ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΝΔΤΡΟΓΔΝΩΝ ΓΙΑΣΑΡΑΥΩΝ ΚΑΣΑΠΟΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΝΔΤΡΟΓΔΝΩΝ ΓΙΑΣΑΡΑΥΩΝ ΚΑΣΑΠΟΗ"

Transcript

1 Α.Σ.Δ.Ι. ΗΠΔΙΡΟΤ ΥΟΛΗ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΩΝ ΤΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΔΡΑΠΔΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΝΔΤΡΟΓΔΝΩΝ ΓΙΑΣΑΡΑΥΩΝ ΚΑΣΑΠΟΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΠΟΤΓΑΣΔ: ΚΑΣΑΝΑ ΔΛΔΤΘΔΡΙΑ ΚΩΝΣΑΝΣΙΝΟΤ ΚΩΝΣΑΝΣΙΑ ΜΑΝΓΑΛΙΓΟΤ ΓΔΩΡΓΙΑ ΠΟΛΤΥΡΟΝΗ ΩΣΗΡΙΟ ΔΠΙΒΛΔΠΟΝΣΔ: ΒΙΡΒΙΓΑΚΗ ΔΛΔΑΝΝΑ ΣΑΦΙΑΓΗ ΓΙΟΝΤΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΑ, 2012

2 Θα θέλαμε να εςσαπιζηήζοςμε θεπμά ηοςρ καθηγηηέρ μαρ κα. Βιπβιδάκη και κ. Ταθιάδη, για ηην πολύηιμη ζςμβολή ηοςρ ζηη διεκπεπαίωζη ηηρ πηςσιακήρ μαρ επγαζίαρ, καθώρ επίζηρ και ηιρ οικογένειερ μαρ για ηην ζηήπιξη πος μαρ παπείσαν όλο αςηό ηο διάζηημα.

3 ΠΔΡΙΔΧΟΜΔΝΑ Δηζαγσγή Θεσξεηηθέο επηζεκάλζεηο 1.1 Οξηζκνί Φπζηνινγηθή θαηάπνζε Δπηζθφπεζε Αλαηνκία ηνκαηηθή/πξνπαξαζθεπαζηηθή θάζε ηνκαηηθή θάζε Φαξπγγηθή θάζε Οηζνθαγηθή θάζε Φπζηνινγία ηεο θαηάπνζεο Κίλεζε ηνπ βισκνχ Μεραληζκνί θαηάπνζεο Με θπζηνινγηθή θαηάπνζε Αίηηα δπζθαγίαο Νεπξνγελήο δπζθαγία Ννζήκαηα ηνπ ΚΝ Ννζήκαηα ηνπ ΠΝ Ννζήκαηα ηεο λεπξνκπτθήο ζχλαςεο Ννζήκαηα κπψλ Φπρνγελήο δπζθαγία Αμηνιφγεζε δπζθαγίαο Απηφ-αμηνιφγεζε ηνπ αζζελνχο Αληρλεπηηθέο εμεηάζεηο Σν ηεζη ρξσζηηθήο νπζίαο Ιζηνξηθφ Κιηληθή αμηνιφγεζε ηεο θαηάπνζεο Κιηληθή αμηνιφγεζε ηεο θαηάπνζεο κε παικηθφ νμχκεηξν ησπειή εηζξφθεζε ηνκαηηθή, Φαξπγγηθή θαη Λαξπγγηθή εμέηαζε Γνθηκαζηηθέο θαηαπφζεηο Η ζσκαηηθή εμέηαζε.37 1

4 Βέιηηζηα πξσηφθνιια Δμέηαζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο θαηάπνζεο κε ηε ρξήζε ηαηξηθψλ νξγάλσλ Ρηληθή εχθακπηε ελδνζθνπηθή ιαξπγγνζθφπεζε Δλδνζθνπηθή αμηνιφγεζε ηεο θαηάπνζεο κε νπηηθέο ίλεο (FEES) Βηληενθινπνξνζθνπηθή εμέηαζε ή ηξνπνπνηεκέλε θαηάπνζε κε βάξην Δλδνζθνπηθή αμηνιφγεζε ηεο θαηάπνζεο κε αηζζεηήξηα εμέηαζε (FEESST) Μαλνκεηξία Βηληενκαλνκεηξία Τπέξερνο Μαγλεηηθή ηνκνγξαθία (MRI) Άιια δηαγλσζηηθά εξγαιεία Οηζνθαγνγξάθεκα Αμνληθή ηνκνγξαθία Δχθακπηε ελδνζθνπηθή νηζνθαγνζθφπεζε Δλδνζθνπηθφο ππέξερνο πηλζεξνγξάθεκα Μέηξεζε νηζνθαγηθνχ ph Ηιεθηξνκπνγξάθεκα Λεηηνπξγηθή καγλεηηθή ηνκνγξαθία (FMRI) Σνκνγξαθία εθπνκπήο πνδηηξνλίσλ (PET) Γηαηαξαρέο θαηάπνζεο πξνθαινχκελεο απφ λεπξνινγηθέο βιάβεο Πξνβιήκαηα θαηάπνζεο κεηά απφ εγθεθαιηθφ επεηζφδην Πξνβιήκαηα θαηάπνζεο έπεηηα απφ θξαληνεγθεθαιηθέο θαθψζεηο Πξνβιήκαηα θαηάπνζεο κεηά απφ λεπξνρεηξνπξγηθέο επεκβάζεηο πνπ επεξεάδνπλ ην θξαληνεγθεθαιηθφ ζηέιερνο ή/θαη ηα Κ.Ν Πξνβιήκαηα θαηάπνζεο σο απνηέιεζκα ηεο πνιηνκπειίηηδαο Πξνβιήκαηα θαηάπνζεο ζπλδεφκελα κε ην ζχλδξνκν Guillain-Barre Πξνβιήκαηα θαηάπνζεο κε ηελ εγθεθαιηθή παξάιπζε Πξνβιήκαηα θαηάπνζεο ζπλδεφκελα κε δπζαπηνλνκία Πξνβιήκαηα θαηάπνζεο ζπλδεφκελα κε εθθπιηζηηθή αζζέλεηα Πξνβιήκαηα θαηάπνζεο ζπλδεφκελα κε λεπξνινγηθή 2

5 ή λεπξνκπτθή αζζέλεηα Νφζνο Alzheimer Δπηδξάζεηο άιισλ ηχπσλ άλνηαο ζηε ζηνκαηνθαξπγγηθή θαηάπνζε Πιάγηα Ακπαηξνθηθή θιήξπλζε (ALS) Νφζνο Πάξθηλζνλ χλδξνκν Postpolio Πνιιαπιή θιήξπλζε Μπαζζέλεηα Gravis Μπτθή δπζηξνθία Γπζηνλία Γεξκαηνκπνζίηηδα ηνκαηνθαξπγγηθά πξνβιήκαηα θαηάπνζεο σο πξψην ζεκάδη λεπξνινγηθήο λφζνπ Άιιεο εθθπιηζηηθέο λφζνη πνπ πξνθαινχλ πξνβιήκαηα θαηάπνζεο Ρεπκαηνεηδή αξζξίηηδα Υξφληα Απνθξαθηηθή Πλεπκνλνπάζεηα Μεζνδνινγία 2.1 Βηβιηνγξαθηθή αλαδίθεζε θαη δφκεζε ηεο ηειηθήο θιίκαθαο Η πηινηηθή έξεπλα ηαηηζηηθή αλάιπζε Σξφπνο ζπιινγήο δεδνκέλσλ Μέζα ζπιινγήο δεδνκέλσλ Οη πεξηνξηζκνί ηαηηζηηθά δεδνκέλα 3.1 Σα απνηειέζκαηα επξήκαηα θαη πεξηγξαθηθή ζηαηηζηηθή Η ζχγθξηζε ηνπ δείγκαηνο κε βάζε ην θχιν Σα θξηηήξηα αμηνπηζηίαο θαη εγθπξφηεηαο πκπεξάζκαηα πδήηεζε 4.1 Σα ζπκπεξάζκαηα Αμηνιφγεζε ησλ επξεκάησλ ηεο έξεπλαο Βηβιηνγξαθία. 97 3

6 Δηζαγσγή Έλα αληηθείκελν ηεο ηαηξηθήο πνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα δελ είρε ηχρεη ηεο δένπζαο πξνζνρήο, παξά ηελ ζπνπδαηφηεηά ηνπ φρη κφλν ζηελ Διιάδα αιιά θαη δηεζλψο, ήηαλ εθείλν ηεο θαηάπνζεο θαη ησλ δηαηαξαρψλ ηεο. Απηφ είρε σο απνηέιεζκα πνιινί αζζελείο κε πξνβιήκαηα θαηάπνζεο λα κελ αλαγλσξίδνληαη θαη λα κελ αληηκεησπίδνληαη ζσζηά, αθελφο ιφγσ ηεο απνπζίαο εμεηδηθεπκέλσλ ινγνζεξαπεπηψλ (δπζθαγηνιφγσλ) ζηνλ ηνκέα απηφ θη αθεηέξνπ ιφγσ ηεο έιιεηςεο εμεηδηθεπκέλσλ εξγαιείσλ αμηνιφγεζεο. Η έληνλε δξαζηεξηφηεηα πνπ αθνξά ζηελ δπζθαγία (δπζιεηηνπξγία ηνπ κεραληζκνχ κάζεζεοθαηάπνζεο), ζηελ θιηληθή ζπκπησκαηνινγία θαη ζηηο επηπηψζεηο ηεο, απνδεηθλχεηαη πξφζθαηα απφ ηα ζπλέδξηα πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κε ηε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηνινγία. Σα πξνβιήκαηα ζίηηζεο-θαηάπνζεο είλαη θπξίσο επξέσο δηαδεδνκέλα ζε αζζελείο κε νμείεο θαη ρξφληεο λεπξνινγηθέο παζήζεηο. Λφγσ ησλ δπζθνιηψλ απηψλ, νη αζζελείο θαηαιήγνπλ κε αθπδάησζε, ππνζηηηζκφ θαη ζπρλά νδεγνχληαη ζηελ άξλεζε ιήςεο ηξνθήο θαη ζε ζπρλφηεξεο λνζειείεο γηα αλαπλεπζηηθέο ινηκψμεηο απφ πλεπκνληθή εηζξφθεζε. Γηα κία απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε, πξσηαξρηθφ ξφιν δηαδξακαηίδεη ε έγθπξε θαη έγθαηξε αμηνιφγεζε ηεο ηθαλφηεηαο ηνπ αζζελή γηα αζθαιή θαη απνηειεζκαηηθή θαηάπνζε. ηελ ρψξα καο, δελ ππάξρνπλ ζηαζκηζκέλα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο ησλ αηφκσλ κε δπζθαγίαδπζθαηαπνζία. Η παξνχζα εξγαζία έρεη σο ζηφρν ηελ παξνπζίαζε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο πξψηεο πηινηηθήο εθαξκνγήο ηεο θιίκαθαο «αμηνιφγεζε λεπξνγελψλ δηαηαξαρψλ θαηάπνζεο παξά ηελ θιίλε» ζε θπζηνινγηθά άηνκα. Πεξηιακβάλεη 4 θεθάιαηα. Πην ζπγθεθξηκέλα ην 1 ν θεθάιαην αλαθέξεηαη ζηηο ζεσξεηηθέο επηζεκάλζεηο φπνπ γίλεηαη ιφγνο ζηηο βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αμηνιφγεζε ησλ δηαηαξαρψλ θαηάπνζεο. ην 2 ν θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο κε αλαθνξέο ζηηο πεγέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαηά ηε ζχληαμε ηεο θφξκαο, ζηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε, ζην ηξφπν θαη ζηα κέζα ζπιινγήο ησλ δεδνκέλσλ, θαζψο επίζεο θαη ζηνπο πεξηνξηζκνχο. ην 3 ν θεθάιαην πεξηγξάθνληαη ηα ζηαηηζηηθά δεδνκέλα/αλαθνξέο πνπ πξνέθπςαλ. Σέινο ζην 4 ν θεθάιαην ζεκεηψλνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα θαη ε ζπδήηεζε έπεηηα απφ ηε ζχγθξηζε ηεο δηθηά καο κε άιιεο κειέηεο. 4

7 1. Θεσξεηηθέο επηζεκάλζεηο 1.1 Οξηζκνί Γπζθαγία: Γπζθνιία ζηε κεηαθνξά ηεο ηξνθήο απφ ην ζηφκα ζην ζηνκάρη. Απνηέιεζκα φπνηαο δηαηαξαρήο παξνπζηάδεηαη θαηά ηελ κάζεζε-θαηάπνζε έρνληαο σο ζπλέπεηα ηελ κε νινθιεξσκέλε θαη θαιή ζίηηζε ηνπ αηφκνπ (Βηξβηδάθε, 2010). Η ιήςε ηξνθήο απφ ην ζηφκα εμππεξεηεί αθελφο ηε ζξέςε θαη ηελ ελπδάησζε, αθεηέξνπ ζπκβάιιεη ζηελ απφιαπζε ηεο δσήο θαη ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε. Η δηαηαξαρή ηεο αλαθέξεηαη σο δπζθαγία (Buchholz, 1996). Απηή κπνξεί λα έρεη ζνβαξέο επηπηψζεηο ζηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ φπσο ν ππνζηηηζκφο, ε αθπδάησζε θαη ε πλεπκνλία απφ εηζξφθεζε. Η νξνινγία ηεο δπζθαγίαο πεξηιακβάλεη ηηο αθφινπζεο έλλνηεο: Drooling = ηξνθόξξνηα (ζηειόξξνηα): Έμνδνο ηξνθήο (ζηέινπ) απφ ηε ζηνκαηηθή θνηιφηεηα, εμαηηίαο αλεπαξθνχο ζχγθιεηζεο ησλ ρεηιηψλ. Leaking = δηαθπγή: Πξψηκε δηαθπγή ηνπ βισκνχ πξνο ηα πίζσ ζην θάξπγγα πξηλ απφ ηελ έθιπζε ηνπ αληαλαθιαζηηθνχ ηεο θαηάπνζεο. (Laryngeal) Penetration = (ιαξπγγηθή) δηείζδπζε/εηζρώξεζε: Δίζνδνο ζηέινπ, πγξήο ε ζηεξεάο ηξνθήο ζηελ αλαπλεπζηηθή νδφ πάλσ απφ ην επίπεδν ησλ θσλεηηθψλ ρνξδψλ. Aspiration = εηζξόθεζε: Δίζνδνο ζηέινπ, πγξήο ε ζηεξεάο ηξνθήο ζηελ αλαπλεπζηηθή νδφ θάησ απφ ην επίπεδν ησλ θσλεηηθψλ ρνξδψλ. Retention = θαηαθξάηεζε: πζζψξεπζε ππνιεηκκάησλ βισκνχ ζηε ζηνκαηηθή θνηιφηεηα, ζηα γισζζνεπηγισηηηδηθά βνζξία, ζηνπο απηνεηδείο βφζξνπο ηνπ ππνθάξπγγα θαη θαηά κήθνο ησλ θαξπγγηθψλ ηνηρσκάησλ. Regurgitation = αλαγσγή: Παιίλδξνκε ξνή ηκεκάησλ βισκνχ ζηνλ θάξπγγα, ιάξπγγα ή ζηε ζηνκαηηθή θνηιφηεηα εμαηηίαο παιίλδξνκσλ θηλήζεσλ ηνπ νηζνθάγνπ. Nasal regurgitation = ξηληθή αλαγσγή (αλάξξνηα): ηκήκαηα βισκνχ θηάλνπλ ζην ξηλνθάξπγγα εμαηηίαο αλεπαξθνχο ππεξσηνθαξπγγηθήο ζχγθιεηζεο (Denk θαη Bigenzahn, 1989). 5

8 Απφ ηα ζπκπηψκαηα δπζθαγίαο δηαρσξίδνληαη δηαθνξνδηαγλσζηηθά ηα αθφινπζα: Οδπλνθαγία: Δπψδπλε δηαδηθαζία θαηάπνζεο. Φαξπγγηθόο θόκβνο (αίζζεκα εκπνδίνπ ζην ιαηκό): Αίζζεκα μέλνπ ζψκαηνο ή δπζάξεζην αίζζεκα ζηελ πεξηνρή ηνπ ηξαρήινπ (αίζζεκα ζηέλσζεο ή θφκπνπ θπξίσο ζηελ ζηεγλή/μεξή θαηάπνζε) ρσξίο φκσο λα επεξεάδεηαη ε ιήςε θαη ε κεηαθνξά ηεο ηξνθήο. πλήζσο ππνρσξεί κε ηε ιήςε ηξνθήο. Σν αίζζεκα θφκβνπ θαη ε δπζθαγία κπνξνχλ επίζεο λα ζπλππάξρνπλ. (Bigenzahn θαη Gathmann 1989, Schober θαη ζπλ. 1995) θηγθηήξεο: Η θαηάπνζε κπνξεί λα απεηθνληζηεί σο ην πέξαζκα ηνπ βισκνχ κέζα απφ κηα ζεηξά δπλακηθψλ ζαιάκσλ. Απηά ηα ηκήκαηα ρσξίδνληαη απφ ζθηγθηήξεο (πχιεο) πνπ βνεζνχλ ζηελ πξφιεςε δηαξξνήο ηνπ πιηθνχ πξηλ ην επφκελν ηκήκα λα είλαη έηνηκν λα ην παξαιάβεη. Οη ζθηγθηήξεο δηαηεξνχλ επίζεο έλα ζηεγαλφ θιείζηκν πνπ βνεζά ζηε δηακφξθσζε ηεο πίεζεο ζην ζπγθεθξηκέλν ζάιακν γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο πξνψζεζεο ηνπ βισκνχ πξνο ηνλ επφκελν ζάιακν. Οη ζπγθεθξηκέλεο ελέξγεηεο ησλ ζθηγθηήξσλ ηεο αλψηεξεο αλαπλεπζηηθήο νδνχ πνπ εκπιέθνληαη ζηελ θαηάπνζε, αλαθέξνληαη παξαθάησ. Η ραιάξσζε ηνπ ζθηγθηήξα ζε κία θαλνληθή θαηάπνζε ζπκπίπηεη κε ηελ έλαξμε ηεο θαξπγγηθήο δηέιεπζεο (είζνδνο ηνπ βισκνχ κέζα ζην θάξπγγα) θαη ηελ έλαξμε ηεο θαηάπνζεο. Καηά ηε δηάξθεηα κηαο θαηάπνζεο άλσ ησλ 5 cc ηνπ πγξνχ, ε απνηπρία ζην ζπληνληζκφ ηεο έλαξμεο ηεο θαξπγγηθήο δηέιεπζεο (είζνδνο ηνπ βισκνχ κέζα ζην θάξπγγα) κε ηελ έλαξμε ησλ θαηαπνηηθψλ θηλήζεσλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε αλάξξνηα, εηζξφθεζε, ή παιηλδξφκεζε. Χζηφζν, ζε άιιεο θαηαπφζεηο, εηδηθά ζε εθείλεο πνπ ζπλδένληαη κε ηε κάζεζε, ν γισζζνυπεξψηνο ζθηγθηήξαο κπνξεί λα αλνίγεη επαλεηιεκκέλα, επηηξέπνληαο κηθξέο πνζφηεηεο βισκνχ κέζα ζην ζηνκαηνθάξπγγα θαη ζηα γισζζνεπηγισηηηδηθά βνζξία πνιχ πξηλ μεθηλήζεη ε δηαδνρή ηεο θαηάπνζεο. Σν άλνηγκα ηνπ γισζζνυπεξψηνπ ζθηγθηήξα ζπλήζσο ζπκπίπηεη κε ηελ έλαξμε ηεο θαξπγγηθήο δηέιεπζεο (είζνδνο ηνπ βισκνχ κέζα ζην θάξπγγα) θαη ηελ έλαξμε ηεο θαηάπνζεο. Φαξπγγνυπεξψηνο θηγθηήξαο Απνηπρία ζην θιείζηκν ηνπ θαξπγγνυπεξψηνπ ζθηγθηήξα έρεη σο απνηέιεζκα ηε δηαξξνή βισκνχ ή αέξα κέζα ζην ξηλνθάξπγγα θαη κηα κεησκέλε ηθαλφηεηα λα δνζνχλ νη θαηάιιειεο ζηνκαηνθαξπγγηθέο πηέζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ βισκνχ δηακέζνπ ηνπ ζηνκαηνθάξπγγα. Λαξπγγηθφο θηγθηήξαο Σν ιαξπγγηθφ θιείζηκν εκθαλίδεηαη κε έλαλ δηαδνρηθφ ηξφπν, κε ηελ πξνζαγσγή ησλ 6

9 γλήζησλ θσλεηηθψλ ρνξδψλ (πλεπκνλνγαζηξηθφ λεχξν, εγθεθαιηθή ζπδπγία Υ) πνπ πξνεγείηαη ηεο πξνζαγσγήο ησλ λφζσλ θσλεηηθψλ ρνξδψλ, θαη ηέινο ηελ ζχγθιεηζε ησλ αξπηαηλνεηδψλ κε ην κίζρν ηεο επηγισηηίδαο. Απνηπρία ζην θιείζηκν ησλ ππεξγισηηηδηθψλ θαη γισηηηδηθψλ ζθηγθηήξσλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηάπνζεο έρεη σο απνηέιεζκα ηε δηείζδπζε, ηελ εηζξφθεζε θαη ηε κεησκέλε ηθαλφηεηα παξαγσγήο επαξθψλ ππνθαξπγγηθψλ πηέζεσλ γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ βισκνχ δηακέζνπ ηνπ θαξπγγννηζνθαγηθνχ ηκήκαηνο ζηνλ νηζνθάγν. Αλψηεξνο Οηζνθαγηθφο θηγθηήξαο Ο αλψηεξνο νηζνθαγηθφο ζθηγθηήξαο (ΑΟ) απνηειεί κηα νκάδα ζθειεηηθψλ κπψλ πνπ ρσξίδεη ην θάξπγγα απφ ηνλ νηζνθάγν. Σν θχξην ζπζηαηηθφ ηνπ ζθηγθηήξα είλαη ν θξηθνθαξπγγηθφο κπο. ε θαηάζηαζε εξεκίαο, ν ζθηγθηήξαο βξίζθεηαη ζε κηα θαηάζηαζε ηνλσηηθήο ζπζηνιήο πνπ ειαρηζηνπνηεί ηελ είζνδν ηνπ αέξα κέζα ζην γαζηξεληεξηθφ ζσιήλα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλαπλνήο. Δμίζνπ ζεκαληηθή είλαη ε ιεηηνπξγία ηνπ λα εκπνδίδεη ηελ είζνδν ησλ παιηλδξνκεζέλησλ πιηθψλ απφ ηνλ νηζνθάγν πξνο ην θάξπγγα. Ο ΑΟ ραιαξψλεη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαξπγγηθήο πεξηζηαιηηθήο αθνινπζίαο. Η ραιάξσζε μεθηλά κεηά ηελ έλαξμε ηεο θαηάπνζεο θαη δηαξθεί απφ 0,5 έσο 1 δεπηεξφιεπην. Η έλαξμε ηνπ θαξπγγηθνχ πεξηζηαιηηθνχ θχκαηνο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ ελαπφζεζε ηεο καιζαθήο ππεξψαο ζην θαξπγγηθφ ηνίρσκα, δεκηνπξγψληαο κηα ζπζηνιή πνπ δηαξθεί πάλσ απφ 0,1 δεπηεξφιεπην θαη κηα πίεζε κεγαιχηεξε απφ 180 mm Hg. Η θαξπγγηθή πεξίζηαιζε δηαζρίδεη ην ζηνκαηνθάξπγγα θαη ηνλ ππνθάξπγγα ζε πεξίπνπ 15 εθ./δεπη. γηα λα θηάζεη ζηνλ ΑΟ ζε πεξίπνπ 0,7 δεπηεξφιεπηα. Μεηά ηε θάζε ηεο ραιάξσζεο, ν ζθηγθηήξαο ζπζπάηαη κε αχμεζε ηεο δχλακεο, ε νπνία πξνθαιεί πίεζε πνπ κπνξεί λα ππεξβεί ην δηπιάζην ηεο πίεζεο ηνπ ηφλνπ αλάπαπζεο γηα πεξίπνπ έλα δεπηεξφιεπην πξηλ απφ ηελ επηζηξνθή ζηελ αξρηθή ηνπ ζέζε. Φησρφο ζπληνληζκφο ηνπ θαξπγγννηζνθαγηθνχ ηκήκαηνο κπνξεί λα εκθαληζηεί ιφγσ λεπξνινγηθψλ ειιεηκκάησλ, φπσο ε παξάιπζε παιίλδξνκνπ ιαξπγγηθνχ λεχξνπ ή ην εγθεθαιηθφ επεηζφδην ζην ζηέιερνο. Η αλεπαξθήο άλσ θαη πξφζζηα θίλεζε ηνπ πνεηδνχο νζηνχ θαη/ή αδπλακία ησλ θαξπγγηθψλ ζθηγθηήξσλ επεξεάδνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ θαξπγγννηζνθαγηθνχ ηνκέα ζαλ έλαο ζθηγθηήξαο. Καηψηεξν Σκήκα Οηζνθάγνπ Σν θαηψηεξν ηκήκα ηνπ νηζνθάγνπ είλαη έλα εμεηδηθεπκέλν ηκήκα ηνπ ιείνπ ζσιελνεηδνχο κπφο, έθηαζεο 20 έσο 25 εθ. ζε κήθνο απφ ηελ αξρή έσο ηελ νπξά, ζηνλ θξηθνθαξπγγηθφ κπ έσο ην ηέινο ηνπ ζηε γαζηξηθή θαξδία. Υαιαξψλεη γηα λα επηηξέςεη ζην 7

10 βισκφ λα εηζέιζεη ζηελ θνηιφηεηα ηνπ ζηνκάρνπ θαη ζπζπάηαη γηα ηελ πξφιεςε ηεο γαζηξννηζνθαγηθήο παιηλδξφκεζεο ζε θαηάζηαζε εξεκίαο. Οη γεληθέο ηζηνινγηθέο εμεηάζεηο ηνπ θαηψηεξνπ νηζνθαγηθνχ ζθηγθηήξα έρνπλ απνηχρεη λα πξνζδηνξίζνπλ κηα ζπγθεθξηκέλε δνκή ηνπ ζθηγθηήξα. ε ζχγθξηζε κε παξαθείκελεο δνκέο, ν θαηψηεξνο νηζνθαγηθφο κπο δηαζέηεη επίζεο κία απμεκέλε επαηζζεζία ζε πνιινχο δηεγεξηηθνχο παξάγνληεο, γεγνλφο πνπ ππνδειψλεη κεγαιχηεξε επηξξνή ζηνλ ηφλν ηνπ ζθηγθηήξα απφ ηα λεχξα θαη ηηο νξκφλεο (Murry θαη Carrau, 2006). 8

11 1.2 Φπζηνινγηθή θαηάπνζε Δπηζθόπεζε Η θαηάπνζε κπνξεί λα δηαηξεζεί ζε 4 θάζεηο: ηε ζηνκαηηθή πξνπαξαζθεπαζηηθή, ηε ζηνκαηηθή πξνσζεηηθή, ηε θαξπγγηθή θαη ηελ νηζνθαγηθή. Η δηαίξεζε ηεο θαηάπνζεο ζε 4 μερσξηζηέο θάζεηο κπνξεί λα είλαη παξαπιαλεηηθή, δηφηη θάζε θάζε είλαη αλεμάξηεηε. Η θαηάπνζε είλαη θαιχηεξα θαηαλνεηή, εάλ ε θαηαπνηηθή εθηέιεζε ζεσξείηαη σο κία ζπκπεξηθνξά κε 4 ζπληζηψζεο νη νπνίεο πξέπεη λα δξνπλ θαηά ηξφπν νινθιεξσκέλν έηζη ψζηε λα επηηεπρζεί κία επηηπρεκέλε απνηειεζκαηηθή θαηάπνζε. Απηή ε πξννπηηθή έρεη 4 επηπηψζεηο γηα ηε δηαρείξηζε ηεο θαηάπνζεο: (1) φηη ε πεγή (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θάζεο) ηεο θαηαπνηηθήο αληθαλφηεηαο κπνξεί λα κελ είλαη εληειψο θαλεξή ή εχθνια θαηαλνεηή, (2) φηη ε απνδηνξγάλσζε ζε κία θάζε κπνξεί λα επεξεάζεη κία άιιε, (3) φηη ε εζηηαζκέλε ζεξαπεία ζε κία θάζε κπνξεί λα επηδξάζεη ηελ ηθαλφηεηα ησλ άιισλ θάζεσλ θαη (4) φηη ε πιήξεο αμηνιφγεζε ηεο δπζθαγηθήο θαηάζηαζεο ζα έπξεπε λα πεξηιακβάλεη κία αμηνιφγεζε ηεο θάζε ζπζηαηηθήο θάζεο. Παξαδνζηαθά, ε ζηνκαηηθή/πξνπαξαζθεπαζηηθή θάζε ζεσξείηαη πην βνπιεηηθή απφ ηε θαξπγγηθή θαη ηελ νηζνθαγηθή θάζε, γηαηί κπνξεί λα αιιάμεη εχθνια εάλ έλα άηνκν ζπγθεληξσζεί ζηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ. Γηα ηνλ πεξηζζφηεξν θφζκν, θάζε θαηάπνζε δελ θζάλεη ζε έλα ζπλεηδεηφ επίπεδν. Οη βνπιεηηθέο εθνχζηεο ζπληζηψζεο εθδειψλνληαη πην ζπρλά φηαλ έλα άηνκν πξέπεη λα θαηαπηεί έλα ράπη ή έλαλ άγλσζην βισκφ. Η θαξπγγηθή θαη νηζνθαγηθή θάζε θπζηνινγηθά πεξηγξάθνληαη σο πην αληαλαθιαζηηθέο απφ φηη ε ζηνκαηηθή θάζε, παξφιν πνπ ζπλεηδεηέο αιιαγέο ηεο θαξπγγηθήο ιεηηνπξγίαο είλαη πηζαλέο. Σν φηη ε δξάζε ηεο θαηάπνζεο δελ πιεξνί ηηο πξνυπνζέζεηο σο έλα αιεζηλφ αληαλαθιαζηηθφ δηεπθξηλίδεηαη απφ ην γεγνλφο φηη νη ςπρνινγηθέο ηνπ αιιαγέο εμαξηψληαη απφ ηηο παξαιιαγέο ζην εξέζηζκα, φπσο ηε δηαθνξεηηθή πθή θαη ηνλ φγθν. Απηή ε ηδέα νδήγεζε ηνπο εξεπλεηέο ζην ζπκπέξαζκα φηη ε θαηάπνζε είλαη θαιχηεξα θαηαλνεηή σο έλαο ζπλδπαζκφο πξνγξακκαηηζκέλσλ γεγνλφησλ κε λεπξηθά θπθιψκαηα ηα νπνία κπνξνχλ λα πξνζαξκνζηνχλ ζηελ αιιαγή, εάλ ρξεηαζηεί. ε απηφ ην πιαίζην, ε θαηάπνζε δελ αληηκεησπίδεηαη σο έλα αιεζηλφ αληαλαθιαζηηθφ, αιιά σο κία πξνγξακκαηηζκέλε απάληεζε ζε πνηθίια αηζζεηεξηαθά εξεζίζκαηα Αλαηνκία Η αλαηνκία ηεο αλψηεξεο αλαπλεπζηηθήο θαη πεπηηθήο νδνχ φπσο απηή ζπκκεηέρεη ζηελ θαηάπνζε είλαη θαιχηεξα θαηαλνεηή απφ ηελ πιεπξηθή ηεο απεηθφληζε. Καηάθσξα, θαλείο κπνξεί λα απεηθνλίζεη ηηο δνκέο ζε θαηάζηαζε εξεκίαο: πξφζζηα, ηε γλάζν θαη ηα 9

12 ρείιε, ηε γιψζζα θαη ηε ζρέζε ηεο κε ηε καιαθή ππεξψα θαη ην ξηλνθάξπγγα, ηε ζπνλδπιηθή ζηήιε θαη ηε ζρέζε ηεο πξφζζηα κε ην θάξπγγα, ηα γισζζνεπηγισηηηδηθά βνζξία ζηε βάζε ηεο γιψζζαο, ηνλ ιαξπγγηθφ πξνζάιακν θαη ηε ζρέζε ηνπ κε ηελ επηγισηηίδα θαη ην θάξπγγα, ηελ πεξηνρή ηνπ θξηθνθαξπγγηθνχ κπφο θαη ηε ζρέζε ηνπ κε ηε ζπνλδπιηθή ζηήιε θαη ηνλ νηζνθάγν. Σα αλαηνκηθά νξφζεκα πνπ αλαθέξνληαη ζε απηφ ην ηκήκα κπνξνχλ επίζεο λα εθηηκεζνχλ απφ ηελ πξνβνιή δπλακηθψλ αθηηλνγξαθηψλ θαη ελδνζθνπηθψλ εηθφλσλ πνπ νξηνζεηνχλ ηελ αλαηνκία ηεο θαηάπνζεο, φπσο θαίλεηαη ζηε βηληενθαζέηα πνπ ζπλνδεχεη απηφ ην θείκελν ηνκαηηθή/πξνπαξαζθεπαζηηθή θάζε Οη βισκνί ηξνθίκσλ πνπ ρξεηάδνληαη κάζεζε πξνεηνηκάδνληαη ζηε ζηνκαηηθή θνηιφηεηα πξηλ ηελ έλαξμε ηεο θαηάπνζεο. Η γιψζζα θηλεί ην βισκφ πιάγηα πξνο ηα επάξκαηα ησλ γνκθίσλ. Οη ζπλζιηπηηθέο, επαλαιεπηηθέο θηλήζεηο ηεο γλάζνπ κεηψλνπλ ην κέγεζνο ηνπ βισκνχ. Δάλ μεθηλήζεη, ε κάζεζε ζπλερίδεηαη αληαλαθιαζηηθά αιιά κπνξεί λα αιιάμεη απφ θινηψδεηο εηζξνέο. Φπζηθά, απηή ε δξαζηεξηφηεηα δελ απαηηείηαη γηα έλαλ πγξφ βισκφ. Χζηφζν, ε ζηηγκηαία ζπγθξάηεζε κε ηε γιψζζα κπνξεί λα είλαη αλαγθαία έηζη ψζηε ν πγξφο βισκφο λα κελ εηζέιζεη πξφσξα ζηνλ αεξαγσγφ. Ο θξνηαθηθφο, καζεηήξαο, βπθαλήηεο θαη πηεξπγνεηδήο κπο είλαη ηα δεχγε κπψλ πνπ είλαη ελεξγνί θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνεηνηκαζίαο ηεο ζηεξεάο ηξνθήο. Απηή ε ηθαλφηεηα κάζεζεο δηεγείξεη ηνπο αδέλεο ηνπ ζάιηνπ, επηηξέπνληαο ζηελ πγξαζία λα ζρεκαηηζηεί θαη λα ιηπάλεη ην βισκφ δηεπθνιχλνληαο ηελ θαηάπνζε. Δπαξθέο ζάιην είλαη επίζεο απαξαίηεην γηα ηε δηαηήξεζε ηεο θαιήο ζηνκαηηθήο πγείαο (νδνληνζηνηρία), ηε δηεπθφιπλζε ηεο γεχζεο θαη γηα κία θπζηνινγηθή αλαινγία νμέσλ βάζεσλ ζην ζηνκάρη, ηδηαίηεξα ηε λχρηα. Οη παξσηηδηθνί, ππνγλάζηνη θαη ππνγιψζζηνη αδέλεο ρξεζηκεχνπλ σο θχξηνη αγσγνί γηα ηελ παξαγσγή ζάιηνπ. Η δηέγεξζή ηνπο επηηπγράλεηαη κέζσ θηλεηηθψλ απηφλνκσλ ηλψλ κεηαθεξφκελα απφ ηα θξαληαθά λεχξα (ΚΝ): ην VII (πξνζσπηθφ) θαη ην IX (γισζζνθαξπγγηθφ). Η ζηνκαηηθή θνηιφηεηα είλαη ηδηαίηεξα πινχζηα ζε κεραληθνχο ππνδνρείο (άγγηγκα, πίεζε) πάλσ ζηε γιψζζα, ηα δφληηα, ηα νχια θαη ηελ ππεξψα. Οη αηζζεηηθέο πιεξνθνξίεο απφ απηνχο ηνπο κεραληθνχο ππνδνρείο κεηαθέξνληαη κε ην V (ηξίδπκν) ΚΝ ζηα θέληξα ηνπ εγθεθαιηθνχ ζηειέρνπο πνπ ζπληνλίδεη ηηο πξνζπάζεηεο θαηάπνζεο. Άιινη ππνδνρείο νη νπνίνη είλαη επαίζζεηνη ζε αιιαγή ζηε ζεξκνθξαζία κεηαθέξνληαη επίζεο απφ ηηο αηζζεηηθέο δηαθιαδψζεηο ηνπ V (ηξίδπκνπ) ΚΝ. Η αηζζεηηθή πιεξνθνξία πνπ αθνξά ηε γεχζε (ρεκεηνυπνδνρείο) κεηαθέξεηαη κεξηθψο κέζσ ηνπ VII (πξνζσπηθνχ) ΚΝ απφ ηα πξφζζηα 2/3 ηεο γιψζζαο θαη κέζσ ηνπ IX (γισζζνθαξπγγηθνχ) ΚΝ απφ ηελ νπίζζηα. Η αηζζεηηθή πιεξνθνξία πνπ αθνξά ηε γεχζε, ηε ζεξκνθξαζία θαη ηε κάζεζε ζηέιλεηαη ζην εγθεθαιηθφ ζηέιερνο θαη ελζσκαηψλεηαη ζηνλ 10

13 ηειηθφ ππξήλα ηνπ πλεπκνλνγαζηξηθνχ θαη ηνπ γισζζνθαξπγγηθνχ λεχξνπ ηνπ κπεινχ. Δπεηδή είλαη γλσζηφ φηη έλα άηνκν κπνξεί λα αιιάμεη ην θαηαπνηηθφ ηνπ/ηεο πξφηππν βνπιεηηθά (ηδηαίηεξα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζηνκαηηθήο/πξνπαξαζθεπαζηηθήο θάζεο), ζεσξείηαη φηη πξέπεη λα ππάξρνπλ αλψηεξα θινηψδε θέληξα πνπ ειέγρνπλ ηελ θαηάπνζε. Αλακθίβνια, απηά ηα αλψηεξα θέληξα ηνπ εγθεθαιηθνχ ζηειέρνπο είλαη ππεχζπλα γηα ηελ άζθεζε πίεζεο ζρεηηθά κε ηελ πην πξνγξακκαηηζκέλε θπθισηηθή θαηάπνζε (π.ρ. κε ηε ζθέςε γηα έλαξμε θαη ηεξκαηηζκφ κίαο θαηάπνζεο) ηνκαηηθή θάζε Η ζηνκαηηθή θάζε ηεο θαηάπνζεο μεθηλάεη εθφζνλ ν βισκφο είλαη έηνηκνο γηα θαηάπνζε. Σε ζηηγκή ηεο θαηάπνζεο, ν βισκφο σζείηαη πξνο ην ζηνκαηνθάξπγγα θαη κεηά πξνο ηνλ ππνθάξπγγα. Η δνκή θιεηδί ζε απηή ηελ πξνζπάζεηα είλαη ε γιψζζα. Πξηλ ηελ θαηάπνζε, ε γιψζζα (ππνγιψζζην XII ΚΝ) πξνσζεί ην βισκφ, πηέδνληαο ηηο άθξεο ηνπ αληίζεηα ζηε ζθιεξή ππεξψα θαζψο μεθηλάεη ε θαηάπνζε. Όηαλ ζπζηέιινληαη ηε ζηηγκή ηεο θαηάπνζεο, νη εμσγελείο κχεο ηεο γιψζζαο, αξρηθά ν δηγαζηξηθφο (V ΚΝ), ν κπινυνεηδήο (V ΚΝ) θαη ν γεληνυνεηδήο (XII ΚΝ), επηηξέπνπλ ζηε γιψζζα λα σζήζεη ην βισκφ πξνο ηα πίζσ (νπίζζηα). Μέζσ ησλ ζπλδέζεσλ ηνπο κε ην πνεηδέο νζηφ, ην πνεηδέο νζηφ αλπςψλεηαη ζε έλα πςειφηεξν θαη πην πξφζζην επίπεδν. Σν νπίζζην ηκήκα ηεο γιψζζαο αλπςψλεηαη απφ ηηο θηλήζεηο ηνπ ππεξσηνγισζζηθνχ κπφο (πλεπκνλνγαζηξηθφ X ΚΝ). Η αλχςσζε ηεο ππεξψαο γηα λα ζθξαγίζεη ην ξηλνθάξπγγα επηηπγράλεηαη ζπιινγηθά απφ ην ππεξσηνθαξπγγηθφ κπ (X θαη XI ΚΝ) θαη ηνλ αλειθηήξα κπ ηεο καιζαθήο ππεξψαο (X θαη XI ΚΝ). Παξφιν πνπ δελ απνηειεί ηερληθά κέξνο ηεο αλαηνκίαο ηεο ζηνκαηηθήο θνηιφηεηαο θαη ηνπ ξηλνθάξπγγα, ε δξαζηεξηφηεηα ηνπ θιεηζίκαηνο ησλ αεξαγσγψλ (ιαξπγγνηξαρεηαθή πξνζηαζία) είλαη θπζηνινγηθά ζπλδεδεκέλε κε ηελ έλαξμε ηνπ ζηνκαηηθνχ ζηαδίνπ ηεο θαηάπνζεο. Οη δνκέο θιεηδηά γηα ην θιείζηκν ησλ αεξαγσγψλ πεξηιακβάλεη θαη ηηο γλήζηεο θαη ηηο λφζεο θσλεηηθέο ρνξδέο (X ΚΝ, επαλαιακβαλφκελεο δηαθιαδψζεηο). Μεραληθνί, ρεκηθνί θαη απνθξηλφκελνη ζην λεξφ ππνδνρείο βξίζθνληαη ζε αθζνλία ζε απηή ηελ πεξηνρή. Η αίζζεζε απφ απηνχο ηνπο ππνδνρείο κεηαθέξεηαη απφ αηζζεηήξηεο δηαθιαδψζεηο (αλψηεξα ιαξπγγηθά λεχξα) ηνπ X (πλεπκνλνγαζηξηθνχ) ΚΝ Φαξπγγηθή θάζε Σα ζεκαληηθφηεξα αλαηνκηθά ζεκεία ηεο θαξπγγηθήο θάζεο ηεο θαηάπνζεο πεξηιακβάλνπλ ηελ επηγισηηίδα, ηα γισζζνεπηγισηηηδηθά βνζξία θαη ηνπο απηνεηδείο βφζξνπο, ην ζπξενεηδή θαη θξηθνεηδή ρφλδξν, ην ιάξπγγα, ηελ απρεληθή κνίξα ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο θαη ηα νπίζζηα ηνηρψκαηα ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο. Οη θχξηνη κχεο πνπ 11

14 ζπκκεηέρνπλ ζηελ πξνψζεζε ηνπ βισκνχ πεξηιακβάλνπλ ηνλ ππεξσηνθαξπγγηθφ (X θαη XI ΚΝ) θαη ζηπινθαξπγγηθφ κπ (IX ΚΝ), νη νπνίνη δξνπλ γηα λα αλπςψζνπλ θαη λα θνληχλνπλ ην θάξπγγα φηαλ ν βισκφο θζάλεη, θαη νη κπο ηνπ αλψηεξνπ (X θαη XI ΚΝ), κεζαίνπ (X ΚΝ) θαη θαηψηεξνπ (X θαη XI ΚΝ) ζθηγθηήξα. Ο κπο ηνπ θαηψηεξνπ ζθηγθηήξα πεξηέρεη ην πιάγην κπτθφ ζχζηεκα ηνπ ζπξνθαξπγγηθνχ κπφο θαη ηηο θπθινηεξείο ίλεο ηνπ θξηθνθαξπγγηθνχ κπφο. Μαδί κε ην θπθινηεξέο θαη δηακήθεο κπηθφ ζχζηεκα ηνπ άλσ ηξίηνπ ηνπ νηζνθάγνπ, απνηειεί ηε ιεηηνπξγηθή ελφηεηα πνπ θαιείηαη θαξπγγννηζνθαγηθφ ηκήκα (ΦΟΣ). Οη γαζηξεληεξνιφγνη πξνζδηνξίδνπλ απηή ηελ πεξηνρή σο άλσ νηζνθαγηθφ ζθηγθηήξα (ΑΟ). Σν ΦΟΣ παξακέλεη θιεηζηφ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ κε θαηαπνηηθψλ ζηηγκψλ ιφγσ λεχξσζεο απφ ηηο ζπκπαζεηηθέο ίλεο ησλ αλψηεξσλ θινησδψλ γαγγιίσλ. Η ραιάξσζε επηηπγράλεηαη απφ ηα παξαζπκπαζεηηθά ζήκαηα (IX θαη X ΚΝ) πνπ ζηέιλνληαη ζηνλ εγθέθαιν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηάπνζεο, ηνπ ξεςίκαηνο ή ηνπ εκεηνχ Οηζνθαγηθή θάζε Ο νηζνθάγνο είλαη έλαο θιεηζηφο κπψδεο ζσιήλαο πνπ ζε εξεκία εθηείλεηαη πεξίπνπ εθαηνζηά απφ ηελ απρεληθή κνίξα (εζσηεξηθά έσο ηνλ ππνθάξπγγα) έσο ηε κέγηζηε έθηαζή ηνπ ζην επίπεδν ηνπ ζηνκαρηνχ. Γηαηξέρεη κέζσ ηνπ ζψξαθα θνηιηαθά ηνπο πλεχκνλεο θαη γχξσ απφ ηελ ανξηή ηεο θαξδηάο. Δηζρσξεί ζην ζηνκάρη κέζσ ηνπ δηαθξαγκαηηθνχ ράζκαηνο. Σν άλσ ηξίην ηνπ νηζνθάγνπ απνηειείηαη απφ ην γξακκσηφ κπ, ν νπνίνο είλαη θάησ απφ ηνλ έιεγρν ηνπ θεληξηθνχ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο (κηθηφο ππξήλαο [NA], X ΚΝ). Σα ππφινηπα δχν ηξίηα απνηεινχληαη απφ ηνλ ιείν κπ, ν νπνίνο ειέγρεηαη απφ ηηο απηφλνκεο λεπξηθέο ίλεο νη νπνίεο ελζσκαηψλνληαη ζην λσηηαίν θηλεηηθφ ππξήλα ηνπ X ΚΝ. Οη κπηθέο ζπληζηψζεο ζην αλψηεξν άθξν ηνπ νηζνθάγνπ κπνξεί λα θιεζνχλ σο ΑΟ ή ΦΟΣ, ελψ εθείλεο ζην θάησ άθξν θαινχληαη θάησ νηζνθαγηθφο ζθηγθηήξαο (ΚΟ). Οη πνιιαπινί ξφινη ησλ θξαληαθψλ λεχξσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ θαηάπνζε ζπλνςίδνληαη ζηνλ Πίλαθα Φπζηνινγία ηεο θαηάπνζεο Η θπζηνινγία ηεο θαηάπνζεο είλαη πεξίπινθε. Πνιιαπιέο νκάδεο κπψλ πνπ λεπξψλνληαη απφ ζσκαηηθέο θαη ζπιαρληθέο ίλεο ζπληνλίδνληαη απφ κία νκάδα ελδνλεπξψλσλ εδξαηαδφκελσλ ζην κπειφ ηνπ εγθεθάινπ ζηα θέληξα θαηάπνζεο. Η θπζηνινγηθή θαηάπνζε εμαξηάηαη απφ ηηο ζπληνληζκέλεο πξνζπάζεηεο ησλ 4 θάζεσλ ηεο θαηάπνζεο. Η ηαρεία κεηαθνξά ηνπ πξνεηνηκαζκέλνπ βισκνχ κέζσ ηνπ θάξπγγα ζην ζηνκάρη είλαη έλα πξναπαηηνχκελν γηα θπζηνινγηθή θαηάπνζε. 12

15 Πίλαθαο 1 1. Πεξίιεςε ζπκκεηνρήο θξαληαθψλ λεχξσλ ζηελ θαηάπνζε Κξαληαθό Νεύξν Κεληξηθό Νεπξηθό ύζηεκα Απηόλνκν Νεπξηθό ύζηεκα Αιζθηηικέρ: Άγγηγκα, πίεζε ζην Κακία Σξίδπκν (V) ζηφκα Κινηηικέρ: Μχεο κάζεζεο, ηείλσλ κπο ηεο καιζαθήο ππεξψαο, κπνυνδήο, δηγαζηξηθφο Πξνζσπηθφ (VII) Αιζθηηικέρ: Γεχζε, πξφζζηα γιψζζα Κινηηικέρ: Μχεο ρεηιηψλ Δλλεχξσζε ιείσλ κπψλ ησλ ζπιάρλσλ: ππνγιψζζηνη, ππνγλάζηνη αδέλεο Αιζθηηικέρ: Γεχζε, νπίζζηα Δλλεχξσζε ιείσλ κπψλ ησλ Γισζζνθαξπγγηθφ (IX) γιψζζα ζπιάρλσλ: παξσηηδηθνί αδέλεο Κινηηικέρ: ηπινθαξπγγηθφο, PES (παξαζπκπαζεηηθέο ίλεο) Πλεπκνλνγαζηξηθφ (X) Αιζθηηικέρ: Αίζζεζε απφ ην ιάξπγγα, θάξπγγα, ηξαρεία θαη νηζνθάγν Δλλεχξσζε ιείσλ κπψλ ησλ ζπιάρλσλ: ιείνο κπο θνηιηαθνχ ζπιάρλνπ Κινηηικέρ: Λάξπγγαο θαη θάξπγγαο Παξαπιεξσκαηηθφ (XI) Κινηηικέρ: παξφκνηεο ζπλεηζθνξέο κε ην X ΚΝ, εθηφο απφ ην γισζζνυπεξψην Τπνγιψζζην (XII) Κινηηικέρ: εζσηεξηθνί θαη εμσηεξηθνί κχεο γιψζζαο, εθηφο απφ ην κπινυνεηδή θαη ηνλ πξφζζην δηγαζηξηθφ κπ Κίλεζε ηνπ βισκνύ Η εθηέιεζε ηεο θπζηνινγηθήο θαηάπνζεο εμαξηάηαη απφ ηε γξήγνξε κεηαθνξά ηνπ βισκνχ απφ ηε ζηνκαηηθή θνηιφηεηα ζην ζηνκάρη. Έλαο πγξφο βισκφο κπνξεί λα πεξάζεη κέζσ ηνπ θάξπγγα κέζα ζε 2 δεπηεξφιεπηα θαη λα εηζέιζεη ζηε ζηνκαηηθή θνηιφηεηα ζε ιηγφηεξα απφ 5 δεπηεξφιεπηα. Η απνδνηηθή δηαθίλεζε νινθιεξψλεηαη κέζσ ηεο δχλακεο απφ ηε λεπξνκπτθή ζχζπαζε πνπ αζθείηαη ζην βισκφ θαη ηηο δπλάκεηο ηεο βαξχηεηαο. Η απνδνηηθή δηαθίλεζε ηνπ βισκνχ νινθιεξψλεηαη φηαλ νη ζπληνληζκέλεο λεπξνκπτθέο 13

16 ζπζπάζεηο θαη πεξίνδνη εξεκίαο δεκηνπξγνχλ δψλεο πςειήο πίεζεο ζην βισκφ θαη δψλεο αξλεηηθήο πίεζεο θάησ απφ ην επίπεδν ηνπ βισκνχ. Κάπνηα κέξε ηεο θαηαπνηηθήο αιπζίδαο, φπσο ν νηζνθάγνο παξακέλνπλ θάησ απφ αξλεηηθή πίεζε εμαηηίαο ηεο ζέζεο ηνπο. Η δεκηνπξγία δσλψλ πςειήο θαη ρακειήο πίεζεο επηηπγράλεηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ην ζπληνληζκφ θαη ηε δχλακε ησλ θαηαπνηηθψλ βαιβίδσλ: ρείιε, ππεξψα, θιείζηκν ηνπ αεξαγσγνχ, άλνηγκα θαη θιείζηκν ηνπ ΦΟΣ θαη ΚΟ (Πίλαθαο 1 2). Έλα άηνκν κπνξεί λα αληηιεθζεί ηε δηαθνξά ζηελ απνδνηηθή θαηάπνζε φηαλ πξνζπαζεί λα νινθιεξψζεη κία θαηάπνζε κε ηα ρείιε αλνηρηά (αλνηρηή βαιβίδα) ζε ζχγθξηζε κε φηαλ ηα έρεη θιεηζηά. Η γιψζζα παξέρεη ηελ αξρηθή ζεηηθή θαηεπζπληήξηα δχλακε. Η νπίζζηα παξακφξθσζε ηεο γιψζζαο παξέρεη ηε βάζε γηα ηε ιαξπγγηθή αλχςσζε κε ηελ εθαξκνγή έιμεσλ ζην πνεηδέο νζηφ. Η απνδνηηθή (π.ρ. έγθαηξα θαη ηζρπξά) ιαξπγγηθή αλχςσζε βνεζάεη ζηε δεκηνπξγία κίαο αξλεηηθήο δψλεο πίεζεο ζην θάξπγγα, επηηξέπνληαο ζην βισκφ λα θηλεζεί γξήγνξα θαη σο εθ ηνχηνπ κε αζθάιεηα, απφ κία δψλε πςειήο πίεζεο ζε κία δψλε αξλεηηθήο πίεζεο. Η θίλεζε απφ κία δψλε πςειήο πίεζεο ζε κία άιιε δψλε πςειήο πίεζεο πνπ πξνθαιείηαη απφ κία παζνινγηθή θαηάζηαζε (π.ρ. αδπλακία ή έιιεηςε ζπληνληζκνχ ησλ κπψλ) αλαζηέιιεη ηε ξνή ηνπ βισκνχ θαη έρεη σο απνηέιεζκα ηε ζηάζε θαη ην ππφιεηκκα ηνπ πνπ κπνξεί λα εηζξνθεζεί ζηνλ αεξαγσγφ. Πίλαθαο 1 2. Βαιβίδεο θαηάπνζεο ζεκαληηθέο ζηελ κεηαθνξά ηνπ βισκνχ Σηκή Λεηηνπξγία Υείιε Σν θιείζηκν δεκηνπξγεί ελδνζηνκαηηθή πίεζε Τπεξψα θξαγίδεη ην ξηλνθάξπγγα απφ μέλα ζψκαηα Γλήζηεο θσλεηηθέο ρνξδέο Παξέρεη πξνζηαζία ζηνλ αεξαγσγφ Νφζεο θσλεηηθέο ρνξδέο Παξέρεη πξνζηαζία ζηνλ αεξαγσγφ Άλσ νηζνθαγηθφο ζθηγθηήξαο (ΑΟ) Υαιαξψλεη γηα ηελ είζνδν ηνπ βισκνχ, θιείλεη γηα ηελ απνθπγή παιηλδξφκεζεο Κάησ νηζνθαγηθφο ζθηγθηήξαο (ΚΟ) Υαιαξψλεη γηα ηελ είζνδν ηνπ βισκνχ, θιείλεη γηα ηελ απνθπγή παιηλδξφκεζεο Μεραληζκνί θαηάπνζεο Μεηά ηελ εηνηκαζία ηνπ βισκνχ γηα θαηάπνζε, έλαο αξηζκφο θπζηνινγηθψλ γεγνλφησλ ζπκβαίλνπλ κέζα ζε κηζφ δεπηεξφιεπην θαζψο ην ζηνκαηηθφ ζηάδην μεθηλάεη ηε κεηαθνξά ηνπ βισκνχ πξνο ην θάξπγγα. Καη' αξράο, ζπγθιείλνπλ νη γλήζηεο θσλεηηθέο ρνξδέο, αθνινπζεί ε νπίζζηα έιμε ηεο βάζεο ηεο γιψζζαο ε νπνία ζέηεη ην πνεηδέο νζηφ ζε 14

17 θίλεζε. Σα ρείιε θιείλνπλ. Απηφ αθνινπζείηαη απφ ην θιείζηκν ησλ λφζσλ θσλεηηθψλ ρνξδψλ θαη ην άλνηγκα ηνπ ΑΟ. Σν ηειεπηαίν γεγνλφο ζηελ αιιεινπρία ηεο θαηάπνζεο είλαη ην εθ λένπ άλνηγκα ησλ θσλεηηθψλ ρνξδψλ θαη ε επαλέλαξμε ηεο ήξεκεο αλαπλνήο. Καζψο ε γιψζζα κεηαθηλείηαη νπίζζηα (απφ ζπζηνιή ηνπ δηγαζηξηθνχ, γεληνυνεηδνχο θαη κπνυνεηδνχο κπ), ε βάζε ηεο εθάπηεηαη κε ην νπίζζην θαξπγγηθφ ηνίρσκα ην νπνίν θηλείηαη πξνζζίσο απφ ηε ζπζηνιή θαη ηελ αλχςσζε ησλ κπψλ ηνπ ζηνκαηνθαξπγγηθνχ ζθηγθηήξα. Η νπίζζηα ζχζπαζε ηεο γιψζζαο ζεθψλεη ην πνεηδέο νζηφ ζε έλα πςειφηεξν θαη πην πξφζζην επίπεδν, ζην επίπεδν ηεο θνξπθήο ηεο θάησ γλάζνπ. Η πνεηδήο αλχςσζε δηαηεξείηαη θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ελφο κεγάινπ ηκήκαηνο ηεο θαηάπνζεο. ε ζπλδπαζκφ κε ην θιείζηκν ηνπ ξηλνθάξπγγα απφ ηελ ππεξψα, δηαηεξείηαη ζεηηθή δχλακε πάλσ ζην βισκφ. Απφ ηηο ζπλδέζεηο ηεο γιψζζαο κε ην πνεηδέο νζηφ θαη ηηο ζπλδέζεηο ηνπ πνεηδνχο νζηνχ κε ην ζπξενεηδή θαη θξηθνεηδή ρφλδξν, ν ιάξπγγαο ζεθψλεηαη πάλσ θαη κπξνζηά, παξακέλνληαο θάησ απφ ηε βάζε ηεο γιψζζαο, ε νπνία ηψξα θαιχπηεη κεξηθψο ην άλνηγκα ηνπ αεξαγσγνχ. Καζψο ν ιάξπγγαο αλπςψλεηαη, ε ρνλδξνεηδήο επηγισηηίδα, θαηεβαίλεη πάλσ απφ ηελ θνξπθή ηνπ αεξαγσγνχ, νινθιεξψλνληαο έλα ζχζηεκα ζπλεξγαζίαο πξνζηαζίαο ηνπ αεξαγσγνχ πνπ επηηξέπεη ζην βισκφ λα θαηεπζπλζεί πξνο ηνλ νηζνθάγν θαη φρη πξνο ηελ ηξαρεία. Η ηαρεία θαη πιήξε ιαξπγγηθή αλχςσζε (θαηά κέζν φξν πεξίπνπ 2 3 δεπηεξφιεπηα) εληζρχεη ηε δεκηνπξγία αξλεηηθήο πίεζεο ζηελ πεξηνρή ηνπ ππνθάξπγγα. Καζψο ν βισκφο εηζέξρεηαη ζην θάξπγγα, δηαηξείηαη απφ ηα γισζζνεπηγισηηηδηθά βνζξία ζην επίπεδν ηεο βάζεο ηεο γιψζζαο, βνεζψληαο ηνλ λα εθηξαπεί καθξηά απφ ηνλ αεξαγσγφ σο κία επηπξφζζεηε ζπληζηψζα ηεο πξνζηαζίαο ηνπ αεξαγσγνχ. Οη 5 κεραληζκνί ηεο πξνζηαζίαο ηνπ αεξαγσγνχ ζπλνςίδνληαη ζηνλ Πίλαθα 1 3. Σαπηφρξνλα, νη κχεο ηνπ θαξπγγηθνχ ζθηγθηήξα δξνπλ γηα λα ζηελέςνπλ θαη λα θνληχλνπλ ην θάξπγγα, δηαηεξψληαο επαξθή ζεηηθή πίεζε γηα ην βισκφ θαζψο θαηεπζχλεηαη πξνο ηηο δψλεο αξλεηηθήο πίεζεο. Δίλαη ελδηαθέξνλ φηη ε δηάξθεηα ηνπ κπ ηνπ θαξπγγηθνχ ζθηγθηήξα, δελ επεξεάδεηαη απφ ην κέγεζνο ηνπ βισκνχ. Καζψο, ν βισκφο ζπλερίδεη πξνο ηνλ νηζνθάγν, παξακέλεη δηαηξεκέλνο, θαη εθβάιεη ζηα 2 δεχγε ησλ απηνεηδψλ βφζξσλ πιεπξηθά ηνπ ιάξπγγα ζηελ πεξηνρή ηνπ ππνθάξπγγα. Σα δχν ήκηζπ ηνπ βισκνχ επαλαζπλδένληαη θαζψο εηζέξρνληαη ζηνλ νηζνθάγν κέζσ ηνπ ΦΟΣ. 15

18 Πίλαθαο 1 3. Μεραληζκνί ηεο πξνζηαζίαο ηνπ αεξαγσγνχ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηάπνζεο Μεραληζκόο Γξάζε Πξνζαγσγή γλεζίσλ θαη λφζσλ θσλεηηθψλ Κιείζηκν ηνπ αεξαγσγνχ ρνξδψλ, ζηελεχεη ην ιαξπγγηθφ ζηφκην. Ο ιάξπγγαο αλπςψλεηαη θαη θιίλεη πξνο ηε βάζε Αλχςσζε ηνπ ιάξπγγα ηεο γιψζζαο. Η νπίζζηα θίλεζε ηεο γιψζζαο επηηξέπεη ζηε χζπαζε ηεο βάζεο ηεο γιψζζαο βάζε ηεο λα εθηξέπεη καθξηά ην βισκφ απφ ηνλ αεξαγσγφ. Ο πςνχκελνο ιάξπγγαο θαη ε ζπζηνιή ηνπ Καηάζπαζε επηγισηηίδαο ζπξνεπηγισηηηδηθνχ ζπλδέζκνπ επηηξέπεη ζηελ επηγισηηίδα λα δηπιψζεη πάλσ ζην ιαξπγγηθφ ζηφκην. Ο βισκφο δηαηξείηαη θαη απνκαθξχλεηαη απφ ηνλ Γισζζνεπηγισηηηδηθά βνζξία αεξαγσγφ. Σν θαξπγγν-νηζνθαγηθφ ηκήκα (ΦΟΣ) αλνίγεη κε 3 κεραληζκνχο: (1) θεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα ελδηάκεζε ραιάξσζε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θαξπγγηθήο ζηέλσζεο (IX θαη X ΚΝ). (2) κεραληθή έιμε πνπ εθαξκφδεηαη απφ ηελ αλχςσζε ηνπ πνεηδνχο νζηνχ, έιμε ε νπνία αλνίγεη ηνλ ΦΟΣ κεηά ηε ραιάξσζε (3) ε θαζνδηθή, θαηεπζπληήξηα δχλακε ηνπ βισκνχ πξνο ηνλ απρεληθφ νηζνθάγν. Πεηξακαηηθφ ζηνηρείν δείρλεη φηη νη κεραληζκνί αλνίγκαηνο ηνπ ΦΟΣ ζρεηίδνληαη κε ην κέγεζνο ηνπ βισκνχ. Πξψηνλ, φζν κεγαιχηεξνο είλαη ν βισκφο, ηφζν επθνιφηεξα ζπκβαίλεη ε κπτθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ ΦΟΣ ζε ζρέζε κε ηε ζηηγκή ηεο θαηάπνζεο. Γεχηεξνλ, φζν κεγαιχηεξνο είλαη ν βισκφο, ηφζν πεξηζζφηεξν παξακέλεη ζηαζεξφ ην θαξπγγν-νηζνθαγηθφ ηκήκα. Καζψο ν βισκφο εηζέξρεηαη ζηνλ απρεληθφ νηζνθάγν, πνιιέο δνκέο πνπ ήηαλ ζε ιεηηνπξγία θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ζηνκαηνθαξπγγηθψλ ζηαδίσλ επαλέξρνληαη ζηε ζέζε αλάπαπζήο ηνπο. Πξηλ ηε δηαλνκή ηνπ βισκνχ, ν νηζνθάγνο παξακέλεη θιεηζηφο. Καζψο ν βισκφο εηζέξρεηαη ζηνλ νηζνθάγν, ν κεραληζκφο ηεο πεξίζηαιζεο ηνλ δηαλέκεη απφ ην θνληηλφηεξν ζεκείν ηνπ νηζνθάγνπ ζην καθξηλφηεξν ζεκείν ηνπ θη απφ εθεί ζην ζηνκάρη. Σν πξψην ζπζηαιηηθφ θχκα πεξίζηαιζεο είλαη ζπλήζσο ην δπλαηφηεξν. Η δχλακή ηνπ εμαξηάηαη απφ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ θάξπγγα λα θαζαξίδεη φια ηνπ ηα πεξηερφκελα. Όζν πην απνηειεζκαηηθφ είλαη ην θαζάξηζκα, ηφζν πην δπλαηφ είλαη ην θχκα. Η πεξίζηαιζε κπνξεί λα αλαζηαιζεί απφ πνιιαπιέο θαηαπφζεηο ηνπ ίδηνπ βισκνχ. Έλα δεπηεξεχνλ θχκα 16

19 δξαζηεξηφηεηαο γηα ην θαζάξηζκα ηνπ νηζνθάγνπ απφ φπνην ππφιεηκκα πξνγξακκαηίδεηαη απφ ηνλ ίδην ην βισκφ θαζψο δηαζηέιιεη ηνλ νηζνθάγν ζην δξφκν ηνπ πξνο ην ζηνκάρη. Απηφ θαιείηαη δεπηεξεχνλ πεξηζηαιηηθφ θχκα. Η έλαξμε ηνπ πεξηζηαιηηθνχ θχκαηνο ζηέιλεη έλα κήλπκα ζηνλ ΚΟ πξνθαιψληαο ηε ραιάξσζή ηνπ, έηζη ψζηε ν βισκφο λα κπνξεί λα θαηεπζπλζεί πξνο ην ζηνκάρη. Αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηνπ βισκνχ (πγξνχ ελάληηα ζηεξενχ), ε ηαρχηεηα δηέιεπζεο ηνπ βισκνχ κπνξεί λα πάξεη απφ 3 έσο 10 δεπηεξφιεπηα. (Crary & Groher, 2003) 17

20 1.3 Με θπζηνινγηθή θαηάπνζε Η θαηάπνζε είλαη κηα ζχλζεηε δξαζηεξηφηεηα πνπ απαηηεί ηελ αιιειεπίδξαζε αηζζεηεξηαθψλ θαη θηλεηηθψλ κεραληζκψλ. Μηα θπζηνινγηθή θαηάπνζε απνηειείηαη απφ δχν μερσξηζηά γεγνλφηα, ηελ πξνζηαζία ησλ αεξαγσγψλ θαη ηελ πξνψζεζε ηνπ βισκνχ. Νεπξηθέο ψζεηο απφ θινηψδεηο θαη ππνθινηψδεηο νδνχο ελζσκαηψλνπλ θηλεηηθά θαη αηζζεηεξηαθά ζηνηρεία ζηνπο κχεο ηεο ζηνκαηηθήο θνηιφηεηαο, ζηηο θαξπγγηθέο θαη ιαξπγγηθέο δνκέο. Οη κχεο ησλ ζηνκαηηθψλ θαη θαξπγγηθψλ πεξηνρψλ κεηαθέξνπλ ζηνηρεία ζην δηθηπσηφ ζρεκαηηζκφ ηνπ εγθεθαιηθνχ ζηειέρνπο, ζην κπειφ θαη ζην κεησπηαίν θινηφ κέζσ ηνπ πξνζσπηθνχ, γισζζνθαξπγγηθνχ θαη πλεπκνλνγαζηξηθνχ λεχξνπ. Μηα αζθαιήο θαηάπνζε απαηηεί ηελ έγθαηξε αιιειεπίδξαζε ησλ κπψλ ηεο κάζεζεο, νη νπνίνη λεπξψλνληαη απφ ην ηξίδπκν λεχξν, θαη ησλ θαξπγγηθψλ θαη ιαξπγγηθψλ κπψλ, νη νπνίνη ειέγρνληαη απφ ηηο απαγσγέο θαη πξνζαγσγέο ίλεο ηνπ γισζζνθαξπγγηθνχ θαη πλεπκνλνγαζηξηθνχ λεχξνπ. Δπηπιένλ κπτθή λεχξσζε ησλ ζθηγθηήξσλ ηνπ κεραληζκνχ θαηάπνζεο, πνπ λεπξψλεη ην πνεηδέο νζηφ, βνεζάεη ζηε ζχλζεηε θίλεζε ηεο θαηάπνζεο. Βιάβε ζε νπνηνδήπνηε απφ ηα λεχξα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηελ θαηάπνζε ή ζε αληίζηνηρεο πεξηνρέο ηνπ θεληξηθνχ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο (εγθεθαιηθφ ζηέιερνο, κπειφο, θινηφο) επεξεάδεη ηελ θαηάπνζε. Έηζη, ε θπζηνινγηθή θαηάπνζε ζπλεπάγεηαη έλα άζηθην λεπξηθφ ζχζηεκα. Πνιιέο θαηαζηάζεηο κπνξνχλ λα δηαηαξάμνπλ ηηο κπτθέο ελέξγεηεο κηαο θπζηνινγηθήο θαηάπνζεο ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν θαηά κήθνο ηεο νδνχ πνπ νδεγεί ζην ζηνκάρη. Δπηπιένλ, θαηαζηάζεηο ηνπ βισκνχ ζην ζηνκάρη ίζσο επεξεάζνπλ ηε δηέιεπζε απηψλ ησλ βισκψλ νη νπνίνη δελ έρνπλ αθφκα θηάζεη ζην ζηνκάρη. Πξηλ θηάζεη ζην ζηνκάρη, ν βισκφο πξέπεη λα πεξάζεη θαηά κήθνο κηαο θνηιφηεηαο ε νπνία κνηξάδεηαη κε ηελ αλαπλεπζηηθή νδφ. Κάζε θαηάπνζε πεξηιακβάλεη ηε δηαθνπή ηεο αλαπλνήο, ηελ πξνζηαζία ησλ αεξαγσγψλ, θαη έπεηηα ηελ επηζηξνθή ηεο αλαπλνήο κφιηο ν βισκφο έρεη δηαπεξάζεη κε αζθάιεηα ηελ είζνδν ηνπ ιάξπγγα. Η πξνζηαζία ησλ αεξαγσγψλ θαηά ηε δηάξθεηα θπζηνινγηθήο θαηάπνζεο επέξρεηαη ηξηψλ επηπέδσλ θιεηζίκαηνο ηνπ ιαξπγγηθνχ ζθηγθηήξα. Απηφ πεξηιακβάλεη θιείζηκν ησλ γλήζησλ θσλεηηθψλ ρνξδψλ θαη ησλ αξπηαηλνεηδψλ (ηε γισηηίδα), ησλ λφζσλ θσλεηηθψλ ρνξδψλ, ησλ αξπεπηγισηηηδηθψλ πηπρψλ θαη ηεο επηγισηηίδαο (ππεξγισηηίδα). Η άλσ θαη πξφζζηα θίλεζε ηνπ ιάξπγγα πνπ πξνθαιείηαη απφ ηε ζχζπαζε ησλ ππεξπνεηδψλ κπψλ αλνίγεη ηνλ νπίζζην θξηθνεηδή ρψξν θαη θηλεί ηνλ ιάξπγγα αλψηεξα ζε κηα πξνζηαηεπκέλε ζέζε, θάησ απφ ηε βάζε ηεο γιψζζαο. Μεηά ηελ θαηάπνζε, ηα θπζηνινγηθά άηνκα μαλαξρίδνπλ ηηο αλαπλεπζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο κε ηελ εθπλνή (Coelho, 1987). Όηαλ ε πξνζηαζία ησλ αεξαγσγψλ είλαη ειιηπήο ή ππάξρεη 18

Γεώξγηνο Π. Καξακαλώιεο Ννζνθνκείν Αηηηθόλ 9 ε Εθπαηδεπηηθή δηεκεξίδα ΕΠΕΓΕ, Αζήλα 24-25 Σεπηεκβξίνπ 2011 πνηεο νη βαζηθέο αξρέο ηεο κεζόδνπ; θαηαγξαθή ελδναπιηθώλ πηέζεσλ ζηαηηθέο πηέζεηο αξρέο ηεο κεζόδνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ «ΓΤΦΑΓΙΑ Δ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΟ ΠΛΗΘΤΜΟ. ΜΔΛΔΣΗ ΠΔΡΙΠΣΩΔΩΝ.»

ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ «ΓΤΦΑΓΙΑ Δ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΟ ΠΛΗΘΤΜΟ. ΜΔΛΔΣΗ ΠΔΡΙΠΣΩΔΩΝ.» ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΗΠΕΙΡΟΤ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ «ΓΤΦΑΓΙΑ Δ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΟ ΠΛΗΘΤΜΟ. ΜΔΛΔΣΗ ΠΔΡΙΠΣΩΔΩΝ.» ΦΟΗΣΖΣΡΗΑ: ΚΡΑΓΗΟΠΟΤΛΟΤ ΝΑΣΑΛΗΑ(Α.Μ. 12895) ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ: ΠΑΠΑΓΟΠΟΤΛΟΤ ΟΤΛΣΑΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Πνηόηεηα Εσήο Δλειίθσλ θαη Τπεξειίθσλ κε Γηαηαξαρέο ίηηζεο - Καηάπνζεο ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

Πνηόηεηα Εσήο Δλειίθσλ θαη Τπεξειίθσλ κε Γηαηαξαρέο ίηηζεο - Καηάπνζεο ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΖΠΔΗΡΟΤ ΥΟΛΖ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΩΝ ΤΓΔΗΑ & ΠΡΟΝΟΗΑ ΣΜΖΜΑ ΛΟΓΟΘΔΡΑΠΔΗΑ Πνηόηεηα Εσήο Δλειίθσλ θαη Τπεξειίθσλ κε Γηαηαξαρέο ίηηζεο - Καηάπνζεο ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Δπηβιέπσλ: θα Διεάλλα

Διαβάστε περισσότερα

Σξίδπκν λεχξν. J. Rudolf Νεπξνινγηθή Κιηληθή Γ.Ν. «Παπαγεσξγίνπ» Θεζζαινλίθε

Σξίδπκν λεχξν. J. Rudolf Νεπξνινγηθή Κιηληθή Γ.Ν. «Παπαγεσξγίνπ» Θεζζαινλίθε Σξίδπκν λεχξν J. Rudolf Νεπξνινγηθή Κιηληθή Γ.Ν. «Παπαγεσξγίνπ» Θεζζαινλίθε Σξίδπκν λεχξν 5 ε θξαληαθή ζπδπγία Μηθηφ λεχξν Αηζζεηηθέο ίλεο απφ ην πξφζσπν, ηνπο παξαξηληθνχο θφιπνπο, ηα δφληηα, ηε ζηνκαηηθή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ Κιηληθή ηαμηλόκεζε ηνπ βαζκνύ ηεξεδνληθήο βιάβεο ηωλ νπώλ θαη ζρηζκώλ καζεηηθώλ επηθαλεηώλ θαηά ICDAS 1 νο Βαζκόο

Διαβάστε περισσότερα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα

Γιπθόδε + Ομπγόλν Δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + Νεξό + Ελέξγεηα 4. ΑΝΑΠΝΟΗ Η δηάζπαζε ηεο γιπθόδεο γίλεηαη κέζα ζηα θύηηαξα, νλνκάδεηαη θπηηαξηθή αλαπλνή θαη εμαζθαιίδεη ηελ ελέξγεηα πνπ είλαη απαξαίηεηε ζην θύηηαξν. Η δηάζπαζε γίλεηαη κε ηελ παξνπζία νμπγόλνπ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ.

Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ. Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ. ΜΠΙΛΙΛΗ ΑΝΑΣΑΙΑ Νοσηλεύτρια Σ.Δ. ΜSc Προϊσταμένη τμήματος ΦΙΑπ Γ.Ν. ΚΑΣ ΜΟΥΙΓΗ ΘΔΜΙΣΟΚΛΗ Νοσηλεστής Σ.Δ. τμήματος ΦΙΑπ Γ.Ν. ΚΑΣ ΒΟΤΡΛΔΓΚΑ ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ Νοσηλεύτρια

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΣΟΤ 2010-2011

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΣΟΤ 2010-2011 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΣΟΤ 2010-2011 Σα καζήκαηα γίλνληαη ζην γξαθείν ησλ ηαηξώλ ηνπ Tκήκαηνο θάζε Πέκπηε 12:00 14:00, ρξεζηκνπνηώληαο ηα θαηάιιεια νπηηθναθνπζηηθά κέζα, εθηόο Ηνπιίνπ θαη Απγνύζηνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Γηαγλσζηηθή θαη Θεξαπεπηηθή Πξνζέγγηζε ηνπ «Μεγάθνινπ»

Γηαγλσζηηθή θαη Θεξαπεπηηθή Πξνζέγγηζε ηνπ «Μεγάθνινπ» Γηαγλσζηηθή θαη Θεξαπεπηηθή Πξνζέγγηζε ηνπ «Μεγάθνινπ» Κσλζηαληίλνο Μηκίδεο Γαζηξεληεξνιόγνο Δπίθνπξνο Καζεγεηήο Παζνινγίαο Γεκνθξίηεην Παλεπηζηήκην Θξάθεο Οξηζκόο Ο όξνο κεγάθνιν αλαθέξεηαη ζηε δηάκεηξν

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

Χορήγηζη ΗΧΜΒ ζε ορθοπαιδικό τειροσργείο σπό περιοτική αναιζθηζία

Χορήγηζη ΗΧΜΒ ζε ορθοπαιδικό τειροσργείο σπό περιοτική αναιζθηζία Χορήγηζη ΗΧΜΒ ζε ορθοπαιδικό τειροσργείο σπό περιοτική αναιζθηζία Δρ Σηαμάηιος Α. Παπαδάκης Ορθοπαιδικός Χειροσργός Επιμεληηής Α - Ε.Σ.Υ. Δ Ορθοπαιδική Κλινική Γ.Ν.Α. KAT Αγαπεηέ Γηαηξέ.. Υειρόγραθο κείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Ιαηπικά πποβλήμαηα - Επιπλοκέρ. Γθέθαο Γηάλλεο Mηρνύη Κακέιηα

Ιαηπικά πποβλήμαηα - Επιπλοκέρ. Γθέθαο Γηάλλεο Mηρνύη Κακέιηα Ιαηπικά πποβλήμαηα - Επιπλοκέρ Γθέθαο Γηάλλεο Mηρνύη Κακέιηα Δςζπεθλέξια Ομύ ζύλδξνκν καδηθήο ζπκπαζεηηθήο εθθόξηηζεο, απνηέιεζκα βιαβεξνύ εξεζίζκαηνο ζε αζζελείο κε ΚΝΜ άλσζελ ηνπ Θ6 Δςζπεθλέξια ςμπηώμαηα:

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Οξγαλνινγία Κηλεηή θάζε αέξην (άδσην ή ήιην)

Οξγαλνινγία Κηλεηή θάζε αέξην (άδσην ή ήιην) ΑΕΡΙΑ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Οξγαλνινγία Κηλεηή θάζε αέξην (άδσην ή ήιην) 150-200 ν C 400 o C Δθαξκνγέο Πην εθιεθηηθή κέζνδνο γηα αλίρλεπζε πξνζκίμεσλ θαηά ηελ παξαγσγή Πνζνηηθόο πξνζδηνξηζκόο νπζηώλ πνπ ζηεξνύληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Ζαχαρίας Μ. Κοντοπόδης Εργαστήριο Λειτουργικών Συστημάτων ΙΙ

Ζαχαρίας Μ. Κοντοπόδης Εργαστήριο Λειτουργικών Συστημάτων ΙΙ Διαφάνεια 1 η ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ BIOS UITILITY Τν ζπλεζέζηεξν πιήθηξν γηα ηελ είζνδν ζην BIOS Utility είλαη ην πιήθηξν Del. Παξόια απηά δηαθνξεηηθνί θαηαζθεπαζηέο, ρξεζηκνπνηνύλ δηαθνξεηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΖ ΤΠΟΣΗΡΗΞΖ Ζ ΌΥΗ ΣΖ ΜΔΘ/Κ ; ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΤΡΟΓΙΑΝΝΗ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΑ ΣΕ,ΜSC ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΩΝΣΑΝΣΟΠΟΤΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑ

ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΖ ΤΠΟΣΗΡΗΞΖ Ζ ΌΥΗ ΣΖ ΜΔΘ/Κ ; ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΤΡΟΓΙΑΝΝΗ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΑ ΣΕ,ΜSC ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΩΝΣΑΝΣΟΠΟΤΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑ ΓΗΑΣΡΟΦΗΚΖ ΤΠΟΣΗΡΗΞΖ Ζ ΌΥΗ ΣΖ ΜΔΘ/Κ ; ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΑΤΡΟΓΙΑΝΝΗ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΑ ΣΕ,ΜSC ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΦΡΑΓΜΑΣΩΝ ΚΩΝΣΑΝΣΟΠΟΤΛΕΙΟ Γ.Ν.Ν.ΙΩΝΙΑ Ζ ΚΑΚΖ ΘΡΔΦΖ Δπεξεάδεη: ηε κπτθή ηζρύ ησλ ζθειεηηθώλ κπώλ κε απνηέιεζκα ηε κεησκέλε

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /0/03 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΔΜΑ Α ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΘΕΜΑΣΩΝ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) =

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) = ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 9. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(,y) = y.. Να ππνινγηζηνύλ ηα νινθιεξώκαηα: a) ln b) a) 3cos b) e sin 4. Να ππνινγηζηεί ην νινθιήξσκα: S ( y) 3

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ρέππα Μαξγαξίηα

ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ρέππα Μαξγαξίηα ΣΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΥΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2011-12 Ρέππα Μαξγαξίηα FORMAT, UNFORMAT Format format , όποσ = a:, b: Μνξθνπνηεί, δειαδή πξνεηνηκάδεη

Διαβάστε περισσότερα

Fysiotek Treatment. Μυοσκελετικοί πόνοι; Βγάλτε τους από τη μέση... Fysiotek Πρότυπη μηχανική αξιολόγηση και θεραπεία

Fysiotek Treatment. Μυοσκελετικοί πόνοι; Βγάλτε τους από τη μέση... Fysiotek Πρότυπη μηχανική αξιολόγηση και θεραπεία Μυοσκελετικοί πόνοι; Βγάλτε τους από τη μέση... Fysiotek Πρότυπη μηχανική αξιολόγηση και θεραπεία Πρώτη φορά στην Ελλάδα η επεμβατική φυσικοθεραπεία Στόχος: το μηχανικό αίτιο του μυοσκελετικού προβλήματος,

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ )

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Τν πξόβιεκα - Γηαξξνή λεξνύ Αθόκε θαη κηα κηθξή δηαξξνή λεξνύ κπνξεί λα πξνθαιέζεη θαηαζηξνθή αλ δελ αληρλεπζεί εγθαίξσο Δηαξξνή κπνξεί λα πξνέιζεη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΒΟΤΣΑΗΟ 7,5Υ40m ΑΓΔΛΑΓΩΝ ΓΑΛΑΚΣΟΠΑΡΑΓΩΓΖ ΔΛΔΤΘΔΡΟΤ ΣΑΒΛΗΜΟΤ ΜΔ 48 ΑΣΟΜΗΚΔ ΘΔΔΗ Τν άξκεγκα ελδείθλπηαη λα γίλεηαη ζε αξκεθηήξην ηύπνπ ςαξνθόθθαιν 2Χ4 ζέζεσλ. Οη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Εισαγωγή στη Φωτογραυία. Χριζηάκης Σαζεΐδης - EFIAP

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Εισαγωγή στη Φωτογραυία. Χριζηάκης Σαζεΐδης - EFIAP ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ Εισαγωγή στη Φωτογραυία Χριζηάκης Σαζεΐδης - EFIAP 1 ΜΑΘΗΜΑ 3 ο ΚΛΕΙΣΡΟ ΣΑΥΤΣΗΣΑ ΚΛΕΙΣΡΟΤ-ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΣΑΛΛΗΛΗ ΣΑΥΤΣΗΣΑ Σι είναι υωτογραυική μητανή; Από πνηα κέξε απνηειείηαη: 1. Φαθό

Διαβάστε περισσότερα

ΗΠΑΣΙΚΟ ΤΓΡΟΘΩΡΑΚΑ EYAΓΓΔΛΟ ΑΚΡΙΒΙΑΓΗ

ΗΠΑΣΙΚΟ ΤΓΡΟΘΩΡΑΚΑ EYAΓΓΔΛΟ ΑΚΡΙΒΙΑΓΗ ΗΠΑΣΙΚΟ ΤΓΡΟΘΩΡΑΚΑ EYAΓΓΔΛΟ ΑΚΡΙΒΙΑΓΗ ΟΡΙΜΟ Σεκαληηθή πνζφηεηα πιεπξηηηθήο ζπιινγήο (>500 ml) ζε θηξξσηηθφ αζζελή ρσξίο πλεπκνληθφ ή θαξδηνινγηθφ λφζεκα Επηπινθή ηεο ππιαίαο ππεξηάζεσο ΔΠΙΠΟΛΑΜΟ 5-12%

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Γηα ηε δηεπθόιπλζή ζαο θαηά ην switch-off ηεο πεξηνρήο ηεο Πεινπνλλήζνπ έρνπκε πξνζζέζεη ζηνπο ςεθηαθνύο καο δέθηεο κία λέα,

Διαβάστε περισσότερα

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ 1 Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και εκτέλεση ππογπάμματορ Κάζε πξσί ν Karel μππλάεη ζην θξεβάηη ηνπ όηαλ έλα ξνκπόη-εθεκεξηδνπώιεο ηνπ πεηάεη ηελ εθεκεξίδα, πνπ αλαπαξηζηάλεηαη

Διαβάστε περισσότερα

RND: παξνπζίαζε πεξηζηαηηθνύ

RND: παξνπζίαζε πεξηζηαηηθνύ RND: παξνπζίαζε πεξηζηαηηθνύ Αλαζηαζία Γακέινπ Καξδηνιόγνο Παλεπηζηεκηαθό Ννζνθνκείν Πάηξαο Conflicts of interest: no conflict Patras University Hospital Ιζηνξηθό αζζελνύο, 71 εηώλ, 95 kg Σαθραξώδεο δηαβήηεο/

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

Διιεληθά Σειρά Moov Δγτειρίδιο τρήζηη Δνημέρφζης ταρηών Web Αλαζεώξεζε: R00 (2010/05) Πώς να ενημερώζφ ηοσς τάρηες; Υπάξρνπλ ηέζζεξα βήκαηα γηα ηελ ελεκέξσζε ηνπ ράξηε. Βήκα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

Δσζμενές διαηαρατές και Ονομαζηικό-πραγμαηικό επιηόκιο

Δσζμενές διαηαρατές και Ονομαζηικό-πραγμαηικό επιηόκιο Δσζμενές διαηαρατές και Ονομαζηικό-πραγμαηικό επιηόκιο Copyright 2009 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Macroeconomics, 5/e Olivier Blanchard 1 of 43 IS-LM: Μηχανισμός προσαρμογής μετά

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΗ ΖΠΔΗΡΟΤ ΥΟΛΖ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΧΝ ΤΓΔΗΑ ΚΑΗ ΠΡΟΝΟΗΑ ΣΜΖΜΑ ΛΟΓΟΘΔΡΑΠΔΗΑ

ΣΔΗ ΖΠΔΗΡΟΤ ΥΟΛΖ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΧΝ ΤΓΔΗΑ ΚΑΗ ΠΡΟΝΟΗΑ ΣΜΖΜΑ ΛΟΓΟΘΔΡΑΠΔΗΑ ΣΔΗ ΖΠΔΗΡΟΤ ΥΟΛΖ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΧΝ ΤΓΔΗΑ ΚΑΗ ΠΡΟΝΟΗΑ ΣΜΖΜΑ ΛΟΓΟΘΔΡΑΠΔΗΑ Πηπρηαθή Δξγαζία Θέκα: «Ο ξόινο ηνπ ινγνζεξαπεπηή ζηελ Γπζθαγία παηδηώλ -ελειίθσλ θαη νη ηερληθέο απνθαηάζηαζεο» Φαηδάθε Μαξία ΑΜ:16258

Διαβάστε περισσότερα

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Μαξία-Ησάλλα Αξγπξνπνύινπ Βαζίιεο Παπιόπνπινο Τνκέαο Ψπρνινγίαο, Παλεπηζηήκην Αζελώλ Αλαθνίλσζε ζην 5 ν Παλειιήλην

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Σργγεμέπ ζροίγγιξ ζηελέςξρπ αοιζηεοάπ ζηεθαμιαίαπ αοηηοίαπ ποξπ ηξ δενιό κόλπξ. Διαγμωζηική ποξζπέλαζη και θεοαπερηική αμηιμεηώπιζη.

Σργγεμέπ ζροίγγιξ ζηελέςξρπ αοιζηεοάπ ζηεθαμιαίαπ αοηηοίαπ ποξπ ηξ δενιό κόλπξ. Διαγμωζηική ποξζπέλαζη και θεοαπερηική αμηιμεηώπιζη. Γ. Αηδονίδηρ¹, Θ. Ζαγκλαβάπα ¹, Τ. Χπιζηοθοπίδος ¹, Γ. Κονηόποςλορ ¹, Π. Τόζζιορ² 1 Κλινική Euromedica- «Κςανούρ Σηαςπόρ», Θεζζαλονίκη 2 Παν. Καπδιοσειποςπγική Κλινική Α.Π.Θ., Παν. Νοζοκομείο Α.Χ.Ε.Π.Α.,

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικαζία μεηαθοράς δεδομένων Εκκαθαριζηικής για ηο Eιδικό ζημείωμα περαίωζης Φ.Π.Α

Διαδικαζία μεηαθοράς δεδομένων Εκκαθαριζηικής για ηο Eιδικό ζημείωμα περαίωζης Φ.Π.Α Διαδικαζία μεηαθοράς δεδομένων Εκκαθαριζηικής για ηο Eιδικό ζημείωμα περαίωζης Φ.Π.Α Σει.1 Σο ζςγκεκπιμένο εγσειπίδιο δημιοςπγήθηκε για να βοηθήζει ηην καηανόηζη ηηρ διαδικαζίαρ μεηαθοπάρ δεδομένων ηηρ

Διαβάστε περισσότερα

ύζηεκα Ωξνκέηξεζεο Πξνζσπηθνύ (Έθδνζε 2) ΤΠΗΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ

ύζηεκα Ωξνκέηξεζεο Πξνζσπηθνύ (Έθδνζε 2) ΤΠΗΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ύζηεκα Ωξνκέηξεζεο Πξνζσπηθνύ (Έθδνζε 2) ΤΠΗΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ Πεξηερόκελα Σερληθά Υαξαθηεξηζηηθά Καηαγξαθή Ώξαο πγρξνληζκόο πζηήκαηνο Παξνπζίαζε πζηήκαηνο Πηζαλά ελάξηα Υξήζεο 2 Σερληθά Υαξαθηεξηζηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΥΤΣΗ ΑΛΧΠΔΚΙΑ ΥΡΤΟΒΑΛΑΝΣΗ ΚΟΡΦΙΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΟ -ΑΦΡΟΓΙΙΟΛΟΓΟ ΔΠΙΜΔΛΗΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ 401 ΓΝΑ

ΓΙΑΥΤΣΗ ΑΛΧΠΔΚΙΑ ΥΡΤΟΒΑΛΑΝΣΗ ΚΟΡΦΙΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΟ -ΑΦΡΟΓΙΙΟΛΟΓΟ ΔΠΙΜΔΛΗΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ 401 ΓΝΑ ΓΙΑΥΤΣΗ ΑΛΧΠΔΚΙΑ ΥΡΤΟΒΑΛΑΝΣΗ ΚΟΡΦΙΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΟ -ΑΦΡΟΓΙΙΟΛΟΓΟ ΔΠΙΜΔΛΗΣΗ ΓΔΡΜΑΣΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ 401 ΓΝΑ Γηάρπηε αισπεθία: νξηζκφο Απμεκέλε απψιεηα ηξηρψλ κε ζπλνδφ αξαίσζε ηνπ ηξηρσηνχ, πνπ αθνξά κεγάιν

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΙΡΙΜΟ ΑΘΔΝΟΤ ΠΟΤ ΛΑΜΒΑΝΔΙ ΑΝΣΙΘΡΟΜΒΩΣΙΚΑ Η ΑΝΣΙΑΙΜΟΠΔΣΑΛΙΑΚΑ

ΥΔΙΡΙΜΟ ΑΘΔΝΟΤ ΠΟΤ ΛΑΜΒΑΝΔΙ ΑΝΣΙΘΡΟΜΒΩΣΙΚΑ Η ΑΝΣΙΑΙΜΟΠΔΣΑΛΙΑΚΑ ΥΔΙΡΙΜΟ ΑΘΔΝΟΤ ΠΟΤ ΛΑΜΒΑΝΔΙ ΑΝΣΙΘΡΟΜΒΩΣΙΚΑ Η ΑΝΣΙΑΙΜΟΠΔΣΑΛΙΑΚΑ Γξ. Γεκήηξηνο Καπεηάλνο Δπηκειεηήο Α Γαζηξεληεξνινγηθή Κιηληθή Γ.Ν. «Γεώξγηνο Παπαληθνιάνπ» Θεζζαινλίθε Γελ έρσ ζύγθξνπζε ζπκθεξόλησλ κε ηηο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΔΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΓΗΠΔΓΟ

ΑΣΚΗΣΔΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΓΗΠΔΓΟ Α. Αεπόβια ικανόηηηα: ΑΣΚΗΣΔΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΓΗΠΔΓΟ 1. Φόλλοος ζηα δύο καλάθια: νη αζιεηέο είλαη απέλαληη από ηα ηακπιώ ζε δπν γξακκέο. Οη πξώηνη έρνπλ από κηα κπάια. Με ην ζύλζεκα θάλνπλ θόιιννπ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ Ο πολσμεριζμός Πολσμεριζμός είναι η τημική ανηίδραζη καηά ηην οποία πολλά μόρια ίδιων ή διαθορεηικών οργανικών ενώζεων, ποσ ονομάζονηαι μονομερή, ενώνονηαι και ζτημαηίζοσν

Διαβάστε περισσότερα

ΛΑΠΑΡΟΚΟΠΙΚΗ ΕΠΙΜΗΚΗ ΓΑΣΡΕΚΣΟΜΗ

ΛΑΠΑΡΟΚΟΠΙΚΗ ΕΠΙΜΗΚΗ ΓΑΣΡΕΚΣΟΜΗ ΛΑΠΑΡΟΚΟΠΙΚΗ ΕΠΙΜΗΚΗ ΓΑΣΡΕΚΣΟΜΗ 2 ΛΑΠΑΡΟΚΟΠΙΚΗ ΕΠΙΜΗΚΗ ΓΑΣΡΕΚΣΟΜΗ (Sleeve Gastrectomy) Εςάγγελορ Νάνορ Η Λαπαξνζθνπηθή Δπηκήθεο Γαζηξεθηνκή είλαη κηα λέα ρεηξνπξγηθή κέζνδνο αδπλαηίζκαηνο πνπ κπνξεί λα

Διαβάστε περισσότερα

1 Είζοδορ ζηο Σύζηημα ΣΔΕΔ ή BPMS

1 Είζοδορ ζηο Σύζηημα ΣΔΕΔ ή BPMS ΟΤΑ Επισειπηζιακή Νοημοζύνη: Οδεγίεο πξνο ηνπο εθπαηδεπόκελνπο γηα ηε ζύλδεζε κε ην ύζηεκα Γηαρείξηζεο Δπηρεηξεζηαθώλ Γηαδηθαζηώλ γηα ηελ εθηέιεζε ηωλ Πξαθηηθώλ Αζθήζεωλ ηωλ ππν(δλνηήηωλ) Bc1.1.4, Bc1.1.5,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα