ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 1 ΚΕΦ ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Transcript

1 ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 1 ΚΕΦ ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Α θεωρία Bohr-σύγχρονη ατομική θεωρία Β περιοδικός πίνακας Γ ηλεκτρονικοί τύποι Δ υβριδικά τροχιακά- μοριακά τροχιακά Α θεωρία Bohr-σύγχρονη ατομική θεωρία Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη "Σωστό" αν η πρόταση είναι σωστή ή "Λάθος" αν η πρόταση είναι λανθασμένη, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση. α Στα πολυηλεκτρονικά άτομα οι ενεργειακές στάθμες των υποστιβάδων της ίδιας στιβάδας ταυτίζονται β. Ο δευτερεύων ή αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός καθορίζει τον προσανατολισμό του ηλεκτρονιακού νέφους 2002 γ Ο κβαντικός αριθμός του spin (ms) συμμετέχει στη διαμόρφωση της τιμής της ενέργειας του ηλεκτρονίου δ. Για το άτομο του οξυγόνου (8Ο), στη θεμελιώδη κατάσταση, η κατανομή των ηλεκτρονίων είναι: 1s 2 2s 2 2px 2 2py ε Ο µαγνητικός κβαντικός αριθµός m. καθορίζει το µέγεθος του ηλεκτρονιακού νέφους 2004 στ Το τροχιακό 1s και το τροχιακό 2s έχουν ίδιο σχήμα και ίδια ενέργεια. Ζ Σύμφωνα με την κβαντομηχανική, τα ηλεκτρόνια κινούνται σε κυκλικές τροχιές γύρω από τον πυρήνα του ατόμου. η Η ηλεκτρονιακή δομή της εξωτερικής στιβάδας όλων των ευγενών αερίων είναι ns2 np6. θ Σε μια ομάδα του περιοδικού πίνακα η ατομική ακτίνα αυξάνεται καθώς προχωρούμε από πάνω προς τα κάτω. Ι Ένα χημικό στοιχείο ανήκει στον τομέα s, όταν είναι συμπληρωμένες όλες οι s υποστιβάδες του. 2008/επ ια. Σε κάθε τιμή του μαγνητικού κβαντικού αριθμού (ml) αντιστοιχούν δύο τροχιακά.2008/επ ιβ Ατομικά τροχιακά που έχουν τους ίδιους κβαντικούς αριθμούς n και l ανήκουν στην ίδια υποστιβάδα ή υποφλοιό. 2008/εσπ ιγ ο αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός l καθορίζει το σχήμα του ατομικού τροχιακού 2009 Α2 Στο ιόν 26Fe 2+ ο αριθμός των ηλεκτρονίων στην υποστιβάδα 3d και στη θεμελιώδη κατάσταση είναι: α. 2 β. 5 γ. 3 δ. 6 Μονάδες 4/2003 Α3 Ποια από τις παρακάτω τετράδες κβαντικών αριθμών (n, l, ml, ms) δεν είναι επιτρεπτή για ένα ηλεκτρόνιο σε ένα άτομο ; Μονάδες 4/2003 α. (4, 2, 2,+1/2) β. (4, 1, 0, -1/2) γ. (4, 2, 3, +1/2) δ. (4, 3, 2, -1/2) Α4. Η μάζα του πρωτονίου (mp) είναι 1836 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του ηλεκτρονίου (me). Αν τα δύο αυτά σωματίδια κινούνται με την ίδια ταχύτητα, ποια είναι η σχέση των αντιστοίχων μηκών κύματος λp και λe, σύμφωνα με την κυματική θεωρία της ύλης του de Broglie; α. λe=1836λp β. λe = λp/1836 γ. λe =λp δ. λe = 1836/λp. Μονάδες 5/2002 Α5. Η κατανομή των ηλεκτρονίων του ατόμου του οξυγόνου (Z = 8) στη θεμελιώδη κατάσταση παριστάνεται με τον συμβολισμό:

2 1s 2s 2p α. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) β. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) γ. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) δ. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Μονάδες 5/2002 Α6. Το πλήθος των ατομικών τροχιακών στις στιβάδες L και Μ είναι αντίστοιχα: α. 4 και 9 β. 4 και 10 γ. 8 και 18 δ. 4 και 8. Μονάδες 5/2001 Α7 Ο δευτερεύων ή αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός λ α. είναι ενδεικτικός της άπωσης μεταξύ των ηλεκτρονίων και καθορίζει το σχήμα που έχει το αντίστοιχο τροχιακό β. περιγράφει την αυτοπεριστροφή του ηλεκτρονίου γ. καθορίζει την ακριβή ενέργεια του ατόμου δ. δείχνει το φορτίο του ατόμου Μονάδες 5/2000εσπ Α8. Για κύριο κβαντικό αριθμό n = 2, ο δευτερεύων ή αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός l μπορεί να πάρει τις τιμές: α. 1 και 2 β.0 και 1 γ.0, 1 και 2 δ.0 και 2 Μονάδες 3/2001εσπ Α9 Η ηλεκτρονιακή δομή (διαμόρφωση) του φθορίου (ατομικός αριθμός = 9), σε θεμελιώδη κατάσταση, είναι: α. 1s 2 2s 2 2p 3 3s 2 β1s 2 2s 2 2p 4 3s 1 γ1s 2 2s 2 2p 5 δ.καμιά από τις παραπάνω Moνάδες 4/2001εσ Α10. Ποια από τις παρακάτω υποστιβάδες έχει τη χαμηλότερη ενέργεια; α. 2s β 3s γ 2p δ.1s Μονάδες 4/2001εσ Α11. Ο μαγνητικός κβαντικός αριθμός (ml) καθορίζει α. την ιδιοπεριστροφή του ηλεκτρονίου (spin). β. τον προσανατολισμό του ηλεκτρονιακού νέφους (τροχιακού) σε σχέση με τους άξονες x,y,z. γ. το μέγεθος του ηλεκτρονιακού νέφους (τροχιακού). δ. το σχήμα του ηλεκτρονιακού νέφους (τροχιακού). Moνάδες 5/2002εσ Α12 Σε ένα άτομο, ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που χαρακτηρίζονται από τους κβαντικούς αριθμούς n=2 και ml = -1 είναι α. 1 β. 2 γ. 4 δ. 6 Μονάδες 5/2003επ Α14 Να γράψετε στο τετράδιό σας τις υποστιβάδες της Στήλης Ι και δίπλα σε κάθε υποστιβάδα τον αντίστοιχο αριθμό ατομικών τροχιακών της Στήλης ΙΙ. Μονάδες 4/2003εσ Στήλη Ι(υποστιβάδες) Στήλη ΙΙ(αριθμός ατομικών τροχιακών) 2s 3 4p 5 3d 7 5f 1 Α15. Τι είδους τροχιακό περιγράφεται από τους κβαντικούς αριθµούς n = 3 και. = 2; 4 Α13.

3 α. 3d β. 3f γ. 3p δ. 3s Μονάδες 5/2004 Α16. Ποια από τις παρακάτω ηλεκτρονιακές δοµές αντιστοιχεί σε διεγερµένη κατάσταση του ατόµου του φθορίου (9F); α. 1s 2 2s 2 2p 6 β. 1s 2 2s 2 2p 5 γ. 1s 2 2s 1 2p 6 δ. 1s 1 2s 1 2p 7 Μονάδες 5/2004 Α17. Σε ποια από τις παρακάτω ηλεκτρονιακές δοµές παραβιάζονται η αρχή του Pauli και ο κανόνας του Hund; 3s 3p α. ( ) ( ) ( ) ( ) β. ( ) ( ) ( ) ( ) γ. ( ) ( ) ( ) ( ) δ. ( ) ( ) ( ) ( ) Μονάδες 5/2004επ Α18. Τα ατοµικά τροχιακά 2s και 2px του 7Ν α. έχουν το ίδιο σχήµα. β. έχουν την ίδια ενέργεια. γ. έχουν τον ίδιο προσανατολισµό στο χώρο. δ. διαφέρουν σε όλα τα παραπάνω. Μονάδες 4/2004ες Α19. Ο μέγιστος αριθμός των ηλεκτρονίων που είναι δυνατόν να υπάρχουν σε ένα τροχιακό, είναι: α. 2. β. 14. γ. 10. δ. 6. Μονάδες 5 Α20. Για κύριο κβαντικό αριθμό n=3, ο δευτερεύων ή αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός l μπορεί να πάρει τις τιμές α. 0, 1, 2, 3. β. 0, 1, 2. γ. 1, 2. δ. 1, 2, 3. Μονάδες5 /2005 Α21. Η ηλεκτρονιακή δομή που αναφέρεται στη θεμελιώδη κατάσταση του ατόμου του 5Β είναι η 1s 2s 2p. α. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) β. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) γ. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) δ. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Moνάδες 4/2005 Α22 Να αντιστοιχίσετε σε κάθε ηλεκτρονιακή δομή της Στήλης Ι το σωστό σώμα της Στήλης ΙΙ, γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα της Στήλης Ι και δίπλα τον αριθμό της Στήλης ΙΙ. Μονάδες 4/2001 Στήλη Ι α. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p Li β. 1s 2 2p N + γ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p Si δ. 1s 2 2s 2 2p Cl S Στήλη ΙΙ Α23 Να αντιστοιχίσετε καθένα από τα στοιχεία της Στήλης Ι µε τον αριθµό των ηλεκτρονίων της εξωτερικής τους στιβάδας που αναγράφεται στη Στήλη ΙΙ, γράφοντας στο τετράδιό σας τον αριθµό της Στήλης Ι και δίπλα το αντίστοιχο γράµµα της Στήλης ΙΙ. ( ύο από τους αριθµούς της Στήλης ΙΙ περισσεύουν). Στήλη Ι 1. 7Ν α. 6 Στήλη ΙΙ

