ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Τομέας Κλασσικού Αθλητισμού ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: «Η ΑΜΕΣΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΜΕ ΟΛΟΣΩΜΗ ΔΟΝΗΣΗ ΣΤΑ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΡΕΞΙΜΑΤΟΣ» Ζήση Μαρία Δημητριάδης Αλέξανδρος ΙΟΥΝΙΟΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 4 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ερευνητικά ερωτήματα Ερευνητικές υποθέσεις 7 2. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Χαρακτηριστικά της δόνησης Η δόνηση ως προθέρμανση Μηχανική σκληρότητα Θεωρητικό υπόβαθρο Κατακόρυφη σκληρότητα Υπολογισμός κατακόρυφης σκληρότητας Σκληρότητα των κάτω άκρων κατά το τρέξιμο Υπολογισμός σκληρότητας κάτω άκρων Σκληρότητα και δρομική ταχύτητα Σκληρότητα και κινηματικά χαρακτηριστικά Δόνηση και σκληρότητα Δόνηση και κινητικά και κινηματικά χαρακτηριστικά Δόνηση και απόδοση στο CMJ ΜΕΘΟΔΟΣ Ερευνητικός σχεδιασμός Δείγμα 18

3 3.3. Σωματομετρική αξιολόγηση Εξοικείωση Περιγραφή δοκιμασιών Περιγραφή των πρωτοκόλλων προθέρμανσης Καθίσματα με δόνηση Καθίσματα χωρίς δόνηση Τρέξιμο Περιγραφή των διαδικασιών των μετρήσεων CMJ Τρέξιμο στο δαπεδοεργόμετρο Καταγραφή των κινηματικών και κινητικών χαρακτηριστικών Υπολογισμός κινηματικών χαρακτηριστικών Υπολογισμός κατακόρυφης σκληρότητας και σκληρότητας των κάτω άκρων Στατιστική Ανάλυση ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Κινηματικά χαρακτηριστικά Κινητικά χαρακτηριστικά CMJ ΣΥΖΗΤΗΣΗ 31 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 33 3

4 ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 4.1. Κινηματικά χαρακτηριστικά 24 Πίνακας 4.2. Κινητικά χαρακτηριστικά 27 ΣΧΗΜΑΤΑ Σχήμα 2.1. Αλλαγή στο μήκος του ελατηρίου με την εφαρμογή εξωτερικής δύναμης 11 Σχήμα 2.2. Το μοντέλο ελατηρίου-μάζας χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της σκληρότητας του κάτω άκρου όταν το άκρο έρχεται σε επαφή με το έδαφος υπό γωνία 13 Σχήμα 4.1. Ο χρόνος επαφής στις τρεις συνθήκες προθέρμανσης 25 Σχήμα 4.2. Ο χρόνος πτήσης στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης 25 Σχήμα 4.3. Το μήκος βηματισμού στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης 26 Σχήμα 4.4. Η συχνότητα βηματισμού στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης 26 Σχήμα 4.5. Η κατακόρυφη μετατόπιση του ΚΒΣ στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης 27 Σχήμα 4.6. Η μεταβολή του μήκους του κάτω άκρου στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης 28 Σχήμα 4.7. Η μέγιστη κατακόρυφη αντίδραση του εδάφους κατά την φάση της επαφής του ποδιού με το έδαφος στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης 29 Σχήμα 4.8. Η σκληρότητα των κάτω άκρων στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης 29 Σχήμα 4.9. Η κατακόρυφη σκληρότητα στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης 30 Σχήμα Το άλμα με προδιάταση στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης 30

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Πολυάριθμες μελέτες έχουν πιθανολογήσει ότι η άσκηση με δόνηση ολόκληρου του σώματος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος προθέρμανσης. Η υπόθεση αυτή προκύπτει τόσο από τις θετικές άμεσες επιδράσεις της, όπως η βελτίωση της ευλυγισίας και της δύναμης, η αύξηση της κινητικότητας των μυών, η αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος και η ταχύτερη αύξηση της θερμοκρασίας των μυών, όσο και από τις μακροχρόνιες όπως η βελτίωση της ευλυγισίαςκαι της ισορροπίας, η αύξηση της δύναμης και της κατακόρυφης αλτικής ικανότητας. Ωστόσο, οι μελέτες που έχουν χρησιμοποιήσει μόνο δόνηση ως προθέρμανση χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια συνηθισμένη προθέρμανση είναι περιορισμένες. Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξεταστεί εάν η προθέρμανση με δόνηση χωρίς τη χρήση άλλης μορφής προθέρμανσης είναι αποτελεσματική μέσω της εξέτασης της άμεσης επίδρασης της δόνησης στην κατακόρυφη σκληρότητα, την σκληρότητα των κάτω άκρων, στα κινητικά και κινηματικά χαρακτηριστικά του τρεξίματος και της επίδοσης στην εκτέλεση άλματος με προδιάταση (CMJ). Στην έρευνα συμμετείχαν 10 φοιτητές-τριεςτου τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ηλικία: 22,3 ± 0,83 έτη, μάζα: 70,26 ±12,11 kg, ύψος: 172,5 ± 8,25cm). Οι δοκιμαζόμενοι εκτέλεσαν 3 πρωτόκολλα προθέρμανσης με τυχαία και διαφορετική σειρά σε 3 διαφορετικές μέρες. Τα 3 πρωτόκολλα ήταν καθίσματα με δόνηση, καθίσματα χωρίς δόνηση και τρέξιμο.έπειτα οι δοκιμαζόμενοι εκτέλεσαν 3 CMJ σε ειδική πλατφόρμα και αμέσως μετά έτρεξαν 10 sστο δαπεδοεργόμετρο με ταχύτητα 24 km h -1. Από τη βιντεοσκόπηση του τρεξίματος αναλύθηκαν η κατακόρυφη σκληρότητα, η σκληρότητα κάτω άκρων, η κατακόρυφη μετατόπιση του κέντρου βάρους του σώματος, η μεταβολή του μήκους του κάτω άκρου, η μέγιστη κατακόρυφη αντίδραση του εδάφους κατά την φάση της επαφής με το έδαφος (Fmax), ο χρόνος επαφής και πτήσης, το μήκος και η συχνότητα βήματος. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπήρξε σημαντική διαφορά στη κατακόρυφη σκληρότητα, την σκληρότητα των κάτω άκρων και στα κινητικά και κινηματικά χαρακτηριστικά του τρεξίματος ανάμεσα στα 3 πρωτόκολλα προθέρμανσης. Στατιστικώς σημαντική διαφορά παρατηρήθηκε μόνο στην Fmax, η οποία βρέθηκε σημαντικά μεγαλύτερη ύστερα από την προθέρμανση χωρίς δόνηση σε σύγκριση με την προθέρμανση με τρέξιμο. Επίσης δεν βρέθηκε σημαντική διαφορά στην επίδοση στο CMJ. Δεδομένου λοιπόν ότι η προθέρμανση με δόνηση παρουσίασε παρόμοια αποτελέσματα μετις άλλες συνθήκες, και ιδιαίτερα με την κοινότυπηπροθέρμανση του τρεξίματος, συμπεραίνουμε ότι η δόνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως προθέρμανση μόνη της ή ως συμπλήρωμα σε μία συνηθισμένη προθέρμανση. 5

6 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η προθέρμανση αποτελεί ένα σύνολο διαδικασιών, τις οποίες εκτελούν οι περισσότεροι αθλητές πριν από το κύριο μέρος της προπόνησής τους ή τον αγώνα, για να βελτιώσουν την απόδοσή τους. Η βελτίωση αυτή επέρχεται από μία ποικιλία μηχανισμών, όπως είναι η αύξηση της θερμοκρασίας του μυός (Cochraneetal., 2008), η επιταχυνόμενη πρόσληψη οξυγόνου (Bohnert&Whipp,1996), ηενίσχυσητωνμυών(tomaras&macintosh,2011), ηαύξησητηςκατανάλωσηςοξυγόνου(bishopetal., 2002) καιαπόψυχολογικέςεπιδράσεις, όπωςηαύξησητηςετοιμότητας(masseyetal., 1961). Οι συνήθεις μορφές προθέρμανσης είναι η ενεργητική και η παθητική προθέρμανση. Η παθητική προθέρμανση περιλαμβάνει τη χρήση θερμότητας που εφαρμόζεται εξωτερικά και μεταφέρεται στους ιστούς του σώματος, ενώ η ενεργητική προθέρμανση περιλαμβάνει δυναμική και ρυθμική μυϊκή εργασία όπως το τρέξιμο και το ποδήλατο (Bishop, 2003). Έως σήμερα έχει χρησιμοποιηθεί μία πληθώρα συνθηκών προθέρμανσης για την ενίσχυση της αθλητικής απόδοσης, όμως δεν έχει βρεθεί το βέλτιστο πρωτόκολλο. Συνεπώς οι ερευνητές συνεχίζουν να επιδιώκουν νέες μεθόδους ή να τροποποιούν τις παλιές, ώστε να γίνει αποδοτικότερη η διαδικασία της προθέρμανσης. Μία διαφορετική ενεργητική μέθοδος προθέρμανσης είναι η χρήση της δόνησης. Γενικά, έχουν υπάρξει διάφορες προσπάθειες να χρησιμοποιηθεί η δόνηση ως θεραπευτικό μέσο που χρονολογείται από την αρχαία Ελλάδα, όταν δονήσεις χρησιμοποιούταν για τη θεραπεία των τραυματισμών. Τον 16 ο αιώνα οι Ιάπωνες χρησιμοποιούσαν δόνηση και πίεση, καθώς και παθητική κίνηση για να χαλαρώσουν τους άκαμπτους μύες και για τις σπασμωδικές συσπάσεις των μυών. Τη σύγχρονη εποχή, η δόνηση έχει χρησιμοποιηθεί για την βελτίωση της απόδοσης, ιδιαίτερα στους τομείς της ισχύος και της προπόνησης δύναμης, καθώς επίσης και για την άσκηση και την υγεία (Cochrane, 2013). Στις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, οι επιδράσεις της άσκησης με ολόσωμη δόνηση στον άνθρωπο, διαχωρίζονται σε άμεσες και σε μακροχρόνιες. Οι έρευνες σχετικά με τη μακρόχρονη επίδραση αναφέρουν ότι, η μακροχρόνια άσκηση με ολόσωμη δόνηση βελτιώνει την ευλυγισία (Bautmansetal., 2005; Fagnanietal., 2006) και την ισορροπία (Bautmansetal., 2005). Επιπλέον αυξάνει τη δύναμη και την κατακόρυφη αλτική ικανότητα (Fagnanietal., 2006; Roelants&Verschueren, 2004). Από την άλλη πλευρά, η άμεση επίδραση της δόνησης περιλαμβάνει βελτίωση της ευλυγισίας (Cochrane&Stannard, 2005) και της δύναμης (Boscoetal., 2000; Jacobs&Burns, 2009), αύξηση της κινητικότητας των

