ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Στρατηγικές Διανομών σε μια Εφοδιαστική Αλυσίδα: η Τεχνική Cross-Docking Διπλωματική Εργασία για το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Διαμαντόγλου Γεώργιος AM 213/04/007 19/2/2006 ΧΙΟΣ

2 Διαμαντόγλου Γεώργιος Στρατηγικές Διανομών σε μια Εφοδιαστική Αλυσίδα: η Τεχνική Cross-Docking 19/2/2006 Διπλωματική Εργασία για το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Μεταπτυχιακό Διοίκησης Επιχειρήσεων Συγγραφέας: Διαμαντόγλου Γεώργιος Επιβλέπων: κ. Βιδάλης Μιχαήλ ΧΙΟΣ 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...6 Κεφάλαιο 2 ο...11 Κεφάλαιο 2 ο...11 Η μέθοδος του cross-docking Τα μέλη μια εφοδιαστικής αλυσίδας Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της μεθόδου cross-docking ο Κεφάλαιο...20 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Το πρόβλημα του cross-docking Το Επιχειρηματικό υπόδειγμα των μεταφορών του cross-docking Σχεδιασμός του δικτύου με την χρήση της simulated annealing Σχεδιασμός του δικτύου με την χρήση της simulated annealing Η simulated annealing Απόφαση χωροθετήσης του cross-dock Αποφάσεις για τον σχεδιασμό του cross-dock...41 Κεφάλαιο 4ο...50 ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Equipment Balance Strategy Στρατηγική ελάχιστου αποθέματος Αποθεματική πολιτική για τα cross-docks...55 Κεφάλαιο 5 ο...63 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Μοντελοποίηση των ροών Μοντέλο για το throughtput ο Κεφάλαιο...72 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Στρατηγικά Πληροφοριακά Συστήματα Εφαρμογές συστημάτων πληροφοριών στις τακτικές αποφάσεις Παρουσίαση βασικών λειτουργιών ενός συστήματος πληροφοριών Απαιτούμενες τεχνολογίες Ηλεκτρονική Ανταλλαγή Δεδομένων (EDI) Νέα πρότυπα EDI Παγκόσμιο Σύστημα Κινητών Επικοινωνιών (GSM) Γενικό Πακέτο Ραδιο-Συστήματος (GPRS) Αναγνώριση μέσω Ραδιοσυχνοτήτων (RF id) Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού (GPS), Βοηθούμενο GPS (A-GPS) και Διαφοροποιημένο GPS (D-GPS) Κινητά Τηλέφωνα (Cell Phones) ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Η διεθνής εμπειρία στο cross-docking Ελληνική εμπειρία για την μέθοδο cross-dock ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Παράρτημα

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εργασία θα εξεταστεί η μέθοδος των αποστολών cross-docking. Αφού γίνει στο πρώτο κεφάλαιο μια σύντομη αναφορά για τις έννοιες της εφοδιαστικής αλυσίδας και των logistics θα παρουσιαστούν κάποια στοιχεία για τις στρατηγικές pull και push στην διαδικασία της διανομής. Τέλος, στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστούν οι άλλοι μέθοδοι διανομής που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τις επιχειρήσεις και μια σύντομη σύγκριση με την μέθοδο cross-docking. Στην δεύτερη ενότητα θα ασχοληθούμε με τον σχολιασμό κάποιων βασικών στοιχείων της μεθόδου cross-docking. Θα αναφερθούν οι διάφορες κατηγορίες των cross-docking ανάλογα με τους χρήστες της. Οι σχέσεις που θα πρέπει να υπάρχουν μεταξύ των μελών μιας εφοδιαστικής αλυσίδας ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει το cross-docking αποδοτικά. Τέλος, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που επιφέρει η χρήση της μεθόδου στις εταιρίες. Στην συνέχεια παραθέτονται οι στρατηγικές αποφάσεις που χρειάζεται να παρθούν για την μέθοδο του cross-docking. Αρχικά ένα μοντέλο που εφαρμόζει τον Ακέραιο Γραμμικό Προγραμματισμό ώστε να δειχθεί η αναγκαιότητα ή της μεθόδου μέσα από κάποιες παραμέτρους. Στην συνέχεια παρουσιάζεται μέθοδος της κατάλληλης χωροθέτησης της μεθόδου. Ενώ τελικά, παρουσιάζονται οι τρόποι σχεδιασμού της εγκατάστασης και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Στο κεφάλαιο των τακτικών αποφάσεων θα ασχοληθούμε με το θέμα των αποθεμάτων. Θα αναφερθούμε στις περιπτώσεις του Equipment Balance Strategy και την τακτική του Ελάχιστου Αποθέματος. Ενώ θα παρουσιαστούν και θέματα αποθεμάτων για τις εταιρίες που κάνουν την χρήση της μεθόδου. Στο κεφάλαιο των λειτουργικών αποφάσεων θα εξετάσουμε θέματα που αντιμετωπίζει ένα cross-dock στις καθημερινές του λειτουργίες. Πιο συγκεκριμένα οι ροές που γίνονται μέσα από την εγκατάσταση ενώ θα δούμε και προβλήματα συμφόρησης που μπορεί να δημιουργηθούν. 4

5 Στην συνέχεια θα παρουσιαστούν οι τεχνολογίες που είναι αναγκαίες από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εφοδιαστική αλυσίδα. Θα παρουσιαστούν Συστήματα Πληροφοριών Διοίκησης (Management Information System M.I.S.) τόσο σε στρατηγικό όσο και σε τακτικό επίπεδο. Θα παρατεθεί ένα παράδειγμα Warehouse Management System που χρησιμοποιείται από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται από εταιρίες που εφαρμόζουν το cross-docking. Τέλος, θα παρουσιάσουμε τεχνολογίες που είναι απαραίτητες για τις επιχειρήσεις και για το WMS τους. Τέλος, θα παρουσιαστούν παραδείγματα επιχειρήσεων που εφαρμόζουν την μέθοδο του cross-docking τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα και τα αποτελέσματα που έχει επιφέρει σε αυτές η χρήση τους. 5

6 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην παρούσα εργασία θα γίνει μια προσπάθεια να παρουσιαστεί μια από τις μεθόδους αποστολής που χρησιμοποιείται από τις εταιρείες στην διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας τους. Έτσι θα παρουσιαστούν τα βασικά χαρακτηριστικά της μεθόδου cross-docking, τα θέματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από τις επιχειρήσεις που θέλουν να χρησιμοποιήσουν αυτήν την μέθοδο αλλά και τα οφέλη που θα αποκομίσουν ακολουθώντας αυτήν την πρακτική. Πριν όμως προχωρήσουμε θα πρέπει να αναφέρουμε γιατί η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας και τα logistics είναι τόσο σημαντικά για μια επιχείρηση. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο οι επιχειρήσεις προσπάθησαν να μειώσουν πλέον τα κόστη τους από την αύξηση της παραγωγής μέσω των οικονομιών κλίμακας και παράγοντας ουσιαστικά στα όρια της παραγωγικής τους ικανότητας. Έτσι κατάφερναν να αυξήσουν τα έσοδα τους και τα κέρδη τους βασιζόμενοι σε αυτή την στρατηγική. Στις μέρες μας όμως, δηλαδή στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, μια τέτοια πολιτική δεν μπορεί να ακολουθηθεί από τις επιχειρήσεις. Οι διάφορες πετρελαιακές κρίσεις που έχει αντιμετωπίσει η παγκόσμια οικονομία έχουν αποδείξει ότι η μαζική παραγωγή δεν θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Αυτό σε συνάρτηση με την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας αλλά και των αγορών έχει δημιουργήσει στις επιχειρήσεις έναν παγκόσμιο ανταγωνισμό. Όλες οι επιχειρήσεις στον κόσμο είναι εν δυνάμει ανταγωνιστές και θα πρέπει να αντιμετωπίσουν παρόμοια προβλήματα και να εκμεταλλευτούν τις οποιεσδήποτε ευκαιρίες που τους δίνονται. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον έχει γίνει πλέον κατανοητό ότι για την μείωση του κόστους της εταιρείας αλλά και για την ανταγωνιστική εισχώρηση στην παγκόσμια αγορά θα πρέπει να οργανώσουν την εφοδιαστική αλυσίδα τους. Με έναν σωστό προγραμματισμό παραγωγής και άμεσης μεταφοράς θα επιτευχθεί όπως θα δούμε και παρακάτω μείωση παραγόντων που προκαλούν κόστος όπως διατήρηση μεγάλων αποθεμάτων στις αποθήκες των μελών της εφοδιαστικής αλυσίδας ή μεταφορά σε μεγάλων ποσοτήτων συμφώνα με τον προγραμματισμό μειώνοντας τα μεταφορικά κόστη. Πριν όμως περάσουμε σε αυτά τα θέματα θα πρέπει να 6

