Πρακτικές οδηγίες ακτινοπροστασίας για το προσωπικό στην Επεμβατική Ακτινολογία

Transcript

1 Πρακτικές οδηγίες ακτινοπροστασίας για το προσωπικό στην Επεμβατική Ακτινολογία 4 Φεβρουαρίου 2017 Ευστάθιος Π. Ευσταθόπουλος Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής Β Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Αγάπη Πλουσή Ακτινοφυσικός Ιατρικής Β Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ o Οι νέες εξελίξεις στην απεικόνιση με ακτινοσκόπηση καθώς και η ανάπτυξη νέων μεθόδων και τεχνικών (π.χ βελτίωση του σχεδιασμού των καθετήρων) αύξησε τον αριθμό των επεμβατικών διαδικασιών την περίοδο κατά 78% ( vs ). o Ασθενείς και προσωπικό εκτίθενται σε υψηλές δόσεις ακτινοβολίας λόγω της πολυπλοκότητας των επεμβατικών διαδικασιών (μεγάλοι χρόνοι ακτινοσκόπησης, υψηλοί ρυθμοί δόσης, μεγάλος αρθμ εικόνων...). Hart et al. Frequency and collecgve dose for medical and dental X- ray examinagons in the UK, Health Protecgon Agency. HPA- CRCE- 012 (2010).

3 ΔΟΣΕΙΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 9.4 msv Δεδομένα από το Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΕΑΕ, 2013.

4 ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΑ (?!) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

5 ΠΗΓΕΣ ΑΚΤΙΝΙΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ o Κυριότερη πηγή ακτινικής επιβάρυνσης για το προσωπικό αποτελεί η σκεδαζόμενη ακτινοβολία από το σώμα του ασθενούς. o ~1% της ακτινοβολίας φτάνει στον ενισχυτή εικόνας, ~10-20% σκεδάζεται, ~ 80% απορροφάται από το σώμα του ασθενούς

6 ΑΝΑΓΚΗ ΛΗΨΗΣ ΜΕΤΡΩΝ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Οι υψηλές δόσεις ακτινοβολίας που δέχονται τόσο οι ασθενείς όσο και το προσωπικό κατά τις επεμβατικές διαδικασίες καθιστούν αναγκαία τη λήψη μέτρων ακτινοπροστασίας τα οποία θα είναι αποτελεσματικά και θα μπορούν να εφαρμοζόνται εύκολα στην κλινική ρουτίνα.

7 Πρακτικοί τρόποι ακτινοπροστασίας του προσωπικού κατά τις επεμβατικές διαδικασίες

8 ΚΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΧΡΟΝΟΣ- ΑΠΟΣΤΑΣΗ- ΘΩΡΑΚΙΣΗ 1

9 ΚΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΧΡΟΝΟΣ- ΑΠΟΣΤΑΣΗ- ΘΩΡΑΚΙΣΗ 1 Η ακτινική επιβάρυνση αυξάνεται ανάλογα με το χρόνο που ο εργαζόμενος βρίσκεται κοντά στην πηγή ακτινοβολίας.

10 ΚΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΧΡΟΝΟΣ- ΑΠΟΣΤΑΣΗ- ΘΩΡΑΚΙΣΗ 1 o Όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση από την πηγή τόσο μικρότερη είναι η ακτινική επιβάρυνση. o Ο ρυθμός δόσης από μία πηγή ακτινοβολίας είναι αντιστρόφως ανάλογος του τετραγώνου της απόστασης από αυτή. Πχ αν σε d 1 =1m ο ρυθµός έκθεσης ακτινοβολίας είναι I 1 =8 msv/h, τότε ο ρυθµός έκθεσης σε απόσταση d 2 =2 m θα είναι: I 1 /I 2 =(d 2 /d 1 ) 2 è I 2 =2 msv/h

11 ΚΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΧΡΟΝΟΣ- ΑΠΟΣΤΑΣΗ- ΘΩΡΑΚΙΣΗ 1 1 m è 0.64 μsv/h 1.5 m è 0.27 μsv/h 2 m è 0.13 μsv/h

12 ΚΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΧΡΟΝΟΣ- ΑΠΟΣΤΑΣΗ- ΘΩΡΑΚΙΣΗ 1 Όσο μεγαλύτερη είναι η θωράκιση που παρεμβάλλεται μεταξύ της πηγής και του εκτιθέμενου τόσο μικρότερη είναι και η έκθεση.

13 ΚΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΧΡΟΝΟΣ- ΑΠΟΣΤΑΣΗ- ΘΩΡΑΚΙΣΗ 1 Χωρίς θωράκιση: 0.76 μsv/h Με θωράκιση: μsv/h

14 ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΗ ΛΥΧΝΙΑ ΑΚΤΙΝΩΝ- Χ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ 2 hžp:// personal- pada- pemeriksaan- radiologi- intervensional

15 ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΕΝΙΣΧΥΤΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ 3 Σωστή πρακτική Λάθος πρακτική Hirshfeld et al. ACCF/AHA/HRS/SCAI clinical competence statement on physician knowledge to opgmize pagent safety and image quality in fluoroscopically guided invasive cardiovascular procedures: a report of the American College of Cardiology Foundagon/American Heart Associagon/American College of Physicians Task Force on Clinical Competence and Training. Circulagon Feb 1;111(4):

16 ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΕΝΙΣΧΥΤΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ 3 d I.I. =30 cm 0.75 msv/h

17 ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΕΝΙΣΧΥΤΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ 3 d I.I. =40 cm 0.82 msv/h

18 ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΣΤΗ ΣΩΣΤΗ ΘΕΣΗ! 4 Λάθος θέση Anastasian et al. Radiagon Exposure of the Anesthesiologist in the Neurointervengonal Suite. Anesthiology 2011;114:

19 ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΣΤΗ ΣΩΣΤΗ ΘΕΣΗ! 4 hžp://rpop.iaea.org/rpop/rpop/content/documents/ Whitepapers/poster- pagent- radiagon- protecgon- gr.pdf

20 ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΑΣ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΔΕΣΜΗ 5 hžp://rpop.iaea.org/rpop/rpop/content/documents/ Whitepapers/poster- pagent- radiagon- protecgon- gr.pdf

21 ΔΩΣΤΕ ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΚΤΙΝΟΣΚΟΠΗΣΗΣ 6 o Ελαχιστοποίηση του χρόνου ακτινοσκόπησης o Ελαχιστοποίηση του αριθμού των ακτινοσκοπικών εικόνων o Αποφυγή χρήσης μεγέθυνσης (zoom) o Χρήση κατευθυντήρα. Περιορισμός της δέσμης ακτίνων- χ στην περιοχή ενδιαφέροντος o Χρήση παλμικής ακτινοσκόπησςη με τον ελάχιστο δυνατό ρυθμό o Ελαχιστοποίηση της χρήσης λειτουργίας cine καταγραφής

22 ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 7 Ατομικός ακτινοπροστατευτικός εξοπλισμός Thyroid protecgon collar Outside personal dosimeter (in the pocket) Protecgve eyeglasses Radiagon panoramic full face mask for face shielding Protecgve one- piece apron Addigonal protecgon for the gonads Caluk et al. Radiagon Principles and Safety. cdn.intechopen.com

23 ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 7 Ακτινοπροστατευτικός εξοπλισμός χώρου

24 7. ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ πέτασμα κρεβατιού MacCaffrey et al. Radiagon shielding materials and radiagon scažer effects for intervengonal radiology (IR) physicians. Med Phys Jul;39(7):

25 8 ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΣΑΣ ΔΟΣΙΜΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΣΑΣ Leyton et al. Radiagon Risks and the Importance of Radiological Protecgon in Intervengonal Cardiology: A Systemagc Review. Rev Bras Cardiol Invasiva. 2014;22(1):87-98

26 ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 9 Ιατροί, νοσηλευτές και τεχνολόγοι... o Επαρκείς γνώσεις πάνω σε θέματα ακτινοπροστασίας και να γνωρίζουν τις ασφαλείς πρακτικές o Πλήρως εξοικειωμένοι με τα συστήματα ακτινοσκόπησης που χρησιμοποιούν o Γνώση του εξοπλισμού που διαθέτουν στο εργαστήριο

27 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ 10 Διασφαλίζουν υψηλή ποιότητα εικόνας με τη λιγότερη δυνατή έκθεση ασθενών και προσωπικού σε ακτινοβολία.

28 o Υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της δόσης ακτινοβολίας που λαμβάνει ο ασθενής και της δόσης που δέχεται το προσωπικό: μειωμένη δόση ακτινοβολίας στον ασθενή μειωμένη δόση ακτινοβολίας στο προσωπικό o Στόχο πρέπει να αποτελεί όχι μόνο η μείωση της δόσης ακτινοβολίας αλλά και η διασφάλιση μιας αποδεκτής ποιότητας εικόνας.

29 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!