7 μυών (Cochrane&Stannard, 2005;Gerodimosetal., 2010; Jacobs&Burns, 2009;), αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος (Kerschanetal., 2001) και ταχύτερη αύξηση της θερμοκρασίας των μυών (Cochrane&Stannard, 2005). Δεδομένων λοιπόν των θετικών επιδράσεων της άσκησης με δόνηση, φαίνεται λογικό να προταθεί η χρήση της δόνησης ως εναλλακτικός τρόπος προθέρμανσης. Πολλές έρευνες έχουν εξετάσει την επίδραση της δόνησης έπειτα από ένα συνηθισμένο πρωτόκολλο προθέρμανσης. Ωστόσο οι έρευνες που έχουν χρησιμοποιήσει μόνο άσκηση με δόνηση ως προθέρμανση είναι περιορισμένες. Καμία από αυτές τις έρευνες δεν έδειξε αρνητική επίδραση της δόνησης. Επομένωςη δόνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτικός τρόπος προθέρμανσης (Cochraneetal., 2015; Moddieetal., 2015). Επιπλέον, αρκετές είναι οι έρευνες που έχουν εξετάσει την αποτελεσματικότητα της άσκησης με δόνηση, μέσω της επίδοσης σε άλμα με προδιάταση(cmj) έπειτα από εφαρμογή δόνησης. Όμως είναι λίγες οι έρευνες που δεν εκτέλεσαν πριν την δόνηση μία συνηθισμένη προθέρμανση. Από αυτές, βγαίνει το συμπέρασμα ότι η δόνηση μόνη της βελτιώνει το CMJ (Colsonetal., 2015; Colson&Petit, 2013; Armstrongetal., 2010). Παρόλα αυτά, επειδή ο αριθμός των ερευνών είναι πολύ μικρός, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα. Μία παράμετρος για να εξεταστεί αν η δόνηση επιφέρει άμεσες επιδράσεις είναι η μηχανική σκληρότητα (κατακόρυφη, κάτω άκρων, αρθρώσεων). Σκληρότητα θεωρείται η αντίσταση ενός αντικειμένου ή ενός σώματος στην αλλαγή του μήκους του (McMahon&Cheng, 1990; Cavagnaetal., 1991; Seyfarthetal., 2002).Σαν έννοια προέρχεται από το χώρο της Φυσικής και περιγράφεται από το νόμο του Hooke. Η μηχανική σκληρότητα αναφέρεται ως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την αθλητική απόδοση και θεωρείται ότι επηρεάζει διάφορες αθλητικές μεταβλητές, όπως ο ρυθμός ανάπτυξης δύναμης, η αποθήκευση και η χρήση της ελαστικής ενέργειας και τα κινηματικά χαρακτηριστικά των δρόμων ταχύτητας,δηλαδή ο χρόνος επαφής και πτήσης, το μήκος και η συχνότητα βηματισμού(brughelli&cronin,2008), τα οποία σχετίζονται άμεσα με την απόδοση και τη δρομική οικονομία. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθεί εάν η προθέρμανση με δόνηση είναι αποτελεσματική, μέσω της εξέτασης της άμεσης επίδρασης της δόνησης στην κατακόρυφη σκληρότητα, την σκληρότητα των κάτω άκρων, στα κινητικά και κινηματικά χαρακτηριστικά του τρεξίματος και της επίδοσης στην εκτέλεση άλματος με προδιάταση (CMJ). 7

8 1.1. Ερευνητικά ερωτήματα Πρώτο ερευνητικό ερώτημα: Επηρεάζεται άμεσα η κατακόρυφη σκληρότητα έπειτα από προθέρμανση με δόνηση; Δεύτερο ερευνητικό ερώτημα: Επηρεάζεται άμεσα η σκληρότητα των κάτω άκρων έπειτα από προθέρμανση με δόνηση; Τρίτο ερευνητικό ερώτημα:επηρεάζονται άμεσα τα κινητικά και τα κινηματικά χαρακτηριστικά του τρεξίματος; Τέταρτο ερευνητικό ερώτημα: Επηρεάζεται άμεσα η επίδοση στην εκτέλεση CMJ έπειτα από προθέρμανση με δόνηση; 1.2. Ερευνητικές υποθέσεις Σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία διατυπώνονται οι εξής υποθέσεις: Πρώτη ερευνητική υπόθεση: Η προθέρμανση με δόνηση δεν θα επηρεάσει την κατακόρυφη σκληρότητα. Δεύτερη ερευνητική υπόθεση: Η προθέρμανση με δόνηση δεν θα επηρεάσει την σκληρότητα των κάτω άκρων. Τρίτη ερευνητική υπόθεση: Η προθέρμανση με δόνηση δεν θα επηρεάσει τα κινητικά και τα κινηματικά χαρακτηριστικά του τρεξίματος. Τέταρτη ερευνητική υπόθεση: Η προθέρμανση με δόνηση θα βελτιώσει την επίδοση στο CMJ.

9 2. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ 2.1. Χαρακτηριστικά της δόνησης Η ολόσωμη δόνηση (WBV) αποτελεί ένα μηχανικό ερέθισμα που χαρακτηρίζεται από μία κίνηση ταλάντωσης. Οι βιο-μηχανικές μεταβλητές που καθορίζουν την έντασή της είναι η συχνότητα και το εύρος μετατόπισης (Cardinale&Wakeling, 2005). Το εύρος εκφράζει τη μέγιστη μετατόπιση που μπορεί να προκαλέσει η δόνηση και μετριέται σε χιλιοστά (mm). Ένα υψηλότερο εύρος αυξάνει την έκταση της μετακίνησης και με αυτό τον τρόπο αυξάνει την ένταση της δόνησης. Η συχνότητα εκφράζεται από τον αριθμό των ταλαντώσεων που πραγματοποιούνται στη μονάδα του χρόνου (s) και έχει εύρος ίσο και παράλληλο σε όλη την διάρκεια των ταλαντώσεων και μετριέται σε Hz. Μία υψηλότερη συχνότητα αυξάνει τις δυνάμεις που παράγονται και με αυτό τον τρόπο αυξάνεται η φόρτιση του μυοσκελετικού συστήματος. Άλλες μεταβλητές της δόνησης είναι α) η διάρκεια, η οποία εκφράζει το χρόνο που υπόκειται σε δόνηση ένα συγκεκριμένο σώμα και μετριέται σε δευτερόλεπτα (s), β) η θέση των σωμάτων,η οποία μπορεί να είναι στατική ή δυναμική και γ) η διακύμανση, η οποία εκφράζει την απόσταση της κάθετης ταλάντωσης που ορίζεται από το ανώτερο και κατώτερο σημείο και στο μέσο της κυματοειδούς απεικόνισης με μονάδα μέτρησης το χιλιοστό (mm) Η δόνηση ως προθέρμανση Οι έρευνες που έχουν εξετάσει την αποτελεσματικότητα της δόνησης ως προθέρμανση χρησιμοποιώντας για προθέρμανση μόνο άσκηση με δόνηση είναι πρόσφατες και περιορισμένες. ΟιCochraneetal. (2015)εξέτασαν την επίδραση 4 διαφορετικών πρωτοκόλλων προθέρμανσης (προθέρμανση με δόνηση, προθέρμανση νευρικής ενεργοποίησης, δυναμική προθέρμανση και προθέρμανση χωρίς δόνηση - γκρουπ ελέγχου) σε 12 άνδρες (8 παίκτες του χόκεϋ και 4 9

