηέο ζε εηδηθέο εμηζώζεηο ππνινγίδνπκε ην πνζνζηό ζσκαηηθνύ ιίπνπο. Οη εμηζώζεηο απηέο πξνήιζαλ από ζπζρέηηζε ησλ ηηκώλ ηνπ πάρνπο ησλ πηπρώλ κε ην πνζνζηό ζσκαηηθνύ ιίπνπο ππνινγηζκέλν κε κέζνδν αλαθνξάο πνπ ζπλήζσο είλαη ε ππνβξύρηα δύγηζε. Σα δεξκαηνπηπρόκεηξα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη είλαη πιαζηηθά ή κεηαιιηθά. Σα κεηαιιηθά είλαη πην αμηόπηζηα θαη ζπλήζσο ζπληζηώληαη ην Lange θαη ην Harpenden. Η πιεπξά ηνπ ζώκαηνο πνπ ζα κεηξήζνπκε κπνξεί λα είλαη ε αξηζηεξή ή δεμηά πιεπξά, νη ακεξηθαλνί ρξεζηκνπνηνύλ ηελ δεμηά πιεπξά ηνπ ζώκαηνο, ελώ νη επξσπαίνη ηελ αξηζηεξή. Η δηαθνξά πνπ ππάξρεη κεηαμύ ησλ δύν πιεπξώλ κπνξεί ζε θάπνηα άηνκα λα είλαη ζεκαληηθή, αιιά γεληθά ζεσξείηαη όηη νη δύν πιεπξέο δίλνπλ αμηόπηζηα απνηειέζκαηα. Ο ηξόπνο εθαξκνγήο ηεο κεζόδνπ είλαη όκνηνο γηα όια ηα ζεκεία ηνπ ζώκαηνο ζηα νπνία κεηξηνύληαη νη πηπρέο. Αξρηθά ν εμεηαζηήο πξέπεη λα ζεκαδέςεη κε αθξίβεηα ην ζεκείν, ζην νπνίν ζα γίλεη ε κέηξεζε θαη ην νπνίν ζα πηάζνπλ ηα ζθέιε ηνπ δεξκαηνπηπρόκεηξνπ. ηε ζπλέρεηα πηάλεη κε ην δείθηε θαη ηνλ αληίρεηξα κηα πηπρή ηνπ δέξκαηνο ζε απόζηαζε ελόο εθαηνζηνύ από ην ζεκείν κέηξεζεο θαη ηξαβάεη πξνο ηα έμσ ην δέξκα πξνζέρνληαο λα κελ πηάζεη καδί θαη κύ. Κξαηώληαο ηελ πηπρή

13 εθαξκόδεη ηα ζθέιε ηνπ δεξκαηνπηπρόκεηξνπ ζην αθξηβέο ζεκείν κέηξεζεο θαη ην αθήλεη απαιά. Υσξίο λα αθήζεη ην θξάηεκα ηεο πηπρήο κε ην ρέξη ηνπ, πεξηκέλεη 4 δεπηεξόιεπηα θαη ζηε ζπλέρεηα θαηαγξάθεη ηελ έλδεημε ηνπ δεξκαηνπηπρόκεηξνπ. Όια ηα ζεκεία κεηξηνύληαη δύν θνξέο ζε θπθιηθή ζεηξά θαη σο ηειηθό απνηέιεζκα ππνινγίδεηαη ε κέζε ηηκή ηνπο. ηνλ παξαθάησ πίλαθα έρνπκε 4 ζεκεία ζηα νπνία ζπλήζσο κεηξηέηαη ην πάρνο ησλ πηπρώλ ηνπ δέξκαηνο. Γηθέθαινο Σξηθέθαινο Τπνπιάηηα Τπεξιαγόληα ηε κέζε ηνπ πξόζζηνπ κέξνπο ηνπ βξαρίνλα κε θαηαθόξπθε θαηεύζπλζε ηε κέζε ηνπ πίζσ κέξνπο ηνπ βξαρίνλα κε θαηαθόξπθε θαηεύζπλζε Έλα εθαηνζηό θάησ από ηε γσλία ηεο σκνπιάηεο κε δηαγώληα θαηεύζπλζε Πάλσ από ην ιαγόλην νζηό θαηά κήθνο ηεο πξόζζηαο καζραιηαίαο γξακκήο κε δηαγώληα θαηεύζπλζε Γηθέθαινο Τπνπιάηηα Σξηθέθαινο Τπεξιαγόληα