7 αποσαφηνίσουμε μερικούς όρους όσον αναφορά την διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας και τα logistics. Αρχικά θα πρέπει να αναφέρουμε τι σημαίνει η έννοια αλυσίδα εφοδιασμού: όλες οι διαδικασίες που συνδέουν μεταξύ τους τις επιχειρήσεις στις οποίες υπάρχει η σχέση προμηθευτή και πελάτη ώστε τα αρχικά ακατέργαστα προϊόντα να γίνουν τελικά προϊόντα και να φτάσουν στην κατανάλωση. Με λίγα λόγια η εφοδιαστική αλυσίδα είναι μια σειρά από εταιρείες που συνδέονται μεταξύ τους για να παράγουν ένα τελικό προϊόν. Οι εταιρίες αυτές μπορεί να αποτελούνται από παραγωγούς, βιομηχανίες επεξεργασίας προϊόντων άλλων βιομηχανιών, αποθήκες, κέντρα διανομής εμπορευμάτων, προμηθευτές και σημεία χονδρικής και φυσικά λιανικής πώλησης. Άρα η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας θα πρέπει να θεωρηθούν όλες οι μέθοδοι που ακολουθούνται από τις επιχειρήσεις ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη σύνδεση των μελών στη αλυσίδας που αναφέραμε παραπάνω ώστε η ροή των αγαθών να γίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο δηλαδή στο σωστό χρόνο και ποσότητα. Βέβαια αυτό θα πρέπει να γίνει λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές φορές οι στόχοι των μελών της εφοδιαστικής αλυσίδας δεν συμβαδίζουν. Οι παραγωγοί πάντοτε θα επιθυμούν οι παραγγελίες να είναι μεγάλες ώστε να τους δίνεται η ευκαιρία να εκμεταλλεύονται τις οικονομίες κλίμακας. Από την άλλη τα μέλη της εφοδιαστικής αλυσίδας που βρίσκονται πιο κοντά στο καταναλωτή (downstream χονδρέμποροι, λιανέμποροι) πάντοτε επιθυμούν ευελιξία στις παραδόσεις των αγαθών χωρίς μεγάλες παραγγελίες που θα δεσμεύουν μεγάλο ποσό του κεφαλαίου τους. Ακόμη βασικό στοιχείο που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από τις επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι ότι η εφοδιαστική αλυσίδα είναι ένα σύστημα που εξελίσσεται συνεχώς. Δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ποτέ στατικό αφού οι ροές μπορούν να αλλάζουν συνεχώς ανάλογα με τις απαιτήσεις των τελικών καταναλωτών και την ζήτηση τους ενώ ακόμα και μέλη στο εσωτερικό της αλυσίδας μπορεί να αλλάξουν από άλλα που θα θεωρηθούν καταλληλότερα και πιο συμφέροντα. Έχοντας ήδη δει μερικά από τα βασικά στοιχεία της εφοδιαστικής αλυσίδας θα πρέπει να περάσουμε στις στρατηγικές διανομών που ακολουθούνται από τις επιχειρήσεις που μια από αυτές είναι και το cross-docking. Αρχικά θα πρέπει να αποσαφηνισθούν οι δυο έννοιες που ουσιαστικά επηρεάζουν την μέθοδο που μας απασχολεί δηλαδή των μεθόδων push και pull. 7

8 Ξεκινώντας με τις αλυσίδες που βασίζονται στην μέθοδο push θα πρέπει να αναφέρουμε ότι όλες οι αποφάσεις για την παραγωγή παίρνονται σε ένα μακροχρόνιο εύρος χρόνου. Με λίγα λόγια γίνονται προβλέψεις με βάση τις παραγγελίες που δέχεται ο παραγωγός από τους λιανέμπορούς ώστε να βρεθούν τα επίπεδα της ζήτησης. Από τα παραπάνω μπορούμε να αντιληφθούμε ότι τέτοιες αλυσίδες θα αντιδράσουν πολύ δυσκολότερα σε οποιαδήποτε διαφοροποίηση της ζήτησης ώστε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Με βάση αυτά φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι μια τέτοια πολιτική οδηγεί: 1. Σε αναποτελεσματικότητα της αλυσίδας να αντιμετωπίσει το θέμα της μεταβαλλόμενης ζήτησης σε σύντομό χρονικό διάστημα. 2. Μη ικανοποιητικό ταίριασμα προσφοράς και ζήτησης, όπου άλλοτε θα υπάρχει έλλειμμα αγαθών και άλλοτε πλεονασμός. 3. Μεγάλα αποθέματα λόγω της ανάγκης για μεγάλο safety stock λόγω της μικρής ανταπόκρισης σε μεταβολές της ζήτησης. 4. Μεγαλύτερη εύρος προϊόντων μπορεί να επιτευχθεί από τους παραγωγούς λόγω του μακροχρόνιου παραγραμματισμού. 5. Μη αποδεκτά επίπεδα εξυπηρέτησης. 6. Απαξίωση προϊόντων λόγω παλαιότητας τους. Όπως αντιλαμβανόμαστε την πολιτική push ακολουθούν οι επιχειρήσεις για να εκμεταλλευτούν τις οικονομίες κλίμακας για να μειώσουν τα κόστη. Από την άλλη αυξάνονται τα κόστη αποθήκευσης καθώς και το κόστος από την απαξίωση των αγαθών. Από την άλλη στην στρατηγική pull οι αποφάσεις για την παραγωγή παίρνονται από τις παραγγελίες που γίνονται άμεσα και όχι έμμεσα με προβλέψεις από αυτές όπως στη προηγούμενη μέθοδο. Αυτή η στρατηγική όπως θα φανεί παρακάτω μπορεί να συνδυαστεί ευκολότερα με την μέθοδο cross-docking. Ακολουθώντας αυτή τη στρατηγική τα αποτελέσματα που έχουμε είναι: 1. Η μείωση του χρόνος υστέρησης (lead time) αφού η παραγωγή προσαρμόζεται ευκολότερα στις παραγγελίες των λιανέμπορων. 8

9 2. Μείωση των αποθεμάτων στις αποθήκες των λιανέμπορων αφού η μείωση του lead time μειώνει τα αποθέματα ασφαλείας. 3. Μείωση του εύρους προϊόντων που μπορούν να παραχθούν από τις βιομηχανίες λόγω του μικρού lead time. 4. Μείωση των αποθεμάτων στις βιομηχανίες λόγω της μικρότερης γκάμας προϊόντων. 5. Μικρότερη εκμετάλλευση των οικονομιών κλίμακας από τις εταιρείες. Όπως καταλαβαίνουμε από τα παραπάνω μια τέτοια στρατηγική απαιτεί μια καλύτερα σχεδιασμένη εφοδιαστική αλυσίδα που η σχέσεις μεταξύ των μελών να είναι άμεσες και με όσο το δυνατόν καλύτερη συνεργασία. Περνώντας στις επιλογές που μπορούν να έχουν οι επιχειρήσεις πάνω στην πολιτική των αποστολών-διανομών είναι οι εξής: 1. Η απευθείας αποστολή όπου τα εμπορεύματα μεταφέρονται απευθείας από τον παραγωγό στον λιανέμπορο. 2. Η αποθήκευση που είναι η πιο συνήθης μέθοδος όπου διατηρείται σε έναν αποθηκευτικό χώρο απόθεμα μέχρι την αποστολή του στον λιανέμπορο. 3. Cross-docking όπου τα εμπορεύματα αποστέλλονται σε σημεία συντονισμού των διανομών, όπου δεν παραμένουν για παραπάνω από 15 ώρες, και στη συνέχεια προωθούνται στους λιανέμπορους. Στην πρώτη περίπτωση το εμπόρευμα παρακάμπτει κάθε αποθηκευτικό χώρο και αποστέλλονται στον τελικό λιανέμπορο ή καταναλωτή. Η συγκεκριμένη περίπτωση έχει κάποια πλεονεκτήματα: Οι λιανέμποροι δεν έχουν κόστη αποθηκευτικού χώρου που θα τον επιβάρυναν σε περίπτωση που χρησιμοποιούνταν. Μείωση του lead time. Φυσικά δημιουργούνται και κάποια μειονεκτήματα από την χρήση αυτής της μεθόδου που είναι τα εξής: 9

10 Εξαλείφονται τα φαινόμενα του Risk-Pooling (δεν έχει ορισθεί χρειάζεται κάποια υποσημείωση) από την μη χρήση αποθηκών. Αυξάνονται τα μεταφορικά κόστη στους παραγωγούς και στους λιανέμπορους από την μεταφορά μικρότερων φορτίων. Στην περίπτωση που χρησιμοποιείται αποθηκευτικός χώρος με απόθεμα. Από αυτή την πολιτική τα πλεονεκτήματα που δημιουργούνται είναι: Εκμετάλλευση του φαινόμενου Risk-Pooling λόγω της ύπαρξης αποθέματος. Εκμετάλλευση των οικονομιών κλίμακας στην μεταφορική διαδικασία. Από την άλλη τα μειονεκτήματα που δημιουργούνται από την χρήση αποθηκών και ύπαρξη αποθεμάτων: Αύξηση του κόστους λόγω ύπαρξης αποθεμάτων. Αύξηση του lead time. Για την μέθοδο του cross-docking θα παρουσιαστούν τα χαρακτηριστικά του στα παρακάτω κεφάλαια αφού είναι η μέθοδος που μας απασχολεί. Μια σύντομη παρουσίαση των θετικών και των αρνητικών γίνεται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας Στρατηγικών διανομής 1 Στρατηγική Ιδιότητες Απευθείας αποστολή Cross-docking Απόθεμα σε αποθήκη Risk Pooling Πλεονέκτημα Μεταφορικά κόστη Μείωση κόστους Μείωση κόστους Holding costs Μη ύπαρξη κόστους αποθήκευσης Μη ύπαρξη κόστους αποθέματος Χρόνος μεταφοράς Καθυστερήσεις Καθυστερήσεις Στα επόμενα κεφάλαια θα παρουσιαστούν τα βασικά χαρακτηρίστηκα της μεθόδου cross-docking καθώς και οι στρατηγικές, τακτικές και λειτουργικές αποφάσεις που θα καλούνται να παίρνουν οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν την μέθοδο αυτή. 1 Μετάφραση Τable 5.1 page 115, David Simchi-Levi, Philip Kaminsky, Edith Simchi-Levi, Designing and Managing the Supply Chain Concepts, Strategies, and Case Studies, McGraw-Hill Higher Education, Singapore,

