ΠΣΤΧΙΑΚΘ ΕΡΓΑΙΑ: ΒΕΛΣΙΣΟΠΟΙΘΘ ΔΙΚΣΤΟΤ ΤΔΡΕΤΘ ΑΝΘΘΡΟΤ ΚΑΣΟΡΙΑ ΜΕ ΧΡΘΘ ΛΟΓΙΜΙΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ

Transcript

1 Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Κδρυμα Καβάλασ Σχολι Τεχνολογικϊν Εφαρμογϊν Τμιμα Μθχανικϊν Τεχνολογίασ Ρετρελαίου & Φυςικοφ Αερίου Τ.Ε. και Μθχανολόγων Μθχανικϊν Τ.Ε. Κατεφκυνςθ Μθχανολογίασ Καταςκευαςτικόσ Τομζασ ΠΣΤΧΙΑΚΘ ΕΡΓΑΙΑ: ΒΕΛΣΙΣΟΠΟΙΘΘ ΔΙΚΣΤΟΤ ΤΔΡΕΤΘ ΑΝΘΘΡΟΤ ΚΑΣΟΡΙΑ ΜΕ ΧΡΘΘ ΛΟΓΙΜΙΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΦΟΙΣΘΣΘ : ΑΝΑΓΝΩΣΟΠΟΤΛΟ ΧΑΡΙΛΑΟ (ΑΕΜ: 4637) ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΘΓΘΣΘ: ΠΑΝΑΓΙΩΣΙΔΘ ΘΕΟΛΟΓΟ ΚΑΒΑΛΑ, ΑΡΙΛΙΟΣ 2014

2 1

3 ΠΡΟΛΟΓΟ Το Δεκζμβρθ του 2013 ζπειτα από ςυμφωνία με τον κακθγθτι μου Ραναγιωτίδθ Θεολόγο μου ανατζκθκε θ παροφςα πτυχιακι εργαςία. Σκοπόσ, θ βελτίωςθ λειτουργίασ του δικτφου φδρευςθσ του οικιςμοφ Ανκθροφ Νομοφ Καςτοριάσ, με τθ βοικεια του λογιςμικοφ προγράμματοσ EPAnet. Θ εργαςία πραγματοποιικθκε με ςτοιχεία που μου παραχϊρθςε ο Διμοσ Ορεςτίδοσ όπου ανικει το Ανκθρό και ςυγκεκριμζνα το γραφείο φδρευςθσ του Διμου. Για τθν εκμάκθςθ του προγράμματοσ EPAnet χρειάςτθκε αρκετόσ χρόνοσ κακϊσ ιταν ζνα εντελϊσ άγνωςτο αντικείμενο για μζνα. Σθμαντικι βοικεια μου ζδωςε το manual του EPAnet το οποίο είναι γραμμζνο ςτθν Αγγλικι γλϊςςα και το βρικα ελεφκερο ςτο διαδίκτυο. Με το πζρασ τθσ εκπόνθςθσ τθσ πτυχιακισ εργαςίασ, κζλω να ευχαριςτιςω τον κακθγθτι μου, κφριο Ραναγιωτίδθ Θεολόγο για τθν ςυνεργαςία που είχαμε αυτοφσ τουσ μινεσ τθσ εκπόνθςθσ. Επίςθσ κζλω να ευχαριςτιςω κάποια άτομα τα οποία μου ζδιναν ςθμαντικό κάρροσ και ςυμπαράςταςθ κατά τθ διάρκειά τθσ ϊςτε να καταφζρω να τθν ολοκλθρϊςω. Τζλοσ κζλω να ευχαριςτιςω τουσ γονείσ μου που με ςτιριξαν και με το παραπάνω όλα τα χρόνια των ςπουδϊν μου χωρίσ να μου ςτεριςουν τίποτα. 2

4 ΠΙΝΑΚΑ ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΨΝ Ρερίλθψθ....ςελ.5 Abstract.ςελ.6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΡΟΘ Ε ΩΛΘΝΕ 1.1 Γενικζσ ζννοιεσ Οριςμοί..ςελ Μζκοδοι υπολογιςμοφ απωλειϊν ςε τυρβϊδθ ροι ςελ.10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΘ 2.1 Δομι δικτφων φδρευςθσ..ςελ Είδθ δικτφων φδρευςθσ...ςελ Αγωγοί.ςελ Γενικά...ςελ Τφποι αγωγϊν που χρθςιμοποιοφνται ςτα δίκτυα φδρευςθσ ςελ Βαλβίδεσ..ςελ Γενικά...ςελ Τφποι βαλβίδων.ςελ Κόμβοι..ςελ Δεξαμενζσ..ςελ Επεξεργαςία και Ροιότθτα νεροφ ςτα δίκτυα φδρευςθσ..ςελ Στάδια επεξεργαςίασ νεροφ. ςελ Ροιότθτα νεροφ..ςελ.38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΚΑΣΑΝΑΛΩΘ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΘΘΤΜΟ 3.1 Γενικζσ πλθροφορίεσ.ςελ Ρροβλζψεισ μελλοντικοφ πλθκυςμοφ...ςελ Βραχυχρόνιεσ και μεγάλθσ διάρκειασ προβλζψεισ..ςελ.47 3

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. EPAnet 4.1 Τι είναι το EPAnet...ςελ Υδραυλικά μοντζλα και δυνατότθτεσ....ςελ Ροιότθτα νεροφ και δυνατότθτεσ..ςελ Βιματα για τθ χριςθ του EPAnet....ςελ Χϊροσ εργαςίασ του EPAnet..ςελ.54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΑΝΘΘΡΟ - ΚΑΣΟΡΙΑ 5.1 Στοιχεία για τθν Καςτοριά ςελ Γενικά ςτοιχεία για το Ανκθρό.ςελ.68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΘ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΘΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΘ 6.1 Δίκτυο φδρευςθσ Ανκθροφ...ςελ Επίλυςθ δικτφου φδρευςθσ οικιςμοφ Ανκθροφ. ςελ Επίλυςθ του δικτφου φδρευςθσ Ανκθροφ με χριςθ υπολογιςτι και τθ βοικεια του λογιςμικοφ προγράμματοσ EPAnet. ςελ Ρρόταςθ αναβάκμιςθσ του δικτφου ςελ.97 Συμπεράςματα.ςελ.99 Βιβλιογραφία....ςελ.100 4

6 ΠΕΡΙΛΙΧΗ Στόχοσ αυτισ τθσ πτυχιακισ εργαςίασ, είναι να δϊςει ςτον αναγνϊςτθ αρχικά μία γενικι εικόνα για το πωσ λειτουργεί ζνα δίκτυο φδρευςθσ. Ραρουςιάηοντασ τα χαρακτθριςτικά των δικτφων φδρευςθσ και αναλφοντασ το κακζνα ξεχωριςτά δίνεται μία πιο κακαρι εικόνα. Επίςθσ εκτόσ από τα χαρακτθριςτικά περιγράφονται τα υδραυλικά μεγζκθ οι εξιςϊςεισ και οι ιδιότθτεσ με τθ βοικεια των οποίων μπορεί να επιλυκεί ζνα δίκτυο. Ζπειτα παρουςιάηονται διάφορεσ μζκοδοι υπολογιςμοφ και πρόβλεψθσ του μελλοντικοφ πλθκυςμοφ. Το βαςικό αντικείμενο τθσ πτυχιακισ είναι θ επίλυςθ του δικτφου φδρευςθσ του οικιςμοφ Ανκθροφ - Νομοφ Καςτοριάσ με το λογιςμικό πρόγραμμα EPAnet και ςτθ ςυνζχεια θ βελτιςτοποίθςθ του. Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί μια πολφ α- ξιόπιςτθ πρόταςθ για τθν εκτίμθςθ των πιζςεων και των παροχϊν που ςυναντάμε ςε ζνα δίκτυο φδρευςθσ. Ρριν γίνει θ επίλυςθ, γίνεται μία περιγραφι και ανάλυςθ του EPAnet κάνοντασ τθ λειτουργία του περιςςότερο κατανοθτι. Ζπειτα ζγινε θ επίλυςθ με βάςθ τθ δυςμενζςτερθ κατάςταςθ λειτουργίασ του δικτφου και ςτθ ςυνζχεια με τθ βοικεια πινάκων και γραφθμάτων παρουςιάςτθκαν τα αποτελζςματα. Τζλοσ αναλφονται τα αποτελζςματα του υφιςτάμενου δικτφου φδρευςθσ και εν ςυνεχεία ακολουκεί θ πρόταςθ αναβάκμιςθσ του δικτφου. 5

7 ABSTRACT The aim of this final paper is to give the reader a general picture of how the water supply networks operate. Introducing the characteristics of the water supply networks and analyzes each of them separately, it given a clearer picture. Also, in addition to the features, described the hydraulic sizes, the equations and the properties which can help to resolve a problem. Then there are various methods of calculating and forecasting future population. The main object of this final paper is to resolve the water supply network from the village Anthiro of Kastoria, using the program EPAnet and then the optimization. This program is a very good proposal for the assessment of pressures and benefits found in a water supply network. Before the solution is the description and analysis of the EPANET program, which makes the operation more understandable. Then, the solution was based on the unfavorable operating condition of the network. Then using tables and graphs were presented the results. Finally, is made an analysis on the results of the existing water network and thereafter the proposal to upgrade the network. 6

8 ΡΟΗ Ε ΩΛΗΝΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΡΟΘ Ε ΩΛΘΝΕ 1.1 Γενικζσ ζννοιεσ Οριςμοί Για τθν ανάλυςθ τθσ ροισ ςε μία ςωλινωςθ λαμβάνεται θ παραδοχι μονοδιάςτατθσ και διαμορφωμζνθσ ροισ, με χριςθ τθσ μζςθσ ταχφτθτασ ςε όλθ τθ διατομι. Το μζγεκοσ που κακορίηει το είδοσ τθσ ροισ μζςα ςε αγωγό είναι ο αρικμόσ Reynolds που ορίηεται ωσ: Ππου u θ μζςθ ταχφτθτα τθσ ροισ v το κινθματικό ιξϊδεσ του ρευςτοφ θ υδραυλικι διάμετροσ του αγωγοφ ίςθ με Ππου A, S, το εμβαδόν και θ περίμετροσ διατομισ αγωγοφ αντίςτοιχα. Για ςωλινα κυκλικισ διατομισ είναι Σε περίπτωςθ που ο αρικμόσ Re είναι μικρότεροσ από 2000, θ ροι είναι ςτρωτι. Πταν ο αρικμόσ Re βρίςκεται μεταξφ 2000 και 4000, θ ροι βρίςκεται ςε μία μεταβατικι φάςθ μεταξφ ςτρωτισ και τυρβϊδουσ. Τζλοσ όταν ο αρικμόσ Re είναι μεγαλφτεροσ από 4000 θ ροι γίνεται τυρβϊδθσ. Οι παραπάνω αρικμοί δεν είναι ςτακεροί και αμετάβλθτοι, αλλά εξαρτϊνται από τισ ςυνκικεσ του πειράματοσ. 7

9 ΡΟΗ Ε ΩΛΗΝΕ Κατά μικοσ μιασ γραμμισ ροισ για αςυμπίεςτο ιδεατό ρευςτό ιςχφει θ εξίςωςθ Bernoulli Θ εξίςωςθ Bernoulli παίρνει τθν εξισ μορφι όταν λθφκοφν υπ όψιν και οι απϊλειεσ και θ προςκικθ ενζργειασ ςτθ διαδρομι Ο όροσ ονομάηεται φορτίο πίεςθσ ι φψοσ πίεςθσ (pressure head) και εκφράηει το φψοσ που κα φτάςει το ρευςτό αν ςε κάποιο ςθμείο του αγωγοφ τοποκετθκεί ζνασ λεπτόσ κατακόρυφοσ ςωλινασ. Ο όροσ ονομάηεται φψοσ κινθτικισ ενζργειασ ι φορτίο ταχφτθτασ ι κινθτικό φορτίο (velocity head). Το άκροιςμα ονομάηεται πιεηομετρικό φψοσ ι φορτίο και ςυμβολίηεται ςυνικωσ με Θ. Το είναι το φορτίο που προςδίνεται ςτο ρευςτό από αντλία, είναι το φορτίο που αφαιρείται από το ρευςτό από υδροςτρόβιλο και είναι οι απϊλειεσ ενζργειασ λόγω τριβϊν και τοπικϊν απωλειϊν οι οποίεσ μετατρζπονται ςε κερμότθτα. Πλοι οι όροι ςτθν εξίςωςθ ζχουν διαςτάςεισ μικουσ. Στθν υδραυλικι των δικτφων φδρευςθσ οι πιζςεισ μετριοφνται ςυνικωσ ςε μζτρα ςτιλθσ νεροφ. Θ α- τμοςφαιρικι πίεςθ που είναι θ πίεςθ αναφοράσ είναι ίςθ με 10m ςτιλθσ νεροφ περίπου. Μεταξφ των διαφόρων μονάδων πίεςθσ ιςχφουν οι εξισ ςχζςεισ 1 atm = 1bar = 1kp/c = 10m ςτιλθσ νεροφ = 10Ν/ c Γραμμι ενζργειασ ονομάηεται θ γραμμι τα ςθμεία τθσ οποίασ απζχουν απ το οριηόντιο επίπεδο αναφοράσ απόςταςθ Θ, ενϊ πιεηομετρικι γραμμι ονομάηεται θ γραμμι τθσ απζχουν απ το οριηόντιο επίπεδο αναφοράσ οποίασ τα ςθμεία 8

10 ΡΟΗ Ε ΩΛΗΝΕ απόςταςθ h. Από τον οριςμό των 2 εννοιϊν ςυνάγεται ότι θ πιεηομετρικι γραμμι βρίςκεται χαμθλότερα κατά από τθ γραμμι ενζργειασ. χιμα 1.1: Γραμμι ενζργειασ και πιεηομετρικι γραμμι ςε αγωγό Για τθ γραμμι ενζργειασ και τθν πιεηομετρικι γραμμι ιςχφουν τα παρακάτω: 1. Πταν ζνα υγρό βρίςκεται ςε θρεμία, θ γραμμι ενζργειασ και θ πιεηομετρικι γραμμι ςυμπίπτουν και βρίςκονται ςτθν ελεφκερθ επιφάνειά του. 2. Θ γραμμι ενζργειασ δε μπορεί να είναι οριηόντια ι να ζχει κλίςθ αντίκετθ προσ τθν κατεφκυνςθ τθσ ροισ. Θ κλίςθ τθσ είναι πάντα προσ τθν κατεφκυνςθ τθσ ροισ εκφράηοντασ ζτςι τισ απϊλειεσ ενζργειασ που προκαλοφνται κατά τθν κίνθςθ του υγροφ. Θ κλίςθ είναι αντίκετθ προσ τθν κατεφκυνςθ τθσ ροισ μόνο όταν υπάρχει αντλία θ οποία προςκζτει ενζργεια ςτο ςφςτθμα. Αντίκετα θ πιεηομετρικι γραμμι μπορεί να παρουςιάηει αυξιςεισ κατά τθν κατεφκυνςθ τθσ ροισ όπωσ ςυμβαίνει πχ. ςε μία διεφρυνςθ τθσ διατομισ του ςωλινα. 3. Πταν θ πιεηομετρικι γραμμι βρίςκεται πάνω από τον άξονα του αγωγοφ, τότε θ ςχετικι πίεςθ μζςα ςτον αγωγό είναι κετικι δθλαδι μεγαλφτερθ 9

11 ΡΟΗ Ε ΩΛΗΝΕ από τθν ατμοςφαιρικι που είναι θ πίεςθ αναφοράσ. Αντίκετα όταν θ πιεηομετρικι γραμμι βρεκεί χαμθλότερα από τον άξονα του αγωγοφ, θ ςχετικι πίεςθ είναι αρνθτικι, δθλαδι μικρότερθ απ τθν ατμοςφαιρικι πίεςθ και ςτθ περίπτωςθ αυτι υπάρχει κίνδυνοσ εμφάνιςθσ του φαινομζνου τθσ ςπθλαίωςθσ που είναι επικίνδυνο για τθν αςφάλεια του αγωγοφ. Θ υψομετρικι διαφορά μεταξφ τθσ πιεηομετρικισ γραμμισ και τθσ γραμμισ ενζργειασ είναι.θ ταχφτθτα του νεροφ ςτουσ ςωλινεσ των δικτφων φδρευςθσ κυμαίνεται μεταξφ 0,5 και 1,5 m/s. Ακόμθ κι αν λθφκεί ωσ ταχφτθτα θ τιμι 1,5 m/s, ο όροσ κα είναι ίςοσ με 0,11m. Θ ποςότθτα αυτι είναι πολφ μικρι και για αυτό το λόγο ςτα προβλιματα των δικτφων φδρευςθσ ςυχνά κεωρείται ότι θ γραμμι ενζργειασ και θ πιεηομετρικι γραμμι ςυμπίπτουν χωρίσ αυτό να ζχει καμία επίπτωςθ ςτα αποτελζςματα. 1.2 Μζκοδοι υπολογιςμοφ απωλειϊν ςε τυρβϊδθ ροι Στισ περιςςότερεσ πρακτικζσ εφαρμογζσ θ ροι ςτισ ςωλθνϊςεισ βρίςκονται ςε τυρβϊδθσ ροζσ με (Re>4000). Σε αυτζσ τισ περιπτϊςεισ οι απϊλειεσ είναι πολφ μεγαλφτερεσ απ ότι ςτθ ςτρωτι ροι, λόγω τθσ παρουςίασ τφρβθσ και δθμιουργία δινϊν. Μζκοδοι υπολογιςμοφ απωλειϊν 1. Γραμμικζσ απϊλειεσ ςε κυλινδρικό αγωγό. Θ θμιεμπειρικι εξίςωςθ των Darcy-Weisbach. 2 L u h f f D 2g 10

12 ΡΟΗ Ε ΩΛΗΝΕ Θ εξίςωςθ είναι γνωςτι ωσ εξίςωςθ Darcy-Weisbach και χρθςιμοποιείται για τον υπολογιςμό των απωλειϊν ενζργειασ κατά τθν κίνθςθ ενόσ αςυμπίεςτου ρευςτοφ ςε κυλινδρικό αγωγό. 2. Υπολογιςμόσ απωλειϊν ενζργειασ κατά Hazen-Wiliams. Θ μζκοδοσ αυτι χρθςιμοποιείται ςτισ Θ.Ρ.Α και είναι εμπειρικι. Οι γραμμικζσ απϊλειεσ ενζργειασ κατά Hazen-Williams υπολογίηονται από τθν εξίςωςθ C ςυντελεςτήσ τραχφτητασ Hazen-Williams. Ακολουκεί πίνακασ με τισ διάφορεσ τιμζσ του C ανάλογα με το υλικό του αγωγοφ. 11