14 Πιενλεθηήκαηα ηεο κέηξεζεο ησλ πηπρώλ ηνπ δέξκαηνο. Α) Δθαξκόδεηαη πνιύ εύθνια θαη ρξεηάδεηαη κόλνλ έλα δεξκαηνπηπρόκεηξν, ην νπνίν είλαη πξνζηηό ζηνλ θαζέλα. Β) Μπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε κεγάιν αξηζκό αηόκσλ θαη ζε ρώξνπο όπσο γπκλαζηήξηα, γήπεδα, ζπίηηα θαη θπζηθά δηαηηνινγηθά γξαθεία. Γ) Ο ρξόλνο πνπ ρξεηάδεηαη γηα λα γίλεη ε κέηξεζε είλαη ιίγα ιεπηά. Γ) Σν ζπλνιηθό ιάζνο ηεο κεζόδνπ ππνινγίδεηαη ζηα 3,5 %. Μεηνλεθηήκαηα ηεο κέηξεζεο ησλ πηπρώλ ηνπ δέξκαηνο. Α) Υξεηάδεηαη εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθό γηα ηελ εθαξκνγή ηεο θάζε κέηξεζεο, θαζώο ε κέηξεζε από κε εηδηθνύο κπνξεί λα πεξηέρεη κεγάιν ζθάικα. Β) Η κέηξεζε δελ πξέπεη λα γίλεηαη ακέζσο κεηά από άζθεζε, επεηδή απηό κπνξεί λα επηθέξεη ζπγθέληξσζε εμσθπηηάξηνπ πγξνύ ζην ππνδόξην ιίπνο, γεγνλόο πνπ νδεγεί ζε ιάζνο ηεο κέηξεζεο. Γ) Όιεο νη κεηξήζεηο πξέπεη λα γίλνληαη από ηνλ ίδην εμεηαζηή έηζη ώζηε λα απνθεύγνληαη νη δηαθνξέο πνπ ππάξρνπλ ζηελ ηερληθή κέηξεζεο από άηνκν ζε άηνκν θαη νη νπνίεο είλαη ζεκαληηθόο παξάγνληαο ιάζνπο ζηηο κεηξήζεηο ησλ πηπρώλ ηνπ δέξκαηνο. Γ) Γελ κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε παρύζαξθα άηνκα, επεηδή δελ κπνξνύλ λα νξηζηνύλ κε ζαθήλεηα νη δεξκαηνπηπρέο ηνπο. Δεπμαηοπηςσόμεηπο Lange

15 ΠΗΝΑΚΑ ΠΟΟΣΟΤ ΛΗΠΟΤ ΟΠΧ ΔΚΣΗΜΑΣΑΗ ΑΠΟ ΣΟ ΑΘΡΟΗΜΑ ΣΧΝ 4 ΓΔΡΜΑΣΟΠΣΤΥΧΝ (ΣΡΙΚΔΦΑΛΟΤ, ΓΙΚΔΦΑΛΟΤ, ΤΠΔΡΛΑΓΟΝΙΟΤ, ΤΠΟΠΛΑΣΙΟΤ) Δεπμαηοπηςσέρ (mm) Άνηπερ (ηλικία ζε έηη) Γςναίκερ (ηλικία ζε έηη) , , ,1 12,2 12,2 12,6 14,1 17,0 19,8 21, ,5 14,2 15,0 15,6 16,8 19,4 22,2 24, ,9 16,2 17,7 18,6 19,5 21,8 24,5 26, ,7 17,7 19,6 20,8 21,5 23,7 26,4 28, ,4 19,2 21,4 22,9 23,4 25,5 28,2 30, ,7 20,4 23,0 24,7 25,0 26,9 29,6 31, ,0 21,5 24,6 26,5 26,5 28,2 31,0 33, ,1 22,5 25,9 27,9 27,8 29,4 32,1 34, ,2 23,5 27,1 29,2 29,1 30,6 33,2 35, ,2 24,3 28,2 30,4 30,2 31,6 34,1 36, ,1 25,1 29,3 31,6 31,2 32,5 35,0 37, ,0 25,9 30,3 32,7 32,2 33,4 35,9 38, ,8 26,6 31,2 33,8 33,1 34,3 36,7 39, ,5 27,2 32,1 34,8 34,0 35,1 37,5 40, ,2 27,8 33,0 35,8 34,8 35,8 38,3 41, ,9 28,4 33,7 36,6 35,6 36,5 39,0 41, ,6 29,0 34,4 37,4 36,4 37,2 39,7 42, ,2 29,6 35,1 38,2 37,1 37,9 40,4 43, ,8 30,1 35,8 39,0 37,8 38,6 41,0 43, ,4 30,6 36,4 39,7 38,4 39,1 41,5 44, ,0 31,1 37,0 40,4 39,0 39,6 42,0 45, ,5 31,5 37,6 41,1 39,6 40,1 42,5 45, ,0 31,9 38,2 41,8 40,2 40,6 43,0 46, ,5 32,3 38,7 42,4 40,8 41,1 43,5 46, ,0 32,7 39,2 43,0 41,3 41,6 44,0 47, ,5 33,1 39,7 43,6 41,8 42,1 44,5 47, ,9 33,5 40,2 44,1 42,3 42,6 45,0 48, ,3 33,9 40,7 44,6 42,8 43,1 45,4 48, ,7 34,3 41,2 45,1 43,3 43,6 45,8 49, ,1 34,6 41,6 45,6 43,7 44,0 46,2 49, ,5 34,8 42,0 46,1 44,1 44,4 46,6 50, , ,8 47,0 50, , ,2 47,4 50, , ,6 47,8 51, , ,9 48,2 51, ,2 48,5 52, ,5 48,8 52,4 Πίνακαρ ηιμών δεπμαηικήρ πηςσήρ μόνο ηπικεθάλος βπίζκεηαι ζηο εγσειπίδιο Κλινική Γιαηποθή Διζαγωγικέρ έννοιερ ΦΤΗΟΛΟΓΗΚΟ ΔΤΡΟ ΠΟΟΣΟΤ ΧΜΑΣΗΚΟΤ ΛΗΠΟΤ (από USA) Ηλικία (έηη) Άληξεο Γπλαίθεο Γενικά, πάνω από 25% ζωμαηικό λίπορ ζηοςρ άνηπερ και πάνω από 30% ζηιρ γςναίκερ θεωπείηαι άνω ηος θςζιολογικού (overfat). Ανηίζηοισα κάηω από 3% ζηοςρ άνηπερ και κάηω από 12% ζηιρ γςναίκερ θεωπείηαι κάηω ηος θςζιολογικού (underfat).