10 παίκτες ποδοσφαίρου). Οι άνδρες εκτέλεσαν και τα 4 διαφορετικά είδη προθέρμανσης με διαφορά 24 ωρών μεταξύ τους. Οι μετρήσεις αφορούσαν sprint 5 μέτρων μετά το πέρας 30 s, 2,5 και 5 min από τα διαφορετικού τύπου ζεστάματα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπήρχε μεταβολή στον χρόνο του sprint με τα διαφορετικά πρωτόκολλα προθέρμανσης. Ωστόσο, στην προθέρμανση με δόνηση παρουσιάστηκε αύξηση στην οριζόντια μέγιστη δύναμη. Τέλος δεν υπήρχαν διαφορές στα κινητικά χαρακτηριστικά καθώς και στις κινηματικές παραμέτρους του 1 ου βήματος. Στην έρευνα των Kellyetal. (2010) μελετήθηκε η επίδραση δύο συνθηκών προθέρμανσης σε 27 ερασιτεχνικά προπονημένους άνδρες (14) και γυναίκες (13). Το ένα πρωτόκολλο αφορούσε προθέρμανση με δόνηση ολόκληρου του σώματος και το δεύτερο με ποδηλάτηση 5 λεπτών στο 65-85% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας (πρόβλεψη μέσω της ηλικίας). Μετά την προθέρμανση εξετάστηκαν η μέγιστη ροπή του γονάτου σε 3 διαφορετικές ισοκινητικές ταχύτητες (60, 180 και 300 rad/s) καθώς και η κόπωση του γονάτου εκτελώντας 50 συνεχόμενες εκτάσεις γονάτου σε γωνιακή ταχύτητα 240 rad/s. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπάρχει σημαντική διαφορά τόσο στην μέγιστη ροπή, όσο και στην κόπωση του γονάτου μετά από τα διαφορετικά είδη προθέρμανσης. ΟιAvelaretal. (2012) χρησιμοποίησαν 6 επαγγελματίες αθλητές, στους οποίους εξέτασε την απόδοση στο wingatetest μετά από 3 διαφορετικά πρωτόκολλα προθέρμανσης (παθητική, με ολόσωμη δόνηση, γκρουπ ελέγχου). Τα αποτελέσματα στις παραμέτρους της φυσικής απόδοσης έδειξαν αύξηση στην μέγιστη ισχύ, στην σχετική ισχύ, στον ρυθμό πεταλίσματος αλλά και στην σχέση έργου-παραγόμενης ισχύς στην ομάδα της προθέρμανσης με δόνηση. Όσον αφορά την μυϊκή θερμοκρασία και την συγκέντρωση του γαλακτικού στο αίμα, στις μετρήσεις που έγιναν μετά την προθέρμανση και πριν τotest, βρέθηκε ότι με την παθητική προθέρμανση ήταν αυξημένα σε σχέση με την προθέρμανση δόνησης, ενώ στις μετρήσεις αμέσως μετά και 3 minμετά το wingatetest δεν βρέθηκαν διαφορές ανάμεσα στα διαφορετικά πρωτόκολλα προθέρμανσης. Τέλος, όσον αφορά το ηλεκτρομυογράφημα τηςδραστηριότηταςτου έξω πλατύ μηριαίου μυός, δεν βρέθηκαν διαφορές στα διαφορετικά πρωτόκολλα. ΟιColsonetal. (2015) χρησιμοποίησαν ένα δείγμα 14 φοιτητών φυσικής αγωγής, στους οποίους δοκίμασε προθέρμανση με καθίσματα σε δόνηση και χωρίς δόνηση. Πραγματοποίησε μετρήσεις τόσο πριν το ζέσταμα με στόχο να διαπιστώσει ότι το μείγμα είναι ομοιογενές, όσο και μετά από το πέρας 1 και 5 minμετά την προθέρμανση. Διαπίστωσε ότι οι μετρήσεις τουcmj και της ευλυγισίας των οπίσθιων μηριαίων

11 αυξήθηκαν 5 min μετά το ζέσταμα με δόνηση, ενώ δεν επηρεάστηκαν με το ζέσταμα χωρίς δόνηση. Τέλος δεν βρέθηκε κάποια διαφοροποίηση στις μετρήσεις για την μέγιστη εκούσια συστολή των εκτεινόντωνμυών του γονάτου και της εσωτερικής θερμοκρασίας του σώματος. ΣτηνέρευνατωνModdieetal. (2015) εξετάστηκε η επίδραση της προθέρμανσης με δόνηση (ασκήσεις με δόνηση) και χωρίς δόνηση (ασκήσεις με sprint) σε 10 sprinter εθνικού επιπέδου (5 άνδρες και 5 γυναίκες). Ύστερα από την πραγματοποίηση των συνθηκών προθέρμανσης οι δοκιμαζόμενοι έτρεξαν 6x40 μέτρα με μέγιστη ταχύτητα και διάλλειμα 2 min ανάμεσά τους, χρησιμοποιώντας βατήρες εκκίνησης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπήρξαν σημαντικές διαφορές γενικά στους χρόνους μεταξύ των sprint, αλλά και μεταξύ των μέσων όρων για τον χρόνο των 6 προσπαθειών. Επίσης δεν βρέθηκαν διαφορές μεταξύ των γρηγορότερων χρόνων στα 5-40 μέτρα sprint ή στον χρόνο του 1 ου sprint. Τέλος, δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές στο μήκος, τον χρόνο και την ταχύτητα βηματισμού για το εμπρός και πίσω πόδι. Από την παρούσα βιβλιογραφία φαίνεται ότι η δόνηση ως προθέρμανση δεν παρουσιάζει κάποια αρνητική επίδραση και παράγει παρόμοια αποτελέσματα με άλλα είδη προθέρμανσης. Επομένως, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από μόνη της ως μία εναλλακτική συνθήκη προθέρμανσης Μηχανική σκληρότητα Στον άνθρωπο, από το επίπεδο της μυϊκής ίνας ως και ολόκληρο το σώμα, η σκληρότητα μπορεί να περιγραφεί με το μοντέλο μάζας-ελατηρίου (Butleretal.,2003). Όντως, ένα απλό σύστημα μάζας-ελατηρίου χρησιμοποιείται με επιτυχία για την περιγραφή ποικίλων πολυαρθρικών κινήσεων όλου του σώματος, που περιλαμβάνουν κινήσεις κύκλου διάτασης σύσπασης, όπως το τρέξιμο, το άλμα και οι αναπηδήσεις(brughelli&cronin, 2008) Θεωρητικό υπόβαθρο Νόμος του Hooke: Όταν στο ελεύθερο άκρο ενός ελατηρίου εφαρμόσουμε μια δύναμη, αν αναρτήσουμε για παράδειγμα ένα σώμα, τότε το ελατήριο επιμηκύνεται (Σχήμα 1). Η επιμήκυνση Δl του ελατηρίου είναι ανάλογη της ασκούμενης δύναμης και ισχύει η σχέση: 11

12 (1) Όπου (2) Η σχέση (1) είναι γνωστή ως νόμος Hooke. (3) Ο παράγοντας k που έχει σχέση με τη σκληρότητα του ελατηρίου, ονομάζεται σταθερή του ελατηρίου και μετράται (στο Σ.Ι.) σε N/m. Όταν η δύναμη καταργηθεί το ελατήριο επανέρχεται στο αρχικό του μήκος και σχήμα. Όμως, αν η επιμήκυνση του ελατηρίου είναι μεγαλύτερη από κάποιο όριο, το ελατήριο χάνει την ελαστικότητά του και ο νόμος του Hoοκe δεν ισχύει πλέον. Η σχέση (3) είναι μια πειραματική ευθεία που διέρχεται από την αρχή των αξόνων. Από την κλίση ΔΒ/Δy υπολογίζεται πειραματικά η σταθερή k. Σχήμα 2.1. Αλλαγή στο μήκος του ελατηρίου με την εφαρμογή εξωτερικής δύναμης.

13 Οι μονάδες στις οποίες εκφράζεται η κλίση εξαρτώνται από τις μονάδες του Β και του y.για παράδειγμα, αν Β Ntκαι y cmτότε k Nt/cm. Στα κάτω άκρα του ανθρώπινου σώματος μπορούν να υπολογιστούν: Η κατακόρυφη σκληρότητα (Κ vert ), κατά την διάρκεια γραμμικών κατακόρυφων κινήσεων, όπως κατακόρυφα άλματα και αναπηδήσεις. Η σκληρότητα του κάτω άκρου -ων (Κ leg ) κατά τη διάρκεια οριζόντιων κινήσεων, όπως τρέξιμο και οριζόντια άλματα(mcmahon&cheng, 1990). 2.3.Κατακόρυφη σκληρότητα Η κατακόρυφη σκληρότητα συχνά χρησιμοποιείται για να περιγράψει γραμμικές κινήσεις, που γίνονται στην κατακόρυφη διεύθυνση, όπως κατακόρυφα άλματα και αναπηδήσεις. Η κατακόρυφη σκληρότητα είναι ίση με τη μέγιστη κατακόρυφη αντίδραση του εδάφους, διαιρεμένη με τη μέγιστη κατακόρυφη μετατόπιση του κέντρου βάρους Υπολογισμός κατακόρυφης σκληρότητας Για τον υπολογισμό της κατακόρυφης σκληρότητας χρησιμοποιούνται οι παρακάτω εξισώσεις σύμφωνα με τον Morinetal. (2005): (4) (5) (6) Όπου Δy: Η κατακόρυφη μετατόπιση του ΚΒ, m: η μάζα του σώματος, t f : ο χρόνος πτήσης και t c : ο χρόνος επαφής. 2.4.Σκληρότητα των κάτω άκρων κατά το τρέξιμο Αναφέρεται ως αντίσταση του σώματος στη μεταβολή του μήκους του (Brughelli&Cronin, 2008). Στο τρέξιμο το κάτω άκρο έρχεται σε επαφή με το έδαφος υπό γωνία, και η 13