4 2. 3Li β O γ Ne δ. 2 ε. 3 στ. 5 Μονάδες 6/2004ες Α24 Να γράψετε στο τετράδιό σας ποια από τις ακόλουθες κατανομές τροχιακών για το άτομο του αζώτου (Ζ=7) στη θεμελιώδη κατάσταση αποδίδει την πραγματικότητα. 1s 2 2s 2 2p 3 i. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ii. 1s 2 2s 2 2p 3 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) iii. 1s 2 2s 2 2p 3 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Μονάδες 5/2000εσ A25. Σε ποια από τα παρακάτω άτομα ή ιόντα αντιστοιχεί η ηλεκτρονιακή δομή: 1s 2 2s 2 2p 6 ; 5 α. 8Ο β. 11Νa γ. 8Ο 2 δ. 10Νe + Μονάδες a26. Ποιο από τα παρακάτω τροχιακά δεν υπάρχει σε ένα άτομο; α. 5s β. 3p γ. 4f δ. 2d Μονάδες 5 A27. Ποια από τις παρακάτω τριάδες των κβαντικών αριθμών (n, l, ml) δεν αντιστοιχεί σε ατομικό τροχιακό; α. (2, 1, 1) β. (5, 2, 1) γ. (3, 2, 1) δ. (3, 1, 2) Μονάδες 5 A28. Σε ένα πολυηλεκτρονιακό άτομο ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων με κβαντικούς αριθμούς n=2 και ms = -1/2 είναι : α. οκτώ β. τέσσερα γ. δύο δ. ένα Μονάδες 5 A29 Το άτομο ενός στοιχείου έχει ηλεκτρονιακή δομή: [Ar]3d 2 4s 2. Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου αυτού; α. 20 β. 21 γ. 22 δ. 23 Μονάδες 5 A30 Ποιο από τα παρακάτω ιόντα δεν έχει ηλεκτρονιακή δομή 1s 2 στη θεμελιώδη κατάσταση; α. 1H- β. 2He 2+ γ. 3Li 3+ δ. 4Be +2 Μονάδες 5 A31. Ποιος τύπος τροχιακού αντιστοιχεί στην τριάδα των κβαντικών αριθμών n = 3, l = 0 και ml = 0 ; α. 3px β. 3py γ. 3s δ. 3pz Μονάδες 5 A32. Ποια από τις παρακάτω ηλεκτρονιακές δομές είναι σύμφωνη με την απαγορευτική αρχή του Pauli; 1s 2s 2p 1s 2s 2p α. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) β. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) γ. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) δ. ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Μονάδες 5 A33. Ποια από τις παρακάτω τετράδες κβαντικών αριθμών (n, l, ml, ms) αντιστοιχεί στο ηλεκτρόνιο σθένους του ατόμου 3Li στη θεμελιώδη κατάσταση; Μονάδες 5 α. (2, 1, 0, +1/2) β. (2, 0, 0, +1/2) γ. (2, 1, 1, +1/2) δ. (1, 0, 0, -1/2) α35 Πόσα ηλεκτρόνια στη θεμελιώδη κατάσταση του στοιχείου 18Ar έχουν μαγνητικό κβαντικό αριθμό ml = 1 ;

5 α. 6. β. 8. γ. 4. δ. 2. Μονάδες 5/2007 α36. H ηλεκτρονιακή δομή του 25Μn 2+ στη θεμελιώδη κατάσταση είναι α. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5. β. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 3 4s 2. γ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 4 4s 1. δ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 3d 4 4s 2. Μονάδες 5/2007 α37 Ποιο από τα παρακάτω ατομικά τροχιακά ενός πολυηλεκτρονιακού ατόμου στη θεμελιώδη κατάσταση έχει τη μεγαλύτερη ενέργεια; (οι αριθμοί στην παρένθεση αντιστοιχούν στους τρεις πρώτους κβαντικούς αριθμούς). α. (3, 1, 0) β. (3, 2, 0) γ. (3, 0, 1) δ. (4, 0, 0) Μονάδες 5/2007 α38. Ο δευτερεύων κβαντικός αριθμός (l) καθορίζει Μονάδες 5/2007 α. τον προσανατολισμό του ηλεκτρονιακού νέφους. β. την ιδιοπεριστροφή του ηλεκτρονίου. γ. το σχήμα του ηλεκτρονιακού νέφους. δ. το μέγεθος του ηλεκτρονιακού νέφους. Α39Tο ηλεκτρόνιο της εξωτερικής στιβάδας του Νa (Ζ=11) μπορεί να έχει την εξής τετράδα κβαντικών αριθμών στη θεμελιώδη κατάσταση: α. (3, 1, 0, +½). β. (3, 0, 0, +½). γ. (3, 1, 1, +½). δ. (3, 1, 1, +½). Μονάδες 5/2008 α40 Η υποστιβάδα 3d αποτελείται από: α. ένα ατομικό τροχιακό. β. τρία ατομικά τροχιακά. γ. πέντε ατομικά τροχιακά. δ. ένα έως πέντε ατομικά τροχιακά, ανάλογα με τον αριθμό των ηλεκτρονίων που περιέχει. Μονάδες 5/2008επ α41 Τα ατομικά τροχιακά 2s και 3s διαφέρουν α. κατά το σχήμα. β. κατά το μέγεθος. γ. κατά τον προσανατολισμό στον χώρο. δ. σε όλα τα παραπάνω. Μονάδες 5/2008εσπ α42 το ατομικό τροχιακό το οποίο βρίσκεται το ηλεκτρόνιο ενός ατόμου του υδρογόνου καθορίζεται από τους κβαντικούς αριθμούς α n και l b l και ml c n, l, ml d n, l, ml,ms Μονάδες 5/2009 a43 Ένα ηλεκτρόνιο που ανήκει σε τροχιακό της 3p υποστιβάδας είναι δυνατόν να έχει την εξής τετράδα κβαντικών αριθμών: α. (3, 0, 0, +1/2) β. (3, 2, -1, -1/2) γ. (3, 3, -1, +1/2) δ. (3, 1, 1, +1/2) Μονάδες 5/2009ep α44 από τις παρακάτω τετράδες κβαντικών αριθμών ποια δεν είναι σωστή; Α (5, 0,0,-1/2) β (3, 2, 3, +1/2) γ (2, 1, 0,+1/2) δ (3, 1-1, -1/2) Μονάδες 5/2009eσπ Α45 Ποια από τις επόμενες τετράδες κβαντικών αριθμών (n, l, ml, ms ) δεν είναι δυνατή; α. (2, 1, 0, + 1/2) β. (3, 1, 1, 1/2) γ. (2, 2, 0, +1/2) δ. (3, 2, 2, 1/2)Μονάδες 5/2008ομ α46 Ποια από τις παρακάτω ηλεκτρονιακές δομές ατόμων εκφράζει άτομο σε διεγερμένη κατάσταση; α. 1s 2 2s 1 β. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 γ. 1s 2 2s 2 2p 6 δ. 1s 1 2s 2 Μονάδες 5/2008ομ α47 Τι καθορίζει ο μαγνητικός κβαντικός αριθμός; α. Το σχήμα του τροχιακού. β. Τον προσανατολισμό των τροχιακών. γ. Το μέγεθος του τροχιακού. δ. Την ιδιοπεριστροφή του ηλεκτρονίου. Μονάδες5/2009ομ Α48. Η ηλεκτρονιακή δομή, στη θεμελιώδη κατάσταση, της εξωτερικής στιβάδας του 7Ν είναι:

6 Α Τα s τροχιακά έχουν σφαιρική συμμετρία.. Το στοιχείο που περιέχει στη θεμελιώδη κατάσταση τρία ηλεκτρόνια στην 2p υποστιβάδα έχει ατομικό αριθμό: α. 5 β. 7 γ. 9 δ. 15. Οι τομείς s και p του περιοδικού πίνακα περιέχουν 2 και 6 ομάδες αντίστοιχα. β. Ο αριθμός τροχιακών σε μία υποστιβάδα, με αζιμουθιακό κβαντικό αριθμό l, δίνεται από τον τύπο: 2l+1. Α1. O τομέας p του περιοδικού πίνακα περιλαμβάνει: α. 2 ομάδες β. 4 ομάδες γ. 6 ομάδες δ. 10 ομάδες Α4. Η ένωση CH3 C C CH=CH CH3 έχει: α. 9σ και 4π δεσμούς β. 5σ και 2π δεσμούς γ. 13σ και 3π δεσμούς δ. 11σ και 5π δεσμούς Μονάδες 5 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 2 ΘΕΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Α41 α. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή, σε υποστιβάδες, του ιόντος 26Fe 2+. β. Να γράψετε τις τετράδες των κβαντικών αριθμών των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας του ατόμου 26Fe στη θεμελιώδη κατάσταση. Α42. ίνονται τα στοιχεία 20Ca και 21Sc. α. Ποιες είναι οι ηλεκτρονιακές δομές των στοιχείων αυτών στη θεμελιώδη κατάσταση; β. Ποιο από τα δύο αυτά στοιχεία έχει τη μικρότερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού; ΚΑΙ ΓΙΑΤΊ; γ. Να γραφούν οι ηλεκτρονιακές δομές των ιόντων Ca 2+ και Sc 3+. Μονάδες 2+4+2/2004 Α43 α Να διατυπώσετε την απαγορευτική αρχή του Pauli Μονάδες 4/2000εσ β. Να διατυπώσετε τον κανόνα του Hund Μονάδες 4/2000εσ

