Μηχανισμοί Ογκογένεσης

Transcript

1 ΓΗΜΟΚΡΙΣΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗ ΣΜΗΜΑ ΜΟΡΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΔΝΔΣΙΚΗ Μηχανισμοί Ογκογένεσης Γρ. Α. ΓΑΛΑΝΗ

2 Μηχανισμοί Ογκογένεσης Ελφηεηα 3. Υπνμία, Αγγεηνγέλεζε θαη Καξθίλνο

3

4 Οη θπηνθίλεο απνηεινχλ κηα κηθξή νηθνγέλεηα πξσηετλψλ (πεξίπνπ 160 α.α) πνπ ειέγρνπλ ηελ αλάπηπμε θαη δηαθνξνπνίεζε ζπγθεθξηκέλσλ θπηηαξηθψλ ηχπσλ. π.ρ Η πξνιαθηίλε είλαη κηα πεπηηδηθή νξκφλε πνπ παξάγεηαη απφ ηα ιαθηνηξφπα θχηηαξα ηνπ πξνζζίνπ ινβνχ ηεο ππφθπζεο (αδελνυπφθπζε). Παξνπζηάδεη παξφκνηα ρεκηθή δνκή κε ηελ απμεηηθή νξκφλε (GH) θαη ηελ πιαθνπληηθή γαιαθηνγφλν νξκφλε (hpl). Η πξνιαθηίλε απμάλεη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θχεζεο, νπφηε πνιιαπιαζηάδνληαη θαη ηα αληίζηνηρα ιαθηνηξφπα θχηηαξα ηεο ππφθπζεο. Η πξνιαθηίλε επάγεη ηελ αλάπηπμε ηνπ αδέλα ηνπ καζηνχ θαη ηελ παξαγσγή γάιαθηνο. Η ηληεξιεπθίλε ΙL-2 είλαη ππεχζπλε γηα ηελ αλάπηπμε θαη δξάζε ησλ Τ ιεκθoθπηηάξσλ θαη ε IL-4 γηα ηελ αλάπηπμε θαη ζρεκαηηζκφ ησλ Β ιεκθoθπηηάξσλ.

5 Η ερσθροποιηηίνη (erythropoeitin, EPO) είλαη κηα γιπθνπξσηετληθήο θχζεσο νξκφλε πνπ παξάγεηαη απφ ηνπο λεθξνχο. Εξέζηζκα γηα ηελ έθθξηζε εξπζξνπνηεηίλεο απνηειεί ε ηζηηθή ππνμία, δειαδή ε ρακειή νμπγφλσζε ησλ ηζηψλ. Η εξπζξνπνηεηίλε κεηαθέξεηαη κε ηελ θπθινθνξία ηνπ αίκαηνο ζηα θχηηαξα ηνπ κπεινχ ησλ νζηψλ, φπνπ ππάξρνπλ νη αληίζηνηρνη ππνδνρείο (EpoR, etythropoeitin receptor). Η εξπζξνπνηεηίλε επιζπεύδει ηην ωρίμανζη ηων πρόδρομων μορθών ηων ερσθροκσηηάρων (εξπζξψλ αηκνζθαηξίσλ). Με ηνλ ηξφπν απηφ, απμάλεη ησλ αξηζκφ ησλ θπθινθνξνχλησλ εξπζξψλ αηκνζθαηξίσλ θαη, θαηά ζπλέπεηα, θαη ηνπ αηκαηνθξίηε. Τν ηειηθφ απνηέιεζκα είλαη ε αχμεζε ηεο ηθαλφηεηαο κεηαθνξάο νμπγφλνπ απφ ην αίκα θαη ε βειηίσζε ηεο ηζηηθήο ππνμίαο. Ο κεραληζκφο απηφο εμεγεί ηελ αχμεζε ηνπ αηκαηνθξίηε πνπ παξαηεξείηαη ζε άηνκα πνπ δηαβηνχλ ζε κεγάιν πςφκεηξν, φπνπ, ιφγσ ρακειήο αηκνζθαηξηθήο πίεζεο, ην εξέζηζκα ηεο ηζηηθήο ππνμίαο είλαη κφληκν. Επίζεο, αληίζηνηρε αχμεζε ηνπ αηκαηνθξίηε παξαηεξείηαη θαη ζηνπο θαπληζηέο.

6 Η παξαγσγή εξπζξνπνηεηίλεο γηα ζεξαπεπηηθνχο ζθνπνχο έγηλε εθηθηή κε ηελ ηερλνινγία ηνπ αλαζπλδπαζκέλνπ DNA. Η εξπζξνπνηεηίλε ρνξεγείηαη ζεξαπεπηηθά ζε πεξηπηψζεηο ρξφληαο λεθξηθήο αλεπάξθεηαο, φπνπ, ιφγσ ηεο θαηαζηξνθήο ησλ λεθξψλ, ειαηηψλνληαη ηα επίπεδα ηεο ελδνγελνχο νξκφλεο. Με ηνλ ηξφπν απηφ εμεγείηαη ν ρακειφο αηκαηνθξίηεο ησλ ρξνλίσλ λεθξνπαζψλ. Επίζεο, θαηά ηε δηάξθεηα ρεκεηνζεξαπεπηηθψλ ζρεκάησλ γηα θαθνήζεηο λενπιαζίεο, φπνπ παξαηεξείηαη θαηαζηνιή ηνπ κπεινχ ησλ νζηψλ θαη πηψζε ηνπ αηκαηνθξίηε, ε εξπζξνπνηεηίλε βνεζά ζηελ ηαρχηεξε έμνδν ηεο εξπζξάο ζεηξάο ηνπ κπεινχ, απφ ηε θάζε ηεο απιαζίαο. Τέινο, ρνξεγείηαη ζε πεξηπηψζεηο απηνκεηάγγηζεο, πξηλ απφ έλα πξνγξακκαηηζκέλν αηκαηεξφ ρεηξνπξγείν.

7 Η εξπζξνπνηεηίλε ρνξεγείηαη κε ηε κνξθή ππνδφξησλ ελέζεσλ. Η εξπζξνπνηεηίλε έρεη ρξεζηκνπνηεζεί θαη γηα ηελ ελίζρπζε ηεο απφδνζεο ησλ αζιεηψλ, ιφγσ ηεο αχμεζεο ηεο ηθαλφηεηαο κεηαθνξάο νμπγφλνπ απφ ην αίκα, ζε αζιήκαηα, φπσο ε πνδειαζία θαη ν δξφκνο κεγάισλ απνζηάζεσλ. Γηα ην ιφγν απηφ ζπγθαηαιέγεηαη ζηε ιίζηα ησλ απαγνξεπκέλσλ νπζηψλ γηα ηηο πεξηζζφηεξεο αζιεηηθέο νκνζπνλδίεο.

8 O ρόλος ηης ερσθροποιηηίνης ζηην παραγωγή ηων ώριμων ερσθρών αιμοζθαιρίων

9 Δνεργοποίηζη ηων σποδοτέων κσηοκίνης

10 Αλληλεπίδραζη ηης ερσθροποιηηίνης με ηον ανηίζηοιτο σποδοτέα

11 O ρόλος ηης ερσθροποιηηίνης ζηην παραγωγή ηων ώριμων ερσθρών αιμοζθαιρίων Ο ελεξγνπνηεκέλνο κεηαγξαθηθφο παξάγνληαο STAT5 πξνθαιεί ηελ παξαγσγή ησλ αληη-απνπησηηθψλ πξσηεΐλψλ Bcl.

12

13 Η θωζθαηάζη SHP1 προκαλεί ηην απενεργοποίηζη ηης JAK2

14

15 Σε θαηαζηάζεηο ππνμίαο (κεησκέλεο ζπγθέληξσζεο νμπγφλνπ) ελεξγνπνηείηαη ν κεηαγξαθηθφο παξάγνληαο Hypoxia Inducing Factor-1, ν νπνίνο νδεγεί ζε αχμεζε ησλ επηπέδσλ ηεο θπηνθίλεο, εξπζξνπνηεηίλεο. Καζψο ηα επίπεδα ηεο εξπζξνπνηεηίλεο απμάλνληαη, ηα πξψηκα εξπζξνθχηηαξα δηαθνξνπνηνχληαη ζε ψξηκα εξπζξά αηκνζθαίξηα, ν ξφινο ησλ νπνίσλ είλαη ε κεηαθνξά νμπγφλνπ δεζκεπκέλν κε αηκνζθαηξίλε.

16

17

18

19

20 Δικόνα Όιεο νη πξσηεΐλεο HLH έρνπλ πεξηνρέο πνπ αληηζηνηρνχλ ζηελ έιηθα 1 θαη ζηελ έιηθα 2, δηαρσξηζκέλεο απφ έλα βξφρν θαηαινίπσλ. Οη βαζηθέο πξσηεΐλεο HLH έρνπλ κηα πεξηνρή κε ζπληεξεκέλα ζεηηθά θνξηία ακέζσο δίπια απφ ηελ έιηθα 1. Genes VIII - Ακαδημαϊκές Δκδόζεις 2004

21

22 CULLIN 2 (CUL2) Elongin B/C VHL: Hippel Lindau tumor suppressor protein FIH: Factor inhibiting HIF-1 HDAC: Histone deacetylase

23

24

25 Υπνμία θαη νη αιιαγέο ζην πξνθίι ηεο γνληδηαθήο έθθξαζεο

26

27 Genes VIII - Ακαδημαϊκές Δκδόζεις 2004 Δικόνα Έλα δηκεξέο HLH κε δχν ππνκνλάδεο ηχπνπ bhlh κπνξεί λα πξνζδεζεί ζην DNA. Όκσο, φηαλ ε κία ππνκνλάδα ζηεξείηαη ηεο βαζηθήο πεξηνρήο, δελ κπνξεί λα πξνζδεζεί ζην DNA.

28

29

30

31

32

33

34 Πψο ε ζπγθέληξσζε ηνπ νμπγφλνπ επεξεάδεη ηελ έλαξμε ηεο κεηάθξαζεο ;

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55