ΑΝΔΞΑΡΣΗΣΔ ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΔ ΑΡΥΔ

Transcript

1 ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΧΝ ΥΟΛΗ ΝΟΜΙΚΧΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΧΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΧΝ ΔΠΙΣΗΜΧΝ ΣΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗ ΑΚΑΓΗΜΑΙΚΟ ΔΣΟ ΑΝΔΞΑΡΣΗΣΔ ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΔ ΑΡΥΔ ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΓΔΧΡΓΙΟ Α.Μ Α ΔΞΑΜΗΝΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ Γ ΚΑΘΗΓΗΣΗ : ΓΗΜΗΣΡΟΠΟΤΛΟ ΑΝΓΡΔΑ ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟ...2 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1Ο ΓΔΝΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ Α. ΔΙΑΓΩΓΗ... Β. ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΓΡΟΜΗ. Γ. ΑΓΑ.ΔΝΝΟΙΑ ΓΙΑΚΡΙΔΙ-... Γ. ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΩΝ ΑΓΑ ( ΑΝΔΞΑΡΣΗΙΑ ΑΡΜΟΓΙΟΣΗΣΔ)... ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2Ο Α ΣΟ ΔΡΓΟ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΑΓΑ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ... Β. Η ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΚΗ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΗ ΣΟΤ... Γ. Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΤΗ ΣΩΝ ΑΓΑ...

2 Γ. ΑΝΑΓΔΙΞΗ ΔΛΔΓΥΟ ΣΩΝ ΑΓΑ. Δ. ΤΝΣΑΓΜΑΣΙΚΗ ΚΑΣΟΥΤΡΩΗ ΣΩΝ ΔΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΓΑ... ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3Ο ΟΙ ΔΛΛΗΝΙΚΔ ΑΓΑ Α. ςνηαγμαηικά Καηοσςπωμένερ 1. Αξρή Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ Πξνζσπηθνχ Υαξαθηήξα 2. Αξρή Γηαζθάιηζεο ηνπ Απνξξήηνπ ησλ Δπηθνηλσληψλ (Α.Γ.Α.Δ.) 3. Αλψηαην πκβνχιην Δπηινγήο Πξνζσπηθνχ (Α..Δ.Π.) 4. Δζληθφ πκβνχιην Ραδηνηειεφξαζεο 5. πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε Β. Μη ζςνηαγμαηικά καηοσςπωμένερ 1. Δπηηξνπή (Πξνζηαζίαο) Αληαγσληζκνχ 2. Δζληθή Δπηηξνπή Σειεπηθνηλσληψλ θαη Σαρπδξνκείσλ 3. Ρπζκηζηηθή Αξρή Δλέξγεηαο (Ρ.Α.Δ.) 4. Δζληθή Αλαινγηζηηθή Αξρή 5. Δπηηξνπή Δπνπηείαο θαη Διέγρνπ Παηγλίσλ (Δ.Δ.Δ.Π.) 6. πλήγνξνο ηνπ Καηαλαισηή 7. Δζληθή Αξρή Ιαηξηθψο Τπνβνεζνχκελεο Αλαπαξαγσγήο 8. Δζληθφ πκβνχιην Γεκφζηαο Τγείαο (Δ.Τ.Γ.Τ.) 9. Αξρή Γηαζθάιηζεο θαη Πηζηνπνίεζεο ηεο Πνηφηεηαο ζηελ Αλψηαηε Δθπαίδεπζε (ΑΓΙΠ) (απ.10 τος Ν.3374/2005 & απ.64 τος Ν.4009/ Αξρή Καηαπνιέκεζεο ηεο Ννκηκνπνίεζεο Δζφδσλ απφ Δγθιεκαηηθέο Γξαζηεξηφηεηεο θαη ηεο Υξεκαηνδφηεζεο ηεο Σξνκνθξαηίαο θαη Διέγρνπ ησλ Γειψζεσλ Πεξηνπζηαθήο Καηάζηαζεο (Ν.3691/2008) 11.Διιεληθή ηαηηζηηθή Αξρή (λ. 3832/2010) 12.Ρπζκηζηηθή Αξρή ηδεξνδξφκσλ (Ρ.Α..) (απ. 22 Ν.3891/2010) (*)Η παξαπάλσ θαηαγξαθή έγηλε κε βάζε ζηνηρεία απφ ηε δηθηπαθή ζειίδα ηεο θπβέξλεζεο ΠΔΡΙΛΗΦΗ 32 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...33 ΠΡΟΛΟΓΟ Αλεμάξηεηεο δηνηθεηηθέο αξρέο (ΑΓΑ), κηα έλλνηα θαη έλα ζεζκηθφ πιαίζην ζρεηηθά λέν γηα ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα. Παξφιν πνπ ζηηο Η.Π.Α. θαη ηε Γαιιία έρνπλ λα επηδείμνπλ κηα καθξφρξνλε πνξεία 100 θαη 50 εηψλ αληίζηνηρα, ζηελ Διιάδα έθαλαλ δεηιά ηελ εκθάληζή ηνπο κφιηο πξηλ απφ κηα εηθνζαεηία. Μπνξεί ζηε ζπλείδεζε ησλ πεξηζζνηέξσλ Διιήλσλ αθφκα ε έλλνηα, ν ζθνπφο θαη ε ρξεζηκφηεηα ησλ αλεμάξηεησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ λα βξίζθνληαη ζνιά, άγλσζηα θαη ίζσο λα αληηκεησπίδνληαη κε αδηαθνξία, φκσο πιήζνο λνκηθψλ κειεηεηψλ έρνπλ ζηξέςεη ην βιέκκα ηνπο ζε απηφ ην λέν ζεζκφ. Πνιιέο απφςεηο έρνπλ δηαηππσζεί, πνιιέο

3 επηθξίζεηο ηεο ιεηηνπξγίαο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπο έρνπλ αθνπζηεί, φκσο ειάρηζηνη είλαη πιένλ απηνί πνπ ακθηζβεηνχλ ηελ αλαγθαηφηεηα ησλ αλεμάξηεησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ ζηα πιαίζηα ηνπ ζχγρξνλνπ «νηθνπκεληθνχ» θξάηνπο. ηε ρψξα καο, θπξίσο ε ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε ηνπ 2001 αιιά θαη νη ίδηεο νη ζπδεηήζεηο γχξσ απφ ην ζέκα θαηά ηελ αλαζεσξεηηθή δηαδηθαζία έθεξαλ ην δήηεκα γηα αθφκα κηα θνξά ζην πξνζθήλην ηεο ειιεληθήο λνκηθήο επηθαηξφηεηαο θαη απνηέιεζαλ αθεηεξία γηα λένπο πξνβιεκαηηζκνχο. Με ηελ πάξνδν ησλ ρξφλσλ κέρξη θαη ζήκεξα νη απαηηήζεηο ηεο ζχγρξνλεο ειιεληθήο θαη παξάιιεια Δπξσπατθήο θνηλσλίαο έθεξαλ ζην πξνζθήλην λέεο αθφκε κνξθέο αλεμάξηεησλ αξρψλ δείρλνληαο ην πφζν απαξαίηεηεο είλαη. Με ηελ εξγαζία απηή ινηπφλ επηρεηξείηαη κηα ζπλνπηηθή θαη ζπλνιηθή ζεψξεζε ηνπ ζεζκνχ απηνχ κε ηελ αλάιπζε ηεο έλλνηαο ησλ αλεμάξηεησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ, ηελ παξνπζίαζε ησλ ραξαθηεξνινγηθψλ γλσξηζκάησλ θαη ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο θαη βέβαηα ηελ αλαθνξά ζε ηξεηο ζρεηηθνχο πξνβιεκαηηζκνχο: απηφλ ηεο αλαγθαηφηεηαο ή κε ησλ Αξρψλ, απηφλ ηεο δπλαηφηεηαο δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζήο ηνπο θαη απηφλ ηεο λνκηθήο ηνπο θχζεο πνπ απαζρνιεί θαη θαηά θχξην ιφγν ηε λνκηθή ζεσξία. Πνηεο φκσο είλαη νη αλεμάξηεηεο δηνηθεηηθέο αξρέο πνπ έρνπλ ζπζηαζεί θαη ιεηηνπξγνχλ ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα; Πνηά είλαη ε θχζε, ν ζθνπφο, ε νξγάλσζε ησλ ΑΓΑ; Πνηα ε ζρέζε ηνπο κε ηε λνκνζεηηθή, ηελ εθηειεζηηθή θαη ηε δηθαζηηθή εμνπζία; ια απηά ζα αλαιπζνχλ ιεπηνκεξεηαθά παξαθάησ ζε κηα πξνζπάζεηα λα αλαδεηρηεί ην έξγν αιιά θαη ν ξφινο ησλ ΑΓΑ ζηελ ρψξα καο. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΓΔΝΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ Α. ΔΙΑΓΧΓΗ Η δηακφξθσζε ηνπ ζχγρξνλνπ θφζκνπ φπσο ηνλ αληηιακβαλφκαζηε ζήκεξα κε ηελ παγθνζκηνπνηεκέλε νηθνλνκία, ηνπο ππεξεζληθνχο νξγαληζκνχο (π.ρ. Δ.Δ.), ηηο επηζηεκνληθέο θαη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο, ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θξαηηθνχ παξεκβαηηζκνχ θαη ηελ επηθξάηεζε ηνπ θηιειεπζεξηζκνχ, αλακθηζβήηεηα έδσζε ζηνλ άλζξσπν θαη ηελ θνηλσλία λέεο πξννπηηθέο. Έζεζε φκσο ζην πξνζθήλην θαη πιεζψξα δεηεκάησλ φπσο ν επαλαπξνζδηνξηζκφο ηεο ζρέζεο θξαηηθψλ ζεζκψλ θαη δηνηθεηηθνχ κεραληζκνχ ή ηεο ζρέζεο ηδησηηθνχ - δεκφζηνπ ηνκέα θαζψο θαη πξνβιεκαηηζκνχο ζρεηηθά κε ην ίδην ην δεκνθξαηηθφ πνιίηεπκα θαη ηελ εμέιημή ηνπ ή ηελ εκθάληζε κηαο λέαο, ηξίηεο γεληάο δηθαησκάησλ. Οη εμειίμεηο απηέο είραλ σο ζπλέπεηα ηελ εκθάληζε θαηλνθαλψλ ζεζκηθψλ κεραληζκψλ απφ ηελ ίδηα ηελ θξαηηθή εμνπζία πνπ δελ ππάγνληαη φκσο ζηνλ πνιηηηθφ ηεο έιεγρν θαη δηαηεξνχλ ξπζκηζηηθφ ξφιν ζηα πιαίζηα ηεο παξέκβαζεο ηνπ Κξάηνπο ζηελ Κνηλσλία.. Με ηε δεκηνπξγία κάιηζηα ππεξεζληθψλ δηεζλψλ ή θνηλνηηθψλ νξγαληζκψλ (ΔΟΚ) ζεσξήζεθε αλαγθαία ε δεκηνπξγία ΑΓΑ, ψζηε κέζσ ηεο κεηαμχ ηνπο δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο λα ραξάζζνπλ κηα θνηλή γξακκή πιεχζεο ζε φια ηα εληαγκέλα θξάηε-κέιε θαη λα επηβιέπνπλ ηελ νξζή εθαξκνγή ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε ησλ νδεγηψλ θαη θαλνληζκψλ πνπ εθδίδνπλ νη νξγαληζκνί. Πέξα φκσο απφ ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο, δελ πξέπεη λα παξαβιέπεηαη ην γεγνλφο φηη νη ΑΓΑ δεκηνπξγνχληαη,γηαηί μαθληθά ηνλ 20ν αηψλα πνιιέο ρψξεο ληψζνπλ ηελ αλάγθε λα νπδεηεξνπνηήζνπλ πνιηηηθά πνιχ ζνβαξνχο ηνκείο ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο.θέινπλ λα πξνζδψζνπλ θχξνο θαη αμηνπηζηία ζε ηδηαίηεξα ζεκαληηθνχο ηνκείο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο (νηθνλνκία, αμηνθξαηία ζηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο θ.η.ι.). Σαπηφρξνλα φκσο αλαζέηνληαο ζηηο ΑΓΑ ηελ απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα αλαθνξηθά κε ηδηαίηεξεο ζπνπδαηφηεηαο δεκνζίνπο ηνκείο, νη θπβεξλήζεηο ζηφρεπαλ θαη ζην λα απεθδπζνχλ ηελ πνιηηηθή επζχλε γηα απνθάζεηο ζε θξίζηκνπο γηα ηε ρψξα ηνκείο θαη λα απνθχγνπλ ηε δπζθνξία ηνπ ιανχ