16 Σ. ΒΗΟΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΑΓΧΓΗΜΟΣΖΣΑ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1960 πξσηνεκθαλίζηεθε κία άιιε κέζνδνο γηα ηελ νπνία γίλεηαη αξθεηή ζπδήηεζε ηα ηειεπηαία ρξόληα θαη απηή είλαη ε κέζνδνο ηεο βηνειεθηξηθήο αγσγηκόηεηα (Bioelectric Impedance Analysis,BIA) Βαζίδεηαη ζην γεγνλόο όηη νη ηζηνί ηνπ ζώκαηνο ζπκπεξηθέξνληαη σο αγσγνί ηνπ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο, αιιά κε δηαθνξεηηθή αγσγηκόηεηα: ν ιηπώδεο ηζηόο έρεη κηθξόηεξε αγσγηκόηεηα (άξα κεγαιύηεξε αληίζηαζε) από ηελ άιηπε κάδα ιόγσ ηεο κηθξόηεξεο πεξηεθηηθόηεηάο ηνπ ζε λεξό κε ειεθηξνιύηεο. Έηζη, όζν πεξηζζόηεξν είλαη ην ζσκαηηθό ιίπνο, ηόζν κηθξόηεξε ζα είλαη ε βηνειεθηξηθή αγσγηκόηεηα θαη ην αληίζηξνθν. Η κέζνδνο απηή κεηξάεη ηελ άιηπε κάδα θαη θαηόπηλ ππνινγίδεη ην ζσκαηηθό ιίπνο αθαηξώληαο ηελ από ην ζπλνιηθό βάξνο. Η εθαξκνγή ηεο κεζόδνπ γίλεηαη κε ηνλ εμεηαδόκελν ζε ύπηηα ζέζε, όπνπ ηνπ εθαξκόδνληαη ηέζζεξα ειεθηξόδηα, δύν ζε έλα ρέξη θαη δύν ζε έλα πόδη (ζπλήζσο ζηε δεμηά πιεπξά ηνπ ζώκαηνο), θαη ζηε ζπλέρεηα ηνπ δηνρεηεύεηαη ελαιιαζζόκελν ξεύκα ρακειήο έληαζεο. Πιενλεθηήκαηα ηεο βηνειεθηξηθήο αγσγηκόηεηα Σα πιενλεθηήκαηα πνπ έρεη απηή ε κέζνδνο είλαη όηη: α) δελ απαηηεί κεγάιε εμεηδίθεπζε εθ κέξνπο ηνπ εμεηαζηή β) κπνξεί λα εθαξκνζηεί εύθνια ζε παρύζαξθα άηνκα

17 γ) κε ηε ρξήζε ησλ λέσλ ζπζθεπώλ πνπ δηνρεηεύνπλ ελαιιαζζόκελν ξεύκα πνιιαπιώλ ζπρλνηήησλ ππνινγίδεηαη ην ελδνθπηηάξην θαη ην εμσθπηηάξην πγξό, πξάγκα πνπ βνεζάεη ζηελ θαηαλόεζε δηαθόξσλ αζζελεηώλ δ) ηέινο ην ζεσξεηηθό ιάζνο ηεο κέηξεζεο είλαη 3,5% έσο 5% γηα ηελ πξόγλσζε ηνπ ζσκαηηθνύ ιίπνπο. Μεηνλεθηήκαηα ηεο βηνειεθηξηθήο αγσγηκόηεηαο Η αθξίβεηα ηεο κέηξεζεο επεξεάδεηαη από ην όξγαλν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη, ηελ ηήξεζε εθ κέξνπο ηνπ εμεηαδνκέλνπ ησλ νδεγηώλ πνπ ηνπ δίλνληαη θαη ηε ζέζε ησλ ειεθηξνδίσλ (ιαλζαζκέλε ηνπνζέηεζε κπνξεί λα επηθέξεη αξθεηά κεγάιν ζθάικα ζηε κέηξεζε). Σν κεγάιν κεηνλέθηεκα ηεο κεζόδνπ απηήο είλαη όηη επεξεάδεηαη από ην επίπεδν ελπδάησζεο ηνπ εμεηαδνκέλνπ, ην νπνίν κπνξεί λα δηαθέξεη από κέξα ζε κέξα, θαζώο επίζεο θαη από πηζαλή θαηαθξάηεζε πγξώλ ζηηο γπλαίθεο ιόγσ ηνπ έκκελνπ θύθινπ.

18 ΔΜΜΔΖ ΘΔΡΜΗΓΟΜΔΣΡΖΖ Ο ζπλήζεο ηξόπνο ππνινγηζκνύ ηεο βαζηθήο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο (Basal Energy Expenditure - ΒΔΔ) γίλεηαη κε δηάθνξεο εμηζώζεηο, νη νπνίεο παξέρνπλ αμηόπηζηα απνηειέζκαηα θπξίσο ζε πγηή άηνκα. ε παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο νη εμηζώζεηο κπνξεί λα ππν- ή ππεξεθηηκήζνπλ ηε ΒΔΔ, νπόηε ε άκεζε κέηξεζε δαπάλεο ελέξγεηαο απνηειεί ηε κέζνδν επηινγήο. Η έκκεζε ζεξκηδνκέηξεζε απνδεηθλύεηαη ηδηαίηεξα ρξήζηκε γηα ηνλ ππνινγηζκό ηεο ΒΔΔ θαη επνκέλσο ησλ ζεξκηδηθώλ αλαγθώλ ζε πεξηπηώζεηο αζζελώλ κε 1) ππεξβνιηθά απμεκέλν βάξνο, ή 2) ιηπόβαξε (κε ζνβαξή θαηαθξάηεζε πγξώλ) ή 3) ζε ζνβαξή θαηαβνιή. Τπνινγίδεηαη κε βάζε γλσζηέο ηηκέο ζεξκόηεηαο πνπ παξάγεηαη από ηελ θαύζε πδαηαλζξάθσλ, ιίπνπο θαη πξσηετλώλ θαη κε ηελ κέηξεζε ηνπ εηζπλεόκελνπ Ο2 θαη ηνπ εθπλεόκελνπ CO2 κε ηελ εμίζσζε Weir. ΜΔΘΟΓΟ Σνπνζεηνύκε ην επηζηόκην θαη ζέηνπκε ην κεράλεκα ζε ιεηηνπξγία. Πεξηκέλνπκε λα ξπζκηζηεί κε βάζε ηελ πίεζε, ην Ο2 θαη ηε ζεξκνθξαζία. Όηαλ γίλεη ε ξύζκηζε (calibration), ην δίλνπκε ζηνλ αζζελή αθνύ πξώηα έρνπκε ηνπνζεηήζεη κηα ξηληθή ιαβίδα ζηνλ αζζελή γηα απνθπγή ξηληθήο εηζπλνήο θαη εθπλνήο. Σν πξώην 5ιεπην ζεσξείηαη πεξίνδνο πξνζαξκνγήο, ελώ νιόθιεξε ε δηαδηθαζία δηαξθεί πεξίπνπ 10 ιεπηά. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δνθηκαζίαο ν αζζελήο πξέπεη λα βξίζθεηαη ζε αλάπαπζε, αιιά όρη λα θνηκάηαη.