11 Κεφάλαιο 2 ο Η μέθοδος του cross-docking Όπως αναφέραμε και παραπάνω η τρίτη στρατηγική που μπορεί να ακολουθηθεί ως προς την διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας στον τομέα των αποστολώνδιανομών είναι η μέθοδος cross-docking. Ο σκοπός της μεθόδου cross-docking είναι να μειώσει στο ελάχιστο τα αποθέματα που έχουν οι επιχειρήσεις στις αποθήκες χωρίς να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα της. Ουσιαστικά η μέθοδος αυτή έχει σαν σκοπό ότι εισέρχεται στην αποθήκη να αποστέλλεται σχεδόν αμέσως στον τελικό του προορισμό, αυτό μπορεί να γίνει μέσα σε μία ώρα μέχρι 24 ώρες. Τα cross-docks είναι κάποιες απαραίτητες για τις επιχειρήσεις εγκαταστάσεις όπου τα αγαθά συγκεντρώνονται και ανάλογα με την παραγγελία διασπώνται σε μικρότερα φορτία που φορτώνονται σε φορτηγά με άλλα προϊόντα για να φύγουν για τον τελικό τους προορισμό. Όπως είναι φυσικό αυτή η μέθοδος απαιτεί πολύ καλή συνεργασία μεταξύ των μελών της εφοδιαστικής αλυσίδας. Αυτή μπορεί να επιτευχθεί με την χρήση τεχνολογιών που εννοούν την γρήγορη επικοινωνία και θα παρουσιαστούν σε επόμενο κεφάλαιο. Όπως αντιλαμβανόμαστε θα πρέπει να υπάρχει ένας πολύ ακριβής προγραμματισμός για να μπορέσει να επιτευχθεί μια τόσο γρήγορη εκφόρτωση, φόρτωση και τελικά αποστολή. Θα πρέπει λοιπόν να γνωρίζουν το μέγεθος του κάθε φορτίου και την ώρα που θα φτάσει, τα χαρακτηριστικά αλλά και τον τελικό του προορισμό ώστε να σταλθεί στην συνέχεια με το μικρότερο κόστος χωρίς να δημιουργηθούν στο εσωτερικό του cross-dock λειτουργικά προβλήματα όπως συνωστισμός ή σύγχυση. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η μέθοδος του crossdocking έχει πολύ επιτυχημένη εφαρμογή στο λιανεμπόριο κι αυτό μπορεί να εξηγηθεί από δυο σημεία. Το πρώτο είναι ότι δεν χρειάζεται πολλοί λιανέμποροι να διατηρούν πλέον απόθεμα στις αποθήκες τους μειώνοντας έτσι τα λειτουργικά τους έξοδα. Το δεύτερο σημείο είναι ότι με αυτό τον τρόπο μειώνεται το κόστος των μεταφορών στο εσωτερικό της επιχείρησης. Τελικά υπογραμμίζοντας είτε το ένα είτε το άλλο σημείο οι εταιρείες λιανεμπορίου μπορούν να μεταφέρουν πλέον μικρά 11

12 φορτία για να τροφοδοτήσουν τα καταστήματα τους μέσω διαμεταφορικής εταιρίας επιτυγχάνοντας πλέον μικρότερο κόστος και χρόνο υστέρησης (lead time). Για μια σύντομη περιγραφή του συστήματος μπορούμε να πούμε ότι έχοντας μια σταθερή ζήτηση μπορούμε να παραγγείλουμε από την αποθήκη την κατάλληλη ποσότητα την κατάλληλη στιγμή και να βρίσκεται στο cross-dock και την συνέχεια στο παραλήπτη στο σωστό χρόνο. Σε αντίθεση με την γνώστη ζήτηση στην περίπτωση που υπάρχει αβεβαιότητα η χρήση του cross-docking γίνεται πολύ δύσκολη. Ακόμα και σε περιπτώσεις που η ζήτηση είναι πολύ μικρή με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συγκεντρωθεί να ολόκληρο φορτηγό. Εδώ η μεταφορά μπορεί να γίνει αρκετά επιβαρυντική (ζημιογόνα) με την μέθοδο του cross-docking ώστε να γίνει συμφέρουσα η διατήρηση αποθέματος. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να κάνουμε έναν διαχωρισμό στους διαφορετικούς τύπους cross-docking που εφαρμόζονται. Έτσι μπορούμε να τα χωρίσουμε ανάλογα με την χρήση τους σε: 2 Κατασκευαστικά (Manufacturing) cross-docking όπου ρυθμίζονται οι εσωτερικές προμήθειες της επιχείρησης ώστε να επιτευχθεί η φιλοσοφία Just- In-Time. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί γνωρίζοντας τις καθημερινές ανάγκες σε προμήθειες και έχοντας προμηθευτές που μπορούν να παραδώσουν το προϊόν άμεσα. Έτσι η επιχείρηση δεν απαιτείται να διατηρεί αποθέματα ως προς τις πρώτες ύλες. Cross-docking διανομής (Distributor) εδώ συγκεντρώνονται τα προϊόντα από διάφορους αποστολείς ώσπου να συγκεντρωθεί ένα φορτίο για έτοιμο για την τελική αποστολή. Για παράδειγμα πολλές εταιρίες αγοράζουν τα εξαρτήματα Η/Υ για να τους συναρμολογήσουν και τέλος τα αποστέλλουν σαν τελικά προϊόντα. Μεταφορικά cross-docking (Transportation) όπου συγκεντρώνονται μικρότερα φορτία από τους διάφορους πελάτες με σκοπό να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να γίνει ένα πιο οργανωμένο σύστημα για την συλλογή των φορτίων από τους διάφορους 2 Πηγή: John J. Bartholdi, III, Kevin R. Gue, Keebom Kang, Throughput Models for Unit-Load Crossdocking σελ

13 πελάτες χρησιμοποιώντας ανθρώπινο δυναμικό για την φόρτωση τους στα οχήματα. Λιανικά cross-docking (Retail) όπου δέχονται από πολλούς προμηθευτές και στην συνέχεια τα στέλνουν σε διαφορετικά καταστήματα. Ουσιαστικά με αυτήν την κατηγορία cross-docking μπόρεσε η Wal-mart να επικρατήσει στο λιανικό εμπόριο στις Η.Π.Α. Ευκαιριακά cross-docking (Opportunistic) όπου όλα τα είδη αποθήκης αποστέλλουν προϊόντα απευθείας ώστε να μπορέσουν να καλύψουν την ζήτηση. Σε όλες τις παραπάνω μορφές που μπορεί να πάρει η μέθοδος cross-docking έχουμε ένα κοινό. Το μικρό χρόνο παράδοσης των παραγγελιών που έχουν. Αυτό συμβαίνει γιατί είναι εξαρχής γνωστός ο προορισμός των προϊόντων. Στην περίπτωση των λιανικών cross-docking υπάρχει και μια ακόμα κατηγοριοποίηση σε case-pick και unit-load. Στα case-pick cross-docking οι λιανέμποροι δέχονται τα προϊόντα σε παλέτες, κιβώτια ή ακόμη και σε κομμάτια. Στην περίπτωση αυτή οι παλέτες χωρίζονται σε επιμέρους κομμάτια και στέλνονται στα φορτηγά για φόρτωση κάτι που γίνεται και με τα κιβώτια. Στην περίπτωση των φορτίων κομματιών ίσως χρειαστεί να μείνουν στην αποθήκη για μερικές ώρες. Στην περίπτωση των unit-load παλέτες προϊόντων εκφορτώνονται στην cross-dock και σαν παλέτες φορτώνονται στα φορτηγά για να φύγουν στους παραλήπτες. Αυτό όμως πολύ σπάνια συμβαίνει στην πράξη. Η συνήθης πρακτική είναι να εκφορτώνονται και να στοιβάζονται μέχρι την τελική τους φόρτωση. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους. Ένας από αυτούς είναι οι υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας που μπορεί να προσφέρονται από το cross-dock στους πελάτες τους όπως τοποθέτηση ετικετών και τιμών. Ένας ακόμα λόγος είναι να περιμένουν και άλλα προϊόντα που έχουν τον ίδιο προορισμό ώστε να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας ενώ σε πολλές φορές πρέπει να διαφοροποιηθεί η συσκευασία τους για την καλύτερη μεταφορά. Τέλος, πολλές φορές η τα οχήματα δεν έχουν έναν προορισμό αλλά χρειάζεται να παραδώσουν σε αρκετούς πελάτες με αποτέλεσμα να ακολουθούν ένα πρόγραμμα διαδρομής που η φόρτωση του φορτηγού να είναι παρόμοια ώστε να διευκολύνουν την όλη διαδικασία. 13