4 ζην πξφζσπφ ηνπο. πλεπψο ζα κπνξνχζε θαλείο εχζηνρα λα παξαηεξήζεη φηη «νη αλεμάξηεηεο δηνηθεηηθέο αξρέο απνηεινχλ κηα κνξθή ελίζρπζεο ηνπ δηθαηνθξαηηθνχ θαηλνκέλνπ,αιιά θαη κηα εθδήισζε ηεο βαζηάο θξίζεο ηνπ δεκνθξαηηθνχ θαηλνκέλνπ». Β. ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΓΡΟΜΗ Σν 1809 εκθαλίζηεθε ζηε νπεδία ε Αξρή ηνπ Κνηλνβνπιεπηηθνχ Δπίηξνπνπ (Riksdagens Ombudsman), ε νπνία θαη κεηαθέξζεθε ζηε Φηλιαλδία έλαλ αηψλα αξγφηεξα6. ηηο Η.Π.Α ν ζεζκφο Α.Γ.Α. εκθαλίζηεθε ζηα ηέιε ηνπ 19νπ αηψλα κε ηελ νλνκαζία «Independent (Administrative) Agencies», θαη ζπζηεκαηνπνηήζεθε κεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν, σο κηα πξνζπάζεηα «επηζηεκνληθνπνίεζεο» ηεο πνιηηηθήο αιιά θαη δηαζθάιηζεο ησλ ζπληαγκαηηθψλ δηθαησκάησλ ηνπ πνιίηε, ή φπσο επηζεκαίλεη ν Μ Αλησλφπνπινο (1) «λα ζπκθηιηψζεη ηελ παξέκβαζε ηνπ Κξάηνπο κε ηελ ηδενινγία ηεο ειεχζεξεο επηρείξεζεο». ηελ Δπξψπε Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο εκθαλίζηεθαλ γηα πξψηε θνξά ζηε Γαιιία ην 1950 σο «Autorités Administratives Indépendantes» θαη ζην Ηλσκέλν Βαζίιεην σο QUANGOS (quasi autonomus non governmental organizations) ή απια σο <<non-departmental public bodies». ζνλ αθνξά ηε ρψξα καο κεηά ην 1970 άξρηζαλ λα ηδξχνληαη ζηελ Διιάδα Α.ΓΑ., κε ηππηθά πξψηε ην Ραδηνηειενπηηθφ πκβνχιην, φπσο πξνβιεπφηαλ ζην λ. 1730/87 (ζεκεηψλεηαη φηη πξνυπήξραλ κνξθψκαηα πνπ πξνζέγγηδαλ ηε κνξθή θαη ηνπο ζθνπνχο ησλ Α.Γ.Α.), φπσο ε Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ, απφ παιαηφηεξα). Αθνινχζεζαλ ε Δπηηξνπή Σνπηθήο Ραδηνθσλίαο, ην Δζληθφ πκβνχιην Ραδηνηειεφξαζεο, ην Αλψηαην πκβνχιην Δπηινγήο Πξνζσπηθνχ. Ννκνζεηήζεθαλ ζηε ζπλέρεηα, ην έηνο 1997, ε Αξρή Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ Πξνζσπηθνχ Υαξαθηήξα θη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε. Η πξαγκαηηθή ηνκή γηα ηηο ειιεληθέο Α.Γ.Α ζπληειέζηεθε κε ηε ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε πέληε απφ απηέο, θαηά ηε ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε ην Απηέο είλαη ην Δ..Ρ. (άξζξν 15 παξ. 1), ε Α.Π.Γ.Π.Υ. (άξζξν 9Α), ν.η.π. (άξζξν 103 παξ. 9), ην Α..Δ.Π. (άξζξν 103 παξ. 7) θαη ε Α.Γ.Α.Δ (άξζξν 19 παξ. 2). Σν θαζεζηψο ηνπο ξπζκίζηεθε ζη άξζξν 101Α θαη ην λνκνζεηηθφ ηνπο πιαίζην θαζνξίζηεθε θαηά εληαίν ηξφπν κε ηνλ εθηειεζηηθφ Νφκν 3051/2002 θαη ην άξζξν 138Α ηνπ Καλνληζκνχ ηεο Βνπιήο (2) 1 Αλησλφπνπινο Μαλψιεο «Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο», εθδ. Αλη. Ν. άθθνπια, 1995ζει. 20, Παπαδεκεηξίνπ Γηψξγνο «Αλεμάξηεηεο Αξρέο. Η αξγφζπξηε πνξεία πξνο ηελ σξίκαλζε» ζε «Οη Αλεμάξηεηεο Αξρέο ζηε χγρξνλε Γεκνθξαηία», επηκ. Φξαγθάθεο Νίθνο, εθδ. Αλη. Ν. άθθνπια, 2008 Γ. ΑΝΔΞΑΡΣΗΣΔ ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΔ ΑΡΥΔ ΔΝΝΟΙΑ ΓΙΑΚΡΙΔΙ Έλαο νξηζκφο ζρεηηθά κε ηηο Α.Γ.Α. πνπ ηπγράλεη γεληθήο απνδνρήο θαίλεηαη λα είλαη ν αθφινπζνο: «Οη Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο απνηεινχλ εζληθά ζπιινγηθά θξαηηθά φξγαλα κε απηνηειή δηνηθεηηθή ππνδνκή θαη πξνυπνινγηζκφ, ησλ νπνίσλ ηα κέιε απνιακβάλνπλ πξνζσπηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο αλεμαξηεζίαο, θη έρνπλ σο ξφιν ηελ θπξίαξρε επνπηεία επαίζζεησλ ηνκέσλ ηεο πνιηηηθήο, νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο δσήο δηακέζνπ ηεο άζθεζεο θαλνληζηηθψλ, γλσκνδνηηθψλ, δηαηηεηηθψλ θη εμειεγθηηθψλ αξκνδηνηήησλ ησλ νπνίσλ ε άζθεζε δελ ππφθεηηαη ζηνλ ηεξαξρηθφ έιεγρν ηεο δηνίθεζεο, ππνηαζζφκελε απιψο ζηνλ θιαζηθφ έιεγρν λνκηκφηεηαο» «Ωο λέεο αηνκηθέο ειεπζεξίεο λννχληαη ε ειεπζεξία πξφζβαζεο ζηα δεκφζηα έγγξαθα, ην δηθαίσκα πξνζηαζίαο ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ, ην δηθαίσκα ειεχζεξεο, πνηνηηθήο θαη αληηθεηκεληθήο ελεκέξσζεο, ε ειεπζεξία επηθνηλσλίαο κε πξνζηαζία απνξξήηνπ, ην

5 δηθαίσκα αζθαιψλ ειεθηξνληθψλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ θιπ. Οη «λέεο αηνκηθέο ειεπζεξίεο» ζπληζηνχλ ηελ «Σξίηε Γεληά» ησλ αηνκηθψλ ειεπζεξηψλ : Ωο «πξψηε γεληά» αηνκηθψλ δηθαησκάησλ ζεσξνχληαη ηα αζηηθά θαη πνιηηηθά πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηε Γηαθήξπμε ηνπ1789 θαη σο «δεχηεξε γεληά» ηα θνηλσληθά θαη νηθνλνκηθά ηνπ α κηζνχ ηνπ 20 νπ αη.» 4 Ν. Κνπινχξεο, «Οη αλεμάξηεηεο δηνηθεηηθέο αξρέο αιινδαπά πξφηππα θαη ηα εκεδαπά θαθέθηππα», ζε ΓηΓηθ, ηρ 5/1993, ζ δηαηηεηηθψλ θαη εμειεγθηηθψλ αξκνδηνηήησλ ησλ νπνίσλ ε άζθεζε δελ ππφθεηηαη ζηνλ ηεξαξρηθφ έιεγρν ηεο δηνηθήζεσο, ππνηαζζφκελε απιψο ζηνλ θιαζζηθφ έιεγρν λνκηκφηεηαο». Πξηλ απφ ηε δηεμνδηθφηεξε αλάιπζε ησλ επηκέξνπο ζηνηρείσλ ηνπ δνζέληνο νξηζκνχ ηα νπνία πεξηιακβάλνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο αξκνδηφηεηεο ησλ (ειιεληθψλ) ΑΓΑ, ζθφπηκε ζα ήηαλ ε αλαθνξά ζηνλ ηξηζππφζηαην ραξαθηεξηζκφ ηνπο(αλεμάξηεηεο- δηνηθεηηθέοαξρέο) πνπ επηηξέπεη αθελφο κηα ζπλνιηθφηεξε θαηαλφεζε ηεο έλλνηαο ησλ ΑΓΑ θαη αθεηέξνπ κηα πξψηε αμηνιφγεζε ηνπ ξφινπ θαη ηεο ζεκαζίαο ηνπο ζηελ εθάζηνηε θνηλσλία φπνπ ιεηηνπξγνχλ αλάινγα κε ην βαζκφ ζηνλ νπνίν αληαπνθξίλνληαη ζε θαζέλα απφ ηα ηξία παξαπάλσ ζηνηρεία, ήηνη: Ανεξάπηηηερ : Αλεμαξηεζία πνιηηηθή, ε νπνία επηηξέπεη ζηελ θάζε ΑΓΑ λα δξα ππέξ ηνπ ζπλφινπ θαη φρη ηεο πιεηνςεθίαο. Αλεμάξηεηεο: Οη Α.Γ.Α. είλαη απαιιαγκέλεο απφ ηεξαξρηθή θαη δηνηθεηηθήεπνπηεία, δηαζέηνπλ αλεμαξηεζία ιεηηνπξγηθή θη νξγαληθή. Γηα ηελ εμαζθάιηζε απηήο ηεο αλεμαξηεζίαο έρνπλ ιεθζεί νξηζκέλα κέηξα. ε φ,ηη αθνξά ηα κέιε, πξνβιέπεηαη βξαρεία εληνιή θαη ζεηεία κε αλαλεψζηκε. Ο ηδηαίηεξνο ηξφπνο δηνξηζκνχ ηνπο, νη αζπιίεο θαη ηα αζπκβίβαζηα ζηνρεχνπλ επίζεο ζηελ απνθπγή ηπρφλ πνιηηηθψλ εμαξηήζεσλ. Δπηπιένλ, ν αλεμάξηεηνο πξνυπνινγηζκφο δηαζθαιίδεη ηελ νηθνλνκηθή απηνηέιεηα. Σέινο, νη Α.Γ.Α. ππάγνληαη κφλν ζε έιεγρν λνκηκφηεηαο (δηθαζηηθφ έιεγρν) Γιοικηηικέρ : Με ηελ επξεία έλλνηα ηνπ φξνπ, πνπ παξαπέκπεη ζηελ απνηειεζκαηηθή επνπηεία, ξχζκηζε, έιεγρν, δηαηηεζία. Αλ πξέπεη γηα ζπζηεκαηηθνχο ιφγνπο λα δηαθξίλνπκε ην δίθαην ζε δεκφζην θαη ηδησηηθφ, νη Α.Γ.Α. αλήθνπλ ζην δεκφζην ρψξν, ζπγθεθξηκέλα δε ζην ρψξν ηεο δηνίθεζεο. Γηέπνληαη απφ θαλφλεο ηνπ δεκφζηνπ, έρνπλ δεκφζην ραξαθηήξα, ζπζηήλνληαη θαη ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην δεκφζην. Απσέρ : Δχξνο αξκνδηνηήησλ ηέηνην πνπ λα επηηξέπεη ηελ άζθεζε ηνπ έξγνπ ηνπο κε απνηειεζκαηηθφ ηξφπν. Παξάιιεια, ηνλ ίδην ζηφρν ζα εμππεξεηνχζε κηα ελδερφκελε δηάθξηζε ησλ ΑΓΑ, αλάινγα κε ην πεδίν θαη ην είδνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο. ην ζεκείν απηφ πξνθξίλεηαη ε παξαπνκπή ζηηο θαηεγνξηνπνηήζεηο πνπ επηρείξεζαλ : Α) ν Μ. Αλησλφπνπινο, αλαθεξφκελνο ζηηο γαιιηθέο ΑΓΑ ζην έξγν ηνπ «Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο» (εθδ. Αλη. άθθνπια 1995), ν νπνίνο πξνζδηνξίδεη ηέζζεξηο ηνκείο δξαζηεξηφηεηαο ησλ ΑΓΑ 1) Μέζα καδηθήο επηθνηλσλίαο, 2) αγψλαο ελαληίνλ γξαθεηνθξαηίαο 3) επηζηεκνληθή θαη ηερληθή εμνπζία 4) νηθνλνκία ηεο αγνξάο. Β) Ο Δπάγγεινο Βεληδέινο σο εηζεγεηήο ηεο πιεηνςεθίαο θαηά ηηο ζρεηηθέο ζπδεηήζεηο ζηε δηάξθεηα ησλ εξγαζηψλ ηεο Βνπιήο γηα ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο ην 2001, ν νπνίνο δηέθξηλε ηηο ΑΓΑ ζε : 1) απηέο πνπ ιεηηνπξγνχλ σο ζεζκηθέο εγγπήζεηο, πξνζηαηεχνπλ αηνκηθά δηθαηψκαηα θαη είλαη γλήζηα αλεμάξηεηεο, φπσο είλαη απηέο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ θαη ησλ επηθνηλσληψλ.

