ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΣΠΟΓΓΟΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ

Transcript

1 ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΣΠΟΓΓΟΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ζουν στη θάλασσα προσκολλημένοι σε μικρό βάθος είτε ως μεμονωμένα άτομα, είτε ως αποικίες Εξαίρεση: οικογένεια Spongilidae (γλυκά νερά) απλούστερη μορφή: στάδιο ολύνθου (μοιάζει με ασκό) ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΣΤΟΙΒΑΔΑ Πινακοκύτταρα Ποροκύτταρα ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΣΤΟΙΒΑΔΑ αστεροειδή κύτταρα ή ινοβλάστες σκληροβλάστες (παράγουν σκελετικά στοιχεία) σπογγινοβλάστες (παράγουν τη σπογγίνη) αμοιβαδοκύτταρα (μεγάλη ικανότητα διαφοροποίησης - αποδιαφοροποίησης) Σκελετικά στοιχεία: - ανόργανη ύλη από ανθρακικό ασβέστιο και οξείδιο πυριτίου (βελόνες) - οργανική ύλη (σπογγίνη) ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΤΟΙΒΑΔΑ Χοανοκύτταρα (φέρουν μαστίγιο)

2 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΠΟΓΓΩΝ

3 Ανάλογα με την πολυπλοκότητα της γαστρικής κοιλότητας διακρίνονται 3 τύποι σπόγγων Ασκώδης Συκώδης Λευκώδης

4 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΟΝΟΓΟΝΙΚΗ Εκβλάστηση (δημιουργούνται βλαστοί οι οποίοι συνήθως παραμένουν πάνω στο μητρικό σώμα και σχηματίζουν αποικίες) ΑΜΦΙΓΟΝΙΚΗ Γονιμοποίηση ωαρίων από σπερματοζωάρια βλαστίδιο πλάνουλα (προνύμφη) προσκόλληση σε υπόστρωμα όλυνθος Αρχαιοκύτταρα: αυτά παράγουν τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια οι περισσότεροι σπόγγοι είναι ερμαφρόδιτοι (έχουν αρσενικά και θηλυκά γεννητικά κύτταρα), υπάρχουν όμως και είδη γονοχωριστικά εγγενής αναπαραγωγή (αμφιγονία) στους σπόγγους

5 Αναγέννηση: Οι σπόγγοι έχουν την ικανότητα επαναδημιουργίας ακέραιων ατόμων από τμήματα του σπόγγου που έχουν αποκοπεί. Αμοιβαδοκύτταρα: σε αυτά οφείλεται η αναγέννηση των τμημάτων του σώματος Φαγοκύτταρα: διατροφικός ρόλος Ινοβλάστες: θα δώσουν την ενδιάμεση ζελατινώδη ουσία Αρχαιοκύτταρα: θα δώσουν τα αναπαραγωγικά κύτταρα Μυοκύτταρα: βρίσκονται γύρω από το στόμιο εξόδου Διάσπαρτα νευρικά κύτταρα: πρωτόγονος νευρικός ιστός

6 ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΣΠΟΓΓΟΙ Ομοταξία ΑΣΒΕΣΤΟΣΠΟΓΓΟΙ Ομοταξία ΔΗΜΟΣΠΟΓΓΟΙ Ομοταξία ΕΞΑΚΤΙΝΩΤΟΙ Ομοταξία: Ασβεστόσπογγοι ζουν σε αβαθή νερά, σκελετός από βελόνες ανθρακικού ασβεστίου είδη και των τριών βασικών τύπων (ασκώδης, συκώδης, λευκώδης) Είδη Δημόσπογγων Ομοταξία: Δημόσπογγοι είναι οι επικρατέστεροι σπόγγοι και είναι όλοι θαλασσόβιοι εκτός της οικογένειας Spongillidae σκελετός από πυριτικές βελόνες, από σπογγίνη ή και από τα δύο ανήκουν στο λευκώδη τύπο, παρουσιάζουν ζωηρό χρωματισμό Ομοταξία: Εξακτινωτοί ζουν σε μεγάλα βάθη, σκελετός από πυριτικές βελόνες πυριτικός σκελετός του Εξακτινωτού σπόγγου Euplectella

7 ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΚΝΙΔΟΖΩΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Υδρόβιοι οργανισμοί, κυρίως στη θάλασσα Πρωτόγονες μορφές με ακτινωτή συμμετρία Ζουν ελεύθερα ή προσκολλημένα: ελεύθερη μορφή: μέδουσα προσκολλημένη μορφή: πολύποδας

8 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ο πολύποδας είναι προσκολλημένος στο υπόστρωμα με τον ποδικό μίσχο. Έχει μικροσκοπικό μέγεθος (μέγεθος αποικίας: λίγα mm-2m) μέγεθος μέδουσας: 12mm - 2m. Το μήκος των κεραιών φτάνει τα 10m το σώμα περιβάλλεται από την επιδερμίδα, ενώ η γαστρική κοιλότητα από την γαστροδερμίδα Μεταξύ τους παρεμβάλλεται η μεσογλοία ή μεσέγχυμα. Η γαστρική κοιλότητα επικοινωνεί με το περιβάλλον με τον βλαστοπόρο η πρόσληψη του οξυγόνου και η απέκκριση γίνονται χωριστά σε κάθε κύτταρο

9 Εσωτερική δομή του σώματος των κνιδοζώων Κνιδοκύτταρα: εξειδικευμένα κύτταρα για την άμυνα και την πρόσληψη της τροφής ΚΝΙΔΟΖΩΑ = σαρκοφάγοι οργανισμοί Κνισμώδες υγρό: βρίσκεται στην κνιδοκάψα με το κνιδονημάτιο. (περιέχει την υπνοτοξίνη -πρωτεϊνική τοξίνη, που παραλύει τη λεία) Το κνιδονημάτιο εκτινάσσεται και εισδύει στο σώμα της λείας, διοχετεύοντας το κνισμώδες υγρό, που την παραλύει ή την θανατώνει. Η πέψη της τροφής γίνεται από τα τροφικά κύτταρα που βρίσκονται στο εσωτερικό μέρος της γαστρικής κοιλότητας. Τα αδενικά κύτταρα περιέχουν ένζυμα που βοηθούν την πέψη.

10 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΟΝΟΓΟΝΙΚΗ ΑΜΦΙΓΟΝΙΚΗ τα Κνιδόζωα είναι γονοχωριστικά ΠΟΛΥΠΟΔΑΣ: αναπαράγεται μονογονικά με εκβλάστηση νέοι πολύποδες ενωμένοι με το μητρικό σώμα αποικία ΠΟΛΥΠΟΔΑΣ: αναπαράγεται μονογονικά με εκβλάστηση νεαρές μέδουσες αποσπώνται ωριμάζουν γεννητικά αμφιγονία πλάνουλα (προνύμφη) προσκολλάται σε υπόστρωμα σχηματισμός πολύποδα αποικία ΕΝΑΛΛΑΓΗ ΜΟΝΟΓΟΝΙΑΣ ΑΜΦΙΓΟΝΙΑΣ ΕΝΑΛΛΑΓΗ ΠΟΛΥΠΟΔΑ ΜΕΔΟΥΣΑΣ

11 ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑ ΟΡΓΑΝΑ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Αισθητικά και νευρικά κύτταρα στην επιδερμίδα πρωτόγονο νευρικό σύστημα Οφθαλμικές κηλίδες (κύτταρα ευαίσθητα στο φως) διάκριση φωτεινότητας Στατοκύστεις όργανα ισορροπίας ΜΥΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΚΙΝΗΣΗ Μυïκά κύτταρα συντονίζονται με τη βοήθεια των νευρικών κυττάρων κίνηση (προσροφούν και αποβάλλουν νερό από τη γαστρική κοιλότητα) Τρόπος μετακίνησης της ύδρας της κοινής

12 ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ Ομοταξία Υδρόζωα Ομοταξία Σκυφόζωα Ομοταξία Ανθόζωα Μορφές πολύποδα - μέδουσας Μόνο πολύποδες Αποικίες υδροζώων

13 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ Σαρκοφάγοι οργανισμοί μεταφορά ενέργειας στο πλαγκτό και το βένθος Ανθόζωα (κοράλλια) δημιουργία αποικιών υψηλή παραγωγικότητα και ποικιλία ζωικών οργανισμών Κοραλλιογενή νησιά (ατόλλες) Ζωοξανθέλλες: συμβιωτικά δινομαστιγωτά - δεσμεύουν φωτοσυνθετικά το CO 2 και προϊόντα του μεταβολισμού του κοραλλιού - παράγουν οργανικό υλικό τροφή για τα κοράλλια - βοηθούν στο σχηματισμό του σκελετού των κοραλλιών κοραλλιογενείς ύφαλοι

14 ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ: ΠΛΑΤΥΕΛΜΙΝΘΕΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Ραχιαιοκοιλιακά πλατυσμένοι οργανισμοί με αμφίπλευρη συμμετρία Το σώμα τους διακρίνεται σε πρόσθιο (κεφαλή) και οπίσθιο άκρο Τα απλούστερα ζώα στα οποία οι ιστοί είναι οργανωμένοι σε πραγματικά όργανα και συστήματα οργάνων Ύπαρξη κεντρικού νευρικού συστήματος (απλός εγκέφαλος και αριθμός νευρικών χορδών που διατρέχουν το σώμα του ζώου) Μυικό σύστημα: ύπαρξη κυκλικών, επιμηκών και λοξών μυϊκών ινών Πεπτικό σύστημα: τυφλό ή λείπει Αναπαραγωγή: ερμαφρόδιτοι οργανισμοί - εσωτερική γονιμοποίηση

15 ΑΠΕΚΚΡΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Πρωτονεφρίδια εξελικτικά εμφανίζονται για πρώτη φορά στους ζωικούς οργανισμούς Τμήμα του πρωτονεφριδιακού συστήματος σε μία πλανάρια Ένα πρωτονεφρίδιο σε μεγέθυνση Σωληνοκύτταρο σε αυτό υπάρχει ένα κενοτόπιο με δέσμη βλεφαρίδων κίνηση προωθούνται τα απεκκρίματα στο αποχετευτικό σωληνάριο απεκκριτικοί πόροι ΣΗΜΑΣΙΑ: αποβολή των άχρηστων ουσιών του μεταβολισμού έλεγχος της ισορροπίας του νερού (ωσμορύθμιση)

16 ΣΥΝΟΜΟΤΑΞΙΑ : ΠΛΑΤΥΕΛΜΙΝΘΕΣ Ομοταξία : ΣΤΡΟΒΙΛΙΣΤΙΚΟΙ Ομοταξία : ΤΡΗΜΑΤΩΔΕΙΣ Ομοταξία : ΚΕΣΤΩΔΕΙΣ Ομοταξία: Στροβιλιστικοί Ανατομική οργάνωση πλανάριας ζουν ελεύθερα σε γλυκά ή θαλάσσια νερά (κίνηση στροβιλισμού) το σώμα περιβάλλεται από στρώμα βλέννας έντερο τυφλό, απλό ή διακλαδισμένο Ερμαφρόδιτοι. Το γεννητικό σύστημα αποτελείται από όρχεις, ωοθήκες και διάφορους αδένες Αναπαραγωγή αμφιγονική - ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ μερών του σώματος Πεπτικό σύστημα: στοματικό άνοιγμα φάρυγγας έντερο (3 εντερικοί κλάδοι που καταλήγουν τυφλά) το στοματικό άνοιγμα βρίσκεται στην κοιλιακή επιφάνεια τρέφονται με μικρά ζωντανά ή νεκρά ζώα (καρκινοειδή) Ανεστραμμένοι οφθαλμοί: επιτρέπουν την αντίληψη διαφόρων επιπέδων φωτεινότητας

17 Ομοταξία: Τρηματώδεις ζουν αποκλειστικά ως παράσιτα ασπονδύλων και σπονδυλωτών σε αντίθεση με τους στροβιλιστικούς, έχουν μεγάλη ανάπτυξη των οργάνων προσκόλλησης και αναπαραγωγής, και υποπλασία των οργάνων αίσθησης, κίνησης και πέψης (υπόστροφη εξέλιξη) Μυζητήρες: είναι τα όργανα προσκόλλησης στον ξενιστή (κυκλικές εμβαθύνσεις του σώματος) Πεπτικό σύστημα: στοματικός μυζητήρας φάρυγγας οισοφάγος έντερο (τυφλό) Αναπαραγωγικό σύστημα: είναι οργανισμοί ερμαφρόδιτοι (αυτογονιμοποίηση ή ετερογαμία) διακρίνονται σε μονογενείς και διγενείς ανάλογα με την εναλλαγή ενός ή δύο ξενιστών

18 Ομοταξία: Κεστώδεις ζουν αποκλειστικά ως ενδοπαράσιτα σπονδυλωτών (ταινίες) στο έντερο εξαφάνιση του εντερικού σωλήνα η πρόσληψη της τροφής γίνεται ωσμωτικώς με όλη την επιφάνεια του σώματος εμφάνιση ΜΕΤΑΜΕΡΕΙΑΣ για πρώτη φορά εξελικτικά Μέρη σώματος: σκωληκοκεφαλή, αυχένας, στροβίλη στη σκωληκοκεφαλή υπάρχουν μυζητήρες, βοθρία ή άγκιστρα για την συγκράτηση στον ξενιστή η στροβίλη αποτελείται από προγλωττίδες με τις μεγαλύτερες να βρίσκονται στο οπίσθιο άκρο και τις μικρότερες κοντά στον αυχένα ερμαφρόδιτα αυτογονιμοποίηση των προγλωττίδων

19 οι Κεστώδεις εμφανίζουν 2 παρασιτικά στάδια: 1 ο παρασιτικό στάδιο (κυστικέρκωση): εμβρυϊκή ανάπτυξη σε ιστούς όπως του ήπατος, των μυών, του εγκεφάλου κ.α. με αποτέλεσμα την εμφάνιση νοσηρών φαινομένων στον ξενιστή. 2 ο παρασιτικό στάδιο (εντερικό στάδιο): η μετεμβρυακή ανάπτυξη σε ώριμο σκώληκα γίνεται στο έντερο άλλου ξενιστή. ΧΟΙΡΟΣ: ωά ή προγλωττίδες με την τροφή διαλύονται στο στομάχι του χοίρου ελευθερώνονται οι ογκόσφαιρες διαπερνούν τα τοιχώματα του εντέρου κυκλοφορία αίματος μυς ή άλλα όργανα όπου σχηματίζεται ο κυστίκερκος στο εσωτερικό του αναπτύσσεται η σκωληκοκεφαλή ΑΝΘΡΩΠΟΣ: ανεπαρκώς ψημένο κρέας χοίρου άνθρωπος στο στομάχι διαλύεται το κυστικό περίβλημα η σκωληκοκεφαλή προσκολλάται στο έντερο ώριμος σκώληκας