13 ΡΟΗ Ε ΩΛΗΝΕ Σωλήνασ Καινοφριοι ή ςε καλή κατάςταςη χυτοςιδερζνιοι ςωλήνεσ και χαλυβδοςωλήνεσ με επζνδυςη τςιμεντοκονίασ ή αςφαλτικό υλικό, ςωλήνεσ αμιαντοτςιμζντου, χαλκοςωλήνεσ, ορειχάλκινοι, πλαςτικοί ςωλήνεσ και ςωλήνεσ γυαλιοφ. C 140 Όλοι οι παραπάνω ςωλήνεσ που είναι παλαιότεροι αλλά ςε καλή κατάςταςη, καθώσ και ςωλήνεσ με διάμετρο μεγαλφτερη από 10 in. επενδυμζνοι επιμελώσ με τςιμεντοκονία επί τόπου του ζργου. 130 Σωλήνεσ μικροφ διαμζτρου επενδυμζνοι επιμελώσ με τςιμεντοκονία επί τόπου του ζργου και ςωλήνεσ μεγάλησ διαμζτρου επενδυμζνοι επί τόπου με ςυνήθη ποιότητα δουλειάσ. 120 Παλιοί χυτοςιδερζνιοι ςωλήνεσ χωρίσ επζνδυςη. 100 Όλοι οι ςωλήνεσ με ςημαντικζσ αποθζςεισ ςτα τοιχώματά τουσ ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1: Τιμζσ του C ανάλογα με το υλικό του αγωγοφ Συντελεςτισ τραχφτθτασ f Υπάρχει μία περιοχι ροισ ςτθν οποία ο ςυντελεςτισ f είναι ανεξάρτθτοσ από τθ ςχετικι τραχφτθτα και ςυνάρτθςθ μόνο του αρικμοφ Reynolds. Θ περιοχι αυτι ονομάηεται υδραυλικϊσ λεία και ιςχφει θ παρακάτω ςχζςθ των Prandtl-Karman 12

14 ΡΟΗ Ε ΩΛΗΝΕ Στθν υδραυλικϊσ τραχεία περιοχι ο ςυντελεςτισ f είναι ανεξάρτθτοσ από το ςυντελεςτι Reynolds και ςυνάρτθςθ μόνο τθσ ςχετικισ τραχφτθτασ. Στθ περιοχι αυτι ιςχφει θ παρακάτω ςχζςθ των Prandtl-Karman Σε μια τρίτθ περιοχι μεταξφ των παραπάνω ο ςυντελεςτισ f είναι ςυνάρτθςθ του αρικμοφ Reynolds και τθσ ςχετικισ τραχφτθτασ. Στθ περιοχι αυτι ιςχφει θ εξίςωςθ των Colebrook-White (1939). Σφμφωνα με τθ ςυγκριτικι μελζτθ των Gregory και Fogarasi ο ακριβζςτεροσ απ όλουσ τουσ ρθτοφσ τφπουσ για τον υπολογιςμό του ςυντελεςτι f είναι ο παρακάτω τφποσ του Chen (1979). Ππου 13

15 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΘ 1.1 Δομι δικτφων φδρευςθσ Κάκε δίκτυο φδρευςθσ είναι ζνα ςφςτθμα αγωγϊν μεταφοράσ νεροφ, που ςυλλζγει το νερό από κάποιον αρικμό πθγϊν (ςθμεία ειςόδου) και το μεταφζρει προσ πολλαπλά ςθμεία προοριςμοφ (ςθμεία εξόδου). Σκοπόσ λειτουργίασ του δικτφου φδρευςθσ είναι θ εξαςφάλιςθ του απαιτοφμενου νεροφ και θ μεταφορά και διανομι του ςτουσ καταναλωτζσ του οικιςμοφ. Ρροκειμζνου να εξαςφαλιςτεί λοιπόν αυτι θ παροχι του νεροφ κα πρζπει να υπάρχουν εγκαταςτάςεισ ϊςτε να είναι δυνατι θ ςυλλογι και θ διανομι του νεροφ. Το νερό που προζρχεται από διάφορουσ υδάτινουσ πόρουσ ςυλλζγεται ςε δεξαμενζσ εκτόσ αςτικισ περιοχισ και ςτθ ςυνζχεια διοχετεφεται προσ τισ δεξαμενζσ πίεςθσ Είδθ δικτφων φδρευςθσ α) Ακτινωτά δίκτυα Ωσ ακτινωτό χαρακτθρίηεται ζνα δίκτυο το οποίο ζχει μία μοναδικι πθγι τροφοδοςίασ και ςτο οποίο δεν υπάρχουν κλειςτζσ διαδρομζσ δθλαδι βρόχοι. Ρρακτικά είναι ζνα δίκτυο όπου μικρότερεσ ςωλθνϊςεισ ςυνδζονται με τθν κεντρικι ςωλινωςθ, μεταφζροντασ το νερό ςτουσ οικιςμοφσ χωρίσ να κλείνουν βρόχο. Το κυριότερο τουσ πλεονζκτθμα είναι ότι ελαχιςτοποιείται το μικοσ ε- πομζνωσ και το κόςτοσ των ςωλθνϊςεων, ωςτόςο παρουςιάηουν μεγάλεσ υ- δραυλικζσ απϊλειεσ. 14

16 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ ΕΙΚΟΝΑ 2.1: Μορφι ανοιχτοφ δικτφου φδρευςθσ β) Κλειςτά δίκτυα Τα κλειςτά δίκτυα φδρευςθσ είναι πιο διαδεδομζνα γιατί διακζτουν περιςςότερα πλεονεκτιματα. Ζνα κλειςτό δίκτυο τροφοδοτείται με νερό από ζνα ι περιςςότερα ςθμεία και ςχθματίηονται κλειςτζσ διαδρομζσ αγωγϊν. Σε κάκε ςθμείο πθγαίνουν πάνω από μία διαδρομζσ. Αυτό είναι ςθμαντικό διότι ςε περίπτωςθ βλάβθσ δε ςταματάει θ λειτουργία τθσ υδροδότθςθσ αφοφ υπάρχουν εναλλακτικζσ διαδρομζσ ςτθ ροι του νεροφ. ΕΙΚΟΝΑ 2.2: Μορφι κλειςτοφ δικτφου φδρευςθσ 15

17 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Αγωγοί Γενικά Θ επιλογι του υλικοφ των ςωλινων ςτα δίκτυα φδρευςθσ υπόκειται ςε μία ςειρά από τεχνικά, υγιεινολογικά, χθμικά και οικονομικά κριτιρια. Τα ςθμαντικότερα κριτιρια είναι τα εξισ: Α. Οι αναπτυςςόμενεσ εςωτερικζσ πιζςεισ και το μζγεκοσ των εξωτερικϊν φορτίων Β. Το είδοσ του εδάφουσ που κα τοποκετθκεί ο ςωλινασ Γ. Θ διαβρωτικότθτα του εδάφουσ Δ. Τα χθμικά χαρακτθριςτικά του μεταφερόμενου νεροφ Ε. Θ δομι τθσ πόλθσ ςτθν οποία κα καταςκευαςτεί το δίκτυο Η. Θ φπαρξθ του κατάλλθλου τεχνικοφ προςωπικοφ για τθν τοποκζτθςθ των ςωλινων Θ. Οι διακζςιμοι διάμετροι των ςωλινων Θ. Το μικοσ και το βάροσ των ςωλινων και ο τρόποσ μεταφοράσ ςτο εργοτάξιο Ι. Ο χρόνοσ παράδοςθσ των ςωλινων από το εργοςτάςιο Κ. Θ διάρκεια ηωισ του ςωλινα Λ. Θ τραχφτθτα του ςωλινα Μ. Το ςυνολικό κόςτοσ των ςωλινων (αρχικό κόςτοσ κόςτοσ μεταφοράσ, κόςτοσ ςυντιρθςθσ) Θ διάμετροσ ενόσ αγωγοφ χωρίηεται ςε ονομαςτικι και εςωτερικι. Ονομαςτικι είναι θ εξωτερικι διάμετροσ και ςυμβολίηεται με το γράμμα Φ και τθ διάμετρο εκφραςμζνθ ςε mm. Θ εςωτερικι χρθςιμοποιείται για τουσ υδραυλικοφσ υπολογιςμοφσ ενϊ θ ςχζςθ τουσ εκφράηεται ςτουσ πίνακεσ των καταςκευαςτϊν. 16

18 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Στουσ πλαςτικοφσ αγωγοφσ, θ εςωτερικι διάμετροσ διαφζρει από τθν ονομαςτικι και λαμβάνεται από πίνακεσ του καταςκευαςτι. Στουσ χαλυβδοςωλινεσ και τουσ αμιαντοτςιμεντοςωλινεσ θ ονομαςτικι διάμετροσ ταυτίηεται πάντα με τθν εςωτερικι. Για τα υδραυλικά δίκτυα ςτθν Ελλάδα χρθςιμοποιείται ωσ μικρότερθ επιτρεπτι διάμετροσ θ Φ63 ΠΙΝΑΚΑ 2.1: Διαςτάςεισ αγωγϊν από PVC 17

19 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Σφποι αγωγϊν που χρθςιμοποιοφνται ςτα δίκτυα φδρευςθσ Με τθ χριςθ των αγωγϊν επιτυγχάνουμε τθ μεταφορά του νεροφ μεταξφ των κόμβων ςε ζνα δίκτυο φδρευςθσ. Οι αγωγοί του εμπορίου χωρίηονται ςε κατθγορίεσ ανάλογα με το υλικό καταςκευισ τουσ και τθν ονομαςτικι πίεςι τουσ, δθλαδι τθ μζγιςτθ επιτρεπόμενθ πίεςθ ςτθν οποία μποροφν να υποβλθκοφν με αςφάλεια. Βζβαια για όλα τα υ- λικά, θ μικρότερθ επιτρεπτι ονομαςτικι πίεςθ αγωγϊν είναι 10 atm. Στα δίκτυα φδρευςθσ χρθςιμοποιοφνται οι ακόλουκοι τφποι αγωγϊν: Πλαςτικοί ςωλινεσ από πολυαικυλαίνιο υψθλισ πυκνότθτασ( πολυαικυλαινίου 3 θσ γενιάσ) (HPDE) Εξαιρετικά ελαφροί και εφκαμπτοι, αντικακιςτοφν ςταδιακά τουσ αγωγοφσ από PVC. Για μικρζσ διαμζτρουσ (<125mm), μεταφζρονται ςε ρολά των 100m και δεν απαιτοφν ειδικά τεμάχια ςτισ ςτροφζσ. Ραράγονται για κλάςεισ ζωσ 32 atm. Χαλυβδοςωλινεσ Επιλζγονται για διαμζτρουσ άνω των 1000mm. Οι χαλυβδοςωλινεσ χρθςιμοποιοφνται για τθ μεταφορά νεροφ, όταν θ απαιτοφμενθ διάμετροσ είναι μεγάλθ και οι αναπτυςςόμενεσ πιζςεισ ψθλζσ. Τα διαβρωτικά νερά και τα διαβρωτικά εδάφθ προκαλοφν ηθμιζσ ςτουσ χαλυβδοςωλινεσ. Αν οι ςυνκικεσ του εδάφουσ είναι ευνοϊκζσ θ ηωι των χαλυβδοςωλινων μπορεί να ξεπεράςει τα 50 χρόνια. 18

20 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Πλαςτικοί ςωλινεσ από χλωριοφχο πολυβινφλιο (PVC pipe) Το DIN 8062 και το ΕΛΟΤ 474 προβλζπουν ζξι ςειρζσ ςωλινων, όπωσ φαίνονται ςτον παρακάτω πίνακα: ειρά Πίεση λειτουργίας (atm) 1 2, ΠΙΝΑΚΑ 2.2: Σειρζσ ςωλινων PVC και πιζςεισ λειτουργίασ Οι ςωλινεσ αυτοί αντζχουν ςτα οξζα, δε ςκουριάηουν, είναι ελαφροί και λείοι εςωτερικά με τραχφτθτα k=0,007mm. Θ αντοχι των ςωλινων ελαττϊνεται όςο αυξάνεται θ κερμοκραςία του διερχόμενου ρευςτοφ. Θ αντοχι τουσ ελαττϊνεται επίςθσ με το χρόνο υπό ςυνεχι φόρτιςθ και ςτακερι κερμοκραςία (γιρανςθ). Πλαςτικοί ςωλινεσ από πολυαικυλζνιο Οι ςωλινεσ αυτοί μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ςε κερμοκραςίεσ από 40 C μζχρι και 70 C. Θ αντοχι τουσ όμωσ ελαττϊνεται όςο αυξάνεται θ κερμοκραςία του διερχόμενου ρευςτοφ. Θ εφελκυςτικι τάςθ που αντζχει ο ςωλινασ μετά από 50 χρόνια λειτουργίασ και κερμοκραςία 20 C είναι 8 mm 2 N /. 19

21 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Οι ςωλινεσ αυτοί αντζχουν ςτα οξζα, είναι λείοι εςωτερικά, ςχεδόν ά- κραυςτοι και αντζχουν ςτον παγετό. Σε ςυγκεκριμζνθ κερμοκραςία είναι διαλυτοί ςτθ βενηίνθ και καίγονται. Για το λόγο αυτό κατά τισ εργαςίεσ ςφνδεςθσ δεν πρζπει να χρθςιμοποιείται φλόγιςτρο. Οι ςωλινεσ πολυαικυλενίου υψθλισ πυκνότθτασ (HDPE) παράγονται ςε ζξι ςειρζσ. Οι ςειρζσ αυτζσ αντιςτοιχοφν ςε πιζςεισ λειτουργίασ 2,5, 3,2, 4, 6, 10 και 16 atm. ωλινεσ αμιαντοτςιμζντου Στο παρελκόν ζχουν χρθςιμοποιθκεί εκτεταμζνα, ζχει αποδειχτεί όμωσ ότι ο ειςπνεόμενοσ αμίαντοσ προκαλεί καρκίνο των πνευμόνων. Γι αυτό το λόγο υπάρχει ςιμερα τάςθ για απαγόρευςθ των προϊόντων αμιάντου ωσ οικοδομικοφ υλικοφ Βαλβίδεσ Γενικά Στισ υδρεφςεισ οι βαλβίδεσ χρθςιμοποιοφνται ςε πολλά ςθμεία, όπωσ οι μονάδεσ επεξεργαςίασ νεροφ, τα αντλιοςτάςια, οι δεξαμενζσ και τα δίκτυα διανομισ του νεροφ. Οι βαλβίδεσ είναι εξαρτιματα που εκτελοφν μία ςειρά από λειτουργίεσ οι κυριότερεσ των οποίων είναι: α. θ ρφκμιςθ τθσ παροχισ και πίεςθσ 20

22 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ β. θ προςταςία των ςωλινων και των αντλιϊν από τισ υπερπιζςεισ και από τισ πιζςεισ γ. θ μείωςθ των φαινομζνων του υδραυλικοφ πλιγματοσ δ. θ παρεμπόδιςθ τθσ αναςτροφισ ροισ προσ τισ αντλίεσ ε. θ απομάκρυνςθ του αζρα από τουσ ςωλινεσ Οι βαλβίδεσ χωρίηονται ςε κατθγορίεσ ανάλογα με τον τρόπο καταςκευισ τουσ και με τον τρόπο λειτουργίασ τουσ. Οι κυριότερεσ βαλβίδεσ ςφμφωνα με τθν πρϊτθ κατάταξθ είναι οι εξισ: Συρταρωτζσ (gate valves) Ρεταλουδωτζσ (butterfly valves) 21

23 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Βαλβίδεσ τφπου πιςτονιοφ (globe valves) Βαλβίδεσ τφπου μπάλασ (ball valves) Βαλβίδεσ τφπου μανικιοφ (sleeve valves) Βελονοειδείσ βαλβίδεσ (needle valves) 22

24 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Σφμφωνα με τον τρόπο λειτουργίασ οι βαλβίδεσ χωρίηονται ςτισ εξισ κατθγορίεσ: α. Βαλβίδεσ διακοπισ τθσ ροισ β. Βαλβίδεσ αντεπιςτροφισ γ. Βαλβίδεσ αζρα δ. Βαλβίδεσ εκκζνωςθσ ε. Βαλβίδεσ ρφκμιςθσ ςτάκμθσ ςτ. Βαλβίδεσ μείωςθσ τθσ πίεςθσ η. Βαλβίδεσ διατιρθςθσ τθσ πίεςθσ θ. Ανακουφιςτικζσ βαλβίδεσ κ. Βαλβίδεσ πρόλθψθσ πλιγματοσ ι. Βαλβίδεσ ρφκμιςθσ αντλιϊν κ. Βαλβίδεσ ρφκμιςθσ τθσ παροχισ Κατά τθν επιλογι και διαςταςιολόγθςθ μιασ βαλβίδασ πρζπει να ακολουκοφνται οι παρακάτω αρχζσ: α. Θ βαλβίδα δε πρζπει να προκαλεί μεγάλεσ απϊλειεσ ενζργειασ, όταν είναι τελείωσ ανοικτι. β. Δε πρζπει να προκαλεί ςθμαντικά φαινόμενα ςπθλαίωςθσ. γ. Ο χρόνοσ κλειςίματοσ πρζπει να είναι κατάλλθλοσ, ϊςτε να μθν δθμιουργοφνται προβλιματα πλιγματοσ κατά το άνοιγμα και το κλείςιμο. δ. Δε πρζπει να βρίςκεται ςε ςυνεχι λειτουργία, όταν είναι ανοιχτι ςε ποςοςτό μικρότερο από 10-15%. 23

25 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Ζνασ από τουσ ςθμαντικότερουσ λόγουσ αντικατάςταςθσ των βαλβίδων είναι θ βλάβθ που προκαλείται από τθ ςπθλαίωςθ. Θ βλάβθ μπορεί να εμφανιςτεί α- κόμα και μζςα ςε λίγεσ βδομάδεσ, αν θ βαλβίδα λειτουργεί ςε ιςχυρι ςπθλαίωςθ. Θ ςπθλαίωςθ προκαλεί ςτθ βαλβίδα κόρυβο, δονιςεισ, διάβρωςθ και περιοριςμό τθσ διερχόμενθσ παροχισ. Για τον ζλεγχο τθσ ςπθλαίωςθσ των βαλβίδων και άλλων ςυςκευϊν που προκαλοφν απϊλειεσ ενζργειασ χρθςιμοποιοφνται αδιάςτατοι ςυντελεςτζσ. Οι ςυνθκζςτεροι είναι οι εξισ δφο. Ππου και είναι θ πίεςθ κατάντθ και ανάντθ τθσ βαλβίδασ, είναι θ α- τμοςφαιρικι πίεςθ, είναι θ πίεςθ υδρατμϊν του νεροφ, είναι θ πτϊςθ τθσ πίεςθσ διαμζςου τθσ βαλβίδασ, ρ είναι θ πυκνότθτα του νεροφ και V είναι θ ταχφτθτά του. Κάκε ζνασ από τουσ παραπάνω ςυντελεςτζσ ονομάηεται αρικμόσ ςπθλαίωςθσ. Ο αρικμόσ ςπθλαίωςθσ εκφράηει τον λόγο των δυνάμεων που δρουν κατά τθσ ςπθλαίωςθσ προσ τισ δυνάμεισ που προκαλοφν ςπθλαίωςθ. Θ τιμι του αρικμοφ ςπθλαίωςθσ για τθν οποία αρχίηει να παρουςιάηεται το φαινόμενο ονομάηεται κρίςιμοσ αρικμόσ ςπθλαίωςθσ. Πταν ο αρικμόσ ςπθλαίωςθσ τθσ βαλβίδασ είναι μεγαλφτεροσ από τον αντίςτοιχο κρίςιμο αρικμό, το πρόβλθμα τθσ ςπθλαίωςθσ αποφεφγεται, ενϊ, όταν ο αρικμόσ ςπθλαίωςθσ είναι μικρότεροσ από τον αντίςτοιχο κρίςιμο αρικμό, ζχουμε ςπθλαίωςθ. 24

26 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Σφποι βαλβίδων Βαλβίδεσ διακοπισ τθσ ροισ Είναι οι περιςςότερο χρθςιμοποιοφμενεσ βαλβίδεσ ςτα δίκτυα φδρευςθσ. Θ χρθςιμότθτά τουσ βαςίηεται ςτο ότι μποροφν να απομονϊςουν τθ ροι του νεροφ ςε περίπτωςθ κραφςθσ αγωγοφ μειϊνοντασ ζτςι τισ απϊλειεσ νεροφ ςε ςθμαντικό βακμό. ΕΙΚΟΝΑ 2.3: Βαλβίδα διακοπισ τθσ ροισ Στθν κατθγορία αυτι υπάγονται οι παρακάτω βαλβίδεσ: 1. Συρταρωτζσ βαλβίδεσ Τα πλεονεκτιματα τθσ ςυρταρωτισ βαλβίδασ είναι θ αποτελεςματικότθτα και το χαμθλό κόςτοσ. Το μειονζκτθμά τθσ είναι ότι, όταν είναι κλειςτι, αναπτφςςονται μεγάλεσ μονόπλευρεσ πιζςεισ και ζτςι απαιτείται μεγάλθ δφναμθ για να ανοίξει. Για τθν αντιμετϊπιςθ του προβλιματοσ αυτοφ ζχουν καταςκευαςτεί βαλβίδεσ εφοδιαςμζνεσ με ςφςτθμα γραναηιϊν κακϊσ και με μία μικρι βαλβίδα παράκαμψθσ(bypass valve). Θ μικρι βαλβίδα παράκαμψθσ εξιςϊνει τισ πιζςεισ ςτισ δφο πλευρζσ και μειϊνει τον κίνδυνο υδραυλικοφ πλιγματοσ κατά το κλείςιμο τθσ μεγάλθσ βαλβίδασ. 25

27 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Οι ςυρταρωτζσ βαλβίδεσ είναι τελείωσ ακατάλλθλεσ για τθ ρφκμιςθ τθσ παροχισ, διότι επιφζρουν ςθμαντικι μείωςθ τθσ παροχισ μόνο κατά το τελευταίο 10% τθσ διαδρομισ κλειςίματοσ. Κατά το υπόλοιπο 90% τθσ διαδρομισ κλειςίματοσ το νερό απλϊσ αναγκάηεται να περάςει από μία μικρότερθ διατομι με αποτζλεςμα τθν ανάπτυξθ μεγάλων ταχυτιτων. Οι μεγάλεσ ταχφτθτεσ δθμιουργοφν κραδαςμοφσ που είναι επικίνδυνοι για το ςωλινα. 2. Βαλβίδεσ τφπου πεταλοφδασ Τα πλεονεκτιματα τθσ βαλβίδασ είναι θ ικανότθτα πλιρουσ διακοπισ τθσ ροισ, οι μικρζσ τοπικζσ απϊλειεσ, ο μικρόσ χϊροσ που απαιτείται για τθν τοποκζτθςι τθσ και οι δυνατότθτεσ ςτραγγαλιςμοφ τθσ ροισ. Λόγω τθσ δυνατότθτασ ςτραγγαλιςμοφ τθσ ροισ χρθςιμοποιείται για τθ ρφκμιςθ τθσ παροχισ από τα φίλτρα βαρφτθτασ ςε μονάδεσ επεξεργαςίασ νεροφ. Ρεταλουδωτζσ βαλβίδεσ με λαςτιχζνια μόνωςθ χρθςιμοποιοφνται τελευταία ςε αγωγοφσ μεγάλθσ διαμζτρου δικτφων διανομισ νεροφ. Βαλβίδεσ ελζγχου ι βαλβίδεσ αντεπιςτροφισ Μία βαλβίδα αντεπιςτροφισ αποτελείται από ζνα δίςκο ο οποίοσ μπορεί να α- νοίγει μόνο προσ τθν κφρια κατεφκυνςθ κίνθςθσ του νεροφ. Αν για κάποιο λόγο θ φορά τθσ κίνθςθσ του νεροφ αντιςτραφεί, τότε ο δίςκοσ κλείνει αυτόματα και διακόπτει τθ κίνθςθ του νεροφ. Πταν το νερό είναι ακίνθτο τότε ο δίςκοσ παραμζνει κλειςτόσ ι ςχεδόν κλειςτόσ λόγω του βάρουσ του. Ρολλζσ φορζσ για το κλείςιμο του δίςκου χρθςιμοποιείται ελατιριο ι και ςυνδυαςμόσ του βάρουσ και του ελατθρίου. 26

28 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ ΕΙΚΟΝΑ 2.4: Βαλβίδα αντεπιςτροφισ Τα βαςικότερα κριτιρια για τθν επιλογι τθσ κατάλλθλθσ βαλβίδασ αντεπιςτροφισ είναι: α) ο χαμθλόσ ςυντελεςτισ απωλειϊν, όταν θ βαλβίδα είναι ανοιχτι β) θ αποφυγι δθμιουργίασ πλιγματοσ κατά το κλείςιμό τθσ Οι βαλβίδεσ αυτζσ τοποκετοφνται ςτουσ κατακλιπτικοφσ αγωγοφσ αμζςωσ μετά τισ αντλίεσ για τθν παρεμπόδιςθ τθσ αντιςτροφισ τθσ ροισ του νεροφ προσ τθν αντλία, όταν διακόπτεται απότομα θ λειτουργία τθσ μετά από διακοπι του θλεκτρικοφ ρεφματοσ. Χρθςιμοποιοφνται επίςθσ ςε αγωγοφσ τροφοδοςίασ δεξαμενϊν με ςκοπό τθν παρεμπόδιςθ του αδειάςματοσ ςε περίπτωςθ κραφςθσ του αγωγοφ. Τοποκετοφνται επίςθσ ςτα άκρα των ςωλινων αναρρόφθςθσ των α- ντλιϊν για να εμποδίηουν το άδειαςμα τουσ, όταν οι αντλίεσ δε λειτουργοφν. Βαλβίδεσ εξαεριςμοφ Για τθν αντιμετϊπιςθ του φαινομζνου τθσ ςυγκζντρωςθσ του διαλυμζνου αζρα τοποκετοφνται βαλβίδεσ εξαεριςμοφ ςτα ψθλά ςθμεία του αγωγοφ κακϊσ και ανά οριςμζνα διαςτιματα ςτα υπόλοιπα τμιματα. Οι βαλβίδεσ αυτζσ λειτουργοφν αυτόματα ελευκερϊνοντασ το ςυγκεντρωμζνο αζρα. 27

29 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Θ βαλβίδα είναι μία υδρομθχανικι ςυςκευι που λειτουργεί ωσ εξισ: ο ςφαιρικόσ πλωτιρασ που υπάρχει ς αυτιν ζχει τθ δυνατότθτα να ανεβοκατεβαίνει ανάλογα με τθ ςτάκμθ του νεροφ. Πταν δεν υπάρχει αζρασ ςτθ βαλβίδα, τότε αυτι είναι γεμάτθ με νερό και ο πλωτιρασ βρίςκεται ςτο πάνω μζροσ τθσ κρατϊντασ τθν οπι κλειςτι. Κακϊσ ςυγκεντρϊνεται αζρασ ςτο πάνω μζροσ, θ ςτάκμθ του νεροφ πζφτει και ο πλωτιρασ κατεβαίνει. Μετά από ζνα ςθμείο θ οπι ανοίγει και ο αζρασ ελευκερϊνεται. Ακολουκεί θ άνοδοσ τθσ ςτάκμθσ του νεροφ και το κλείςιμο τθσ οπισ. ΕΙΚΟΝΑ 2.5: Βαλβίδα εξαεριςμοφ Οι βαλβίδεσ ειςαγωγισ αζρα χρθςιμοποιοφνται ςε ειδικζσ περιπτϊςεισ, που μπορεί να παρουςιαςτοφν κενά αζροσ μζςα ςτουσ αγωγοφσ και επιτρζπουν τον αζρα να ειςζλκει ςτουσ αγωγοφσ ϊςτε να επιτευχκεί θ γρθγορότερθ αποςυμπίεςθ του δικτφου και να αντιμετωπιςτοφν τα διάφορα προβλιματα. Βαλβίδεσ εκκζνωςθσ Μία βαλβίδα εκκζνωςθσ δεν είναι τίποτα άλλο από ζνα τμιμα ςωλινα ο οποίοσ ςχθματίηει διακλάδωςθ με τον κφριο αγωγό και είναι ανοιχτόσ ςτο άλλο άκρο του. Στο τμιμα αυτό είναι τοποκετθμζνθ μία ςυρταρωτι βαλβίδα. Πταν ςυςςωρευτοφν ςθμαντικζσ ποςότθτεσ φερτϊν υλϊν ςτο χαμθλό ςθμείο του αγωγοφ, ανοίγει θ βαλβίδα και απομακρφνονται. Θ βαλβίδα χρθςιμοποιεί- 28

30 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ ται επίςθσ για το άδειαςμα του ςωλινα, όταν πρόκειται να επιςκευαςτεί. Οι βαλβίδεσ εκκζνωςθσ τοποκετοφνται ςτα χαμθλά ςθμεία του αγωγοφ. ΕΙΚΟΝΑ 2.6: Βαλβίδα εκκζνωςθσ Βαλβίδεσ ρφκμιςθσ ςτάκμθσ Οι βαλβίδεσ αυτζσ χρθςιμοποιοφνται για τθν αυτόματθ ρφκμιςθ τθσ ροισ του νεροφ από και προσ τισ δεξαμενζσ αποκικευςθσ. Μία βαλβίδα ρφκμιςθσ τθσ ςτάκμθσ κλείνει όταν θ ςτάκμθ του νεροφ ςτθ δεξαμενι ανζλκει ςτο ανϊτατο όριο και ζτςι αποφεφγεται θ υπερχείλιςθ. Πταν θ πίεςθ του νεροφ από τθν πλευρά του δικτφου φδρευςθσ είναι μικρότερθ από τθν αντίςτοιχθ τθσ δεξαμενισ, τότε θ βαλβίδα ανοίγει επιτρζποντασ τθ ροι του νεροφ από τθ δεξαμενι ςτο δίκτυο και αντίςτροφα. ΕΙΚΟΝΑ 2.7: Βαλβίδα ρφκμιςισ ςτάκμθσ 29

31 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Ο καλφτεροσ τρόποσ για τθ ρφκμιςθ τθσ ςτάκμθσ μιασ δεξαμενισ είναι θ κατάλλθλθ ρφκμιςθ τθσ λειτουργίασ των αντλιϊν τροφοδοςίασ. Θ βαλβίδα ςτάκμθσ πρζπει να χρθςιμοποιείται μόνο για τθ πρόλθψθ τθσ υπερχείλιςθσ και να μθν παραμζνει κλειςτι υπό άλλεσ ςυνκικεσ, διότι τότε θ δεξαμενι δε μπορεί να βοθκιςει ςτθν απόςβεςθ του υδραυλικοφ πλιγματοσ που ςυμβαίνει ςτο δίκτυο διανομισ. Θ διαςταςιολόγθςθ των βαλβίδων αυτϊν δε γίνεται ςφμφωνα με τθ διάμετρο του ςωλινα, αλλά με βάςθ τθ μζγιςτθ παροχι του. Θ ταχφτθτα ςτθ βαλβίδα πρζπει να κυμαίνεται μεταξφ 2 και 2,5 m/sec. Βαλβίδεσ μείωςθσ τθσ πίεςθσ Θ βαλβίδα μείωςθσ τθσ πίεςθσ είναι μία αυτόματθ βαλβίδα θ οποία διατθρεί τθ πίεςθ του νεροφ κατάντθ ςτακερι ςε κάποια επικυμθτι τιμι ανεξάρτθτα από τισ διακυμάνςεισ τθσ πίεςθσ ανάντθ. ΕΙΚΟΝΑ 2.8: Βαλβίδα μείωςθσ τθσ πίεςθσ Βαλβίδεσ διατιρθςθσ πίεςθσ Θ βαλβίδα διατιρθςθσ τθσ πίεςθσ λειτουργεί αντίκετα από τθ βαλβίδα μείωςθσ τθσ πίεςθσ, δθλαδι διατθρεί ςτακερι τθν πίεςθ του νεροφ ανάντθ ανεξάρτθτα από τισ διακυμάνςεισ τθσ πίεςθσ κατάντθ. 30

32 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Πταν ζνα τμιμα ενόσ δικτφου φδρευςθσ τροφοδοτεί ζνα δεφτερο τμιμα διαμζςου ενόσ αγωγοφ, τότε υπάρχει κίνδυνοσ θ πίεςθ ςτο ανάντθ τμιμα να πζςει πολφ χαμθλά λόγω τθσ αυξθμζνθσ κατανάλωςθσ ςτο κατάντθ τμιμα. Το πρόβλθμα αντιμετωπίηεται με τθν τοποκζτθςθ μίασ βαλβίδασ διατιρθςθσ τθσ πίεςθσ ςτο ςυνδετιριο ςωλινα. Ζτςι όταν θ πίεςθ ςτο ανάντθ τμιμα ελαττωκεί μζχρι το προκακοριςμζνο όριο, θ βαλβίδα κλείνει και διακόπτει τθ ροι κατάντθ. Με τον τρόπο αυτό δίνεται προτεραιότθτα ςτθ κάλυψθ των αναγκϊν τθσ ανάντθ περιοχισ. ΕΙΚΟΝΑ 2.9: Βαλβίδα διατιρθςθσ πίεςθσ Κόμβοι Οι κόμβοι του δικτφου τοποκετοφνται: Στισ κζςεισ των ειδικϊν διατάξεων (φρεάτια,βαλβίδεσ, αντλίεσ) Στα ςθμεία τροφοδοςίασ (δεξαμενζσ, υδατόπυργοι) Στα ςθμεία αλλαγισ υλικοφ, τραχφτθτασ ι διαμζτρου αγωγοφ Στα ςθμεία αλλαγισ των χριςεων νεροφ (αςτικι, θμιαςτικι, τουριςτικι) Στα ςθμεία αλλαγισ τθσ πυκνότθτασ του πλθκυςμοφ και τθσ δόμθςθσ Στισ κζςεισ των ειδικϊν καταναλωτϊν (βιομθχανίεσ, ξενοδοχεία) Στα ςθμεία διακλαδϊςεων (όχι όμωσ απαραίτθτα ςε ςτροφζσ αγωγϊν) Στισ κζςεισ των πυροςβεςτικϊν κρουνϊν 31

33 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Στισ κζςεισ των ειδικϊν διατάξεων (φρεάτια,βαλβίδεσ, αντλίεσ) Σε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ ςυςτινεται θ τοποκζτθςθ κόμβων ςε ςθμεία όπου είναι επικυμθτόσ, κατά τθν κρίςθ του μθχανικοφ, ο ζλεγχοσ πιζςεων κατά τθν επίλυςθ του μοντζλου (ςε πολφ υψθλά ι ςε πολφ χαμθλά ςθμεία του δικτφου). Ειδικοί καταναλωτζσ και κρουνοί που βρίςκονται ςχετικά κοντά ςε κόμβουσ άλλθσ αιτιολογίασ είναι δυνατόν να αναχκοφν ςε αυτοφσ (για μείωςθ υπολογιςτικοφ φόρτου). Για λόγουσ ευςτάκειασ του αρικμθτικοφ ςχιματοσ επίλυςθσ, ο ςχετικόσ λόγοσ των μθκϊν των κλάδων του ίδιου βρόχου δεν πρζπει να ξεπερνά το Δεξαμενζσ Υδραυλικόσ ςχεδιαςμόσ δεξαμενϊν Τα μεγζκθ του υδραυλικοφ ςχεδιαςμοφ είναι θ κατϊτατθ ι θ ανϊτατθ ςτάκμθ λειτουργίασ, θ ωφζλιμθ χωρθτικότθτα και το ωφζλιμο φψοσ, με βάςθ τα οποία προκφπτουν οι διαςτάςεισ τθσ κάτοψθσ. Θ κατϊτατθ και ανϊτατθ ςτάκμθ προκφπτουν με βάςθ τθν τοπογραφία τθσ περιοχισ και τουσ περιοριςμοφσ ελάχιςτθσ και μζγιςτθσ πίεςθσ ςτο δίκτυο. Θ επιλογι του ωφζλιμου φψουσ γίνεται με κριτιρια χωροταξικά και ςτατικά ( ςυνικωσ κυμαίνεται από 3 ζωσ 6 m). Θ ωφζλιμθ χωρθτικότθτα περιλαμβάνει δφο ςυνιςτϊςεσ, τον όγκο ρφκμιςθσ για τθν εξιςορρόπθςθ τθσ χρονικισ ανιςοκατανομισ μεταξφ των ειςροϊν από το εξωτερικό υδραγωγείο και των εκροϊν προσ το δίκτυο διανομισ και τον όγκο 32

34 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ αςφάλειασ, απόκεμα που διατθρείται ςε μόνιμθ βάςθ για τθν περίπτωςθ βλάβθσ του εξωτερικοφ υδραγωγείου ι πυρκαγιάσ. Γενικζσ αρχζσ δεξαμενισ ρφκμιςθσ o Θ δεξαμενι τοποκετείται όςο το δυνατόν εγγφτερα ςτον οικιςμό, κατάντθ τθσ μονάδασ επεξεργαςίασ και ςε κατάλλθλο υψόμετρο. o Θ κζςθ τθσ επθρεάηει το ςχεδιαςμό του ςυνόλου των υδρευτικϊν ζργων (εςωτερικοφ και εξωτερικοφ υδραγωγείου) o Επειδι λειτουργεί ωσ ζργο θμεριςιασ ρφκμιςθσ, θ διαςταςιολόγθςι τθσ βαςίηεται ςτισ ςυνκικεσ τθσ δυςμενζςτερθσ θμζρασ ςχεδιαςμοφ. o Με τθν επιλογι τθσ κατάλλθλθσ χωρθτικότθτασ: Εξιςορροπείται θ διακφμανςθ ανάμεςα ςτθ ςτακερι ειςροι νεροφ από τον αγωγό τροφοδοςίασ, και τθν χρονικά κυμαινόμενθ ανάλογα με τισ απαιτιςεισ τθσ ηιτθςθσ μζςα ςτο 24ωρο, εκροι. Διατθρείται εφεδρικό απόκεμα για τθν περίπτωςθ βλάβθσ του εξωτερικοφ υδραγωγείου και πυρκαγιάσ εντόσ του οικιςμοφ. Εξαςφαλίηεται αυτοτζλεια των κατάντθ από τα ανάντθ ζργα, που επιδιϊκεται για λόγουσ αςφαλείασ και οικονομικότθτασ. o Με τθν επιλογι κατάλλθλθσ κατϊτατθσ και ανϊτατθσ ςτάκμθσ λειτουργίασ: Εξαςφαλίηεται θ τεχνικά και οικονομικά πιο πρόςφορθ διάταξθ και λειτουργία του εξωτερικοφ υδραγωγείου. Εξαςφαλίηεται το επικυμθτό εφροσ διακφμανςθσ των πιζςεων ςτο δίκτυο διανομισ. 33

35 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Κριτιρια επιλογισ απόςταςθσ δεξαμενισ Ωσ γενικι αρχι ςυςτινεται θ τοποκζτθςθ τθσ δεξαμενισ όςο το δυνατόν πιο κοντά ςτο κζντρο βάροσ του οικιςμοφ. Θ επιλογι αυτι παρουςιάηει τα ακόλουκα πλεονεκτιματα: Για δεδομζνο υψόμετρο δεξαμενισ μεγιςτοποιείται θ κλίςθ τθσ πιεηομετρικισ γραμμισ ςτθν κατάςταςθ δυςμενζςτερθσ φόρτιςθσ (μζγιςτθ κατανάλωςθ) του δικτφου που ςυνεπάγεται οικονομικότερεσ διαμζτρουσ αγωγϊν. Για δεδομζνθ κλίςθ τθσ πιεηομετρικισ γραμμισ ελαχιςτοποιείται το υδροςτατικό φορτίο ςτθν κατάςταςθ μθδενικισ φόρτιςθσ, αλλά και μειϊνεται το μανομετρικό φψοσ, ςτθ περίπτωςθ που θ μεταφορά νεροφ από τθν υδρολθψία γίνεται μζςω άντλθςθσ. Μειϊνεται το μικοσ του κφριου τροφοδοτικοφ αγωγοφ ςε ςχζςθ με το μικοσ αγωγοφ μεταφοράσ (εξωτερικό υδραγωγείο), που ωςτόςο ςχεδιάηεται με μικρότερθ παροχι. Θ τελικι επιλογι τθσ κζςθσ (υψόμετρο και απόςταςθ) τθσ δεξαμενισ ρφκμιςθσ προκφπτει με βελτιςτοποίθςθ του ςυνολικοφ κόςτουσ επζνδυςθσ των ζργων του εξωτερικοφ και εςωτερικοφ υδραγωγείου. Επίγειεσ και υπόγειεσ δεξαμενζσ Είναι οι δεξαμενζσ που εφαρμόηονται ςυνθκζςτερα και οι πλζον οικονομικζσ. Θ καταςκευι είναι από ςκυρόδεμα,για μεγάλθ χωρθτικότθτα (>2000 ) με ορκογϊνια κάτοψθ, ενϊ για μικρι με ορκογϊνια ι κυκλικι. Διαμορφϊνονται δφο τουλάχιςτον ίςοι κάλαμοι, ϊςτε να είναι δυνατι θ ςυντιρθςθ και ο κακαριςμόσ τουσ, χωρίσ διακοπι τθσ υδροδότθςθσ. 34

36 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Ιδιαίτερθ προςοχι δίνεται ςτθ ςτεγανότθτα τθσ καταςκευισ και τθν τοποκζτθςθ αρμϊν διαςτολισ μεταξφ των καλάμων. Αν θ δεξαμενι τοποκετθκεί υπόγεια απαιτείται υψθλι ςυνοχι του εδάφουσ για οικονομικοφσ λόγουσ. Στον πυκμζνα δίνεται ρφςθ με κλίςθ ζωσ 8% για ζκπλυςθ των φερτϊν. Από τον πυκμζνα αφινεται ζνα ελεφκερο περικϊριο 0,2-0,3m ενϊ μεταξφ τθσ ανϊτατθσ ςτάκμθσ και τθσ οροφισ αφινεται ζνα περικϊριο περί τα 0,5m. Υγιεινι τθσ δεξαμενισ Στθν κάκε δεξαμενι δεν υπάρχει διαςτρωμάτωςθ του νεροφ και δεν είναι δυνατόν να γνωρίηουμε αν το φρζςκο νερό μαηεφεται ςτον πυκμζνα ι ςτθν επιφάνεια (ςτισ μικρζσ δεξαμενζσ το ειςερχόμενο νερό είναι ικανό να προκαλζςει πλιρθ ανακφκλωςθ μζςα ςτθν δεξαμενι). Δεν ζχει βάςθ ο φόβοσ ότι το νερό κάτω από τθν υδρολθψία μπορεί να μείνει ςτάςιμο επί μακρόν. Θ μζγιςτθ διάρκεια παραμονισ του νεροφ, εξαρτάται από το μικροβιακό του φορτίο πριν τθν είςοδό του ςτθν δεξαμενι και από τθν περιεκτικότθτά του ςε χλϊριο. Το ςθμείο ειςροισ νεροφ ςτθν δεξαμενι κα πρζπει να βρίςκεται ςε φψοσ τουλάχιςτον 10-20cm πάνω από τθν ςτάκμθ του πυκμζνα, ςτθν κζςθ του αγωγοφ υδρολθψίασ, με ελαφρά (αδιόρατθ) κλίςθ προσ τθν δεξαμενι ϊςτε να ςτραγγίηει πλιρωσ κατά τθν εκκζνωςθ. Θ ςυγκζντρωςθ ιηιματοσ είναι αναπόφευκτθ κακϊσ τόςο ιλφσ που κακιηάνει λόγω τθσ θρεμίασ, όςο και άλατα που κρυςταλλϊνονται, ςχθματίηουν ζνα υπόλευκο κοκκϊδεσ ίηθμα. Θ υδρολθψία κοντά ςτον πυκμζνα μπορεί να ζχει ωσ ςυνζπεια τθν ςποραδικι ειςρόφθςθ ιηιματοσ. Το ςθμείο εκροισ νεροφ από τθν δεξαμενι κα πρζπει να βρίςκεται ςε φψοσ μερικϊν εκατοςτϊν πάνω από τον πυκμζνα τθσ δεξαμενισ, ϊςτε ςε περίπτωςθ κακαριςμοφ, να είναι δυνατι θ αποςτράγγιςθ του υπολείμματοσ από διαφορε- 35

37 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ τικι ζξοδο και όχι από τον αγωγό εκροισ. Θ εκκζνωςθ γίνεται από τον πυκμζνα, με τοπικι διαμόρφωςθ "λακκοφβασ" για τθν ευκολία εκκζνωςθσ και πλφςιμου, με διατομι που να επαρκεί για να αδειάςει θ δεξαμενι ςε 1h το πολφ. Θ Υπερχείλιςθ τοποκετείται 20cm περίπου κάτω από τθν οροφι (ςυνικωσ ςε απόςταςθ από εκκενωτι υδρολθψία), κυρίωσ για να διευκολφνεται θ ςτεγάνωςθ. Ρροςτατεφεται εξωτερικά με ςιτα. Διατομι που να επαρκεί για ροι με ελεφκερθ επιφάνεια. Επίςθσ δε πρζπει να καταλιγει ςε ςωλινα αποχζτευςθσ. Θ δεξαμενι πρζπει να ζχει εξαεριςμό από τθν οροφι (άςχετα που εξαερίηει και θ υπερχείλιςθ), προςτατευμζνθ με ςιτα. Στεγάνωςθ εςωτερικά με τςιμεντοειδι χωρίσ πρόςμεικτα (άλλοτε με τςιμεντοκονίαμα των 600Kgr) Επεξεργαςία και Ποιότθτα νεροφ ςτα δίκτυα φδρευςθσ τάδια επεξεργαςίασ νεροφ Θ επεξεργαςία του νεροφ πριν φτάςει ςτισ βρφςεσ μασ ωσ πόςιμο, είναι απαραίτθτθ κακϊσ εκτόσ από τα διάφορα ςτερεά που ςυμπαραςφρει ςτο πζραςμά του, μπορεί να περιζχει πακογόνουσ μικροοργανιςμοφσ. Θ επεξεργαςία του νεροφ φδρευςθσ, που ζχει ςυγκεντρωκεί ςτουσ ταμιευτιρεσ, γίνεται ςε ειδικζσ μονάδεσ που ονομάηονται Μονάδεσ Επεξεργαςίασ Νεροφ Φδρευςθσ. Ραρακάτω παρουςιάηονται τα ςτάδια επεξεργαςίασ του νεροφ: 1. Χλωρίωςθ Το πόςιμο νερό είναι απαραίτθτο να απολυμαίνεται προτοφ καταναλωκεί. Θ πιο διαδεδομζνθ μζκοδοσ απολφμανςθσ είναι θ χλωρίωςθ. Το χλϊριο είναι ζνα ιςχυρά οξειδωτικό (απολυμαντικό) μζςο το οποίο δρα άμεςα και γριγορα, καταπολεμϊντασ τουσ πακογόνουσ μικροοργανιςμοφσ. Ρροφανϊσ, θ 36

38 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ ποςότθτα του χλωρίου που αναμιγνφεται με το νερό πρζπει να ελζγχεται, προκειμζνου να αποφευχκοφν αντίκετα αποτελζςματα. Το χλϊριο πρζπει να διοχετεφεται πριν τθν αποκικευςθ του νεροφ ςτισ δεξαμενζσ φδρευςθσ προκειμζνου να υπάρχει ο απαραίτθτοσ χρόνοσ για να δράςει και να απολυμάνει. Από τθν άλλθ πλευρά, θ ποςότθτα του χλωρίου που διοχετεφεται ςτθ δεξαμενι δεν είναι πάντα ςτακερι, αλλά εξαρτάται από τθν κατανάλωςθ, τθ φφςθ του νεροφ και τον αρικμό μικροοργανιςμϊν που υπάρχουν, ςτοιχεία τα οποία ςυνεχϊσ μεταβάλλονται. Για το λόγο αυτό πρζπει να μετροφνται διαρκϊσ διάφορα μεγζκθ και ανά πάςα ςτιγμι να προςαρμόηεται θ παροχι χλωρίου βάςει των μετροφμενων παραμζτρων. 2. Κροκίδωςθ Θ κροκίδωςθ είναι μια από τισ ςθμαντικότερεσ διαδικαςίεσ που πρζπει να υποςτεί το νερό ςε αρχικό ςτάδιο ϊςτε να απομακρυνκοφν τα αιωροφμενα και κολλοειδι ςωματίδια μετά από βάρυνςθ και τθν κακίηθςθ που ακολουκεί. Το διάλυμα του κειικοφ αργιλίου βοθκάει τα ςτερεά ςωματίδια που υ- πάρχουν μζςα ςτο νερό να ςυςςωματωκοφν μεταξφ τουσ και αφοφ αποκτιςουν μεγαλφτερο βάροσ, να κατακακίςουν. Θ όλθ διαδικαςία ονομάηεται κροκίδωςθ. Θ κροκίδωςθ ςυντελείται ςε δφο ςτάδια που διαφζρουν μεταξφ τουσ ςτθ ςφοδρότθτα τθσ ανάμειξθσ του νεροφ που προκαλείται είτε με μθχανικά μζςα (αναδευτιρεσ) είτε με υδραυλικά μζςα (με το ςτροβιλιςμό του νεροφ από τθν πρόςκρουςι του ςτα τοιχϊματα των ειδικϊν δεξαμενϊν). 3. Κακίηθςθ Μετά τθν κροκίδωςθ τα ςυςςωματωμζνα ςτερεά (κροκίδεσ) κακιηάνουν ςτον πυκμζνα τθσ δεξαμενισ κακίηθςθσ. Με αυτόν τον τρόπο το νερό κακαρίηεται ςε ποςοςτό 80%. 4. Φίλτρανςθ Τα πολφ ελαφρά ςωματίδια που δεν κακιηάνουν (20%), κατακρατοφνται ςε ειδικά αμμόφιλτρα από τα οποία το νερό βγαίνει πια κακαρό για να δοκεί ςτθν κατανάλωςθ. 37

39 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ 5. Μεταχλωρίωςθ Εφόςον θ προχλωρίωςθ δεν είναι ικανοποιθτικι, προςκζτουμε ςυμπλθρωματικά χλϊριο κατά τθν είςοδο του νεροφ ςτισ κλειςτζσ δεξαμενζσ αποκικευςθσ και πριν τθν είςοδό του ςτο δίκτυο φδρευςθσ. Εκτόσ από αυτζσ τισ μεκόδουσ επεξεργαςίασ του νεροφ υπάρχουν και άλλεσ, όπωσ θ απολφμανςθ του νεροφ με υπεριϊδθσ ακτινοβολία. Θ απολφμανςθ του νεροφ με τθ χριςθ τθσ υπεριϊδουσ ακτινοβολίασ αποτελεί αςφαλζσ, φκθνό και απλό τρόπο ςτο ςθμείο εφαρμογισ (ςθμειακι απολφμανςθ). Θ ακτινοβολία U.V (ultra violet), δρα άμεςα ( ςε αντίκεςθ με άλλεσ μορφζσ απολφμανςθσ όπωσ για παράδειγμα τθν χλωρίωςθ που αναφζραμε παραπάνω που απαιτείται κάποιοσ χρόνοσ ζτςι ϊςτε να επιδράςει το απολυμαντικό) ςκοτϊνοντασ ακαριαία τουσ μικροοργανιςμοφσ χωρίσ να επθρεάςει τισ φυςικοχθμικζσ ιδιότθτεσ του νεροφ Ποιότθτα Νεροφ Το νερό όπωσ εμφανίηεται ςτθ φφςθ, ςε υπόγειουσ υδροφορείσ, πθγζσ, ποταμοφσ και λίμνεσ, περιζχει προςμίξεισ, ανόργανεσ, ι/και οργανικζσ, ςε διάλυςθ ι/και αιϊρθςθ και χαρακτθρίηεται από διαφορετικζσ, οργανολθπτικζσ, φυςικοχθμικζσ και μικροβιολογικζσ παραμζτρουσ, που επιτρζπουν τθν κατάταξθ του και προςδιορίηουν τισ αναγκαίεσ διαδικαςίεσ επεξεργαςίασ, ϊςτε να καταςτεί πόςιμο. Σφμφωνα με τθν Υγειονομικι Διάταξθ, πόςιμο νερό νοείται το νερό που χρθςιμοποιείται για ανκρϊπινθ κατανάλωςθ, είτε με προθγοφμενθ επεξεργαςία, είτε όχι, οποιαδιποτε και αν είναι θ προζλευςι του. Ροιότθτα νεροφ είναι τα φυςικά, χθμικά και βιολογικά χαρακτθριςτικά του φδατοσ ςε ςχζςθ ςε ζνα ςφνολο προτφπων. Τα πρότυπα ποιότθτασ νεροφ δθμιουργοφνται για τουσ διαφορετικοφσ τφπουσ κζςεων οργανιςμϊν φδατοσ και ςωμάτων φδατοσ ανά επικυμθτζσ χριςεισ. Οι αρχικζσ χριςεισ που εξετάηονται για τζ- 38

40 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ τοιο χαρακτθριςμό είναι παράμετροι που αφοροφν το πόςιμο νερό, αςφάλεια τθσ ανκρϊπινθσ επαφισ, και για τθν υγεία των οικοςυςτθμάτων. Το νερό, που προορίηεται για ανκρϊπινθ κατανάλωςθ δεν πρζπει να περιζχει χθμικζσ ουςίεσ και μικροοργανιςμοφσ, ςε ποςότθτεσ που μπορεί να ζχουν επιπτϊςεισ ςτθν υγεία. Ρρζπει να είναι αςφαλζσ και ακίνδυνο για τθν υγεία, να μθν είναι κολό και να μθν ζχει χρϊμα και δυςάρεςτθ οςμι και γεφςθ. Δεν πρζπει να ζχει μεγάλθ ςκλθρότθτα γιατί αυτι προκαλεί δυςκολίεσ ςτθν κακθμερινι αλλά και τθ βιομθχανικι του χριςθ. Θ κερμοκραςία του πόςιμου νεροφ πρζπει να είναι ςτακερι ςτουσ C. Θ τοποκεςία, θ καταςκευι, θ λειτουργία και θ επίβλεψθ μιασ πθγισ υδρολθψίασ (πθγζσ, δεξαμενζσ, επεξεργαςία και διανομι νεροφ) πρζπει να είναι τζτοιεσ που να αποκλείουν οποιαδιποτε ρφπανςθ του νεροφ. Γι αυτό το λόγο πρζπει να γίνονται ςυχνοί ζλεγχοι και αναλφςεισ για τθν ποιότθτα του νεροφ. Θ Υγειονομικι Διάταξθ αναφζρει τισ παρακάτω παραμζτρουσ, που πρζπει να λαμβάνονται υπόψθ για τουσ ελζγχουσ: Ο Ελάχιςτοσ ζλεγχοσ, Ε1 περιλαμβάνει: Οςμι, Γεφςθ, Αγωγιμότθτα, Υπολειμματικό χλϊριο, Μικροβιολογικά. Ο Ζλεγχοσ ρουτίνασ, Ε2 περιλαμβάνει: Οςμι, Γεφςθ, Θολερότθτα, Αγωγιμότθτα, pθ, Υπολειμματικό χλϊριο, Νιτρικά, Νιτρϊδθ, Αμμωνία, Μικροβιολογικά. Ο Ρεριοδικόσ ζλεγχοσ, Ε3 περιλαμβάνει: τον Ε2 και άλλεσ παραμζτρουσ. Ο Ζκτακτοσ ζλεγχοσ, Ε4 γίνεται ςε ειδικζσ περιπτϊςεισ ι ατυχιματα. Θ αρμόδια αρχι κακορίηει τισ παραμζτρουσ ανάλογα με τισ ςυνκικεσ. 39

41 ΔΙΚΣΤΑ ΤΔΡΕΤΗ Στον παρακάτω πίνακα παρουςιάηονται οι παράμετροι που κακορίηουν τθν ποιότθτα του νεροφ και τα επιτρεπτά όριά τουσ: ΠΑΡΑΜΕΣΡΟ ΜΟΝΑΔΕ ΠΑΡΑΜΕΣΡΙΚΗ ΣΙΜΗ α) Μικροβιολογικές Παράμετροι Ολικά κολοβακτηριοειδή Cfu/100ml 0 E. Coli Cfu/100ml 0 ΟΜΦ ( 22 C) ΟΜΦ ( 37 C) Cfu/ml Cfu/ml Άνευ αςυνικουσ μεταβολισ Άνευ αςυνικουσ μεταβολισ Clostridium perfingens Cfu/100ml 0 β) Φημικές Παράμετροι υγκέντρωςη ιόντων υδρογόνου ( 25 C) ph 6,5 9,5 ( 4 Αμμώνιο NH ) mg/l 0,50 ( 3 Νιτρικά NO ) mg/l 50 Τπολειμματικό χλώριο mg/l 0,50 γ) Υυσικοχημικές Παράμετροι Ηλεκτρική αγωγιμότητα ( 20 C) μs/cm 2500 Θολότητα FNU 1 Φρώμα mg/l Pt Άνευ αςυνικουσ μεταβολισ Οςμή Γεύςη Άνευ αςυνικουσ μεταβολισ Άνευ αςυνικουσ μεταβολισ ΠΙΝΑΚΑ 2.3: Ραράμετροι ποιότθτασ νεροφ και παραμετρικζσ τιμζσ 40

42 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΚΑΣΑΝΑΛΩΘ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΘΘΤΜΟ 3.1 Γενικζσ πλθροφορίεσ Μία ςθμαντικι μονάδα μζτρθςθσ τθσ κατανάλωςθσ νεροφ είναι θ ανά κάτοικο μζςθ θμεριςια κατανάλωςθ (mean ) ι ατομικι κατανάλωςθ. Θ μονάδα αυτι εκφράηεται ςε l (λίτρα) ανά κάτοικο και θμζρα και προκφπτει από τθ διαίρεςθ του καταναλιςκόμενου νεροφ μιασ πόλθσ κατά τθ διάρκεια ενόσ χρόνου δια του αντίςτοιχου αρικμοφ των κατοίκων. Είναι φανερό ότι θ ανά κάτοικο μζςθ θμεριςια κατανάλωςθ περιλαμβάνει ποςοςτά οικιακισ, βιομθχανικισ, δθμόςιασ κατανάλωςθσ κακϊσ και ζνα ποςοςτό απωλειϊν. Συνιςτϊςεσ χριςεωσ νεροφ Θ κατανάλωςθ νεροφ μίασ πόλθσ διακρίνεται ςε οικιακι, εμπορικι και βιομθχανικι, κοινοτικι ι δθμόςια και ςε απϊλειεσ. Ωσ οικιακι χαρακτθρίηεται θ κατανάλωςθ που αντιςτοιχεί ςτισ κατοικίεσ και ςτα ξενοδοχεία,για πόςθ,κακαριότθτα, μαγείρεμα, πότιςμα κιπων, ψφξθ κλπ. Τυπικζσ τιμζσ κατανάλωςθσ ςτθν Ελλάδα : Οικιακι χριςθ μόνιμων κατοίκων: l/ θμζρα / κάτοικο Οικιακι χριςθ παρακεριςτϊν: l/θμζρα/ κάτοικο Τουριςτικι χριςθ: l / θμζρα / κλίνθ 41

43 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ Επίςθσ θ οικιακι κατανάλωςθ επθρεάηεται από τουσ παρακάτω παράγοντεσ: Κλιματικζσ ςυνκικεσ Διακεςιμότθτα και ποιότθτα νεροφ Βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο κοινωνικά πρότυπα Τεχνολογία οικιακϊν ςυςκευϊν Τιμολογιακι πολιτικι Θεςμικά και άλλα μζτρα διαχείριςθσ τθσ ηιτθςθσ Εμπορικι είναι θ κατανάλωςθ που αντιςτοιχεί ςτθ λειτουργία των βιομθχανιϊν, των βιοτεχνιϊν, των καταςτθμάτων και των γραφείων. Θ ποςότθτα του νεροφ που καταναλϊνεται από ςχολεία, νοςοκομεία, δθμόςιεσ υπθρεςίεσ, εκκλθςίεσ, για πλφςιμο δρόμων και πότιςμα πάρκων, για πυρόςβεςθ και γενικά για κάκε είδουσ δραςτθριότθτα δθμόςιου χαρακτιρα ονομάηεται δθμόςια κατανάλωςθ. Με τον όρο απϊλειεσ χαρακτθρίηονται όλεσ οι ποςότθτεσ του νεροφ που δε χρεϊνονται ςε ςυγκεκριμζνουσ καταναλωτζσ. Στθ κατθγορία αυτι περιλαμβάνεται το νερό των παράνομων ςυνδζςεων, τα λάκθ των μετρθτϊν κακϊσ και το νερό που χάνεται από τισ διαρροζσ του δικτφου. Απϊλειεσ νεροφ ςτα δίκτυα διανομισ Στα δίκτυα διανομισ ςθμαντικό ποςοςτό νεροφ τθσ τάξθσ του 20-30%, φαίνεται ότι χάνεται κατά τθ μεταφορά από τισ μονάδεσ επεξεργαςίασ ωσ τθ κατανάλωςθ( αυτό μπορεί να ξεπερνά το 50% για παλιά και κακά ςυντθρθμζνα δίκτυα). 42

44 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ Οι λογιςτικζσ απϊλειεσ νεροφ, που αναφζρονται και ωσ μθ τιμολογθμζνο νερό διακρίνονται ςε φυςικζσ και πλαςματικζσ. Οι φυςικζσ απϊλειεσ οφείλονται ςε διαρροζσ ςτισ δεξαμενζσ, τισ ςυνδζςεισ των αγωγϊν και ςτισ κζςεισ των ειδικϊν ςυςκευϊν. Σθμαντικόσ παράγοντασ είναι οι κραφςεισ αγωγϊν λόγω καταπόνθςθσ από φορτία οχθμάτων, ζντονεσ διακυμάνςεισ τθσ πίεςθσ, υδραυλικά πλιγματα κτλ. Οι πλαςματικζσ απϊλειεσ αναφζρονται ςτο νερό που καταναλϊνεται χωρίσ να πλθρωκεί λόγω πλθμμελοφσ καταμζτρθςθσ, ςφαλμάτων μετρθτϊν ςτο δίκτυο και τα ζργα κεφαλισ και παράνομων ςυνδζςεων. Ρεριλαμβάνουν ακόμθ τθ δωρεάν παροχι νεροφ ςε διμου και κοινωφελείσ οργανιςμοφσ, κακϊσ και τισ ποςότθτεσ που καταναλϊνονται για τον κακαριςμό των δεξαμενϊν και του δικτφου. Οι φυςικζσ απϊλειεσ τθσ τάξθσ του 15% κεωροφνται αποδεκτζσ, ενϊ μείωςι τουσ κάτω από 10% κακίςταται δυςανάλογα δαπανθρι ςε ζρευνα και επιςκευζσ. Στθν εκτίμθςθ των υδρευτικϊν αναγκϊν, θ ακροιςτικι ηιτθςθ όλων των χριςεων προςαυξάνεται κατά ζνα ςυντελεςτι 10-20%, ϊςτε να λθφκοφν υπ όψθ οι ςυνολικζσ φυςικζσ απϊλειεσ κατά τθ μεταφορά και διανομι του νεροφ. Ο υπολογιςμόσ των απωλειϊν γίνεται με τθν αφαίρεςθ τθσ ποςότθτασ του νεροφ που καταμετρείται ς ζνα δίκτυο από τθ ποςότθτα που διοχετεφεται ς αυτό. 43

45 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ Εκτίμθςθ πλθκυςμοφ ςχεδιαςμοφ με βάςθ πολεοδομικά δεδομζνα τθσ περιοχισ μελζτθσ Τα πολεοδομικά δεδομζνα μίασ περιοχισ αφοροφν ςε ςυντελεςτζσ δόμθςθσ ςυντελεςτζσ κάλυψθσ, περιοριςμοφσ ςχετικά με τον μζγιςτο α- ρικμό ορόφων, ειδικοφσ όρουσ για παραδοςιακοφσ οικιςμοφσ, νθςιωτικζσ περιοχζσ, κτλ. Συνικθσ τιμζσ πυκνότθτασ οικιςτικϊν περιοχϊν: (Το μζγεκοσ τθσ μεικτισ πυκνότθτασ ορίηεται ωσ ο αρικμόσ των κατοίκων που αντιςτοιχοφν ςτθν ζκταςθ (ςε εκτάρια ha) τθσ κάκε πολεοδομικισ ενότθτασ (Ρ.Ε.)) κατ/ha για τομείσ χαμθλισ δόμθςθσ (μονοκατοικίεσ) κατ/ha για τομείσ μζςθσ δόμθςθσ (διπλοκατοικίεσ) κατ/ha για περιοχζσ υψθλισ δόμθςθσ (πολυκατοικίεσ) κατ/ha για περιοχζσ πολφ πυκνισ δόμθςθσ, με πολυϊροφα κτιρια κατ/ha για βιομθχανικζσ και εμπορικζσ ηϊνεσ. Σε νζουσ οικιςμοφσ μπορεί να γίνει ακριβζςτερθ εκτίμθςθ του μζγιςτου αρικμοφ κατοικιϊν, με βάςθ τθν ζκταςθ που πρόκειται να οικοδομθκεί ι αναλυτικότερα με καταμζτρθςθ των προβλεπόμενων από το πολεοδομικό ςχζδιο οικοπζδων. Σε κάκε οικόπεδο ι κατοικία, εκτιμάται ο αντίςτοιχοσ πλθκυςμόσ κεωρϊντασ 3-4 μζλθ ανά νοικοκυριό. 44

46 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ Ο πλθκυςμόσ ςχεδιαςμοφ λαμβάνεται ωσ το 80-85% του πλθκυςμοφ κορεςμοφ, λαμβάνοντασ υπόψθ ότι μία περιοχι κατοικίασ δε πρόκειται ποτζ να αναπτυχκεί οικιςτικά ςε ποςοςτό 100%. Ερμθνεία και εκτίμθςθ ςυντελεςτϊν αιχμισ o Συντελεςτισ θμεριςιασ αιχμισ: Οικιακι χριςθ: (αςτικά κζντρα), (οικιςμοί με εποχιακό πλθκυςμό), (περιοχζσ με ςθμαντικι ανάπτυξθ κιπων) Τουριςτικι-παρακεριςτικι χριςθ: (ξενοδοχεία: α: ) Βιομθχανικι χριςθ: o Συντελεςτισ ωριαίασ αιχμισ (ςτακερόσ για όλεσ τισ μζρεσ του ζτουσ): Οικιακι χριςθ: Μικροί οικιςμοί με ελάχιςτεσ νυκτερινζσ καταναλϊςεισ: Τουριςτικι-παρακεριςτικι χριςθ: =1,5 Βιομθχανικι χριςθ : ( ) Ρερίοδοσ ςχεδιαςμοφ ζργων υδρευτικοφ ςυςτιματοσ Θ περίοδοσ ςχεδιαςμοφ ενόσ υδραυλικοφ ζργου εξαρτάται από τουσ παρακάτω παράγοντεσ: α) Αρχικό κόςτοσ β) Θ ευκολία με τθν οποία μπορεί να ςυμπλθρωκεί και επεκτακεί το ζργο ςτο μζλλον 45

47 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ γ) Θ τεχνικι παλαίωςι του, δθλαδι θ κατά κάποιο τρόπο αχριςτευςι του από τθν εμφάνιςθ ςτθν αγορά περιςςότερο αποδοτικϊν ςυςτθμάτων δ) Αναμενόμενθ αφξθςθ του πλθκυςμοφ ε) Το επιτόκιο τθσ αγοράσ Θ περίοδοσ ςχεδιαςμοφ αυξάνει, όταν το ζργο ζχει μεγάλθ αντοχι ςτο χρόνο, όταν θ επζκταςθ και θ ςυμπλιρωςι του είναι δφςκολθ, όταν το επιτόκιο τθσ αγοράσ είναι χαμθλό, όταν ο ρυκμόσ αφξθςθσ του πλθκυςμοφ είναι βραδφσ και θ αρχικι λειτουργία του ζργου είναι ικανοποιθτικι. 3.2 Προβλζψεισ μελλοντικοφ πλθκυςμοφ Ζνασ ςθμαντικόσ παράγοντασ που λαμβάνεται υπ όψιν για τθ περίοδο ςχεδιαςμοφ ενόσ υδρευτικοφ ςυςτιματοσ είναι θ αναμενόμενθ αφξθςθ του μελλοντικοφ πλθκυςμοφ. Επομζνωσ είναι απαραίτθτο να γίνει πρόβλεψθ τθσ αφξθςθσ του πλθκυςμοφ ςτο μζλλον. Θ πρόβλεψθ του πλθκυςμοφ γίνεται ςυνικωσ με ζνα μακθματικό ομοίωμα που περιγράφει τθ μεταβολι του πλθκυςμοφ ςυναρτιςει του χρόνου. Θ πρόβλεψθ ενόσ μακθματικοφ μοντζλου ενδζχεται να αποκλίνει από τθν πραγματικότθτα δεδομζνου ότι αςτάκμθτοι παράγοντεσ μπορεί να παίξουν ςθμαντικό ρόλο ςτθ μεταβολι του πλθκυςμοφ μιασ πόλθσ. Μερικοί από αυτοφσ είναι οι πόλεμοι, οι μεταναςτεφςεισ, οι αποδθμίεσ, οι ανακαλφψεισ πλουτοπαραγωγικϊν πόρων, θ τεχνολογικι εξζλιξθ και οι κυβερνθτικζσ αποφάςεισ για τθν περιοχι. Επειδι υπάρχουν όλοι αυτοί οι 46

48 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ αςτάκμθτοι παράγοντεσ, θ χριςθ του μοντζλου δε κα πρζπει να γίνεται μθχανιςτικά αλλά κα πρζπει να εξετάηονται με προςοχι και άλλοι παράγοντεσ που ζχουν ςχζςθ με τθ μεταβολι του πλθκυςμοφ. Θ κλαςικότερθ μζκοδοσ υπολογιςμοφ του μελλοντικοφ πλθκυςμοφ είναι θ μζκοδοσ του ανατοκιςμοφ: ( ) Ππου είναι ο πλθκυςμόσ μετά από n χρόνια, είναι ο ςθμερινόσ πλθκυςμόσ και ε είναι το ετιςιο ποςοςτό αφξθςθσ του πλθκυςμοφ Βραχυχρόνιεσ και μεγάλθσ διάρκειασ προβλζψεισ Εκτόσ από τθ μζκοδο του ανατοκιςμοφ υπάρχουν και άλλεσ περιςςότερο εξειδικευμζνεσ μζκοδοι που διακρίνονται ςε βραχυχρόνιεσ και μεγάλθσ διάρκειασ. Οι πρϊτεσ μζκοδοι αφοροφν προβλζψεισ μζχρι 10 χρόνια ενϊ οι δεφτερεσ από 10 μζχρι 50 χρόνια. Θ καμπφλθ τθσ εικόνασ 3.1 ζχει ςχιμα S και απεικονίηει τθν εξζλιξθ του πλθκυςμοφ μίασ ομάδασ μικροοργανιςμϊν από τθ δθμιουργία τθσ μζχρι τθν πλιρθ ανάπτυξι τθσ. Το τμιμα ab τθσ καμπφλθσ αντιπροςωπεφει το αρχικό ςτάδιο όπου θ ανάπτυξθ είναι ζντονθ και εκφράηεται με γεωμετρικό νόμο. Στο τμιμα bc θ ανάπτυξθ είναι γραμμικι, ενϊ το τμιμα cd αντιςτοιχεί ςτο τελευταίο ςτάδιο ανάπτυξθσ όπου ο πλθκυςμόσ τθσ πόλθσ τείνει να ςτακεροποιθκεί. 47

49 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ ΕΙΚΟΝΑ 3.1: Καμπφλθ ανάπτυξθσ του πλθκυςμοφ μικροοργανιςμϊν Βραχυχρόνιεσ προβλζψεισ Γραμμική μζθοδοσ Πταν θ ανάπτυξθ του πλθκυςμοφ μιασ πόλθσ είναι ςτακερι τότε αντιςτοιχεί ςτο τμιμα bc τθσ καμπφλθσ του ςχιματοσ 1.10 και εκφράηεται από τθ διαφορικι εξίςωςθ Ο ςυντελεςτισ Κ μπορεί να υπολογιςτεί από τθ παρακάτω εξίςωςθ χρθςιμοποιϊντασ τουσ πλθκυςμοφσ δφο απογραφϊν που ζγιναν ςε χρόνουσ και. 48

50 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ Ο μελλοντικόσ πλθκυςμόσ υπολογίηεται από τθν εξίςωςθ Ππου είναι ο ςθμερινόσ πλθκυςμόσ και είναι ο πλθκυςμόσ μετά από χρόνο t. Γεωμετρική μζθοδοσ Πταν ο ρυκμόσ αφξθςθσ του πλθκυςμοφ μιασ πόλθσ ςε κάκε χρονικι ςτιγμι είναι ανάλογοσ του πλθκυςμοφ, τότε θ αφξθςθ είναι γεωμετρικι και αντιςτοιχεί ςτο τμιμα ab τθσ καμπφλθσ του ςχιματοσ Θ αφξθςθ αυτι εκφράηεται από τθ διαφορικι εξίςωςθ Ο ςυντελεςτισ Κ μπορεί να υπολογιςτεί από τθ παρακάτω εξίςωςθ χρθςιμοποιϊντασ τουσ πλθκυςμοφσ δφο απογραφϊν που ζγιναν ςε χρόνουσ και. ( ) 49

51 ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΝΕΡΟΤ ΚΑΙ ΠΛΗΘΤΜΟ Ο μελλοντικόσ πλθκυςμόσ υπολογίηεται από τθν εξίςωςθ Ππου είναι ο ςθμερινόσ πλθκυςμόσ και είναι ο πλθκυςμόσ μετά από χρόνο t. 50

52 EPAnet ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 EPAnet 4.1 Σι είναι το Epanet Το EPAnet είναι ζνα λογιςμικό πρόγραμμα παρατεταμζνθσ διάρκειασ, προςομοίωςθσ τθσ υδραυλικισ ποιότθτασ και ποιότθτασ νεροφ κακϊσ και τθσ ςυμπεριφοράσ του μζςα ςε δίκτυα ςωλθνϊςεων υπό πίεςθ. Ζνα δίκτυο αποτελείται από ςωλθνϊςεισ, από κόμβουσ ςωλθνϊςεων, από αντλίεσ, από βαλβίδεσ και τζλοσ από δεξαμενζσ. Το EPAnet παρακολουκεί τθ ροι του νεροφ ςε κάκε αγωγό, τθν πίεςθ ςε κάκε κόμβο, το φψοσ του νεροφ ςε κάκε δεξαμενι. Ζχει ςχεδιαςτεί ωσ ζνα ερευνθτικό εργαλείο για τθ βελτίωςθ τθσ κατανόθςθσ τθσ κίνθςθσ του πόςιμου νεροφ μζςα ςτα δίκτυα φδρευςθσ. Μπορεί να χρθςιμοποιθκεί για πολλά διαφορετικά είδθ εφαρμογϊν ςε ανάλυςθ ςυςτθμάτων διανομισ, όπωσ ςχεδιαςμό του προγράμματοσ δειγματολθψίασ, βακμονόμθςθ υδραυλικοφ μοντζλου και τθν αξιολόγθςθ τθσ ζκκεςθσ των καταναλωτϊν είναι μερικά παραδείγματα. Μπορεί επίςθσ να βοθκιςει ςτθν αξιολόγθςθ εναλλακτικϊν ςτρατθγικϊν διαχείριςθσ για τθ βελτίωςθ τθσ ποιότθτασ των υδάτων ςε όλο το ςφςτθμα. 4.2 Τδραυλικά μοντζλα και δυνατότθτεσ Θ πλιρθσ χαρακτθριςμζνθ και ακριβισ υδραυλικι προςομοίωςθ, αποτελεί προχπόκεςθ για να γίνει αποτελεςματικι μοντελοποίθςθ τθσ ποιότθτασ του νεροφ. 51

53 EPAnet Το EPAnet περιζχει μία κορυφαία μθχανι υδραυλικισ ανάλυςθσ που περιλαμβάνει τισ ακόλουκεσ δυνατότθτεσ: Δεν υπάρχουν όρια για το μζγεκοσ του δικτφου ςτο οποίο κζλουμε να κάνουμε μία ανάλυςθ Υπολογίηει τισ απϊλειεσ από τθν τριβι χρθςιμοποιϊντασ τουσ τφπουσ των Hazen-Williams, Darcy Weisbach, και Chezy-Manning. Ρεριλαμβάνει τισ μικρζσ απϊλειεσ λόγω τριβϊν ςτισ καμπφλεσ, τα εξαρτιματα κ.α. Υπολογίηει τθν άντλθςθ ενζργειασ και του κόςτουσ Ρεριζχει πολλοφσ τφπουσ βαλβίδων όπωσ διακοπισ τθσ ροισ, ε- λζγχου, ρφκμιςθσ πίεςθσ και βαλβίδεσ ελζγχου τθσ ροισ. Επιτρζπει ςτισ δεξαμενζσ αποκικευςθσ να ζχουν οποιαδιποτε μορφι (θ διάμετροσ μπορεί να ποικίλει με το φψοσ). Μελετά πολλαπλζσ κατθγορίεσ ηιτθςθσ ςτουσ κόμβουσ, θ κάκε μία με το δικό τθσ μοτίβο μεταβολισ χρόνου (pattern). 4.3 Ποιότθτα νεροφ και δυνατότθτεσ Εκτόσ από τθν υδραυλικι προςομοίωςθ, το EPAnet παρζχει τισ ακόλουκεσ ικανότθτεσ μοντελοποίθςθσ τθσ ποιότθτασ των υδάτων: Ανιχνεφει διαχρονικά τθν κίνθςθ ενόσ μθ αντιδραςτικοφ υλικοφ μζςα ςτο δίκτυο. Ανιχνεφει τθν κίνθςθ και τθν κατάλθξθ ενόσ αντιδραςτικοφ υλικοφ κακϊσ μεγαλϊνει ι διαςπάται με το χρόνο. Ανιχνεφει τθν θλικία του νεροφ μζςα ςτο δίκτυο Ραρακολουκεί το ποςοςτό τθσ ροισ από ζνα δεδομζνο κόμβο φτάνοντασ προσ όλουσ τουσ άλλουσ κόμβουσ με τθν πάροδο του χρόνου. Ανιχνεφει αντιδράςεισ τόςο ςτον όγκο ροισ όςο και ςτα τοιχϊματα των ςωλθνϊςεων. 52

54 EPAnet Χρθςιμοποιεί μθδενικι ι πρϊτθσ τάξεωσ κινθτικι για τθ μοντελοποίθςθ των αντιδράςεων ςτα τοιχϊματα του ςωλινα. Υπολογίηει τα όρια μεταφοράσ μάηασ μοντελοποιϊντασ τισ αντιδράςεισ των αγωγϊν. Επιτρζπει τθ χρονικά μεταβαλλόμενθ ςυγκζντρωςθ ι τισ μαηικζσ ειςροζσ ςε οποιαδιποτε κζςθ ςτο δίκτυο. Χρθςιμοποιϊντασ αυτά τα χαρακτθριςτικά, το EPAnet μπορεί να μελετιςει αυτά τα φαινόμενα τθσ ποιότθτασ του νεροφ: Τθν ανάμειξθ του νεροφ από διαφορετικζσ πθγζσ. Τθν θλικία του νεροφ ςε όλο το ςφςτθμα. Τισ απϊλειεσ των κατάλοιπων του χλωρίου. Τθν ανάπτυξθ τθσ απολφμανςθσ υποπροϊόντων. Τθν παρακολοφκθςθ εκδιλωςθσ διάδοςθσ των ρφπων. 4.4 Βιματα για τθ χριςθ του EPAnet Συνικωσ τα βιματα για να διαμορφϊςουμε ζνα ςφςτθμα διανομισ νεροφ χρθςιμοποιϊντασ το EPAnet είναι τα εξισ: 1. Σχεδιάηουμε μία αναπαράςταςθ του δικτφου του ςυςτιματοσ διανομισ μασ. 2. Επεξεργαηόμαςτε τισ ιδιότθτεσ των αντικειμζνων που ςυνκζτουν το ςφςτθμα. 3. Ρεριγράφουμε πωσ λειτουργεί το ςφςτθμα. 4. Επιλζγουμε μία ςειρά από επιλογζσ ανάλυςθσ. 5. Εκτελοφμε μία ανάλυςθ τθσ ποιότθτασ των υδάτων ι μία υδραυλικι ανάλυςθ. 6. Εξετάηουμε τα αποτελζςματα τθσ ανάλυςθσ. 53

55 EPAnet 4.5 Χϊροσ εργαςίασ του EPAnet Ο βαςικόσ χϊροσ εργαςίασ του EPAnet παρουςιάηεται παρακάτω. Αποτελείται από τα ακόλουκα ςτοιχεία του περιβάλλοντοσ εργαςίασ: Menu Bar, Toolbars, Status Bar, Network Map window, Browser window, Property Editor window. Menu bar Network map window Toolbars Browser window Status bar Property editor window ΕΙΚΟΝΑ 4.1: Βαςικόσ χϊροσ εργαςίασ του EPAnet 54

56 EPAnet Menu bar Το Menu bar είναι τοποκετθμζνο ςτο επάνω μζροσ του χϊρου εργαςίασ του EPAnet. Ρεριζχει μια ςυλλογι από επιλογζσ που χρθςιμοποιοφνται για τον ζλεγχο του προγράμματοσ. Αυτζσ περιλαμβάνουν: File menu Edit menu View menu Project menu Report menu Window menu Help menu Το File menu περιζχει εντολζσ για το άνοιγμα, τθν αποκικευςθ και τθν εκτφπωςθ αρχείων δεδομζνων: Εντολζσ New Open Save Save as Import Export Page set up Print preview Print Preferences Exit Περιγραφι Δθμιουργεί ζνα νζο EPAnet project Ανοίγει ζνα ιδθ υπάρχον ςχζδιο Αποκθκεφει το τρζχον πρόγραμμα Αποκθκεφει το τρζχον πρόγραμμα με διαφορετικό όνομα Ειςάγει δεδομζνα για το δίκτυο ι ζνα χάρτθ ενόσ αρχείου Εξάγει δεδομζνα από ζνα δίκτυο ι ζνα χάρτθ απ το αρχείο υκμίηει τισ κεφαλίδεσ, τα υποςζλιδα και τα περικϊρια για εκτφπωςθ Ρροεπιςκόπθςθ τθσ εκτφπωςθσ τθσ τρζχουςασ προβολισ Εκτφπωςθ τθσ τρζχουςασ προβολισ Θζτει τισ προτιμιςεισ του προγράμματοσ Ζξοδοσ από το EPAnet 55

57 EPAnet Το Edit menu περιζχει εντολζσ για επεξεργαςία και αντιγραφι: Εντολζσ Copy to Select object Select vertex Select region Select all Group edit Περιγραφι Αντιγράφει τθν τρζχουςα εικόνα ωσ αρχείο Επιτρζπει τθν επιλογι ενόσ αντικειμζνου ςτον χάρτθ Επιτρζπει τθν επιλογι των κορυφϊν των ςυνδζςεων ςτο χάρτθ Επιτρζπει τθν επιλογι μίασ περιγραφόμενθσ περιοχισ ςτο χάρτθ Επιλζγει ολόκλθρθ τθν ορατι περιοχι ςτο χάρτθ Επεξεργάηεται μία ιδιότθτα για τθν ομάδα των αντικειμζνων που εμπίπτουν ςτθν περιγραφόμενθ περιοχι του χάρτθ Το View menu ελζγχει τθν εμφάνιςθ του χάρτθ του δικτφου: Εντολζσ Dimensions Backdrop Pan Zoom in Zoom out Full extent Find Query Overview map Legends Toolbars Options Περιγραφι Διαςταςιολόγθςθ του χάρτθ Επιτρζπει το άνοιγμα ενόσ χάρτθ ςτο χϊρο εργαςίασ μασ Μετακίνθςθ κατά μικοσ του χάρτθ Μεγζκυνςθ του χάρτθ Σμίκρυνςθ του χάρτθ Επαναςχεδίαςθ του χάρτθ ςε νζα ζκταςθ Εντοπιςμόσ ενόσ ςυγκεκριμζνου ςθμείου ςτο χάρτθ Αναηιτθςθ ςτο χάρτθ για ςθμεία που πλθροφν ςυγκεκριμζνα κριτιρια Εναλλαγι χάρτθ επιςκόπθςθσ ςε ανοιχτό/κλειςτό Επιλογι εμφάνιςθσ των ςτοιχείων των αντικειμζνων ςτον χάρτθ Επιλογι εμφάνιςθσ των toolbars Επιλογζσ ρφκμιςθσ τθσ εμφάνιςθσ του χάρτθ 56

58 EPAnet Το Project menu περιζχει εντολζσ που ςχετίηονται με το τρζχον ζργο που αναλφεται: Εντολζσ Summary Defaults Calibration data Analysis options Run analysis Περιγραφι Ραρζχει μία ςυνοπτικι περιγραφι των χαρακτθριςτικϊν του ζργου Επεξεργαςία των προεπιλεγμζνων ιδιοτιτων ενόσ ζργου Καταχωρεί δεδομζνα που περιζχουν δεδομζνα βακμονόμθςθσ με το ζργο Επεξεργαςία επιλογϊν ανάλυςθσ Τρζχει μία προςομοίωςθ Το Report menu ζχει εντολζσ που χρθςιμοποιοφνται για τθν αναφορά των αποτελεςμάτων ανάλυςθσ ςε διαφορετικζσ μορφζσ: Εντολζσ Status Energy Περιγραφι Αναφζρει αλλαγζσ ςτθ κατάςταςθ των ςυνδζςεων με τθν πάροδο του χρόνου Αναφζρει τθν ενζργεια που καταναλϊνεται από κάκε αντλία Calibration Αναφζρει τισ διαφορζσ μεταξφ προςομοιωμζνων και μετροφμενων τιμϊν Reaction Full Graph Table Options Αναφζρει τισ μζςεσ τιμζσ αντίδραςθσ ςε όλο το δίκτυο Δθμιουργεί μία πλιρθ ζκκεςθ των αποτελεςμάτων ςε ζνα αρχείο κειμζνου Δθμιουργεί διαγράμματα με επιλεγμζνεσ παραμζτρουσ Δθμιουργεί ζνα πίνακα από επιλεγμζνουσ κόμβουσ και ποςότθτεσ ςυνδζςεων Ελζγχει το ςτυλ εμφάνιςθσ τθσ ζκκεςθσ των γραφθμάτων ι των πινάκων 57

59 EPAnet Το Window menu περιζχει τισ παρακάτω εντολζσ: Εντολζσ Arrange Close all Window list Περιγραφι Αναδιοργανϊνει όλα τα μικρά παράκυρα για να χωρζςουν μζςα ςτο κφριο παράκυρο Κλείνει όλα τα ανοιχτά παράκυρα (εκτόσ του χάρτθ και του Browser) Επιλογι παρακφρου Το Help menu περιζχει εντολζσ για τθ βοικεια ςτθ χριςθ του EPAnet: Εντολζσ Help topics Units Tutorial About Περιγραφι Εμφανίηει το παράκυρο διαλόγου για κζματα βοικειασ του ςυςτιματοσ Ραρακζτει τισ μονάδεσ μζτρθςθσ για όλεσ τισ παραμζτρουσ του EPAnet Ραρουςιάηει ζνα ςφντομο tutorial για τθν ειςαγωγι του χριςτθ ςτο EPAnet Ραρακζτει πλθροφορίεσ για τθν ζκδοςθ του EPAnet που χρθςιμοποιείται Toolbars Οι γραμμζσ εργαλείων παρζχουν ςυντομεφςεισ για τισ ςυχνά χρθςιμοποιοφμενεσ λειτουργίεσ. Υπάρχουν δφο τζτοιεσ γραμμζσ εργαλείων: Βαςικι γραμμι εργαλείων (standard toolbar) Θ βαςικι γραμμι εργαλείων περιζχει ςυντομεφςεισ για εντολζσ που χρθςιμοποιοφνται ςυχνά: 58

60 EPAnet Ανοίγει ζνα νζο παράκυρο ςχεδίαςθσ Ανοίγει ζνα υπάρχον ζργο Αποκθκεφει το τρζχον ζργο Εκτυπϊνει το επί του παρόντοσ ενεργό παράκυρο Αντιγράφει τθν επιλογι ςτο πρόχειρο ι ςε ζνα αρχείο Διαγράφει το επιλεγμζνο αντικείμενο Εντοπίηει ζνα ςυγκεκριμζνο ςτοιχείο του χάρτθ Τρζχει μία προςομοίωςθ Εκτελεί μία απορία ςτο χάρτθ Δθμιουργεί ζνα νζο γράφθμα των αποτελεςμάτων Δθμιουργεί ζνα νζο πίνακα των αποτελεςμάτων Τροποποιεί τισ επιλογζσ προβολισ των αντικειμζνων Γραμμι εργαλείων του χάρτθ (map toolbar) Θ γραμμι εργαλείων του χάρτθ περιζχει ςυντομεφςεισ για τθν εργαςία πάνω ςτο χάρτθ που δουλεφουμε το δίκτυο: Επιλζγει ζνα αντικείμενο ςτο χάρτθ Επιλζγει τα ςθμεία κορυφϊν των ςυνδζςεων Επιλζγει μία περιοχι ςτο χάρτθ Μετακίνθςθ δικτφου κατά μικοσ του χάρτθ Μεγζκυνςθ Σμίκρυνςθ Επαναφορά του χάρτθ ςε πλιρθ ζκταςθ Τοποκζτθςθ κόμβου ςτον χάρτθ 59

61 EPAnet Τοποκζτθςθ ρεηερβουάρ ςτον χάρτθ Τοποκζτθςθ δεξαμενισ ςτον χάρτθ Τοποκζτθςθ αγωγοφ ςτον χάρτθ Τοποκζτθςθ αντλίασ ςτον χάρτθ Τοποκζτθςθ βαλβίδασ ςτον χάρτθ Τοποκζτθςθ ετικζτασ ςτον χάρτθ Οι γραμμζσ εργαλείων μποροφν να αναδιπλϊνονται κάτω από το Κυρίωσ Μενοφ ι να ςφρονται ςε οποιοδιποτε κζςθ ςτο χϊρο εργαςίασ του EPAnet. Status Bar Το Status Bar είναι τοποκετθμζνο ςτο κάτω μζροσ του χϊρου εργαςίασ του EPAnet και χωρίηεται ςε τζςςερα τμιματα, τα οποία φζρουν τισ ακόλουκεσ πλθροφορίεσ: Auto Length Υποδεικνφει αν ο αυτόματοσ υπολογιςμόσ για τα μικθ των ςωλινων είναι ενεργοποιθμζνοσ ι απενεργοποιθμζνοσ. Flow Units Εμφανίηει τισ τρζχουςεσ μονάδεσ ροισ που είναι ςε ιςχφ. ι Zoom Level Εμφανίηει το τρζχον επίπεδο μεγζκυνςθσ. Run Status Ζνα εικονίδιο με μία βρφςθ δείχνει: 60