6 2) απηέο πνπ αζθνχλ επνπηεία ζε κεγάινπο ηνκείο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη πξνζηαηεχνπλ ηελ ακεξνιεςία ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, φπσο ν ζπλήγνξνο ηνπ πνιίηε θαη ην ΑΔΠ 3) Απηέο πνπ είλαη θαηά ηε γλψκε ηνπ θαηαρξεζηηθά αλεμάξηεηεο αξρέο θαη πνπ αζρνινχληαη κε ηε ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο θαη κε ηε δηαθχιαμε ηνπ νηθνλνκηθνχ αληαγσληζκνχ, φπσο ε Δπηηξνπή Αληαγσληζκνχ, ε Ρπζκηζηηθή Αξρή Δλέξγεηαο θαη ε Δζληθή Δπηηξνπή Σειεπηθνηλσληψλ θαη Σαρπδξνκείσλ 4) Οη κεηθηέο αλεμάξηεηεο αξρέο πνπ ιεηηνπξγνχλ θαη σο ζεζκηθή εγγχεζε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ αηνκηθψλ δηθαησκάησλ θαη σο κεραληζκφο επνπηείαο ελφο κεγάινπ ηνκέα ηεο δηνίθεζεο θαη σο ξπζκηζηηθέο αξρέο ηεο αγνξάο (ΔΡ). Γ. ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΧΝ ΑΓΑ ( ΑΝΔΞΑΡΣΗΙΑ ΑΡΜΟΓΙΟΣΗΣΔ ) Ωο βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ειιεληθψλ ΑΓΑ κπνξνχλ λα παξαηεζνχλ ηα εμήο ζηνηρεία : α.- ζπιινγηθφηεηα ηνπ νξγάλνπ β.- ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία γ.- πξνζσπηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία ησλ κειψλ δ.- δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή απηνηέιεηα ηνπ νξγάλνπ (νξγαλσηηθή αλεμαξηεζία) ε.- ππφδεημε ησλ κειψλ ηνπ νξγάλνπ απφ κε θπβεξλεηηθνχο θνξείο (πνιηηηθή αλεμαξηεζία) ζη.- νξηζκέλε ζεηεία ησλ κειψλ ηνπ νξγάλνπ δ.- εζληθή εκβέιεηα ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ ε.- εμνπιηζκφο ηνπ νξγάλνπ κε θαλνληζηηθέο, γλσκνδνηηθέο, δηαηηεηηθέο θαη εμειεγθηηθέο αξκνδηφηεηεο. Οκαδνπνηψληαο ηα παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθά ζα κπνξνχζακε λα κηιήζνπκε γηα: Αλεμαξηεζία πνιηηηθή θαη θαη επέθηαζε νξγαλσηηθή, ιεηηνπξγηθή θαη νηθνλνκηθή θαη Δπξχηεηα αξκνδηνηήησλ. πγθεθξηκέλα: ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΑΝΔΞΑΡΣΗΙΑ Δπηηπγράλεηαη κε ηηο ζεζκνζεηεκέλεο (βι. θαηνρπξσκέλεο ζπληαγκαηηθά θαη λνκνζεηηθά) εγγπήζεηο πξνζσπηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο αλεμαξηεζίαο ησλ κειψλ ησλ ΑΓΑ, κε ηελ έιιεηςε ππαγσγήο ηνπο ζε αζθπθηηθφ ηεξαξρηθφ έιεγρν, αιιά θαη ηε ραιαξφηεξε δηνηθεηηθή επνπηεία ησλ πξάμεψλ ηνπο πνπ ππάγνληαη κφλν ζε δηθαζηηθφ έιεγρν λνκηκφηεηαο. 1. Η ζπιινγηθφηεηα (collegialite) ηεο ζπλζέζεσο ησλ ΑΓΑ απνηξέπεη ηελ απζαηξεζία ηεο κνλνπξφζσπεο εμνπζίαο. Οη ΑΓΑ απνηεινχλ ζπιινγηθά φξγαλα14 κε πηζαλή εμαίξεζε ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, ν νπνίνο φκσο επηθνπξείηαη απφ ηέζζεξηο βνεζνχο πλεγφξνπο, πνπ απνιακβάλνπλ απηνηεινχο πξνζσπηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο αλεμαξηεζίαο. 2. Σν αζπκβίβαζην (incompatible) ησλ κειψλ ησλ ΑΓΑ κε ηελ ηδηφηεηα ηνπο. Δηδηθφηεξα ε άζθεζε απφ κέινο ησλ ΑΓΑ νπνηνπδήπνηε δεκνζίνπ ιεηηνπξγήκαηνο θαη ε αλάιεςε απφ απηφ νπνηαζδήπνηε κεγάιεο επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηνλ ηνκέα πνπ ξπζκίδεη ε ζπγθεθξηκέλε ΑΓΑ, εκπίπηεη ζην θαζεζηψο αζπκβηβάζησλ θαη απαγνξεχεηαη. Γηα ηα κέιε κάιηζηα νξηζκέλσλ ΑΓΑ (ΔΠΑ, ΔΡ θαη ΡΑΔ) πξνβιέπεηαη ππνρξέσζε ππνβνιήο δήισζεο πεξηνπζηαθήο θαηάζηαζεο πεξί «πφζελ έζρεο». 3. Σν θαζεζηψο αηειεηψλ (immunites) πνπ εμαζθαιίδεη ηα κέιε ησλ ΑΓΑ απφ θαηαδίσμε, ζχιιεςε, θξάηεζε ή δίθε γηα ηηο γλψκεο πνπ εθθέξνπλ ή ηηο πξάμεηο πνπ επηρεηξνχλ ή ηηο ζπζηάζεηο πνπ θάλνπλ πεξί εθδφζεσο λφκσλ ζηα πιαίζηα ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο. Πξφθεηηαη γηα ηε «δηθνλνκηθή αζπιία»16 πνπ ραξαθηεξίδεη θαη ηηο αιινδαπέο ΑΓΑ θαη είλαη εληζρπηηθή ηεο πξνζσπηθήο αλεμαξηεζίαο. Πξνβιέπεηαη θπξίσο γηα ηελ πεξίπησζε ηνπ ΤΠ. Ο ΤΠ θαη νη βνεζνί πλήγνξνη «δελ επζχλνληαη,

7 δελ δηψθνληαη θαη δελ εμεηάδνληαη γηα γλψκε πνπ δηαηχπσζαλ ή πξάμε πνπ εμεηέιεζαλ θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο.» Β) Λεηηνπξγηθή Αλεμαξηεζία Η θάζε ΑΓΑ είλαη εμνπιηζκέλε κε ηζρπξφ κεραληζκφ δηνηθεηηθήο ππνζηήξημεο πνπ δηεπζχλεηαη θπξηαξρηθά απφ ηνλ Πξφεδξφ ηεο. Δπηπιένλ νη ΑΓΑ έρνπλ ηελ επρέξεηα λα απαηηνχλ ηε δηνηθεηηθή ζπλδξνκή ησλ αξκνδίσλ θαηά πεξίπησζε θξαηηθψλ νξγάλσλ. Σέινο, νη ΑΓΑ έρνπλ ηελ εμνπζία λα πξνζιακβάλνπλ θαη λα ειέγρνπλ ππεξεζηαθά ηνπο ππαιιήινπο πνπ επαλδξψλνπλ ηελ εζσηεξηθή νξγαληθή ηνπο δηάξζξσζε. Η αλεμαξηεζία ηνπο απηή είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλε κε ην γεγνλφο φηη ε Κπβέξλεζε θαη νη απφ απηή εμαξηψκελνη αλψηεξνη δηνηθεηηθνί νξγαληζκνί (Γηνηθεηηθή Ιεξαξρία) ζηεξνχληαη ξεηά ηεο εμνπζίαο λα απεπζχλνπλ ππεξεζηαθή εληνιή ζηηο ΑΓΑ πνπ λα αθνξά ζηελ εθαξκνζηέα απφ απηέο πνιηηηθή. Σίζεληαη δειαδή νη ΑΓΑ εθηφο Γηνηθεηηθήο Ιεξαξρίαο θαη εμαηξνχληαη απφ παληφο είδνπο ηεξαξρηθφ έιεγρν ή δηνηθεηηθή επνπηεία ηφζν ηεο ζθνπηκφηεηαο φζν θαη ηεο λνκηκφηεηαο ησλ πξάμεψλ ηνπο. Τπελζπκίδεηαη φηη κφλν έιεγρνο λνκηκφηεηαο δχλαηαη λα αζθεζεί επί ησλ πξάμεσο ησλ ΑΓΑ, θη απηφο κφλν απφ αξκφδηα Γηθαζηήξηα φρη απφ ηε Γηνίθεζε. Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΔΞΑΡΣΗΙΑ Απηή αλαθέξεηαη αθελφο ζηνλ ηξφπν ρξεκαηνδφηεζεο ηνπο θαη αθεηέξνπ ζηελ έθηαζε ηνπ νηθνλνκηθνχ ηνπο ειέγρνπ. Η ρξεκαηνδφηεζε ηεο θάζε ΑΓΑ εμαζθαιίδεηαη δηακέζνπ ηδηαηηέξνπ πξνυπνινγηζκνχ πηζηψζεσλ πνπ πξνηείλεηαη απφ απηήλ θαη ςεθίδεηαη απφ ην Κνηλνβνχιην καδί κε ηνλ Γεληθφ Πξνυπνινγηζκφ ηνπ Κξάηνπο. ΔΤΡΤΣΗΣΑ ΑΡΜΟΓΙΟΣΗΣΧΝ Σν εχξνο ησλ εμνπζηψλ ησλ ΑΓΑ πξνζνκνηάδεη σο πξνο ηε δηαδηθαζία αζθήζεψο ησλ κε ηελ αληίζηνηρε ελψπηνλ ησλ Γηθαζηεξίσλ. Η ΑΓΑ επηιακβάλεηαη κηαο ππφζεζεο είηε «απηεπαγγέιησο» είηε θαηφπηλ «κελχζεσο» ή κηαο «πξνζθπγήο» ηνπ ππαγφκελνπ ζ απηήλ ηνκέα κε ηηο εγγπήζεηο θαη ηα πξφηππα ηεο δηθνλνκίαο. Ο λνκνζέηεο ησλ Διιεληθψλ ΑΓΑ φθεηιε λα δηαζψζεη ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ ΑΓΑ φρη κφλν σο Αλεμαξηήησλ αιιά θαη σο Αξρψλ, πξνο ην ζθνπφ απηφ θξφληηζε λα εμνπιίζεη φιεο ηηο ΑΓΑ, κε εμαίξεζε ηνλ ΤΠ κε επξείεο αξκνδηφηεηεο νη νπνίεο δηαθξίλνληαη ζε Κανονιζηικέρ πνπ έρνπλ δνζεί απφ ην λνκνζέηε ζε ζεηξά απφ ΑΓΑ φπσο ε ΔΠΑ, ην ΔΡ, ε ΔΔΣΣ, ην ΑΔΠ, ε ΑΠΓΔΠΥ θαη ε ΡΑΔ. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο (ΔΠΑ, ΔΡ, ΔΔΣΣ θαη ΡΑΔ) νη θαλνληζηηθέο αξκνδηφηεηεο αζθνχληαη ππφ ηνλ ηχπν ηεο δηαηχπσζεο ζχκθσλεο ή απιήο γλψκεο πξνο ηνλ αξκφδην Τπνπξγφ γηα ηελ έθδνζε ηεο θαλνληζηηθήο πξάμεο. Ιδηαίηεξε θαηεγνξία θαλνληζηηθψλ αξκνδηνηήησλ ζπληζηνχλ αθελφο ε αξκνδηφηεηα έθδνζεο ηνπ θαλνληζκνχ ιεηηνπξγίαο ησλ ΑΓΑ (πρ ΔΠΑ) θαη αθεηέξνπ ε έθδνζε Κσδίθσλ Γενληνινγίαο (π.ρ. ΔΡ ). Αδειοδοηικέρ: Η αδεηνδφηεζε απνηειεί πξνλφκην αξθεηψλ ΑΓΑ θαη είλαη ζχκθπηε κε ηελ απνζηνιή ηνπο (ξπζκηζηηθή λνκηκνπνίεζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξάζεο ζε επαίζζεηνπο ηνκείο). Ωο πξνο ηελ αδεηνδφηεζε, ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο (ΔΡ,ΡΑΔ) ε ζρεηηθή αξκνδηφηεηα αζθείηαη ππφ ηνλ ηχπν δηαηχπσζεο ζχκθσλεο γλψκεο πξνο ηνλ αξκφδην Τπνπξγφ γηα ηελ έθδνζε πξάμεο αδεηνδφηεζεο. Αδεηνδνηηθέο αξκνδηφηεηεο, ζηηο νπνίεο πεξηιακβάλνληαη θαη νη αξκνδηφηεηεο αλαλέσζεο θαη αλάθιεζεο αδεηψλ ιεηηνπξγίαο έρνπλ νη αθφινπζεο ΑΓΑ: ην ΔΡ, ε ΔΔΣΣ θαη ε ΡΑΔ. Κςπωηικέρ: Οη θπξσηηθέο αξκνδηφηεηεο ησλ ΑΓΑ αθνξνχλ ηελ επηβνιή δηνηθεηηθψλ θπξψζεσλ ζε παξαβάηεο ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο. Κιηκαθψλνληαη σο πξνο ηε βαξχηεηά ηνπο, θαη αλάινγα κε ηε βαξχηεηα παξάβαζεο θιηκαθψλνληαη απφ απεχζπλζε ζχζηαζεο ή πξνεηδνπνίεζεο ζε επηβνιή πξνζηίκσλ θαη ηέινο ζε αλαζηνιή ή αλάθιεζε ηεο άδεηαο ιεηηνπξγίαο ηνπ παξαβάηε. Κπξσηηθέο αξκνδηφηεηεο έρνπλ φιεο νη ΑΓΑ, εμαηξέζεη ηνπ ΤΠ θαη ηνπ ΑΔΠ. χζηαζε ή πξνεηδνπνίεζε απεπζχλνπλ ε ΔΠΑ, ην ΔΡ, ε ΔΔΣΣ θαη ε ΑΠΓΔΠΥ, ρξεκαηηθφ πξφζηηκν επηβάιινπλ ε ΔΠΑ, ην ΔΡ, ε ΔΔΣΣ, ε ΑΠΓΔΠΥ θαη

8 ε ΡΑΔ θαη ζε αλαζηνιή ή αλάθιεζε ιεηηνπξγίαο πξνβαίλνπλ ην ΔΡ θαη ε ΑΠΓΔΠΥ. Ν. Κνπινχξεο ν.π. Δλεγκηικέρ: Ωο ειεγθηηθέο αξκνδηφηεηεο ησλ ΑΓΑ λννχληαη αθελφο ε δπλαηφηεηά ηνπο λα πξνβαίλνπλ ζε παληφο είδνπο δηνηθεηηθνχο ειέγρνπο ησλ ππνθείκελσλ θνξέσλ, κε ηελ ππνρξεσηηθή κάιηζηα ζπλδξνκή ησλ αξκνδίσλ δηνηθεηηθψλ θαη δηθαζηηθψλ αξρψλ, θαη αθεηέξνπ ζηελ ππνρξέσζή ηνπο λα ππνβάιινπλ θαη έηνο (ζηε Βνπιή θπξίσο) Έθζεζε Πεπξαγκέλσλ, ζηε νπνία απνηππψλνπλ ηελ θαηάζηαζε απφ πιεπξάο λνκηκφηεηαο ζηνλ ηνκέα πνπ ειέγρνπλ. Ο ΤΠ, θαη δεπηεξεπφλησο ην ΑΔΠ, είλαη νη ΑΓΑ κε ηηο θαηεμνρήλ ειεγθηηθέο αξκνδηφηεηεο. Σν θαηαθηεζέλ ζηελ πνξεία ηνπ ρξφλνπ εζηθφ θχξνο ησλ ειεγθηηθψλ παξεκβάζεψλ ηνπο έρεη θαηαμηψζεη ηηο ΑΓΑ απηέο σο απνηειεζκαηηθνχο κεραληζκνχο ειέγρνπ, παξά ην γεγνλφο φηη ζηεξνχληαη θπξσηηθψλ αξκνδηνηήησλ Γιαιηηηικέρ: Γηαηηεηηθέο αξκνδηφηεηεο έρνπλ απνλεκεζεί αθελφο ζηελ ΔΠΑ, ππφ ηνλ ηχπν ηεο ιήςεο αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ ελφςεη πθηζηάκελεο δηαθνξάο θαη αθεηέξνπ ζηελ ΔΔΣΣ ππφ ηνλ ηχπν ηεο ζπλδξνκήο ηεο ζηελ εμσδηθαζηηθή επίιπζε δηαθνξψλ, πνπ αλαθχνληαη θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο κεηαμχ θνξέσλ ηεο επνπηεπφκελεο απφ απηέο αγνξάο. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΙΜΟΙ Α. ΣΟ ΔΡΓΟ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΑΓΑ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ Ήδε κε ηελ εκθάληζε ησλ ΑΓΑ δηαηππψζεθαλ γεληθφηεξνη πξνβιεκαηηζκνί γηα ην ξφιν ηνπο θαη ηελ επίδξαζε ηνπο ζηε ιεηηνπξγία ηνπ Κξάηνπο αιιά θαη ηελ θνηλσληθή ζπκβίσζε φπσο ηελ γλσξίδνπκε κέρξη ζήκεξα. Ο Μ. Αλησλφπνπινο ζην έξγν ηνπ «Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο» (εθδφζεηο Αλη. άθθνπια 1995) εχζηνρα δηαπηζηψλεη φηη : «ηνλ πξνβιεκαηηζκφ πνπ αλαπηχζζεηαη ζηε Γχζε γηα ηηο ΑΓΑ δηαθξίλεη θαλείο ηνπο απαηζηφδνμνπο επηθξηηέο θαη ηνπο αηζηφδνμνπο ππνζηεξηθηέο ηνπ ζεζκνχ. Οη πξψηνη αλεζπρνχλ γηα ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ηνπο, δπζπηζηνχλ γηα ην αλ ππάξρεη πξαγκαηηθά απηνπεξηνξηζκφο ηνπ Κξάηνπο γηα ηελ βιάζηεζε ηνπο ή αληίζεηα «δηαρένπλ» πεξηζζφηεξε εμνπζία. Αλαθέξνπλ ηηο ειιείςεηο ζηα κέζα γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζθνπνχ ηνπο, αθνχ ηξνθνδνηνχληαη νηθνλνκηθά απφ ηελ πνιηηηθή εμνπζία. Πξνβάιινπλ ηελ ακθηζβεηνχκελε θαλνληζηηθή ηνπο αξκνδηφηεηα (βι. άξζξ. 13 θαη 21 ηνπ Γαιιηθνχ πληάγκαηνο), θαη βέβαηα ηελ έιιεηςε δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζεο απηψλ ησλ αξρψλ. Η Γηνίθεζε εληάζζεηαη ζηελ εθηειεζηηθή εμνπζία. Η Δθηειεζηηθή εμνπζία ινγνδνηεί ζην Κνηλνβνχιην. Οη ΑΓΑ πνχ ινγνδνηνχλ; Πνιιέο θνξέο ε Κπβέξλεζε ζηεξείηαη αξκνδηνηήησλ ηεο πξνο φθεινο κηαο αξρήο ε νπνία ινγίδεηαη πην «αξκφδηα» γηα λα ηηο εμαζθήζεη. Δθθξάδνπλ ηελ αλεζπρία ηνπο γηα ην πσο ζα ειέγμεη ηηο «θπβεξλήζεηο ησλ ζνθψλ». Μήπσο ππνζηεξίδνπλ νδεγνχκε ηε Γεκνθξαηία ζε αξηζηνθξαηηθνχο δξφκνπο ; Οη αηζηφδνμνη ππνζηεξηθηέο ηνπ ζεζκνχ ππνζηεξίδνπλ φηη νη ΑΓΑ ζπκβάιινπλ ζηελ ελίζρπζε ηνπ Κξάηνπο Γίθαηνπ ζηελ θνηλσλία καο, ζηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηηθψλ θαη αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ. Οη Αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθέο Αξρέο είλαη επηθνξηηζκέλεο κε ηελ κεγάιε επζχλε ηεο πξνζηαζίαο ησλ αηνκηθψλ, θνηλσληθψλ θαη πνιηηηθψλ δηθαησκάησλ, αιιά θαη ηνπ ειέγρνπ ζεκαληηθψλ γηα ηελ θνηλσληθή ζπκβίσζε δεκνζίσλ ηνκέσλ. Με ηελ «απηνδπλακία» πνπ δηαζέηνπλ επηβιέπνπλ, αλάινγα κε ηελ αξκνδηφηεηά ηνπο, ηε δεκφζηα δσή θαη έρνπλ σο ζηφρν ηελ θαηά ην δπλαηφ- επίηεπμε ελφο θνηλσληθνχ θξάηνπο δηθαίνπ. Δπηζεκαίλνπλ ηηο παξαβάζεηο θαη επηβάιινπλ θπξψζεηο γη`απηέο είηε απηεπαγγέιησο είηε κεηά απφ πξφζθιεζε δεκφζηαο αξρήο. κσο ζε θακία πεξίπησζε δελ κπνξνχλ λα αζθήζνπλ θάπνηαο κνξθήο δηθαζηηθή εμνπζία. ε θάζε πεξίπησζε παξακέλνπλ δηνηθεηηθά φξγαλα, αλεμάξηεηα απφ ηηο κεγάιεο δηαθνξέο πνπ ηηο ρσξίδνπλ απφ ηα θιαζηθά φξγαλα ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Άιισζηε, ζχκθσλα κε ηε ζπληαγκαηηθά θαηνρπξσκέλε αξρή ηεο δηάθξηζεο ησλ εμνπζηψλ(άξζξν 26

9 πληάγκαηνο), δελ είλαη δπλαηφλ έλα φξγαλν πνπ έρεη θαλνληζηηθέο θαη θαηαζηαιηηθέο αξκνδηφηεηεο, λα κπνξεί λα ειέγρεη δηθαζηηθά ηηο ίδηεο ηνπ ηηο απνθάζεηο. Η θαζεγήηξηα Catherine Teigten Colly αλαθέξεη ραξαθηεξηζηηθά: «ην ζπνπδαηφηεξν ζπληαγκαηηθφ εκπφδην ζηελ επηβνιή θπξψζεσλ απφ ηηο ΑΓΑ αλαθέξεηαη ζην άξζξν 16 ηεο Γηαθήξπμεο ησλ Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ θαη ηνπ Πνιίηε θαη ζηε δηάθξηζε ησλ εμνπζηψλ» θαη πξνζζέηεη φηη «ε κε ζπληαγκαηηθφηεηα απηψλ ησλ εμνπζηψλ επηβνιήο θπξψζεσλ ησλ ΑΓΑ πξνθχπηεη θπξίσο απφ ηελ παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο δηαθξίζεσο ησλ εμνπζηψλ, ε νπνία απνθιείεη ζε κηα ΑΓΑ απφ ην έλα κέξνο λα κπνξεί λα αζθεί δηθαζηηθέο αξκνδηφηεηεο θαη απφ ην άιιν λα κπνξεί λα έρεη ξπζκηζηηθέο αξκνδηφηεηεο.» Πξνεηδνπνηήζεηο, γλψκεο, απνθάζεηο, αλαθνξέο θαη εηήζηεο εθζέζεηο ηνπο ζπκβάιινπλ ζηε ιχζε πξνβιεκάησλ θηλνχκελεο πάληα ζηα πιαίζηα ησλ εμνπζηνδνηηθψλ δηαηάμεσλ. Ο δηνηθεηηθφο δηθαζηήο φηαλ παξεκβαίλεη δελ εμαζζελίδεη ην ζεζκφ, αιιά αληίζεηα ηζρπξνπνηεί ηε ζέζε ηνπο, ζπκβάιιεη ζηε λνκηκνπνίεζή ηνπ αθνχ είλαη ππεχζπλεο γηα κηα απφ ηηο 3 ιεηηνπξγίεο ηνπ θξάηνπο. Η επηινγή ησλ κειψλ ησλ ΑΓΑ κε πξφζσπα αλαγλσξηζκέλνπ θχξνπο απφ ηνλ ρψξν ησλ γξακκάησλ, ησλ ηερλψλ ηεο επηζηήκεο, ηεο ηερλνινγίαο θαη ηεο πνιηηηθήο, απφ ηα κέιε ησλ Μεγάισλ σκάησλ ηεο Γηνίθεζεο απνηειεί κηα αζθαιηζηηθή δηθιείδα γηα ηελ αληηθεηκεληθφηεηα, ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζεζκνχ. Η δεκνζηφηεηα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο ε θνηλή γλψκε, ε ζεσξία εμαζθαιίδνπλ ηε δηαθάλεηα, ηνλ επηζηεκνληθφ θαη θνηλσληθφ έιεγρν.» Αλ ε παγθνζκηνπνίεζε εκθαλίδεηαη σο ν κέγαο θίλδπλνο ηεο επνρήο καο ε αλάγθε λα μαλαδψζνπκε ηελ αμηνπηζηία ζηελ πνιηηηθή θαη ηνπο δεκνθξαηηθνχο ζεζκνχο είλαη πεξηζζφηεξν απφ επηηαθηηθή. Ο ζεζκφο ησλ αλεμάξηεησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ κφλν ζε έλα ζχζηεκα πνπ ζέβεηαη ηηο αξρέο ηνπ θξάηνπο δηθαίνπ, ηεο δεκνθξαηηθήο λνκηκφηεηαο, ζε φιν ην θάζκα ησλ ζπληαγκαηηθψλ δνκψλ θαη ιεηηνπξγηψλ ηνπ θαη ην νπνίν δηαζέηεη νξζνινγηθά δνκεκέλε δεκφζηα δηνίθεζε κπνξεί λα ζπκβάιεη αθφκα πεξηζζφηεξν ζηε δεκνθξαηία. Β. Η ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΚΗ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΗ ΣΧΝ ΑΓΑ << Σν βαζηθφηεξν πξφβιεκα πνπ αληηκεηψπηζαλ νη Αλεμάξηεηεο Αξρέο εηζεξρφκελεο ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε ήηαλ ε έιιεηςε δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζεο, πξφβιεκα πνπ ην αλαζεσξεκέλν ζχληαγκα επηδίσμε λα ιχζεη κε ηελ αλάζεζε ηεο αλάδεημεο ησλ κειψλ ηνπο ζηε Γηάζθεςε ησλ πξφεδξσλ. Πξφθεηηαη, βέβαηα,γηα έκκεζε λνκηκνπνίεζε θαη δελ αλαηξεί ηνλ ηερλνθξαηηθφ ραξαθηήξα ησλ Αλεμάξηεησλ Αξρψλ πνπ απνξξέεη απφ φηη ηα κέιε ηνπο αλαδεηθλχνληαη κε θξηηήξηα ηελ ηερλνγλσζία ηνπο, ηελ επηζηεκνληθή ηνπο θαηάξηηζε ή ηελ εκπεηξία ηνπο.>> Α.Γεκεηξνπνπινο (χζηεκα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ 2011) Η νξγαληθή θαη ιεηηνπξγηθή απηνλνκία ησλ ΑΓΑ ζέηεη ην δήηεκα ηεο δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζεο ηνπο ζην κέηξν πνπ νη Αξρέο απηέο δελ ινγνδνηνχλ πνπζελά γηα ηε δξάζε ηνπο θαη είλαη «πνιηηηθά αλεχζπλεο».η έιιεηςε πνιηηηθήο επζχλεο (responsabilite publique θαη political accountability) θαη ε πξνβιεκαηηθή δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζή ησλ ΑΓΑ παξαβηάδνπλ ηε ζπληαγκαηηθή «αξρή ηεο Λατθήο Κπξηαξρίαο» (άξζξν 1 παξ.2 θαη 3 ). Ο ιαφο ινηπφλ, φληαο ην πξσηνγελέο φξγαλν εθ ηνπ νπνίνπ πεγάδνπλ νη εμνπζίεο, έρσλ δειαδή ην χπαην ηεθκήξην αξκνδηφηεηαο, ζηεξείηαη ηνπ δηθαηψκαηνο αζθήζεσο πνιηηηθνχ ειέγρνπ κέζσ ησλ αληηπξνζψπσλ ηνπ (Βνπιή θαη εκκέζσο Κπβέξλεζε) επί νξγάλσλ ηνπ θξάηνπο, ησλ νπνίσλ νη πξάμεηο σο έρνπζεο έλλνκεο ζπλέπεηεο ιφγσ ηεο θαλνληζηηθήο γλσκνδνηηθήο θαη ειεγθηηθήο ηνπο πθήο επηθέξνπλ θαηαθαηηθέο ξπζκηζηηθέο κεηαβνιέο ζε εθθάλζεηο ηεο πνιηηηθήο, νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο δσήο ησλ πνιηηψλ. Ωο αληηζηάζκηζκα ζηελ έιιεηςε πνιηηηθήο επζχλεο θαη θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ ιεηηνπξγνχλ θαηά κία άπνςε ηα παξαθάησ :

10 Ο αζθνχκελνο ζηα πιαίζηα ηνπ Κξάηνπο Γηθαίνπ δηθαζηηθφο έιεγρνο λνκηκφηεηαο ησλ πξάμεσλ ησλ ΑΓΑ, δεδνκέλνπ φηη ν έιεγρνο απηφο αζθείηαη απφ φξγαλα (Γηθαζηήξηα) ησλ νπνίσλ νη απνθάζεηο θαηά ζπληαγκαηηθή πξφβιεςε εθηεινχληαη «ελ νλφκαηη ηνπ Διιεληθνχ ιανχ» (άξζξν 26 παξ.3). Η άηππε επνπηεία πνπ αζθεί ζηηο ΑΓΑ ε Δπηηξνπή ζεζκψλ θαη Γηαθάλεηαο ηεο Βνπιήο κε ηελ ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα θιήζε ζε αθξφαζε ηνπ Πξνεδξείνπ ησλ ΑΓΑ θαη κε ηε ζπκκεηνρή ηεο ζηε δηαδηθαζία δηνξηζκνχ ησλ κειψλ νξηζκέλσλ ΑΓΑ. Η ππνρξέσζε γηα ηηο πεξηζζφηεξεο ΑΓΑ πεξί ππνβνιήο ζηε Βνπιή (θαη ζπδήηεζε απφ απηήλ ζε εηδηθή ζπλεδξίαζε) ηεο Δηήζηαο Έθζεζεο Πεπξαγκέλσλ ηεο ΑΓΑ. Γ. Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΤΗ ΣΧΝ ΑΓΑ Έλα απφ ηα πιένλ ραξαθηεξηζηηθά πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ πιεπξάο λνκηθήο ζεσξίαο απφ ηνλ ζεζκφ ησλ ΑΓΑ είλαη απηφ ηεο λνκηθήο ηνπο θχζεο. Δίλαη γλσζηή ε έιιεηςε λνκηθήο πξνζσπηθφηεηαο ησλ ΑΓΑ (πξάγκα πνπ απνηειεί άιισζηε θαη βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπο ζηνηρείν) θαζψο θαη ε ζεψξεζή ηνπο σο νξγάλσλ ηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ ηνπ Κξάηνπο. Η επξχηεηα φκσο ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ίδηα ηελ νξγαλσηηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία ηνπο δεκηνπξγεί ην εξψηεκα ζε πνία απφ ηηο ηξεηο θξαηηθέο ιεηηνπξγίεο (λνκνζεηηθή, εθηειεζηηθή, δηθαζηηθή) ππάγνληαη. Πην αλαιπηηθά: α) ε ζέζπηζε ησλ θαλφλσλ ιεηηνπξγίαο ηνπ ηνκέα επζχλεο ηνπο (θαλνληζηηθή αξκνδηφηεηα) β) ε εμεηδίθεπζε θαη εθαξκνγή ησλ θαλφλσλ απηψλ (αξκνδηφηεηα έθδνζεο αηνκηθψλ δηνηθεηηθψλ πξάμεσλ θαη επηβνιήο θπξψζεσλ) θαη γ) ε επίιπζε ησλ αλαθεξφκελσλ ζρεηηθψλ δηαθνξψλ (δηαηηεηηθή αξκνδηφηεηα) νδεγεί ζηελ ζπγθεληξσηηθή άζθεζε απφ απηέο θαη ηεο «λνκνζεηηθήο» θαη ηεο «εθηειεζηηθήο» θαη ηεο «δηθαζηηθήο» ιεηηνπξγίαο ζηνλ ηνκέα επζχλεο ηνπο, θαη κάιηζηα αλεμέιεγθηα, κε κφλν έιεγρν ην δηθαζηηθφ έιεγρν λνκηκφηεηαο ησλ πξάμεψλ ηνπο ζην πιαίζην ελφο αλαγθαίνπ checks and balances Καηά θάπνηνλ ηξφπν δειαδή νη ΑΓΑ απνηεινχλ ηαπηνρξφλσο νηνλεί λνκνζέηεο, νηνλεί δηνηθεηέο θαη νηνλεί δηθαζηέο. Η αλαδήηεζε ησλ απαληήζεσλ ζηα εξσηήκαηα απηά πξέπεη λα πξνζαλαηνιηζζεί ζηε λνκνζεζία αιιά θαη ηε λνκνινγία ζε ζπλδπαζκφ πάληνηε κε ηα επηρεηξήκαηα ηεο λνκηθήο ζεσξίαο. ηε ρψξα καο λνκνζεζία θαη λνκνινγία αδπλαηνχλ λα δηαηππψζνπλ κε ζαθήλεηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ζα νδεγνχζαλ ζε ζπγθεθξηκελνπνίεζε ηεο λνκηθήο θχζεο ησλ ΑΓΑ. Παξαδείγκαηνο ράξηλ ζην ζχληαγκα πηνζεηείηαη ν φξνο «αλεμάξηεηεο (δηνηθεηηθέο) αξρέο» ππνλνψληαο απηνλφκεζε ησλ νξγάλσλ απηψλ. Δξεπλψληαο φκσο θαλείο ηελ λνκνινγία ηνπ ηδ ζρεηηθά κε ππνζέζεηο πνπ αθνξνχλ ηηο αξρέο απηέο ζα δηαπηζηψζεη φηη θαηά πεξηπηψζεηο αλαγλσξίδεη ηελ δηνηθεηηθή ηδηφηεηα ησλ ελ ιφγσ αξρψλ θαη ηηο εληάζζεη ζηα πιαίζηα ηεο Δθηειεζηηθήο Δμνπζίαο. ζνλ αθνξά δε ηε λνκηθή ζεσξία, εθπξφζσπνί ηεο δηαηππψλνπλ δηάθνξεο απφςεηο: ν Ν. Κνπινχξεο αθνινπζψληαο ην ακεξηθαληθφ πξφηππν ππνγξακκίδεη ηελ αλαγθαηφηεηα λα αληηκεησπηζηνχλ νη ΑΓΑ σο κία ηέηαξηε εμνπζία ελψ ν Μ Αλησλφπνπινο, σο εθπξφζσπνο ηνπ Γαιιηθνχ ζπιινγηζκνχ ζρεηηθά κε ην ζέκα ππάγεη ηηο ΑΓΑ ζηελ Δθηειεζηηθή Δμνπζία. Σα επηρεηξήκαηα πξνο επίξξσζηλ ησλ παξαπάλσ απφςεσλ ζα κπνξέζνπλ λα αλαδεηεζνχλ ζηε λνκηθή ζεσξία ησλ ρσξψλ πνπ ηηο εθαξκφδνπλ θαη πνπ άιισζηε πηνζέηεζαλ ην ζεζκφ πνιχ πξηλ ηελ Διιάδα. Οζνλ αθνξά ζηε λνκηθή ζεσξία, ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο αληηκεησπίδεη ηηο ΑΓΑ σο κηα ηέηαξηε εμνπζία δηαθξίλνληαο ηηο απφ ηηο ηξεηο «θιαζζηθέο». Καη ζην ζεκείν απηφ

11 θξίλεηαη ζθφπηκν λα παξαηεζεί ν ζρεηηθφο ζπιινγηζκφο ηνπ Ν. Κνπινχξε σο ν πιένλ ελδηαθέξνλ αιιά θαη θαηαιιειφηεξνο γηα ηελ θαηαλφεζε ηεο παξαπάλσ ζεσξίαο: «Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε έλλνηα ηεο (θξαηηθήο) «Δμνπζίαο» εθιακβάλεηαη απφ ην ζπγγξαθέα ηνπ παξφληνο σο δηάθνξνο ηεο έλλνηαο ηεο (θξαηηθήο) «Λεηηνπξγίαο», παξ φιν πνπ ε δηαθνξά απηή είλαη νξηαθή θαη δπζδηάθξηηε ζην πιαίζην ηεο ζεσξίαο ηνπ Montesqieu: Η Δμνπζία πξέπεη λα ζεσξεζεί σο ν επηθεθαιήο πξνζδηνξηζηηθφο παξάγσλ ελφο ζπζηήκαηνο ζην νπνίν εληάζζνληαη σο ππάιιεινη παξάγνληεο αθελφο ε «Λεηηνπξγία» θαη αθεηέξνπ ε «Αξρή», ζην πιαίζην κηαο αληζφηηκεο ηξηγσληθήο ζρέζεο. Η νχησο λννχκελε «Δμνπζία» ραξαθηεξίδεηαη απφ ζηνηρεία πεξηζζφηεξν «πνιηηηθά θαη θνηλσληνινγηθά», δειαδή απφ ηελ απνζηνιή πνπ έρεη αλαιάβεη θαη ην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ εληφο ηνπ νπνίνπ δξα. Η «Λεηηνπξγία» ραξαθηεξίδεηαη απφ ζηνηρεία πεξηζζφηεξν «νληνινγηθά» θαη «λνκηθά», δειαδή απφ ηε θχζε θαη ηε δηαδηθαζία ηεο κεηαβνιήο πνπ επηθέξεη ζηελ έλλνκε ηάμε θαη ζηηο έλλνκεο ζρέζεηο. Η «Αξρή» ραξαθηεξίδεηαη ηέινο απφ ζηνηρεία πεξηζζφηεξν «ζεζκηθά» θαη «νξγαληθά», ζπληζηά δειαδή ην εξγαιείν (κέζν) πνπ εμαζθαιίδεη ηελ ελεξγνπνίεζε θαη ηεο Δμνπζία θαη ηεο Λεηηνπξγίαο θαζψο θαη ηε ζχλδεζε κεηαμχ ηνπο. πλνπηηθά ε «Δμνπζία» αζθεί κηα «Λεηηνπξγία» κέζσ κηαο «Αξρήο». Σν αλσηέξσ κνληέιν εμεηδίθεπζεο ηεο ζεσξίαο ηεο δηάθξηζεο ησλ εμνπζηψλ θαζηζηά ηνλ αξηζκφ ησλ Δμνπζηψλ ππφζεζε ζπκβαηηθήο παξαδνρήο θαη κεζνδνινγηθψλ αζθήζεσλ, ππφ ηελ έλλνηα φηη απνθιείεηαη ν απζηεξφο θαζνξηζκφο ελφο numerus clausus. ην πιαίζην απηφ εληάζζεηαη θαη ε ζεσξεηηθή θαηαζθεπή ηεο χπαξμεο κηαο ηέηαξηεο εμνπζίαο, δηαθξηηήο απφ ηελ θιαζζηθή ηξηινγία ησλ Δμνπζηψλ, ε νπνία απαξηίδεηαη απφ ηηο ΑΓΑ θαη επνλνκάδεηαη «Ρπζκηζηηθή Δμνπζία» Γ. ΑΝΑΓΔΙΞΗ-ΔΛΔΓΥΟ ΣΧΝ ΑΓΑ ΑΝΑΓΔΙΞΗ Η επηινγή ησλ κειψλ ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ γίλεηαη ζχκθσλα κε ην αξζξ.101 Α ηνπ κε απφθαζε ηεο δηάζθεςεο ησλ πξφεδξσλ ηεο Βνπιήο θαη κε επηδίσμε νκνθσλίαο ή πάλησο ησλ ηεζζάξσλ πέκπησλ ησλ κειψλ ηεο. Σα ζρεηηθά κε ηε δηαδηθαζία επηινγήο νξίδνληαη απφ ηνλ θαλνληζκφ ηεο Βνπιήο. ην αξζξ.14 πεξ.δ ηνπ ΚΒ πξνβιέπεηαη επηπιένλ φηη ε δηάζθεςε ησλ πξφεδξσλ κπνξεί ζε φζεο πεξηπηψζεηο ην πξνβιέπεη ν λφκνο λα αλαθαιεί ηελ επηινγή θαη λα απνθαζίδεη ηελ αληηθαηάζηαζε κέινπο ή ηνπ ζπλφινπ ησλ κειψλ αλεμάξηεηεο αξρήο κε ηελ ίδηα πιεηνςεθία ή λα απνθαζίδεη ηελ έθπησζή ηνπο, ζπλέπεηα ηειεζίδηθεο θαηαδίθεο απφ ηηο αλαθεξφκελεο ζην αξζξ.3 παξ.4 ηνπ λ.3051/2002,δηνξίδνληαη κε απφθαζε ηνπ θαηά πεξίπησζε αξκφδηνπ ππνπξγνχ εληφο πξνζεζκίαο δεθαπέληε εκεξψλ απφ ηελ θνηλνπνίεζε ζε απηφλ ηεο απφθαζεο ηεο δηάζθεςεο ησλ πξνέδξσλ ηεο βνπιήο. Η ζεηεία ησλ κειψλ ηνπο είλαη ζεζκνζεηεκέλε, ζπγθεθξηκέλεο θαη καθξφρξνλεο δηάξθεηαο (mandat fixe et a long terme). Σα κέιε δελ κπνξνχλ λα παπηνχλ, λα κεηαηεζνχλ ή λα αληηθαηαζηαζνχλ απφ ηελ Κπβέξλεζε πξηλ απφ ηελ ιήμε ηεο ζεηείαο ηνπο. Η δηάξθεηα ηεο ζεηείαο θιηκαθψλεηαη απφ ηξηεηήο (ΔΠΑ) έσο εμαεηήο (ΑΔΠ).Έθπησζε απφ ηελ ηδηφηεηα ηνπ κέινπο ΑΓΑ πξνβιέπεηαη γηα νξηζκέλεο απφ απηέο (ΔΔΣΣ, ΑΠΓΔΠΥ, ΡΑΔ) θαη κφλν ζε πεξίπησζε ζπλδξνκήο αζπκβηβάζησλ ζην πξφζσπν ηνπο ή έθδνζε ζε βάξνο ηνπο ακεηάθιεηεο δηθαζηηθήο απφθαζεο γηα αδίθεκα πνπ απνηειεί θψιπκα δηνξηζκνχ δεκνζίνπ ππαιιήινπ. ηελ πεξίπησζε ηνπ ΤΠ πξνβιέπεηαη δηαδηθαζία παχζεο γηα «αληθαλφηεηα» εθηέιεζεο ησλ θαζεθφλησλ ηνπ ιφγσ λφζνπ ή αλαπεξίαο, ζσκαηηθήο ή πλεπκαηηθήο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεηείαο ηνπο πξνβιέπεηαη ε αλαζηνιή ηεο άζθεζεο νπνηνπδήπνηε δεκνζίνπ ιεηηνπξγήκαηνο θαζψο θαη ε άζθεζε θαζεθφλησλ ζε νπνηαδήπνηε ζέζε ζην δεκφζην,ζε ΝΠΓΓ θαη ζε λνκηθά πξφζσπα ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα. ηα κέιε ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ, εθηφο ηνπ πξνέδξνπ πνπ είλαη ζε

12 θάζε πεξίπησζε πιήξνπο θαη απνθιεηζηηθήο απαζρφιεζεο επηηξέπεηαη ε άζθεζε θαζεθφλησλ κέινπο δηδαθηηθνχ πξνζσπηθνχ ΑΔΙ κε θαζεζηψο κεξηθήο απαζρφιεζεο. ΔΛΔΓΥΟ α. Κοινοβοςλεςηικόρ έλεγσορ Ο θαλνληζκφο ηεο Βνπιήο εμεηδηθεχεη ηηο ξπζκίζεηο ησλ παξ.2 θαη 3 ηνπ αξζξ. 101 Α ηνπ πληάγκαηνο, χκθσλα πάληα κε ην άξζξν 2 ηνπ λ. 3051/2002 νη αλεμάξηεηεο αξρέο ππφθεηληαη κφλν ζε θνηλνβνπιεπηηθφ έιεγρν. β. Ιεπαπσικόρ έλεγσορ Η αλεμαξηεζία ησλ αλεμάξηεησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ αθνξά ηε δηνηθεηηθή εμνπζία θαη ηελ θπβέξλεζε θη επηθεληξψλεηαη ζηελ έιιεηςε ηεξαξρηθνχ θπβεξλεηηθνχ ειέγρνπ. Η θπβέξλεζε δελ ειέγρεη ηηο αλεμάξηεηεο αξρέο. πσο πξνβιέπεηαη ζην λ.3051/2002 νη αλεμάξηεηεο αξρέο δελ ππφθεηληαη ζε επνπηεία ή έιεγρν απφ θπβεξλεηηθέο ή δηνηθεηηθέο αξρέο αιιά κφλν ζε θνηλνβνπιεπηηθφ έιεγρν. γ. Γικαζηικόρ έλεγσορ Οη αλεμάξηεηεο αξρέο απνηεινχλ δηνηθεηηθέο αξρέο πνπ εθδίδνπλ δηνηθεηηθέο πξάμεηο. Οη δηνηθεηηθέο πξάμεηο ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ ππφθεηληαη ζε δηθαζηηθφ έιεγρν ελψπηνλ ησλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ. Οη αλεμάξηεηεο αξρέο έρνπλ ζχκθσλα κε ηελ παξ.9 ηνπ άξζξ.2. ηελ ηθαλφηεηα λα παξίζηαληαη απηνηειψο ζε θάζε είδνπο δίθεο πνπ έρνπλ σο αληηθείκελν πξάμεηο ή παξαιείςεηο ηνπο. Η ΤΝΣΑΓΜΑΣΙΚΗ ΚΑΣΟΥΤΡΧΗ ΣΧΝ ΔΛΛΗΝΙΚΧΝ ΑΓΑ << Άξζξν 101 Α.. ΑΝΔΞΑΡΣΗΣΔ ΑΡΥΔ >> 1.[ Αλεμαξηεζία} φπνπ απφ ην ζχληαγκα πξνβιέπεηαη ε ζπγθξφηεζε θαη ε ιεηηνπξγία αλεμάξηεηεο αξρήο ηα κέιε ηεο δηνξίδνληαη κε νξηζκέλε ζεηεία θαη δηέπνληαη απφ πξνζσπηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία φπσο λφκνο νξίδεη. 2.{Δπηινγή} Νφκνο νξίδεη ηα ζρεηηθά κε ηελ επηινγή θαη ηελ ππεξεζηαθή θαηάζηαζε ηνπ επηζηεκνληθνχ θαη ινηπνχ πξνζσπηθνχ ηεο ππεξεζίαο πνπ νξγαλψλεηαη γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ιεηηνπξγίαο θάζε αλεμάξηεηεο αξρήο. Σα πξφζσπα πνπ ζηειερψλνπλ ηηο αλεμάξηεηεο αξρέο πξέπεη λα έρνπλ ηα αλάινγα πξνζφληα φπσο λφκνο νξίδεη. 3.{Κνηλνβνπιεπηηθφο έιεγρνο} Με ηνλ θαλνληζκφ ηεο Βνπιήο ξπζκίδνληαη φζα αθνξνχλ ηε ζρέζε ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ κε ηε Βνπιή θαη ν ηξφπνο άζθεζεο ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ. Η ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ησλ ΑΓΑ ζηελ Διιάδα έγηλε θπξίσο κε ηελ Αλαζεψξεζε ηνπ 2001 φπσο πξνβιέπεηαη θαη απφ ηα παξαθάησ άξζξα α) 9Α: ζρεηηθά κε ην δηθαίσκα πξνζηαζίαο απφ ηε ζπιινγή, επεμεξγαζία θαη ρξήζε πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ β) 15 2: «Ο έιεγρνο θαη ε επηβνιή ησλ δηνηθεηηθψλ θπξψζεσλ ππάγνληαη ζηελ απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα ηνπ ΔΡ, πνπ είλαη αλεμάξηεηε αξρή» γ) 19 1,2: ζρεηηθά κε ην απφξξεην ησλ επηζηνιψλ θαη ηελ ειεχζεξε αληαπφθξηζε δ) 103 7: ξεηή δηεπθξίλεζε φηη ε δηαθάλεηα θαη ε αμηνθξαηία ζηηο πξνζιήςεηο ζην δεκφζην ηνκέα εμαζθαιίδεηαη απφ αλεμάξηεηε αξρή. ε) 103 9: γηα ηε ζπγθξφηεζε θαη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ ΤΠ ζη) 101 Α: γηα ηελ πξνζσπηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία ησλ κειψλ ησλ ΑΓΑ θαη ηνλ ηξφπν δηνξηζκνχ ηνπο. εκεηψλεηαη φηη φζνλ αθνξά ζηηο ζέζεηο ησλ θνκκάησλ θαηά ηηο ζρεηηθέο ζπδεηήζεηο, ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ βνπιεπηψλ ηάρζεθε ππέξ ηνπ ζεζκνχ θαη ηεο ζπληαγκαηηθήο θαηνρχξσζήο ηνπ. Οη φπνηεο δηαθνξέο πνπ δηαηππψζεθαλ αθνξνχζαλ ιεπηνκέξεηεο θαη δηαδηθαζηηθέο παξακέηξνπο. Πξνθξίζεθε ζε θάζε πεξίπησζε απηφ πνπ γηα θαηξφ ππνζηήξηδε κεγάιν κέξνο ηεο λνκηθήο ζεσξίαο θαη ζην εμσηεξηθφ θαη ζηελ

13 Διιάδα, δειαδή ε ζεκαζία ηεο ζπληαγκαηηθήο θαηνρχξσζεο ησλ ΑΓΑ σο βαζηθνχ παξάγνληα ηεο ελδπλάκσζεο θαη ελίζρπζεο ηνπ ξφινπ θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπο. Έηζη, ε ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία 5 βαζηθψλ ΑΓΑ αλαθέξεηαη ξεηά ζην χληαγκα: ΤΠ, ΑΔΠ, ΑΠΓΔΠΥ,ΔΡ,ΑΓΑΔ. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΟΙ ΔΛΛΗΝΙΚΔ ΑΓΑ Η παξάζεζε ησλ παξαθάησ ζηνηρείσλ γίλεηαη κε βάζε ηελ παξαθάησ δηθηπαθή ζειίδα ηεο ειιεληθήο θπβέξλεζεο. A. ΟΙ ΤΝΣΑΓΜΑΣΙΚΑ ΚΑΣΟΥΤΡΧΜΔΝΔ 1. ΑΡΥΗ ΠΡΟΣΑΙΑ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ ΠΡΟΧΠΙΚΟΤ ΥΑΡΑΚΣΗΡΑ Ο Νφκνο 2472/1997 πεξί πξνζηαζίαο ηνπ αηφκνπ απφ ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα ζην θεθάιαην Γ απηνχ πξνέβιεςε ηε ζχζηαζε ηεο Αξρήο πξνζηαζίαο δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα πνπ ραίξεη δηνηθεηηθήο αλεμαξηεζίαο θαη ηα κέιε ηεο απνιαχνπλ πξνζσπηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο αλεμαξηεζίαο θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο. Η Αξρή ππφθεηηαη ζηνλ Τπνπξγφ Γηθαηνζχλεο. Η Αξρή ζπγθξνηείηαη απφ έλα δηθαζηηθφ ιεηηνπξγφ βαζκνχ πκβνχινπ ηεο Δπηθξαηείαο θαη άλσ σο Πξφεδξν θαη έμη κέιε πνπ δηνξίδνληαη κε πξνεδξηθφ Γηάηαγκα. Σα κέιε ηεο Αξρήο ππφθεηληαη ζην θαζήθνλ ηεο ερεκχζεηαο. Η Αξρή έρεη ηηο εμήο ηδίσο αξκνδηφηεηεο : εθδίδεη νδεγίεο πξνο ηνλ ζθνπφ εληαίαο εθαξκνγήο ησλ ξπζκίζεσλ πνπ αθνξνχλ ηελ πξνζηαζία ηνπ αηφκνπ. θαιεί θαη επηθνπξεί ηα επαγγεικαηηθά ζσκαηεία θαη ηηο ινηπέο ελψζεηο θπζηθψλ πξνζψπσλ πνπ δηαηεξνχλ αξρεία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα. απεπζχλεη ζπζηάζεηο θαη ππνδείμεηο ζηνπο ππεπζχλνπο επεμεξγαζίαο αξρείσλ. ρνξεγεί ηηο άδεηεο πνπ πξνβιέπνπλ νη δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ. θαηαγγέιιεη ηηο παξαβάζεηο ησλ δηαηάμεσλ ηνπ λφκνπ ζηηο αξκφδηεο δηθαζηηθέο αξρέο. επηβάιιεη ηηο εθ ηνπ λφκνπ πξνβιεπφκελεο δηνηθεηηθέο θπξψζεηο. αλαζέηεη ζε κέινο ή κέιε ηεο ηε δηελέξγεηα δηνηθεηηθψλ εμεηάζεσλ. ελεξγεί απηεπαγγέιησο ή θαηφπηλ θαηαγγειίαο δηνηθεηηθνχο ειέγρνπο. γλσκνδνηεί γηα θάζε ξχζκηζε πνπ αθνξά ηελ επεμεξγαζία θαη πξνζηαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα. εθδίδεη θαλνληζηηθέο πξάμεηο γηα ηε ξχζκηζε εηδηθψλ, ηερληθψλ θαη ιεπηνκεξεηαθψλ ζεκάησλ. αλαθνηλψλεη ζηε Βνπιή παξαβάζεηο ησλ ξπζκίζεσλ πνπ αθνξνχλ ηελ πξνζηαζία ηνπ αηφκνπ. ζπληάζζεη θάζε ρξφλν έθζεζε γηα ηελ εθηέιεζε ηεο απνζηνιήο ηεο. εμεηάδεη παξάπνλα ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηνπ λφκνπ. ζπλεξγάδεηαη κε αληίζηνηρεο αξρέο άιισλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο. ζπληάζζεη κεηξψα αξρείσλ, αδεηψλ, δηαζπλδέζεσλ, πξνζψπσλ πνπ άπηνληαη ηεο επεμεξγαζίαο πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πνιηηψλ. ηα πιαίζηα άζθεζεο ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο ε Αξρή επηβάιιεη δηνηθεηηθέο θπξψζεηο (πξφζηηκν, πξνζσξηλή αλάθιεζε άδεηαο, νξηζηηθή αλάθιεζε άδεηαο, θαηαζηξνθή αξρείνπ ή δηαθνπή επεμεξγαζίαο ). Οη θαλνληζηηθέο Απνθάζεηο ηεο Αξρήο δεκνζηεχνληαη ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβέξλεζεο θαη ηζρχνπλ απφ ηελ έθδνζε ή ηελ θνηλνπνίεζε ηνπο. Έλδηθα βνεζήκαηα θαηά ησλ απνθάζεσλ ηεο Αξρήο κπνξεί λα αζθεί θαη ν θαηά πεξίπησζε αξκφδηνο ππνπξγφο

14 2. ΑΡΥΗ ΓΙΑΦΑΛΙΗ ΣΟΤ ΑΠΟΡΡΗΣΟΤ ΣΩΝ ΔΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Η ΑΓΑΔ ζπζηάζεθε κε ην άξζξν 1 ηνπ Ν. 3115/2003 ζχκθσλα κε ηελ παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 19 ηνπ πληάγκαηνο κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία ηνπ απνξξήηνπ ησλ επηζηνιψλ, ηεο ειεχζεξεο αληαπφθξηζεο ή επηθνηλσλίαο κε νπνηνλδήπνηε άιιν ηξφπν θαζψο θαη ηελ αζθάιεηα ησλ δηθηχσλ θαη πιεξνθνξηψλ. ηελ έλλνηα ηεο πξνζηαζίαο ηνπ απνξξήηνπ ησλ επηθνηλσληψλ πεξηιακβάλεηαη θαη ν έιεγρνο ηεο ηήξεζεο ησλ φξσλ θαη ηεο δηαδηθαζίαο άξζεο ηνπ απνξξήηνπ, πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηνλ λφκν. Η ΑΓΑΔ απνιακβάλεη δηνηθεηηθήο απηνηέιεηαο, ππνβάιιεη έθζεζε πεπξαγκέλσλ ζηνλ Πξφεδξν ηεο Βνπιήο θαη ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην. Τπφθεηηαη ζε θνηλνβνπιεπηηθφ έιεγρν θαηά ηνλ ηξφπν θαη δηαδηθαζία πνπ πξνβιέπεη ν Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο. Η ΑΓΑΔ ζπγθξνηείηαη απφ 5 κέιε πνπ δηνξίδνληαη κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Γηθαηνζχλεο κεηά ηελ θνηλνπνίεζε ζε απηφλ ηεο Απφθαζεο ηεο Γηάζθεςεο ησλ Πξνέδξσλ ηεο Βνπιήο θαη απνιακβάλνπλ πιήξνπο πξνζσπηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο αλεμαξηεζίαο θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο. Σα κέιε ηεο ΑΓΑΔ ππφθεηληαη ζην θαζήθνλ ηεο ερεκχζεηαο, ην νπνίν πθίζηαηαη θαη κεηά ηελ κε νπνηνδήπνηε ηξφπν απνρψξεζή ηνπο θαη ππνβάιινπλ θαη έηνο ηελ πξνβιεπφκελε ππφ ηνπ Ν. 2429/96 δήισζε πεξηνπζηαθήο θαηάζηαζεο. Η ΑΓΑΔ γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο ηεο έρεη ηηο αθφινπζεο δξαζηεξηφηεηεο : δηελεξγεί, απηεπαγγέιησο ή θαηφπηλ θαηαγγειίαο, ηαθηηθνχο θαη εθηάθηνπο ειέγρνπο ζε εγθαηαζηάζεηο, ηερληθφ εμνπιηζκφ, αξρεία ηξάπεδεο δεδνκέλσλ θαη έγγξαθα ηεο εζληθήο Τπεξεζίαο Πιεξνθνξηψλ θαη άιισλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, νξγαληζκψλ θαη επηρεηξήζεσλ δεκφζηνπ ηνκέα. θαιεί ζε αθξφαζε απφ ηηο ππεξεζίεο πνπ ειέγρεη θάζε πξφζσπν πνπ θξίλεη φηη κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο ηεο. πξνβαίλεη ζηελ θαηάζρεζε κέζσλ παξαβίαζεο ηνπ απνξξήηνπ θαη νξίδεηαη κεζεγγπνχρνο απηψλ κέρξη λα απνθαλζνχλ ηα δηθαζηήξηα. πξνβαίλεη ζε θαηαζηξνθή πιεξνθνξηψλ ή ζηνηρείσλ ή δεδνκέλσλ πνπ απνθηήζεθαλ κε παξάλνκε παξαβίαζε ηνπ απνξξήηνπ ησλ επηθνηλσληψλ. εμεηάδεη θαηαγγειίεο. ηεξεί Αξρείν απφξξεηεο αιιεινγξαθίαο ζπλεξγάδεηαη κε άιιεο Αξρέο ηεο ρψξαο ή άιισλ ρσξψλ γηα ζέκαηα ηεο αξκνδηφηεηάο ηεο. ζπληάζζεη εηήζηα έθζεζε πεπξαγκέλσλ. γλσκνδνηεί θαη απεπζχλεη ζπζηάζεηο θαη ππνδείμεηο γηα ηελ δηαζθάιηζε ηνπ απνξξήηνπ ησλ επηθνηλσληψλ. εθδίδεη θαλνληζηηθέο πξάμεηο πνπ δεκνζηεχνληαη ζε ΦΔΚ δηα ησλ νπνίσλ ξπζκίδεηαη θάζε δηαδηθαζία θαη ιεπηνκέξεηα ζε ζρέζε κε ηηο αξκνδηφηεηέο ηεο. Πηζηνπνηεί ηα εθάζηνηε κέηξα αζθαιείαο πνπ παίξλνπλ νη δηάθνξνη πάξνρνη γηα ηα δίθηπά ηνπο θαη γηα ηηο πιεξνθνξίεο πνπ παίξλνπλ κέζα απφ απηά, εάλ απηά αθνινπζνχλ ηνπο θαλνληζκνχο πνπ εθδίδνληαη ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο. Πηζηνπνηεί ηνλ εμνπιηζκφ θαη ην ινγηζκηθφ πνπ παξάγνληαη ζηε Υψξα καο θαη αθνξνχλ ηελ αζθάιεηα δηθηχσλ θαη πιεξνθνξηψλ. Καηά ησλ εθηειεζηψλ απνθάζεσλ ηεο ΑΓΑΔ κπνξεί λα αζθεζεί αίηεζε αθπξψζεσο ελψπηνλ ηνπ ηδ. Έλδηθα βνεζήκαηα θαηά ησλ απνθάζεσλ ηεο ΑΓΑΔ κπνξεί λα αζθεί θαη ν Τπνπξγφο Γηθαηνζχλεο. 3. ΔΘΝΙΚΟ ΤΜΒΟΤΛΙΟ ΡΑΓΙΟΣΗΛΔΟΡΑΗ Σν ΔΡ είλαη κία απφ ηηο πξψηεο αλεμάξηεηεο Αξρέο ζηελ Διιάδα, ηδξχζεθε κε ηνλ Ν.Λ 1866/89 πεξί ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ηδησηηθψλ ηειενπηηθψλ ζηαζκψλ θαη ε πξψηε ηνπ ζπλεδξίαζε πξαγκαηνπνηήζεθε ην Ννέκβξην ηνπ 1989.Μεηά απφ αιιεπάιιειεο κεηαβνιέο ηνπ λνκνζεηηθνχ ηνπ πιαηζίνπ, ε ιεηηνπξγία ηνπ ζήκεξα δηέπεηαη θαηαξρήλ απφ ηνπο Ν. 3863/2000 θαη 3052/2002 θαη δεπηεξεπφλησο απφ ηνπο λφκνπο 2328/95, 2644/98 θαη 3021/2002 θαη ηα πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα 310/1996 θαη 100/2000.

15 Κνκβηθφ ζεκείν ζηελ ζεζκηθή ηζηνξία ηνπ ΔΡ απνηειεί ε ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ηφζν ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ (άξζξν 15 παξ. 2 φπνπ θαζηεξψλεηαη ηεθκήξην αξκνδηφηεηνο ππέξ ηνπ ΔΡ γηα θάζε ζέκα πνπ αθνξά ηε ιεηηνπξγία ησλ ξαδηνθσληθψλ θαη ηειενπηηθψλ ζηαζκψλ) φζν θαη ηνπ ηδηαηηέξνπ λνκηθνχ θαζεζηψηνο ησλ κειψλ ηνπ (άξζξν 101 Α) θαηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο ηνπ Απξηιίνπ Έξγν ηνπ πκβνπιίνπ είλαη ε εμαζθάιηζε ηεο ειεπζεξίαο θαη ηεο πνιπθσλίαο, ε ηήξεζε ηεο δεκνζηνγξαθηθήο δενληνινγίαο θαη ε πξναγσγή ηεο πνηφηεηαο ησλ ξαδηνηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ, θαηά ηηο ζπληαγκαηηθέο επηηαγέο. Γηα ηνπ Ν. 3166/2003 επεθηάζεθαλ νη αξκνδηφηεηεο ηνπ ΔΡ ζηνλ ηνκέα ηεο Οξγάλσζεο θαη Λεηηνπξγίαο ησλ Γξαθείσλ Σχπνπ θαη Δπηθνηλσλίαο ηνπ Τπνπξγείνπ Σχπνπ θαη Μέζσλ Μαδηθήο Δλεκέξσζεο. Γηα ηνπ Π.Γ. 343/2002 ην ΔΡ αλέιαβε ηελ λνκηθή πξνζηαζία ησλ ππεξεζηψλ πνπ βαζίδνληαη ζηελ παξνρή πξφζβαζεο ππφ φξνπο (ζπλδξνκεηηθέο ππεξεζίεο). Γηα ησλ Π.Γ 235, 234 /2003 αλαηέζεθε ε αμηνιφγεζε ησλ αηηήζεσλ πεξί αδεηψλ ιεηηνπξγίαο ξαδηνθσληθψλ θαη ηειενπηηθψλ ζηαζκψλ ειεχζεξεο ιήςεο ζην ΔΡ. ηα πιαίζηα ησλ ειεγθηηθψλ θαη θπξσηηθψλ αξκνδηνηήησλ ηνπ ην ΔΡ δηαηεξεί ηα παξαθάησ ηκήκαηα πνπ αληηζηνηρνχλ ζε αλάινγνπο ηνκείο δξάζεο: λνκηκφηεηαο θαη αδεηψλ ιεηηνπξγίαο ζηαζκψλ. Διέγρνπ Γηαθάλεηαο θαη Αληαγσληζκνχ. Πνηφηεηνο Πξνγξακκάησλ θαη Πξνζηαζίαο Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ. Δπηθνηλσλίαο. Σερληθψλ Θεκάησλ θαη Γηνηθεηηθήο Μέξηκλαο θαη Σερληθήο Τπνζηήξημεο. Σν ΔΡ θαηά ηελ άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ εθδίδεη εθηειεζηέο αηνκηθέο δηνηθεηηθέο Πξάμεηο. Οη Πξάμεηο ηνπ πκβνπιίνπ πξνζβάιινληαη δηθαζηηθά ελψπηνλ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο. Σν Δζληθφ πκβνχιην Ραδηνηειεφξαζεο σο αλεμάξηεην φξγαλν ζπγθξνηείηαη απφ 7 κέιε πνπ απνιακβάλνπλ πξνζσπηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο αλεμαξηεζίαο θαη δηνξίδνληαη κε πξάμε ηνπ Τπνπξγνχ Πξνεδξίαο Κπβεξλήζεσο ζηνλ νπνίν ππάγεηαη ε Αξρή δίρσο λα ππφθεηηαη ζε δηνηθεηηθφ έιεγρν. Η Πξάμε ηνπ Τπνπξγνχ έπεηαη ηεο Γηαζθέςεσο ησλ Πξνέδξσλ ηεο Βνπιήο. Σν πκβνχιην αζθεί ηα θαζήθνληά ηνπ ζε Οινκέιεηα θαη ζε εηδηθά Κιηκάθηα. Γηα ηελ ιεηηνπξγία ησλ Κιηκαθίσλ απαηηείηαη πξνεγνπκέλε απφθαζε ηεο Οινκειείαο. 4. ΑΝΧΣΑΣΟ ΤΜΒΟΤΛΙΟ ΔΠΙΛΟΓΗ ΠΡΟΧΠΙΚΟΤ (ΑΔΠ) Σν ΑΔΠ είλαη Αλεμάξηεηε Αξρή, κε ππνθείκελε ζε θπβεξλεηηθφ ή άιιν έιεγρν θαη πξνβιέπεηαη απφ ην χληαγκα. πζηάζεθε κε ην Ν. 2190/1994 ν νπνίνο ηζρχεη κέρξη ζήκεξα φπσο ηξνπνπνηήζεθε κεηαγελέζηεξα. Σν ΑΔΠ απνηειείηαη απφ 24 κέιε εγλσζκέλνπ θχξνπο θαη επαγγεικαηηθήο επάξθεηαο, πξφζσπα πνπ έρνπλ δηαηειέζεη αλψηαηνη δηθαζηηθνί ιεηηνπξγνί, θξαηηθνί ππάιιεινη, θαζεγεηέο ΑΔΙ ή ζηειέρε δεκνζίσλ Οξγαληζκψλ θαη Δπηρεηξήζεσλ. Σν ΑΔΠ ππφθεηηαη ζηνλ Τπνπξγφ Πξνεδξίαο ν νπνίνο πξνηείλεη ηα κέιε ηνπ πνπ κεηά απφ έγθξηζε ηεο Γηαζθέςεσο ησλ Πξνέδξσλ ηεο Βνπιήο δηνξίδνληαη κε ζρεηηθφ Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα. Σν ΑΔΠ έρεη σο απνθιεηζηηθέο αξκνδηφηεηεο : ηελ επηινγή ηνπ κνλίκνπ πξνζσπηθνχ ηνπ Γεκφζηνπ Σνκέα ηνλ έιεγρν θνξέσλ ηνπ Γεκνζίνπ Σνκέα θαηά ηελ επηινγή κνλίκνπ θαη επνρηαθνχ πξνζσπηθνχ ηε δηεμαγσγή γξαπηνχ δηαγσληζκνχ γηα ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηνλ θαηαινγηζκφ ζηνπο ππεπζχλνπο ηνπ ζπλφινπ ησλ απνδνρψλ ηνπ παξαλφκσο απαζρνιεζέληνο πξνζσπηθνχ ηελ επηζήκαλζε ζηε Βνπιή θαη ζηνλ Πξσζππνπξγφ ησλ παξαβηάζεσλ ησλ πεξηνξηζκψλ ηνπ άξζξνπ 103 παξ. 2-3 ηνπ πληάγκαηνο γηα ηελ πξφζιεςε ζπκβαζηνχρσλ.

