Τν άγρνο απνηειεί κηα αληίδξαζε απέλαληη ζε ζηξεζνγφλεο θαηαζηάζεηο φπσο δνπιεηά, εμεηάζεηο, κεηαθφκηζε, άκεζε απεηιή θ.η.ι. Μπνξνχκε λα κηιάκε γηα

Transcript

1 ΤΘ ΕΘΝΑΘ ΑΓΦΟΣ; Άγρνο είλαη έλα θπζηνινγηθφ ζπλαίζζεκα, κηα ζπλαηζζεκαηηθή θαηάζηαζε πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ αλεζπρία, έληαζε, θφβν, λεπξηθφηεηα. Τν αληηιακβαλφκαζηε θαη σο ςπρνινγηθή θαη σο ζσκαηηθή εθδήισζε. Τα ζσκαηηθά ζπκπηψκαηα πξνέξρνληαη απφ απμεκέλε δξαζηεξηφηεηα ηνπ Απηφλνκνπ Νεπξηθνχ Σπζηήκαηνο.

2 Τν άγρνο απνηειεί κηα αληίδξαζε απέλαληη ζε ζηξεζνγφλεο θαηαζηάζεηο φπσο δνπιεηά, εμεηάζεηο, κεηαθφκηζε, άκεζε απεηιή θ.η.ι. Μπνξνχκε λα κηιάκε γηα θπζηνινγηθφ άγρνο φηαλ απηφ παξακέλεη κφλν έσο ηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο θαη δελ επηθέξεη κφληκεο δπζιεηηνπξγηθέο ζπκπεξηθνξέο.

3 Αίρθημα έμςαρηπ, αμηρσυίαπ, τόβξσ, μεσοικόςηςαπ Εσεοεθιρςόςηςα Αδσμαμία υαλάοχρηπ Δσρκξλία ρσγκέμςοχρηπ Τάρη ρςξσπ μσπ (κεταλαλγία, ξρτσαλγία) Ελάςςχρη ςηπ όοενηπ Κακόπ ύπμξπ δσρκξλία

4 Σςέγμχμα ςξσ ρςόμαςξπ Ταυύπμξια Αίρθημα καοδιακώμ παλμώμ-ςαυσκαοδία Ζάλη-λιπξθσμική ςάρη Έναφη Ετίδοχρη Τοόμξπ Αύνηρη κιμηςικόςηςαπ κύρςηπ εμςέοχμ

5 Απφ ηελ ζηηγκή πνπ ην άγρνο μεπεξλά ηα φξηα ηνπ θπζηνινγηθνχ ελδέρεηαη λα παξνπζηαζηνχλ νη παξαθάησ Αγρώδεηο Δηαηαξαρέο: Δηαηαξαρή Παληθνχ Αγνξαθνβία Εηδηθή Φνβία Γεληθεπκέλε Αγρψδεο Δηαηαξαρή Δηαηαξαρή κεηά απφ Ψπρνηξαπκαηηθφ Σηξεο Ψπραλαγθαζηηθή Καηαλαγθαζηηθή Δηαηαξαρή

6 Τη είλαη νη θξίζεηο παληθνχ; Είλαη κηα ςπρηθή δπζιεηηνπξγία πνπ κπνξεί λα νθείιεηαη ζε πνιινχο παξάγνληεο φπσο ππεξβνιηθφ άγρνο, ςπρνθνηλσληθέο πηεζηηθέο θαηαζηάζεηο θαη θαηάζιηςε. Εθδειψλεηαη κε ζσκαηηθέο ελνριήζεηο φπσο: Δπζθνξία. Ταρπθαξδία θαη αίζζεζε παικώλ. Ζαιάδεο. Αλαγνύια θαη ζθίμηκν ζην ζηνκάρη. Έληνλνο ηξόκνο θαη απόγλσζε. Κξύνο ηδξώηαο ζηα άλσ θαη θάησ άθξα. Ληπνζπκηθέο ηάζεηο. Πνιύ έληνλνο θόβνο ζαλάηνπ.

7 Κξίζεηο παληθνχ Η ζπρλφηεηα εκθάληζεο θαη ε δηάξθεηα ηεο θξίζεο παξνπζηάδεη δηαθνξέο. Μπνξεί λα θξαηά απφ ιίγα ιεπηά ηεο ψξαο (ζπλήζσο 5-30 ιεπηά) έσο θαη ψξεο. Οη ςπρνινγηθέο αληηδξάζεηο δηαθέξνπλ αλάινγα κε ηελ αληίδξαζε, ηελ ελεκέξσζε θαη ηελ ζεξαπεπηηθή αληηκεηψπηζε. Καλείο δελ πεζαίλεη απφ ηηο θξίζεηο παληθνχ!

8 O απμεκέλνο θφβνο ή ην άγρνο κπξνζηά ζε κηα αθνξκή ζπρλά νδεγεί απηφκαηα ζηελ επηηάρπλζε ηεο αλαπλνήο. Επνκέλσο: ην ζψκα πξνεηνηκάδεηαη γηα ηνλ θίλδπλν δηνρεηεχνληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν πεξηζζφηεξν νμπγφλν ζηνπο κπο, ψζηε λα είλαη έηνηκνη γηα δξάζε, θπγή. Επεηδή φκσο ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ ηξεπφκαζηε ζε θπγή, αιιά ζπλήζσο παξακέλνπκε θαζεισκέλνη απφ ην θφβν, νη κχεο δελ δνπιεχνπλ. Όιν απηφ νδεγεί ζε κείσζε ηνπ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη θαηά ζπλέπεηα κείσζε ηνπ αζβεζηίνπ ζην αίκα. Τν αζβέζηην φκσο είλαη πνπ θάλεη ηνπο κπο λα εξγάδνληαη ζπλερφκελα θαη απαιά, ελψ ε κείσζή ηνπ πξνθαιεί κπτθέο ζπζπάζεηο. Απηφ γίλεηαη αηζζεηφ ζαλ κνχδηαζκα ή κπξκήγθηαζκα ζην ζηφκα, ζην πξφζσπν, ζηα ρέξηα θαη ηα πφδηα, αιιά θαη ζθίμηκν ζην ιαηκφ θαη ζην ζηήζνο.

9 Αιιαγή ζηελ πεξηεθηηθφηεηα δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα νδεγεί ζε κείσζε ηεο αηκάησζεο ηνπ εγθεθάινπ, πνπ γίλεηαη αηζζεηή ζαλ δαιάδα ή ζθνηνδίλε. Όπσο είλαη αλακελφκελν, ηα ζπκπηψκαηα απηά απμάλνπλ ην θφβν θαη νδεγνχλ ζε αθφκε πην γξήγνξε αλαπλνή. Με ηνλ ηξφπν απηφ θιηκαθψλεηαη ε θαηάζηαζε θαη ν πάζρσλ νδεγείηαη ζηνλ παληθφ.

10 Δελ κπνξεί θαλείο κε ζηγνπξηά λα κηιήζεη γηα ηα αίηηα ηεο δηαηαξαρήο παληθνχ. Μφλν γηα ζεκαληηθέο αθνξκέο πνπ ζεκαηνδνηνχλ ηελ εκθάληζε: Σεκαληηθά γεγνλόηα. Γεγνλφηα πνπ πξνθαινχλ άγρνο θαη έληαζε. Φξόληεο θαηαζηάζεηο έληαζεο θαη άγρνπο. Όπσο ρξφληεο αζζέλεηεο, αλεξγία, νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα, ζπδπγηθά θ.α Κάπνηεο νπζίεο ή θάξκαθα. Όπσο π.ρ. νη ακθεηακίλεο, ε θνθαΐλε, ή νξηζκέλα ππλσηηθά ράπηα. Σπλήζσο νη δηαηαξαρέο ζηακαηνχλ φηαλ ζηακαηήζεη ε ιήςε ησλ νπζηψλ απηψλ. Η θαηάζιηςε: Άλζξσπνη πνπ πάζρνπλ απφ θαηάζιηςε παξνπζηάδνπλ ζπρλά θαη θάπνηα αγρψδε δηαηαξαρή. Πνιιέο θνξέο δελ είλαη εχθνιν λα πνχκε αλ ε θαηάζιηςε πξνυπήξρε ή αλ παξνπζηάζηεθε σο ζπλέπεηα ησλ θξίζεσλ παληθνχ ή ηεο θνβίαο.

11 Τεο ηδηνζπγθξαζίαο ηνπ:. Γεληθά νη άλζξσπνη κε πςειφ επίπεδν επεξεζηζηφηεηαο θαη ρακειή ηθαλφηεηα πξνζαξκνγήο είλαη πην επηξξεπείο ζην θφβν θαη ην άγρνο. Τσλ ζηξαηεγηθώλ πνπ έρεη αλαπηύμεη γηα ηελ αληηκεηώπηζε δπζθνιηώλ: Αλ ν ηξφπνο θάπνηνπ είλαη πεξηζζφηεξν παζεηηθφο θαη βαζίδεηαη ζην λα απνθεχγεη θαηαζηάζεηο πνπ ηνλ θνβίδνπλ, λα ζηξέθεηαη ζηνλ εαπηφ ηνπ θαη λα αλακαζά αξλεηηθέο ζθέςεηο, ηφηε δεκηνπξγεί πξνυπνζέζεηο επλντθέο γηα δηαηαξαρέο θφβνπ θαη άγρνπο. Τεο απηνεηθόλαο ηνπ. Η απηνεηθφλα θαη ε εκπηζηνζχλε ζηνλ εαπηφ είλαη θάηη πνπ ρηίδεηαη απφ ηελ παηδηθή ειηθία κέζα απφ ηηο ζρέζεηο κε ηνπο γνλείο. Γηα λα ην πνχκε πνιχ γεληθά θαη απινπζηεπκέλα, φζν πεξηζζφηεξε απνδνρή θαη ζηήξημε είρε θάπνηνο ζηελ πνξεία ηνπ πξνο ηελ απηνλνκία, ηφζν πην ζεηηθή θαη ζηαζεξή είλαη ε απηνεηθφλα ηνπ. Τεο κάζεζεο: Τσλ ηξφπσλ δειαδή πνπ έρεη δηδαρζεί (ή κηκεζεί) απφ ηνπο γχξσ ηνπ (θπξίσο ηνπο γνλείο) γηα λα αληηκεησπίδεη θαηαζηάζεηο πνπ πξνθαινχλ θφβν. Απηφ ζεκαίλεη φηη κπνξεί θάπνηνο λα κάζεη λα θνβάηαη, π.ρ. ην χςνο, απιά θαη κφλν βιέπνληαο ηε κεηέξα ηνπ λα ην θνβάηαη.

12 Τεο «ρεκείαο»: Έρεη απνδεηρηεί φηη άλζξσπνη πνπ πάζρνπλ απφ δηαηαξαρή παληθνχ παξνπζηάδνπλ απμεκέλα επίπεδα ζε θάπνηεο νπζίεο (π.ρ. ηε λνξαδξελαιίλε) πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αίζζεζε ηνπ θφβνπ. Αλ θαη δηίζηαληαη νη απφςεηο ζρεηηθά κε ην αλ ε «ρεκεία» ππάξρεη ζηνπο αλζξψπνπο απηνχο πξηλ ηε δηαηαξαρή ή αλ είλαη απνηέιεζκα ησλ ζπλαηζζεκάησλ, ην πηζαλφηεξν είλαη φηη ε αιήζεηα βξίζθεηαη θάπνπ ζην κέζνλ θαη φηη ππάξρεη κηα βηνινγηθή πξνδηάζεζε ζε νξηζκέλνπο αλζξψπνπο, ε νπνία φκσο ελεξγνπνηείηαη κε ηα ζπλαηζζήκαηα θαη ηηο ζθέςεηο. Τεο θιεξνλνκηθόηεηαο: Παξαηεξείηαη φηη είλαη κεγαιχηεξεο νη πηζαλφηεηεο λα πάζνπλ θξίζεηο παληθνχ ή θνβίεο άλζξσπνη ζησλ νπνίσλ ηελ άκεζε νηθνγέλεηα ππάξρνπλ ζπγγελείο πνπ πάζρνπλ ή έπαζραλ θάπνηε θη απηνί.

13 Θεξαπεία Υπάξρεη ζεξαπεία γηα όιεο ηηο δηαηαξαρέο άγρνπο. Σπλήζσο είλαη απνδνηηθόο ν ζπλδηαζκόο ςπρνθαξκαθνινγίαο θαη ςπρνζεξαπείαο. Απαηηείηαη θαιή ζπλεξγαζία ςπρηάηξνπ θαη ςπρνιόγνπ. Oη ζπκπεξηθνξηζηηθέο-γλσζηαθέο ςπρνζεξαπείεο βνεζνύλ ζηελ αλαγλώξηζε θαη απνδπλάκσζε ησλ αξλεηηθώλ ζθέςεσλ θαη ζπκπεξηθνξώλ. Εζηηάδνπλ ζην λα κάζεη θαλείο λα ραιαξώλεη, λα ειέγρεη ηα ζπκπηώκαηα, αιιά θαη λα αληηκεησπίδεη ηηο θαηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο θνβάηαη όηη ζα πάζεη θξίζε ρσξίο λα ηηο απνθεύγεη.

14 Θεξαπεία Άιιεο ςπρνζεξαπείεο, όπσο είλαη ε αλαιπηηθή, ε πξνζσπνθεληξηθή, ε ζπζηεκηθή, ε αληιεξηαλή θιπ., εζηηάδνπλ πεξηζζόηεξν ζηνλ ίδην ηνλ πάζρνληα, ηα ζπλαηζζήκαηα, ηηο ζπλζήθεο δσήο ηνπ, ηηο ζρέζεηο ηνπ θαη ιηγόηεξν ζηα ζπκπηώκαηα, θαη απνζθνπνύλ ζην λα θσηίζνπλ θαη λα απνδπλακώζνπλ εληάζεηο θαη ζπγθξνύζεηο κέζα ζην ίδην ην άηνκν ή ζηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηνπο άιινπο, νη νπνίεο κπνξεί λα απνηεινύλ πξόζθνξν έδαθνο γηα αγρώδεηο δηαηαξαρέο. Οη ηερληθέο ραιάξσζεο πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ε γηόγθα, ε ύπλσζε, ην ραιαξσηηθό καζάδ, νη αζθήζεηο αλαπλνήο, είλαη δπλαηόλ λα απνβνύλ πνιύ βνεζεηηθέο γηα ηνπο αλζξώπνπο πνπ πάζρνπλ από αγρώδεηο δηαηαξαρέο.

15 Πξαθηηθέο ηερληθέο δηαρείξηζεο ησλ θξίζεσλ παληθνύ: Απνβνιή πεξηηηνύ άγρνπο: Αζθήζεηο αλαπλνήο, απηνζπγθέληξσζε θαη ραιάξσζε. Απόζπαζε ηεο πξνζνρήο: απφζπαζεο ηεο πξνζνρήο απφ ηηο δπζάξεζηεο ζθέςεηο. Εζηηαζκφο ζε θάηη άκεζν θαη ησξηλφ. Μέηξεκα: απιή θαηακέηξεζε αληηθεηκέλσλ. Ννεξή απεηθόληζε: θαληάδνκαη ηνλ εαπηφ ζε έλα νηθείν λνεξφ πεξηβάιινλ. Γλσζηαθή ζθέςε: ζπδήηεζε θαη επηρεηξεκαηνινγία κε ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ ζε ζρέζε κε ηηο παξάινγεο θαη αξλεηηθέο ζθέςεηο. Αληεπίζεζε: αληηπαξάζεζε ζηελ θξίζε παληθνχ.