19 Κάζε επηζηόκην πξννξίδεηαη γηα κία ρξήζε. Δπαλαρξεζηκνπνίεζε ζηνλ ίδην ή ζε άιιν εμεηαδόκελν κπνξεί λα νδεγήζεη ζε επηκνιύλζεηο. Πξωηόθνιιν Μέηξεζεο Απνδεθηέο Πξνϋπνζέζεηο Η κέηξεζε δηεμάγεηαη ζε ήζπρν πεξηβάιινλ θαη ν εμεηαδόκελνο μεθνπξάδεηαη γηα ιεπηά πξηλ από ηελ κέηξεζε Ο εμεηαδόκελνο απέρεη από θαγεηό γηα ηνπιάρηζηνλ 5 ώξεο Ο εμεηαδόκελνο δελ έρεη αζθεζεί γηα ηνπιάρηζηνλ 24 ώξεο Ο εμεηαδόκελνο δελ έρεη θαηαλαιώζεη θαθείλε γηα ηνπιάρηζηνλ 24 ώξεο Ο εμεηαδόκελνο δελ έρεη θαπλίζεη γηα ηνπιάρηζηνλ 2 ώξεο Γελ ζπζηήλεηαη λα γίλεηαη ε κέηξεζε κεηά ηε ιήςε κπνραιαξσηηθώλ θαη γεληθά θαξκάθωλ πνπ επεξεάδνπλ ηε κέηξεζε: BEE BEE - Καθείλε - Βήηα αλαζηνιείο - Αζπηξίλε - Άιθα αλαζηνιείο - Δπηλεθξίλε - Ναξθσηηθά, αλαηζζεζία

20 ΤΠΟΛΟΓΗΜΟ ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΧΝ ΑΝΑΓΚΧΝ ΓΗΑ ΠΑΘΟΛΟΓΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΟΗΥΔΗΑ ΑΘΔΝΟΤ Ολνκαηεπώλπκν: Ηιηθία: Βάξνο: Ύςνο: Φύιν: Ιδαληθό βάξνο: ΒΜΙ: ΒΑΗΚΟ ΜΔΣΑΒΟΛΗΜΟ - Δθηίκεζε Βαζηθνύ Μεηαβνιηθνύ Ρπζκνύ (BMR) Δμηζώζεηο Harris & Benedict Γπλαίθεο: BMR = (9,6 x B*) + (1,8 x Y) (4,7 x H) = = (9,6 x ) + (1,8 x..) (4,7 x..) = Kcal Άλδξεο: BMR = 66 + (13,7 x B*) + (5 x Y) (6,8 x H) = = 66 + (13,7 x ) + (5 x..) (6,8 x..) = Kcal [Β = βάρος σε Kg, Υ = ύψος σε cm, Η = ηλικία σε χρόνια] * ΒΑΡΟ Παρύζαξθνο (+ ππέξβαξνο): Γηα ηηο ελεξγεηαθέο αλάγθεο ρξεζηκνπνηείηαη ην πξνηηκώκελν βάξνο. Προσαρμοσμένο βάρος = (ΠΒΣ ΙΒΣ) (0,25) + ΙΒΣ [ΠΒ = ππαγμαηικό βάπορ ζώμαηορ, ΙΒ = ιδανικό βάπορ ζώμαηορ] Διιεηπνβαξήο (ππνζξεςία): Γηα ηηο ελεξγεηαθέο αλάγθεο ρξεζηκνπνηείηαη ην ηδαληθό βάξνο Φπζηνινγηθόο: Γηα ηηο ελεξγεηαθέο αλάγθεο ρξεζηκνπνηείηαη ην πξαγκαηηθό βάξνο Δλαιιαθηηθά εάλ δελ ππάξρνπλ πιεξνθνξίεο γηα ην ύςνο Δμηζώζεηο Schofield Ζιηθία Άλδξεο (kcal/εκέξα) Γπλαίθεο (kcal/εκέξα) (17,7 x B) (13,4 x B) (15,1 x B) (14,8 x B) (11,5 x B) +873 (8,3 x B) (11,9 x B) (9,2 x B) (8,4 x B) (9,8 x B) [Β = βάρος σε Kg] Βαζηθόο Μεηαβνιηζκόο =... Kcal

21 ΦΤΗΚΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ Πξνζαύμεζε ελεξγεηαθώλ αλαγθώλ αλάινγα κε ηε θπζηθή δξαζηεξηόηεηα [ΚΤΚΛΧΣΔ ΣΟΝ ΤΝΣΔΛΔΣΖ ΦΓ ΠΟΤ ΘΑ ΥΡΖΗΜΟΠΟΗΖΔΣΔ] Φπζηθή δξαζηεξηόηεηα εθηόο εξγαζίαο Φπζηθή δξαζηεξηόηεηα θαηά ηελ εξγαζία Διαθξηά Μέηξηα Έληνλε Άλδξεο Γπλαίθεο Άλδξεο Γπλαίθεο Άλδξεο Γπλαίθεο Διαθξηά 0,4 0,4 0,6 0,5 0,7 0,5 Μέηξηα 0,5 0,5 0,7 0,6 0,8 0,6 Έληνλε 0,6 0,6 0,8 0,7 0,9 0,7 ΦΓ BM BM x ΦΔ ην λνζνθνκείν θαηάθνηηνο ζην θξεβάηη θιηλήξεο:0,1-0,2 x. =... ην λνζνθνκείν εάλ πεξπαηάεη: 0,25-0,3 x. =... ε παξάιπζε: - 0,1 x. =... ε εκηπάξεζε: 0,2-0,3 x. =... ΤΝΣΔΛΔΣΔ ΣΡΑΤΜΑΣΟ (Σ) Πξνζαύμεζε ελεξγεηαθώλ αλαγθώλ αλάινγα κε ηελ παζνινγηθή θαηάζηαζε / ηξαύκα STRESS FACTOR Συντελεστής Τραύματος ΣΤ x BM Νεζηεία 0,8-1,0-0,2-0,0... = Πξνγξακκαηηζκέλν ρεηξνπξγείν 1,0-1,1 0,0-0,1... = Λνίκσμε 1,05-1,25 0,05-0,25... = Πεξηηνλίηηδα 1,2-1,5 0,2-0,5... = εςαηκία 1,3-1,8 0,3-0,8... = Καξδηνπλεπκνληθή λόζνο ρσξίο επηπινθέο 0,8-1,0-0,2-0,0... = Καξδηνπλεπκνληθή λόζνο κε αηκνθάζαξζε 1,2-1,3 0,2-0,3... = Καξδηνπλεπκνληθή λόζνο κε κείδνλ ρεηξνπξγείν 1,3-1,55 0,3-0,55... = Ομύ αλαπλεπζηηθό ζύλδξνκν 1,3-1,35 0,3-0,35... = Υξόληα αλαπλεπζηηθή αλεπάξθεηα 1,2-1,3 0,2-0,3... = Ομεία λεθξηθή αλεπάξθεηα 1,3 0,3... = Παλθξεαηίηηδα 1,3-1,8 0,3-0,8... = Ηπαηηθή αλεπάξθεηα 1,3-1,55 0,3-0,55... = Μεηακόζρεπζε ήπαηνο 1,2-1,5 0,2-0,5... = Μεηακόζρεπζε κπεινύ ησλ νζηώλ 1,2-1,3 0,2-0,3... = Σξαύκα καιαθώλ κνξίσλ 1,1-1,4 0,1-0,4... = Πνιιαπιά θαηάγκαηα 1,2-1,4 0,2-0,4... = Δθηεηακέλα εγθαύκαηα 1,5-2,0 0,5-1,0... = Καξθίλνο 1,1-1,3 0,1-0,3... = AIDS 1,5-1,8 0,5-0,8... = ΖΜΔΡΖΗΔ ΘΔΡΜΗΓΗΚΔ ΑΝΑΓΚΔ ΤΠΟΛΟΓΗΜΟ ΖΘΑ = ΒΜ* + (ΒΜ x ΦΓ) + (ΒΜ x Σ) + (ΒΜ x Π**) = = = Kcal *BM = Βαζηθόο Μεηαβνιηζκόο ** ΤΝΣΔΛΔΣΗ ΠΤΡΔΣΟΤ = Αύμεζε θαηά 12% ή 0,12 ηνπ ΒΜ γηα θάζε βαζκό Κειζίνπ πάλω από ην θπζηνινγηθό ~37 ν C