14 Όπως αναφέραμε παραπάνω υπάρχουν διάφορες κατηγοριοποιήσεις έτσι και τα unitload cross-docks χωρίζονται σε με βάση οργάνωση που έχουν στην εκφόρτωση σε ενός επίπεδου, 2-επιπέδων και ελεύθερης οργάνωσης. Ο σχεδιασμός του εσωτερικού του cross-dock επηρεάζεται ανάλογα με ποια από τις παραπάνω κατηγορίες επιλεχτεί να χρησιμοποιηθεί. Έτσι σε cross-dock ενός επίπεδου οι εργαζόμενοι είτε εκφορτώνοντας τα προϊόντα είτε τα μεταφέρουν σε μια περιοχή όπου γίνονται εργασίες προστιθέμενης αξίας ή σε περίπτωση που δεν απαιτείται αυτό σε απευθείας φόρτωση στα οχήματα. Στην δεύτερη περίπτωση λοιπόν βρίσκονται σε μια σειρά για την φόρτωση και οι εργαζόμενοι απλώς επιλέγουν να μεταφέρουν στην θύρα φόρτωσης την παλέτα. Ο σχεδιασμός ενός επιπέδου cross-dock φαίνεται στην παρακάτω εικόνα όπου στην μια πλευρά υπάρχουν οι θύρες εκφόρτωσης και στην αποστολής και ενδιάμεσα υπάρχει ο χώρος που περιμένουν και προωθούνται σταδιακά τα φορτία. Η μεταφορά τους μπορεί να γίνεται με περονοφόρα οχήματα είτε με κινούμενες ράμπες. Σχήμα 1: Cross-dock ενός επιπέδου 3 Στην περίπτωση των 2-επιπεδων cross-dock έχουμε τους εργάτες που τοποθετούν τις παλέτες ανάλογα με την θύρα εκφόρτωσης ενώ στο δεύτερο επίπεδο μετά από διαδικασίες προστιθέμενης αξίας τοποθετούν τα προϊόντα στην κατάλληλη σειρά ανάλογα με την θύρα φόρτωσης τους. 3 Πηγή: John J. Bartholdi, III, Kevin R. Gue, Keebom Kang, Throughput Models for Unit-Load Crossdocking σελ. 5 14

15 2.1 Τα μέλη μια εφοδιαστικής αλυσίδας Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι η διαχείριση ενός cross-dock δεν είναι κάτι απλό αυτό κυρίως λόγω των πολλών ατόμων που εμπλέκονται σε αυτήν. Για την σωστή λειτουργία του cross-dock θα πρέπει τα μέλη αυτά όπως οι προμηθευτές, οι διανομείς και τελικοί πελάτες να μπορέσουν να συντονιστούν με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγονται λάθη και καθυστερήσεις. Για την χρήση στην εφοδιαστική αλυσίδα ενός cross-dock σημαίνει αύξηση του κόστους των εταιριών που χρησιμοποιούν αυτόν τον κρίκο. Πρακτικά για τους προμηθευτές αυτό σημαίνει ότι θα χρειάζεται να στέλνουν μικρότερες ποσότητες στους πελάτες, ο χρόνος αποστολής να είναι καθορισμένος σε μεγάλο βαθμό και τέλος να κάνουν εργασίες προστιθέμενης αξίας, που ίσως με την μέθοδο της αποθήκευσης τις έκαναν οι αποθηκευτικοί χώροι, όπως τοποθέτηση τιμών, γραμμωτού κώδικα και άλλων μεθόδων αναγνώρισης των φορτίων και των προϊόντων. Στις μεταφορικές εταιρίες επιβάλλεται να ακολουθούν με ακρίβεια το χρονοδιάγραμμα που τους δίνεται ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις να μην διαθέτουν πλήρες φορτίο στα οχήματα τους. Επίσης, απαιτήσεις για υψηλή ποιότητα στην διαδικασία της παράδοσης ζητούνται και από τους μεταφορείς. Τέλος, οι τελικοί παραλήπτες θα πρέπει να έχουν κάποια ελάχιστη παραγγελία κάθε φορά ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερη χρήση των οικονομιών κλίμακας που σε συνάρτηση με τον καθορισμένο χρόνο των παραγγελιών μπορούν να επιτευχθούν. Ακόμα θα πρέπει να επιτρέπουν μεγαλύτερο χρόνο από την παραγγελία των προϊόντων ως την τελική παράδοση τους. Αυτά τα θέματα μπορούν να αυξήσουν τα κόστη των μελών που αναφέραμε παρόλα αυτά η χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου μπορεί να έχει αποτελέσματα ευεργετικά αποτελέσματα στις επιχειρήσεις που θα υπερκαλύπτουν τα κόστη τους. Ουσιαστικά το αποτέλεσμα που επιθυμούν οι επιχειρήσεις από την χρήση του crossdocking είναι η άμεση μεταφορά του στον τελικό προορισμό του από την στιγμή της εκφόρτωσης χωρίς διαδικασίες μακροχρόνιας αποθήκευσης. Αυτό φυσικά έχει σαν αποτέλεσμα τα παραπάνω να γίνονται απαιτήσεις ώστε υπάρχει σωστή λειτουργία Φυσικά για να γίνει σωστά η λειτουργία του cross-dock θα πρέπει να υπάρχει μεγάλη επικοινωνία μεταξύ των μελών της εφοδιαστικής αλυσίδας. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει με την χρήση της τεχνολογίας όπως για παράδειγμα χρήση ιδιωτικών δικτύων, 15

16 συστημάτων Ηλεκτρονικής Ανταλλαγής Δεδομένων και άλλα για την συχνή και ασφαλή μετάδοση των μηνυμάτων. Φυσικά εκτός από την επικοινωνία που θα έχουν μεταξύ τους οι επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι γνωστή η θέση και η κατάσταση του κάθε φορτίου είτε αυτό βρίσκεται στο cross-dock είτε εν κινήσει σε κάποιο όχημα. Όλα αυτά τα συστήματα καθώς και συστήματα για την δημιουργία ενός εφικτού προγράμματος θα χρειαστούν να υπάρχουν στις επιχειρήσεις, θα περιγραφούν σε κεφάλαιο παρακάτω, να αντιμετωπίζονται γρήγορα προβλήματα. 16

17 2.2 Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της μεθόδου cross-docking Σε αυτό το σημείο θα προσπαθήσουμε να δείξουμε τους βασικούς λόγους που κάνουν αυτήν την μέθοδο τόσο δημοφιλή και έχει αρχίσει να εφαρμόζεται όλο και περισσότερο. Παρακάτω θα παρουσιαστούν αναλυτικά κάποια από τα βασικά της πλεονεκτήματα: 1. Βελτίωση του επίπεδου εξυπηρέτησης των πελατών: λόγω των συνεχών ροών προϊόντων που δημιουργεί αυτή η μέθοδος εξασφαλίζονται όλοι οι λιανέμποροι ότι θα έχουν την απαιτούμενη ποσότητα των προϊόντων που χρειάζονται. Αυτό φυσικά είναι αποτέλεσμα αυτών των πολλών και συνεχών μεταφορών που γίνονται εξαιτίας του cross-docking που μειώνει τις απαιτήσεις αποθεμάτων. 2. Μειώνεται ο νεκρός χρόνος της παραγγελίας: στην μέθοδο του cross-docking όπως θα δούμε και στην πορεία δεν υπάρχει η διαδικασία της αποθήκευσης. Έτσι εξαλείφεται από την μεταφορική διαδικασία ο χρόνος που απαιτούνταν για τις διαδικασίες αποθήκευσης και παραλαβής. Αυτές οι διαδικασίες θεωρούνται οι πιο χρονοβόρες. Χωρίς αυτές λοιπόν μειώνεται ο χρόνος παράδοσης των προϊόντων καθώς επίσης και το κόστος που δημιουργούταν από αυτές τις διαδικασίες. Τέλος, μειώνεται και το κόστος που μπορεί να δημιουργηθεί στις εταιρίες από τους χαμένους πελάτες λόγω της καθυστερημένης παράδοσης των προϊόντων. 3. Μείωση των απαιτήσεων χώρου: στις παραδοσιακές μορφές μεταφοράς των προϊόντων που παρουσιάστηκαν σε παραπάνω κεφάλαιο, απευθείας αποστολή και αποθήκευση, απαιτείται είτε στην ίδια την επιχείρηση είτε στον διαμεταφορέα που έχει υπηρεσίες αποθήκευσης χώρος για την τοποθέτηση των εμπορευμάτων. Σε αυτές τις μεθόδους όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό απαιτούνται αποθηκευτικοί χώροι που δεν χρειάζονται στην περίπτωση του cross-docking. Έτσι στην περίπτωση του cross-docking εξοικονομούνται χρήματα που οι εταιρίες θα επένδυαν για την κατασκευή χώρων αποθήκευσης. 4. Μείωση κόστους αποθεμάτων: γνωρίζοντας ότι λόγω του καλύτερου προγραμματισμού που υπάρχει σε αυτή την μέθοδο δεν υπάρχει μεγάλη χρονική απόσταση από την παραγωγή του προϊόντος ως την κατανάλωση 17

18 μπορούμε να καταλάβουμε εύκολα ότι ο χρόνος που κρατούνται αυτά σαν αποθέματα σε οποιοδήποτε μέλος της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι πολύ μικρότερος. Η μείωση αυτή του χρόνου αποθήκευσης φυσικά έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση του κόστους αποθήκευσης. Έτσι δεν υπάρχει δέσμευση των κεφαλαίων των επιχειρήσεων σε μη επικερδής διαδικασίες. Φυσικά μειώνονται και φαινόμενα καταστροφής των εμπορευμάτων λόγω του μεγάλου χρόνου αποθήκευσης. 5. Εξάλειψη του κόστους απαξίωσης του εμπορεύματος: όπως αναφέραμε παραπάνω λόγω του ότι το κάθε εμπόρευμα μένει στις αποθήκες για πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα αποφεύγονται φαινόμενα παλαίωσης και απαξίωσης των προϊόντων. 6. Μείωση του κόστους και του χρόνου διαχείρισης των εμπορευμάτων: η χρήση του cross-docking έχει σαν αποτέλεσμα την αναβάθμιση της διαχείρισης αποθεμάτων του συστήματος. Με την χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών και εφαρμογών τους στον τομέα των μεταφορών όπως πληροφοριακά συστήματα, μηχανήματα για την μεταφορά των εμπορευμάτων στο ίδιο το cross-dock, γραμμωτοί κώδικες και άλλα συστήματα ηλεκτρονικής αναγνώρισης και ταυτοποίησης χρησιμοποιούνται από τα cross-docks. Οι τεχνολογίες που αναφέραμε και θα παρουσιαστούν εκτενώς σε επόμενη ενότητα μπορούν να μειώσουν τα λειτουργικά έξοδα, να μειώσουν τον χρόνο εξυπηρέτησης καθώς και να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους μέσω αύξησης των υπηρεσιών που προσφέρει το cross-dock και εξάλειψη των λαθών. Φυσικά υπάρχουν και μειονεκτήματα από την χρήση της μεθόδου cross-dock που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν οι χρήστες της. Αυτά είναι τα ακόλουθα: 1. Για τον συντονισμό που είναι αναγκαίος όπως είδαμε στην μέθοδο του crossdocking απαιτείται η χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών συστημάτων. Η χρήση τους μπορεί να βελτιώσει τον προγραμματισμό ώστε να επιτυγχάνεται σε ακριβή χρονική στιγμή οι παραλαβές και οι διανομές. Όμως αυτά τα συστήματα μπορεί να είναι ιδιαίτερα πολύπλοκα ώστε να απαιτείται ειδική εκπαίδευση από το προσωπικό αλλά και να ανεβάζουν το κόστος της επιχείρησης σε μεγάλο βαθμό. 18

19 2. Απαιτείται μεγάλη ευελιξία τόσο από τα οχήματα μεταφοράς όσο και από το εσωτερικό του cross-dock ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της μεθόδου. 3. Χρειάζονται ακριβείς προβλέψεις από όλα τα μέλη της αλυσίδας διανομής: αν και θα πρέπει να υπάρχει ακρίβεια στις προβλέψεις μας όσον αφορά την ζήτηση θα πρέπει να λαμβάνονται πάντοτε υπόψη ενδεχόμενα ακραία φαινόμενα που θα έχουν σαν αποτέλεσμα την δημιουργία προβλημάτων μέσα στην εφοδιαστική αλυσίδα και ειδικότερα στις περιπτώσεις χρήσης crossdock. 4. Τέλος, θα πρέπει να πούμε ότι η τεχνική cross-docking θεωρείται αποτελεσματική μόνο στην περίπτωση που πρόκειται για μεγάλο σύστημα διανομής, με πολλά φορτία και οχήματα διανομής. Θα πρέπει να συμπληρώσουμε ότι για να είναι μια τέτοια πρακτική επικερδής θα πρέπει ο κάθε προορισμός να έχει έναν επαρκή όγκο φορτίου ώστε να τα οχήματα να είναι πάντα πλήρως φορτωμένα. Για αυτό τον λόγο θα πρέπει οι επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν την μέθοδο αυτή σε όλο το εύρος των προϊόντων που μεταφέρουν και όχι σε κάποιο μικρό τμήμα τους. Από τα παραπάνω ότι η μέθοδος μπορεί να μειώσει σε μεγάλο βαθμό τα κόστη μιας επιχείρησης και για τον λόγο αυτό η χρήση της τείνει να γενικεύεται στο εξωτερικό. Οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν την μέθοδο pull στην διανομής τους θα δουν την πολιτική αυτή σε συνδυασμό με το cross-docking να τους διευκολύνει. Παραδείγματα εταιριών που εφαρμόζουν το cross-docking θα παρουσιαστούν σε επόμενο κεφάλαιο. 19

20 3 ο Κεφάλαιο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αφού παραθέσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο κάποια βασικά στοιχεία για την μέθοδο του cross-docking. Σε αυτή την ενότητα θα γίνει η προσπάθειά τα να παρατεθούν οι στρατηγικές αποφάσεις που απασχολούν τις επιχειρήσεις που θέλουν να κάνουν πράξη την μέθοδο αυτή. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το σύστημα θα πρέπει να είναι αρκετά προγραμματισμένο ώστε να γίνονται παραλαβές και αποστολές σε αυτό όλο το 24ώρο. Έτσι μια τέτοια επένδυση θα πρέπει να προβλέψει την ύπαρξη συστημάτων αναγνώρισης των φορτίων, ταχύτατης φόρτο-εκφόρτωσης καθώς και συνεχή επικοινωνία ώστε να πετύχει η λειτουργία του. Έτσι θα παραθέσουμε στοιχεία στο παρόν κεφάλαιο προσομοιωτικό μοντέλο για την χρησιμότητα ή όχι της μεθόδου από κάποια εταιρία βασιζόμενοι πάντοτε στις παραμέτρους που έχουμε για αυτήν και τις ανάγκες της. Φυσικά θα υπάρχει ενότητα για την σωστή επιλογή της θέσης που θα πρέπει να έχει η εγκατάσταση ώστε να εξυπηρετούνται οι προμηθευτές και οι πελάτες της εταιρίας. Τέλος, θα παρουσιαστεί το σημαντικό όπως θα δούμε παρακάτω θέμα του σχεδιασμού. Το θέμα είναι πολύ σημαντικό καθώς ανάλογα με την κίνηση που θα έχει η εγκατάσταση ένας λάθος σχεδιασμός θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην λειτουργικότητα της. Πριν όμως προχωρήσουμε στην ανάπτυξη των θεμάτων αυτών θα πρέπει να αναφερθούμε στις παραμέτρους και τους στόχους που θα θέσουμε ώστε με την βοήθεια του Ακέραιου Γραμμικού Προγραμματισμού να παρουσιαστούν τα παρακάτω υποδείγματα. 20

21 3.1 Το πρόβλημα του cross-docking Αφού παραθέσαμε τα μέρη που αποτελούν το cross-docking θα πρέπει να αναλύσουμε το συγκεκριμένο θέμα με την βοήθεια της επιχειρησιακής έρευνας και των εργαλείων που μας δίνει. Πιο συγκεκριμένα για την ανάλυση θα γίνει χρήση του Ακέραιου Γραμμικού Προγραμματισμού. Φυσικά για να παραθέσουμε την εξίσωση του προβλήματος του cross-docking και να προχωρήσουμε στην επίλυση του θα πρέπει να δούμε τα αποτελέσματα που θέλουμε από το συγκεκριμένο πρόβλημα αλλά και τους περιορισμούς που θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας. Αρχικά θα παραθέσουμε τα χαρακτηριστικά και τους περιορισμούς του προβλήματος μας: Ο αριθμός των οχημάτων που εισέρχονται στον χώρο του dock καθώς και η μεταφορική ικανότητα του κάθε ενός από αυτά. Ο αριθμός των οχημάτων που εξέρχονται έμφορτα από το dock για να παραδώσουν τον φορτίο λαμβάνοντας πάλι υπόψη την μεταφορική τους ικανότητα. Η ποσότητα των φορτιών που εισέρχονται και εξέρχονται από το cross-dock. Εδώ το θέμα είναι αρκετά σημαντικό καθώς λόγω των χαρακτηριστικών του cross-dock θα πρέπει ότι ποσότητες φορτίου που εισέρχονται στις εγκαταστάσεις να εξέρχονται από αυτές σε μικρό χρονικό διάστημα. Ο αριθμός αποβάθρων που διαθέτει το cross-dock σαν χώρους παραλαβής και αποστολής. Οι χώροι προσωρινής αποθήκευσης που απαιτούνται για ορισμένα φορτία. Αυτό συμβαίνει στις περιπτώσεις που μπορεί να απαιτηθεί να μείνουν λίγο περισσότερο λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας στο cross-dock και άλλα να μείνουν στο χώρο περιμένοντας την σειρά τους. Ο ακριβής συντονισμός για τον χρόνο άφιξης των οχημάτων και η ακριβής σειρά με την οποία θα μπουν. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι έχοντας ακριβώς προγραμματισμένες τις λειτουργίες υποδοχής και εκφόρτωσης στο cross-dock δεν θα αντιμετωπιστούν προβλήματα συμφόρησης στο χώρο κάτι 21

22 που θα αναλύσουμε σε παρακάτω κεφάλαιο. Ο οποιοδήποτε φαινόμενο συνωστισμού είναι αποτέλεσμα καθυστέρησης των οχημάτων. Τέλος, την αύξηση του κόστους στο cross-dock λόγω της αποθήκευσης έστω και για μικρό χρονικό διάστημα στο χώρο που έχει σαν αποτέλεσμα και την αύξηση των νεκρών χρόνων καθώς και την μείωση του throughput του crossdock. Συνεχίζοντας τώρα στο θέμα των αποτελεσμάτων και των στόχων που επιθυμούμε παρατηρούμε τα εξής στοιχεία: Ελαχιστοποίηση του συστημικού κόστους: όπως είναι γνωστό ο βασικός στόχος των εταιριών ως προς το τομέα των logistics δεν είναι άλλος από το να μειωθεί το κόστος. Αυτό το κόστος όπως είναι φυσικό δεν μπορεί να είναι σε επιμέρους τμήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας άλλα ως προς το σύνολο της σε όλα τα τμήματά τα της συνολικά. Η μεγιστοποίηση του επιπέδου εξυπηρέτησης του πελάτη: όπως μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό η λειτουργικότητα ενός συστήματος cross-docking φαίνεται στο πόσο θα μπορέσει να βελτιώσει την εξυπηρέτηση του κάθε πελάτη. Αυτό θα πρέπει να εξασφαλιστεί ταυτόχρονα με την διατήρηση στο εσωτερικό του cross-docking μηδενικών αποθεμάτων που είναι μια από τις προϋποθέσεις. Κάτι τέτοιο μπορεί να διασφαλιστεί μόνο με την καλή επικοινωνία των μερών της εφοδιαστικής αλυσίδας και την συνεχή ροή. Τέλος, πρέπει να γίνει ελαχιστοποίηση του νεκρού χρόνου παράδοσης των παραγγελιών: αυτό ουσιαστικά θα επιτευχθεί στην περίπτωση που πραγματοποιηθούν τα παραπάνω. Ουσιαστικά κάτι τέτοιο σημαίνει αποτελεσματική εφοδιαστική αλυσίδα που ανταποκρίνεται στα βασικά χαρακτηρίστηκα του Just-In-Time και τις προϋποθέσεις του cross-docking. Για να μπορέσουμε όμως να μεταφέρουμε τα παραπάνω στοιχεία σε ένα μαθηματικό μοντέλο όπως ο Ακέραιος Γραμμικός Προγραμματισμός θα πρέπει να μετατραπούν έτσι ώστε να μπορούν να εκφραστούν καλύτερα όπως θα δούμε και παρακάτω. Έτσι οι παραπάνω στόχοι εκφράζονται ως εξής: 22

23 o Μεγιστοποίηση του throughput, που σημαίνει ο λόγος των πελατών εμπορευμάτων που περνούν μέσα από το cross-dock σε συγκεκριμένο χρόνο ως προς τον χρόνο αυτό. o Ελαχιστοποίηση του makespan της παραγωγής δηλαδή του μεγαλύτερου χρόνου εξυπηρέτησης που μπορεί να έχει ένα εμπόρευμα μέσα στο crossdock. o Ελαχιστοποίηση του συνολικού συστημικού κόστους. Όπως βλέπουμε το πρόβλημα του cross-docking που δημιουργείται είναι ένα πρόβλημα σχεδιασμού όπου οι αποβάθρες του παίζουν τον ρόλο των μηχανών και τα οχήματα και τα εμπορεύματα τον ρόλο των πελατών. Ενώ στο σύστημα όπως είναι και λογικό θα μπορούν να δημιουργηθούν δυο είδη ουρών αυτή των οχημάτων όπου θα περιμένουν στις θύρες παραδόσεων και τα οχήματα που θα περιμένουν στις ουρές των παραλαβών. Εδώ θα πρέπει να υποθέσουμε ότι τα οχήματα θα πρέπει να είναι έτοιμα την χρονική στιγμή 0, ενώ η χωρητικότητα της προσωρινής αποθήκης θα πρέπει να θεωρηθεί απεριόριστη για το συγκεκριμένο πρόβλημα. Τέλος, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι οι λειτουργίες που θα γίνονται στους δυο τύπους θυρών, παραλαβής και παράδοσης, και όχι άλλων λειτουργιών που μπορεί να γίνονται στο εσωτερικό του cross-dock. Με την περιγραφή λοιπόν των παραπάνω στοιχείων που παραθέσαμε μπορούμε με την βοήθεια του Ακέραιου Γραμμικού Προγραμματισμού να επιλύσουμε το πρόβλημα του cross-docking. 23

24 3.2 Το Επιχειρηματικό υπόδειγμα των μεταφορών του cross-docking 4 Με όλα τα στοιχεία που έχουν παρατεθεί παραπάνω μπορεί να διατυπωθεί το πρόβλημα του cross-docking με την μορφή Γραμμικού Προγραμματισμού. Το πρόβλημα που θα μας απασχολήσει λοιπόν είναι η μεταφορά των προϊόντων με την χρήση μεταφορικών μέσων λαμβάνοντας φυσικά υπόψη μας περιορισμούς όπως αυτούς του βάρους και του όγκου που καταλαμβάνουν σε αυτά ώστε να μεγιστοποιηθούν τα κέρδη. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι: o Ο συνολικός όγκος των εξερχόμενων οχημάτων για τον εκάστοτε προορισμό θα είναι του συνολικού διαθέσιμού όγκου. o Το συνολικό βάρος των εξερχόμενων οχημάτων για των εκάστοτε προορισμό θα είναι του συνολικού διαθέσιμου βάρους. Με τα παραπάνω μπορούμε πλέον να παραθέσουμε την γενική μορφή του προβλήματος που έχει σαν σκοπό την ελαχιστοποίηση του κόστους. Πιο συγκεκριμένα έχουμε: Min i,j R ij c ij + ij O ik c ik + kj D kj c kj s.t. k x k ij + x ij = S ij (1) j x k ij O ik *C (2) i x k ij D kj *C (3) x ij R ij *S ij (4) 0 x ij, 0 x k ij, R ij = στην περίπτωση που δεν γίνεται η συγκεκριμένη ροή 0 ή στην αντίθετη περίπτωση 1, D jk, O ik μη αρνητικοί ακέραιοι όπου i: ο αριθμός κόμβων προέλευσης των φορτίων. j: ο αριθμός των κόμβων προορισμού k: ο αριθμός των κέντρων cross-docking που χρησιμοποιούνται 4 Πηγή: Harvey Donaldson, Ellis L. Johnson, H. Donald Ratliff, Mei Zhang, Schedule-Driven Cross- Docking Networks, 24

25 x k ij: η ροή από το κόμβο προέλευσης i στον κόμβο προορισμού j χρησιμοποιώντας το cross-dock k x ij : απευθείας ροή από το κόμβο προέλευσης i στον κόμβο προορισμού j R ij : ο αριθμός των φορτηγών από τον κόμβο προέλευσης i καταλήγουν στον κόμβο προορισμού j. Ο ik : ο αριθμός των οχημάτων που ξεκινούν από τον κόμβο προέλευσης i προς το cross-dock k. D kj : ο αριθμός των οχημάτων από το cross-dock k στον κόμβο του προορισμού j. c ij : το μεταφορικό κόστος για την μεταφορά από τον κόμβο i στον κόμβο j. C: η μεταφορική ικανότητα του οχήματος. S ij : η ροή από το κόμβο προέλευσης i στον κόμβο προορισμού j. Στην προσπάθεια μας να αναλύσουμε τους περιορισμούς του προβλήματος βλέπουμε ο πρώτος θέλει να εξασφαλίσει ότι όλοι οι προορισμοί θα πρέπει να εξυπηρετούνται είτε χρησιμοποιείται είτε όχι το cross-dock. Ο δεύτερος και ο τρίτος περιορισμός ότι όλες οι ροές που περνούν από το cross-dock θα πρέπει να είναι πλήρη σε φόρτωση των οχημάτων το ίδιο εξασφαλίζει και ο τέταρτος περιορισμός για τις απευθείας αποστολές. Τέλος, οι μεταβλητές O,D,R είναι μεταβλητές για τα οχήματα και η x για την ροή. Στην προσπάθεια να γίνει πιο κατανοητό το μοντέλο που παρουσιάστηκε παραπάνω θα παρατεθεί ένα μοντέλο στο οποίο θα υπάρχουν 3 κόμβοι αποστολής και 5 κόμβοι αποστολών και ενδιάμεσα θα υπάρχουν 2 cross-docking εγκαταστάσεις. Οι κόμβοι αποστολής θα ονομαστούν D1, D2, D3, και οι κόμβοι αποστολών ονομάζονται Ρ1, Ρ2, Ρ3, Ρ4, Ρ5, και τα cross-docks C1, C2. Οπότε έχουμε για να ελαχιστοποιήσουμε το μεταφορικό κόστος : MinR D1P1 C DIP1 +R D1P2 C D1P2 +R D1P3 C D1P3 +R D1P4 C D1P4 +R D1P5 C D1P5 + R D2P1 C D2P1 +R D2P2 C D2P2 +R D2P3 C D2P3 +R D2P4 C D2P4 +R D2P5 C D2P5 + R D3P1 C D3P1 +R D3P2 C D3P2 +R D3P3 C D3P3 +R D3P4 C D3P4 +R D3P5 C D3P5 + O D1C1 C D1C +O D1C2 C D1C2 +O D2C1 C D2C1 +O D2C2 C D2C2 +O D3C1 C D3C1 +O D3C2 C D3C2 + D C1P1 C C1P1 + D C1P2 C C1P2 + D C1P3 C C1P3 + D C1P4 C C1P4 + D C1P5 C C1P5 + D C2P1 C C2P1 + D C2P2 C C2P2 + D C2P3 C C2P3 + D C2P4 C C2P4 + D C2P5 C C2P5 25

26 Το παραπάνω θα ισχύει με βάση τις παρακάτω παραμέτρους. Οπού στο (1) θα πρέπει το άθροισμα της ροής του φορτιού που ξεκινάει από του κόμβους αποστολή και καταλήγει στου κόμβους προορισμού μέσω των cross-docks και αυτού που πάει απευθείας να ισούται με την συνολική ροή. Στο (2), (3) όπου η ροή του φορτίου από τους κόμβους αποστολής στους κόμβους προορισμού μέσω των cross-docks να ναι μικρότερο ή ίσο του κόστους μεταφοράς από τους κόμβους αποστολής στα crossdocks και από τα cross-docks στους προορισμούς. Τέλος, (4) η απευθείας ροή από τους κόμβους αποστολής στους κόμβους προορισμού να είναι μικρότερο ή ίσο με το κόστος ροής. Χ C1 D1P1+ Χ C1 D1P2+ Χ C1 D1P3+ Χ C1 D1P4+ Χ C1 D1P5+ Χ C1 D2P1+ Χ C1 D2P2+ Χ C1 D2P3+ Χ C1 D2P4+ Χ C1 D2P5+ Χ C1 D3P1+ Χ C1 D3P2+ Χ C1 D3P3+ Χ C1 D3P4+ Χ C1 D3P5+ Χ C2 D1P1+ Χ C2 D1P2+ Χ C2 D1P3+ Χ C2 D1P4+ Χ C2 D1P5+ Χ C2 D2P1+ Χ C2 D2P2+ Χ C2 D2P3+ Χ C2 D2P4+ Χ C2 D2P5+ Χ C2 D3P1+ Χ C2 D3P2+ Χ C2 D3P3+ Χ C2 D3P4+ Χ C2 D3P5+ Χ D1P1 + Χ D1P2 + Χ D1P3 + Χ D1P4 + Χ D1P5 + Χ D2P1 + Χ D2P2 + Χ D2P3 + Χ D2P4 + Χ D2P5 + Χ D3P1 + Χ D3P2 + Χ D3P3 + Χ D3P4 + Χ D3P5 = S D1P1 + S D1P2 + S D1P3 + S D1P4 + S D1P5 + S D2P1 + S D2P2 + S D2P3 + S D2P4 + S D2P5 +S D3P1 + S D3P2 + S D3P3 + S D3P4 + S D3P5 (1) Χ C1 D1P1+ Χ C1 D1P2+ Χ C1 D1P3+ Χ C1 D1P4+ Χ C1 D1P5+ Χ C1 D2P1+ Χ C1 D2P2+ Χ C1 D2P3+ Χ C1 D2P4+ Χ C1 D2P5+ Χ C1 D3P1+ Χ C1 D3P2+ Χ C1 D3P3+ Χ C1 D3P4+ Χ C1 D3P5+ Χ C2 D1P1+ Χ C2 D1P2+ Χ C2 D1P3+ Χ C2 D1P4+ Χ C2 D1P5+ Χ C2 D2P1+ Χ C2 D2P2+ Χ C2 D2P3+ Χ C2 D2P4+ Χ C2 D2P5+ Χ C2 D3P1+ Χ C2 D3P2+ Χ C2 D3P3+ Χ C2 D3P4+ Χ C2 D3P5 O D1C1 C D1C +O D1C2 C D1C2 +O D2C1 C D2C1 +O D2C2 C D2C2 +O D3C1 C D3C1 +O D3C2 C D3C2 (2) Χ C1 D1P1+ Χ C1 D1P2+ Χ C1 D1P3+ Χ C1 D1P4+ Χ C1 D1P5+ Χ C1 D2P1+ Χ C1 D2P2+ Χ C1 D2P3+ Χ C1 D2P4+ Χ C1 D2P5+ Χ C1 D3P1+ Χ C1 D3P2+ Χ C1 D3P3+ Χ C1 D3P4+ Χ C1 D3P5+ Χ C2 D1P1+ Χ C2 D1P2+ Χ C2 D1P3+ Χ C2 D1P4+ Χ C2 D1P5+ Χ C2 D2P1+ Χ C2 D2P2+ Χ C2 D2P3+ Χ C2 D2P4+ Χ C2 D2P5+ Χ C2 D3P1+ Χ C2 D3P2+ Χ C2 D3P3+ Χ C2 D3P4+ Χ C2 D3P5 D C1P1 C C1P1 + D C1P2 C C1P2 + D C1P3 C C1P3 + D C1P4 C C1P4 + D C1P5 C C1P5 + D C2P1 C C2P1 + D C2P2 C C2P2 + D C2P3 C C2P3 + D C2P4 C C2P4 + D C2P5 C C2P5 (3) Χ D1P4 + Χ D1P5 + Χ D2P1 + Χ D2P2 + Χ D2P3 + Χ D2P4 + Χ D2P5 + Χ D3P1 + Χ D3P2 + Χ D3P3 + Χ D3P4 + Χ D3P5 R D1P1 C DIP1 +R D1P2 C D1P2 +R D1P3 C D1P3 +R D1P4 C D1P4 +R D1P5 C D1P5 + R D2P1 S D2P1 +R D2P2 S D2P2 +R D2P3 S D2P3 +R D2P4 S D2P4 +R D2P5 S D2P5 + R D3P1 S D3P1 +R D3P2 S D3P2 +R D3P3 S D3P3 +R D3P4 S D3P4 +R D3P5 S D3P5 (4) 26

27 0 x ij, 0 x k ij, R ij = 0 ή 1, D jk, O ik μη αρνητικοί ακέραιοι Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να βρούμε το μικρότερο κόστος στο συγκεκριμένο μοντέλο τοποθετώντας τα διάφορα αριθμητικά στοιχεία που έχουμε. Με παρόμοια τρόπο μπορούμε να μελετήσουμε και άλλα μοντέλα με διαφορετικό αριθμό εγκαταστάσεων. 27

28 3.3 Σχεδιασμός του δικτύου με την χρήση της simulated annealing 5 Αρχικά αυτό που θα πρέπει να αποφασιστεί από τους υπεύθυνους μιας εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η επιλογή του δικτύου logistics που θα μπορούσε να επιφέρει στους ενδιαφερόμενους μείωση του κόστους μεταφοράς των προϊόντων. Τέτοιου είδους αποφάσεις μπορούν να παρθούν μέσω του Ακεραίου Γραμμικού Προγραμματισμού που ήδη έχει περιγραφεί στην προηγούμενη υποενότητα και από την μέθοδο simulated annealing που είναι μια προσπάθεια προσομοίωσης του περιβάλλοντος που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το σύστημα που θέλουμε να δημιουργήσουμε. Το βασικό όπως είναι λογικό στοιχείο που απασχολεί τις εταιρίες είναι αρχικά η θέση που θα έχει το cross-dock ώστε να μπορέσει να εξυπηρετήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα ενδιαφερόμενα μέρη. Το δεύτερο ζητούμενο είναι η σωστή κατανομή της ζήτησης στις διάφορες εγκαταστάσεις που μας απασχολούν. Ουσιαστικά αυτό που απασχολεί είναι πως θα τοποθετηθούν από ένα πλήθος n τοποθεσιών k εγκαταστάσεις που θα μπορούσαν να ελαχιστοποιήσουν τη συνολική σταθμισμένη ποσότητα. Μετά από έρευνες που έγιναν από τους Brandeau και Chiu έχουμε καταλήξει σε 50 προβλήματα, που ουσιαστικά απασχολούν είναι η επιλογή του σωστού αριθμού cross-docks και της θέσης αυτών ώστε να έχουν τους σωστούς πελάτες και να τους εξυπηρετούν με λιγότερο κόστος. Εδώ θα μελετηθεί ένα πολυεπίπεδο πρόβλημα για την σχεδίαση του δικτύου διανομής. Σε αυτό θα υπάρχει μια μονάδα παραγωγής που θα διανέμει τα προϊόντα της σε ένα πλήθος κέντρων διανομής. Στην συνέχεια τα προϊόντα θα αποστέλλονται στα cross-docks. Το πρόβλημα που θα μελετήσουμε χωρίζεται σε δυο επιμέρους προβλήματα P 1 και στο Ρ 2. Στο πρώτο πρόβλημα γίνεται εκτέλεση του κάθε φορά που χρειάζεται ανανέωση του δικτύου διανομής του συστήματος για κάποιους λόγους και έχει σαν αποτέλεσμα να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον της επιχείρησης. Ουσιαστικά οι αποφάσεις που παίρνονται αφορούν τα προϊόντα που θα προσφέρονται, τα 5 Πηγή: Vaidyanathan Jayaraman, Anthony Ross, A simulated annealing methodology to distribution network design and management, European Journal of Operational Research 144, 2003, pp

29 κριτήρια της ποιότητας που θα υπάρχουν σε σχέση με την μεταφορά αυτών, πως θα διανέμονται οι πόροι ανάλογα με κάθε κατηγορία προϊόντων αλλά και τις διάφορες διαδικασίες στο εσωτερικό του cross-dock. Το συγκεκριμένο μέρος του σχεδιασμού θα πρέπει να αναφέρουμε ότι λόγω ότι είναι μια από τις στρατηγικές αποφάσεις της επιχείρησης δεν θα γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα αλλά σε λίγες φορές στην λειτουργία της επιχείρησης αν όχι σε πολλές φορές μια φορά λόγω του μεγάλου κεφαλαίου που δεσμεύεται από την για την δημιουργία των εγκαταστάσεων. Ουσιαστικά το υπόδειγμα αυτό δίνει την λύση σχετικά με τις αποθήκες και τα crossdocks που χρειάζεται να κατασκευάσει και να χρησιμοποιεί η επιχείρηση για την σωστή της λειτουργία. Περνώντας στο δεύτερο πρόβλημα Ρ 2 παρατηρούμε ότι αφορά όλες τις λειτουργικές αποφάσεις που καλείται να πάρει η επιχείρηση για τις ήδη υπάρχουσες υποδομές που κατέχει η εταιρία. Εδώ προσπαθούμε να εντοπίσουμε τις καλύτερες ροές που μπορούν να υπάρχουν μεταξύ των αποθηκών και των cross-dock ώστε να μπορέσουμε να βελτιώσουμε το customer service της επιχείρησης. Εδώ χρησιμοποιείται μια μέθοδος που αποτελείται από δυο φάσεις. Στην πρώτη μας απασχολεί η στρατηγική απόφαση για την θέση που θα πρέπει να ανοιχτούν τα εκάστοτε cross-docks ώστε να μπορέσουμε να σχεδιάσουμε μια ολοκληρωμένη λειτουργία που θα έχουν τα cross-docks σε σχέση με την εφοδιαστική αλυσίδα. Το αποτέλεσμα που θέλουμε εδώ δεν είναι άλλο από την δημιουργία ενός ικανοποιητικού συστήματος ροών μεταξύ του συνόλου της εφοδιαστικής αλυσίδας έχοντας ως βασικό γνώμονα στην εύρυθμη λειτουργία της και όχι σε πρώτο βαθμό την πιο συμφέρουσα επιλογή ροών. Στην συνεχεία θα κάνουμε μια εκτενή προσπάθεια να παρουσιάσουμε τα υποδείγματα. Ο στόχος μας αρχικά δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από την ελαχιστοποίηση των δυο ειδών του κόστους που είναι: Των σταθερών εξόδων που ουσιαστικά δημιουργούνται από την ύπαρξη αποθηκών και cross-docks. Τα έξοδα που δημιουργούνται από την μεταφορική διαδικασία και πιο συγκεκριμένα από την μεταφορά των προϊόντων από τις αποθήκες στα crossdocks. 29

30 Τα κόστη μεταφορά των προϊόντων κατά τον εφοδιασμό των λιανοπωλητών από τα cross-docks. Έτσι το πρόβλημα Ρ 1 έχει την μορφή: MinZ P1 = j F j Z j + k V k P k + i j l C ijl X ijl + j k l C jkl Y jkl s.t. j X ijl = 1 για κάθε i και l k Y jkl = Z j για κάθε j και l i l a il X ijl b j για κάθε j j i b j Y jkl d k για κάθε k X ijl Z j για κάθε i, j, l Y jkl P k για κάθε j, k, l j Z j R k P k W X ijl = {0, 1} για κάθε i,j,l Y jkl = {0, 1} για κάθε j,k,l Z j = {0, 1} για κάθε j P k = {0, 1} για κάθε k Όπου το i είναι οι ζώνες πελατών j: το σύνολο των πιθανών cross-docks k: το σύνολο των πιθανών αποθηκών l: το σύνολο των ομάδων προϊόντων C ijl : το κόστος εφοδιασμού l προϊόντων της ζώνης i από cross-dock j C jkl : το κόστος μεταφοράς προϊόντων l από την αποθήκη k στο cross-dock j F j : το σταθερό κόστος λειτουργίας του cross-dock j V k : το σταθερό κόστος λειτουργίας αποθήκη k a il : η ζήτηση της ζώνης i b j : η χωρητικότητα του cross-dock i d k : χωρητικότητα αποθηκών k R: ο μέγιστος αριθμός των cross-docks που μπορούν να υπάρχουν W: ο μέγιστος αριθμός αποθηκών που μπορεί να υπάρχουν Ενώ οι μεταβλητές απόφασης είναι: X ijl = 1 αν η πελατειακή ζώνη i ανατεθεί στο cross-dock j για την ομάδα προϊόντος l 30

31 0 σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση Y jkl = 1 αν η πελατειακή ζώνη ανατεθεί στην αποθήκη k για την ομάδα προϊόντος l 0 σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση Z j = 1 αν το cross-dock λειτουργεί 0 σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση P k = 1 αν η αποθήκη λειτουργεί 0 σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση Από την άλλη για το υποπρόβλημα P 2 έχει την μορφή: MinZ P2 = k l TC kl B kl + j k t S jkl Q jkl + i j t S ijl V ijl s.t. B kl = j Q jkl για κάθε k και l k Q jkl = i V ijl για κάθε j και l j V ijl = a il για κάθε i και l b kl 0 για κάθε k και l V ijl 0 για κάθε i,j,l Q jkl 0 Όπου i: είναι το σύνολο των πελατειακών ζωνών j: είναι το σύνολο των cross-docks k: το σύνολο των υπαρχόντων αποθηκών l: το σύνολο των ομάδων προϊόντων S ijl : το κόστος εφοδιασμού μας ομάδος προϊόντος l από το cross-dock j σε πελατειακή ζώνη i S jkl : το κόστος μεταφοράς μιας μονάδας προϊόντος στην αποθήκη k a il : η ζήτηση της πελατειακής ζώνης i για τα προϊόντα l b kl : το μέγεθος φόρτωσης προς την αποθήκη k Q jkl : το μέγεθος φόρτωσης του προϊόντος l από την αποθήκη k στο cross-dock j V ijl : το μέγεθος φόρτωσης από το cross-dock j στην πελατειακή ζώνη i Αφού έγινε η παρουσίαση και των δυο υποδειγμάτων θα πρέπει να πούμε ότι και στις δυο περιπτώσεις οι εταιρίες χρησιμοποιούν την μέθοδο cross-docking μετατρέποντας τους αποθηκευτικούς της χώρους. Στο στρατηγικό υπόδειγμα στο οποίο υπάρχει μια παραγωγική μονάδα θα πρέπει οι διάφορες πελατειακές ζώνες να ανατεθούν στα 31

32 cross-docks και αυτά με την σειρά τους με τους αποθηκευτικούς στις αποθήκες που ήδη χρησιμοποιούνται. Τέλος, στο πρώτο υπόδειγμα θα πρέπει να γίνει η υπόθεση ότι όλες οι εγκαταστάσεις θα μπορούν να καλύπτουν τις μελλοντικές ενδεχόμενες αυξήσεις της ζήτησης ώστε μην αντιμετωπιστούν θέματα επίλογων και μη βέλτιστων λύσεων στο μέλλον. 32

33 3.4 Η simulated annealing 6 Όπως είδαμε παραπάνω στη μέθοδο P.L.O.T. (Production, Logistics, Outbound, Transportation) απαιτείται να γίνει επίλυση του πρώτου υποδείγματος ώστε να μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε τα αποτελέσματα που παίρνουμε στο δεύτερο υπόδειγμα. Αυτό δεν θεωρείται δύσκολο στις περιπτώσεις που επιθυμούμε εύρεση βέλτιστης λύσης για μικρό αριθμό εγκαταστάσεων. Για όμως μεγαλύτερα προβλήματα δεν μπορεί να γίνει εύκολα η επίλυση αφού απαιτείται πολύς χρόνος. Για την καλύτερη λοιπόν λύση τέτοιων χρονοβόρων προβλημάτων μπορούμε να εφαρμόσουμε την μέθοδο simulated annealing. Το βασικό πλεονέκτημα έναντι άλλων μεθόδων είναι η δυνατότητα συνδυασμού στρατηγικών και λειτουργικών στόχων στην επίλυση ενός προβλήματος. Η συγκεκριμένη μέθοδος εφαρμόζεται σε μεγάλο βαθμό στην διοίκηση έργου, μείωση των αποθεμάτων, τον σχεδιασμό των εγκαταστάσεων αλλά και στον σχεδιασμό συγκοινωνιακών συστημάτων. Η μέθοδος simulated annealing σε συνδυαστικά προβλήματα παρέχει κατά προσέγγιση βέλτιστες λύσεις. Πιο συγκεκριμένα κατά την διάρκεια της λύσης του προβλήματος μπορεί να χρειαστεί μια βέλτιστη λύση να αντικατασταθεί από μια υποδιέστερη λύση μέσω της διαδικασίας αντικατάστασης ώστε να αποφευχθούν τοπικές βέλτιστες λύσεις που δεν θα είναι όμως και για όλο το σύστημα. Η μέθοδος αυτή έχει δανειστεί από την φυσική και ξεκινάει από την γνωστή ενεργειακή κατάσταση και το επίπεδο με τα άτομα σε μια φυσική διάταξη του. Στην συνεχεία το σύστημα διαταράσσεται με τέτοιο τρόπο ώστε τα άτομα να αλλάζουν θέση και φυσικά να μεταβάλλεται η ενέργεια του συστήματος. Μετά την διατάραξη αυτή του συστήματος η ενεργεία θα υπολογιστεί. Στην συνεχεία θα παρατεθούν τα αλγοριθμικά βήματα της μεθόδου simulated annealing ώστε να έχουμε μια πλήρη εικόνα της μεθόδου. Θα αναζητηθεί η λύση με το μικρότερο κόστος για την εταιρία μέσω της παραμέτρου ελέγχου της θερμοκρασίας και του ρυθμού που μειώνεται η θερμοκρασία, γνωστού και ως άλφα. 6 Πηγή: Vaidyanathan Jayaraman, Anthony Ross, A simulated annealing methodology to distribution network design and management, European Journal of Operational Research 144, 2003, pp