ιοικητική Λογιστική Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & ιοίκησης Α.Π. Βαβάτσικος

Transcript

1 ιοικητική Λογιστική Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & ιοίκησης Α.Π. Βαβάτσικος

2 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης ιοικητική Λογιστική (management accounting) vs Χρηματοοικονομική Λογιστική (financial accounting) Εισαγωγή στους προϋπολογισμούς Κατάρτιση συνολικού προϋπολογισμού Στατικοί και ελαστικοί προϋπολογισμοί Λήψη αποφάσεων στο βραχυπρόθεσμο διάστημα Λογιστική της υπευθυνότητας Τιμές μεταφοράς Αξιολόγηση της τμηματικής απόδοσης Κοστολόγηση με βάση τις δραστηριότητες Νέες τάσεις στην κοστολόγηση

3 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (1) ιοικητική Λογιστική (management accounting) vs Χρηματοοικονομική Λογιστική (financial accounting) Η λογιστική αποσκοπεί στην παροχή χρηματοοικονομικών πληροφοριών με σκοπό την υποστήριξη διαδικασιών λήψης αποφάσεων Η χρηματοοικονομική λογιστική αποσκοπεί στη παροχή πληροφορίας στους ενδιαφερόμενους εκτός της επιχείρησης (κράτος, επενδυτές, πιστωτές κ.τ.λ.) Η διοικητική λογιστική αποσκοπεί στην εσωτερική πληροφόρηση της διοίκησης σε σχέση με την ανάλυση του κόστους λειτουργίας και τον προγραμματισμό της επιχείρησης

4 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (2) Εισαγωγή στους προϋπολογισμούς Η λήψη αποφάσεων αποτελεί διαδικασία που άπτεται πολλών λειτουργιών και τμημάτων της επιχείρησης Η διοίκηση αποσκοπεί στον συντονισμό των διαδικασιών που υλοποιούνται εντός της επιχείρησης Οι προϋπολογισμοί είναι το βασικό εργαλείο που διαθέτει η επιχείρηση για τον συντονισμό των δραστηριοτήτων της επιχείρησης Οι προϋπολογισμοί αποτελούν αναλυτικά και συγκεκριμένα χρηματοοικονομικά σχέδια που αφορούν συγκεκριμένες χρονικές περιόδους και άπτονται τόσο των επιμέρους τμημάτων της επιχείρησης όσο και του συνόλου της.

5 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (3) Κατάρτιση συνολικού προϋπολογισμού Ο συνολικός προϋπολογισμός αποτελεί την οργανική σύνθεση των επιμέρους προϋπολογισμών που συντάσσονται στα διάφορα τμήματα ή λειτουργίες της επιχείρησης Οι προϋπολογισμοί αυτοί σχετίζονται: Με τα έσοδα των πωλήσεων (προϋπολογισμός πωλήσεων) Την παραγωγή (προϋπολογισμός παραγωγής) Τα έξοδα υποστηρικτικών διαδικασιών Τα έξοδα πωλήσεων και marketing Τα έξοδα διοίκησης Τα έξοδα έρευνας και ανάπτυξης Τα έξοδα διάθεσης Την ταμειακή θέση της επιχείρησης (ταμειακός προϋπολογισμός) Το αναμενόμενο χρηματοοικονομικό αποτέλεσμα (προϋπολογιστικός ισολογισμός)

6 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (4) Στατικοί και ελαστικοί προϋπολογισμοί Για την κατανόηση των αιτιών και των αποκλίσεων και την απόδοση ευθυνών είναι σημαντικό να συντάσσονται εκτός από τους στατικούς προϋπολογισμούς και ελαστικοί προϋπολογισμοί Οι στατικοί προϋπολογισμοί αφορούν ένα συγκεκριμένο επίπεδο δραστηριότητας της επιχείρησης Στον αντίποδα οι ελαστικοί προϋπολογισμοί αναφέρονται σε διαφορετικά επίπεδα δραστηριότητας. Οι ελαστικοί προϋπολογισμοί αναπτύσσονται λαμβάνοντας υπόψη δύο βασικές παραμέτρους: Τα μεταβλητά κόστη Τα σταθερά κόστη

7 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (5) Λήψη αποφάσεων στο βραχυπρόθεσμο διάστημα Αποσκοπεί στον προσδιορισμό του νεκρού σημείου Το νεκρό σημείο αντιπροσωπεύει το επίπεδο δραστηριότητας για το οποίο μηδενίζεται το αποτέλεσμα της επιχείρησης Στις αναλύσεις νεκρού σημείου γίνονται οι παρακάτω υποθέσεις Το κόστος διακρίνεται σε σταθερό και μεταβλητό Το σταθερό κόστος παραμένει αμετάβλητο στο συγκεκριμένο επίπεδο δραστηριότητας Το μεταβλητό κόστος μεταβάλλεται γραμμικά στο συγκεκριμένο επίπεδο δραστηριότητας Η τιμή πώλησης είναι σταθερή Σε περιπτώσεις όπου το η επιχείρηση παράγει περισσότερα του ενός προϊόντα το μείγμα των προϊόντων της παραμένει σταθερό

8 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (6) Λογιστική της υπευθυνότητας Συνήθως οι επιχειρήσεις διακρίνονται σε μικρότερες διοικητικές υποδιαιρέσεις Επομένως τα ανώτερα επίπεδα της διοίκησης επιδιώκουν τη σύγκλιση των στόχων των υποδιαιρέσεων Η λογιστική της υπευθυνότητας (responsibility accounting) αναφέρεται στο σύνολο των αρχών και των τεχνικών για την αξιολόγηση των στελεχών προκειμένου να επιτευχθεί η σύγκλιση στόχων και συμπεριφορών

9 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (7) Τιμές μεταφοράς Αποτελούν τις τιμές με τις οποίες χρεώνει ένα τμήμα της επιχείρησης ένα άλλο για την πώληση προϊόντων ή υπηρεσιών. Οι συναλλαγές μεταξύ των τμημάτων δεν αποτελούν πραγματική ροή χρήματος αλλά εγγραφές και καταχωρήσεις στο πληροφοριακό σύστημα της επιχείρησης το οποίο χρησιμοποιείται για την υποστήριξη διοικητικών αποφάσεων. Η τιμή μεταφοράς αποτελεί έσοδο για το τμήμα που πουλά το προϊόν ή την υπηρεσία και έξοδο για το τμήμα που την αγοράζει. Κατά κανόνα οι τιμές μεταφοράς συναντώνται σε επιχειρήσεις με σημαντικό μέγεθος με αποκεντρωμένα τμήματα ή/και λειτουργίες.

10 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (8) Αξιολόγηση της τμηματικής απόδοσης Ανεξαρτήτως μεγέθους ή της μορφής τους κύριο μέλημα των επιχειρήσεων είναι η αξιολόγηση της αποδοτικότητάς τους. Ως εκ τούτου ή ιδιοκτησία της επιχείρησης μπορεί να αξιολογεί την απόδοση των επενδεδυμένων κεφαλιών σε αυτή Για το λόγο αυτό οι επιχειρήσεις διατηρούν συστήματα αξιολόγησης τμηματικής απόδοσης Τα συστήματα αξιολόγησης αποσκοπούν στην υλοποίηση συγκρίσεων μεταξύ του προϋπολογισμένου και του πραγματικού κόστους

11 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (9) Κοστολόγηση με βάση τις δραστηριότητες Στις μέρες μας τα γενικά έξοδα των επιχειρήσεων έχουν αυξηθεί ως ποσοστό επί του συνολικού κόστους Παράλληλα το άμεσο κόστος έχει περιοριστεί σημαντικά εξαιτίας της αυτοματοποίησης των διαδικασιών παραγωγής. Τα συστήματα κοστολόγησης με βάση τις δραστηριότητες αποσκοπούν στην αμεσότερη απεικόνιση των οικονομικών χαρακτηριστικών της παραγωγικής διαδικασίας και υποβοηθούν σημαντικά τη διοίκηση στη λήψη αποφάσεων. Η βασική διαφορά από τα παραδοσιακά συστήματα κοστολόγησης έγκειται στον υπολογισμό του έμμεσου κόστους είτε αυτό είναι έμμεσο κόστος παραγωγής ή διοίκησης ή διάθεσης ή πωλήσεων

12 Εισαγωγή (1) Περίγραμμα Ύλης (10) Νέες τάσεις στην κοστολόγηση Στην ενότητα παρουσιάζονται και άλλες, ίσως λιγότερο διαδεδομένες, διαδικασίες κοστολόγησης όπως: Η κοστολόγηση βάση στόχου Η κοστολόγηση με βάση το συνολικό όγκο παραγωγής Η κοστολόγηση προσανατολισμένη στην ποιότητα

13 Κόστος-Βασικές Έννοιες Λογιστική και ιοικητική Λογιστική Η λογιστική είναι η επιστήμη της καταγραφής, συγκέντρωσης και ανάλυσης δεδομένων που αφορούν τη δραστηριότητα των οικονομικών μονάδων με στόχο την αντικειμενική παρουσίαση της κατάστασης της οικονομικής μονάδας Η ιοικητική Λογιστική είναι ο κλάδος της λογιστικής που περιλαμβάνει το ν τον προσδιορισμό, την ανάλυση, την προετοιμασία και την παρουσίαση των δεδομένων της οικονομικής μονάδας προκειμένου να εξασφαλιστεί η κατάλληλη και ορθολογική χρήση των πόρων της Η πληροφορία που επεξεργάζεται η διοικητική λογιστική χρησιμοποιείται: Στις διαδικασίες λήψης απόφασης Στον προγραμματισμό Στον έλεγχο Στην διοίκηση καθημερινής λειτουργίας

14 Κόστος-Βασικές Έννοιες Ορισμός του «κόστους» Το κόστος και ο υπολογισμός του αποτελεί σημαντικό μέρος της εργασίας των διοικητικών στελεχών Ο έλεγχος του κόστους παραγωγής ενός προϊόντος απαιτεί την παρακολούθηση των επιμέρους στοιχείων που συγκροτούν το κόστος παραγωγής μιας μονάδας προϊόντος Το κόστος στα πλαίσια ενός οικονομικού οργανισμού παίρνει διάφορες μορφές και ως εκ κουτού η κατανόηση τους είναι σημαντική στα πλαίσια της διοικητικής λογιστικής Ο όρος «κόστος» χρησιμοποιείται προκειμένου να περιγράψει το μέτρο των οικονομικών πόρων που θυσιάζονται προκειμένου να επιτευχθεί κάποιος στόχος Ορισμός: «Το σύνολο των πάσης φύσεως και μορφής οικονομικών θυσιών που απαιτούνται προκειμένου να παραχθεί ένα προϊόν ή υπηρεσία κάτω από δεδομένες κάθε φορά τεχνικοοικονομικές συνθήκες»

15 Κόστος-Βασικές Έννοιες Κόστος προϊόντος και κόστος περιόδου Οι έννοιες κόστος προϊόντος και κόστος περιόδου χρησιμοποιούνται προκειμένου να προσδιοριστεί η χρονική στιγμή κατά την όποιά αναγνωρίζεται ένα κόστος Το κόστος προϊόντος προκύπτει από το κόστος των αγαθών που αγοράζονται ή παράγονται προκειμένου να πωληθούν στο πλαίσιο δραστηριοποίησης της επιχείρησης Τη στιγμή που υλοποιείται μια πώληση το κόστος του προϊόντος διαμορφώνεται από το κόστος των πωληθέντων. Το κόστος που αντιστοιχεί στα αποθέματα έτοιμων προϊόντων που αποθηκεύονται έως ότου πωληθούν αποκαλείται αποθηκεύσιμο κόστος Τα στοιχεία που δεν συμμετέχουν στο κόστος προϊόντος αποτελούν το κόστος περιόδου (κόστος έρευνας και ανάπτυξης, μάρκετινγκ, διοίκησης κοκ).

16 Κόστος-Βασικές Έννοιες Η σχέση κόστους, εξόδου κα δαπάνης Τα έξοδα χρήσης διαμορφώνονται από το κόστος προϊόντος και το κόστος περιόδου Έ Χρήσης Κόστος Προϊόντος Κόστος Περιόδου Σε κάθε περίπτωση ισχύει η ισότητα ΕΣΟΔΑ Χρήσης ΈΞΟΔΑ Χρήσης ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Χρήσης Η δαπάνη δεν είναι έννοια διαφορετική με το κόστος και τα έξοδα ωστόσο συνδέεται με το κόστος ως ενέργεια ή διαδικασία πραγματοποίησης του

17 Κόστος-Βασικές Έννοιες Κοστολογική Οργάνωση της Επιχείρησης Σκοπός των επιχειρήσεων η πραγματοποίηση κερδών από τις πωλήσεις προϊόντων. Προκειμένου να επιτευχθεί κερδοφορία οι επιχειρήσεις εγκαθιστούν συστήματα κοστολόγησης τα οποία αποσκοπούν στον προσδιορισμό του κόστους των παραγόμενων προϊόντων Τα δεδομένα κόστους μπορεί να χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της κερδοφορίας μιας επιχείρησης αλλά να είναι ακατάλληλα για μελλοντικές εκτιμήσεις αν υπάρχει η πεποίθηση ότι οι συνθήκες στη αγορά θα αλλάξουν Είναι απαραίτητη η κατανόηση των χαρακτηριστικών κάθε κατηγορίας κόστους προκείμενου να ερμηνεύονται οι εκθέσεις των στελεχών της διοίκησης Οι βασικές διακρίσεις του κόστους είναι: Σταθερό και Μεταβλητό κόστος Άμεσο και Έμμεσο Κόστος

18 Κόστος-Βασικές Έννοιες Σταθερό vs Μεταβλητό Κόστος Σταθερό ονομάζεται το κόστος που παραμένει αμετάβλητο καθώς ο όγκος των παραγόμενων προϊόντων (επίπεδο δραστηριότητας) μεταβάλλεται Παραδείγματα: Ο φόρος κατοχής ακίνητης περιουσίας, οι αποσβέσεις, τα ενοίκια, οι δημοτικοί φόροι κοκ Μεταβλητό κόστος είναι το κόστος που επηρεάζεται από τις μεταβολές στο επίπεδο της παραγωγικής δραστηριότητας.

19 Κόστος-Βασικές Έννοιες Άσκηση Παραγόμενες Μονάδες Κόστος Σταθερό Μεταβλητό Συνολικό , , , , , , , ,00

20 Κόστος-Βασικές Έννοιες Άσκηση Παραγόμενες Κόστος Μονάδες Σταθερό Μεταβλητό Συνολικό , , , , , , , , , , , ,00

21 Κόστος-Βασικές Έννοιες Άσκηση

22 Κόστος-Βασικές Έννοιες Άσκηση

23 Κόστος-Βασικές Έννοιες Σταθερό vs Μεταβλητό Κόστος Όταν το κόστος παραμένει σταθερό σε περιοχές του όγκου δραστηριότητας ονομάζεται κλιμακωτό. Το κλιμακωτό κόστος μπορεί να προσεγγιστεί είτε ως σταθερό είτε ως μεταβλητό ανάλογα με το επίπεδο της δραστηριότητας στο οποίο εστιάζει η ανάλυση κόστους Το μεταβλητό κόστος δεν είναι απαραίτητα αναλογικό αλλά μπορεί να είναι αύξον ή φθίνον μεταβλητό

24 Κόστος-Βασικές Έννοιες Άμεσο vs Έμμεσο Κόστος Αποτελεί διάκριση του κόστους ανάλογα με το βαθμό συσχέτισης με το παραγόμενο προϊόν Για μια συγκεκριμένη δραστηριότητα η εργασία το κόστος που συνδέεται αποκλειστικά και μόνο με την εκτέλεσή της ονομάζεται άμεσο κόστος (π.χ. το εργατικό κόστος ή το κόστος των πρώτων υλών για την εκτέλεση της δραστηριότητας) Το κόστος που πληρώνει η οικονομική μονάδα ανεξάρτητα από την εκτέλεση η όχι μιας δραστηριότητας ονομάζεται έμμεσο κόστος (π.χ. το κόστος ασφαλείας των εγκαταστάσεων, τα δημοτικά τέλη, ενοίκια εγκαταστάσεων)

25 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Κόστος Παραγωγής To Κόστος Παραγωγής (Production Cost)πραγματοποιείται για την παραγωγή ενός ενδιάμεσου ή τελικού προϊόντος και εμφανίζεται σε ένα ή και περισσότερα στάδια της παραγωγής. ιαμορφώνεται σύμφωνα με τη σχέση: Κόστος Παραγωγής Άμεσα Υλικά Άμεση Εργασία Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα Άμεσα Υλικά: Είναι το κόστος των πρώτων ύλων που καταναλώνονται κατά την παραγωγική διαδικασία και συνδέονται αποκλειστικά με το τελικό προϊόν (π.χ. χαρτί για την έκδοση μιας εφημερίδας) Ως Άμεσα Υλικά μπορεί να θεωρούνται α/ ακατέργαστες πρώτες ύλες, β/ ενδιάμεσα προϊόντα γ/ ημι-κατεργασμένα προϊόντα Άμεση Εργασία: Αποτελεί το πραγματικό κόστος του χρόνου εργασίας που διατίθεται από την αρχική μορφοποίηση μέχρι την τελειοποίηση ενός προϊόντος. Είναι το κόστος εργασίας ανθρώπων και μηχανών που απασχολούνται άμεσα στην παραγωγή Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα: Περιλαμβάνονται όλα τα υπόλοιπα στοιχεία του κόστους παραγωγής Κόστος Μετατροπής: ηλώνει τα έξοδα για τη μετατροπή της πρώτης ύλης σε προϊόν. Αποτελείται από το κόστος της Άμεσης Εργασίας + τα Γ.Β.Ε.

26 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Κόστος λοιπών λειτουργιών Γενικά Λειτουργικά Έξοδα: Αφορούν τις υπόλοιπες λειτουργίες της επιχείρησης πλέον του κόστους παραγωγής (π.χ. θέρμανσης γραφείων, ενοίκια, φωτισμός) Γενικά Έξοδα ιοίκησης: Αφορά το κόστος της διοίκησης (π.χ. κόστος λογιστηρίου, στελεχών διοίκησης, νομικής υπηρεσίας, θέρμανσης γραφείων) Γενικά Έξοδα ιάθεσης ή Πωλήσεων: Αφορούν το κόστος της λειτουργίας διαδικασιών που σχετίζονται με τις πωλήσεις του προϊόντος (π.χ. φόροι, κόστος προώθησης και διαφήμισης) Έξοδα Έρευνας και Ανάπτυξης: Περιλαμβάνουν κόστη της λειτουργίας ανάπτυξης νέων προϊόντων, υπηρεσιών και παραγωγικών διαδικασιών Γενικά Έξοδα Χρηματοδότησης: Περιλαμβάνει το κόστος της εξυπηρέτησης των χρηματοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων (π.χ. τόκοι δανείων, προμήθειες τραπεζών)

27 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Το κόστος στις λογιστικές καταστάσεις Το κόστος παραγωγής σε μια περίοδο υπολογίζεται από τη σχέση Κόστος Παραγωγής Άμεσα Υλικά Άμεση Εργασία Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα Τα αποθέματα μιας επιχείρησης διακρίνονται: Αποθέματα πρώτων υλών Αποθέματα ημι-κατεργασμένων προϊόντων Αποθέματα έτοιμων προϊόντων Τα αποθέματα πρώτων υλών αποτιμώνται βάσει του κόστους απόκτησής τους Στον αντίποδα τα αποθέματα έτοιμων και ημικατεργασμένων προϊόντων αποτιμώνται σύμφωνα με το κόστος παραγωγής τους

28 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Άσκηση Κυκλοφορούν Ενεργητικό Διαθέσιμα ,00 Χρεογραφα ,00 Απαιτήσεις ,00 Αποθέματα Έτοιμα Προϊόντα ,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη ,00 Πρώτες Ύλες ,00 Έξοδα Επόμενων Χρήσεων ,00 Άλλα Στοιχεία του Ενεργητικού ,00 Σύνολο Κυκλοφορούντος Ενεργητικού ,00

29 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Το κόστος στις λογιστικές καταστάσεις Το κόστος των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν στη παραγωγή υπολογίζεται από τη σχέση: Κόστος πρώτων υλών που χρησιμοποιήθηκαν Το κόστος των ολοκληρωμένων προϊόντων: Απόθεμα πρώτων υλών Απόθεμα πρώτων υλών Αγορές στην αρχή + πρώτων υλών - στο τέλος της περιόδου της περιόδου Κόστος παραχθέντων προϊόντων Απόθεμα ημικατεργασμένων προϊόντων στην αρχή της περιόδου + Απόθεμα Κόστος Παραγωγής - ημικατεργασμένων προϊόντων στο τέλος της περιόδου Το κόστος των πωληθέντων προϊόντων αντίστοιχα υπολογίζεται από τη σχέση: Κόστος πωληθέντων προϊόντων Απόθεμα έτοιμων προϊόντων στην αρχή της περιόδου + Απόθεμα Κόστος Παραγωγής - έτοιμων προϊόντων στο τέλος της περιόδου

30 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Άσκηση-Σχέδιο Κατάστασης Κόστους Παραχθέντων Προϊόντων Άμεσα Υλικά Πρώτες Ύλες (αρχή έτους) ,00 Αγορές Πρώτων Υλών ,00 ιαθέσιμές Πρώτες Ύλες Απόθεμα Πρώτων Υλών (τέλος έτους) ,00 Αναλωθείσες Πρώτες Ύλες Άμεση Εργασία ,00 Γ.Β.Ε. Έμμεσα Υλικά ,00 Έμμεση Εργασία ,00 Αποσβέσεις Εργοστασίου ,00 Αποσβέσεις Εξοπλισμού ,00 Παροχές ,00 Ασφάλιστρα ,00 Σύνολο Γ.Β.Ε. Συνολικό Κόστος Παραγωγής Παραγωγή σε Εξέλιξη (αρχή έτους) ,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη (τέλος έτους) ,00 Κόστος Παραχθέντων

31 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Άσκηση-Σχέδιο Κατάστασης Κόστους Παραχθέντων Προϊόντων Άμεσα Υλικά Πρώτες Ύλες (αρχή έτους) ,00 Αγορές Πρώτων Υλών ,00 ιαθέσιμές Πρώτες Ύλες ,00 Απόθεμα Πρώτων Υλών (τέλος έτους) ,00 Αναλωθείσες Πρώτες Ύλες Άμεση Εργασία ,00 Γ.Β.Ε. Έμμεσα Υλικά ,00 Έμμεση Εργασία ,00 Αποσβέσεις Εργοστασίου ,00 Αποσβέσεις Εξοπλισμού ,00 Παροχές ,00 Ασφάλιστρα ,00 Σύνολο Γ.Β.Ε. Συνολικό Κόστος Παραγωγής Παραγωγή σε Εξέλιξη (αρχή έτους) ,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη (τέλος έτους) ,00 Κόστος Παραχθέντων

32 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Άσκηση-Σχέδιο Κατάστασης Κόστους Παραχθέντων Προϊόντων Άμεσα Υλικά Πρώτες Ύλες (αρχή έτους) ,00 Αγορές Πρώτων Υλών ,00 ιαθέσιμές Πρώτες Ύλες ,00 Απόθεμα Πρώτων Υλών (τέλος έτους) ,00 Αναλωθείσες Πρώτες Ύλες ,00 Άμεση Εργασία ,00 Γ.Β.Ε. Έμμεσα Υλικά ,00 Έμμεση Εργασία ,00 Αποσβέσεις Εργοστασίου ,00 Αποσβέσεις Εξοπλισμού ,00 Παροχές ,00 Ασφάλιστρα ,00 Σύνολο Γ.Β.Ε. Συνολικό Κόστος Παραγωγής Παραγωγή σε Εξέλιξη (αρχή έτους) ,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη (τέλος έτους) ,00 Κόστος Παραχθέντων

33 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Άσκηση-Σχέδιο Κατάστασης Κόστους Παραχθέντων Προϊόντων Άμεσα Υλικά Πρώτες Ύλες (αρχή έτους) ,00 Αγορές Πρώτων Υλών ,00 ιαθέσιμές Πρώτες Ύλες ,00 Απόθεμα Πρώτων Υλών (τέλος έτους) ,00 Αναλωθείσες Πρώτες Ύλες ,00 Άμεση Εργασία ,00 Γ.Β.Ε. Έμμεσα Υλικά ,00 Έμμεση Εργασία ,00 Αποσβέσεις Εργοστασίου ,00 Αποσβέσεις Εξοπλισμού ,00 Παροχές ,00 Ασφάλιστρα ,00 Σύνολο Γ.Β.Ε ,00 Συνολικό Κόστος Παραγωγής Παραγωγή σε Εξέλιξη (αρχή έτους) ,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη (τέλος έτους) ,00 Κόστος Παραχθέντων

34 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Άσκηση-Σχέδιο Κατάστασης Κόστους Παραχθέντων Προϊόντων Άμεσα Υλικά Πρώτες Ύλες (αρχή έτους) ,00 Αγορές Πρώτων Υλών ,00 ιαθέσιμές Πρώτες Ύλες ,00 Απόθεμα Πρώτων Υλών (τέλος έτους) ,00 Αναλωθείσες Πρώτες Ύλες ,00 Άμεση Εργασία ,00 Γ.Β.Ε. Έμμεσα Υλικά ,00 Έμμεση Εργασία ,00 Αποσβέσεις Εργοστασίου ,00 Αποσβέσεις Εξοπλισμού ,00 Παροχές ,00 Ασφάλιστρα ,00 Σύνολο Γ.Β.Ε ,00 Συνολικό Κόστος Παραγωγής ,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη (αρχή έτους) ,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη (τέλος έτους) ,00 Κόστος Παραχθέντων

35 Συστατικά Στοιχεία του Λειτουργικού Κόστους των Επιχειρήσεων Άσκηση-Σχέδιο Κατάστασης Κόστους Παραχθέντων Προϊόντων Άμεσα Υλικά Πρώτες Ύλες (αρχή έτους) ,00 Αγορές Πρώτων Υλών ,00 ιαθέσιμές Πρώτες Ύλες ,00 Απόθεμα Πρώτων Υλών (τέλος έτους) ,00 Αναλωθείσες Πρώτες Ύλες ,00 Άμεση Εργασία ,00 Γ.Β.Ε. Έμμεσα Υλικά ,00 Έμμεση Εργασία ,00 Αποσβέσεις Εργοστασίου ,00 Αποσβέσεις Εξοπλισμού ,00 Παροχές ,00 Ασφάλιστρα ,00 Σύνολο Γ.Β.Ε ,00 Συνολικό Κόστος Παραγωγής ,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη (αρχή έτους) ,00 Παραγωγή σε Εξέλιξη (τέλος έτους) ,00 Κόστος Παραχθέντων ,00

36 Συμπεριφορά/Συναρτήσεις Κόστους Εισαγωγικά Η διατύπωση μελλοντικών εκτιμήσεων απαιτεί την πραγματοποίηση αξιολογήσεων για τη συμπεριφορά του κόστους σε προηγούμενες περιόδους Η εκτίμηση του ύψους του κόστους για τα διάφορα επίπεδα δραστηριότητας μιας οικονομικής μονάδας καλείται πρόβλεψη κόστους Τα διοικητικά στελέχη αναλύουν τη συμπεριφορά του κόστους με τη χρήση ιστορικών στοιχείων προκειμένου να προβούν σε προβλέψεις για το ύψος του σε συγκεκριμένο επίπεδο δραστηριότητας Τα υποδείγματα συμπεριφοράς του κόστους αναφέρονται ως συναρτήσεις κόστους Στην ενότητα που ακολουθεί θα συζητηθούν διάφορα υποδείγματα κόστους με τη χρήση ενός εκπαιδευτικού παραδείγματος που αφορά στα μεγέθη της επιχείρησης ΑΒΓ

37 Συμπεριφορά/Συναρτήσεις Κόστους Μεταβλητό Κόστος Ένα στοιχείο κόστους αναφέρεται ως μεταβλητό όταν μεταβάλλεται αναλογικά με το επίπεδο δραστηριότητας της επιχείρησης. Από τα δεδομένα της επιχείρησης προκύπτει ότι το κόστος των Άμεσων Υλικών της επιχείρησης ΑΒΓ ανά μονάδα προϊόντος κυμαίνεται στα 1,5 Κόστος ανά μονάδα Προϊόντος: 1,50 Δραστηριότητα Κόστος Άμεσων Υλικών , , , , ,00

38 Συμπεριφορά/Συναρτήσεις Κόστους Κλιμακωτό Μεταβλητό Κόστος Κλιμακωτό Μεταβλητό Κόστος αποκαλείται το μεταβλητό κόστος που διατηρεί σταθερή τιμή για μικρά επίπεδα του εύρους της δραστηριότητας Από τα δεδομένα της επιχείρησης προκύπτει ότι το κόστος για κάθε μονάδες προϊόντος η επιχείρηση ΑΒΓ πρέπει να προσλαμβάνει προσωπικό αυξάνοντας το κόστος της εργασίας κατά Όταν τα βήματα είναι πολύ μικρά τότε με σχετική ασφάλεια μπορεί να γίνει προσαρμογή με συνάρτηση μεταβλητού κόστους.

39 Συμπεριφορά/Συναρτήσεις Κόστους Σταθερό Κόστος Το Σταθερό Κόστος παραμένει αμετάβλητο παρά τη μεταβολή του επιπέδου δραστηριότητας Από τα δεδομένα της επιχείρησης ΑΒΓ προκύπτει ότι το κόστος των εγκαταστάσεων, οι φόροι, οι μισθοί και οι διάφορες παροχές κοστίζουν στην επιχείρηση

40 Συμπεριφορά/Συναρτήσεις Κόστους Κλιμακωτό Σταθερό Κόστος Το Κλιμακωτό Σταθερό Κόστος αποτελεί μεταβλητό κόστος το οποίο ωστόσο παραμένει σταθερό για μεγάλα εύρη του επιπέδου δραστηριότητας της επιχείρησης. Η έμμεση εργασία στην επιχείρηση ΑΒΓ διαμορφώνεται από την απαίτηση για έναν 1 υπεύθυνο με το βοηθό του και έναν διευθυντή σε κάθε κατάστημα της επιχείρησης. Η απαίτηση δημιουργεί κόστος ύψους και καλύπτει το σύνηθες επίπεδο λειτουργίας μεταξύ και μονάδων προϊόντος. Για μεγαλύτερα επίπεδα δραστηριότητας (> ) θα απαιτηθούν επιπλέον Για δραστηριότητα μικρότερη των μονάδων ένα πρόγραμμα άμεσης αντίδρασης επιτρέπει τη μείωση του κόστους της έμμεσης εργασίας στις

41 Συμπεριφορά/Συναρτήσεις Κόστους Ημιμεταβλητό Κόστος Το Ημιμεταβλητό ή Μεικτό Κόστος διαμορφώνεται από ένα μεταβλητό και ένα σταθερό κόστος Στην περίπτωση της επιχείρησης ΑΒΓ το κόστος του στόλου οχημάτων, για τη μεταφορά των προϊόντων, είναι ημιμεταβλητό. Η επιχείρηση πληρώνει το μήνα και επιπλέον 0,08 ανά μονάδα προϊόντος

42 Πρόβλεψη Κόστους Εκτίμηση Κόστους Ο όρος εκτίμηση κόστους αναφέρεται στη διαδικασία προσδιορισμού της συμπεριφοράς του κόστους Στόχος της εκτίμησης να προσδιοριστεί η συναρτησιακή μορφή που αποδίδει καλύτερα τη μορφή του κόστους. Οι αναλυτές στοχεύουν στην κατηγοριοποίηση των διαφόρων μεγεθών του κόστους στις τρεις κατηγορίες (Σταθερό, Ημιμεταβλητό, Μεταβλητό) Για τον προσδιορισμό της συμπεριφοράς των μεταβλητών στοιχείων του κόστους χρησιμοποιούνται τρεις προσεγγίσεις: Η οπτική προσαρμογή Η μέθοδος υψηλότερου-χαμηλότερου Η μέθοδος της παλινδρόμησης

43 Πρόβλεψη Κόστους Εκτίμηση Κόστους Οι διαδικασίες εκτίμησης κόστους θα παρουσιαστούν με τη χρήση των ετήσιων δεδομένων της επιχείρησης ΑΒΓ Απαιτείται η κατασκευή διαγραμμάτων διασπορά των διαθέσιμών ιστορικών δεδομένων της επιχείρησης Μήνας Δραστηριότητα Μηνιαίο Κόστος (x10) Υπηρεσιών Ιανουάριος ,00 Φεβρουάριος ,00 Μάρτιος ,00 Απρίλιος ,00 Μάιος ,00 Ιούνιος ,00 Ιούλιος ,00 Αύγουστος ,00 Σεπτέμβριος ,00 Οκτώβριος ,00 Νοέμβριος ,00 Δεκέμβριος ,00 min ,00 max ,00

44 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος της οπτικής προσαρμογής Είναι χρήσιμη όταν: α/ Θεωρείται παντελώς άγνωστη η μορφή της συνάρτησης β/ Το κόστος θεωρείται ημιμεταβλητό Για να εκτιμηθεί η συνάρτηση χαράσσεται γραφικά μια ευθεία ( ) και προσδιορίζονται οι σταθερά της μέρη από την επίλυση συστήματος με τη χρήση δύο σημείων Η ευθεία επαληθεύεται στα σημεία: (0, 1.010) και (50.000, 3.390) Από το σύστημα των εξισώσεων: a=1.010 και b=0,0476

45 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος υψηλότερου-χαμηλότερου H μέθοδος του υψηλότερου-χαμηλότερου οδηγεί στη διαμόρφωση μιας συνάρτησης με τη χρήση δύο σημείων Η μέθοδος εντοπίζει το υψηλότερο και το χαμηλότερο σημείο δραστηριότητας της επιχείρησης και υπολογίζει το μεταβλητό μέρος της συνάρτησης σύμφωνα με τη σχέση: Μεταβλήτο ανά Μονάδα Κόστος Διαφορά κόστους μεταξύ του υψηλότερου και του χαμηλότερου επιπέδου δραστηριότητας Διαφορά μεταξύ του υψηλότερου και του χαμηλότερου επιπέδου δραστηριότητας

46 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος υψηλότερου-χαμηλότερου Στο παράδειγμα της επιχείρησης ΑΒΓ εντοπίζονται το υψηλότερο και το χαμηλότερο επίπεδο δραστηριότητας Ακολούθως υπολογίζεται το Μεταβλητό ανά Μονάδα Κόστος Μήνας Δραστηριότητα Μηνιαίο Κόστος (x10) Υπηρεσιών Ιανουάριος ,00 Φεβρουάριος ,00 Μάρτιος ,00 Απρίλιος ,00 Μάιος ,00 Ιούνιος ,00 Ιούλιος ,00 Αύγουστος ,00 Σεπτέμβριος ,00 Οκτώβριος ,00 Νοέμβριος ,00 Δεκέμβριος ,00 min max ΜΜΚ ,055 Επομένως το Μεταβλητό Κόστος στο χαμηλότερο σημείο θα είναι: ΜΚ 0, ,44 Ως εκ τούτου το Σταθερό Κόστος στο χαμηλότερο σημείο θα είναι: ΣΚ ,44 650,56

47 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος υψηλότερου-χαμηλότερου H μέθοδος πλεονεκτεί της οπτικής προσαρμογής καθώς η συνάρτηση κόστους διαμορφώνεται με τη χρήση πραγματικού ζεύγους τιμών Ωστόσο αγνοεί τις ενδιάμεσες τιμές του επιπέδου δραστηριότητας

48 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος της παλινδρόμησης Πρόκειται για την κλασσικότερη στατιστική μέθοδο που χρησιμοποιείται προκειμένου να προσδιοριστεί μια συνάρτηση κόστους Συναντάται και ως παλινδρόμηση των ελαχίστων τετραγώνων και αποσκοπεί στην εκτίμηση μιας γραμμικής συνάρτησης κόστους από το σύνολο των διαθέσιμών δεδομένων Από τεχνική άποψη η μέθοδος αναζητά την γραμμή εκείνη για την οποία ελαχιστοποιείται το άθροισμα των τετραγώνων των αποκλίσεων μεταξύ της γραμμής και των σημείων του γραφήματος.

49 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος της παλινδρόμησης Κάνοντας την υπόθεση ότι το κόστος είναι ημιμεταβλητό τότε περιγράφεται από μια συνάρτηση της μορφής y a bx Οι παράμετροι a και b προκύπτουν από τις εξισώσεις και a Ο συντελεστής συσχέτισης R υπολογίζει το βαθμό εξάρτησης της μεταβλητής y από τη μεταβλητή x 1

50 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος της παλινδρόμησης Κάνοντας την υπόθεση ότι το κόστος είναι ημιμεταβλητό τότε περιγράφεται από μια συνάρτηση της μορφής y a bx Οι παράμετροι a και b προκύπτουν από τις εξισώσεις και a Ο συντελεστής συσχέτισης R υπολογίζει το βαθμό εξάρτησης της μεταβλητής y από τη μεταβλητή x 1

51 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος της παλινδρόμησης-άσκηση Μήνας ραστηριότητα (x10)-x Μηνιαίο Κόστος Υπηρεσιών-y Ιανουάριος ,00 Φεβρουάριος ,00 Μάρτιος ,00 Απρίλιος ,00 Μάιος ,00 Ιούνιος ,00 Ιούλιος ,00 Αύγουστος ,00 Σεπτέμβριος ,00 Οκτώβριος ,00 Νοέμβριος ,00 εκέμβριος ,00

52 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος της παλινδρόμησης-άσκηση Μήνας ραστηριότητα (x10)-x Μηνιαίο Κόστος Υπηρεσιών-y Ιανουάριος ,00 Φεβρουάριος ,00 Μάρτιος ,00 Απρίλιος ,00 Μάιος ,00 Ιούνιος ,00 Ιούλιος ,00 Αύγουστος ,00 Σεπτέμβριος ,00 Οκτώβριος ,00 Νοέμβριος ,00 εκέμβριος ,00 a

53 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος της παλινδρόμησης-άσκηση Μήνας ραστηριότητα (x10)-x Μηνιαίο Κόστος Υπηρεσιών-y x 2 xy Ιανουάριος , Φεβρουάριος , Μάρτιος , Απρίλιος , Μάιος , Ιούνιος , Ιούλιος , Αύγουστος , Σεπτέμβριος , Οκτώβριος , Νοέμβριος , εκέμβριος , Άθροισμα , Μ.Ο , , a , ,85 899,85 0,0493

54 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος της παλινδρόμησης-άσκηση Μήνας ραστηριότητα (x10)-x Μηνιαίο Κόστος Υπηρεσιών-y x 2 xy Ιανουάριος , , , ,36 Φεβρουάριος , , , ,69 Μάρτιος , , , ,36 Απρίλιος , , , ,03 Μάιος , , , ,69 Ιούνιος , , , ,03 Ιούλιος , , , ,03 Αύγουστος , , , ,36 Σεπτέμβριος , , , ,36 Οκτώβριος , , , ,03 Νοέμβριος , , , ,03 εκέμβριος , , , ,69 Άθροισμα , , ,67 Μ.Ο ,00 899,85 0, , ,67 0,95

55 Πρόβλεψη Κόστους Η μέθοδος της παλινδρόμησης

56 Σύνταξη Προϋπολογισμών Εισαγωγή Βασικά χαρακτηριστικά των προϋπολογισμών: Αναγκάζουν τα στελέχη να προγραμματίσουν Αποκαλύπτουν ζητήματα που δεν είχαν εντοπιστεί επαρκώς και συνεπώς μειώνουν τον κίνδυνο των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Ενισχύουν την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ των τμημάτων Βοηθούν στον προσανατολισμό των στόχων σε ενιαία κατεύθυνση Παρέχουν ένα σχέδιο δράσης Λειτουργούν ως βάση για την αξιολόγηση της απόδοσης (συγκρινόμενοι με τον απολογισμό)

57 Σύνταξη Προϋπολογισμών Εισαγωγή Οι προϋπολογισμοί αποτελούν το βασικό εργαλείο που διαθέτουν τα διοικητικά στελέχη μιας επιχείρησης προκειμένου: Να συντονίζουν αλληλοσυσχετιζόμενες δραστηριότητες στα πλαίσια της επιχείρησης Να βελτιστοποιούν τα αποτελέσματα των επιχειρησιακών μονάδων Να υποστηρίζουν διαδικασίες λήψης απόφασης Ο προϋπολογισμός αποτελεί: τη ποσοτική έκφραση των στόχων της διοίκησης το μέσο για την παρακολούθηση της προόδου επίτευξης των στόχων

58 Σύνταξη Προϋπολογισμών Εισαγωγή Οι προϋπολογισμοί μπορούν να διακριθούν: Το χρονικό διάστημα που καλύπτουν άπτονται του έτους ή αναφέρονται σε μεγαλύτερες χρονικές περιόδους Τη διαδικασία που ακολουθείται για τη σύνταξή τους bottom-up vs top-down Τη φιλοσοφία που διέπει τη διαδικασία προϋπολογισμού των ποσών σύνταξη από μηδενική βάση ή ως ποσοστό μεταβολής επί των απολογιστικών ποσών της προηγούμενης περιόδου Το είδος Στατικοί (static budgets) vs ελαστικών (flexible budgets) προϋπολογισμών όταν συντάσσονται για συγκεκριμένο επίπεδο δραστηριότητας ή εξετάζουν εναλλακτικά σενάρια

59 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Εισαγωγή Ο Συνολικός Προϋπολογισμός αποτελεί ουσιαστικά την οργανική σύνθεση των επιμέρους προϋπολογισμών που αναφέρονται στα διάφορα τμήματα ή λειτουργίες της επιχείρησης Η σύνταξή του γίνεται σε βήματα στα οποία απαιτούνται πολύ καλές εκτιμήσεις Απαιτείται η κοινοποίηση των στόχων της διοίκησης οι οποίοι εκφράζονται μέσω επιδιωκόμενων τιμών αριθμοδεικτών (π.χ. αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 10%) Ακολούθως οι υπεύθυνοι των επιμέρους τμημάτων αναπτύσσουν τους επιμέρους προϋπολογισμούς Η διοίκηση της επιχείρησης μπορεί να θέτει στόχους τόσο ποσοτικούς όσο και ποιοτικούς ωστόσο οι τελευταίοι πρέπει να ποσοτικοποιούνται

60 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού ομή του συνολικού προϋπολογισμού Ο Συνολικός Προϋπολογισμός συντίθεται από επιμέρους προϋπολογισμούς όπως: Ο προϋπολογισμός πωλήσεων (sales budget): Αποδίδει τις εκτιμήσεις για τα έσοδα των πωλήσεων Τον προϋπολογισμό παραγωγής (production budget) Τα έξοδα υποστηρικτικών δραστηριοτήτων Έξοδα πωλήσεων και μάρκετινγκ (selling and marketing budget) Έξοδα διοίκησης (administration expenses budget) Έξοδα έρευνας και ανάπτυξης (research and development budget) Έξοδα διάθεσης (distribution budget) Την ταμειακή θέση της επιχείρησης (cash budget) ιαθέσιμα + Έσοδα Πωλήσεων Πληρωμές Το αναμενόμενο χρηματοοικονομικό αποτέλεσμα (budgetes income statement) όπως αυτό αντανακλάται στον προϋπολογιστικό ισολογισμό (budgeted balance sheet) και την προϋπολογιστική κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης

61 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Ανάπτυξη του συνολικού προϋπολογισμού

62 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός πωλήσεων Ο προϋπολογισμός πωλήσεων είναι η βάση του συνολικού προϋπολογισμού Επομένως η ακρίβεια των εκτιμήσεων για τα επίπεδα των πωλήσεων αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την αξιοπιστία του συνολικού προϋπολογισμού Παράδειγμα: Υπερεκτίμηση της ζήτησης μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία ανεπιθύμητων αποθεμάτων και επομένως σε υπερβολική δέσμευση πόρων. Στον αντίποδα η υποεκτίμηση οδηγήσει σε απώλεια κερδών και πελατών Προκειμένου να γίνουν συγκροτημένες προβλέψεις απαιτείται: Πληροφορίες από το εξωτερικό περιβάλλον (προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας, τα κέρδη του κλάδου, τις συνθήκες του ανταγωνισμού) Πληροφορίες από το εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης (πραγματοποιθείσες πωλήσεις, κέρδη ανά προϊόν, ανά πωλητή, ανά γεωγραφική περιοχή κ.τ.λ. ) Η εποχικότητα αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τον προσδιορισμό των μηνιαίων αναμενόμενων προσλήψεων

63 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Παράγοντες επιρροής των προϋπολογισμών πωλήσεων Εσωτερικοί Παράγοντες Τάσεις των πωλήσεων του προηγούμενου έτους Ανεκτέλεστες παραγγελίες Εκτιμήσεις των πωλητών υναμικότητα παραγωγής της επιχείρησης Στρατηγικές μάρκετινγκ και προώθησης των πωλήσεων Εξωτερικοί παράγοντες Ανάλυση της αγοράς Συνθήκες ανταγωνισμού Η οικονομική θέση των πελατών της επιχείρησης Γενικές οικονομικές συνθήκες Γενικές τάσεις στη βιομηχανική δραστηριότητα και στις κυβερνητικές πολιτικές Στις περιπτώσεις επιχειρήσεων με μεγάλο μείγμα προϊόντων και πελατολόγιο ο προϋπολογισμός διαμορφώνεται ανά προϊόν, πελάτη και μήνα.

64 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Άσκηση Η εταιρεία ΑΒΓ θέλει να καταρτίσει συνολικό προϋπολογισμό για το έτος 201Χ. Η επιχείρηση ξεκίνησε τη λειτουργία της το έτος 201Χ-1. Ο πίνακας αποδίδει τα στοιχεία του ισολογισμού της επιχείρησης ΑΒΓ για το έτος 201Χ-1. Οι πωλήσεις το έτος 201Χ-1 αναμένεται να ανέλθουν σε και τα καθαρά κέρδη μετά από φόρους σε Η απόδοση των καθαρών κερδών μετά από φόρους θα κυμανθεί στο 10,8%. Για το επόμενο έτος η επιχείρηση θέτει στόχο απόδοσης 12% Ενεργητικό Παθητικό Πάγιο Ενεργητικό Ίδια Κεφάλαια Μηχανήματα ,00 Μετοχικό Κεφάλαιο ,00 Σύνολο Πάγιου Ενεργητικού ,00 Παρακρατηθέντα Κέρδη ,00 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων ,00 Κυκλοφορούν Ενεργητικό Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Αποθέματα Πρώτων Υλών ,00 Προμηθευτές ,00 Αποθέματα Έτοιμων Προϊόντων ,00 Φόροι Πληρωτέοι ,00 Απαιτήσεις ,00 Διαθέσιμα ,00 Σύνολο Κυκλοφορούντος Ενεργητικού ,00 Σύνολο Βραχυπρόθ. Υποχρεώσεων ,00 Σύνολο Ενεργητικού ,00 Σύνολο Παθητικού ,00

65 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός πωλήσεων Η εταιρεία ΑΒΓ ολοκλήρωσε τη διαδικασία πρόβλεψης των πωλήσεων και προϋπολόγισε το επίπεδο των πωλήσεων για το πρώτο τρίμηνο με μέση τιμή πώλησης ανά μονάδα 33 σύμφωνα με τον πίνακα Μέση τιμή πώλησης ανά μονάδα 33,00 Προϋπολογισμός Πωλήσεων Περιφέρεια 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Α Β Γ Δ Σύνολο ,00 Α , , , ,00 Β , , , ,00 Γ , , , ,00 Δ , , , ,00 Σύνολο , , , ,00 Προϋπολογισμός Πωλήσεων σε Μονάδες Προϋπολογισμός Πωλήσεων σε

66 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός παραγωγής

67 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός παραγωγής Ο προϋπολογισμός παραγωγής συντάσσεται από τον διευθυντή παραγωγής και στηρίζεται στον προϋπολογισμό πωλήσεων. Σε κάθε περίπτωση ο προϋπολογισμός των πωλήσεων πρέπει να λάβει υπόψη την δυναμικότητα της οικονομικής μονάδας Το επίπεδο παραγωγής πρέπει να σχεδιαστεί με τρόπο τέτοιο που να αποφεύγονται σημαντικές αυξομειώσεις που θα προκαλούσαν ζητήματα υποαπασχόλησης Ο προϋπολογισμός παραγωγής διαμορφώνεται με άξονα τους εξής παράγοντες: α/ Τον προϋπολογισμό των πωλήσεων β/ Τη δυναμικότητα παραγωγής γ/ Το αρχικό απόθεμα έτοιμων προϊόντων δ/ Το ελάχιστο επιθυμητό τελικό απόθεμα έτοιμών προϊόντων

68 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός παραγωγής Με δεδομένο το επιθυμητό επίπεδο αποθέματος κάθε μήνα ο προϋπολογισμός παραγωγής διαμορφώνεται σύμφωνα με τον πίνακα: 01/01/201Χ 31/01/201Χ 28/02/201Χ 31/03/201Χ 30/04/201Χ Επιθυμητό Επίπεδο Αποθέματος Ο προϋπολογισμός πωλήσεων έχει προσδιοριστεί από το τμήμα πωλήσεων Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Προϋπολογισμός Πωλήσεων Επιθυμητό τελικό απόθεμα Μερικό Αποτέλεσμα Αρχικό Απόθεμα Απαιτούμ. Μονάδες Παραγωγής

69 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός παραγωγής Με δεδομένο το επιθυμητό επίπεδο αποθέματος κάθε μήνα ο προϋπολογισμός παραγωγής διαμορφώνεται σύμφωνα με τον πίνακα: 01/01/201Χ 31/01/201Χ 28/02/201Χ 31/03/201Χ 30/04/201Χ Επιθυμητό Επίπεδο Αποθέματος Το επιθυμητό τελικό απόθεμα στο τέλος του τριμήνου ισούται με το τελικό απόθεμα στο τέλος του τρίτου μήνα Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Προϋπολογισμός Πωλήσεων Επιθυμητό τελικό απόθεμα Μερικό Αποτέλεσμα Αρχικό Απόθεμα Απαιτούμ. Μονάδες Παραγωγής

70 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός παραγωγής Με δεδομένο το επιθυμητό επίπεδο αποθέματος κάθε μήνα ο προϋπολογισμός παραγωγής διαμορφώνεται σύμφωνα με τον πίνακα: 01/01/201Χ 31/01/201Χ 28/02/201Χ 31/03/201Χ 30/04/201Χ Επιθυμητό Επίπεδο Αποθέματος Μερικό αποτέλεσμα είναι το σύνολο έτοιμων προϊόντων που πρέπει να διαθέτει η επιχείρηση κάθε μήνα Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Προϋπολογισμός Πωλήσεων Επιθυμητό τελικό απόθεμα Μερικό Αποτέλεσμα Αρχικό Απόθεμα Απαιτούμ. Μονάδες Παραγωγής

71 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός παραγωγής Με δεδομένο το επιθυμητό επίπεδο αποθέματος κάθε μήνα ο προϋπολογισμός παραγωγής διαμορφώνεται σύμφωνα με τον πίνακα: 01/01/201Χ 31/01/201Χ 28/02/201Χ 31/03/201Χ 30/04/201Χ Επιθυμητό Επίπεδο Αποθέματος Το αρχικό απόθεμα τριμήνου είναι το αρχικό απόθεμα της χρήσης και όχι το άθροισμα των αποθεμάτων Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Προϋπολογισμός Πωλήσεων Επιθυμητό τελικό απόθεμα Μερικό Αποτέλεσμα Αρχικό Απόθεμα Απαιτούμ. Μονάδες Παραγωγής

72 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός παραγωγής Με δεδομένο το επιθυμητό επίπεδο αποθέματος κάθε μήνα ο προϋπολογισμός παραγωγής διαμορφώνεται σύμφωνα με τον πίνακα: 01/01/201Χ 31/01/201Χ 28/02/201Χ 31/03/201Χ 30/04/201Χ Επιθυμητό Επίπεδο Αποθέματος Οι απαιτούμενες μονάδες παραγωγής υπολογίζονται ως: Προϋπολ. Παραγωγής Προϋπολ. Πωλήσεων Επιθυμητό Τελικό Απόθεμα Αρχικό Απόθεμα Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Προϋπολογισμός Πωλήσεων Επιθυμητό τελικό απόθεμα Μερικό Αποτέλεσμα Αρχικό Απόθεμα Απαιτούμ. Μονάδες Παραγωγής

73 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός ανάλωσης πρώτων υλών

74 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός ανάλωσης πρώτων υλών Ο συγκεκριμένος προϋπολογισμός αναφέρεται στην ποσότητα και το κόστος των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες στην παραγωγή. Για κάθε μονάδα προϊόντος που παράγει η ΑΒΓ απαιτείται μία μονάδα πρώτης ύλης η οποία έχει κόστος 8,5 για τους δύο πρώτους μήνες και αναμένεται να αυξηθεί στα 9 το τρίτο μήνα. Ωστόσο η αύξηση αυτή θα επηρεάσει το 40% των αγορών του Μαρτίου καθώς το 60% είναι απόθεμα έτοιμών προϊόντων του προηγούμενου μήνα Οι Απαιτούμενες μονάδες παραγωγής έχουν υπολογιστεί στον προϋπολογισμό παραγωγής Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Απαιτ. Μονάδες Παραγωγής Απαιτ. Μονάδες Πρώτων Υλών Κόστος/μονάδα 8,50 8,50 8,70 8,57 Κόστος Ανάλωσης Πρώτων Υλών , , , ,50

75 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός ανάλωσης πρώτων υλών Ο συγκεκριμένος προϋπολογισμός αναφέρεται στην ποσότητα και το κόστος των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες στην παραγωγή. Για κάθε μονάδα προϊόντος που παράγει η ΑΒΓ απαιτείται μία μονάδα πρώτης ύλης η οποία έχει κόστος 8,5 για τους δύο πρώτους μήνες και αναμένεται να αυξηθεί στα 9 το τρίτο μήνα. Ωστόσο η αύξηση αυτή θα επηρεάσει το 40% των αγορών του Μαρτίου καθώς το 60% είναι απόθεμα έτοιμών προϊόντων του προηγούμενου μήνα Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Απαιτ. Μονάδες Παραγωγής Απαιτ. Μονάδες Πρώτων Υλών Κόστος/μονάδα 8,50 8,50 8,70 8,57 Κόστος Ανάλωσης Πρώτων Υλών , , , ,50

76 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός ανάλωσης πρώτων υλών Ο συγκεκριμένος προϋπολογισμός αναφέρεται στην ποσότητα και το κόστος των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες στην παραγωγή. Για κάθε μονάδα προϊόντος που παράγει η ΑΒΓ απαιτείται μία μονάδα πρώτης ύλης η οποία έχει κόστος 8,5 για τους δύο πρώτους μήνες και αναμένεται να αυξηθεί στα 9 το τρίτο μήνα. Ωστόσο η αύξηση αυτή θα επηρεάσει το 40% των αγορών του Μαρτίου καθώς το 60% είναι απόθεμα έτοιμών προϊόντων του προηγούμενου μήνα Το κόστος ανά μονάδα του Μαρτίου είναι (0,6x3360x8,5+0,4x3360x9)/3360 Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Απαιτ. Μονάδες Παραγωγής Απαιτ. Μονάδες Πρώτων Υλών Κόστος/μονάδα 8,50 8,50 8,70 8,57 Κόστος Ανάλωσης Πρώτων Υλών , , , ,50

77 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός ανάλωσης πρώτων υλών Ο συγκεκριμένος προϋπολογισμός αναφέρεται στην ποσότητα και το κόστος των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες στην παραγωγή. Για κάθε μονάδα προϊόντος που παράγει η ΑΒΓ απαιτείται μία μονάδα πρώτης ύλης η οποία έχει κόστος 8,5 για τους δύο πρώτους μήνες και αναμένεται να αυξηθεί στα 9 το τρίτο μήνα. Ωστόσο η αύξηση αυτή θα επηρεάσει το 40% των αγορών του Μαρτίου καθώς το 60% είναι απόθεμα έτοιμών προϊόντων του προηγούμενου μήνα Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Απαιτ. Μονάδες Παραγωγής Απαιτ. Μονάδες Πρώτων Υλών Κόστος/μονάδα 8,50 8,50 8,70 8,57 Κόστος Ανάλωσης Πρώτων Υλών , , , ,50

78 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός ανάλωσης πρώτων υλών Ο συγκεκριμένος προϋπολογισμός αναφέρεται στην ποσότητα και το κόστος των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες στην παραγωγή. Για κάθε μονάδα προϊόντος που παράγει η ΑΒΓ απαιτείται μία μονάδα πρώτης ύλης η οποία έχει κόστος 8,5 για τους δύο πρώτους μήνες και αναμένεται να αυξηθεί στα 9 το τρίτο μήνα. Ωστόσο η αύξηση αυτή θα επηρεάσει το 40% των αγορών του Μαρτίου καθώς το 60% είναι απόθεμα έτοιμών προϊόντων του προηγούμενου μήνα Στο σύνολο του τριμήνου το κόστος ανά μονάδα προκύπτει διαιρώντας το συνολικό κόστος με το μοναδιαίο του αντίστοιχου διαστήματος. Προϋπολογισμός Παραγωγής (σε μονάδες προϊόντος) 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύνολο Τριμήνου Απαιτ. Μονάδες Παραγωγής Απαιτ. Μονάδες Πρώτων Υλών Κόστος/μονάδα 8,50 8,50 8,70 8,57 Κόστος Ανάλωσης Πρώτων Υλών , , , ,50

79 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός αγοράς πρώτων υλών Στηριζόμενο στις εκτιμήσεις του προϋπολογισμού ανάλωσης πρώτων υλών το τμήμα προμηθειών καταρτίζει τον προϋπολογισμό αγοράς πρώτων υλών. Ο προϋπολογισμός αγοράς πρώτων υλών λαμβάνει υπόψη τα αρχικά και τα επιθυμητά τελικά επίπεδα αποθέματος Απαιτούμενες Μονάδες Πρώτων Υλών =Προϋπολογισμός Παραγωγής (Μονάδες) x Απαιτούμενες πρώτες ύλες ανά μονάδα προϊόντος + Επιθυμητό τελικό απόθεμα Αρχικό απόθεμα Κόστος Αγοράς Πρώτων Υλών = Απαιτούμενες Μονάδες Πρώτων Υλών (Μονάδες) x Κόστος Αγοράς ανά Μονάδα

80 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός αγοράς πρώτων υλών Η ΑΒΓ έχει διατηρεί απόθεμα ύψους ίσο με το 60% της απαιτούμενης παραγωγής του επόμενου μήνα Σε κάθε μονάδα έτοιμου προϊόντος αντιστοιχεί 1kgr πρώτων υλών Η τιμή αγοράς των πρώτων υλών προβλέπεται να είναι 8,5 /Kgr τους πρώτους 2 μήνες και 9 /Kgr τους επόμενους Οι προϋπολογισμένες πωλήσεις για τον μήνα Απρίλιο ανέρχονται σε μονάδες 01/01/201Χ 31/01/201Χ 28/02/201Χ 31/03/201Χ 30/04/201Χ Επιθυμητό Επίπεδο Αποθέματος Επομένως οι Απαιτούμενές Μονάδες Παραγωγής για τον Απρίλιο είναι: Απαιτούμενες Μον. Παραγωγής = Προϋπολογισμός Πωλήσεων + Επιθυμητό Τελικό Απόθεμα Αρχικό Απόθεμα Απαιτούμενες Μον. Παραγωγής Απριλίου = = 3.500

81 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός αγοράς πρώτων υλών Η ΑΒΓ έχει διατηρεί απόθεμα ύψους ίσο με το 60% της απαιτούμενης παραγωγής του επόμενου μήνα Σε κάθε μονάδα έτοιμου προϊόντος αντιστοιχεί 1kgr πρώτων υλών Η τιμή αγοράς των πρώτων υλών προβλέπεται να είναι 8,5 /Kgr τους πρώτους 2 μήνες και 9 /Kgr τους επόμενους Οι προϋπολογισμένες πωλήσεις για τον μήνα Απρίλιο ανέρχονται σε μονάδες Απαιτούμενες Μον. Παραγωγής (04/201Χ) = = Μονάδες Πρώτων Υλών = Απαιτούμενες Μονάδες Παραγωγής x Απαιτούμενες Πρώτες Ύλες ανά Μονάδα Προϋπολογισμός Αγοράς Πρώτων Υλών Απαιτούμενη Παραγωγή 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύν. Τριμήνου Μονάδες Πρώτων Υλών Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτων Υλών Αρχικό Απόθεμα Πρώτων Υλών Απαιτούμενες Αγορές Τιμή ανά μονάδα 8,50 8,50 9,00 Κόστος Αγοράς Πρώτων Υλών , , , ,00

82 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός αγοράς πρώτων υλών Η ΑΒΓ έχει διατηρεί απόθεμα ύψους ίσο με το 60% της απαιτούμενης παραγωγής του επόμενου μήνα Σε κάθε μονάδα έτοιμου προϊόντος αντιστοιχεί 1kgr πρώτων υλών Η τιμή αγοράς των πρώτων υλών προβλέπεται να είναι 8,5 /Kgr τους πρώτους 2 μήνες και 9 /Kgr τους επόμενους Οι προϋπολογισμένες πωλήσεις για τον μήνα Απρίλιο ανέρχονται σε μονάδες Απαιτούμενες Μον. Παραγωγής (04/201Χ) = = /01/201Χ 31/01/201Χ 28/02/201Χ 31/03/201Χ 30/04/201Χ Επιθυμητό Επίπεδο Αποθέματος

83 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός αγοράς πρώτων υλών Η ΑΒΓ έχει διατηρεί απόθεμα ύψους ίσο με το 60% της απαιτούμενης παραγωγής του επόμενου μήνα Σε κάθε μονάδα έτοιμου προϊόντος αντιστοιχεί 1kgr πρώτων υλών Η τιμή αγοράς των πρώτων υλών προβλέπεται να είναι 8,5 /Kgr τους πρώτους 2 μήνες και 9 /Kgr τους επόμενους Οι προϋπολογισμένες πωλήσεις για τον μήνα Απρίλιο ανέρχονται σε μονάδες Απαιτούμενες Μον. Παραγωγής (04/201Χ) = = Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτ. Υλών = 60% των απαιτούμενων μονάδων παραγωγής του επόμενου μήνα Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτ. Υλών (03/201Χ)=0,6x3.500=2.100 Προϋπολογισμός Αγοράς Πρώτων Υλών Απαιτούμενη Παραγωγή 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύν. Τριμήνου Μονάδες Πρώτων Υλών Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτων Υλών Αρχικό Απόθεμα Πρώτων Υλών Απαιτούμενες Αγορές Τιμή ανά μονάδα 8,50 8,50 9,00 Κόστος Αγοράς Πρώτων Υλών , , , ,00

84 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός αγοράς πρώτων υλών Η ΑΒΓ έχει διατηρεί απόθεμα ύψους ίσο με το 60% της απαιτούμενης παραγωγής του επόμενου μήνα Σε κάθε μονάδα έτοιμου προϊόντος αντιστοιχεί 1kgr πρώτων υλών Η τιμή αγοράς των πρώτων υλών προβλέπεται να είναι 8,5 /Kgr τους πρώτους 2 μήνες και 9 /Kgr τους επόμενους Οι προϋπολογισμένες πωλήσεις για τον μήνα Απρίλιο ανέρχονται σε μονάδες Απαιτούμενες Μον. Παραγωγής (04/201Χ) = = Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτ. Υλών = 60% των απαιτούμενων μονάδων παραγωγής του επόμενου μήνα Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτ. Υλών (03/201Χ)=0,6x3.500=2.100 Προϋπολογισμός Αγοράς Πρώτων Υλών Απαιτούμενη Παραγωγή 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύν. Τριμήνου Μονάδες Πρώτων Υλών Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτων Υλών Αρχικό Απόθεμα Πρώτων Υλών Απαιτούμενες Αγορές Τιμή ανά μονάδα 8,50 8,50 9,00 Κόστος Αγοράς Πρώτων Υλών , , , ,00

85 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός αγοράς πρώτων υλών Η ΑΒΓ έχει διατηρεί απόθεμα ύψους ίσο με το 60% της απαιτούμενης παραγωγής του επόμενου μήνα Σε κάθε μονάδα έτοιμου προϊόντος αντιστοιχεί 1kgr πρώτων υλών Η τιμή αγοράς των πρώτων υλών προβλέπεται να είναι 8,5 /Kgr τους πρώτους 2 μήνες και 9 /Kgr τους επόμενους Οι προϋπολογισμένες πωλήσεις για τον μήνα Απρίλιο ανέρχονται σε μονάδες Απαιτούμενες Μον. Παραγωγής (04/201Χ) = = Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτ. Υλών = 60% των απαιτούμενων μονάδων παραγωγής του επόμενου μήνα Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτ. Υλών (03/201Χ)=0,6x3.500=2.100 Προϋπολογισμός Αγοράς Πρώτων Υλών Απαιτούμενη Παραγωγή 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύν. Τριμήνου Μονάδες Πρώτων Υλών Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτων Υλών Αρχικό Απόθεμα Πρώτων Υλών Απαιτούμενες Αγορές Τιμή ανά μονάδα 8,50 8,50 9,00 Κόστος Αγοράς Πρώτων Υλών , , , ,00

86 Κατάρτιση Συνολικού Προϋπολογισμού Προϋπολογισμός αγοράς πρώτων υλών Η ΑΒΓ έχει διατηρεί απόθεμα ύψους ίσο με το 60% της απαιτούμενης παραγωγής του επόμενου μήνα Σε κάθε μονάδα έτοιμου προϊόντος αντιστοιχεί 1kgr πρώτων υλών Η τιμή αγοράς των πρώτων υλών προβλέπεται να είναι 8,5 /Kgr τους πρώτους 2 μήνες και 9 /Kgr τους επόμενους Οι προϋπολογισμένες πωλήσεις για τον μήνα Απρίλιο ανέρχονται σε μονάδες Απαιτούμενες Μον. Παραγωγής (04/201Χ) = = Αρχικό Απόθ. Πρώτ. Υλών = 60% των απαιτούμενων μονάδων παραγωγής του τρέχοντος μήνα Αρχικό Απόθ. Πρώτ. Υλών (01/201Χ)=0,6 x = Προϋπολογισμός Αγοράς Πρώτων Υλών Απαιτούμενη Παραγωγή 01/201Χ 02/201Χ 03/201Χ Σύν. Τριμήνου Μονάδες Πρώτων Υλών Επιθ. Τελ. Απόθ. Πρώτων Υλών Αρχικό Απόθεμα Πρώτων Υλών Απαιτούμενες Αγορές Τιμή ανά μονάδα 8,50 8,50 9,00 Κόστος Αγοράς Πρώτων Υλών , , , ,00