16 ηελ θιήζε ησλ εθπξνζψπσλ ησλ ππεξεζηψλ θαη λνκηθψλ πξνζψπσλ γηα παξνρή νδεγηψλ ψζηε λα ηεξνχληαη εληαίεο αξρέο ζε ζέκαηα αξκνδηφηεηνο ηνπ ΑΔΠ. ηνλ έιεγρν ηεο θαηάηαμεο ζε νξγαληθέο ζέζεηο ππαιιήισλ ηνπ δεκνζίνπ θαη Ν.Π.Γ.Γ. πνπ ππεξέηεζαλ κε ζχκβαζε εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ. ηνλ έιεγρν ηεο θαηάηαμεο ζε πξνζσξηλέο πξνζσπνπαγείο ζέζεηο ππαιιήισλ πξσηνβαζκίσλ ΟΣΑ πνπ ππεξέηεζαλ κε ζχκβαζε εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ. Η επηινγή πξνζσπηθνχ ζχκθσλα κε ην Ν. 2190/94 φπσο ηξνπνπνηήζεθε κεηαγελέζηεξα γίλεηαη είηε κε γξαπηφ δηαγσληζκφ, είηε κε εθαξκνγή αληηθεηκεληθψλ θξηηεξίσλ, είηε κε αμηνιφγεζε νπζηαζηηθψλ θαη ηππηθψλ πξνζφλησλ. Οη αξκνδηφηεηεο ηνπ ΑΔΠ θαηαλέκνληαη ζηελ Οινκέιεηα, ζε Διάζζνλεο ζπλζέζεηο ηεο Οινκέιεηαο, ζε Σκήκαηα θαη ζε Μνλνκειείο πλζέζεηο. ην ΑΔΠ ιεηηνπξγεί Γξαθείν Δπηζεψξεζεο πνπ δηελεξγεί ειέγρνπο ζε δείγκα ηνπιάρηζηνλ ηνπ 10% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ δηνξηδνκέλσλ αλά θνξέα. Η έθζεζε επηζεψξεζεο ππνβάιιεηαη ζηνλ Πξφεδξν ηνπ ΑΔΠ, ζηνλ Τπνπξγφ Πξνεδξίαο θαη ζηνλ νηθείν Τπνπξγφ. Δθφζνλ αλαθχπηνπλ επζχλεο θαηά ζπγθεθξηκέλσλ νξγάλσλ, ε έθζεζε δηαβηβάδεηαη ζηελ νηθεία ππεξεζία θαη ζε πεξίπησζε αζθήζεσο πεηζαξρηθήο δίσμεο ε έθζεζε επέρεη ζέζε αλαθξηηηθνχ πνξίζκαηνο θαηά ηηο πεηζαξρηθέο δηαηάμεηο.οη Δπηζεσξεηέο, θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο, έρνπλ ηελ ηδηφηεηα ηνπ αλαθξηηηθνχ ππαιιήινπ ηνπ άξζξνπ 33 παξ.1 ηνπ Κψδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο. Γηα ηα ζέκαηα πνπ ππάγνληαη ζηνλ έιεγρν ηνπ ΑΔΠ δελ έρεη αξκνδηφηεηα ην ζψκα ειεγθηψλ δεκφζηαο Γηνίθεζεο. 5. Ο ΤΝΗΓΟΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΙΣΗ Ιδξχζεθε ζηελ Διιάδα κε ην Ν. 2477/97 θαη μεθίλεζε ηελ ιεηηνπξγία ηνπ ηελ 1 ε Οθησβξίνπ Σν λνκνζεηηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηνπ ξπζκίδεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν. 3094/03. Με ηελ πξφζθαηε αλαζεψξεζε φκσο ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε αζθεί επηπιένλ θαη ηα θαζήθνληα ηνπ πλεγφξνπ ηνπ παηδηνχ θαη ηνπ πλεγφξνπ Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο θαη έρεη νξηζζεί σ ο θνξέαο παξαθνινχζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο Αξρήο ηεο Ίζεο Μεηαρείξηζεο. Ο ςνήγοπορ ηος Πολίηη είλαη αλεμάξηεηε δηνηθεηηθή αξρή πνπ έρεη σο δεισκέλν ζθνπφ ηε δηακεζνιάβεζε κεηαμχ ησλ πνιηηψλ θαη ηεο Γηνίθεζεο, δειαδή ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (ΟΣΑ), ησλ Ννκηθψλ Πξφζσπσλ Γεκνζίνπ Γηθαίνπ(ΝΠΓΓ) θαη νξηζκέλσλ επηρεηξήζεσλ θνηλήο σθέιεηαο. Η δηακεζνιάβεζε απνζθνπεί ζηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ησλ πνιηηψλ, ηελ ππεξάζπηζε ηνπ πνιίηε έλαληη δηαθξίζεσλ εηο βάξνο ηνπ, ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θαθνδηνίθεζεο θαη ηελ ηήξεζε ηεο λνκηκφηεηαο. Η δηεξεχλεζε μεθηλάεη θαηφπηλ έγθαηξεο αλαθνξάο ηνπ πνιίηε, αθνχ πξψηα έρεη γίλεη πξνζπάζεηα λα επηιπζεί ην δήηεκα κε ηνλ ίδην ηνλ θνξέα θαη εθφζνλ ε πξνζπάζεηα απέβε άθαξπε ή πξνβιεκαηηθή. ηελ Διιάδα ν ζεζκφο απηφο θαζηεξψζεθε κε ηνλ ηδξπηηθφ λφκν 2477 ηνπ 1997 κε ηελ πξνζζήθε ηνπ λένπ λφκνπ 3094/2003. Γηεζλψο είλαη γλσζηφο σο Ombudsman, έλαο ζεζκφο πνπ ππάξρεη ζε 85 ρψξεο ζε φιν ηνλ θφζκν θαη 27 επξσπατθέο ρψξεο Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε εξεπλά αηνκηθέο δηνηθεηηθέο Πξάμεηο ή Παξαιείςεηο ή Τιηθέο ελέξγεηεο νξγάλσλ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ πνπ παξαβηάδνπλ δηθαηψκαηα ή πξνζβάιινπλ λφκηκα ζπκθέξνληα θπζηθψλ ή λνκηθψλ πξνζψπσλ. Δξεπλά επίζεο ελέξγεηεο ή παξαιείςεηο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ηδησηψλ πνπ παξαβηάδνπλ ηα δηθαηψκαηα ηνπ παηδηνχ. Απνζηνιή ηνπ πλεγφξνπ είλαη αθνχ ιάβεη ζρεηηθή αλαθνξά απφ ηνλ πνιίηε αλεμαξηήησο εζληθφηεηνο κε ηελ νπνία πηζηνπνηείηαη ε ζπλαιιαγή κε ην Γεκφζην θαη πεξηγξάθεηαη ην πξφβιεκα, λα δηακεζνιαβήζεη κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία ησλ

17 δηθαησκάησλ ηνπ πνιίηε, ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θαθνδηνίθεζεο θαη ηελ ελ ηέιεη ηήξεζε ηεο λνκηκφηεηαο. Απνζηνιή ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε είλαη επίζεο ε πξνάζπηζε θαη πξναγσγή ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε έρεη ηελ δπλαηφηεηα θαη ηεο απηεπάγγειηεο ελέξγεηαο. Παξαδείγκαηα ππνζέζεσλ θαθνδηνίθεζεο πνπ έρνπλ απαζρνιήζεη ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε είλαη: έιιεηςε ή άξλεζε παξνρήο πιεξνθνξηψλ, ππεξβνιηθή θαζπζηέξεζε απάληεζεο ή επηηέιεζεο ελέξγεηαο, παξάβαζε λφκνπ θαη παξάβαζε δηαδηθαζίαο, δηνηθεηηθέο παξαηππίεο ή παξαιείςεηο, δηαθξίζεηο. χκθσλα κε ηνπο παξαπάλσ ηδξπηηθνχο λφκνπο ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε πξνβιέπεηαη φηη είλαη αξκφδηνο λα αζρνιεζεί κε κία ππφζεζε φηαλ απηή αλαθέξεηαη ζηηο παξαθάησ ππεξεζίεο: ηνπ δεκνζίνπ ησλ νξγάλσλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ησλ ινηπψλ λνκηθψλ πξνζψπσλ δεκνζίνπ δηθαίνπ ησλ επηρεηξήζεσλ θνηλήο σθέιεηαο ησλ θξαηηθψλ λνκηθψλ πξνζψπσλ ηδησηηθνχ δηθαίνπ, ησλ δεκνζίσλ επηρεηξήζεσλ, ησλ επηρεηξήζεσλ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ ησλ νπνίσλ ηε δηνίθεζε νξίδεη άκεζα ή έκκεζα ην δεκφζην κε δηνηθεηηθή Πξάμε ή σο κέηνρνο, Δμαηξνχληαη νη Σξάπεδεο θαη ην Υξεκαηηζηήξην Αμηψλ Αζελψλ. Γηα ηελ πξνάζπηζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε είλαη αξκφδηνο θαη γηα ζέκαηα πνπ αλάγνληαη ζε ηδηψηεο, θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα πνπ πξνζβάιινπλ ηα δηθαηψκαηα ηνπ παηδηνχ. Γηα ππνζέζεηο πνπ αθνξνχλ πξνζβνιή δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ κπνξνχλ λα αλαθεξζνχλ ζηνλ πλήγνξν ην ίδην ην παηδί (σο παηδί ζεσξείηαη φπνηνο δελ έρεη ζπκπιεξψζεη ην δέθαην φγδνν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ), ν αζθψλ ηελ γνληθή κέξηκλα, ζπγγελήο έσο ηνλ δεχηεξν βαζκφ, επίηξνπνο ή ηξίην πξφζσπν πνπ έρεη άκεζε αληίιεςε ηνπ πξνβιήκαηνο. ηα πιαίζηα δηακεζνιάβεζεο πνπ αλαιακβάλεη ν πλήγνξνο κπνξεί : λα δεηήζεη έγγξαθα, πιεξνθνξίεο ή άιια ζηνηρεία απφ ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο λα πξαγκαηνπνηήζεη απηνςία θαη λα παξαγγείιεη πξαγκαηνγλσκνζχλε. λα δεηήζεη ηελ ζπλδξνκή ηνπ ψκαηνο Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, άιισλ ειεγθηηθψλ ζσκάησλ θαη ηεο Δηζαγγειηθήο Αξρήο. λα πξνβεί ζηελ ζχληαμε πνξίζκαηνο ην νπνίν λα γλσζηνπνηήζεη ζηνλ αξκφδην Τπνπξγφ. λα ζέηεη πξνζεζκία ζηηο πξνηάζεηο ηνπ πξνο ηηο ππεξεζίεο πνπ νθείινπλ λα αληαπνθξηζνχλ. λα δεκνζηνπνηεί ηελ κε απνδνρή ησλ πξνηάζεψλ ηνπ. λα ελεκεξψλεη ηνλ ελδηαθεξφκελν πνιίηε γηα φιεο ηηο ελέξγεηέο ηνπ. λα δηαζθαιίδεη ηελ απαξαίηεηε εθ ηνπ λφκνπ ερεκχζεηα γηα ηα έγγξαθα θαη ηα ζηνηρεία πνπ δηαρεηξίδεηαη αλαθνξηθά κε ηελ ππφ έξεπλα ππφζεζε. Β. ΟΙ ΜΗ ΤΝΣΑΓΜΑΣΙΚΑ ΚΑΣΟΥΤΡΧΜΔΝΔ ΑΓΑ 1. ΔΠΙΣΡΟΠΗ (ΠΡΟΣΑΙΑ) ΑΝΣΑΓΩΝΙΜΟΤ Η Δπηηξνπή (Πξνζηαζίαο) Αληαγσληζκνχ είλαη ην φξγαλν πνπ αλέιαβε δηα ηνπ Ν. 703/77 ηελ απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα πεξί ειέγρνπ ησλ κνλνπσιίσλ θαη νιηγνπσιίσλ θαη πξνζηαζίαο ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ. Με ηνλ Ν. 2996/95 ε Δπηηξνπή, ε νπνία κέρξη ηφηε ιεηηνπξγνχζε σο φξγαλν ηνπ Τπνπξγείνπ Δκπνξίνπ, απέθηεζε ηε κνξθή αλεμάξηεηεο Γηνηθεηηθήο αξρήο κε δηνηθεηηθή απηνηέιεηα. Με ηνλ Ν. 2837/00 ε Δπηηξνπή απέθηεζε θαη νηθνλνκηθή απηνηέιεηα. Ο πξνυπνινγηζκφο ηεο Αξρήο πξνζαξηάηαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο.