ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΓΝΩΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΤ (ΣPACK)

Transcript

1 ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΓΝΩΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΤ (ΣPACK) Σήκεξα ζε κηα επνρή φπνπ ε ηερλνινγία ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο ππάξρνπλ ηεξάζηηεο δπλαηφηεηεο ρξήζεο ηεο ζηελ εθπαίδεπζε. Όζνλ αθνξά ην κάζεκα ησλ Μαζεκαηηθψλ, κε ηελ χπαξμε ησλ δπλαηνηήησλ ηεο ηερλνινγίαο ζηελ εθπαίδεπζε, ηα πεξηερφκελα ησλ καζεκαηηθψλ αιιάδνπλ θαζψο αιιάδεη θαη ε δηδαζθαιία ηνπο. Σηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο φπνπ ρξεζηκνπνηείηαη ε ηερλνινγία ζηελ εθπαίδεπζε ηα πξνγξάκκαηα ησλ καζεκαηηθψλ είλαη πξνζαξκνζκέλα ζηελ ηερλνινγία θαζψο θαη νη εθπαηδεπηηθνί επηκνξθψλνληαη γηα λα κπνξέζνπλ λα αληαπνθξηζνχλ ζε κηα δηδαζθαιία κε ηερλνινγία. Σηελ Διιάδα γίλεηαη πξνζπάζεηα λα εθζπγρξνληζηνχλ ηα πξνγξάκκαηα ψζηε λα πεξηέρνπλ ηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο θαζψο θαη γίλνληαη καδηθέο επηκνξθψζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ (βιεπ. Δπηκφξθσζε Β επηπέδνπ ΠΑΚΔ) νη νπνίεο φκσο κέλνπλ ζε ζεσξεηηθφ επίπεδν ρσξίο λα ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε ζρνιηθή πξάμε. Σηε ζπλέρεηα ζα αζρνιεζνχκε κε ηελ επηζηεκνληθή ζεσξία θαη ηα κνληέια γηα ηελ επηκφξθσζε θαη ηελ ελζσκάησζε ησλ ηερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε. Σήκεξα έλα κνληέιν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ην ζρεδηαζκφ θαη εθαξκνγή πεξηβαιιφλησλ κάζεζεο πνπ εληζρχνληαη απφ ηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο, είλαη ην κνληέιν ηεο Τετνολογικής Παιδαγωγικής Γνώζης Περιετομένοσ (Technological Pedagogical Content Knowledge TPACK) ησλ Mishra θαη Koehler (2006). Τν κνληέιν απηφ δείρλεη φηη ε κάζεζε είλαη πην απνηειεζκαηηθή φηαλ ζπλππνινγίδνπκε ηελ πνιχπινθε αιιειεπίδξαζε κεηαμχ παηδαγσγηθήο, ηερλνινγίαο θαη ηνπ εηδηθνχ πεξηερνκέλνπ γλψζεο θάζε γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ. Γειαδή νη εθπαηδεπηηθνί πξέπεη λα δηαζέηνπλ επαξθή ζπλδπαζκφ γλψζεσλ πεξηερφκελνπ, παηδαγσγηθήο θαη ηερλνινγίαο πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηήζνπλ κηα απνηειεζκαηηθή δηδαζθαιία βαζηζκέλε ζηα ζχγρξνλα δεδνκέλα ηεο εθπαίδεπζεο. Τν πξνυπάξρνλ κνληέιν ηνπ Shulman, (1986) γηα ηε Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ (Pedagogical Content Knowledge PCK) απνηέιεζε ηε βάζε γηα λα δεκηνπξγεζεί ην ζεσξεηηθφ κνληέιν ηεο Τερλνινγηθήο θαη Παηδαγσγηθήο Γλψζεο Πεξηερνκέλνπ (TPACK) κε ηελ ελζσκάησζε ζε απηφ ηεο ηερλνινγηθήο γλψζεο. Σχκθσλα κε ην κνληέιν (PCK) ηνπ Shulman ε Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ έρεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ, δηφηη πξνζδηνξίδεη ηηο ζπγθεθξηκέλεο γλψζεηο πνπ απαηηνχληαη γηα ηε δηδαζθαιία. Αληηπξνζσπεχεη ηελ αλάκεημε ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη ηεο παηδαγσγηθήο ε νπνία νδεγεί ζηελ θαηαλφεζε ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ηα ζπγθεθξηκέλα πξνβιήκαηα ή ζέκαηα νξγαλψλνληαη, αλαπαξηζηνχληαη, θαη πξνζαξκφδνληαη ζηα δηαθνξεηηθά ελδηαθέξνληα θαη ηηο ηθαλφηεηεο ησλ καζεηψλ, θαη παξνπζηάδνληαη ζηε δηδαζθαιία (Mishra and Koehler, 2006). Πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί κία απνηειεζκαηηθή δηδαζθαιία ν εθπαηδεπηηθφο νθείιεη λα πξνβεί ζε έλα ζχλνιν κεηαζρεκαηηζκψλ ηεο επηζηεκνληθήο γλψζεο ιακβάλνληαο ππφςε ηηο αξρηθέο 1

2 γλψζεηο ησλ καζεηψλ, ηηο ζηάζεηο θαη ηα ελδηαθέξνληά ηνπο ψζηε απηή λα γίλεη θαηαλνεηή απφ ηε ζπγθεθξηκέλε νκάδα ησλ καζεηψλ. Απηή ε δηαδηθαζία νλνκάδεηαη «δηδαθηηθφο κεηαζρεκαηηζκφο». Mε ηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο θαη ηδηαίηεξα ηεο θνξεηήο ηερλνινγίαο, ηε δηαζεζηκφηεηα κηαο ζεηξάο κέζσλ φπσο ππνινγηζηέο, εθπαηδεπηηθά παηρλίδηα, ην Γηαδίθηπν θαη ηηο ρηιηάδεο εθαξκνγέο πνπ ππνζηεξίδνληαη απφ απηφ, έρνπλ πξνθχςεη αιιαγέο ζηε θχζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Απνηειεί επνκέλσο πξφθιεζε γηα ηελ εθπαίδεπζε θαη ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ε εθκάζεζε ηεο ιεηηνπξγίαο θαη ε ελζσκάησζή ηεο λεφηεξεο ηερλνινγίαο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Σχκθσλα κε ηα παξαπάλσ κπνξνχκε λα ζπκπεξαίλνπκε πσο ήηαλ αλαγθαία ε επέθηαζε ηνπ κνληέινπ ηνπ Lee Shulman ηεο Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ (Pedagogical Content Knowledge PCK). Τν κνληέιν (TPACK) βαζίδεηαη ζηηο αξρέο ηνπ PCK, θαη πεξηιακβάλεη θαη γλψζε ηεο ηερλνινγίαο. Σθνπφο ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ είλαη λα πεξηγξάςεη θαηά πφζν ε θαηαλφεζε ηεο ηερλνινγίαο πνπ αθνξά ζηελ εθπαίδεπζε θαη ε Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ αιιειεπηδξνχλ, ψζηε ην απνηέιεζκα λα είλαη κία απνηειεζκαηηθή δηδαζθαιία κε ηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο (Koehler, Mishra, 2009). Σην κνληέιν ηεο Τερλνινγηθήο Παηδαγσγηθήο Γλψζεο Πεξηερνκέλνπ (TPACK) πξνηείλνληαη επηά ζπζηαηηθά, ηα νπνία πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ηφζν κεκνλσκέλα φζν θαη ζην ζπλδπαζκφ ηνπο (Pamuk, 2011). Τα ζπζηαηηθά απηά είλαη: 1. Τερλνινγηθή Γλψζε (Technological Knowledge -ΤΚ), 2. Γλψζε Πεξηερνκέλνπ (Content Knowledge - CK), 3. Παηδαγσγηθή Γλψζε (Pedagogical Knowledge - PK ), 4. Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ (Pedagogical Content Knowledge - PCK), 5. Τερλνινγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ (Technological Content Knowledge - TCK), 6. Τερλνινγηθή Παηδαγσγηθή Γλψζε (Technological Pedagogical Knowledge - TPK), 7. Τερλνινγηθή Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ (Technological Pedagogical Content Knowledge - TPACK). Σην επίθεληξν ηνπ κνληέινπ βξίζθνληαη: ην πεξηερφκελν, ε παηδαγσγηθή θαη ε ηερλνινγία θαζψο θαη νη κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο. Σηελ παξαθάησ εηθφλα απεηθνλίδνληαη νη αιιειεπηδξάζεηο ησλ 3 απηψλ «ππξήλσλ» γλψζεο θαη ηα επηά ζπζηαηηθά πνπ δεκηνπξγνχληαη: 2

3 Δηθφλα 1: Τν κνληέιν TRACK Γνώζη Περιεχομένου H γλψζε πεξηερνκέλνπ είλαη νη γλψζεηο πνπ νθείιεη λα έρεη ν εθπαηδεπηηθφο αλαθνξηθά κε ην πεξηερφκελν πνπ θαιείηαη λα δηδάμεη. Σηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε είλαη ην πεξηερφκελν ησλ Μαζεκαηηθψλ πνπ είλαη αλαγθαίν γηα ηε δηδαζθαιία ηνπο. Η γλψζε ηνπ πεξηερνκέλνπ είλαη θξίζηκεο ζεκαζίαο γηα ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Σχκθσλα κε ηνλ Shulman (1986), ε γλψζε απηή πεξηιακβάλεη ηηο έλλνηεο, ηηο ζεσξίεο, θαζψο θαη πξαθηηθέο πξνζέγγηζεο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο γλψζεο. Η βαζηά γλψζε ηνπ πεξηερνκέλνπ απνηειεί αλαγθαία θαη φρη ηθαλή ζπλζήθε γηα ηελ θαιή δηδαζθαιία ησλ καζεκαηηθψλ. Αξθεηέο έξεπλεο δείρλνπλ φηη νη ελ ελεξγεία θαη νη ππνςήθηνη εθπαηδεπηηθνί ζε θάπνηεο καζεκαηηθέο έλλνηεο φπσο π.ρ. νη ξεηνί αξηζκνί δελ δηαζέηνπλ ηηο απαξαίηεηεο γλψζεηο πεξηερνκέλνπ (Depaepe, et al. 2015, Lemonidis, Tsakiridou, Meliopoulou, 2015, Ma, 1999) Παιδαγωγική Γνώζη Παηδαγσγηθή γλψζε είλαη ε βαζηά γλψζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ γηα ηε δηαδηθαζία θαη ηηο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο. Πεξηιακβάλεη, κεηαμχ άιισλ, ηνπο ζηφρνπο θαη ηνπο ζθνπνχο ηεο εθπαίδεπζεο. Απηή ε γεληθή κνξθή ηεο γλψζεο 3

4 απνζθνπεί ζηελ θαηαλφεζε ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν καζαίλνπλ νη καζεηέο, ζηελ αλάπηπμε δεμηνηήησλ δηαρείξηζεο ηεο ηάμεο, ζην ζρεδηαζκφ ηνπ καζήκαηνο θαη ζηελ αμηνιφγεζε ησλ καζεηψλ. Έλαο δάζθαινο κε βαζηέο παηδαγσγηθέο γλψζεηο θαηαιαβαίλεη πψο νη καζεηέο θαηαζθεπάδνπλ ηε γλψζε θαη απνθηνχλ δεμηφηεηεο θαη πψο απνθηνχλ ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηελ κάζεζε. Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη πσο ε παηδαγσγηθή γλψζε απαηηεί ηελ θαηαλφεζε ησλ γλσζηηθψλ, θνηλσληθψλ θαη αλαπηπμηαθψλ ζεσξηψλ ηεο κάζεζεο θαη ηνπ ηξφπνπ πνπ απηέο εθαξκφδνληαη κέζα ζηελ ηάμε (Koehler, Mishra, 2009). Παιδαγωγική Γνώζη Περιεχομένου Η αιιειεπίδξαζε ηεο γλψζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη ηεο παηδαγσγηθήο γλψζεο έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηε Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ. Ο εθπαηδεπηηθφο γλσξίδνληαο ηελ επηζηεκνληθή γλψζε θαη ην δπλακηθφ ησλ καζεηψλ κε ηνπο νπνίνπο πξέπεη λα ζπλεξγαζηεί, νθείιεη λα πξνβεί ζε θαηάιιεινπο δηδαθηηθνχο κεηαζρεκαηηζκνχο κε ζθνπφ ηε δηεπθφιπλζε ηεο κάζεζεο. Να επηιέμεη ηελ θαηάιιειε ζεκαηνινγία, λα πξνζαξκφζεη ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, λα αζρνιεζεί κε ηηο θαηάιιειεο δξαζηεξηφηεηεο ιακβάλνληαο ππφςε ηηο πξνεγνχκελεο γλψζεηο ησλ καζεηψλ λα δεκηνπξγήζεη δειαδή ηηο θαηάιιειεο ζπλζήθεο πξνθεηκέλνπ ε ζπγθεθξηκέλε νκάδα ησλ παηδηψλ λα θαηαθηήζεη ηε γλψζε. Aξθεηέο έξεπλεο βξίζθνπλ θελά ζηηο Γλψζεηο Πεξηερνκέλνπ (CK) θαη Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ (PCK) ζην πεδίν ησλ ξεηψλ αξηζκψλ (e.g. Ball, 1990; Depaepe et al. 2015; Tirosh, 2000; Turkulku & Yesildere, 2007). Γηα παξάδεηγκα, νη Depaepe et al. (2015) εμέηαζαλ ηελ CK θαη PCK ησλ ππνςήθησλ δαζθάισλ ζηνπο ξεηνχο αξηζκνχο θαη ηηο ζρέζεηο κεηαμχ CK θαη PCK. Βξήθαλ θελά ζηηο CK θαη PCK ησλ ππνςεθίσλ δαζθάισλ θαη κηα ζεηηθή ζπζρέηηζε κεηαμχ απηψλ ησλ δχν. Οη ζπγγξαθείο απηνί εμέηαζαλ επίζεο ηελ δηαθνξά ζηε CK θαη PCK κεηαμχ ππνςήθησλ δάζθαισλ πξσηνβάζκηαο (πνπ εθπαηδεχηεθαλ σο δάζθαινη γεληθήο ηάμεο) θαη θαζεγεηέο ρακειήο δεπηεξνβάζκηαο (εθπαηδεχηεθαλ σο θαζεγεηέο εηδηθνχ αληηθεηκέλνπ) θαη βξήθαλ κηα θαιχηεξε CK αιιά φρη ζην PCK ησλ θαζεγεηψλ ηεο δεπηεξνβάζκηαο ζπγθξηηηθά κε απηνχο ηεο πξσηνβάζκηαο. Τεχνολογική Γνώζη Η Τερλνινγηθή Γλψζε είλαη εθ θχζεσο ξεπζηή ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο 2 θχξηεο γλσζηηθέο πεξηνρέο ζηα πιαίζηα ηνπ κνληέινπ TPACK. Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη ε εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο είλαη ηφζν ξαγδαία κε απνηέιεζκα θάζε νξηζκφο ηεο ηερλνινγίαο ηεο γλψζεο λα θηλδπλεχεη λα θαηαζηεί μεπεξαζκέλνο ηε ζηηγκή πνπ ζα δεκνζηεπζεί (Koehler, Mishra, 2009). Ωζηφζν ε Τερλνινγηθή Γλψζε αλαθέξεηαη γεληθφηεξα ζηελ ηθαλφηεηα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ λα αληηιακβάλεηαη πφηε ε ηερλνινγία κπνξεί λα πξνσζήζεη ην ζηφρν ηνπ. Υπάξρεη κηα αδηάθνπε αιιειεπίδξαζε κε ηελ ηερλνινγία θαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ψζηε λα πξνθχςνπλ ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηε δηδαζθαιία. 4

5 Τεχνολογική Γνώζη Περιεχομένου Τφζν ε επίδξαζε ηεο ηερλνινγίαο ζηηο πξαθηηθέο θαη κεζφδνπο δηδαζθαιίαο φζν θαη ε γλψζε ηνπ πεξηερνκέλνπ απνηεινχλ δχν θξίζηκνπο παξάγνληεο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θαηάιιεισλ ηερλνινγηθψλ εξγαιείσλ γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο. Η επηινγή ηεο ηερλνινγίαο θαζνξίδεη ην θνκκάηη ηεο γλψζεο πνπ κπνξεί λα δηδαρζεί. Παξφκνηα κε ηελ επηινγή ζπγθεθξηκέλεο γλσζηηθήο ελφηεηαο ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα νδεγήζεη ζηνλ απνθιεηζκφ ηεο ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο. Απφ ηα παξαπάλσ ζπκπεξαίλνπκε φηη ε Τερλνινγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ είλαη ε θαηαλφεζε ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ε ηερλνινγία θαη ην πεξηερφκελν αιιειεπηδξνχλ κεηαμχ ηνπο. Ο εθπαηδεπηηθφο νθείιεη αθελφο λα θαηαθηήζεη ην πεξηερφκελν πνπ δηδάζθεη, αθεηέξνπ δε λα θαηαλνήζεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ην ζπγθεθξηκέλν πεξηερφκελν κπνξεί λα αιιάμεη κε ηελ εθαξκνγή ζπγθεθξηκέλσλ ηερλνινγηψλ. Πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα αληηιεθζεί πνην ζπγθεθξηκέλν ηερλνινγηθφ κέζν είλαη ην πιένλ θαηάιιειν γηα ηελ θαηάθηεζε ηεο γλψζεο, αιιά θαη πψο ε ζπγθεθξηκέλε γλψζε θαζνξίδεη πνηα ηερλνινγία ζα ρξεζηκνπνηεζεί (Koehler, Mishra, 2009). Τεχνολογική Παιδαγωγική Γνώζη Δίλαη ε θαηαλφεζε απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ πψο ν ηξφπνο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο κπνξεί λα αιιάμεη, φηαλ νξηζκέλεο ηερλνινγίεο ρξεζηκνπνηνχληαη κε ζπγθεθξηκέλνπο ηξφπνπο. Γηα λα θαηαθηεζεί ε Τερλνινγηθή Παηδαγσγηθή Γλψζε είλαη απαξαίηεηε ε βαζχηεξε θαηαλφεζε ησλ πεξηνξηζκψλ θαη ησλ δπλαηνηήησλ ηεο ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο, θαζψο επίζεο θαη ησλ αθαδεκατθψλ πιαηζίσλ κέζα ζηα νπνία απηή ιεηηνπξγεί. Γεδνκέλνπ φηη ηα δηαδεδνκέλα ππνινγηζηηθά πξνγξάκκαηα δελ έρνπλ ζρεδηαζηεί γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο, απνηειεί πξφθιεζε γηα ηνλ εθπαηδεπηηθφ λα ηα κεηαζρεκαηίζεη ψζηε λα πεηχρεη ην ζηφρν ηεο δηδαζθαιίαο. Απαηηνχληαη πξννδεπηηθνί εθπαηδεπηηθνί νη νπνίνη δε θνβνχληαη ηελ ηερλνινγία. Τεχνολογική και Παιδαγωγική Γνώζη Περιεχομένου H TPACK (Τερλνινγηθή θαη Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ) απνηειεί ηε βάζε γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηδαζθαιία κε ηελ ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε είλαη: ε θαηαλφεζε ηεο αλαπαξάζηαζεο ησλ ελλνηψλ κε ηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο, ε γλψζε ησλ παηδαγσγηθψλ ηερληθψλ πνπ ελζσκαηψλνπλ ηελ ηερλνινγία κε επνηθνδνκεηηθφ ηξφπν ψζηε λα δηδαρζεί ην πεξηερφκελν, ε γλψζε ηνπ ηη θάλεη θάπνηεο έλλνηεο δπζλφεηεο ή επθνινλφεηεο θαη πψο ε ηερλνινγία κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ απνθαηάζηαζε νξηζκέλσλ απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη καζεηέο, ε γλψζε ησλ πξφηεξσλ γλψζεσλ ησλ καζεηψλ θαη ε γλψζε ηνπ πψο ε ηερλνινγία κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα αμηνπνηήζεη ππάξρνπζεο γλψζεηο, είηε κε ηελ ελίζρπζή ηνπο, είηε αλαπηχζζνληαο λέεο (Koehler, Mishra, 2009). Καηαιήγνληαο, ε Τερλνινγηθή θαη Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ (TPACK) είλαη κηα βαζηά θαηαλφεζε ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ε δηδαζθαιία θαη ε 5

6 κάζεζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ πεξηερνκέλνπ κπνξεί λα αιιάμεη, σο απνηέιεζκα ηεο απζεληηθήο θαη νπζηαζηηθήο εθαξκνγήο ησλ θαηάιιεισλ ηερλνινγηψλ (Guerrero, 2010). Σε κηα αλαζθφπεζε ησλ ελλέα θπξηφηεξσλ κνληέισλ Παηδαγσγηθήο Γλψζεο Πεξηερνκέλνπ, νη Lee θαη Luft (2008) πξνζδηφξηζαλ νθηψ θαηεγνξίεο γλψζεσλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηα κνληέια Παηδαγσγηθήο Γλψζεο Πεξηερνκέλνπ: 1. αληηθείκελν δηδαζθαιίαο 2. δηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο 3. κάζεζε θαη αληηιήςεηο ησλ καζεηψλ 4. γεληθή παηδαγσγηθή 5. πξφγξακκα ζπνπδψλ 6. πιαίζην 7. ζθνπφο 8. αμηνιφγεζε Τν TPACK πξνζζέηεη θπξίσο ηελ Τερλνινγηθή Γλψζε (Technological Knowledge TK) ζην πιαίζην ηεο PCK σο ηνλ ηξίην ηνκέα γλψζεο. Έηζη πξνέθπςε ην αθξσλχκην TPCK πνπ αξγφηεξα άιιαμε ζε TPACK γηα λα αληαλαθιά ηελ ηδέα φηη νη ηξεηο ηνκείο γλψζεσλ ζρεκαηίδνπλ ην «ζπλνιηθφ παθέην» (Total PACKage) (Thompson & Mishra, 2007, p. 38). Σχκθσλα κε ηνλ Shulman (1986), ε έλλνηα ηεο Γλψζεο γηα ην Πξφγξακκα Σπνπδψλ (Curricular Knowledge CK) ζήκαηλε ηε γλψζε ησλ δαζθάισλ γηα ηα δηαζέζηκα εθπαηδεπηηθά εξγαιεία θαη πιηθά, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ινγηζκηθψλ, ησλ πξνγξακκάησλ, ησλ νπηηθψλ πιηθψλ θαη ησλ ηαηληψλ (Graham, Borup & Smith, 2012). Όπσο επηζεκαίλνπλ νη Angeli & Valanides (2009), ν Shulman πξνφξηδε ηελ ηερλνινγία λα ζπκπεξηιεθζεί ζην πιαίζηφ ηνπ γηα ηελ Παηδαγσγηθή Γλψζε Πεξηερνκέλνπ, αιιά «δε ζπδήηεζε ξεηά γηα ηελ ηερλνινγία θαη ηε ζρέζε ηεο κε ην πεξηερφκελν, ηελ παηδαγσγηθή θαη ηνπο εθπαηδεπφκελνπο, θαη έηζη ε PCK ζηελ αξρηθή ηεο κνξθή δελ εμεγεί ζπγθεθξηκέλα πψο νη εθπαηδεπηηθνί ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ηερλνινγία πξνθεηκέλνπ λα κεηαηξέςνπλ ην πεξηερφκελν θαη ηελ παηδαγσγηθή γηα ηνπο καζεηέο ηνπο» (p. 156). Έηζη, ινηπφλ, ε εηζαγσγή ηεο Τερλνινγηθήο Γλψζεο ζην κνληέιν TPACK θάλεθε εμαηξεηηθά ρξήζηκε, θαζψο πξνζέθεξε έλα ζαθή κεραληζκφ γηα ηε ζπδήηεζε ησλ εξγαιείσλ πνπ νη εθπαηδεπηηθνί κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ζηελ ππεξεζία ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο (Graham, Borup & Smith, 2012). Δίλαη ζεκαληηθή ε αμία ηνπ κνληέινπ ηεο Τερλνινγηθήο Παηδαγσγηθήο Γλψζεο Πεξηερνκέλνπ γηα ηελ απνηειεζκαηηθή ελζσκάησζε ηεο ηερλνινγίαο ζηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή ηνπ καζήκαηνο ησλ Μαζεκαηηθψλ. Οη εθπαηδεπηηθνί πξέπεη λα έρνπλ κηα πιήξε θαηαλφεζε ηνπ κνληέινπ TPACK, πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζνπλ λα δηδάμνπλ επαξθψο Μαζεκαηηθά. Έηζη, παξάιιεια κε ηελ επηινγή ηνπο λα θάλνπλ ρξήζε ηερλνινγίαο, ζα πξέπεη λα επηιέγνπλ παξάιιεια κε πνην ηξφπν νη καζεκαηηθέο ηδέεο κπνξνχλ λα δηδαρζνχλ ψζηε νη καζεηέο λα πεηξακαηίδνληαη κε ηηο ηδέεο, λα 6

7 θάλνπλ εηθαζίεο, λα δνθηκάδνπλ ππνζέζεηο, θαη λα δηακνξθψλνπλ γεληθεχζεηο. Αληίζηνηρα, «πξνθεηκέλνπ ε ηερλνινγία λα ππνζηεξίμεη απνηειεζκαηηθά ηε δηδαζθαιία ησλ Μαζεκαηηθψλ, νη εθπαηδεπηηθνί πξέπεη λα αλαπηχμνπλ ή λα ρξεζηκνπνηνχλ ηηο θαηάιιειεο εξγαζίεο καζεκαηηθψλ πνπ αμηνπνηνχλ ηα πιενλεθηήκαηα ηεο ηερλνινγίαο» (Richardson, 2009). Έλα εξψηεκα πνπ πξνθχπηεη θαζψο κηιά θαλείο γηα ελζσκάησζε ηνπ κνληέινπ TPACK ζηε δηδαζθαιία ησλ Μαζεκαηηθψλ είλαη: «Πψο νη εθπαηδεπηηθνί απνθηνχλ απηή ηελ νινθιεξσκέλε γλψζε γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηδαζθαιία ησλ Μαζεκαηηθψλ κε ηηο θαηάιιειεο ηερλνινγίεο;», κε άιια ιφγηα, «Οη εθπαηδεπηηθνί εκθαλίδνπλ μαθληθά απηή ηε γλψζε ή ηελ απνθηνχλ ζηαδηαθά;». Σην εξψηεκα απηφ απάληεζαλ νη Niess, Sadri & Lee (2007), νη νπνίνη πξφηεηλαλ έλα αλαπηπμηαθφ κνληέιν γηα ην TPACK πνπ ελζσκαηψλεη ηε δηαδηθαζία ησλ πέληε ζηαδίσλ γηα ηελ απνδνρή ή απφξξηςε κηαο θαηλνηνκίαο πνπ εηζήγαγε ν Rogers (1995). Σχκθσλα κε ην αλαπηπμηαθφ απηφ κνληέιν, νη εθπαηδεπηηθνί πξνρσξνχλ κέζσ ηεο παξαθάησ αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο πέληε ζηαδίσλ φηαλ καζαίλνπλ λα ελζσκαηψλνπλ κηα ζπγθεθξηκέλε ηερλνινγία ζηε δηδαζθαιία θαη κάζεζε ησλ Μαζεκαηηθψλ: 1. Αναγνώριζη (γλψζε), φπνπ νη εθπαηδεπηηθνί έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ηερλνινγία θαη λα αλαγλσξίδνπλ ηελ επζπγξάκκηζε ηεο ηερλνινγίαο κε ην πεξηερφκελν ησλ Μαζεκαηηθψλ αιιά δελ ελζσκαηψλνπλ ηελ ηερλνινγία ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε ησλ Μαζεκαηηθψλ. 2. Αποδοτή (πεηζψ), φπνπ νη εθπαηδεπηηθνί ζρεκαηίδνπλ κηα επλντθή ή δπζκελή ζηάζε πξνο ηε δηδαζθαιία θαη εθκάζεζε ησλ Μαζεκαηηθψλ κε ηελ θαηάιιειε ηερλνινγία. 3. Προζαρμογή (απφθαζε), φπνπ νη εθπαηδεπηηθνί ζπκκεηέρνπλ ζε δξαζηεξηφηεηεο πνπ νδεγνχλ ζηελ επηινγή ηνπ λα εγθξίλνπλ ή λα απνξξίςνπλ ηε δηδαζθαιία θαη κάζεζε ησλ Μαζεκαηηθψλ κε ηελ θαηάιιειε ηερλνινγία. 4. Διερεύνηζη (εθαξκνγή), φπνπ νη εθπαηδεπηηθνί ελζσκαηψλνπλ ζηε δηδαζθαιία θαη κάζεζε ησλ Μαζεκαηηθψλ ηελ θαηάιιειε ηερλνινγία. 5. Προώθηζη (επηβεβαίσζε), φπνπ νη εθπαηδεπηηθνί αμηνινγνχλ ηα απνηειέζκαηα ηεο απφθαζήο ηνπο λα εληάμνπλ ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε ησλ Μαζεκαηηθψλ ηελ θαηάιιειε ηερλνινγία (ζ.9). 7

8 Δηθφλα 2: Οπηηθή αλαπαξάζηαζε ηνπ αλαπηπμηαθνχ κνληέινπ πέληε ζηαδίσλ ησλ Niess, Sadri & Lee (2007). 8

9 ΖΡΕΤΝΕ ΣΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΣΗ ΧΡΗΗ ΣΗ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΣΗ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ΣΩΝ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΩΝ Η ζεκαζία ηεο ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο ησλ Μαζεκαηηθψλ αλαγλσξίδεηαη πιένλ επξέσο (Bennison & Goos, 2010). Ωζηφζν, θαίλεηαη πσο ε ελζσκάησζε ηεο ςεθηαθήο ηερλνινγίαο ζηελ εθπαίδεπζε ησλ Μαζεκαηηθψλ πζηεξεί θαηά πνιχ ζε ζρέζε κε ηηο πςειέο πξνζδνθίεο πνπ πνιινί εξεπλεηέο θαη εθπαηδεπηηθνί κπνξεί λα είραλ ζην παξειζφλ (Drijvers et al, 2014). Έηζη, παξά ηηο πνιιέο εζληθέο θαη ζεζκηθέο δξάζεηο κε ζηφρν ηελ ελζσκάησζε ησλ ΤΠΔ ζηηο αίζνπζεο δηδαζθαιίαο, ε έληαμή ηνπο ζηελ εθπαίδεπζε ησλ Μαζεκαηηθψλ παξακέλεη κάιινλ αδχλακε (Aldon, 2014). Ο Αιηκήζεο (2003) θαηεγνξηνπνηεί ηηο ζηάζεηο πνπ ελδέρεηαη λα έρνπλ νη εθπαηδεπηηθνί απέλαληη ζηελ εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία ζε δχν κεγάιεο θαηεγνξίεο, ππνγξακκίδνληαο πσο ε κεγάιε πιεηνςεθία ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζήκεξα εληάζζεηαη ζηελ δεχηεξε. Άκριηη αποδοχή: «Οη εθπαηδεπηηθνί απηνί ζπλήζσο πξνβάιινπλ σο επηρεηξήκαηα φηη ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο βνεζάεη ην καζεηή ζηελ θαηαλφεζε, θάλεη ην κάζεκα ειθπζηηθφ, δίλεη εξεζίζκαηα γηα πεξηζζφηεξε εκβάζπλζε, πξνζαξκφδεηαη ζηνλ πξνζσπηθφ ξπζκφ αλάπηπμεο θαη κάζεζεο ηνπ καζεηή, επλνεί ηε κεγαιχηεξε απηνζπγθέληξσζε ζην καζεζηαθφ έξγν, επλνεί ηελ εμαηνκηθεπκέλε δηδαζθαιία, ηελ αλάπηπμε επηζηεκνληθήο κεζνδνινγίαο, ηεο εθεπξεηηθφηεηαο θαη ηνπ δεκηνπξγηθνχ πλεχκαηνο ησλ καζεηψλ, δελ θάλεη θνηλσληθέο δηαθξίζεηο, πξνζθέξεη ίζεο επθαηξίεο γηα ηα παηδηά ηνπ ρσξηνχ θαη ηεο πφιεο θαη δπλαηφηεηεο ζπλερνχο επηκφξθσζεο θαη εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο γηα ηνπο ίδηνπο ηνπο εθπαηδεπηηθνχο». Ανηίζηαζη και απόρριψη: «Οη εθπαηδεπηηθνί απηήο ηεο θαηεγνξίαο ηζρπξίδνληαη φηη νη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο θάλνπλ ηε κάζεζε κηα κεραληζηηθή ππφζεζε, θέξλνπλ ηελ νκνηνκνξθία ζηε δηδαζθαιία, ελζαξξχλνπλ ηελ αλππνκνλεζία ησλ καζεηψλ, δεκηνπξγνχλ εμάξηεζε ηνπ ρξήζηε απφ ηε κεραλή, πξνθαινχλ άγρνο θαη λεπξηθφηεηα, πξνβιήκαηα πγείαο θαη θνηλσληθήο απνκφλσζεο, απαηηνχλ ζεκαληηθφ ρξφλν γηα ηελ εμνηθείσζε κε ηηο δηάθνξεο εθαξκνγέο ηνπο, ππνηηκνχλ ην ξφιν ηνπ δαζθάινπ ή πξνσζνχλ αθφκε θαη ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπ απφ ηνλ ππνινγηζηή». Πξάγκαηη, πιήζνο εξεπλψλ καξηπξά απηή ηελ απξνζπκία ησλ καζεκαηηθψλ λα εληάμνπλ ηελ ηερλνινγία ζηε δηδαζθαιία ηνπο. Τα απνηειέζκαηα κηαο δηεζλνχο ζπγθξηηηθήο κειέηεο 22 εθπαηδεπηηθψλ ζπζηεκάησλ ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν απνθάιπςε πσο ζηα πεξηζζφηεξα εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα ην πνζνζηφ ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηεί ΤΠΔ είλαη κεγαιχηεξν γηα ην κάζεκα ηεο Φπζηθήο παξά γηα ην κάζεκα ησλ Μαζεκαηηθψλ (Law, Pelgrum & Plomp, 2008). Σε παξφκνηα απνηειέζκαηα θαηέιεμαλ θαη νη Yuen, Law, Lee & Lee (2010) νη νπνίνη, κεηξψληαο ηε ρξήζε ΤΠΔ απφ θαζεγεηέο ζην Hong Kong πνπ δίδαζθαλ ζηε Β Γπκλαζίνπ, 9

10 δηαπίζησζαλ πσο νη θαζεγεηέο πνπ δηδάζθνπλ Μαζεκαηηθά ρξεζηκνπνηνχλ ηηο ΤΠΔ πνιχ ιηγφηεξν (70%) ζπγθξηηηθά κε ηνπο θαζεγεηέο πνπ δηδάζθνπλ Φπζηθή ή καζήκαηα αλζξσπηζηηθψλ ζπνπδψλ (πάλσ απφ 80%). Τα πξνγξάκκαηα επαγγεικαηηθήο αλάπηπμεο ζεσξνχληαη σο ν πην απνηειεζκαηηθφο ηξφπνο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο ζην κάζεκα ησλ Μαζεκαηηθψλ. Κχξηα επηδίσμή ηνπο είλαη λα αλαζηξέςνπλ ηνπο δηάθνξνπο παξάγνληεο νη νπνίνη εκπνδίδνπλ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο λα ελζσκαηψζνπλ ηελ ηερλνινγία ζηελ θαζεκεξηλή ηνπο πξαθηηθή. Κπξηφηεξνη απφ ηνπο παξάγνληεο απηνχο, πέξα απφ ηελ πξφζβαζε ζε ππνινγηζηέο θαη ινγηζκηθά, είλαη ε έιιεηςε δεμηνηήησλ θαη απηνπεπνίζεζεο απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, θαζψο θαη ε αβεβαηφηεηά ηνπο γηα ηα νθέιε πνπ πξνζθέξεη ε ηερλνινγία ζηε κάζεζε ησλ Μαζεκαηηθψλ απφ ηνπο καζεηέο ηνπο (Forgasz, 2002). Όπσο πξνθχπηεη απφ ζεηξά δηεζλψλ εξεπλψλ, ηα πξνγξάκκαηα επαγγεικαηηθήο αλάπηπμεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αλαζηξέςνπλ απηνχο ηνπο πεξηνξηζηηθνχο παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο ζηάζεηο θαη ηηο πεπνηζήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ δηδάζθνπλ Μαζεκαηηθά, θάλνληαο ηνπο ηειεπηαίνπο λα έρνπλ πεξηζζφηεξε απηνπεπνίζεζε ζηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο θαη λα πηζηεχνπλ πεξηζζφηεξν ζηα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ απηή γηα ηε καζεκαηηθή γλψζε ησλ καζεηψλ ηνπο (Gningue, 2003, Watson, 2006, Hartsell, Herron, Fang & Rathod, 2009, Bennison & Goos, 2010). Δλδεηθηηθφ παξάδεηγκα ελφο ηέηνηνπ πξνγξάκκαηνο επαγγεικαηηθήο αλάπηπμεο απνηειεί ε έξεπλα ησλ Lau θαη Yuen (2013), νη νπνίνη πξαγκαηνπνίεζαλ πέληε ηξίσξεο ζπλεδξίεο, ζπλνιηθήο δηάξθεηαο πέληε εβδνκάδσλ ζε ελ ελεξγεία καζεκαηηθνχο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζην Hong Kong, κε ζηφρν ηε βειηίσζε ησλ γλψζεσλ θαη ησλ ηθαλνηήησλ ηνπο ζηε ρξήζε ηερλνινγίαο γηα ην ζρεδηαζκφ δξαζηεξηνηήησλ γηα ηε κάζεζε θαη δηδαζθαιία ησλ Μαζεκαηηθψλ. Πεξηερφκελν ησλ ζπλεδξηψλ απνηεινχζε ε παξνπζίαζε θαη εθπφλεζε δξαζηεξηνηήησλ κε εξγαιεία φπσο ηα Geometer's Sketchpad, Cabri Geometry II Plus, Cabri 3D, GeoGebra, Eigenmath, Fathom, Tinkerplots θαη WebQuest. Τα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο έδεημαλ πσο ηα πξνγξάκκαηα πνπ εθπαηδεχνπλ ζηε ρξήζε εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο επεξεάδνπλ ηηο αληηιήςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ ελζσκάησζε ηερλνινγίαο, θαη ζπγθεθξηκέλα ηηο αληηιήςεηο πνπ αθνξνχλ ζηα νθέιε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηερλνινγηψλ θαη ηελ απηνπεπνίζεζε πνπ λνηψζνπλ νη εθπαηδεπηηθνί ρξεζηκνπνηψληαο ηεο. Οκνίσο, νη Da Ponte, Oliveira & Varandas (2002) παξαηήξεζαλ πσο κέζα απφ έλα κάζεκα ζπλνιηθήο δηάξθεηαο ελφο εμακήλνπ θαηά ηελ πξνπηπρηαθή εθπαίδεπζε εθπαηδεπηηθψλ, επηηεχρζεθαλ ζεηηθέο αιιαγέο θαη εμαηξεηηθά θαιή ζρέζε κε ηελ ηερλνινγία ζε εθείλνπο ηνπο πξνπηπρηαθνχο εθπαηδεπηηθνχο ησλ νπνίσλ νη αξρηθέο ζηάζεηο απέλαληη ζηηο ΤΠΔ πεξηιάκβαλαλ θφβν θαη θαρππνςία. Τν κάζεκα απηφ έθαλε ηνπο θνηηεηέο εθπαηδεπηηθνχο λα ζηακαηήζνπλ λα αηζζάλνληαη απεηιή απφ ηηο ΤΠΔ θαη λα γίλνπλ ρξήζηεο ηνπ Γηαδηθηχνπ κε πεξηζζφηεξε απηνπεπνίζεζε. Δμίζνπ απνηειεζκαηηθά θαίλεηαη λα είλαη θαη ηα πξνγξάκκαηα επαγγεικαηηθήο αλάπηπμεο πνπ ζαλ ζηφρν έρνπλ ηελ αλάπηπμε ηεο ρξήζεο ηνπ 10

11 κνληέινπ ηεο Τερλνινγηθήο Παηδαγσγηθήο Γλψζεο Πεξηερνκέλνπ ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο πνπ δηδάζθνπλ Μαζεκαηηθά. Γηα παξάδεηγκα, ν Richarson (2009) πεξηγξάθεη ηηο εκπεηξίεο απφ έλα πξφγξακκα επαγγεικαηηθήο αλάπηπμεο ζε ελ ελεξγεία καζεκαηηθνχο Β Γπκλαζίνπ κε ζθνπφ ηελ αλάπηπμε θαη πξνψζεζε ηεο ρξήζεο ηνπ κνληέινπ TPACK ζηε δηδαζθαιία θαη κάζεζε ηεο Άιγεβξαο. Οη θχξηνη ζηφρνη ηνπ πξνγξάκκαηνο ήηαλ (α) λα πξνζθέξεη ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο πνπ ζπκκεηείραλ λέεο επθαηξίεο γηα δεκηνπξγηθή δηαηχπσζε θαη επηθνηλσλία ηνπ TPACK, (β) λα απμήζεη ηελ θαηαλφεζή ηνπο γηα ηηο αιγεβξηθέο έλλνηεο, θαη (γ) λα αλαπηχμεη ηηο δεμηφηεηέο ηνπο γηα επίιπζε πξνβιεκάησλ κε έκθαζε ζηε κνληεινπνίεζε ελλνηψλ θαη ηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο. Τν πεξηερφκελν ησλ δηαθφξσλ ζπλεδξηψλ ηνπ πξνγξάκκαηνο πεξηιάκβαλε, κεηαμχ άιισλ, ρξήζε ησλ ινγηζκηθνχ GeoGebra θαη εηθνληθψλ ρεηξαπηηθψλ πιηθψλ (virtual manipulatives). Τα απνηειέζκαηα έδεημαλ πσο ην πξφγξακκα νδήγεζε ζε πξνψζεζε ηεο ρξήζεο ηνπ κνληέινπ TPACK απφ ηνπο καζεκαηηθνχο, παξέρνληάο ηνπο πνιχηηκεο πιεξνθνξίεο γηα ην πψο πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ηερλνινγία γηα λα δηεξεπλνχλ θαη λα επαιεζεχνπλ λέεο καζεκαηηθέο θαηαζηάζεηο, θαη θάλνληάο ηνπο λα επηθεληξψλνληαη ζηελ ηερλνινγία, ην πεξηερφκελν θαη ηελ παηδαγσγηθή ζπλδπαζηηθά, αληί λα εζηηάδνπλ κφλν ζηελ ηερλνινγία θαη ηε ζηάζε ηνπο απέλαληη ζε απηή. Αθφκα, ζηελ έξεπλα ησλ Bos & Lee (2012), ε νπνία εμέηαζε ηηο επηδξάζεηο ελφο πξνγξάκκαηνο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ κνληέινπ TPACK ζε εθπαηδεπηηθνχο πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο (Elementary Mathematics Specialist (EMMT) Program), ηα απνηειέζκαηα έδεημαλ πσο ε αχμεζε ηεο γλψζεο TPACK άλζηζε ζε έλα πιαίζην, θχξηνη ππιψλεο ηνπ νπνίνπ ήηαλ ε ηερλνινγία, ε θξηηηθή ζθέςε, ε επίιπζε πξνβιεκάησλ, ε δεκηνπξγηθφηεηα, θαη ε γλσζηηθή αλάπηπμε. Αλαθνξηθά κε ηελ επαγγεικαηηθή αλάπηπμε ησλ εθπαηδεπηηθψλ πάλσ ζηελ απνηειεζκαηηθή ελζσκάησζε λέσλ ηερλνινγηψλ ζηε δηδαζθαιία θαη κάζεζε ησλ Μαζεκαηηθψλ, είλαη ζίγνπξν πσο ν δξφκνο είλαη αθφκα καθξχο θαη πσο πξέπεη λα γίλνπλ πεξηζζφηεξεο πξνζπάζεηεο, πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζνχλ νη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο νη εθπαηδεπηηθνί δηζηάδνπλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο λέεο ηερλνινγίεο, αιιά θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ πξνζπαζεηψλ πνπ γίλνληαη γηα αλαζηξνθή απηήο ηεο θαηάζηαζεο. Σπγθεθξηκέλα, ηα πνξίζκαηα ησλ εξεπλψλ πνπ θαηά θαηξνχο δηεμάγνληαη ζηνλ ηνκέα απηφ επεξεάδνπλ θαη θαηεπζχλνπλ κειινληηθέο πξνζπάζεηεο ζηνλ ηνκέα ηεο εθπαίδεπζεο θαη επηκφξθσζεο εθπαηδεπηηθψλ, γηα ην ιφγν απηφ ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε απφ ηνπο ζρεδηαζηέο πξνγξακκάησλ επαγγεικαηηθήο αλάπηπμεο. 11

12 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Aldon, G. (2014). Didactic Incidents: A Way to Improve the Professional Development of Mathematics Teachers. In Clark-Wilson, A., Robutti, O. and Sinclair, N. (editors). The mathematics teacher in the digital era. Springer, pp Αιηκήζεο, Γ., (2003). Ο Υπολογιζηής ως εργαλείο παραγωγικόηηηας, πληροθόρηζης & επικοινωνίας ζηην Εκπαίδεσζη. Αζήλα: Δθδφζεηο Ίσλ. Angeli C. & Valanides N. (2009) Epistemological and methodological issues for the conceptualization, development, and assessment of ICT-TPCK: advances in Technological Pedagogical Content Knowledge (TPCK). Computers & Education 52, Ball, D. L. (1990). The mathematical understanding that prospective teachers bring to teacher education. Elementary School Journal, 90, Bennison, A. & Goos, M. (2010). Learning to Teach Mathematics with Technology: A Survey of Professional Development Needs, Experiences and Impacts. Mathematics Education Research Journal, 22 (1), Bos, B. & Lee, K. S. (2012). Using technology in training elementary mathematics teacher: The development of TPACK knowledge. In C. D. M. &. D. G. (Eds.), Research Highlights in Technology and Teacher Education Society for Information Technology & Teacher Education. Da Ponte, J. P., Oliveira, H. & Varandas, J. M. (2002). Development Of Pre-Service Mathematics Teachers Professional Knowledge And Identity In Working With Information And Communication Technology. Journal of Mathematics Teacher Education 5, Depaepe, F., Torbeyns, J., Vermeersch, N., Janssens, D., Janssen, R., Kelchtermans, G., Verschaffel, L., Dooren, W., (2015). Teachers' content and pedagogical content knowledge on rational numbers: A comparison of prospective elementary and lower secondary school teachers. Teaching and Teacher Education 47, Drijvers, P., Tacoma, S., Besamusca, A., Doorman, M. and Boon, P. (2014). Digital resources inviting changes in mid-adopting teachers practices and orchestrations. In Clark-Wilson, A., Robutti, O. and Sinclair, N. (editors). The mathematics teacher in the digital era. Springer, pp Forgasz, H. (2002). Teachers and computers for secondary mathematics. Education and Information Technology, 7(2), Gningue, S. M. (2003). The effectiveness of long term vs. short term training in 12

13 selected computing technologies on middle and high school mathematics teachers' attitudes and beliefs. Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching, 22(3), Graham, C., Borup, J. and Smith, N. (2012). Using TPACK as a framework to understand teacher candidates' technology integration decisions. Journal of Computer Assisted Learning, 28(6), pp Guerrero, S. (2010). Technological pedagogical content knowledge in the mathematics classroom. Journal of Computing in Teacher Education, 26(4), Hartsell, T., Herron, S., Fang, H., & Rathod, A. (2009). Effectiveness of professional development in teaching mathematics and technology applications. Journal of Educational Technology Development and Exchange, 2(1), Koehler, M. J., & Mishra, P. (2009). What is technological pedagogical content knowledge? Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 9(1), Lau, W. W. F. and Yuen, A. H. K. (2013). Educational technology training workshops for mathematics teachers: An exploration of perception changes. Australasian Journal of Educational Technology, 29(4), Law, N., Pelgrum, W. J., & Plomp, T. (Eds.). (2008). Pedagogy and ICT use in schools around the world: Findings from the IEA SITES 2006 study. Hong Kong: CERC-Springer Lee E. & Luft J. (2008) Experienced secondary science teachers representation of pedagogical content knowledge. International Journal of Science Education 30, Lemonidis, Ch., Tsakiridou, H., Meliopoulou, I. (2015). In-service teachers number sense content knowledge and teaching practice in rational numbers. Symposium: SIG 11 - Teaching and Teacher Education, 16th Conference EARLI 2015, Cyprus. Ma, L. (1999). Knowing and teaching elementary mathematics: Teachers knowledge of fundamental mathematics in China and the United States. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. Mishra, P., & Koehler, M. J. (2006). Technological pedagogical content knowledge: a framework for teacher knowledge. Teachers College Record, 108(6), Niess, M. L., Sadri, P., & Lee, K. (2007). Dynamic spreadsheets as learning technology tools: Developing teachers technology pedagogical content knowledge (TPCK). Paper presented at the meeting of the American Educational Research 13

14 Association Annual Conference, Chicago, IL. Pamuk, S. (2011). Understanding preservice teachers' technology use through TPACK framework. Journal of Computer Assisted Learning, 28(5), pp Richardson, S. (2009). Mathematics teachers development, exploration, and advancement of technological pedagogical content knowledge in the teaching and learning of algebra.contemporary Issues in Technology and Teacher Education [Online serial], 9(2). Retrieved from Rogers, E. M. (1995). Diffusion of innovations. New York, Free Press. Shulman, L. S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15(2), Tirosh, D. (2000). Enhancing prospective teachers' knowledge of children's conceptions: the case of division of fractions. Journal for Research in Mathematics Education, 31, Thompson, A. D., & Mishra, P. (2007). Breaking news: TPCK becomes TPACK! Journal of Computing in Teacher Education, 24(2), Turnuklu, E. B., & Yesildere, S. (2007). The pedagogical content knowledge in mathematics: pre-service primary mathematics teachers' perspectives in Turkey. Issues in the Undergraduate Mathematics Preparation of School Teachers, 1, Watson, G. (2006). Technology professional development: Long-term effects on teacher self-efficacy. Journal of Technology and Teacher Education, 14(1), Yuen, H. K., Law, N, Lee, M. W., & Lee, Y. (2010). The changing face of education in Hong Kong: Transition into the 21st century. Hong Kong: Centre for Information Technology in Education, The University of Hong Kong. 14