22 Πξνζδηνξηζκόο ελεξγεηαθώλ αλαγθώλ ζε παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο Παξόηη ε έκκεζε ζεξκηδνκέηξεζε είλαη κηα πνιύ έγθπξε κέζνδνο γηα ηνλ ππνινγηζκό ελεξγεηαθώλ αλαγθώλ, ππάξρνπλ δηάθνξεο εμηζώζεηο δηαζέζηκεο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζπρλά ζε πιεζπζκνύο αζζελώλ πνπ βξίζθνληαη ζε θξίζηκεο θαηαζηάζεηο. Οη πην γλσζηέο εμηζώζεηο ππνινγηζκνύ ελεξγεηαθώλ αλαγθώλ είλαη νη αθόινπζεο: 1. Harris & Benedict (1919) Γπλαίθεο: BM = (9,6 x B) + (1,8 x Y) (4,7 x H) Άλδξεο: BM = 66 + (13,7 x B) + (5 x Y) (6,8 x H) Β = βάξνο ζε Kg, Τ = ύςνο ζε cm, Η = ειηθία ζε ρξόληα Δθόζνλ ε παξνύζα εμίζσζε ιακβάλεη ππόςε παξάγνληεο όπσο ην βάξνο, ύςνο θαη ειηθία, ην απνηέιεζκα αλαθέξεηαη ζην ΒΜ ελόο πγηή αηόκνπ. ε παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο, νη ελεξγεηαθέο αλάγθεο ππνινγίδνληαη πνιιαπιαζηάδνληαο ην ΒΜ κε ζπληειεζηέο ηξαύκαηνο, ππξεηνύ θαη θπζηθήο δξαζηεξηόηεηαο. 2. Jeejeebhoy formula (1976) Σν απνηέιεζκα ηεο ρξήζεο απηήο ηεο κεζόδνπ ππνινγηζκνύ δίλεη ηηο ζπλνιηθέο εκεξήζηεο ελεξγεηαθέο δαπάλεο Δλέξγεηα/Kgr Βαζηθόο Πεξηπαηεηηθόο Τπνζξεςία/ ήπην ζηξεο 40 νβαξό ηξαύκα/ ζήςε Δθηεηακέλα εγθαύκαηα Mifflin St. Jeor (1997) Γ: (10 x B) + (6,25 x Y) (5 x H) κλινήπηρ 1,2 Α: (10 x B) + (6,25 x Y) (5 x H) + 5 πεπιπαηηηικόρ 1,3

23 Η εμίζσζε Mifflin St. Jeor δίλεη ην βαζηθό κεηαβνιηζκό γηα αζζελείο (ρξεζηκνπνηήζεθε ζε εξεπλεηηθό επίπεδν) θαη ζηε ζπλέρεηα ην απνηέιεζκα πνιιαπιαζηάδεηαη κε ζπληειεζηή θπζηθήο δξαζηεξηόηεηαο. 1. WHO/FAO/UNU Υξήζε βάξνπο (Kg) κόλν: Ηιηθία (έηε) Άληξεο ΒΜ = 15,3 x βάξνο ΒΜ = 11,6 x βάξνο >60 ΒΜ = 13,5 x βάξνο Γπλαίθεο ΒΜ = 14,7 x βάξνο ΒΜ = 8,7 x βάξνο >60 ΒΜ = 10,5 x βάξνο Υξήζε βάξνπο (Kg) θαη ύςνπο (m): Ηιηθία (έηε) Άληξεο ΒΜ = (15,4 x βάξνο) (27 x ύςνο) ΒΜ = (11,3 x βάξνο) + (16 x ύςνο) >60 ΒΜ = (8,8 x βάξνο) + (1128 x ύςνο) 1071 Γπλαίθεο ΒΜ = (13,3 x βάξνο) + (334 x ύςνο) ΒΜ = (8,7 x βάξνο) (25 x ύςνο) >60 ΒΜ = (9,2 x βάξνο) + (637 x ύςνο) Με ηη σπήζη ΒΜΙ (Dennis et al. 1997) Γ: (BMI x 28,15) (Age x 6,44) Α: (BMI x 28,15) (Age x 6,44) Όκνηα κε ηελ πξνεγνύκελε εμίζσζε.

