Ειςαγωγι ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ ΙΙ. 2 Μζτρθςθ ΑΕΠ και διάρκρωςθ οικονομίασ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ειςαγωγι ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ ΙΙ. 2 Μζτρθςθ ΑΕΠ και διάρκρωςθ οικονομίασ"

Διώνη Ευταξίας
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ειςαγωγι ςτθν Οικονομικι Επιςτιμθ ΙΙ 2 Μζτρθςθ ΑΕΠ και διάρκρωςθ οικονομίασ

2 υνολικό ειςόδημα και ςυνολική δαπάνη Για μια οικονομία ςυνολικά, το ειςόδθμα πρζπει να είναι ίςο με τθν δαπάνθ γιατί: (Θεμελιϊδθσ ταυτότθτα των εκνικϊν λογαριαςμϊν) Κάθε ςυναλλαγή έχει έναν αγοραςτή και έναν πωλητή. Κάκε Ευρϊ που ξοδεφεται από κάποιον αγοραςτι είναι ζνα Ευρϊ ειςοδιματοσ για κάποιον πωλθτι.

3 Σο Οικονομικό Κφκλωμα Η ιςότθτα του ειςοδιματοσ και τθσ δαπάνθσ μπορεί να κατανοθκεί με τθν ςυνοπτικι περιγραφι του οικονομικοφ ςυςτιματοσ με το διάγραμμα του οικονομικοφ κυκλϊματοσ Τποκζςεισ: Κλειςτι οικονομία, Όχι κυβζρνθςθ Σα νοικοκυριά δεν αποταμιεφουν

4 Η Κυκλική Ροή του Χρήματοσ (Οικονομικό Κφκλωμα) Ζςοδα Αγορζσ για Αγακά και Τπθρεςίεσ Δαπάνεσ Αγακά και υπθρεςίεσ που πωλικθκαν Επιχειριςεισ πωλοφν Νοικοκυριά αγοράηουν Αγακά και υπθρεςίεσ που αγοράςτθκαν Επιχειριςεισ Αγορά-Πϊλθςθ Αγακϊν και Τπθρεςιϊν Ενοικίαςθ και χριςθ ειςροϊν Νοικοκυριά Αγορά-κατανάλωςθ Αγακϊν και Τπθρεςιϊν Κατοχι και Διάκεςθ ειςροϊν υντελεςτζσ Παραγωγισ Μιςκοί, ενοίκιο, κζρδθ Αγορζσ για υντελεςτζσ Παραγωγισ Νοικοκυριά πωλοφν Επιχειριςεισ αγοράηουν Εργαςία-Γθ Κεφάλαιο Ειςόδθμα = Ροζσ ειςροϊν και εκροϊν = Χρθματικζσ Ροζσ

5 Οικονομικό κφκλωμα με αποταμίευςη, δημόςια πολιτική και διεθνζσ εμπόριο

6 Οι τζςςαρεσ βαςικζσ κατηγορίεσ δαπάνησ Σο ΑΕΠ (Y) είναι το ςφνολο των παρακάτω: Κατανάλωςθ (C) Επζνδυςθ (I) Κρατικζσ Δαπάνεσ (G) Κακαρζσ Εξαγωγζσ (NX) Y = C + I + G + NX (Εθνικολογιςτική Ταυτότητα)

7 Οι τζςςερεσ βαςικζσ κατηγορίεσ δαπάνησ Ιδιωτικι κατανάλωςθ (C): Σα ζξοδα των νοικοκυριϊν ςε αγακά και υπθρεςίεσ, με τθν εξαίρεςθ τθσ αγορά κατοικίασ. Επζνδυςθ (I): Σα ζξοδα ςε κεφαλαιουχικά αγακά (ιδιωτικζσ Ι Β και δθμόςιεσ Ι G ), αποκεματικά Ι V, οικοδομιματα και νζεσ κατοικίεσ

8 Οι τζςςερεσ βαςικζσ κατηγορίεσ δαπάνησ Δθμόςιεσ δαπάνεσ (G): Σα ζξοδα ςε αγακά και υπθρεςίεσ από όλα τα επίπεδα κυβζρνθςθσ (διμουσ, νομαρχίεσ, κλπ). Δεν ςυμπεριλαμβάνει επιδοτιςεισ γιατί δεν γίνονται ςε ανταλλαγι αγακϊν που παράγονται αυτι τθν περίοδο. Κακαρζσ εξαγωγζσ (NX): Εξαγωγζσ μείον ειςαγωγζσ (Ν-Χ).