7 Α44Το ηλεκτρόνιο ενός ατόμου υδρογόνου το οποίο βρίσκεται στην στοιβάδα Χ (διεγερμένη κατάσταση) μεταπίπτει στη στοιβάδα Κ (θεμελιώδης κατάσταση) και έχει ενέργεια κατά Bohr αντίστοιχα ΕX και Ε1. Η ενέργεια του ηλεκτρονίου υδρογόνου δίνεται από την παρακάτω εξίσωση : Εn=-2, /n 2 j α. Αν Ex/E1=0.25 να βρείτε τον κύριο κβαντικό αριθμό της στοιβάδας Χ Μονάδες 13 β. Με κατάλληλους υπολογισμούς να δείξετε ότι η ενέργεια η οποία εκπέμπεται κατά την μετάπτωση του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου από την στοιβάδα Χ στην στοιβάδα Κ είναι 1, J Μονάδες 12/2000εσ Β περιοδικός πίνακας Β1 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη "Σωστό" αν η πρόταση είναι σωστή ή "Λάθος" αν η πρόταση είναι λανθασμένη, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση. α Η ενέργεια πρώτου ιοντισμού του 11Να είναι μεγαλύτερη από την ενέργεια πρώτου ιοντισμού του 19Κ 2002 β Στοιχεία μετάπτωσης είναι τα στοιχεία που καταλαμβάνουν τον τομέα d του ΠΠ 2003 γ Στοιχείο που βρίσκεται στη θεµελιώδη κατάσταση και έχει ηλεκτρονιακή δοµή 1s 2 2s 2 2p 3, ανήκει στην οµάδα 13 (ΙΙΙΑ) του Περιοδικού Πίνακα δ Από τα στοιχεία 17Cl και 35Br που ανήκουν στην ίδια οµάδα του περιοδικού πίνακα, το 17Cl έχει τη µικρότερη ατοµική ακτίνα 2004 ε Κατά μήκος μιας περιόδου του περιοδικού πίνακα η ατομική ακτίνα ελαττώνεται από τα αριστερά προς τα δεξιά. ζ Σε ένα ελεύθερο άτομο, η ενέργεια δεύτερου ιοντισμού του (Εi2) έχει μικρότερη τιμή από εκείνη του πρώτου ιοντισμού του (Εi1), δηλαδή ισχύει Εi2<Ei1. Η Η δεύτερη ενέργεια ιοντισμού ενός ατόμου έχει μεγαλύτερη τιμή από την πρώτη ενέργεια ιοντισμού του ιδίου ατόμου. Θ η τιμή της ενέργειας ιονισμού αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω σε μια ομάδα του ΠΠ 2009 I Kατά μήκος μιας περιόδου η ατομική ακτίνα αυξάνεται από τα αριστερά προς τα δεξιά. 2009ep Ια Η δεύτερη ενέργεια ιοντισμού είναι μεγαλύτερη από την πρώτη. 2009ep Ιβ σε μια περίοδο του ΠΠ η ενέργεια ιονισμού αυξάνεται όσο αυξάνει ο ατομικός αριθμός δηλαδή από αριστερά προς δεξιά 2009εσπ Β1. Δίνονται τα άτομα/ιόντα: 12Mg +2, 15P, 19K, 26Fe 2+. α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές τους (κατανομή ηλεκτρονίων σε υποστιβάδες). (μονάδες 4) β. Να γράψετε τον αριθμό των μονήρων ηλεκτρονίων που περιέχει καθένα από τα άτομα/ιόντα: 15P, 19K, 26Fe 2+ (μονάδες 3) B2 Από τα επόμενα χημικά στοιχεία τη μικρότερη ατομική ακτίνα έχει το στοιχείο : α. 6C β. 8O γ. 9F δ. 17Cl Μονάδες 5 Β3 Το σύνολο των στοιχείων που ανήκουν στις κύριες ομάδες του περιοδικού πίνακα βρίσκονται στους τομείς: α. s β. p γ. s και p δ. s, p και d Μονάδες 5

8 Β4 Ποια από τις παρακάτω ηλεκτρονιακές δομές αποδίδει τη δομή ατόμου στοιχείου του τομέα s στη θεμελιώδη κατάσταση; α. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 2. β. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1. γ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 6 4s 2. δ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 3. Μονάδες/2004 B5 Το στοιχείο 19Κ έχει στη θεμελιώδη κατάσταση την ηλεκτρονιακή δομή 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 και ανήκει α. στην τέταρτη περίοδο, στην πρώτη ομάδα και στον τομέα s του περιοδικού πίνακα. β. στην τέταρτη περίοδο, στην πρώτη ομάδα και στον τομέα d του περιοδικού πίνακα. γ. στην πρώτη περίοδο, στην τέταρτη ομάδα και στον τομέα s του περιοδικού πίνακα. δ. στην πρώτη περίοδο, στην τέταρτη ομάδα και στον τομέα p του περιοδικού πίνακα. Μονάδες 5/2003εσ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 2 ΘΕΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Β2 Δίνονται τα χημικά στοιχεία 11Νa και 17Cl. α. Ποιες είναι οι ηλεκτρονιακές δομές των παραπάνω στοιχείων στη θεμελιώδη κατάσταση; β. Ποιο από τα δύο αυτά στοιχεία έχει τη μικρότερη ατομική ακτίνα; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (µονάδες1+ 3) Μονάδες2+ 4/2004 Β3 Δίνονται τα παρακάτω στοιχεία: 19Κ, 3Li, 11Νa α. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή τους δομή στη θεμελιώδη κατάσταση. Μονάδες 6/2003es β. Να τα κατατάξετε κατά σειρά αυξανόμενης ατομικής ακτίνας. Μονάδες 3/2003es Β4 Δίνεται ο παρακάτω πίνακας: Ενέργειες ιοντισμού (MJ/mol) Li(g) Li + (g) + e Ei1= 0,52 Li + (g) Li 2+ (g) + e Ei2= 7,30 Li 2+ (g) Li 3+ (g) + e Ei3= 11,81 α. Να εξηγήσετε γιατί ισχύει η διάταξη Ei1< Ei2< Ei3 για τις ενέργειες ιοντισμού. Μονάδες 6/2003 β. Να εξηγήσετε γιατί η ενέργεια πρώτου ιοντισμού του 3Li είναι μεγαλύτερη από την ενέργεια πρώτου ιοντισμού του 11Νa. Μονάδες 6/2003 B5. Δίνονται τα στοιχεία 11Χ και 9Ψ. α) Πώς κατανέμονται σε υποστιβάδες τα ηλεκτρόνια των ατόμων Χ και Ψ, όταν αυτά βρίσκονται στη θεμελιώδη κατάσταση; Μονάδες 3 β) Σε ποια ομάδα και ποιον τομέα του Περιοδικού Πίνακα ανήκουν τα στοιχεία Χ και Ψ; Μονάδες 2 γ) Ποιο από τα άτομα Χ και Ψ έχει μεγαλύτερη ατομική ακτίνα; (Μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 2). Mονάδες 3 B6. Το ιόν Μ 2+ έχει ηλεκτρονιακή δομή 1s 2 2s 2 2p 6. α) Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Μ; (Μονάδες 2) β) i. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή του ατόμου του στοιχείου Μ σε υποστιβάδες, όταν βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση. (Μονάδες 2) ii. Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του περιοδικού πίνακα ανήκει το στοιχείο Μ; (Μονάδες 2)

9 γ) Να γράψετε τις τιμές των τεσσάρων κβαντικών αριθμών για κάθε ένα από τα ηλεκτρόνια σθένους του ατόμου του στοιχείου Μ, στη θεμελιώδη κατάσταση. (Μονάδες 3) Mονάδες 9 B7 Το παρακάτω διάγραμμα αναπαριστά ένα μέρος του Περιοδικού Πίνακα όπου σημειώνονται μερικά στοιχεία με τα σύμβολά τους. α. Ποιο από τα στοιχεία αυτά έχει τη μεγαλύτερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού; Μονάδα 1 β. Ποιο από τα στοιχεία αυτά σχηματίζει έγχρωμα σύμπλοκα ιόντα; Μονάδα 1 γ. Ποιο από τα στοιχεία αυτά έχει τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα; Μονάδα 1 δ. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή σε υποστιβάδες των ατόμων των στοιχείων Mg και F στη θεμελιώδη κατάσταση. Μονάδες 2 ε. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της χημικής ένωσης μεταξύ των στοιχείων Mg και F. Μονάδες 3 β8 Πόσα στοιχεία στη θεμελιώδη κατάσταση έχουν τρία μονήρη ηλεκτρόνια στη στιβάδα Μ και ποιοι είναι οι ατομικοί τους αριθμοί; (μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 3). Μονάδες 4/2007. Ένα από τα στοιχεία αυτά ανήκει στον τομέα p του περιοδικού πίνακα. Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου που ανήκει στην ίδια ομάδα με αυτό και έχει μεγαλύτερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού (Εi1); (μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 2). Μονάδες 3/2007 β9 ίνονται τρία στοιχεία Α, Β και Γ. Τα στοιχεία Α και Β έχουν ατομικούς αριθμούς 17 και 35 αντίστοιχα. Το στοιχείο Γ είναι το στοιχείο της 4ης περιόδου του Περιοδικού Πίνακα με τη μικρότερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού. α. Να προσδιορίσετε τον ατομικό αριθμό του στοιχείου Γ. Μονάδες 2 β. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των στοιχείων Α, Β και Γ στη θεμελιώδη κατάσταση. Μονάδες 3 γ. Εάν οι ατομικές ακτίνες των στοιχείων Α, Β και Γ είναι ra, rb και rγ αντίστοιχα, τότε ισχύει: α. ra < rγ < rb. β. rb < ra < rγ. γ. ra < rb < rγ. Να επιλέξετε τη σωστή σχέση. Μονάδες 1 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 3/2008/επ Β10 ίνονται τα στοιχεία 10Α, 17Β και 19Γ. α. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή των ατόμων τους σε υποστιβάδες στη θεμελιώδη κατάσταση. β. Σε ποια περίοδο και σε ποια ομάδα του περιοδικού πίνακα ανήκει το καθένα απ αυτά; γ. Να αιτιολογήσετε ποιο από τα τρία άτομα των παραπάνω στοιχείων έχει: i. Τη μεγαλύτερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού ii. Τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα (μονάδες 3+3+6) 2008ομ Β1. Δίνονται τα στοιχεία: 7Ν, 8Ο, 11Νa. α. Ποιο από τα στοιχεία αυτά έχει περισσότερα μονήρη ηλεκτρόνια στη θεμελιώδη κατάσταση;

10 Β1. Δίνονται τα στοιχεία 20Ca, 26Fe, 16S. α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές τους (κατανομή ηλεκτρονίων σε υποστιβάδες). (μονάδες 3) β. Να βρεθεί η περίοδος και η ομάδα του περιοδικού πίνακα στην οποία ανήκει το καθένα από τα στοιχεία αυτά. (μονάδες 6) Μονάδες 9 γ. Σε κάθε τροχιακό δεν μπορούμε να έχουμε περισσότερα από 2 ηλεκτρόνια.. Η 2η ενέργεια ιοντισμού ενός ατόμου είναι πάντα μεγαλύτερη από την 1η ενέργεια ιοντισμού του. Σε μια περίοδο του περιοδικού πίνακα, η ατομική ακτίνα ελαττώνεται από αριστερά προς τα δεξιά Β1. Δίνονται τα άτομα/ιόντα: 12Mg +2, 15P, 19K, 26Fe 2+. α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές τους (κατανομή ηλεκτρονίων σε υποστιβάδες). (μονάδες 4) β. Να γράψετε τον αριθμό των μονήρων ηλεκτρονίων που περιέχει καθένα από τα άτομα/ιόντα: 15P, 19K, 26Fe 2+ (μονάδες 3) Μονάδες 7 Β2. Να αιτιολογήσετε τις επόμενες προτάσεις: α. Η 1 η ενέργεια ιοντισμού του 17Cl είναι μεγαλύτερη από την 1 η ενέργεια ιοντισμού του 16S. α. Ένα ηλεκτρόνιο σθένους του ατόμου 34Se στη θεμελιώδη κατάσταση μπορεί να βρίσκεται σε ατομικό τροχιακό με τους εξής κβαντικούς αριθμούς: n=4, l=1, ml=0. β. Οι πρώτες ενέργειες ιοντισμού τεσσάρων διαδοχικών στοιχείων του Περιοδικού Πίνακα (σε kj/mol), είναι 1314, 1681, 2081, 496 αντίστοιχα. Τα στοιχεία αυτά μπορεί να είναι τα τρία τελευταία στοιχεία μιας περιόδου και το πρώτο στοιχείο της επόμενης περιόδου. B3Δίνονται τα άτομα 9F, 8O και 7Ν στη θεμελιώδη κατάσταση. α. Ποια είναι η κατανομή των ηλεκτρονίων τους σε υποστιβάδες; Μονάδες 3/2003ep β. Να κατατάξετε τα άτομα 9F, 8O και 7Ν κατά σειρά αυξανόμενης ατομικής ακτίνας (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 4). Μονάδες 6/2003ep Μονάδες 4/2003ep B4. ίνονται τα στοιχεία H, N και O που βρίσκονται: το H στην 1η περίοδο και 1η οµάδα (ΙΑ), το N στη 2ηπερίοδο και 15η οµάδα (VA) και το O στη 2η περίοδο και 16η οµάδα (VIA) του περιοδικού πίνακα. α. Πώς κατανέµονται τα ηλεκτρόνια των στοιχείων H, N και O σε υποστιβάδες; (µονάδες 3) 2005επ B5 ίδονται τα στοιχεία 8Α και 16Β και ζητούνται: α. σε ποια περίοδο και σε ποιο τοµέα του περιοδικού πίνακα ανήκει το καθένα απ αυτά.μον 4/2004ε Μονάδες 8/2003es Μονάδες 4/2004εσ B6 Δίνονται τα στοιχεία 6C και 9F. α) Ποιο από τα δύο στοιχεία έχει μικρότερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας Μονάδες 2+1 Μονάδες 3 γ) Να χαρακτηρίσετε τους δεσμούς (σ ή π) που υπάρχουν στο μόριο CF4 αναφέροντας και το είδος των τροχιακών που επικαλύπτονται. Mονάδες 3 B7 Να γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των ενώσεων : NH4Cl, HCN, H2SO4.

11 Δίνονται : 1Η, 7N, 17Cl, 6C, 16S, 8O. Μονάδες 9 B8 ίνονται τα στοιχεία 8O, 11Νa, 12Mg και 16S. α. Nα διατάξετε τα στοιχεία αυτά κατά αυξανόμενη ενέργεια πρώτου ιοντισμού (Μονάδες 2). Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 2). Μονάδες 4 B9 ίνονται τα στοιχεία Α και Β με ατομικούς αριθμούς 15 και 17 αντίστοιχα. α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των στοιχείων αυτών στη θεμελιώδη κατάσταση. Μονάδες 2 γ. Ποιο από τα δύο στοιχεία Α και Β έχει τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2/2008 B10 ίνονται τα στοιχεία 8Ο και 16S. α. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή των ατόμων τους (κατανομή ηλεκτρονίων σε υποστιβάδες) στη θεμελιώδη κατάσταση. β. Να δικαιολογήσετε ποιο από αυτά τα δύο άτομα έχει τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα. γ. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης SO3. Moνάδες 2+4+4/2008εσπ B11 δίνονται τα στοιχεία 1Η, 11Να, 16S, και 8Ο α να γράψεται τις ηλεκτρονικές δομές σε στιβάδες και υποστιβάδες β να γραψεται τον ηλεκτονικό τυπο κατά Lewis του NaHSO3 Moνάδες 6+4/2009 B12Το κατιόν Κ + και το ανιόν Cl έχουν το καθένα ίσο αριθμό ηλεκτρονίων με το ευγενές αέριο της τρίτης περιόδου (Ar). α. Να προσδιορίσετε τον ατομικό αριθμό του στοιχείου Ar. β. Να προσδιορίσετε τους ατομικούς αριθμούς των στοιχείων K και Cl. γ. Nα γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των στοιχείων K, Cl και Ο. Δίνεται για το Ο: ατομικός αριθμός Ζ = 8.. Μονάδες επ Γυβριδικά τροχιακά- μοριακά τροχιακά Γ1 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη "Σωστό" αν η πρόταση είναι σωστή ή "Λάθος" αν η πρόταση είναι λανθασμένη, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση α. Στο HC CH τα δύο άτοµα του άνθρακα συνδέονται µεταξύ τους µε ένα σ και δύο π δεσµού 2004 β Ο σ δεσμός είναι ισχυρότερος του π δεσμού, διότι στην περίπτωση του σ δεσμού επιτυγχάνεται μεγαλύτερη επικάλυψη τροχιακών από την περίπτωση του π δεσμού γ Στο μόριο του αιθενίου υπάρχει ένας δεσμός π, ενώ στο μόριο του πολυαιθενίου υπάρχουν μόνο δεσμοί σ 2008/επ Γ2 Δεσμός σ που προκύπτει με επικάλυψη sp 2 -sp 2 υβριδικών τροχιακών υπάρχει στην ένωση α. CH4 β.ch3 - CH3 γ.ch2 = CH2 δ.ch CHΜονάδες 5/2002es Γ3. Στο μόριο του CH2=CH-Cl, ο δεσμός σίγμα (σ) μεταξύ των ατόμων του άνθρακα προκύπτει με επικάλυψη υβριδικών τροχιακών α. sp 3 sp 3 β. sp sp γ.sp 2 sp δ.sp 2 sp 2 Μονάδες 5/2003ep Γ4. Στο µόριο του CH2 = CH2 τα δύο άτοµα του C συνδέονται µεταξύ τους µε α. δύο δεσµούς σ του τύπου sp s. β. δύο δεσµούς σ του τύπου sp 2 sp 2.

12 Γ5 γ. ένα δεσµό σ τύπου sp2 sp2 και ένα π δεσµό που προκύπτει µε επικάλυψη pz pz. δ. ένα δεσµό σ τύπου sp s και ένα δεσµό π που προκύπτει µε επικάλυψη pz pz. Μον 5/2004 ες Οι π δεσμοί προκύπτουν με α. επικαλύψεις s-s ατομικών τροχιακών. β. επικαλύψεις s-p ατομικών τροχιακών. γ. επικαλύψεις p-p ατομικών τροχιακών κατά τον άξονα που συνδέει τους πυρήνες των δύο ατόμων. δ. πλευρικές επικαλύψεις p-p ατομικών τροχιακών (των οποίων οι άξονες είναι παράλληλοι). Moνάδες 5/2003es Γ6.Να βρείτε ποιο από τα ακόλουθα σύνολα δεσμών αντιστοιχεί στο μόριο CH3 -C C-CH3 α. 3σ, 1π β. 8σ, 1π γ. 9σ, 2π δ. 3σ, 2π Μονάδες 5/2000 Γ7 Στο μόριο του CH C CH=CH2 υπάρχουν: α. 6σ και 2π δεσμοί. β. 6σ και 3π δεσμοί. γ. 7σ και 2π δεσμοί. δ. 7σ και 3π δεσμοί. Μονάδες 5/2008 Γ8 Δεσμός σ που προκύπτει με επικάλυψη sp sp υβριδικών τροχιακών υπάρχει στην ένωση: α. CH2= CH2 β. CH CH γ. CH2= CHCl δ. CH3-CH3 Μονάδες 5 /2009ep Γ9 στο μόριο του CH2=CH-CH2-Br ΥΠΆΡΧΟΥΝ α 9σ δεσμοί β 5σ και 4π δεσμοί γ 7σ και 2π δεσμοί δ 8σ και 1π δεσμοί Μονάδες 5 /2009eσπ Γ10 Το σύνολο των δεσμών που υπάρχουν στο μόριο του CH2=C=CH2 είναι: α. 4σ και 4π β. 2σ και 6π γ. 6σ και 2π δ. 5σ και 3π Μονάδες 5/2008ομ Ερωτήσεις θεματα εξετάσεων 3 κεφ ανά ενότητα ΟΞΕΑ ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ Bronsted-Lowry 1. Ποιο από τα παρακάτω οξέα ιοντίζεται πλήρως στο νερό; α. HClΟ4 β. HF γ.h2s δ. HCN. Μονάδες 4/2002τ 2 Στο νερό ιοντίζεται πλήρως ο ηλεκτρολύτης α. CH3COOH. β. HF. γ. HCl. δ. NH3. Μονάδες 4 3 Ποιο από τα παρακάτω αποτελεί συζυγές ζεύγος οξέος-βάσης, κατά Bronsted- Lowry; α. HCN/CN- β. Η3Ο + /ΟΗ-. γ. H2CO3/ CΟ3 2-. δ.nh4 + /NH Ποιο από τα παρακάτω μόρια ή ιόντα μπορεί να δράσει ως αμφιπρωτική ουσία σύμφωνα με τη θεωρία των Brönsted-Lowry; α. H2O β. ΝΗ4 + γ. F- δ. NO3- Μονάδες 4 5 Δίνεται η χημική εξίσωση ΝΗ3 + Η3Ο + ΝΗ4 + + Η2Ο Σύμφωνα με τη θεωρία των Brönsted-Lowry η αμμωνία (ΝΗ3) στην παραπάνω αντίδραση συμπεριφέρεται ως α. οξύ. β. δέκτης ζεύγους ηλεκτρονίων.

13 γ. βάση. δ. αμφιπρωτική ουσία. Μονάδες 5/2002τ 6 Σύμφωνα με τη θεωρία Brönsted Lowry σε υδατικό διάλυμα δρα ως οξύ το ιόν: α. SO4 2 β. NH4 + γ. Νa+ δ. ΗCOO Μονάδες 5/2004επ 7 Ποιο από τα παρακάτω ζεύγη αποτελεί συζυγές ζεύγος οξέος βάσης κατά Brönsted - Lowry; α.η3ο + OH. β. H2S S 2. γ. HS S 2. δ. HCl H3O+.Μονάδες 5 8 Σύμφωνα με τη θεωρία Brönsted Lowry συζυγές ζεύγος οξέος βάσης είναι το α. ΝΗ4 + ΝΗ2 β. HClO ClO γ.h2co3 -CO3 2 δ. H2S S 2 Μονάδες 5/2009 τεχν 9 Συζυγές ζεύγος οξέος βάσης κατά Brönsted-Lowry είναι α. H3O + OH. β. ΝΗ4 + NH3. γ. HCl NaOH. δ. HNO3 ΝΟ2. Moνάδες ες 10 Δίνεται η χημική εξίσωση F + H2O HF + OH Σύμφωνα με τη θεωρία Brönsted - Lowry το α. Η2Ο δρα ως βάση. β. HF είναι συζυγές οξύ του OH. γ. OH είναι συζυγές οξύ του Η2Ο. δ.f είναι συζυγής βάση του HF. Μονάδες 4 11 Η συζυγής βάση του HSO4 - σύμφωνα με τη θεωρία των Brönsted Lowry είναι το α. SO3- β.. H2SO4 γ.. SO4 2- δ.. S 2- Μον4 τεχν Το συζυγές οξύ της βάσης ΗCO3 είναι α. CO3 2. β. HCO2. γ. H2CO3. δ. CO2. Μονάδες 5/2005επ 13 Συζυγές ζεύγος οξέος βάσης κατά Brönsted-Lowry είναι α. H3O + OH. β. ΝΗ4 + NH3. γ. HCl NaOH. δ. HNO3 ΝΟ2. Moνάδες 4/2006 εσπερινό 14 Ποιο από τα παρακάτω μόρια ή ιόντα συμπεριφέρεται σε υδατικό διάλυμα ως διπρωτικό οξύ κατά Brönsted-Lowry; α. HSO4 β. HCOOH γ. CH3OH δ. H2S 14β Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις, συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις: α. Η διαδικασία σχηματισμού ιόντων κατά τη διάλυση μοριακών ενώσεων στο Η2Ο, ονομάζεται Ουσίες, όπως το Η2Ο, που μπορούν να δρουν είτε ως οξέα είτε ως βάσεις, ονομάζονται Α2. Από τα επόμενα οξέα ισχυρό σε υδατικό διάλυμα είναι το: α. HNO2 β. ΗClΟ4 γ. ΗF δ. H2S Να διατυπώσετε: (μονάδες 3) β. τον ορισμό των δεικτών (οξέων-βάσεων). Α2. Από τα παρακάτω ανιόντα, ισχυρότερη βάση κατά Brönsted-Lowry είναι: α. HCOO β. NO3 γ. Cl δ. ClO4 Μονάδες 5

14 Α3. Από τα παρακάτω διαλύματα, μεγαλύτερη ρυθμιστική ικανότητα έχει: α. CH3COOH 0,1M CH3COONa 0,1M β. CH3COOH 0,01M CH3COONa 0,01M γ. CH3COOH 0,5M CH3COONa 0,5M δ. CH3COOH 1,0M CH3COONa 1,0M ΓΙΝΟΜΕΝΟ ΙΟΝΤΩΝ ΝΕΡΟΥ Kw 15 Σε ένα βασικό (αλκαλικό) υδατικό διάλυμα στους 25 ο C ισχύει : α. [ΟΗ _ ] > 10-7 Μ β.[η3ο + ] > 10-7 Μ γ. [ΟΗ _ ] < [Η3Ο + ] δ.[οη _ ] = [Η3Ο + ]. Μονάδες 5/2003τ/ες 16 Ενα υδατικό διάλυμα είναι βασικό στους 25 C, όταν: α.[oh - ] > [H3O + ] β.[oh - ] < [H3O + ] γ. ph < 7 δ.poh> 7 Μονάδες 5/ Η σταθερά ιοντισμού (γινόμενο ιόντων του νερού) Κw μεταβάλλεται, αν α. στο νερό διαλυθεί οξύ. β.στο νερό διαλυθεί βάση. γ. στο νερό διαλυθεί άλας. δ. μεταβληθεί η θερμοκρασία του νερού. 18 Η σταθερά Κw στους 25 ο C έχει τιμή : α. μόνο στο καθαρό νερό β. σε οποιοδήποτε υδατικό διάλυμα γ. μόνο σε υδατικά διαλύματα βάσεων δ. μόνο σε υδατικά διαλύματα οξέων. Μονάδες 4 19 Η σταθερά Κw στους 25 ο C έχει τιμή : α. μόνο στο καθαρό νερό β. σε οποιοδήποτε υδατικό διάλυμα γ. μόνο σε υδατικά διαλύματα βάσεων δ.μόνο σε υδατικά διαλύματα οξέων. Μονάδες 4 20 Ένα υδατικό διάλυμα χαρακτηρίζεται ουδέτερο όταν α. [Η3Ο+ ][ΟΗ ] = β. [Η3Ο+ ] = [ΟΗ ] γ. [Η3Ο+ ] = 2[ΟΗ ] δ. [Η3Ο+ ] < [ΟΗ ] Μονάδες 5/2009 τεχν ΙΣΧΥΡΑ ΟΞΕΑ ΒΑΣΕΙΣ ph 21. Ποιο από τα παρακάτω διαλύματα χαρακτηρίζεται όξινο; α. Διάλυμα NH3 1M β. Διάλυμα ΗΝΟ3 1Μ γ. Διάλυμα Ca(OH)2 1M δ. Διάλυμα ΝaΟΗ 1Μ Μονάδες 5/2000τ 22 Υδατικό διάλυμα ΚΟΗ χαρακτηρίζεται ως: α. όξινο β. ουδέτερο γ. όξινο ή ουδέτερο ή βασικό, ανάλογα με τη θερμοκρασία του διαλύματος. δ. βασικό Μονάδες 5/2001τ 23 Ένα υδατικό διάλυμα ΗCl με ph = 3 αραιώνεται με νερό. Το νέο διάλυμα μπορεί να έχει α. ph = 2. β. ph = 3. γ. ph = 4. δ. ph = 12. Μονάδες 4/2004 ες

15 23b Υδατικό διάλυμα NaOH με ph=11 αραιώνεται με νερό σε σταθερή θερμοκρασία 25 ο C. To ph του νέου διαλύματος μπορεί να είναι ίσο με: α. 12. β. 11. γ. 10. δ. 2. Μονάδες 4 /2005τεχ ΑΣΘΕΝΗ ΟΞΕΑ ΒΑΣΕΙΣ Ph βαθμός ιονισμού 24 Ποιο από τα παρακάτω διαλύματα οξέων που έχουν την ίδια συγκέντρωση και βρίσκονται σε 25 ο C έχει τη μικρότερη τιμή ph; Δίνονται οι αντίστοιχες σταθερές ιοντισμού των οξέων. α. HCOOH με Ka = β. CH3COOH με Ka = γ.clch2cooh με Ka = 1, δ. Cl2CHCOOH με Ka = Μονάδες5/ Κατά την προσθήκη νερού σε αραιό υδατικό διάλυμα ασθενούς οξέος σε σταθερή θερμοκρασία, η σταθερά ιοντισμού Κa α. αυξάνεται. β. μειώνεται. γ. δε μεταβάλλεται. δ.εξαρτάται από την ποσότητα του νερού που προστίθεται. Μονάδες 5/2003τ/ες 26 Η σταθερά ιοντισμού Κα εξαρτάται α. από την επίδραση κοινού ιόντος βαπό το ph του διαλύματος γ. μόνο από τη φύση του διαλύτη δ.από τη θερμοκρασία, τη φύση του οξέος και τη φύση του διαλύτη. Μονάδες 5/2000es 27. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις ισχύει όταν υδατικό διάλυμα ασθενούς ηλεκτρολύτη αραιώνεται με νερό, σε σταθερή θερμοκρασία; α. το ph του διαλύματος πάντοτε μειώνεται β. η συγκέντρωση του ηλεκτρολύτη στο διάλυμα αυξάνεται γ. η σταθερά ιοντισμού του ηλεκτρολύτη μειώνεται δ. ο βαθμός ιοντισμού του ηλεκτρολύτη αυξάνεται. Μονάδες 5/2003τ 28. Μια ουσία Β δρα στο νερό ως ασθενής βάση κατά Brönsted-Lowry. Τότε η έκφραση της σταθεράς ιοντισμού Kb είναι: HB OH - B OH - HB OH - K b Kb B - BOH Kb α. B β. γ. 29 Το πιθανό ph διαλύματος ασθενούς οξέος ΗΑ10-3 Μ στους 25 o C είναι α. 11 β. 3 γ. 5 δ. 0 Μονάδες 5/2009 εσπ 30 Το ph διαλύματος ασθενούς οξέος ΗΑ 0,01 Μ είναι: α. 2. β. μεγαλύτερο του 2. γ. 0. δ. μικρότερο του 2. B H O 2 K b HB OH - δ. 31 οιο από τα παρακάτω επηρεάζει την τιμή της σταθεράς ιοντισμού Κa του CH3COOH σε αραιά υδατικά διαλύματα; α. η συγκέντρωση του CH3COOH. β. η θερμοκρασία του διαλύματος.

16 γ. ο βαθμός ιοντισμού του CH3COOH. δ.η επίδραση κοινού ιόντος. Μονάδες 4 32 τά την αραίωση με νερό υδατικού διαλύματος CH3COOH σε σταθερή θερμοκρασία, ποιο από τα παρακάτω μεγέθη μειώνεται; α. Το ph του διαλύματος. β. Ο βαθμός ιοντισμού α του CH3COOH. γ. H συγκέντρωση των H3O +. δ. Η σταθερά Κa του οξέος. Μονάδες 5 33 Το ph ενός υδατικού διαλύματος ΝΗ3 0,1Μ παραμένει σταθερό, όταν προσθέσουμε α. νερό. β. υδατικό διάλυμα ΝΗ3 0,1Μ. γ. υδατικό διάλυμα ΝΗ3 0,01Μ. δ. υδατικό διάλυμα ΗΝΟ3 0,1Μ. Μονάδες επ 34 Σε αραιό υδατικό διάλυμα ΝΗ3 όγκου Vi με βαθμό ιοντισμού α1 (α1<0,1) προσθέτουμε νερό σε σταθερή θερμοκρασία, μέχρι ο τελικός όγκος του διαλύματος να γίνει 4Vi. Ο βαθμός ιοντισμού α2 της ΝΗ3 στο αραιωμένο διάλυμα είναι: α. α2=2a1 β. α2= a1/2 γ. α2=α1 δ. α2= α1 Μονάδες 5 35 Το ph διαλύματος HCOOH 0,1 Μ αυξάνεται, όταν προστεθεί διάλυμα: α. ΚΟΗ 0,2 Μ. β. ΗCl 0,2 Μ. γ. CH3COOH 0,2 Μ. δ. NaCl 0,2 Μ. Μονάδες 5/2005επ 36 Ποια από τις παρακάτω προτάσεις ισχύει όταν υδατικό διάλυμα ΝΗ3 αραιώνεται με νερό σε σταθερή θερμοκρασία; α. Η τιμή της σταθεράς Kb μειώνεται. β. Ο βαθμός ιοντισμού της ΝΗ3 αυξάνεται. γ. Το ph του διαλύματος αυξάνεται. δ. Η συγκέντρωση του διαλύματος της ΝΗ3 αυξάνεται Μονάδες 5/2003ομ 37 Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας την παρακάτω πρόταση σωστά συμπληρωμένη, χρησιμοποιώντας ένα από τα: δεν αλλάζει, αυξάνεται, ελαττώνεται. Με την προσθήκη νερού σε υδατικό διάλυμα και σε σταθερή θερμοκρασία, ο βαθμός ιοντισμού του οξέος.. και η συγκέντρωση των ιόντων HCOOH+OH3 του διαλύματος... Μονάδες 4/2006ομ 38 Ποιο από τα παρακάτω επηρεάζει την τιμή της σταθεράς ιοντισμού Κ a του CH3COOH σε αραιά υδατικά διαλύματα; α. η συγκέντρωση του CH 3 COOH. β. η θερμοκρασία του διαλύματος. γ. ο βαθμός ιοντισμού του CH 3 COOH. δ. η επίδραση κοινού ιόντος. Μονάδες 4 39 Σε υδατικό διάλυμα ασθενούς οξέος ΗΑ προσθέτουμε αέριο ΗCl, χωρίς να μεταβληθεί ο όγκος και η θερμοκρασία του διαλύματος. Ποιο από τα παρακάτω μεγέθη αυξάνεται; α. ph β. K aηα γ. α ΗΑ δ. [Η3Ο +] Μονάδες 5 40 Από τις παρακάτω χηµικές ενώσεις ασθενής ηλεκτρολύτης είναι α. HNO3. β. KNO3. γ. HF. δ. HCl. Μονάδες 4/2004εσ 41 Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα συμπληρωμένο κατάλληλα: Μονάδες 5/2000

17 Συζυγές οξύ Συζυγής βάση α β γ δ ε HCΟΟH NH4 + H2O ClO - H2O 42 Να αντιστοιχίσετε το καθένα από τα υδατικά διαλύματα της Στήλης Ι ίδιαςσυγκέντρωσης και θ = 25 ο C με τη σωστή τιμή ph της Στήλης ΙΙ, γράφοντας στο τετράδιό σας τον αριθμό της Στήλης Ι και δίπλα το αντίστοιχο γράμμα της Στήλης ΙΙ. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ (υδατικά διαλύματα) (ph) 1. KOH α. 3,5 2. KCl β HNO3 γ CH3COOH δ. 2 Μονάδες Να συμπληρώσετε στο τετράδιό σας την παρακάτω χημική εξίσωση: Η3Ο + + CN Μονάδες 4/2001τ 44. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συμπληρωμένο: Μονάδες 6 Συζυγές Συζυγής βάση οξύ HF OH - HNO3 45 Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα σωστά: Συζυγές οξύ Η2SO4 NH4 + HNO3 Συζυγής βάση F H2O 46 ΘΕΜΑ 2.2/2003επ. Δύο αραιά υδατικά διαλύματα Δ1 και Δ2 βρίσκονται στην ίδια θερμοκρασία. Το Δ1 περιέχει το ασθενές οξύ ΗΑ με συγκέντρωση c1 Μ. Το Δ2 περιέχει το ασθενές οξύ ΗΒ με συγκέντρωση c2 M, όπου c2 < c1. Τα δύο οξέα έχουν τον ίδιο βαθμό ιοντισμού στα παραπάνω διαλύματα. Οι σταθερές ιοντισμού των οξέων ΗΑ και ΗΒ είναι Κα1 και Κα2 αντίστοιχα. α. Να βρείτε τη σχέση που συνδέει τις σταθερές ιοντισμού Κα1 και Κα2 Μονάδες 6 β. Ποιο από τα δύο οξέα ΗΑ και ΗΒ είναι ισχυρότερο; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.μονάδες 6 47 ΘΕΜΑ 2 ο /2005ΘΕΤ. Δίνονται τρία υδατικά διαλύματα ασθενούς οξέος ΗΑ: Δ1 συγκέντρωσης CI και θερμοκρασίας 25 C, Δ2 συγκέντρωσης c2 ( c2 > CI) και θερμοκρασίας 25 C και Δ3 συγκέντρωσης c3 = C1 και θερμοκρασίας 45 C. Ο βαθμός ιοντισμού του οξέος ΗΑ στα παραπάνω διαλύματα είναι αντίστοιχα α1, α2 και α3 όπου σε κάθε περίπτωση ο βαθμός ιοντισμού είναι μικρότερος από 0,1. α. Σε ποιο από τα παραπάνω διαλύματα η σταθερά ιοντισμού Ka του οξέος ΗΑ έχει τη μεγαλύτερη τιμή; (μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. (μονάδες 3) β. Για τους βαθμούς ιοντισμού ισχύει:

18 1) a1 < α2 < α3. 3 α1 < α3 < α2. 2) α2 < α1 < α3 4 α3 < α2 < α1. Να επιλέξετε τη σωστή από τις παραπάνω σχέσεις, 2)Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. 4 Μονάδες 5 A5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή,ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Οι τομείς s και p του περιοδικού πίνακα περιέχουν 2 και 6 ομάδες αντίστοιχα. β. Ο αριθμός τροχιακών σε μία υποστιβάδα, με αζιμουθιακό κβαντικό αριθμό l, δίνεται από τον τύπο: 2l+1. 8 ΘΕΜΑ 2.2/2003εσ Σε καθεμιά από τις παρακάτω χημικές εξισώσεις και για όλες τις ουσίες που συμμετέχουν σε αυτές, να σημειώσετε ποια ουσία δρα ως οξύ και ποια ως βάση σύμφωνα με τη θεωρία Brönsted Lowry. Η2S + H2Ο HS - + H3O + NΗ3 + H2Ο NH4 + + OH - Μονάδες 8 49 Δίνεται αραιό υδατικό διάλυμα ασθενούς οξέος ΗΑ θερμοκρασίας 25 ο C. Αν το διάλυμα θερμανθεί χωρίς μεταβολή του όγκου του, α. ο βαθμός ιοντισμού του οξέος αυξάνεται, μειώνεται ή παραμένει σταθερός; Μονάδα 1 β. η συγκέντρωση των [Α ] αυξάνεται, μειώνεται ή παραμένει σταθερή; Και γιατί Μονάδα Υδατικό διάλυμα ΝΗ3 αραιώνεται με προσθήκη Η2Ο, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας και εντός ορίων που επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις. α. Ο βαθμός ιοντισμού της ΝΗ3 στο νέο διάλυμα αυξάνεται, μειώνεται ή παραμένει σταθερός; β. Δικαιολογήστε την απάντησή σας. Μονάδες 2+5 /2005εσπ 52 Γράψτε τρεις (3) παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η σταθερά ιοντισμού Κa ενός ασθενούς οξέος ΗΑ. Μονάδες 3/2000τ 53 α. Πώς ορίζεται και τι εκφράζει ο βαθμός ιοντισμού (α) ενός ηλεκτρολύτη; Μονάδες 2/2002εσ β. Από τι εξαρτάται ο βαθμός ιοντισμού (α) της ΝΗ3 σε υδατικό διάλυμα; Μονάδες 3/2002εσ 54 Υδατικό διάλυμα μεθανικού οξέος (HCOOH) αραιώνεται με νερό σε σταθερή θερμοκρασία. Πώς μεταβάλλεται ο βαθμός ιοντισμού του HCOOH με την αραίωση; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (θεωρείται ότι ισχύουν οι προσεγγιστικοί τύποι). Μονάδες 5/ Για κάθε μία από τις παρακάτω χημικές εξισώσεις και για την κατεύθυνση που δείχνει το βέλος, να καθορίσετε ποια ουσία από τα αντιδρώντα συμπεριφέρεται ως οξύ και να γράψετε δίπλα της τη συζυγή βάση που προκύπτει. α ΝΗ4 + + Η2Ο ΝΗ3 + Η3Ο + β. ΗCl + Η2Ο Η3Ο + + Cl - γ. Η3Ο + + ΟΗ - Η2Ο + Η2Ο Μονάδες 3/2002 ες 56 Γράψτε τρεις (3) παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η σταθερά ιοντισμού Κa ενός ασθενούς οξέος ΗΑ. 58 Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα που αντιστοιχούν στα συζυγή ζεύγη οξέος βάσης. α. ΗCl και Cl - β. NH2 - και ΝΗ3 γ. HCN και CN - δ. HSO3 - και H2SO4 ε. H3O + και OH - Μονάδες 5/2000τ 59. Υδατικό διάλυμα μεθανικού οξέος (HCOOH) αραιώνεται με νερό σε σταθερή θερμοκρασία. Πώς μεταβάλλεται ο βαθμός ιοντισμού του HCOOH με την αραίωση; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (θεωρείται ότι ισχύουν οι προσεγγιστικοί τύποι). Μονάδες 5/2000 ΙΟΝΙΣΜΟΣ ΣΥΖYΓΟΥΣ ΙΟΝΤΟΣ

19 61 Βασικό είναι το υδατικό διάλυμα της ένωσης: α. KCl β. CH3COOK γ. NH4NO3 δ. CH3C CH. Μονάδες 5/ Όξινο είναι το υδατικό διάλυμα του α. ΝaCl. β. ΝΗ4Cl. γ. CH3COONa. δ. KOH. Μονάδες 5 63 Ένα υδατικό διάλυμα έχει ph = 5 στους 25 ο C. Το διάλυμα αυτό μπορεί να περιέχει α. ΝΗ3. β. HCOOH. γ. HCOONa. δ. KCl. Μονάδες επ 64 Το υδατικό διάλυμα που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη τιμή ph, είναι : α. NaF β. NH4Cl γ. HCOOH δ. KCl Μονάδες 5/2002ομ 64β Ποιο από τα παρακάτω υδατικά διαλύματα αλάτων έχει στους 25 ο ph<7 ; α. ιάλυμα ΝaCl. β. ιάλυμα CH3COONa. γ. ιάλυμα NH4NO3. δ. ιάλυμα KNO3. Μονάδες 4/2005εσ 65 Να αποδείξετε τη σχέση που συνδέει τη σταθερά ιοντισμού Κa, του ασθενούς οξέος ΗΑ, με τη σταθερά ιοντισμού Κb, της συζυγούς βάσης Α, σε υδατικό διάλυμα. Μονάδες 7 /2005ομ 66 ΘΕΜΑ 2 ο /2004 Διαθέτουμε τα υδατικά διαλύματα ΔΙ, Δ2 και Δ3 τα οποία περιέχουν HC1, CH3COONa και NH4C1 αντίστοιχα. Τα διαλύματα αυτά βρίσκονται σε θερμοκρασία 25 C και έχουν την ίδια συγκέντρωση c. α. Να κατατάξετε τα παραπάνω διαλύματα κατά σειρά αυξανόμενης τιμής ρη. Μονάδες 3 β. Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 7 67 ΘΕΜΑ 2 ο /2009εσπ Διαθέτουμε υδατικό διάλυμα ΝΗ4Cl. α. Το διάλυμα αυτό είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο; Δικαιολογήστε την απάντησή σας. Μονάδες 1+4 β. Στο διάλυμα αυτό προσθέτουμε στερεό NaCl, χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος και της θερμοκρασίας. Το ph του διαλύματος θα αυξηθεί, θα μειωθεί ή θα παραμείνει σταθερό; Δικαιολογήστε την απάντησή σας. Μονάδες Αν δύο αραιά υδατικά διαλύματα Δ1, Δ2 ίδιας θερμοκρασίας περιέχουν αντίστοιχα CH3COOH και HCOOH ίδιας συγκέντρωσης. Το Δ1 έχει τιμή ph=4 και το Δ2 έχει τιμή ph=3. Τότε στην ίδια θερμοκρασία ΚbCH3COO- >KbHCOO- Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες+4/ το ph υδατικού διαλύματος άλατος NaA είναι μεγαλύτερο από το ph άλλου υδατικού διαλύματος άλατος NaB ίδιας συγκέντρωσης και στην ίδια θερμοκρασία. i. Να απαντήσετε αν η πρόταση «Το οξύ ΗΑ είναι πιο ισχυρό από το οξύ ΗΒ» είναι σωστή ή λανθασμένη. ii. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2+7/2007 ομ ιιι. Πώς ορίζεται και τι εκφράζει ο βαθμός ιοντισμού (α) ενός ηλεκτρολύτη; Μονάδες 2/2002εσ ιv. Από τι εξαρτάται ο βαθμός ιοντισμού (α) της ΝΗ3 σε υδατικό διάλυμα; Μονάδες 3/2002εσ 69α ίνεται η ισορροπία CH3COOH + CN CH3COO + HCN. α. Ποια από τα μόρια και ιόντα που συμμετέχουν στην ισορροπία αυτή συμπεριφέρονται ως οξέα και ποια ως βάσεις κατά Brönsted-Lowry. Μονάδες 4 β. Να προβλέψετε προς ποια κατεύθυνση ευνοείται η παραπάνω ισορροπία, αν η σταθερά ιοντισμού του CH3COOH είναι 10-5 και η σταθερά ιοντισμού του HCN είναι Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

20 Οι σταθερές ιοντισμού αναφέρονται στην ίδια θερμοκρασία και σε υδατικά διαλύματα. 4 /2007εσ Μονάδες 69β Κατά τη διάλυση του άλατος ΝΗ4F στο νερό προκύπτει τελικά όξινο διάλυμα. Με βάση το παραπάνω δεδομένο : Η2SO4 H3O α) Ποιο + HCN HCO3 από τα ιόντα ΝΗ4 + και F ιοντίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό; Μονάδα 1 Να Συζυγής βάση αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 3 β) Να συγκρίνετε τις τιμές των σταθερών ιοντισμού Ka του HF και Kb της ΝΗ3. Μονάδα 1 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 3/2003ομ 70 ίδεται ο πίνακας: Οξέα Κa Συζυγείς βάσεις Κb ΗF 10 3 HCN CH3COO 10 9 ClO 10 6 α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παραπάνω πίνακα συμπληρώνοντας τα κενά κατάλληλα. ίδεται: Κw = 10 14, θ = 25 οc. Μονάδες 8/2004εσ β. Να κατατάξετε τις συζυγείς βάσεις κατά σειρά αυξανόμενης ισχύος. Μονάδες 3/2004 ες 70a ΘΕΜΑ 2 ο /2003 Δίνονται οι σταθερές ιοντισμού: Κa CH3COOH(=10 5, Kb(NH3) == 10 5 και Κw=10 14 α. Να προβλέψετε προς ποια κατεύθυνση είναι μετατοπισμένη η ισορροπία:και ΓΙΑΤΙ CH3COOH(aq)+NH3(aq) CH3COO (aq)+νη4 + (aq) Μονάδες 2+4 β. Να προβλέψετε αν υδατικό διάλυμα του άλατος CH3COONH4 είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο, γράφοντας τις αντιδράσεις των ιόντων του άλατος με το νερό. ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ Μονάδες b. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα συμπληρωμένο κατάλληλα: Μονάδες 2 β.ποιες από τις παραπάνω συζυγείς βάσεις μπορούν να δράσουν και ως οξέα σε κατάλληλο περιβάλλον; Μον 2 γ. Η ισχύς των παραπάνω οξέων ελαττώνεται από αριστερά προς τα δεξιά. Να γράψετε τις συζυγείς βάσεις τους με σειρά αυξανόμενης ισχύος. Και γιατί Μονάδες C Σε υδατικό διάλυμα μονοπρωτικού οξέος ΗΑ με ph=2 προσθέτουμε μικρή ποσότητα άλατος ΝaA χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος και του ph. Το οξύ ΗΑ είναι ισχυρό ή ασθενές; (Μονάδα 1) Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 3) Επ. ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΟΙΝΟΥ ΙΟΝΤΟΣ 71 ποια από τις παρακάτω χημικές ουσίες θα προκαλέσει αύξηση του βαθμού ιοντισμού του CH3COOH, αν προστεθεί σε υδατικό διάλυμα αυτού, με θ=σταθ.; α. Καθαρό CH3COOH.

21 β. Στερεό CH3COOΝa, χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος. γ. Νερό. δ. Αέριο HCl, χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος. Μονάδες 5 71δ Με προσθήκη νερού δεν μεταβάλλεται το ph υδατικού διαλύματος: α.ch3cooh β. NH4Cl γ.nacl δ. CH3COONa Μονάδες 3/ Με δεδομένο ότι η προσθήκη στερεού ή αερίου δεν μεταβάλλει τον όγκο του διαλύματος, ο βαθμός ιοντισμού του ασθενούς οξέος HF σε σταθερή θερμοκρασία αυξάνεται με προσθήκη: α. αερίου HCl β. στερεού NaCl γ. νερού δ. στερεού NaF. Μονάδες5/2004t 73 σε υδατικό διάλυμα ασθενούς οξέος ΗΑ προσθέτουμε αέριο ΗCl, χωρίς να μεταβληθεί ο όγκος και η θερμοκρασία του διαλύματος. Ποιο από τα παρακάτω μεγέθη αυξάνεται; α. Ph β. KaΗΑ γ. αηα δ. [Η3Ο+] Μονάδες 5 73β Η σταθερά ιοντισμού Κa του ασθενούς οξέος ΗF σε αραιό υδατικό διάλυμα αυξάνει με α. αύξηση της θερμοκρασίας. β. μείωση της θερμοκρασίας. γ. προσθήκη ΝaF. δ. προσθήκη HCl Μονάδες 4 τεχν Να γράψετε στο τετράδιό σας τα υδατικά διαλύματα της Στήλης Ι και δίπλα το αντίστοιχο ph από τη Στήλη ΙΙ. Μονάδες 5/2002εσ Στήλη Ι (υδατικά Στήλη ΙΙ διαλύματα 0,1Μ) (ph) θ=25 ο C α. HCl β. NaOH γ. NH3 δ. NH4Cl ε. ΝaCl Ποιο από τα παρακάτω υδατικά διαλύματα στους 25 ο C έχει τη μεγαλύτερη τιμή ph; α. ΝΗ3 0,1 M β. Ca(OH)2 0,1 M γ. ΝαΟΗ 0,1 Μ δ. ΝαCN 0,1 Μ Μονάδες 5/2003τ 76 αν μικρή ποσότητα ισχυρού οξέος (π.χ. ΗCl) προστεθεί σε υδατικό διάλυμα ασθενούς οξέος HA, σε σταθερή θερμοκρασία και χωρίς μεταβολή του όγκου του, ο βαθμός ιοντισμού α του ασθενούς οξέος α. αυξάνεται. β. μειώνεται. γ. παραμένει σταθερός. δ. τείνει στη μονάδα.

22 77. Σε διάλυμα NH3 προσθέτουμε στερεό ΝaΟΗ, χωρίς μεταβολή όγκου και θερμοκρασίας. α. Ο βαθμός ιοντισμού α της ΝΗ3 μειώθηκε, αυξήθηκε ή παρέμεινε σταθερός ; και γιατί β. Η τιμή του ph μειώθηκε, αυξήθηκε ή παρέμεινε σταθερή; και γιατί.μονάδες ΕΣΠ. 78 Υδατικό διάλυμα ΝΗ3 όγκου V (διάλυμα Δ1) αραιώνεται με νερό και προκύπτει διάλυμα όγκου 2V (διάλυμα Δ2). α. Να χαρακτηρίσετε την παρακάτω πρόταση ως σωστή ή λανθασμένη: Η συγκέντρωση των ιόντων ΟΗ στο διάλυμα Δ2 είναι διπλάσια από τη συγκέντρωση των ιόντων ΟΗ στο διάλυμα Δ1. (μονάδα 1). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 4). β. Στο διάλυμα Δ1 προστίθεται μικρή ποσότητα στερεού υδροξειδίου του νατρίου (NaOH) χωρίς μεταβολή όγκου και προκύπτει διάλυμα Δ3. Να χαρακτηρίσετε την παρακάτω πρόταση ως σωστή ή λανθασμένη: Η συγκέντρωση των ιόντων ΝΗ4 + στο διάλυμα Δ3 είναι μεγαλύτερη από τη συγκέντρωση των ιόντων ΝΗ4 + στο διάλυμα Δ1. και γιατί Η θερμοκ παραμένει σταθερή. Μονάδες 5 79 Σε υδατικό διάλυμα μονοπρωτικού οξέος ΗΑ με ph=2 προσθέτουμε μικρή ποσότητα άλατος ΝaA χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος και του ph. Το οξύ ΗΑ είναι ισχυρό ή ασθενές; και γιατί (Μονάδες 1+3). Μονάδες 4 80 Να χαρακτηρίσετε κάθε μία από τις παρακάτω προτάσεις ως σωστή ή λανθασμένη. α. Σε διάλυμα ΝΗ3 η προσθήκη στερεού ΝΗ4Cl, χωρίς μεταβολή όγκου και θερμοκρασίας, έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της συγκέντρωσης των ιόντων OH του διαλύματος (μονάδα 1). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 4). Μονάδες 5/2005επ. Σε διάλυμα ασθενούς μονοπρωτικής βάσης Β, προσθέτουμε στερεό NaOH, χωρίς μεταβολή όγκου. Ο βαθμός ιοντισμού της βάσης Β θα αυξηθεί. (μονάδες 4) ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ 81 Όσο και αν αραιωθεί ένα ρυθμιστικό διάλυμα, το ph του παραμένει σταθερό. 82 Ποιο από τα παρακάτω ζεύγη ενώσεων όταν διαλυθεί σε νερό δίνει ρυθμιστικό διάλυμα. α. HCl - NaCl β. HCOOH - HCOONa γ. HCl - NH4Cl δ. NaOH - CH3COONa. Μονάδες 5/ 83. Από τα παρακάτω ζεύγη ουσιών ρυθμιστικό διάλυμα είναι το α. HF / NaF. β. HCl / NaCl. γ. NH4Cl / NH4NO3. δ.nh3 / NaOH. Μονάδες 5/2002τ 84 Ποιο από τα παρακάτω υδατικά διαλύματα είναι ρυθμιστικό; α. HNO3 0, 2 M KNO3 0,2 M. β. NH3 0,1 M NH4 Cl 0,1 M. γ. CH3COOH 0,2 M HCOOH 0,1 M. δ. NaOH 0,1 M NH3 0,1 M. Μονάδες 5/2005επ

23 84β Ποιο από τα παρακάτω συζυγή ζεύγη οξέος βάσης κατά Brönsted Lowry μπορεί να αποτελέσει ρυθμιστικό διάλυμα στο νερό; α. HCl / Cl _. β. HNO3 / NO3 _. γ. HClO4 / ClΟ4 _. δ. HF / F _. Μονάδες 5/2005τεχ 85 ΘΕΜΑ 2 ο /2001es Ποιο από τα παρακάτω ζεύγη ενώσεων, όταν διαλυθεί σε νερό, σε κατάλληλες συγκεντρώσεις, δίνει ρυθμιστικό διάλυμα; Και γιατί 1. CH3COOH - CH3COONa 2. NaCl HCl 3. NaOH - NH3 Μονάδες 2 86 θεμα επ Διαθέτουμε τέσσερα (4) υδατικά διαλύματα Δ1, Δ2, Δ3 και Δ4 ίσης συγκέντρωσης, που περιέχουν ΝΗ3, ΝaΟΗ, ΗCl και ΝΗ4Cl αντίστοιχα. α. Να προτείνετε δικαιολογώντας τρεις τρόπους παρασκευής ρυθμιστικού διαλύματος ΝΗ3 / ΝΗ4Cl αναμειγνύοντας ποσότητες από τα παραπάνω διαλύματα, επιλέγοντας δύο κάθε φορά. Μονάδες Δίνεται αραιό υδατικό διάλυμα ασθενούς οξέος ΗΑ θερμοκρασίας 25 ο C. Αν το διάλυμα θερμανθεί χωρίς μεταβολή του όγκου του, α. ο βαθμός ιοντισμού του οξέος αυξάνεται, μειώνεται ή παραμένει σταθερός; Μονάδα 1 β. η συγκέντρωση των [Α ] αυξάνεται, μειώνεται ή παραμένει σταθερή; Και γιατί Μονάδα ΘΕΜΑ 2.2/2008 ΕΠ Δίνονται τα παρακάτω υδατικά διαλύματα: Διάλυμα Δ1 ασθενούς οξέος ΗΑ, συγκέντρωσης c και όγκου V. Διάλυμα Δ2 άλατος ΝaA, συγκέντρωσης c και όγκου V. Αναμειγνύουμε τα διαλύματα Δ1 και Δ2 και προκύπτει ρυθμιστικό διάλυμα Δ3. α. Στο διάλυμα Δ3 προστίθεται Α) μικρή ποσότητα αερίου HCl. Β) μικρή ποσότητα στερεού ΝaOH. Να γραφούν οι αντιδράσεις που πραγματοποιούνται σε καθεμιά από τις παραπάνω περιπτώσεις. Μονάδες 4 β. Να χαρακτηρίσετε ως σωστή ή λανθασμένη την παρακάτω πρόταση: Όταν το διάλυμα Δ3 αραιώνεται σε διπλάσιο όγκο, το ph του αυξάνεται. Μονάδες 1 Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2 89 Δίνονται τρία υδατικά διαλύματα ΝΗ3, HCl, NH4Cl. α) Πώς μπορείτε να παρασκευάσετε ρυθμιστικό διάλυμα με δυο διαφορετικούς τρόπους, χρησιμοποιώντας δύο μόνο από τα διαλύματα κάθε φορά. Μονάδες 4 β) Να γράψετε τη σχέση που εκφράζει την [ΟΗ ] του ρυθμιστικού διαλύματος σε συνάρτηση με τη σταθερά Kb της βάσης και τις συγκεντρώσεις (Cοξέος, Cβάσης) των ουσιών του διαλύματος. Μονάδες 4 90 Να εξηγήσετε γιατί το ρυθμιστικό διάλυμα CH3COOH / CH3COONa διατηρεί πρακτικά το ph του σταθερό, γράφοντας και τις κατάλληλες χημικές εξισώσεις, αν στο διάλυμα αυτό προσθέσουμε: i. μικρή ποσότητα HCl ii. μικρή ποσότητα NaOH Μονάδες 8 /2006ομ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ

24 91 Ένας πρωτολυτικός δείκτης εμφανίζει κίτρινο και μπλε χρώμα σε δύο υδατικά διαλύματα, που έχουν ph = 4 και ph = 10 αντίστοιχα. Σε υδατικό διάλυμα με ph = 3 ο δείκτης αυτός αποκτά χρώμα: α. μπλε. β. κίτρινο. γ. ενδιάμεσο (πράσινο). δ. δεν μπορεί να γίνει πρόβλεψη. Μονάδες 5/2008ΕΠ 92 ατά την ογκομέτρηση διαλύματος ΗCl με πρότυπο διάλυμα ΝaΟΗ στο ισοδύναμο σημείο το διάλυμα έχει α. ph=13 β. ph= 6 γ. ph= 7 δ. ph= 2 93 δείκτης Η είναι ένα ασθενές οξύ. Κατά κανόνα το χρώμα της όξινης μορφής Η του δείκτη επικρατεί όταν α. ph < pkaη 1. β. ph > pkaη + 1. γ. ph = pkaη. δ. ph > pkaη. Μον 5/τεχν Κατά την ογκομέτρηση υδατικού διαλύματος CH3COOH με πρότυπο διάλυμα NaOH, στους 25 ο C, το ph του διαλύματος στο ισοδύναμο σημείο είναι α. μεγαλύτερο του 7. β. ίσο με 7. γ. μικρότερο του 7. δ. ίσο με 0. Μονάδες 5 τεχν ΘΕΜΑ 2.2. /2004επ ιάλυμα CH3COOH ογκομετρείται με πρότυπο διάλυμα NaOH. α. Στο ισοδύναμο σημείο της ογκομέτρησης το διάλυμα είναι όξινο, ουδέτερο ή βασικό; Και γιατί(μονάδες 1+3) β. Ποιος από τους πρωτολυτικούς δείκτες, ερυθρό τουαιθυλίου (pka = 5,5) και φαινολοφθαλεΐνη (pka= 9), είναι κατάλληλος για τον καθορισμό του τελικού σημείου της ογκομέτρησης; Και γιατί( μονάδες 1+3) 96 Nα μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις σωστά συμπληρωμένες. α. Το σημείο της ογκομέτρησης όπου έχει αντιδράσει πλήρως η ογκομετρούμενη ουσία με ορισμένη ποσότητα του προτύπου διαλύματος, ονομάζεται σημείο της ογκομέτρησης 3μον/2009 τεχν 97 ιάλυμα HCl και διάλυμα CH3COOH έχουν το ίδιο ph. Ίσοι όγκοι των δύο αυτών διαλυμάτων εξουδετερώνονται πλήρως με το ίδιο διάλυμα NaOH. Σε ποια από τις δύο εξουδετερώσεις καταναλώθηκε μεγαλύτερη ποσότητα διαλύματος NaOH; (μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 3). 98 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη "Σωστό", αν η πρόταση είναι σωστή ή "Λάθος", αν η πρόταση είναι λανθασμένη, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση. α. Σε υδατικό διάλυμα πρωτολυτικού δείκτη ΗΔ, επικρατεί το χρώμα του ΗΔ όταν ισχύει ph <pka ΗΔ 1. β. Το ιόν CH3O στο νερό συμπεριφέρεται ως βάση κατά Brönsted-Lowry. γ. Αν η σταθερά ιοντισμού Κb1 ασθενούς βάσης Β1είναι μικρότερη από την Κb2 ασθενούς βάσης Β2 σε θερμοκρασία θ = 25 οc, τότε η βάση Β1 είναι ισχυρότερη από τη Β δ. Με προσθήκη NaOH σε διάλυμα CH3COONa προκύπτει ρυθμιστικό διάλυμα. ε. Υδατικό διάλυμα HCl συγκέντρωσης 10 8 Μ στους 25 C έχει ph=8. στ. Τα ρυθμιστικά διαλύματα διατηρούν το ph τους πρακτικά σταθερό, όταν προστίθενται σε αυτά μικρές αλλά υπολογίσιμες ποσότητες ισχυρών οξέων ή βάσεων.