62 EPAnet 1. Θ βρφςθ δεν τρζχει όταν τα αποτελζςματα των αναλφςεων δεν είναι διακζςιμα. 2. Θ βρφςθ τρζχει όταν τα αποτελζςματα τθσ ανάλυςθσ είναι διακζςιμα και ζγκυρα. 3. Σπαςμζνθ βρφςθ όταν τα αποτελζςματα τθσ ανάλυςθσ είναι διακζςιμα αλλά είναι άκυρα λόγω τροποποίθςθσ των δεδομζνων του δικτφου. XY Location Εμφανίηει τισ ςυντεταγμζνεσ του χάρτθ τθσ τρζχουςασ κζςθσ του δείκτθ του ποντικιοφ. Network Map Το Network Map παρζχει ζνα επίπεδο ςχθματικό διάγραμμα από τα α- ντικείμενα που περιλαμβάνει ζνα δίκτυο διανομισ νεροφ. Θ κζςθ των αντικειμζνων και οι αποςτάςεισ μεταξφ τουσ δεν είναι απαραίτθτο να ςυνάδουν με τθν πραγματικι φυςικι τουσ κλίμακα. Επιλεγμζνεσ ιδιότθτεσ από αυτά τα αντικείμενα, όπωσ θ ποιότθτα του νεροφ ςτουσ κόμβουσ ι θ ταχφτθτα τθσ ροισ ςτουσ ςυνδζςμουσ, μποροφν να εμφανίηονται με διαφορετικά χρϊματα. Ο χρωματικόσ κϊδικασ περιγράφεται ςε υπόμνθμα το οποίο μπορεί να επεξεργαςτεί. Νζα αντικείμενα μποροφν να προςτεκοφν απ ευκείασ ςτον χάρτθ και τα υπάρχοντα μποροφν να 61

63 EPAnet επεξεργαςτοφν, να διαγραφοφν και να επανατοποκετθκοφν. Ζνα φόντο ςχεδίαςθσ μπορεί να τοποκετθκεί πίςω από το χάρτθ του δικτφου (όπωσ δρόμο ι τοπογραφικό χάρτθ). Ο χάρτθσ μπορεί να μεγεκυνκεί ςε οποιαδιποτε κλίμακα, οι κόμβοι και οι ςυνδζςεισ μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ςε διάφορα μεγζκθ, μποροφν να προςτεκοφν τα βζλθ κατεφκυνςθσ τθσ ροισ, τα ςφμβολα των αντικειμζνων και οι ετικζτεσ και επίςθσ να εμφανίηονται οι αρικμθτικζσ τιμζσ των ιδιοτιτων. Ο χάρτθσ μπορεί να εκτυπωκεί, να αντιγραφεί ςτο πρόχειρο των Windows ι να εξαχκεί ωσ αρχείο Pdf. Browser Window Data Browser Δίνει πρόςβαςθ ςε διάφορα αντικείμενα, ανά κατθγορία (Κόμβουσ, Σωλινεσ, κλπ.) που περιζχονται ςτο δίκτυο που αναλφεται. Τα κουμπιά ςτο κάτω μζροσ χρθςιμοποιοφνται για τθν πρόςκεςθ, τθν διαγραφι και τθν επεξεργαςία των αντικειμζνων. EIKONA 4.2 : Data Browser 62

64 EPAnet Map Browser Επιλζγει τισ παραμζτρουσ και τθ χρονικι περίοδο που προβάλλονται ςε χρωματικι κωδικοποίθςθ για το Network Map. EIKONA 4.3: Map Browser Property Editor Window Το Property Editor Window χρθςιμοποιείται για τθν επεξεργαςία των ιδιοτιτων των κόμβων του δικτφου, των ςυνδζςεων, των ετικετϊν, και των επιλογϊν ανάλυςθσ. Μπορεί να προβλθκεί μόνον όταν ζνα από αυτά τα αντικείμενα ζχει επιλεγεί (είτε ςτο δίκτυο είτε ςτον χάρτθ ι ςτο Data Browser) και πιεςτεί με διπλό κλικ ι πιεςτεί κλικ ςτο κουμπί Browser Edit. Τα ακόλουκα ςθμεία εξθγοφν τον τρόπο με τον οποίο χρθςιμοποιείται το πρόγραμμα επεξεργαςίασ. 63

65 EPAnet ΕΙΚΟΝΑ 4.4: Property Editor Window Ο Editor είναι ζνα πλζγμα με δφο ςτιλεσ - θ μία για το ό- νομα τθσ ιδιότθτασ και θ άλλθ για τθν τιμι τθσ. Οι ςτιλεσ μποροφν να αλλάξουν μζγεκοσ, αλλάηοντασ το μζγεκοσ τθσ κεφαλίδασ ςτθν κορυφι του Editor με το ποντίκι. Ο αςτερίςκοσ δίπλα ςε ζνα όνομα ιδιότθτασ ςθμαίνει ότι είναι υποχρεωτικι και θ τιμι τθσ δεν μπορεί να μείνει κενι. Θ ιδιότθτα ςτον Editor που δίνεται ζμφαςθ τθ ςτιγμι εκείνθ επιςθμαίνεται με λευκό φόντο. 64

66 ΑΝΘΗΡΟ ΚΑΣΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΝΘΘΡΟ ΚΑΣΟΡΙΑ 5.1 τοιχεία για τθν Καςτοριά Ο νομόσ Καςτοριάσ είναι κυρίωσ ορεινόσ, αφοφ από τα τ. χλμ. τθσ επιφάνειάσ του μόνο 209 είναι πεδινά. Στα δυτικά υψϊνεται θ οροςειρά τθσ Βόρειασ Ρίνδου (κορυφζσ Γράμμοσ, Κιάφα, Σοφφλικασ και νοτιότερα Επάνω Αρζνα, Κάτω Αρζνα και Μπουχζτςι) που κακορίηει τα όρια του νομοφ με τον νομό Ιωαννίνων. Ανατολικότερα και παράλλθλα προσ τθ Βόρεια Ρίνδο υψϊνεται το Βόιο με τισ κορυφζσ Ψωριάρικα (1.441 μ.), Άςπρθ Ρζτρα (1.528 μ.), Ρφργοσ (1.758 μ.), Ραλιοκρίμινι (1.805 μ.) κ.ά. Οι βορειότερεσ κορυφζσ του Γράμμου, Γκοφμπελ και Μπανταρόσ, μαηί με μία από τισ βορειότερεσ κορυφζσ του Βοΐου, τθν Αλεβίτςα (1.585 μ.), κακορίηουν τα όρια του νομοφ με τθν Αλβανία, ενϊ ςτο βόρειο τμιμα υψϊνονται οι νότιεσ κορυφζσ του Τρικλαρίου, Πρλοβο (1.715 μ.) και Μποφτςι (1.776 μ.). Στα ανατολικά υψϊνεται το Βζρνο ι Βίτςι (Τςοφκα, μ.) και ςτα νότια οι νότιεσ κορυφζσ του Αςκίου (ι Σινιάτςικου), που αποτελείται από κρυςταλλικά πετρϊματα και ανικει κυρίωσ ςτον νομό Καςτοριάσ, ςτον οποίο βρίςκονται και οι κορυφζσ του, Κάςτρο Ηϊτα (1.413 μ.), Μορίκι (1.655 μ.), Κορθςόσ (1.386 μ.) και Βογάτςικο (1.361 μ.). Μεταξφ Βζρνου και Αςκίου ςχθματίηονται τα ςτενά τθσ Κλειςοφρασ, απ όπου διζρχεται θ οδικι αρτθρία Καςτοριάσ- Φλϊρινασ. Ανάμεςα ςτουσ ορεινοφσ όγκουσ ςχθματίηεται μια ψθλι λεκάνθ, το οροπζδιο τθσ Ορεςτιάδασ ι Καςτοριάσ, που αποτελεί το βορειότερο τμιμα τθσ Μεςελλθνικισ αφλακοσ. Φυςικόσ υδροκρίτθσ του νομοφ Καςτοριάσ είναι το Βόιο μαηί με τον Γράμμο και τισ κορυφζσ του, Κιάφα, Σοφφλικα κ.ά. Στα δυτικά αυτισ τθσ γραμμισ όλα τα νερά τθσ βροχισ καταλιγουν ςτο Ιόνιο. Βόρεια και ανατολικά καταλιγουν ςτον Αλιάκμονα, ο οποίοσ εκβάλλει ςτο Αιγαίο. Βαςικό υδρογραφικό ςτοιχείο του νομοφ είναι ο Αλιάκμονασ, ο οποίοσ διαρρζει τον νομό ςε όλθ τθν ζκταςι του και, μαηί με τουσ παραποτάμουσ του, αποχετεφει τθ λεκάνθ του. Ζνα μζροσ των επιφανειακϊν υδάτων τθσ λεκάνθσ ςυγκεντρϊνεται ςτα χαμθλό- 65

67 ΑΝΘΗΡΟ ΚΑΣΟΡΙΑ τερα ςθμεία τθσ και ςχθματίηει τθ λίμνθ τθσ Καςτοριάσ ι Ορεςτιάδασ, θ ςτάκμθ τθσ οποίασ βρίςκεται ςε υψόμετρο 620 μ. Πταν θ λίμνθ υπερχειλίηει, τα νερά τθσ αποχετεφονται ςτον Αλιάκμονα. Στθν κοιλάδα που ςχθματίηεται μεταξφ Βόρειασ Ρίνδου και Αϊου ρζει ο Σαραντάποροσ. Το κλίμα του νομοφ είναι θπειρωτικό, ενϊ κλίνει ςυγχρόνωσ προσ το μεςευρωπαϊκό. Γενικά, θ μζςθ μθνιαία κερμοκραςία υπερβαίνει τουσ 20 C μόνο από τον Ιοφνιο ζωσ τον Σεπτζμβριο. Ο χειμϊνασ είναι δριμφσ και είναι ςυχνό το φαινόμενο του ολικοφ παγετοφ, τθσ διατιρθςθσ δθλαδι τθσ κερμοκραςίασ ςε όλθ τθ διάρκεια τθσ θμζρασ υπό του μθδενόσ. Οι απόλυτα ελάχιςτεσ κερμοκραςίεσ είναι χαμθλότερεσ από τουσ -20 C και πολλζσ φορζσ θ λίμνθ και τα ποτάμια παγϊνουν. Τθν τραχφτθτα του χειμϊνα εντείνουν οι ςφοδροί τοπικοί άνεμοι κακϊσ και εκείνοι που κατεβαίνουν από τα χιονιςμζνα βουνά. Το καλοκαίρι θ κερμοκραςία πολλζσ φορζσ υπερβαίνει τουσ 40 C. Θ περιοχι είναι πολφ υγρι τουσ χειμερινοφσ μινεσ και ςχετικά ξθρι τουσ καλοκαιρινοφσ (ςχετικι υγραςία αζρα: άνω των 80 βακμϊν κατά τον Δεκζμβριο-Φεβρουάριο, βακμοφσ τουσ κερινοφσ μινεσ). Θ νζφωςθ είναι μεγάλθ (6 βακμοί τθσ κλίμακασ 1-10 από τον Οκτϊβριο ζωσ τον Απρίλιο, 2 τον Ιοφλιο-Αφγουςτο 80 αίκριεσ και 90 νεφοςκεπείσ θμζρεσ ετθςίωσ). Το πολφπλοκο ανάγλυφο και τα ιςοβαρικά ςυςτιματα που επικρατοφν ζχουν ωσ αποτζλεςμα τθ ςυχνι μεταβολι τθσ διεφκυνςθσ και τθσ ζνταςθσ των ανζμων πάντωσ ςυχνότεροι είναι οι άνεμοι του βόρειου τομζα από ΒΔ προσ ΒΑ. Το ετιςιο βροχομετρικό φψοσ κυμαίνεται από 600 ζωσ 800 χιλιοςτά ςτα πεδινά, ενϊ ςτα ορεινά υπερβαίνει τα χιλιοςτά και τείνει να κατανεμθκεί ομοιόμορφα κατά τουσ διάφορουσ μινεσ, χαρακτθριςτικό ςτοιχείο του κλίματοσ μεςευρωπαϊκοφ τφπου. Το χιόνι είναι ςυνθκιςμζνο φαινόμενο κατά τθν ψυχρι εποχι. 66

68 ΑΝΘΗΡΟ ΚΑΣΟΡΙΑ ΠΙΝΑΚΑ 5.1: Μζςεσ μθνιαίεσ βροχοπτϊςεισ 67

69 ΑΝΘΗΡΟ ΚΑΣΟΡΙΑ 5.2 Γενικά ςτοιχεία για το Ανκθρό Το Ανκθρό είναι ζνα μικρό χωριό του Νομοφ Καςτοριάσ που βρίςκεται ςτθ Δυτικι Μακεδονία, ο πλθκυςμόσ του οποίου ανζρχεται ςτουσ 45 κατοίκουσ. Βρίςκεται ςτο νότιο άκρο του Νομοφ, ςτα όρια με το Νομό Κοηάνθσ όπου άνθκε διοικθτικά ζωσ το 1974 και είναι χτιςμζνο ςε υψόμετρο 890 μ. Το γεωγραφικό του μικοσ είναι βόρεια και το γεωγραφικό του πλάτοσ ανατολικά. ΧΑΡΣΘ 5.1 :Νομόσ Καςτοριάσ - Τοποκεςία Ανκθροφ 68

70 ΑΝΘΗΡΟ ΚΑΣΟΡΙΑ 2 Ανικει ςτο Διμο Ορεςτίδοσ ο οποίοσ ζχει ζκταςθ 349,26 km και αποτελείται από 31 κοινότθτεσ με πλθκυςμό ςυνολικά κατοίκουσ. Ζδρα του είναι το Άργοσ Ορεςτικό το οποίο είναι θ δεφτερθ μεγαλφτερθ πόλθ του Νομοφ μετά τθν Καςτοριά. Το Ανκθρό απζχει 29 χιλιόμετρα από τθν πόλθ τθσ Καςτοριάσ και 200 χιλιόμετρα από τθ Θεςςαλονίκθ. ΕΙΚΟΝΑ 5.1 : Χάρτθσ Ανκθροφ όπωσ φζνεται από το Google earth 69

71 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΘ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΘΡΟΤ ΑΝΑΒΑΘΜΙΘ 6.1 Δίκτυο φδρευςθσ του οικιςμοφ Ανκθροφ Το δίκτυο φδρευςθσ του οικιςμοφ Ανκθροφ άρχιςε να καταςκευάηεται το 1978 και ολοκλθρϊκθκε το Το ςυνολικό του μικοσ φτάνει τα 1098μ. τα οποία αποτελοφνται από αγωγοφσ υλικοφ PVC (πολυβινυλοχλωρίδιο). Από τα 1098 μ., τα 84 μ. είναι καταςκευαςμζνα από αγωγοφσ με διάμετρο Φ75 και ονομαςτικι πίεςθ 10 atm και τα υπόλοιπα 1014 μ. είναι καταςκευαςμζνα από αγωγοφσ με διάμετρο Φ63 και ονομαςτικι πίεςθ 10 atm. Για τθ διάμετρο των αγωγϊν του δικτφου ζχουμε ονομαςτικι διάμετρο Φ75 που αντιςτοιχεί ςε εςωτερικι διάμετρο 63,7mm και ονομαςτικι διάμετρο Φ63 που αντιςτοιχεί ςε εςωτερικι διάμετρο 57mm. Πςον αφορά τθν τραχφτθτα για αγωγοφσ PVC, αυτι ανζρχεται ςτα 0,1mm. Ραρακάτω παρουςιάηονται ςε χάρτεσ του EPAnet και ςε πίνακεσ τα ςτοιχεία των αγωγϊν του δικτφου του οικιςμοφ Ανκθρου. 70

72 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ ΧΑΡΣΘ 6.1: Μικθ αγωγϊν με χριςθ EPAnet 71

73 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ ΧΑΡΣΘ 6.2: Διάμετροι αγωγϊν με χριςθ EPAnet 72

74 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ ΑΓΨΓΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΡΟ ΚΟΜΒΟ ΕΙΟΔΟΤ ΚΟΜΒΟ ΕΞΟΔΟΤ ΜΗΚΟ (m) ΤΛΙΚΟ 01 Φ PVC 02 Φ PVC 03 Φ PVC 04 Φ PVC 05 Φ PVC 06 Φ PVC 07 Φ PVC 08 Φ PVC 09 Φ PVC 10 Φ PVC 11 Φ PVC 12 Φ PVC 13 Φ PVC 14 Φ PVC 15 Φ PVC 16 Φ PVC 17 Φ PVC 18 Φ PVC 19 Φ PVC 20 Φ PVC 21 Φ PVC 22 Φ PVC ΠΙΝΑΚΑ 6.1: Χαρακτθριςτικά αγωγϊν δικτφου 73

75 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Στο δίκτυο του Ανκθροφ εκτόσ από τουσ αγωγοφσ, υπάρχουν και τα μζρθ ςτα οποία αυτοί ςυνδζονται μεταξφ τουσ. Τα μζρθ αυτά ονομάηονται κόμβοι και είναι αναγκαίοι για τθν πραγματοποίθςθ υδραυλικϊν υπολογιςμϊν και τθν επίλυςθ του δικτφου. Τα πιο ςθμαντικά ςτοιχεία τθσ φδρευςθσ είναι ςτουσ κόμβουσ και αυτά είναι θ πίεςθ και το υψόμετρο του κάκε κόμβου. Το δίκτυο του Ανκθροφ περιζχει 17 κόμβουσ. Ραρακάτω παρουςιάηονται οι χάρτεσ του EPAnet και οι πίνακεσ με τα ςτοιχεία των κόμβων του δικτφου του οικιςμοφ Ανκθρου. 74

76 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ ΧΑΡΣΘ 6.3 : Υψόμετρα κόμβων με χριςθ EPAnet 75

77 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ ΚΟΜΒΟ ΤΝΣΡΕΦΟΝΣΕ ΑΓΨΓΟΙ ΤΧΟΜΕΣΡΟ (m) , , , , , , , , , , , , ΠΙΝΑΚΑ 6.2 : Χαρακτθριςτικά κόμβων δικτφου 76

78 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ 6.2 Επίλυςθ δικτφου φδρευςθσ οικιςμοφ Ανκθροφ Θ επίλυςθ του δικτφου φδρευςθσ του οικιςμοφ Ανκθροφ υλοποιικθκε με τθ βοικεια του λογιςμικοφ προγράμματοσ EPAnet. Σκοπόσ τθσ επίλυςθσ του δικτφου είναι ο ζλεγχοσ τθσ υδραυλικισ επάρκειασ τθν χρονικι περίοδο που αυτό λειτουργεί με μζγιςτθ κατανάλωςθ. Το χωριό του Ανκθροφ είναι ζνασ πολφ μικρόσ οικιςμόσ του οποίου ο αρικμόσ των κατοίκων δεν αυξομειϊνεται ζντονα κατά τθ διάρκεια του ζτουσ (π.χ. όπωσ ζνα τουριςτικό νθςί). Ραρ όλα αυτά παρατθρείται ότι το Καλοκαίρι και ςυγκεκριμζνα τθ χρονικι περίοδο Ιουλίου Αυγοφςτου όπου και υπάρχουν τοπικζσ εορτζσ του χωριοφ ο αρικμόσ των κατοίκων αυξάνεται. Άρα θ χρονικι περίοδοσ που επιλζχτθκε για τθν πραγματοποίθςθ τθσ επίλυςθσ του δικτφου είναι αυτι του Ιουλίου Αυγοφςτου όπου θ μζςθ θμεριςια κατανάλωςθ ανά κάτοικο είναι 170 l. Για τθ ςωςτι επίλυςθ του δικτφου πρζπει να κακοριςτοφν οι καταναλϊςεισ νεροφ ςτο ςφνολο των κόμβων του δικτφου. Αυτζσ κα υπολογιςτοφν βάςθ τθν μζγιςτθ θμεριςια κατανάλωςθ για τθ χρονικι περίοδο που επιλζξαμε. Αρχικά κα υπολογίςουμε τθ μζςθ θμεριςια κατανάλωςθ για τθ χρονικι περίοδο που επιλζξαμε με μζςθ θμεριςια κατανάλωςθ ανά κάτοικο 170 l. meanq κατανάλωςθσ. Ππου κατοίκων. meanq n Εξίςωςθ υπολογιςμοφ τθσ μζςθσ θμεριςιασ h d * meanq d θ μζςθ θμεριςια κατανάλωςθ ανά κάτοικο και n ο αρικμόσ των 77

79 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Ο αρικμόσ των κατοίκων τθ χρονικι περίοδο του Ιουλίου Αυγοφςτου φτάνει τουσ 64, επομζνωσ θ μζςθ θμεριςια κατανάλωςθ είναι meanq h 170* l / έ δθλαδι 0, 126 / sec l. Ζπειτα υπολογίηουμε τθ μζγιςτθ θμεριςια κατανάλωςθ. max Q h 1,5* meanq h max Q h 0,189l / sec Το δίκτυο είναι εξοπλιςμζνο µε πυροςβεςτικό κρουνό ονομαςτικισ παροχισ Q f 5l / s, επομζνωσ κα προςκζςουμε 5l για τθ χριςθ πυροςβεςτικοφ κρουνοφ. Άρα προκφπτει ότι θ μζγιςτθ θμεριςια κατανάλωςθ για τθ χρονικι περίοδο Ιουλίου Αυγοφςτου είναι max Q h 5 0,189 5,189l / sec Το επόμενο μασ βιμα είναι να χωρίςουμε το δίκτυο μασ ςε ηϊνεσ πυκνότθτασ πλθκυςμοφ. Είναι γνωςτό πωσ ςτα ςθμεία που ο οικιςμόσ είναι πυκνοκατοικθμζνοσ υπάρχει ςαφϊσ και μεγαλφτερθ κατανάλωςθ. Στο Ανκθρό ο πλθκυςμόσ δεν είναι κατανεμθμζνοσ ομοιόμορφα, οπότε πρζπει να χωριςτεί ςε ηϊνεσ πυκνότθτασ πλθκυςμοφ. Οι ηϊνεσ κα χωριςτοφν ςφμφωνα με τον αρικμό των κτθρίων που υ- πάρχουν ςε κάκε αγωγό του δικτφου. Θ κάκε ηϊνθ κα ζχει και διαφορετικό ςυντελεςτι βαρφτθτασ κακϊσ τα αποτελζςματα κα φζρουν μεγάλθ διαφορά κατανάλωςθσ μεταξφ τουσ. Το δίκτυο κα χωριςτεί ςε δφο ηϊνεσ: Α) Ηϊνθ 0 2 κτιρια Β) Ηϊνθ 3 6 κτιρια Θ ηϊνθ Α κα ζχει ςαφϊσ μικρότερο ςυντελεςτι βαρφτθτασ από τθ ηϊνθ Β κακϊσ είναι φανερι θ διαφορά κτθρίων,επομζνωσ και κατανάλωςθσ. 78

80 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Οριςμζνα από τα ςπίτια του Ανκθροφ ζχουν χαρακτθριςτεί ωσ ερείπια και δεν ςυμπεριλαμβάνονται ςτισ μετριςεισ μασ κακϊσ υπάρχει μθδενικι κατανάλωςθ από αυτά. Στον παρακάτω πίνακα παρουςιάηεται ο αρικμόσ των κτθρίων που αντιςτοιχοφν ςε κάκε αγωγό του δικτφου φδρευςθσ. ΑΓΨΓΟ ΑΡΙΘΜΟ ΚΣΗΡΙΨΝ ΠΙΝΑΚΑ 6.3: Αρικμόσ κτθρίων που αντιςτοιχεί ςε κάκε αγωγό 79

81 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Επομζνωσ αφοφ γνωρίηουμε πλζον τον αρικμό των κτθρίων που αντιςτοιχοφν ςε κάκε αγωγό του δικτφου μασ, μποροφμε να παρουςιάςουμε τουσ παρακάτω πίνακεσ. ΑΓΩΓΟΙ ΖΩΝΗΣ Α ΠΙΝΑΚΑ 6.4: Αγωγοί που αντιςτοιχοφν ςτθ Ζώνη Α ΑΓΩΓΟΙ ΖΩΝΗΣ Β ΠΙΝΑΚΑ 6.5: Αγωγοί που αντιςτοιχοφν ςτθ Ζώνη Β 80

82 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Ζτςι μποροφμε να υπολογίςουμε και το ςυνολικό μικοσ των αγωγϊν τθσ κάκε ηϊνθσ. Συνολικό μικοσ αγωγϊν Ηϊνθσ Α : 569 μ. Συνολικό μικοσ αγωγϊν Ηϊνθσ Β : 529 μ. Από τισ δφο ηϊνεσ πρζπει να αφαιρζςουμε τουσ αγωγοφσ με μθδενικι κατανάλωςθ. Αγωγοφσ με μθδενικι κατανάλωςθ εννοοφμε τουσ αγωγοφσ ςτουσ οποίουσ δεν ανικει κάποιο κτιριο ϊςτε να καταναλϊςει νερό. Συνεπϊσ δεν λαμβάνονται υπ όψθ ςτον υπολογιςμό τθσ κατανάλωςθσ που κα γίνει για τθ ηϊνθ αυτι. Τζτοιουσ αγωγοφσ ςυναντάμε μόνο ςτθ Ηϊνθ Α και είναι οι παρακάτω: ΑΓΩΓΟΙ ΜΕ ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΚΑΣΑΝΑΛΩΗ ΜΗΚΟ (m) ΤΝΟΛΙΚΟ ΜΗ- ΚΟ (m) ΠΙΝΑΚΑ 6.6: Αγωγοί με μθδενικι κατανάλωςθ Άρα αφαιρϊντασ τουσ αγωγοφσ μθδενικισ κατανάλωςθσ από το ςυνολικό μικοσ τθσ Ηϊνθσ Α που κα χρθςιμοποιθκεί για τον υπολογιςμό τθσ κατανάλωςθσ α- νζρχεται ςτα: = 492 μ. Επίςθσ το μικοσ των αγωγϊν με μθδενικι κατανάλωςθ αφαιρείται και από το ςυνολικό μικοσ του δικτφου μασ : = 1021 μ. 81

83 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Ο υπολογιςμόσ τθσ κατανάλωςθσ τθσ κάκε ηϊνθσ είναι το πθλίκο του ςυνολικοφ μικουσ τθσ ηϊνθσ επί τθσ μζγιςτθσ θμεριςιασ κατανάλωςθσ προσ το ςυνολικό μικοσ του δικτφου μασ. Άρα υπολογίηουμε: Ηϊνθ Α: Ηϊνθ Β: ( 5,189* 492)/1021 2,5l / sec ( 5,189 *529)/1021 2,69l / sec Επειδι θ Ηϊνθ Β είναι πιο πυκνοκατοικθμζνθ από τθ Ηϊνθ Α είναι προφανζσ ότι κα καταναλϊνει μεγαλφτερεσ ποςότθτεσ νεροφ από τθν Α. Επομζνωσ θ κατανάλωςθ των ηωνϊν Α και Β κα πρζπει να πολλαπλαςιαςτοφν με τουσ ςυντελεςτζσ βαρφτθτασ. Θ Ηϊνθ Α ςυντελεςτι 0,6 για ηϊνθ ελάχιςτθσ πυκνότθτασ πλθκυςμοφ και θ Ηϊνθ Β ςυντελεςτι 1,4 για ηϊνθ υψθλισ πυκνότθτασ πλθκυςμοφ. Άρα, Ηϊνθ Α: 0,6* 2,5 1,5 l / sec Ηϊνθ Β: 1,4* 2,69 3,76l / sec Για να υπολογίςουμε τϊρα τθ ςυνολικι κατανάλωςθ νεροφ ςτον κάκε αγωγό πρζπει να πολλαπλαςιάςουμε το μικοσ του αγωγοφ με τθν ανοιγμζνθ παροχι κατανάλωςθσ ανά μονάδα μικουσ. Θ ανοιγμζνθ παροχι κατανάλωςθσ ιςοφται με το πθλίκο τθσ κατανάλωςθσ που αντιςτοιχεί ςε κάκε ηϊνθ διά το ςυνολικό μικοσ των αγωγϊν που περιλαμβάνει και υπολογίηεται παρακάτω. Ηϊνθ Α: 1,5/ 492 0,003l / s / m Ηϊνθ Β: 3,76 / l / s / m 82

84 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Ακολουκοφν οι πίνακεσ των καταναλϊςεων ςτουσ αγωγοφσ και ςτουσ κόμβουσ του δικτφου μασ. Στον παρακάτω πίνακα παρουςιάηεται θ κατανάλωςθ ςε κάκε αγωγό του δικτφου μασ. ΑΓΨΓΟ ΚΑΣΑΝΑΛΨΗ ( l / s) 01 0, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,32 ΠΙΝΑΚΑ 6.7: Κατανάλωςθ των αγωγϊν 83

85 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Για τον υπολογιςμό τθσ κατανάλωςθσ ςε κάκε κόμβο του δικτφου διαιροφμε διά δφο το άκροιςμα των καταναλϊςεων των αγωγϊν που ςυντρζχουν ςτον κόμβο αυτόν και οφτω κακεξισ. Ραρακάτω παρουςιάηεται ο πίνακασ με τισ καταναλϊςεισ κάκε κόμβου του δικτφου. ΚΟΜΒΟ ΑΓΩΓΟΙ ΠΟΤ ΤΝΣΡΕΦΟΤΝ ΚΑΣΑΝΑΛΨΗ ( l / s) 01 (Δεξαμενή) 01 0, , , , , , ,28 07, , , , , , , , ,36 14, , , ,16 ΠΙΝΑΚΑ 6.8: Κατανάλωςθ των κόμβων 84

86 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Ζκκεςθ αποτελεςμάτων εργαςτθριακϊν αναλφςεων πόςιμου νεροφ ςτο δίκτυο φδρευςθσ του Ανκθροφ. Στισ 23 Οκτωβρίου του 2013 ζγινε δειγματολθψία από το δίκτυο φδρευςθσ του Ανκθροφ με ςκοπό τθν ανάλυςθ ποιότθτασ του νεροφ. Τα 5 δείγματα που λιφκθκαν, πάρκθκαν από εξωτερικι βρφςθ του Αγροτικοφ Ιατρείου του Ανκθροφ. Θ κατάςταςθ δείγματοσ κατά τθν παραλαβι ιταν καλι, ενϊ θ περίοδοσ ανάλυςθσ του δείγματοσ διιρκθςε τρείσ μζρεσ, από τισ 19/10/13 ζωσ τισ 22/10/13. Ραρακάτω ακολουκεί πίνακασ με τα αποτελζςματα των αναλφςεων του δείγματοσ: 85

87 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ ΠΑΡΑΜΕΣΡΟ Ολικά κολοβακτηριοειδή E. Coli ΟΜΦ (22 C) ΟΜΦ (37 C) Clostridium perfingens υγκέντρωςη ιόντων υδρογόνου (25 C) Ηλεκτρική αγωγιμότητα (20 C) Θολότητα Αμμώνιο Νιτρικά Φρώμα Οςμή Γεύςη Τπολειμματικό χλώριο ΜΟΝΑΔΕ Cfu/100ml Cfu/100ml Cfu/ml Cfu/ml Cfu/100ml Ph μs/cm FNU mg/l mg/l mg/l mg/l ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 0 0 <4 <4 0 7, ,25 <0,03 3,8 <5 αποδεκτή αποδεκτή 0,18 ΠΑΡΑΜΕΣΡΙΚΗ ΣΙΜΗ 0 0 Άνευ ςυνήθουσ μεταβολήσ Άνευ ςυνήθουσ μεταβολήσ 0 6,5 9, ,50 50 Άνευ ςυνήθουσ μεταβολήσ Άνευ ςυνήθουσ μεταβολήσ Άνευ ςυνήθουσ μεταβολήσ 0,50 ΜΕΘΟΔΟ ISO :2000 ISO :2000 ISO 6222:1999 ISO 6222:1999 Κ.Τ.Α. Τ2/2600/2001 ISO 10523:2008 ISO 7888:1995 ISO 7027:1999 ISO :1984 HACH LANGE LCK 339 ISO 7887:1994 Οργανοληπτικά Οργανοληπτικά Υωτομετρικά (DPD) ΠΙΝΑΚΑ 6.12: Αποτελζςματα ανάλυςθσ δείγματοσ Ανκθροφ 86

88 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ 6.3 Επίλυςθ του δικτφου φδρευςθσ Ανκθροφ με χριςθ υπολογιςτι και τθ βοικεια του λογιςμικοφ προγράμματοσ EPAnet Για τθν επίλυςθ του δικτφου με το EPAnet απαραίτθτθ ιταν θ οριηοντιογραφία του Ανκθροφ με τισ ςυντεταγμζνεσ και όλα τα απαραίτθτα ςτοιχεία που χρειαηόμαςτε ςαν δεδομζνα. Ξεκινϊντασ ςτο Network map επιλζγουμε με τθ ςειρά, τθ ςχεδίαςθ των κόμβων (add junction, add reservoir) και ζπειτα τθ ςχεδίαςθ των αγωγϊν (add pipe) Αφοφ φζρουμε το δίκτυο περίπου ςτο ςχιμα τθσ οριηοντιογραφίασ, προςκζτουμε με τθ ςειρά τουσ τισ ςυντεταγμζνεσ και τα απαραίτθτα ςτοιχεία των κόμβων, των αγωγϊν και τθσ δεξαμενισ. Ραρακάτω παρουςιάηονται τα απαραίτθτα ςτοιχεία του κάκε μζρουσ του δικτφου: a) Κόμβοι (Junctions): - Υψόμετρο κόμβου (m) (Elevation) - Base Demand ( l / s ) b) Αγωγοί (Pipes) : - Μικοσ αγωγοφ (m) (Length) - Διάμετροσ αγωγοφ (mm) (Diameter) - Τραχφτθτα αγωγοφ (mm) (Roughness) c) Δεξαμενι (Reservoir) : - Φψοσ ςτάκμθσ νεροφ (Total head) (m) Στθ ςυνζχεια και πριν τρζξουμε το πρόγραμμά μασ πρζπει να κακορίςουμε τισ βαςικζσ υδραυλικζσ μασ μονάδεσ. Ακολουκϊντασ λοιπόν ςτθ γραμμι εργαλείων Project Defaults Hydraulics επιλζγουμε για τον υπολογιςμό των απωλειϊν τριβισ (Headloss formula), τθ μζκοδο των Darcy-Weisbach και για μονάδα μζτρθςθσ τθσ παροχισ LPS (Liters per second). 87

89 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ ΕΙΚ.6.1: Οριηοντιογραφία Ανκθροφ 88

90 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Αφοφ επιλζξαμε τισ βαςικζσ μασ μονάδεσ και καταχωριςαμε όλα τα δεδομζνα ςτουσ κόμβουσ, ςτουσ αγωγοφσ και ςτθ δεξαμενι, τρζξαμε τθν ανάλυςθ του προγράμματοσ μζςα από τθν οποία προζκυψαν τα αποτελζςματα. Το πρόγραμμα EPAnet υπολογίηει τα παρακάτω αποτελζςματα για κάκε ςτοιχείο του δικτφου και αυτά μποροφμε να τα δοφμε ςτο κάτω μζροσ του Property editor window εμφανίηοντάσ το πατϊντασ διπλό κλικ πάνω ςτο κάκε ςτοιχείο. Για τουσ κόμβουσ υπολογίηει : Τθ ηιτθςθ κατανάλωςθσ (actual demand) Το φψοσ πίεςθσ (pressure) Το πιεηομετρικό φορτίο (total head) Για τουσ αγωγοφσ υπολογίηει: Τθ παροχι (flow) Tισ απϊλειεσ ενζργειασ (unit headloss) Tθν ταχφτθτα ροισ (velocity) Tον ςυντελεςτι τριβισ (friction factor) Τα αποτελζςματα που κα παρουςιάςουμε ςτουσ παρακάτω πίνακεσ και χάρτεσ του EPAnet για τουσ κόμβουσ είναι το φψοσ πίεςθσ ενϊ για τουσ αγωγοφσ είναι θ παροχι και θ ταχφτθτα ροισ. 89

91 ΔΙΚΣΤΟ ΤΔΡΕΤΗ ΣΟΤ ΟΙΚΙΜΟΤ ΑΝΘΗΡΟΤ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΗ Ραρουςίαςθ αποτελεςμάτων φψουσ πίεςθσ κάκε κόμβου μετά από τθν επίλυςθ του δικτφου μζςω EPAnet. ΠΙΝΑΚΑ 6.9: Φψοσ πίεςθσ κάκε κόμβου με χριςθ EPAnet 90