9 Εκνικοί λογαριαςμοί Εκνικοί λογαριαςμοί ειςοδιματοσ: ζνα λογιςτικό πλαίςιο, που χρθςιμοποιείται για τθν αποτίμθςθ τθσ τρζχουςασ οικονομικισ δραςτθριότθτασ Διαφορετικζσ προςεγγίςεισ Προςζγγιςθ προϊόντοσ: θ ποςότθτα του παραγόμενου προϊόντοσ Προςζγγιςθ ειςοδιματοσ: τα ειςοδιματα που αποκτοφν οι παραγωγοί του προϊόντοσ Προςζγγιςθ δαπάνθσ: θ δαπάνθ των τελικϊν αγοραςτϊν του προϊόντοσ

10 Εκνικοί λογαριαςμοί Η προςζγγιςθ προϊόντοσ ςτθρίηεται ςτθν ζννοια τθσ προςτικζμενθσ αξίασ προςτικζμενθ αξία: θ διαφορά τθσ αξίασ του προϊόντοσ κάκε παραγωγοφ μείον τθν αξία των ειςροϊν που ζχει αγοράςει από τουσ άλλουσ παραγωγοφσ Οι τρεισ προςεγγίςεισ είναι ιςοδφναμεσ λόγω τθσ κεμελιϊδουσ ταυτότθτασ των εκνικϊν λογαριαςμϊν: ςυνολικι παραγωγι = ςυνολικό ειςόδθμα = ςυνολικι δαπάνθ

12 Τπολογιςμόσ ΑΕΠ με τθν ειςοδθματικι μζκοδο Σο ΑΕΠ ορίηεται ωσ το άκροιςμα των αμοιβϊν των ςυντελεςτϊν παραγωγισ, των αποςβζςεων παγίου κεφαλαίου και των εμμζςων φόρων μειωμζνων κατά τισ επιδοτιςεισ προσ τισ εγχϊρια εγκατεςτθμζνεσ μονάδεσ και των κακαρϊν επιβαρφνςεων των ειςαγωγϊν. Υ=W d +Y kd +T ind -T s +D

13 Τπολογιςμόσ ΑΕΠ με τθν ειςοδθματικι μζκοδο Υ=W d +Y kd +T ind -T s +D W d Y kd T ind T s D =Αμοιβζσ εξαρτθμζνθσ εργαςίασ =Αμοιβζσ κεφαλαίου (τόκοι, ζγγειεσ πρόςοδοι και επιχειρθματικά κζρδθ) =Ζμμεςοι φόροι = Επιδοτιςεισ =Απόςβεςθ παγίου κεφαλαίου

16 Ακακάριςτο Εγχϊριο Προϊόν ΑΕΠ: Μζτρθςθ του ειςοδιματοσ και των δαπανϊν τθσ οικονομίασ. Είναι θ ςυνολικι αγοραία αξία όλων των τελικϊν αγακϊν και υπθρεςιϊν που παράγονται ςε μια χϊρα ςε δεδομζνθ χρονικι ςτιγμι.

17 Ακακάριςτο Εγχϊριο Προϊόν ΑΕΠ είναι θ αγοραία αξία... Σο προϊόν αποτιμάται ςε αγοραίεσ τιμζσ... Όλων των τελικϊν... Αφορά τθν αξία των τελικϊν αγακϊν, όχι των ενδιάμεςων αγακϊν.... Αγακϊν και Τπθρεςιϊν... Περιλαμβάνει τα υλικά αγακά (τρόφιμα, ζνδυςθ, αυτοκίνθτα) και τισ άυλεσ υπθρεςίεσ (κόμμωςθ, κακαριςμόσ ςπιτιοφ, ιατρικζσ επιςκζψεισ).