14 διεύθυνση του ΚΒ του σώματος δεν περνά πάνω από το πόδι. Όσο μεγαλύτερες δυνάμεις μεταδίδονται στο ανθρώπινο σώμα, τόσο μεγαλύτερη αντίσταση απαιτείται για την παραγωγή ελεγχόμενων κινήσεων. Η ποσότητα της σκληρότητας, έχει αναφερθεί ότι αυξάνει με τις απαιτήσεις της δραστηριότητας (Arαmpatzisetal., 1999; Farleyetal., 1991; Padua&Wilson, 2001;Arampatzisetal., 2001; Arampatzisetal., 2001; Kuitunenetal., 2002; Seyfarthetal., 2002; Stefanyshyn&Nigg, 1998) Υπολογισμός σκληρότητας κάτω άκρων Οι McMahon και Cheng (1990) παρουσίασαν μια μέθοδο για τον υπολογισμό της σκληρότητας σε αυτή την περίπτωση την οποία ονόμασαν σκληρότητα κάτω άκρων. Το μοντέλο μάζας-ελατηρίου αυτής της περίπτωσης φαίνεται στο Σχήμα 2. Σχήμα 2.2. Το μοντέλο ελατηρίου-μάζας χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της σκληρότητας του κάτω άκρου όταν το άκρο έρχεται σε επαφή με το έδαφος υπό γωνία. Η κατακόρυφη δύναμη μετριέται άμεσα από δυναμοπλατφόρμα. Η αλλαγή στο μήκος ελατηρίου-κάτω άκρου υπολογίζεται από τη δρομική ταχύτητα, το μήκος του κάτω άκρου, την γωνία επαφής του κάτω άκρου με το έδαφος, και την κατακόρυφη μετατόπιση του ΚΒ του σώματος. Η γωνία προσγείωσης του κάτω άκρου υπολογίζεται από το χρόνο επαφής με το έδαφος, τη δρομική ταχύτητα, και το αρχικό μήκος του κάτω άκρου. Η σκληρότητα του κάτω άκρου έχει αναφερθεί ότι παραμένει σταθερή ιδιαίτερα στις μέτριες ταχύτητες, περίπου 5 m s -1 (Farleyetal., 1993; Heetal., 1991; Morinetal., 2005). Ο λόγος που η

15 σκληρότητα του κάτω άκρου δεν αυξάνεται, είναι διότι καθώς η κατακόρυφη αντίδραση αυξάνεται, αυξάνεται και η αλλαγή στο μήκος του ελατηρίου-κάτω άκρου. Για τον υπολογισμό της κατακόρυφης σκληρότητας χρησιμοποιούνται οι παρακάτω εξισώσεις σύμφωνα με τον Morinetal. (2005): (7) (8) (9) Όπου L: το αρχικό μήκος του κάτω άκρου (Από το μείζων τροχαντήρα μέχρι το έδαφος, σε όρθια θέση). 2.5.Σκληρότητα και δρομική ταχύτητα Έρευνες στο τρέξιμο έδειξαν πως η κατακόρυφη σκληρότητα και η σκληρότητα των αρθρώσεων αυξάνεται με τη δρομική ταχύτητα (Heetal., 1991; Farleyetal., 1993; Kuitunenetal., 2002; Morinetal., 2005). Πολλοί ερευνητές βασιζόμενοι σε αυτά τα ευρήματα ισχυρίστηκαν ότι η δρομική ταχύτητα θα μπορούσε να αυξάνεται όταν υπάρχουν μεγαλύτερες τιμές στην κατακόρυφη σκληρότητα και τη σκληρότητα της άρθρωσης του γόνατου (Stefanyshyn&Nigg, 1998; Butleretal., 2003). Ωστόσο, αυτοί οι ισχυρισμοί ίσως να μην είναι δόκιμοι διότι τα αποτελέσματα της μεταβολής του επιπέδου της σκληρότητας (κατακόρυφης, κάτω άκρων και αρθρώσεων) στη δρομική ταχύτητα είναι άγνωστα (Brughelli&Cronin, 2008). Η κατακόρυφη σκληρότητα εξαρτάται από την κατακόρυφη αντίδραση του εδάφους και την κατακόρυφη μετατόπιση του ΚΒ, και έχει γίνει αποδεκτό ότι αυξάνεται με γρηγορότερες ταχύτητες και με μειωμένους χρόνους επαφής (Farleyetal., 1991; McMahon&Cheng 2005). 2.6.Σκληρότητα και κινηματικά χαρακτηριστικά Σε μια μελέτη προσομοίωσης, με τη χρήση μοντέλου μάζας- ελατηρίου, οιderricket al. (2000) επίσης ανέφεραν ότι η σκληρότητα μειωνόταν με την αύξηση του βήματος. Επομένως, ενώ η αύξηση του βήματος ενός δρομέα μπορεί να είναι ευεργετική για την 15

16 απόδοση, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αυτή η αλλαγή μπορεί να μειώσει την κατακόρυφη σκληρότητα και τη σκληρότητα των κάτω άκρων του δρομέα, που θα μπορούσε να επιδράσει αρνητικά στην ταχύτητα (Butleretal., 2003). Επιπλέον η έρευνα έχει δείξει ότι η επίτευξη υψηλής δρομικής ταχύτητας συνδέεται στενά με την παραγωγή μεγαλύτερης αντίδρασης του εδάφους, παρά με αύξηση της συχνότητας βήματος (Weyandetal., 2000). Επομένως αν το τρέξιμο γίνεται με υψηλή σκληρότητα κάτω άκρων, ο χρόνος επαφής με το έδαφος μειώνεται (Arampatzis, etal., 2001; Farleyetal., 1991), και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μειωμένο διαθέσιμο χρόνο για την παραγωγή δύναμης (Weyandetal., 2010). Άρα, η αύξηση της απόδοσης σε υψηλές δρομικές ταχύτητες με την αύξηση της σκληρότητας των κάτω άκρων αγγίζει ένα επίπεδο, που δεν μπορεί επιπλέον να το ξεπεράσει, παρά την πιθανή αύξηση της συχνότητας του βήματος (Farleyetal., 1996) Δόνηση και σκληρότητα Οι έρευνες που έχουν μελετήσει την επίδραση της δόνησης χωρίς την εκτέλεση άλλης προθέρμανσης στην σκληρότητα είναι ελάχιστες. ΟιColson&Petit (2013) μελέτησαν την άμεση επίδραση της δόνησης στην μυϊκή δύναμη και την σκληρότητα των κάτω άκρων σε 223 φοιτητές φυσικής αγωγής. Οι δοκιμαζόμενοι χωρίστηκαν τυχαία στις ομάδες παρέμβασης με δόνηση υψηλής συχνότητας/υψηλής από κορυφή σε κορυφή μετατόπισης (HH), χαμηλής συχνότητας/χαμηλής από κορυφή σε κορυφή μετατόπισης (LL) και στην ομάδα ελέγχου. Πριν και 1 minμετά την αντίστοιχη παρέμβαση μετρήθηκαν το ύψος του CMJ, η μέγιστη και η μέση ισχύς και η μέγιστη και η μέση σκληρότητα των κάτω άκρων. Τα αποτελέσματα έδειξαν αύξηση στο ύψος του CMJ στην ομάδαhh, ενώ στις άλλες δύο ομάδες δεν βρέθηκε διαφορά. Επιπλέον, η μέγιστη και η μέση ισχύς των κάτω άκρων ήταν σημαντικά αυξημένες σε όλες τις ομάδες, ενώ δεν παρατηρήθηκε καμία επίδραση στη σκληρότητα των κάτω άκρων. Στην έρευνα των Croninetal. (2004) χρησιμοποιήθηκε ένα δείγμα 11 απροπόνητων ατόμων (7 άνδρες και 4 γυναίκες), προκειμένου να εξεταστεί αν η προθέρμανση με δόνηση έχει θετική ή αρνητική επίδραση στην μυϊκή σκληρότητα του ποδιού. Η παρέμβαση έγινε μόνο στο ένα πόδι του κάθε ατόμου, διατηρώντας το άλλο σαν πόδι ελέγχου. Η προθέρμανση με δόνηση πραγματοποιήθηκε 5 φορές στο ίδιο πόδι και περιελάμβανε καθίσματα για 1 λεπτό πάνω σε μηχάνημα powerplate, με διάλλειμα μεταξύ των προσπαθειών 1 min. Τα

17 αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπήρξε στατιστική διαφορά στις μετρήσεις της μυϊκής σκληρότητας μεταξύ των διαφορετικών συνθηκών. Φαίνεται λοιπόν ότι η άσκηση με δόνηση χωρίς να προηγηθεί άλλου είδους προθέρμανση δεν έχει επίδραση στην σκληρότητα των κάτω άκρων. Ωστόσο η βιβλιογραφία είναι περιορισμένη και χρειάζεται περαιτέρω έρευνα Δόνηση και κινητικά και κινηματικά χαρακτηριστικά Ελάχιστες είναι και οι έρευνες που έχουν εξετάσει την επίδραση της δόνησης στα κινητικά και κινηματικά χαρακτηριστικά του τρεξίματος. Όπως προαναφέρθηκε στο κεφάλαιο 2.1.1, οι Cochraneetal. (2015) συγκρίνοντας 4 διαφορετικά πρωτόκολλα προθέρμανσης, παρατήρησαν ότι υπήρξε αύξηση στην οριζόντια μέγιστη δύναμη ύστερα από την προθέρμανση με δόνηση. Όμως δεν υπήρξαν διαφορές στα κινητικά χαρακτηριστικά καθώς και στις κινηματικές παραμέτρους του 1 ου βήματος του τρεξίματος. Επίσης, οιmoddieetal. (2013) εξετάζοντας τα αποτελέσματα της προθέρμανσης με δόνηση και χωρίς δόνηση δεν βρήκαν σημαντικές διαφορές στο μήκος, τον χρόνο και την ταχύτητα βηματισμού για το εμπρός και πίσω πόδι. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η προθέρμανση με δόνηση δεν επηρεάζει τα κινητικά και τα κινηματικά χαρακτηριστικά του τρεξίματος, όμως λόγω της μικρής βιβλιογραφίας χρειάζεται περαιτέρω έρευνα. 2.9.Δόνηση και απόδοση στοcmj Υπάρχουν αρκετές έρευνες που έχουν εξετάσει την απόδοση στο CMJ έπειτα από έκθεση των δοκιμαζομένων σε δόνηση, αφού έχουν εκτελέσει όμως μία προθέρμανση, συνήθως στο κυκλοεργόμετρο. Οι έρευνες που εξετάζουν την απόδοση στο CMJύστερα μόνο από πραγματοποίηση δόνησης είναι περιορισμένες. Όπως προαναφέρθηκε στο κεφάλαιο 2.1.1, οιcolsonetal. (2015) μελετώντας την διαφορά στην απόδοση στο CMJέπειτα από προθέρμανση με καθίσματα σε δόνηση και χωρίς 17

18 δόνηση, βρήκαν ότι το άλμα είχε βελτιωθεί 5 minμετά την προθέρμανση με δόνηση σε αντίθεση με την χωρίς δόνηση. Επιπλέον όπως ειπώθηκε στο κεφάλαιο 2.7 οιcolson&petit (2013) παρατήρησαν αύξηση στο ύψος του CMJ έπειτα από δόνηση υψηλής συχνότητας/υψηλής από κορυφή σε κορυφή μετατόπισης. ΟιArmstrongetal. (2010) εξέτασαν την επίδραση 1 min δόνησης ολόκληρου του σώματος (στατική θέση με κάμψη γονάτων περίπου 10 ο ) στην απόδοση στο CMJσε 90 δοκιμαζόμενους (30 άνδρες, 60 γυναίκες φοιτητές). Οι δοκιμαζόμενοι χωρίστηκαν τυχαία στην ομάδα ελέγχου (χωρίς δόνηση) και στις ομάδες παρέμβασης, οι οποίες χωρίστηκαν ανάλογα με την συχνότητα(30, 35, 40, 50) και το εύρος (low, high) της δόνησηςστις ομάδες 30 low, 30 high, 35 low, 35 high, 40 low, 40 high, 50 low, 50 high. 1 minπριν και 1,5,10, 15, 20, 25 και 30 minμετά τη δόνηση ή χωρίς, οι συμμετέχοντες εκτέλεσαν μία σειρά από άλματα με προδιάταση. Τα αποτελέσματα έδειξαν βελτίωση στο ύψος του άλματος με τη πάροδο του χρόνου, με σημαντική διαφορά στα 5 και 10 minμετά τη δόνηση. Ωστόσο δεν υπήρξαν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις ομάδες. Από την μικρή αυτή βιβλιογραφία φαίνεται ότι η δόνηση χωρίς να έχει προηγηθεί άλλου είδους προθέρμανση επιδρά θετικά στην απόδοση στο CMJ. Ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.

19 3. ΜΕΘΟΔΟΣ 3.1. Ερευνητικός σχεδιασμός Στη παρούσα μελέτη διερευνήθηκε η άμεση επίδραση διαφορετικών πρωτοκόλλων προθέρμανσης στην κατακόρυφη σκληρότητα, την σκληρότητα των κάτω άκρων, στα κινηματικά και τα κινητικά χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια του τρεξίματος, όπως επίσης και η άμεση επίδρασή τους στocmj. Τα τρία πρωτόκολλα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν τα εξής: Καθίσματα με δόνηση (WV) Καθίσματα χωρίς δόνηση (NV) Τρέξιμο (RUN) Οι μετρήσεις ολοκληρώθηκαν σε τρείς ημέρες, σε κάθε μία από τις οποίες εκτελέστηκε διαφορετικό πρωτόκολλο προθέρμανσης. Οι μέρες αυτές απείχαν μεταξύ τους τουλάχιστον 24 ώρες. Οι δοκιμαζόμενοι εκτέλεσαν με τυχαία και διαφορετική σειρά τα πρωτόκολλα. Πριν την συλλογή των δεδομένων προηγήθηκαν δύο συναντήσεις για την εξοικείωση των συμμετεχόντων με τον εξοπλισμό και τις διαδικασίες, καθώς και την καταγραφή των σωματομετρικών χαρακτηριστικών. Ο κύριος σχεδιασμός περιελάμβανε αρχικά την προθέρμανση και στη συνέχεια εκτέλεση τριών αλμάτων σε ειδική πλατφόρμα. Έπειτα οι δοκιμαζόμενοι έτρεχαν για 10 sσε δαπεδοεργόμετρο με ταχύτητα 24 km h -1. Οι δοκιμαζόμενοι πριν την διαδικασία της μέτρησης δεν είχαν εκτελέσει άλλη αθλητική δραστηριότητα Δείγμα Στην έρευνα συμμετείχαν 10 φοιτητές-τριεςτου τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ηλικία: 22,3 έτη ± 0,83, μάζα: 70,26 ±12,11kg, ύψος: 172,5 ± 8,25cm). Οι συμμετέχοντες ήταν είτε αθλητές δρομικών 19

20 αγωνισμάτων είτε απλοί αθλούμενοι με εμπειρία στο τρέξιμο σε δαπεδοεργόμετρο. Βασική προϋπόθεση για την συμμετοχή των δοκιμαζομένων στην έρευνα ήταν η ικανότητά τους να τρέχουν για τουλάχιστον 10sστο δαπεδοεργόμετρο στην ταχύτητα των 24 km h -1. Απαραίτητη προϋπόθεση ήταν να είναι υγιείς και να απέχουν από οποιαδήποτε φαρμακευτική ή ειδική διατροφική αγωγή. Επιπλέον διασφαλίστηκε ότι πριν την διαδικασία των μετρήσεων υπήρξε η συνηθισμένη διατροφική τους ρουτίνα καιοι συνηθισμένες συνήθειες διαβίωσης καθώς και ότι πριν από κάθε συνάντηση απείχαν από οποιαδήποτε μορφή προπονητικής επιβάρυνσης που θα μπορούσε να επηρεάσει τον ερευνητικό σχεδιασμό και την εγκυρότητα της μέτρησης. Αφού έλαβαν ενημέρωση σχετικά με την έρευνα, παραχώρησαν έγγραφη δήλωση συγκατάθεσης για τη συμμετοχή τους σε αυτή, η οποία ανέφερε ότι ενημερώθηκαν πλήρως για το σκοπό και τη διαδικασία της έρευνας και ότι διατηρούσαν το δικαίωμα της ελεύθερης αποχώρησης οποιαδήποτε στιγμή το επιθυμούσαν Σωματομετρική αξιολόγηση Κατά την πρώτη προκαταρκτική επίσκεψη καταγράφηκαν τα σωματομετρικά στοιχεία του βάρους, ύψους και ηλικίας,στο εργαστήριο όπου πραγματοποιήθηκαν και όλες οι δοκιμασίες. Το βάρος μετρήθηκε με ζυγαριά τύπου Seca 714 (MechanicalColumnScale), στο πλησιέστερο 0,1 Kg. Το ύψος μετρήθηκε με αναστημόμετρο τύπου Seca 714 στο πλησιέστερο 0,1 cm Εξοικείωση Στις δύο προκαταρκτικές επισκέψεις, αφού λάβαμε την έγγραφη συγκατάθεση για τη συμμετοχή στη μελέτη, πραγματοποιήθηκε η εξοικείωση των συμμετεχόντων με τον εξοπλισμό, τις διαδικασίες των πρωτοκόλλων προθέρμανσης και την διαδικασία των μετρήσεων στην πλατφόρμα του άλματος και στο δαπεδοεργόμετρο. Για την εξοικείωση στην ταχύτητα των 24 km h -1, αρχικά οι δοκιμαζόμενοι εκτέλεσαν προθέρμανση 5 min τρέξιμο στο δαπεδοεργόμετρο με ταχύτητα 8 km h -1 και ξεκούραση για 1min. Έπειτα, πραγματοποίησαν είσοδο και έξοδο στο δαπεδοεργόμετρο στην ταχύτητα των 14 km h -1. Ακολούθησε διάλειμμα 1min και στη συνέχεια πραγματοποίησαν είσοδο στο δαπεδοεργόμετρο στην ταχύτητα των 16 km h -1. Υπήρξε σταδιακή αύξηση της ταχύτητας

21 μέχρι δοκιμαζόμενος να αισθανθεί έτοιμος να κάνει έξοδο. Ακολούθησε διάλειμμα 2-3minκαι έπειτα έγινε είσοδος των δοκιμαζομένων στο δαπεδοεργόμετρο στην ταχύτητα των 18 km h -1 και αύξηση της ταχύτητας μέχρι τα 24 km h -1, όπου έμειναν για 10 sec. Ακολούθησε ξεκούραση 2-3min και επαναλήφθηκε το τελευταίο στάδιο δύο φορές. 3.5.Περιγραφή δοκιμασιών Όλες οι δοκιμασίες πραγματοποιήθηκαν στις εγκαταστάσεις του τμήματος επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, την ίδια ώρα περίπου της ημέρας για τον έλεγχο της διακύμανσης, λόγω βιολογικού ρυθμού (Drustetal., 2005). Οι συμμετέχοντες φορούσαν τα ίδια παπούτσια και ίδιο τύπο ρουχισμού σε όλες τις μετρήσεις Περιγραφή των πρωτοκόλλων προθέρμανσης Καθίσματα με δόνηση Η προθέρμανση με δόνηση περιελάμβανε καθίσματα 90 ο στο μηχάνημα της δόνησης για 30 s και ακολουθούσε 30 s διάλειμμα. Αυτό επαναλήφθηκε 10 φορές. Τα καθίσματα εκτελέστηκαν με μετρονόμο ρυθμισμένο στα 140bpm. Η συχνότητα της δόνησης καθορίστηκε σε 50Hzη οποία παρήγαγε ένα από κορυφή σε κορυφή εύρος των 4 mm και μια επιτάχυνση 62,40 m s - ² Καθίσματα χωρίς δόνηση Η προθέρμανση χωρίς δόνηση ήταν ίδια με αυτή της δόνησης με τη διαφορά ότι το μηχάνημα της δόνησης ήταν απενεργοποιημένο Τρέξιμο 21

22 Η προθέρμανση με τρέξιμο περιελάμβανε τρέξιμο στο δαπεδοεργόμετρο για 5minμε ταχύτητα 8 km h Περιγραφή των διαδικασιών των μετρήσεων CMJ Ύστερα από την εκτέλεση κάθε πρωτοκόλλου προθέρμανσης, ακολουθούσε διάλειμμα 1 min. Έπειτα οι δοκιμαζόμενοι εκτελούσαν τρία επιτόπια άλματα CMJπάνω σε ειδική πλατφόρμα, η οποία ήταν συνδεδεμένη με υπολογιστή και παρουσίαζε άμεσα τα αποτελέσματα. Το πρόγραμμα που χρησιμοποιήθηκε για αυτή τη διαδικασία ήταν το CHRONOJUMP Τρέξιμο στο δαπεδοεργόμετρο Αμέσως μετά την εκτέλεση των αλμάτων, οι δοκιμαζόμενοι έκαναν είσοδο στο δαπεδοεργόμετρο στη ταχύτητα των km h -1 η οποία αυξανόταν σταδιακά μέχρι να φτάσει σε αυτή των 24 km h -1. Σε αυτή τη ταχύτητα οι δοκιμαζόμενοι έτρεξαν για 10 s Καταγραφή των κινηματικών και κινητικών χαρακτηριστικών Για την καταγραφή των κινηματικών και κινητικών χαρακτηριστικών χρησιμοποιήθηκε κάμερα υψηλής ταχύτητας (Casio, Elixim EX-F1). Η κάμερα κατέγραψε το συνολικό χρόνο φάσης πτήσης και φάσης επαφής κατά το τρέξιμο στο δαπεποεργόμετροστην ταχύτητα των 24 km h -1 από τους δοκιμαζομένους με ακρίβεια 1/1000s. Η βιντεοκάμερα τοποθετήθηκε περίπου 1m πίσω από το δαπεδοεργόμετρο, κάθετα στο μετωπιαίο επίπεδο και 40 cm από το έδαφος. Η εστίαση ρυθμίστηκε έτσι ώστε η λήψη να περιοριστεί στην περιοχή της επαφής των παπουτσιών με τον διάδρομο. Η ταχύτητα λήψηςπραγματοποιήθηκε με ρυθμό 1200 frames s -1..

23 3.9. Υπολογισμός κινηματικών χαρακτηριστικών Για τον υπολογισμό των κινηματικών χαρακτηριστικών πραγματοποιήθηκε ανάλυση της βιντεοσκόπησης με το πρόγραμμα Kinovea σε όλες τις προσπάθειες. Υπολογίστηκε ο χρόνος επαφής του ποδιού με το έδαφος, ο οποίος είχε διάρκεια από το πρώτο καρέ (frame)που το πόδι ερχόταν σε επαφή με το έδαφος, μέχρι το καρέ που πραγματοποιούταν η αποκόλλησή του από αυτό. Επίσης υπολογίστηκε ο χρόνος πτήσης αντίστροφα, δηλαδή είχε διάρκεια από το καρέ που γινόταν η αποκόλληση του ποδιού από το έδαφος, μέχρι το πρώτο καρέ που το πόδι ερχόταν σε επαφή με αυτό. Επιπλέον, υπολογίστηκαν το μήκος και η συχνότητα του βηματισμού. Για τον υπολογισμό του μήκους βηματισμού χρησιμοποιήθηκε η χρονική στιγμή επαφής του ποδιού με το έδαφος, αφαιρώντας την από την χρονική στιγμή αποκόλλησης του προηγούμενου ποδιού από το έδαφος. Έτσι έχουμε την μεταβολή του χρόνου και γνωρίζοντας ήδη την ταχύτητα του διαδρόμου υπολογίζουμε το μήκος ως εξής: U = Δx/Δt => Δx = U Δt όπου U = ταχύτητα (m/s), Δx η μετατόπιση (m) και Δt η μεταβολή του χρόνου (s). Γνωρίζοντας την χρονική στιγμή του σημείου αποκόλλησης του ενός ποδιού την αφαιρούμε από την χρονική στιγμή επαφής του επόμενου παιδιού. Έτσι βρίσκουμε την χρονική διάρκεια του ενός βηματισμού. Έπειτα τον χρόνο αυτόν, τον μετατρέπουμε σε s και στην συνέχεια τον υψώνουμε εις την -1 για να βρούμε την συχνότητα σε Hz, χρησιμοποιώντας τον ακόλουθο τύπο: f = t -1 = 1/t, όπου f είναι η συχνότητα σε Hz και t είναι ο χρόνος σε χρόνος σε s. Συνολικά αναλύθηκαν 10 διαδοχικά βήματα, ξεκινώντας από τη τρίτη επαφή του αριστερού ποδιού με το έδαφος Υπολογισμός κατακόρυφης σκληρότητας και σκληρότητας των κάτω άκρων Για τον υπολογισμό της κατακόρυφης σκληρότητας και σκληρότητας των κάτω άκρων χρησιμοποιήθηκαν οι μέσες τιμές των χρόνων επαφής και πτήσης σύμφωνα με τη sinewave μέθοδο που προτείνεται από τονmorin και τους συνεργάτες του (2005). 23

24 Η κατακόρυφη σκληρότητα υπολογίστηκε με τις ακόλουθες εξισώσεις: (όπου Fmax είναι η μέγιστη κατακόρυφη αντίδραση του εδάφους κατά την φάση της επαφής με το έδαφος και Δy c η κάθετη μετατόπιση του ΚΒ) (όπου m είναι η μάζα σώματος του δοκιμαζομένου και t f και t c, αντίστοιχα, είναι οι χρόνοι πτήσης και επαφής ) Η σκληρότητα των κάτω άκρων υπολογίστηκε με τις εξής εξισώσεις: (όπου ΔL είναι η μεταβολή του μήκους του κάτω άκρου L το αρχικό μήκος του κάτω άκρου) Το αρχικό μήκος του κάτω άκρου των δοκιμαζόμενων υπολογίστηκε σύμφωνα με την ανθρωπομετρική εξίσωση: L= 0.53h, όπου h είναι το ύψος των δοκιμαζόμενων σε m (Winter, 1979) Στατιστική Ανάλυση Τα δεδομένα παρουσιάζονται ως μέσοι ± τυπική απόκλιση. Για την ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε ανάλυση διακύμανσης επαναλαμβανόμενων μετρήσεων ANOVA και έλεγχος της σφαιρικότητας για τον εντοπισμό πιθανής συστηματικής απόκλισης μεταξύ των

25 μετρήσεων. Όπου υπήρχε κύρια επίδραση (χρόνος) εξετάστηκαν οι επιμέρους επιδράσεις με PostHocανάλυση (Bonferroni). Το επίπεδο σημαντικότητας ορίστηκε: α = 0,05. 25

26 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Παρακάτω παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από τις μετρήσεις των κινηματικών (χρόνος επαφής, χρόνος πτήσης, μήκος βήματος, συχνότητα βήματος) και των κινητικών (κατακόρυφη σκληρότητα, σκληρότητα κάτω άκρων, μέγιστη κατακόρυφη αντίδραση του εδάφους κατά την φάση της επαφής με το έδαφος, κατακόρυφη μετατόπιση του κέντρου βάρους του σώματος, μεταβολή του μήκους του κάτω άκρου) χαρακτηριστικών, καθώς και του CMJ. 4.1.Κινηματικά χαρακτηριστικά Συνθήκη Χ ΕΠΑΦΗΣ Χ ΠΤΗΣΗΣ SR SL CMJ (s) (s) (Hz) (m) (cm) WV 0,157 ± 0,013 0,131 ± 0,015 3,457 ± 0,200 1,935 ± 0,113 32,166 ± 5,232 NV 0,155 ± 0,013 0,133 ± 0,015 3,481 ± 0,179 1,921 ± 0,101 32,237 ± 5,755 RUN 0,157 ± 0,013 0,129 ± 0,013 3,514 ± 0,192 1,903 ± 0,105 31,609 ± 5,211 Πίνακας4.1. Κινηματικά χαρακτηριστικά. WV: προθέρμανση με δόνηση, NV: προθέρμανση χωρίς δόνηση, RUN: προθέρμανση με τρέξιμο, SR: συχνότητα διασκελισμού, SL: μήκος διασκελισμού, CMJ: άλμα με προδιάταση. Δεν υπήρξε στατιστικώς σημαντική διαφορά στα κινηματικά χαρακτηριστικά μεταξύ των τριών συνθηκών προθέρμανσης (πίνακας 1).Αναλυτικότερα: Χρόνος επαφής:η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων του χρόνου επαφής δεν έδειξε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών συνθηκών προθέρμανσης, όμως υπήρξε μία τάση να είναι μικρότερος κατά 1,27% ύστερα από την NVσε σχέση με την RUN (πίνακας 1, σχήμα 3). Σχήμα 4.1.Ο χρόνος επαφής στις τρεις συνθήκες προθέρμανσης.

27 Χρόνος πτήσης:η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων του χρόνου πτήσης δεν παρουσίασε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών συνθηκών προθέρμανσης, υπήρξε όμως η τάση να είναι μεγαλύτερος κατά 1,55% στην WV και κατά 3,1% στην NV σε σύγκριση με την RUN (πίνακας 1, σχήμα 4). Σχήμα 4.2. Ο χρόνος πτήσης στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης. Μήκος βηματισμού: Η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων του μήκους βήματος δεν έδειξε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών συνθηκών προθέρμανσης. Ωστόσο, υπήρξε μία τάση το μήκος διασκελισμού να είναι μεγαλύτερο κατά 1,68% ύστερα από την WV σε σύγκριση με τηνrun (πίνακας 1, σχήμα 5). Σχήμα 4.3.Το μήκος βηματισμού στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης. Συχνότητα βηματισμού:η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων της συχνότητας διασκελισμού δεν έδειξε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών συνθηκών προθέρμανσης, αλλά υπήρξε μία τάση η συχνότητα διασκελισμού να είναι μικρότερη κατά 1,62% ύστερα από την WV σε σχέση με την RUN (πίνακας 1, σχήμα 6). Σχήμα 4.4.Η συχνότητα βηματισμού στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης. 27

28 4.2. Κινητικά χαρακτηριστικά Συνθήκη Kvert Kleg Fmax Δy ΔL (kn m ¹) (kn m ¹) (kn) (m) (m) WV 49,552 ± 8,115 9,726 ± 1,510 1,974 ± 0,233 0,040 ± 0,005 0,206 ± 0,029 NV 50,020 ± 7,014 9,997 ± 1,311 1,996 ± 0,227* 0,040 ± 0,004 0,202 ± 0,026 RUN 49,829 ± 7,787 9,697 ± 1,484 1,960 ± 0,239 0,040 ± 0,004 0,205 ± 0,029 Πίνακας 4.2. Κινητικά χαρακτηριστικά. *: στατιστικώς σημαντική διαφορά σε σύγκριση με RUN (p< 0.05). WV: προθέρμανση με δόνηση, NV: προθέρμανση χωρίς δόνηση, RUN: προθέρμανση με τρέξιμο, Kvert: κατακόρυφη σκληρότητα,kleg: σκληρότητα των κάτω άκρων, Δy: κατακόρυφη μετατόπισης του κέντρου βάρους του σώματος, ΔL:μεταβολή του μήκους του κάτω άκρου. Στατιστικώς σημαντική διαφορά υπήρξε μόνο στην Fmax ύστερα από την προθέρμανση χωρίς δόνηση σε σύγκριση με την προθέρμανση με τρέξιμο. Στα υπόλοιπα κινητικά χαρακτηριστικά δεν υπήρξε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών πρωτοκόλλων προθέρμανσης (πίνακας 2). Αναλυτικότερα: Δy: Η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων της κατακόρυφης μετατόπισης του κέντρου βάρους του σώματος δεν έδειξε διαφορά μεταξύ των τριών συνθηκών προθέρμανσης (πίνακας 2, σχήμα 7). Σχήμα 4.5.Η κατακόρυφη μετατόπιση του ΚΒΣ στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης. ΔL: Η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων της μεταβολής του μήκους του κάτω άκρου δεν παρουσίασε στατιστικώς σημαντική διαφορά ανάμεσα στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης.ωστόσο, υπήρξε η τάση η μεταβολή του μήκους του κάτω άκρου να είναι μικρότερη κατά 1,46% στην NV σε σχέση με την RUN (πίνακας 2, σχήμα 8). Σχήμα 4.6.Η μεταβολή του μήκους του κάτω άκρου στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης.

29 Fmax: Η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων της μέγιστης κατακόρυφης αντίδρασης του εδάφους κατά την φάση της επαφής με το έδαφος παρουσίασε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ της NV και της RUN(p<0.05). Συγκεκριμένα, η Fmaxήταν κατά 1,84% μεγαλύτερη μετά από NV σε σύγκριση με την RUN (πίνακας 2, σχήμα 9). Ωστόσο αυτή η διαφορά θα μπορούσε να παρουσιάστηκε τυχαία, καθώς δεν βρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά σε κανένα άλλο κινητικό χαρακτηριστικό. Σχήμα 4.7.Ημέγιστη κατακόρυφη αντίδραση του εδάφους κατά την φάση της επαφής του ποδιού με το έδαφος στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης. Kleg:Η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων της σκληρότητας των κάτω άκρων δεν έδειξε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών συνθηκών προθέρμανσης, όμως υπήρξε μία τάση η σκληρότητα των κάτω άκρων να είναι μεγαλύτερη κατά 3,09% στην NV σε σχέση με την RUN (πίνακας 2, σχήμα 10). Σχήμα 4.8. Η σκληρότητα των κάτω άκρων στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης. Kvert:Η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων της κατακόρυφης σκληρότητας δεν παρουσίασε διαφορά μεταξύ των τριών συνθηκών προθέρμανσης (πίνακας 2, σχήμα 11). Σχήμα 4.9.Η κατακόρυφη σκληρότητα στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης. 4.3.CMJ Η στατιστική ανάλυση των μετρήσεων του άλματος δεν παρουσίασε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών συνθηκών προθέρμανσης. Ωστόσο, υπήρξε η τάση το άλμα να είναι μεγαλύτερο κατά 1,76% μετά την WVκαι κατά 1,99% μετά την NWσε σύγκριση με την RUN(πίνακας 1, σχήμα 12). 29

30 Σχήμα 4.10.Το άλμα με προδιάταση στις τρείς συνθήκες προθέρμανσης. 5. ΣΥΖΗΤΗΣΗ Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθεί αν η προθέρμανση με δόνηση είναι αποτελεσματική, εξετάζοντας την άμεση επίδραση της δόνησης στην κατακόρυφη σκληρότητα, την σκληρότητα των κάτω άκρων, τα κινητικά και κινηματικά χαρακτηριστικά του τρεξίματος και το CMJ. Το κύριο εύρημα της μελέτης ήταν ότι και τα τρία πρωτόκολλα προθέρμανσης που χρησιμοποιήθηκαν παρήγαγαν παρόμοια αποτελέσματα. Υποθέσαμε ότι η προθέρμανση με δόνηση δεν θα επηρεάσει την κατακόρυφη σκληρότητα, την σκληρότητα των κάτω άκρων και τα κινητικά και κινηματικά χαρακτηριστικά ενώ θα βελτιώσει την απόδοση στο CMJ.Ωστόσο, στατιστικώς σημαντική διαφορά παρατηρήθηκε μόνο στην Fmax, η οποία βρέθηκε μεγαλύτερη ύστερα από την προθέρμανση με καθίσματα χωρίς δόνηση σε σύγκριση με την προθέρμανση με τρέξιμο (p<0.05). Αυτή η διαφορά είναι πιθανό να είναι τυχαία, καθώς δεν υπήρξε καμία στατιστικώς σημαντική διαφορά στα υπόλοιπα κινητικά χαρακτηριστικά, ούτε και στα κινηματικά χαρακτηριστικά.τα ευρήματα αυτά συμφωνούν με τους Cochraneetal. (2015) οι οποίοι ύστερα από προθέρμανση με δόνηση δεν βρήκαν διαφορές στα κινητικά χαρακτηριστικά καθώς και στις κινηματικές παραμέτρους του 1 ου βήματος ενός σπριντ 5 μ. Επίσης και οι Moddieetal. (2013) με προθέρμανση με δόνηση δεν βρήκαν σημαντικές διαφορές στο μήκος, τον χρόνο και την ταχύτητα βηματισμού των ποδιών. Επίσης, τα αποτελέσματα της έρευνας σε σχέση με την σκληρότητα συμβαδίζουν με αυτά των Colson&Petit (2013) και των Croninetal. (2004), οι οποίοι δεν βρήκαν διαφορά στη σκληρότητα των κάτω άκρων έπειτα από προθέρμανση με δόνηση. Όσον αφορά το CMJ, δεν σημειώθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών πρωτοκόλλων προθέρμανσης. Πάραυτα, παρατηρήθηκε η τάση το ύψος του άλματος να είναι μεγαλύτερο κατά 1,76% μετά την WVκαι κατά 1,99% μετά την NWσε σύγκριση με την RUN. Τα αποτελέσματα αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις έρευνες που χρησιμοποίησαν δόνηση ως προθέρμανση και βρήκαν βελτίωση στην απόδοση του άλματος (Colson&Petit, 2013; Armstrongetal., 2010; Colsonetal., 2015).Οι διαφορές των αποτελεσμάτων της παρούσας μελέτης και εκείνων που προέρχονται από τη βιβλιογραφία θα μπορούσαν να αποδοθούν σε θέματα της μεθοδολογίας που είναι ικανά να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.

31 Ειδικότερα, ένα σημαντικό μεθοδολογικό ζήτημα είναι ο χρόνος ανάπαυσης μεταξύ της δόνησης και της εκτέλεσης των test. Στην παρούσα έρευνα το διάλειμμα μεταξύ της προθέρμανσης και της εκτέλεσης του test του CMJ ήταν 1min. Την ίδια διάρκεια χρησιμοποίησαν και οι Colson&Petit (2013) βρίσκοντας όμως αύξηση στο ύψος του άλματος. Ωστόσο, οι Armstrongetal. (2010) παρατήρησαν βελτίωση του άλματος με τη πάροδο του χρόνου μετά την εφαρμογή της δόνησης,με σημαντική διαφορά στα 5 και 10 min μετά τη δόνηση. Επίσης οι Colsonetal. (2015) εκτελώντας test 1 και 5 minμετά τη προθέρμανση αναφέρουν ότι υπήρξε βελτίωση του άλματος 5 min μετά. Ίσως λοιπόν ένα μεγαλύτερης διάρκειας διάλειμμα να επέφερε διαφορετικά αποτελέσματα. Ένας δεύτερος παράγοντας που θα μπορούσε να έχει επίδραση στα αποτελέσματα είναι η συχνότητα και το εύρος της δόνησης που χρησιμοποιήθηκαν. Σε αυτή την έρευνα χρησιμοποιήθηκε συχνότητα 50Hz και εύρος 4 mm, ενώ οι Colson&Petit (2013) με την ίδια συχνότητα και εύρος βρήκαν βελτίωση στο άλμα. Άλλοι ερευνητές βρήκαν βελτίωση με 30Hz/4mm (Colsonetal., 2015) ή βρήκαν παρόμοια βελτίωση με διάφορες συχνότητες (30, 35, 40, 50) και εύρος (2-4, 4-6) (Armstrongetal., 2010). Δεν είναι επομένως ξεκάθαρο ποιά συχνότητα και εύρος προσφέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Από την άλλη πλευρά, ένα σημαντικό μεθοδολογικό ζήτημα είναι η εκτέλεση πρόσθετης προθέρμανσης πριν την δόνηση. Στην συγκεκριμένη έρευνα δεν προηγήθηκε άλλου είδους προθέρμανση πριν την εκτέλεση της δόνησης ενώ άλλες έρευνες έχουν εκτελέσει τη δόνηση έπειτα από άλλη προθέρμανση (Gerakakiet al.,2013; Torvinenetal., 2002; Cochraneetal., 2008). Αυτή η επιπλέον προθέρμανση είναι πιθανό να ενίσχυσε την απόδοση των δοκιμαζομένων. Επίσης, σημαντικό ρόλο στην απόδοση των μυών παίζει η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος. Είναι πιθανό ότι η θερμοκρασία των μυών δεν ήταν αυξημένη σε ένα επαρκές επίπεδο για να βελτιώσει την απόδοση στο άλμα. Πράγματι οι Colsonetal. (2015) μετρώντας την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος ύστερα από καθίσματα σε δόνηση και χωρίς δόνηση δεν βρήκαν διαφορά στην θερμοκρασία. Υπάρχουν λοιπόν αρκετοί παράγοντες στους οποίους θα μπορούσε να αποδοθεί η ασυμφωνία των αποτελεσμάτων της απόδοσης στο άλμα σε σχέση με την υπάρχουσα βιβλιογραφία. Πάντως, παρά τα όποια αποτελέσματα, το σημαντικότερο είναι ότι η προθέρμανση με δόνηση παρουσίασε παρόμοια αποτελέσματα με τις άλλες συνθήκες, και ιδιαίτερα με την κοινότυπη προθέρμανση του τρεξίματος. Επομένως, η δόνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως προθέρμανση μόνη της ή ως συμπλήρωμα σε μία συνηθισμένη προθέρμανση. 31

32 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Arampatzis, Adamatios, Bruggemann, G. P, &Klapsing, G. M. (2001).Leg stiffness and mechanical energetic processes during jumping on a sprung surface.medicineand Science in Sports and Exercise, 33(6), Arampatzis, A, Brüggemann, G. P., & Metzler, V. (1999).The effect of speed on leg stiffness and joint kinetics in human running. Journal of Biomechanics,32(12), Arampatzis, A., Schade, F., Walsh, M, &Brüggemann, G. P. (2001). Influence of leg stiffness and its effect on myodynamic jumping performance. Journal of Electromyography and Kinesiology, 11(5), Armstrong, W. J., Grinnell, D. C., & Warren, G. S. (2010). The acute effect of whole-body vibration on the vertical jump height. The Journal of Strength & Conditioning Research, 24(10), Avelar, N. C., Costa, S. J., da Fonseca, S. F., Tossige-Gomes, R., Gripp, F. J., Coimbra, C. C., &Lacerda, A. C. (2012). The effects of passive warm-up vs. Whole-body vibration on high-intensity performance during sprint cycle exercise. The Journal of Strength & Conditioning Research, 26(11), Bautmans, I., Van Hees, E., Lemper, J. C., & Mets, T. (2005). The feasibility of whole body vibration in institutionalised elderly persons and its influence on muscle performance, balance and mobility: a randomised controlled trial [ISRCTN ]. BMC geriatr, 5(1), 1. Bishop, D. (2003). Warm up I: potential mechanisms and the effects of passive warm up on exercise performance. Sports Medicine, 33(6), Bishop, D. (2003). Warm up II: performance changes following active warm up and how to structure the warm up. Sports Medicine, 33(7), 483. Bishop, D., Bonetti, D., & Dawson, B. (2002).The influence of pacing strategy on VO~ 2 supramaximal kayak performance. Medicine and Science in Sports and Exercise, 34(6),

33 Bohnert, B., Ward, S. A., &Whipp, B. J. (1998). Effects of prior arm exercise on pulmonary gas exchange kinetics during high-intensity leg exercise in humans. Experimental Physiology, 83(04), Bosco, C., Iacovelli, M., Tsarpela, O., Cardinale, M., Bonifazi, M., Tihanyi, J., &Viru, A. (2000).Hormonal responses to whole-body vibration in men.european Journal of Applied Physiology, 81(6), Brughelli, M., & Cronin, J. (2008). A review of research on the mechanical stiffness in running and jumping: methodology and implications. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 18(4), Butler, R. J., Crowell, H. P., & Davis, I. M. (2003). Lower extremity stiffness: implications for performance and injury. Clinical Biomechanics, 18(6), Cardinale, M. A. J. W., &Wakeling, J. (2005). Whole body vibration exercise: are vibrations good for you?. British Journal of Sports Medicine, 39(9), Cavagna, G. A., Willems, P. A., Franzetti, P., &Detrembleur, C. (1991). The two power limits conditioning step frequency in human running. The Journal of Physiology, 437, 95. Cochrane, D. (2013). The sports performance application of vibration exercise for warm-up, flexibility and sprint speed. European Journal of Sport Science,13(3), Cochrane, D. J., Cronin, M. J., & Fink, P. W. (2015). Does Vibration Warm-up Enhance Kinetic and Temporal Sprint Parameters?. International Journal of Sports Medicine, 36(9), Cochrane, D. J., &Stannard, S. R. (2005). Acute whole body vibration training increases vertical jump and flexibility performance in elite female field hockey players. British Journal of Sports Medicine, 39(11), Cochrane, D. J., Stannard, S. R., Sargeant, A. J., &Rittweger, J. (2008). The rate of muscle temperature increase during acute whole-body vibration exercise. European Journal of Applied Physiology, 103(4), Colson, S. S., & Petit, P. D. (2013).Lower limbs power and stiffness after whole-body vibration. International Journal of Sports Medicine, 34(4),