24 3. Με ηη σπήζη BSA (επιθάνεια ζώμαηορ) (Gotshclich, 1993) BMR = BSA x kcal/m 2 /h x 24h Σν BSA (Body Surface Area) ππνινγίδεηαη από λνκόγξακκα θαη: kcal/m 2 /h = 55 age γηα 0-19 έηε ή = [37 (age-20)]/10 γηα 20 έηε ζε παθολογικέρ καηαζηάζειρ σπηζιμοποιείηαι με AF=1,3 4. Εξειδικεςμένερ εξιζώζειρ Εξίζυζη Fick: REE = CO x HgB (SaO2 SVO2) x 95,18 CO: θαξδηαθνύ έξγνπ (L/min), HgB: αηκνζθαηξίλε, SaO2: θνξεζκόο αξηεξηαθνύ νμπγόλνπ (%), SVO2: θνξεζκόο κηθηνύ θιεβηθνύ νμπγόλνπ (%) Βαζίδεηαη ζε αθξηβείο κεηξήζεηο θαξδηαθνύ έξγνπ, κε ιαλζαζκέλε ηερληθή πξνθύπηνπλ ζθάικαηα θαη δελ ζεσξείηαη ηδηαίηεξα αθξηβήο από ηνπο εξεπλεηέο. Εξίζυζη Ireton-Jones: EEE = (A)+25(W)-609(O) (αζζελείο ρσξίο αλαπλεπζηηθή ππνζηήξημε) EEE = (A)+5(W)+244(G)+239(T) (αζζελείο αλαπλεπζηηθά ππνζηεξηδόκελνη) A: ειηθία, W: βάξνο, O: παρπζαξθία, G: θύιν, T: ηξαύκα Υξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα αζζελείο κε παρπζαξθία θαη ηξαπκαηηζκνύο ιακβάλνληαο ππόςε ηελ θαηάζηαζε ηνπ αλαπλεπζηηθνύ. Οη εξεπλεηέο ζεσξνύλ όηη έρεη θαιή ζπζρέηηζε κε κεηξήζεηο ελεξγεηαθώλ δαπαλώλ.

25 ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΤΠΟΘΡΔΦΗΑ Πεπιζηαηικό: ΤΠΟΛΔΗΠΟΜΔΝΖ ΠΡΟΛΖΦΖ ΑΝΟΡΔΞΙΑ ΤΜΠΣΩΜΑΣΟΛΟΓΙΑ ΑΓΤΝΑΜΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ / ΜΑΗΗ ΙΑΣΡΟΓΔΝΔΙ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΤΠΔΡΚΑΣΑΒΟΛΗΜΟ ΓΤΑΠΟΡΡΟΦΖΖ ΑΠΧΛΔΗΔ ΥΟΛΗΑΜΟ

26 ΜΔΣΡΖΖ ΟΡΔΞΖ 1. Πόζν πεηλάηε; Πόζν ρνξηάηνη ληώζεηε; Πόζν ηζρπξή είλαη ε επηζπκία ζαο λα θάηε; Πόζν πνιύ πηζηεύεηε όηη κπνξείηε λα θάηε; Βηάδεζηε λα θάηε; Πόζν; Δλαζρόιεζε κε ζθέςεηο γηα θαγεηό; t-score

27 Λεπθά αηκνζθαίξηα 5-10 * 10 3 /mm 3 Δξπζξά αηκνζθαίξηα άλδξεο 4,2-5,4 *10 6 /κm 3 γπλαίθεο 3,6-5,0 *10 6 /κm 3 Αηκαηνθξίηεο άλδξεο % γπλαίθεο % Αηκνζθαηξίλε άλδξεο 14 17,4 g/dl γπλαίθεο g/dl Αηκνπεηάιηα * 10 3 /mm 3 TKE άλδξεο 0 15 mm/h (ηαρύηεηα θαζίδεζεο εξπζξώλ) γπλαίθεο 0 20 mm/h Οιηθά ιεπθώκαηα 6 8 g/dl Αιβνπκίλε 3,8 5 g/dl Κξεαηηλίλε 0,6 1,3 mg/dl Οπξία 12 47% mg Οπξηθό νμύ άλδξεο 3,5 7,2 mg/dl γπλαίθεο 2,6 6,0 mg/dl Κάιην 3,5 5,3 mmol/l Νάηξην mmol/l άθραξν λεζηείαο mg/dl άθραξν 2-ωξεο κεηά mg/dl θαγεηό SGOT (AST) 5 40 U/L SGPT (ALT) 7 56 U/L γgt άλδξεο 5 85 U/L γπλαίθεο 5 55 U/L ALP (αιθαιηθή θωζθαηάζε) U/L CPK άλδξεο U/L (Κξεαηηληθή θωζθνθηλάζε) γπλαίθεο U/L LDH (Γαιαθηηθή δεϋδξνγελάζε) U/L CRP (C reactive protein) Οιηθή ρνιεζηεξόιε LDL-C < 0,8 mg/dl Δπηζπκεηέο ηηκέο: mg/dl Οξηαθέο ηηκέο: mg/dl Φειέο ηηκέο: >240 mg/dl Δπηζπκεηέο ηηκέο: <130 mg/dl Οξηαθέο ηηκέο: mg/dl Φειέο ηηκέο: >160 mg/dl Σξηγιπθεξίδηα άλδξεο mg/dl γπλαίθεο mg/dl (Δγσειπίδιο Δπγαζηηπιακών Δξεηάζεων - Fischbach)