18 Ακακάριςτο Εγχϊριο Προϊόν... Παράγονται... Περιλαμβάνει τα αγακά και υπθρεςίεσ που παράγονται ςτο παρόν και όχι τισ ςυναλλαγζσ που ζγιναν ςτο παρελκόν.... ε μια χϊρα... Μετρά τθν αξία τθσ παραγωγισ εντόσ των γεωγραφικϊν ορίων μια χϊρασ..

19 Ακακάριςτο Εγχϊριο Προϊόν... ε δεδομζνθ χρονικι ςτιγμι. Αξία τθσ παραγωγισ ςε ςυγκεκριμζνο χρονικό όριο, μινασ, τρίμθνο, εξάμθνο, ζτοσ.

20 Ακακάριςτο Εγχϊριο Προϊόν vs Ακακάριςτο Εκνικό Προϊόν ΑΕ κν Π και ΑΕ γχ Π ΑΕ κν Π (Ακακάριςτο Εκνικό Προϊόν): προϊόν που παράγεται από εγχϊριουσ ςυντελεςτζσ παραγωγισ ΑΕ γχ Π (Ακακάριςτο Εγχϊριο Προϊόν): προϊόν που παράγεται ςτθν επικράτεια μιασ χϊρασ ΑΕ γχ Π = ΑΕ κν Π NFP NFP: κακαρζσ αμοιβζσ των ςυντελεςτϊν παραγωγισ από το εξωτερικό θ διαφορά του ειςοδιματοσ που αποκτάται από τουσ εγχϊριουσ ςυντελεςτζσ παραγωγισ ςτο εξωτερικό μείον το ειςόδθμα που αποκτοφν ξζνοι ςυντελεςτζσ παραγωγισ ςτθν εγχϊρια οικονομία ΑΕ κν Π= ΑΕ γχ Π + Πλθρωμζσ υντελεςτϊν από το Εξωτερικό - Πλθρωμζσ υντελεςτϊν προσ το Εξωτερικό

21 Ακακάριςτο Εγχϊριο Προϊόν vs Ακακάριςτο Εκνικό Προϊόν Παράδειγμα: τα ζςοδα καταςκευισ ενόσ αυτοκινθτόδρομου που καταςκευάςτθκε από μια αμερικανικι εταιρία ςτθ αουδικι Αραβία υπολογίηονται ςτο ΑΕ κν Π των ΗΠΑ (καταςκευάςτθκε από ςυντελεςτζσ παραγωγισ των ΗΠΑ), όχι ςτο ΑΕ γχ Π των ΗΠΑ, και είναι μζροσ του ΑΕ γχ Π τθσ αουδικισ Αραβίασ (καταςκευάςτθκε ςτθ αουδικι Αραβία), όχι του ΑΕ κν Π τθσ αουδικισ Αραβίασ Η διαφορά μεταξφ ΑΕ κν Π και ΑΕ γχ Π είναι μικρι για τισ ΗΠΑ, περίπου 0,2%, αλλά υψθλότερθ για χϊρεσ που πολλοί πολίτεσ τουσ εργάηονται ςτο εξωτερικό

22 Άλλεσ μετριςεισ ειςοδιματοσ Καθαρό Εθνικό Προϊόν (NNP): Σο ςυνολικό ειςόδθμα μετά τθν αφαίρεςθ των αποςβζςεων NNP=ΑΕ κν Π-Αποςβζςεισ Εθνικό Ειςόδημα (NΙ):φνολο αμοιβϊν παραγωγικϊν ςυντελεςτϊν με θμεδαπι οικονομικι ικαγζνεια ΝΙ=NNP-(T ind -T s ) ή NI=W d +Y kd

23 Άλλεσ μετριςεισ ειςοδιματοσ Προςωπικό ειςόδημα (PI): Σο ειςόδθμα που λαμβάνουν τα νοικοκυριά και οι επιχειριςεισ που δεν λειτουργοφν υπό εταιρικό κακεςτϊσ PI=ΝΙ - Εταιρικά Κζρδθ - Ειςφορζσ Κοινωνικισ Αςφάλιςθσ - Κακαροί Σόκοι + Μερίςματα + Μεταβιβαςτικζσ πλθρωμζσ δθμοςίου ςε ιδιϊτεσ + Προςωπικό ειςόδθμα από τόκουσ Προςωπικό Διαθζςιμο Ειςόδημα (DPI): Σο ειςόδθμα των νοικοκυριϊν μετά τθν πλθρωμι των φόρων ειςοδιματοσ DPI=PI-T ι C=Y-T

24 Απόςβεςθ Η χριςθ του Κεφαλαίου (ωσ ειςροι) ζχει ωσ ςυνζπεια τθν υλικι φκορά του θ οποία ονομάηεται απόςβεςη κεφαλαίου και οφείλεται: α) λειτουργικι φκορά κατά τθ διάρκεια τθσ παραγωγικισ διαδικαςίασ. β) χρονικι φκορά (ιςχφει για όλα τα αγακά) θ οποία επζρχεται με τθν παρζλευςθ του χρόνου και μόνον

25 Γραφική απεικόνιςη διαφόρων μετρήςεων εθνικοφ ειςοδήματοσ Καθαπό ειζόδημα από ηο εξωηεπικό Καθαπό ειζόδημα από ηο εξωηεπικό Καθαπέρ Εξαγωγέρ (ΝΧ) Απόζβεζη Παγίος Κεθαλαίος (D) Απόζβεζη Παγίος Κεθαλαίος (D) Απόζβεζη Παγίος Κεθαλαίος (D) Ακαθάπιζηο Εθνικό Πποϊόν (GNP) Κςβέπνηζη (G) Επένδςζη (Ι) Ακαθάπιζηο Εγσώπιο Πποϊόν (GDP) Καθαπό Εθνικό Πποϊόν (NNP) Έμμεζοι θόποι- Επιδοηήζειρ (Τ ind -T s ) Εθνικό Ειζόδημα Έμμεζοι θόποι- Επιδοηήζειρ (Τ ind -T s ) Αμοιβέρ Κεθαλαίος (Y kd ) Καηανάλωζη (C) (ΝΙ) Αμοιβέρ Εξαπηημένηρ Επγαζίαρ (W d )

26 Πραγματικό και ονομαςτικό ΑΕΠ Σο ονομαςτικό ΑΕΠ μετρά τθν αξία τθσ παραγωγισ ςε τρζχουςεσ τιμζσ. Σο πραγματικό ΑΕΠ μετρά τθν αξία τθσ παραγωγισ ςε ςταθερζσ τιμζσ. Μια ακριβισ κεϊρθςθ τθσ οικονομίασ απαιτεί τθν ρφκμιςθ του ονομαςτικοφ ςε πραγματικό ΑΕΠ με τθ χριςθ του αποπληθωριςτή του (GDP deflator).

27 Πραγματικό και ονομαςτικό ΑΕΠ Έτος Px ( ) Qx (κιλά) Py ( ) Qy(κιλά) Υπολογισμός Ονομαστικού ΑΕΠ 2005 (1*100) x +(2*50) y = (2*150) x +(3*100) y = (3*200) x +(4*150) y =1200 Υπολογισμός Πραγματικού ΑΕΠ σε τιμές 2005 (έτος βάσης) 2005 (1*100) x +(2*50) y = (1*150) x +(2*100) y = (1*200) x +(2*150) y =500

28 Αποπληθωριςτήσ του ΑΕΠ Ο αποπλθκωριςτισ του ΑΕΠ μετρά το επίπεδο των τρεχουςϊν τιμϊν ςε ςχζςθ με τισ τιμζσ τθσ περιόδου βάςεωσ. Δθλαδι, μασ δείχνει τθν αφξθςθ του ονομαςτικοφ GDP που μπορεί να αποδοκεί ςτθν αφξθςθ των τιμϊν και όχι ςτθν αφξθςθ τθσ παραγωγισ.

29 Αποπληθωριςτήσ του ΑΕΠ Ο αποπλθκωριςτισ του ΑΕΠ βρίςκεται εάν διαιρζςουμε το ονομαςτικό με το πραγματικό ΑΕΠ: d Ονομαστικό ΑΕΠ 100 Πραγματικό ΑΕΠ Σο ονομαςτικό μετατρζπεται ςε πραγματικό ΑΕΠ ςφμφωνα με τθν παρακάτω εξίςωςθ: Ονομαστικό ΑΕΠ 2008 Πραγματικό d,2008

30 Αποπληθωριςτήσ του ΑΕΠ Τπολογίηοντασ τον Αποπλθκωριςτι του ΑΕΠ: Έτος (Ονομαστικό/Πραγματικό ΑΕΠ)* (200 /200 )*100= (600 /350 )*100= (1200 /500 )*100=240

31 Ονομαςτικό και Πραγματικό ΑΕΠ Πηγή: Eurostat

32 Πλθκωριςμόσ Τπολογιςμόσ πλθκωριςμοφ: π t+1 = (P t+1 P t )/P t =ΔP t+1 /P t

33 Πληθωριςμόσ, Ελλάδα (Μηνιαία εξζλιξη (2009=100), Ιαν 1959-επτ 2014) Πηγή: ΕΛ.ΣΑΣ

34 Ονομαςτικό και Πραγματικό Επιτόκιο Σο ονομαςτικό επιτόκιο είναι το επιτόκιο χωρίσ διόρκωςθ για τον πλθκωριςμό Σο πραγματικό επιτόκιο είναι το ονομαςτικό διορκωμζνο για πλθκωριςμό Πραγματικό επιτόκιο = Ονομαςτικό επιτόκιο Πλθκωριςμόσ Παράδειγμα: Δανείςτθκεσ 1,000 ευρϊ για ζναν χρόνο Σο ονομαςτικό επιτόκιο είναι 15%. τον χρόνο αυτό ο πλθκωριςμόσ ιταν 10% Πραγματικό επιτόκιο = Ονομαςτικό Πλθκωριςμόσ = 15% - 10% = 5%

35 Ονομαςτικό επιτόκιο (Long-term interest rate) Ελλάδα και Γερμανία (1/2001-1/2015) Πηγή: ECB Statistical Data Warehouse (SDW)

36 Ονομαςτικό και Πραγματικό (2009=100) Επιτόκιο (Long-term interest rate, Ελλάδα 1/2001-1/2015) Πηγή: ECB Statistical Data Warehouse (SDW) και ΕΛ.ΣΑΣ

37 ΑΕΠ και Οικονομική Ευημερία Σο ΑΕΠ είναι το καλφτερο μζτρο τθσ οικονομικισ ευθμερίασ μιασ κοινωνίασ. Σο κατά κεφαλιν GDP δείχνει το ειςόδθμα και τθν δαπάνθ του μζςου ατόμου ςε μία οικονομία. Τψθλότερο κατά κεφαλιν GDP δείχνει υψθλότερο επίπεδο ευθμερίασ (higher standard of living). Σο GDP δεν είναι ςε καμιά περίπτωςθ το τζλειο μζτρο τθσ ευτυχίασ ι τθσ ποιότθτασ ηωισ.

38 ΑΕΠ και Οικονομική Ευημερία Μερικζσ παράμετροι που αυξάνουν τθν ευθμερία και δεν ςυμπεριλαμβάνονται ςτο GDP είναι: Η αξία του ελεφκερου χρόνου Η αξία του «κακαροφ» περιβάλλοντοσ Η αξία των ενεργειϊν που βρίςκονται ζξω από τα όρια τθσ αγοράσ, όπωσ ο χρόνοσ που περνά ζνασ γονιόσ με το παιδί του.

39 Μετρήςεισ Δεικτών Οικονομικήσ Ευημερίασ (1999)

Σχετικά έγγραφα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Κεφάλαιο 2o (συνέχεια) b) Υπολογισμός των βασικών Μακροοικονομικών μεγεθών Συνολικό εισόδημα και συνολική δαπάνη! Για μια οικονομία συνολικά, το εισόδημα πρέπει να είναι ίσο