Θέμα πτυχιακής εργασίας: Η κρίση στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας. Ανάλυση περίπτωσης «Ελληνικής Υφαντουργίας» με χρήση αριθμοδεικτών.

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Θέμα πτυχιακής εργασίας: Η κρίση στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας. Ανάλυση περίπτωσης «Ελληνικής Υφαντουργίας» με χρήση αριθμοδεικτών. Υποβληθείσα στον Καθηγητή Σιμιτσή Γεώργιο Από την σπουδάστρια Ζαφειρίου Ισιδώρα (Αγχιάλου 55, Κομοτηνή) Έναρξη: Παράδοση: Καβάλα 2011

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. Ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας Παρουσίαση του Κλάδου Πρώτες Ύλες - βαμβάκι Κίνδυνοι - Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα - Προοπτικές Κλάδου 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2. Ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων Έννοια και σημασία των οικονομικών καταστάσεων Ποιους ενδιαφέρουν οι οικονομικές καταστάσεις Μέθοδοι ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων Κατηγορίες αριθμοδεικτών 20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3. Αριθμοδείκτες ρευστότητας Γενικά Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος 29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 4. Αριθμοδείκτες δραστηριότητας Γενικά 31

3 4.2 Αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κινήσεως Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ίδιων κεφαλαίων 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 5. Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας Γενικά Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων 49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 6. Αριθμοδείκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης και βιωσιμότητας Γενικά Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Αριθμοδείκτης καλύψεως τόκων 60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 7. Η εταιρία Ελληνική Υφαντουργία Α.Ε Παρουσίαση της εταιρείας 62

4 7.2 Εργοστάσιο βάμβακος Εργοστάσιο νήματος Ύφασμα denim Εταιρική κοινωνική ευθύνη 69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 8. Ανάλυση αριθμοδεικτών της Ελληνικής Υφαντουργίας Α.Ε Αριθμοδείκτες ρευστότητας Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας Αριθμοδείκτες δραστηριότητας Αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κινήσεως Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ίδιων κεφαλαίων Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων Αριθμοδείκτες διάρθρωσης κεφαλαίων και βιωσιμότητας Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια 97

5 8.4.4 Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Αριθμοδείκτης καλύψεως τόκων 101 Συμπερασματικές παρατηρήσεις 103 Βιβλιογραφία 105 Παράρτημα 106

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ρόλος της χρηματοοικονομικής ανάλυσης στην ευρύτερη κοινωνία συνδέεται με αυτόν της κυκλοφορίας των χρηματοοικονομικών πληροφοριών και έρχεται να κάνει αφενός αποτελεσματικότερη τη χρήση τους στη λήψη οικονομικών αποφάσεων, κι αφετέρου οικονομικότερη την παραγωγή και την κυκλοφορία τους(κάντζος, 2002). Η χρηματοοικονομική ανάλυση ενδιαφέρει πολλές κατηγορίες μεμονωμένων ατόμων και οικονομικών οργανισμών, ανάλογα με τη θέση που κατέχει και το ρόλο που παίζει καθένα από αυτά στην οικονομία. Αποτελεί σήμερα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια διαφόρων φορέων, όπως τραπεζών, εταιριών επενδύσεων, μεμονωμένων επενδυτών, διοικήσεων των επιχειρήσεων κ.λπ. Οι τελευταίες χρησιμοποιούν ευρύτατα τα πορίσματα της εν λόγω αναλύσεως, διότι μέσω αυτής μπορούν να διαπιστώσουν κατά πόσο η πολιτική που ακολουθούν είναι επιτυχής και αποδοτική για την επιχείρηση, ως και πώς διαγράφονται οι προοπτικές της για το μέλλον (Νιάρχος, 1997). Οι βασικότεροι στόχοι της παρούσας εργασίας είναι: Η περιγραφή της θεωρίας των χρηματοοικονομικών καταστάσεων Η διερεύνηση της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών δεικτών Και τέλος, έχοντας ως παράδειγμα τους ισολογισμούς της εταιρίας «Ελληνική Υφαντουργία Α.Ε.» να γίνει εφαρμογή της θεωρίας και να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα όσον αφορά την οικονομική πορεία της εταιρίας που εξετάζουμε. Οι στόχοι της παρούσας εργασίας υλοποιούνται μέσα από την παρουσίαση των οκτώ κεφαλαίων της. Το πρώτο επικεντρώνεται σε μία γενική αναφορά στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας. Στο δεύτερο έως και έκτο κεφάλαιο αναλύονται θεωρητικά οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις και οι αριθμοδείκτες. Στο έβδομο και όγδοο 1

7 κεφάλαιο παρουσιάζεται η εταιρία «Ελληνική Υφαντουργία» και γίνεται πρακτική αναφορά στους χρηματοοικονομικούς αριθμοδείκτες της καθώς και επεξήγηση του καθένα μεμονωμένα. Και τέλος ακολουθούν ορισμένα συμπεράσματα που αποτελούν σύνοψη και κριτική θεώρηση αυτών που προηγήθηκαν. 2

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ 1.1 Παρουσίαση του κλάδου Η κλωστοϋφαντουργία αποτελεί σημαντικό κλάδο της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας, ο οποίος περιλαμβάνει πολλούς επιμέρους υποκλάδους όπως της νηματουργίας, της υφαντουργίας, της πλεκτικής, της ένδυσης και άλλους τομείς που συνδέονται στενά μεταξύ τους. Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων Κλωστοϋφαντουργών, ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας συμβάλλει με ποσοστό 15% περίπου στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας, ενώ απασχολεί εργαζομένους. Συμπεριλαμβανομένου και του προσωπικού που απασχολείται στον κλάδο της ένδυσης, ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων προσεγγίζει τα άτομα αντιπροσωπεύοντας το 28% περίπου των απασχολουμένων στην εγχώρια μεταποίηση. Οι εξαγωγές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ετοίμων ενδυμάτων κατατάσσουν τον ευρύτερο αυτό κλάδο ως το μεγαλύτερο εξαγωγικό της εγχώριας μεταποιητικής βιομηχανίας, αντιπροσωπεύοντας το 23% περίπου του συνόλου των εξαγομένων προϊόντων ή το 47% των εξαγομένων βιομηχανικών προϊόντων και συμμετέχοντας με ποσοστό 28% περίπου στη βιομηχανική παραγωγή της χώρας, αξιοποιώντας την εγχώρια πρώτη ύλη, το βαμβάκι ( 1.2 Πρώτες Ύλες - βαμβάκι Οι σημαντικότερες πρώτες ύλες στην κλωστοϋφαντουργία είναι, το φυσικό βαμβάκι, το λινάρι, οι ακρυλικές ίνες, οι πολυεστερικές ίνες, διάφορες τεχνητές ίνες όπως 3

9 modal, viscose, polynosic και η χρησιμοποίησή τους κυμαίνεται ανάλογα με τις απαιτήσεις της μόδας. Το εμπόριο στον εν λόγω τομέα αναφέρεται εν γένει σε εκκοκκισμένο βαμβάκι. Οι κυριότερες χώρες παραγωγής είναι η Κίνα (22,6%), οι ΗΠΑ (20,1%), η Ινδία (13,1%) και το Πακιστάν (9,0%), ενώ η Ε.Ε. (2,5%) διαδραματίζει μικρό ρόλο στην αγορά του προϊόντος. Παγκόσμια αγορά βαμβακιού: Στις παγκόσμιες εξαγωγές βάμβακος αναμφίβολα δεσπόζουν οι ΗΠΑ με 30% του παγκόσμιου εμπορίου, που ανέρχεται σε 6,0 εκατ. τόνους. Το Ουζμπεκιστάν, η Αφρική, και η Αυστραλία, η κάθε μια με εμπόριο τόνων, είναι οι άλλοι σημαντικοί εξαγωγείς. Οι μεγαλύτεροι καταναλωτές βάμβακος στον κόσμο είναι εκείνοι με εδραιωμένες μεταποιητικές βιομηχανίες. Κίνα (25,4%) Ινδία, ΗΠΑ, Πακιστάν(9,0%), Ε.Ε.(5,4%). Οι τιμές βάμβακος εμφανίζουν μια μακροχρόνια πτωτική τάση και ισχυρές βραχυχρόνιες διακυμάνσεις. Οι διακυμάνσεις αυτές επηρεάστηκαν σημαντικά από τη σποραδική είσοδο της Κίνας στη διεθνή αγορά, τόσο στον τομέα των εισαγωγών όσο και των εξαγωγών. Η μείωση των τιμών συνδέεται στενά με την αύξηση της παραγωγικότητας και τη μείωση του κόστους παραγωγής, είναι όμως περισσότερο αποτέλεσμα του αυξημένου ανταγωνισμού με τις συνθετικές ίνες στην αγορά ινών. Ευρωπαϊκή αγορά βαμβακιού: Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τα Μεσογειακά προϊόντα (βαμβάκι, ελαιόλαδο, καπνός).το κύριο στοιχείο των μεταρρυθμίσεων αυτών, είναι η αποσύνδεση των επιχορηγήσεων από την παραγωγή με την εισαγωγή του συστήματος ενιαίας ενίσχυσης ανά εκμετάλλευση. Εν τούτοις, διατηρείται η δυνατότητα να συνδέεται ένα μέρος της ενίσχυσης με την παραγωγή, κυρίως ως ανταπόκριση στις ανησυχίες των κρατών μελών όσον αφορά τον κίνδυνο 4

10 εγκατάλειψης της παραγωγής σε περισσότερο απομακρυσμένες περιοχές, οι οποίες υστερούν αισθητά στην οικονομική τους ανάπτυξη. Ελληνική αγορά βαμβακιού: Το βαμβάκι είναι από τα σημαντικότερα αγροτικά προϊόντα της χώρας μας, η παραγωγή του οποίου έχει σχεδόν διπλασιασθεί τα τελευταία 10 χρόνια και ξεπερνά σήμερα τους τόνους σύσπορο ή περίπου εκκοκκισμένο βαμβάκι (η απόδοση του σύσπορου σε εκκοκκισμένο είναι περίπου 33%). Η παραγωγή αυτή κατατάσσει την χώρα μας στην 9η θέση μεταξύ των μεγαλυτέρων βαμβακοπαραγωγών χωρών του κόσμου και στην πέμπτη θέση από πλευράς εξαγωγών. Με εξαίρεση την Ισπανία, η οποία παράγει μικρή ποσότητα βάμβακος, η Ελλάδα είναι η μόνη κατ' ουσία βαμβακοπαραγωγός χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το βαμβάκι προέρχεται κυρίως από την Ελληνική αγορά. Οι Ελληνικές Νηματουργίες έχουν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των Ευρωπαϊκών αλλά και Τρίτων Χωρών, από την δυνατότητά τους να επιλέγουν το απαιτούμενο βαμβάκι κατευθείαν από τα Εκκοκκιστήρια. Επιπλέον έχουν σημαντικά χαμηλότερο κόστος μεταφοράς, το οποίο για ορισμένες χώρες μπορεί να φτάσει το 10% της τιμής του βάμβακος. ( 1.3 Κίνδυνοι - Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα - Προοπτικές Κλάδου: Ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας στην Ελλάδα εμφάνισε σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης κατά τις δεκαετίες του '60 και '70, περίοδο κατά την οποία διατηρούσε ισχυρή θέση στην εγχώρια μεταποίηση. Έκτοτε, εισήλθε σε περίοδο ύφεσης, με 5

11 σημαντική μείωση της εγχώριας παραγωγής και των επενδυτικών δραστηριοτήτων, με συνέπεια να οδηγηθεί σε συρρίκνωση και πολλές κλωστοϋφαντουργικές μονάδες να αναστείλουν ολοσχερώς τις εργασίες τους. Σε πτωτική πορεία παρέμεινε και το 2010 η βιομηχανία κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, η παραγωγή της οποίας το 2009 είχε μειωθεί κατά 27,7%. Η εκρηκτική άνοδος των τιμών των προϊόντων αυτών το τελευταίο δίμηνο βρήκε τον κλάδο ακόμη πιο αποδυναμωμένο, αφού τους προηγούμενους μήνες συνεχίστηκε η καθοδική πορεία των προηγουμένων ετών Η συνολική παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στη χώρα μας το δεκάμηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2010 ήταν μειωμένη, σε σύγκριση με το ίδιο δεκάμηνο του 2009, κατά 19,6%, σε επίπεδα τα οποία είναι κατώτερα από τα αντίστοιχα του έτους 2005 κατά 57,5%. Την ίδια περίοδο του 2009 είχε καταγραφεί μείωση της τάξεως του 29,4%, σε σχέση με το 2008.Η καθοδική πορεία της παραγωγής του κλάδου κατά το 2010 ήταν συνεχής, με τη μείωση να ανέρχεται σε 17,8% το πρώτο τετράμηνο και να κυμαίνεται σε ανάλογα επίπεδα τους επόμενους μήνες. Ειδικότερα τον Οκτώβριο κατεγράφη πτώση 22,2%. ( Σήμερα ο αριθμός των λειτουργούντων αδραχτιών στη νηματουργία υπολογίζεται σε περίπου, από 1,5 εκατ. στις αρχές της δεκαετίας του Επισημαίνεται όμως ότι, σημαντικός αριθμός εξ' αυτών αφορά νέα αδράχτια, σύγχρονης τεχνολογίας με μεγαλύτερες ταχύτητες, τα οποία εγκαθίστανται σε νέες μονάδες κλωστηρίων ή αντικαθιστούν παλαιότερα αδράχτια. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, στον κλάδο έχουν παραμείνει πλέον οι υγιείς επιχειρήσεις, ενώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι η δυνατότητα επενδύσεων σε αρκετές από αυτές αυξήθηκε κυρίως λόγω των κεφαλαίων που αντλήθηκαν από το Χρηματιστήριο ( 6

12 Οι παράγοντες που οδηγούν τον κλάδο σε ύφεση είναι: 1) Η μεγάλη αύξηση της τιμής της πρώτης ύλης στο βαμβάκι χωρίς όμως την ανάλογη αύξηση στο έτοιμο προϊόν λόγω του έντονου ανταγωνισμού. 2) Το παραεμπόριο και ο παράνομος τρόπος εισαγωγής και διακίνησης κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στη χώρα μας που έχουν κατακλύσει την αγορά, τα πεζοδρόμια και τις λαϊκές αγορές 3) Και βέβαια ο ανταγωνισμός από τρίτες χώρες χαμηλού κόστους και ιδιαιτέρως από την Κίνα μετά την προσχώρησή της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, με προϊόντα σε τιμές κάτω του κόστους, που φτάνουν μέχρι και την τιμή αξίας της πρώτης ύλης. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ελληνικών επιχειρήσεων εντοπίζονται στην ευελιξία, στις γρήγορες παραδόσεις, στην πολύ καλή σχέση μόδας / ποιότητας / τιμής, στην ποιότητα του εγχώριου βαμβακιού και στην ανεπτυγμένη επιχειρηματικότητα. Τα μειονεκτήματα εντοπίζονται κυρίως στο μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων και της εγχώριας αγοράς, στη μικρή γκάμα προϊόντων, στην έλλειψη υποδομών και εξειδικευμένων στελεχών και στη μη κατοχύρωση ισχυρών brand names στις αγορές εκτός Ελλάδος. Οι προτεινόμενες κατευθύνσεις, εκτός από τη μετεγκατάσταση στις γειτονικές βαλκανικές χώρες, είναι η διεύρυνση των αγορών για την προμήθεια φθηνότερων πρώτων υλών, η έμφαση στον σχεδιασμό, το marketing και η ανάπτυξη συνεργασιών ( uage=greek). Καθοριστικό ρόλο επίσης παίζει και ο συνεχής εκσυγχρονισμός των παραγωγικών μονάδων προκειμένου να επιτευχθεί μείωση του κόστους παραγωγής, βελτίωση της ποιότητας και εξειδίκευση σε προϊόντα μεγάλης προστιθέμενης αξίας, ώστε να 7

13 ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στην ελληνική, αλλά και στη διεθνή αγορά ( ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΛΕΥΤΕΡΟ 2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 2.1 Έννοια και σημασία των οικονομικών καταστάσεων. Ο ρόλος της λογιστικής, από τεχνικής απόψεως, τελειώνει με την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών ή λογιστικών καταστάσεων. Από το σημείο αυτό αρχίζει μία άλλη διαδικασία η οποία αναφέρεται στην διερεύνηση, ερμηνεία και αξιολόγηση των στοιχείων των λογιστικών καταστάσεων. Σύμφωνα με το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο «οικονομικές καταστάσεις» είναι πίνακες, στους οποίους εμφανίζονται τα στοιχεία του ισολογισμού και ορισμένων άλλων λογαριασμών των οικονομικών μονάδων κεφαλαιώδους σημασίας. Είναι η πλέον σημαντική πηγή πληροφοριών για τη δραστηριότητα μιας επιχείρησης γιατί εμφανίζουν τα περιουσιακά στοιχεία, τις πηγές προέλευσης των κεφαλαίων της, καθώς και τα οικονομικά αποτελέσματα των δραστηριοτήτων της.(αθανασόπουλος κ.α., 2007) Η πραγματική, όμως, εικόνα μιας επιχειρήσεως δίνεται σε συνδυασμό και με άλλες συμπληρωματικές πληροφορίες που περιλαμβάνονται στους ετήσιους απολογισμούς που καταρτίζουν οι επιχειρήσεις, καθώς και σε άλλα εξωλογιστικά δεδομένα. Για το λόγο αυτό οι σημειώσεις που συνοδεύουν τις λογιστικές καταστάσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών και πρέπει να μελετώνται προσεκτικά κατά την ανάλυση και αξιολόγηση των δεδομένων μιας επιχειρηματικής μονάδας (Νιάρχος, 1997). Οι κυριότερες λογιστικές καταστάσεις είναι: 1. Ισολογισμός 8

14 2. Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης 3. Πίνακας διάθεσης κερδών ή αποτελεσμάτων 4. Κατάσταση πηγών και χρήσεων κεφαλαίων (στην Ελλάδα δεν είναι υποχρεωτική) 5. Προσάρτημα 6. Έκθεση ελεγκτών Αναλυτικότερα: 1) Ο ισολογισμός, η κατάσταση της οικονομικής θέσης της επιχείρησης, παρέχει πληροφορίες για τους οικονομικούς πόρους μιας επιχείρησης και τις απαιτήσεις /δικαιώματα επ άυτών, από τους πιστωτές ή τους ιδιοκτήτες, σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Συνιστά την οικονομική φωτογραφία της μονάδας σε μία συγκεκριμένη στιγμή. 2) Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης παρέχει πληροφορίες για την εκτίμηση της οικονομικής απόδοσης ή επίδοσης, μιας επιχείρησης μέσα σε μια χρονική περίοδο. Η δημιουργία εσόδων αποτελεί τη βασικότερη επιδίωξη των περισσότερων επιχειρήσεων και η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης σκοπό έχει να δώσει μια εκτίμηση του κατά πόσο επιτυχής υπήρξε η επιχείρηση στην επιδίωξη αυτού του στόχου μέσα σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. 3) Στον πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων η επιχείρηση αναγράφει πληροφορίες σχετικά με το ποσό των κερδών που διανέμει και σε ποιους το διανέμει τόσο για την παρούσα λογιστική χρήση όσο και για την αμέσως προηγούμενη. Τα κέρδη προς διάθεση μιας ανώνυμης εταιρίας αποτελούνται από: Τα κέρδη της παρούσας χρήσης 9

15 Τα αποτελέσματα των προηγούμενων χρήσεων που πρόκειται να διανεμηθούν στην παρούσα Τα αποθεματικά που προορίζονται για διανομή στην παρούσα χρήση Το φόρο εισοδήματος Μετά την αφαίρεση των φόρων, ορισμένο ποσό από τα κέρδη παραμένει στην εταιρία και αυξάνει τα αποθεματικά της, ενώ το υπόλοιπο διανέμεται: Στους μετόχους της εταιρίας υπό τη μορφή μερισμάτων Στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας ως αμοιβή τους Συνήθως στο τέλος παραμένει αδιανέμητο ένα ποσό κερδών. Πρόκειται για τα κέρδη εις νέο, τα οποία θα ενσωματωθούν στα κέρδη της επόμενης χρήσης, για να προσδιορισθεί το ποσό των κερδών προς διάθεση. 4) Η κατάσταση πηγών και χρήσεων κεφαλαίων εμφανίζει τις κύριες πηγές και χρήσεις των κεφαλαίων τα οποία περνούν μέσα από την επιχείρηση σε μια περίοδο. Η κατάσταση αυτή παρουσιάζει τη ροή κεφαλαίων με βάση το κεφάλαιο κίνησης της επιχείρησης. Παρέχει πληροφορίες για τις κύριες χρηματοδοτικές (αυξήσεις και μειώσεις του χρέους και του μετοχικού κεφαλαίου) δραστηριότητες της μονάδας καθώς και για τις επενδυτικές ( αγορές και πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων). 5) Οι τέσσερις βασικές λογιστικές καταστάσεις ισολογισμός, αποτελέσματα χρήσης, πίνακας διάθεσης κερδών και κατάσταση ροής κεφαλαίων είναι συνήθως αρκετά συμπυκνωμένες και περιληπτικές για να διαφωτίσουν το μέσο αναγνώστη τους. Πολλούς χρήστες όμως μπορεί να τους ενδιαφέρουν λεπτομέρειες οι οποίες δεν εμφανίζονται στις παραπάνω καταστάσεις. Για το λόγο αυτό υπάρχει το προσάρτημα στο οποίο περιέχονται περισσότερες λεπτομέρειες για ορισμένα μεγέθη που εμφανίζονται στις βασικές λογιστικές καταστάσεις καθώς και επεξηγήσεις οι οποίες θα συμβάλλουν στην πληρέστερη κατανόηση και καλύτερη ερμηνεία των βασικών καταστάσεων. 10

16 6) Ένα σπουδαίο τμήμα των λογιστικών καταστάσεων αποτελεί η έκθεση των ελεγκτών ή ορκωτών λογιστών. Το περιεχόμενο της προσδιορίζει την ποιότητα των λογιστικών καταστάσεων και επομένως και την αξιοπιστία που αυτές μπορούν να έχουν για τους χρήστες. Η γενική ορθότητα των λογιστικών καταστάσεων όσον αφορά την παρουσίαση της οικονομικής θέσης και των αποτελεσμάτων της εν λόγω επιχείρησης αναφέρεται στην έκθεση των ορκωτών λογιστών. Η έκθεση μπορεί να εμφανιστεί σε πέντε βασικές μορφές: Θετική Θετική αλλά με κάποιες εξαιρέσεις που αναφέρονται Αρνητική Αδυναμία έκφρασης γνώμης Και έκθεση μερικής κάλυψης, η οποία αναφέρεται σε συγκεκριμένο μέγεθος των λογιστικών καταστάσεων Για τις επιχειρήσεις για τις οποίες δεν είναι υποχρεωτικός ο έλεγχος από ορκωτούς λογιστές η έκθεση των ελεγκτών λογιστών δεν δημοσιεύεται στις εφημερίδες μαζί με τις λογιστικές καταστάσεις αλλά απλώς υποβάλλεται στην εποπτεύουσα αρχή, τη νομαρχία της έδρας της επιχείρησης.(κάντζος, 2002) 2.2 Ποιους ενδιαφέρουν οι οικονομικές καταστάσεις. Αυτοί που ενδιαφέρονται και χρησιμοποιούν την τεχνική της αναλύσεως των λογιστικών καταστάσεων, με σκοπό τη λήψη αποφάσεων μπορούν να καταταγούν σε διάφορες βασικές κατηγορίες όπως: Μέτοχοι (τωρινοί και μελλοντικοί), επενδυτές διάφοροι 11

17 Πιστωτικά ιδρύματα Προμηθευτές / πιστωτές Πελάτες Προσωπικό Ανταγωνιστές Κεντρική εξουσία Τοπική εξουσία Άλλες επίσημες αρχές Εργατικά συνδικάτα Επαγγελματικές οργανώσεις Το κοινό Χρηματοοικονομικοί αναλυτές και σύμβουλοι Ακαδημαϊκοί και ερευνητές Οι σκοποί που επιδιώκονται και η έμφαση που δίνεται στα επιμέρους στοιχεία, κατά την ανάλυση, σε κάθε μια από τις πιο πάνω κατηγορίες ενδιαφερομένων είναι οι εξής: Σκοποί μετόχων - επενδυτών Οι επενδυτές που, κατά κανόνα, είναι και μέτοχοι μιας επιχείρησης, είναι εκείνοι που δίνουν τα επιχειρηματικά κεφάλαια, τα οποία εκτίθενται σε ποικίλους κινδύνους. Αποβλέπουν στη λήψη κάποιου ποσού από τη διανομή των κερδών (μέρισμα), εφόσον η επιχείρηση είναι κερδοφόρα και αφού προηγουμένως εξυπηρετηθούν οι δανειστές της. Έχοντας επενδύσει κεφάλαια στην επιχείρηση, οι μέτοχοι ενδιαφέρονται για την όλη δραστηριότητά της, την κερδοφόρα δυναμικότητά της, την οικονομική της κατάσταση και τη διάρθρωση των κεφαλαίων της, δεδομένου ότι για την εκτίμηση της αξίας των μετοχών μιας επιχείρησης είναι απαραίτητα όλα αυτά τα στοιχεία. 12

18 Παράλληλα, ενδιαφέρονται και για τη θέση της μέσα στον κλάδο, για τα μελλοντικά της κέρδη και την εξέλιξη τους διαχρονικά. Ομοίως, πρέπει να συνεκτιμήσουν και άλλους παράγοντες που έμμεσα επηρεάζουν τη δραστηριότητα της επιχείρησης, όπως η γενική οικονομική κατάσταση, η θέση που κατέχει ο κλάδος μέσα στην όλη οικονομία, η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της και η ποιότητα της διοίκησής της.(νιάρχος, 1997) Σκοποί των δανειστών μιας επιχείρησης Δανειστές μιας επιχείρησης είναι όλοι εκείνοι που με τη μια ή την άλλη μορφή δανείζουν σε αυτήν κεφάλαια. Μία μορφή δανεισμού αποτελεί και η πίστωση που δίνεται από τους προμηθευτές πρώτων υλών και εμπορευμάτων ή από πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες στην επιχείρηση. Μία επιχείρηση μπορεί επίσης να δανείζεται βραχυπρόθεσμα κεφάλαια από διάφορες άλλες πηγές, όπως βραχυπρόθεσμες πιστώσεις των προμηθευτών της και δάνεια από τράπεζες και άλλους πιστωτικούς οργανισμούς. Τα δανειακά αυτά κεφάλαια έχει συγκεκριμένη υποχρέωση η επιχείρηση να τα εξυπηρετήσει (με την καταβολή των τόκων) και να τα επιστρέψει, ανεξάρτητα από την οικονομική της κατάσταση και τα οικονομικά της αποτελέσματα. Βέβαια, στην περίπτωση που η επιχείρηση πραγματοποιεί ζημιές, τότε αυξάνονται οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι δανειστές της, τόσο για τη λήψη των τόκων, όσο και για την επιστροφή των δανειακών τους κεφαλαίων. Οι δανειστές - πιστωτές, δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ασφάλεια που τους παρέχεται για τους τόκους και για την επιστροφή των κεφαλαίων τους. Γι αυτό δίνουν βαρύτητα στην πραγματική αξία των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης καθόσον, πολλές φορές, αυτά αποτελούν ασφάλεια. Υπολογίζουν την αξία των επί μέρους περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, με βάση τη δυνατότητα ρευστοποίησής τους, εκτιμώντας αυτά με χαμηλότερες τιμές, από εκείνες που εμφανίζονται στον ισολογισμό ή που επιβάλλονται από τις λογιστικές αρχές. Κατ 13

19 αυτόν τον τρόπο, αφήνουν περιθώρια για ενδεχόμενες δυσμενείς καταστάσεις στο μέλλον. Οι μέθοδοι ανάλυσης που εφαρμόζουν οι δανειστές ποικίλλουν ανάλογα με τη χρονική διάρκεια των παρεχομένων δανείων, την ασφάλεια που απολαμβάνουν και το σκοπό για τον οποίο δόθηκαν.(αθανασόπουλος κ.α., 2007) Σκοποί της διοίκησης της επιχείρησης Οι διοικούντες μια επιχείρηση συνδέονται άμεσα μ αυτήν και μπορούν να κάνουν συνεχή χρήση των βιβλίων της, έτσι βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση, σε σύγκριση με τους μετόχους-επενδυτές και τους δανειστές. Η ανάλυση αυτών μπορεί να προχωρήσει σε μεγαλύτερο βάθος και να περιλάβει τη συστηματική μελέτη των αριθμοδεικτών που προκύπτουν από τις σχέσεις των διαφόρων οικονομικών της στοιχείων, ώστε να είναι δυνατός ο έγκαιρος εντοπισμός και η αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων. Έτσι, η διοίκηση στοχεύει κυρίως στο να ασκεί έλεγχο και στο να παρατηρεί την επιχείρηση τόσο από την σκοπιά των δανειστών όσο και των επενδυτών - μετόχων. Η συνεχής παρατήρηση και ανάλυση του μεγέθους των μεταβολών των οικονομικών στοιχείων και των αριθμοδεικτών, οδηγεί τη διοίκηση στην εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων, σχετικά με την οικονομική κατάσταση και την δραστηριότητα της επιχείρησης και την καθιστά ικανή να προβαίνει στη λήψη των κατάλληλων μέτρων για την αντιμετώπιση τυχόν δυσμενών συνθηκών. (Νιάρχος,1997) Σκοποί των ανταγωνιστών μιας επιχείρησης Οι ανταγωνιστικές επιχειρήσεις προσπαθούν να αντλήσουν πληροφορίες από τις δημοσιευόμενες οικονομικές καταστάσεις της, προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους και να εδραιώσουν περισσότερο τη θέση τους στην αγορά και στον κλάδο. Σκοποί των ελεγκτών των λογιστικών καταστάσεων 14

20 Οι ελεγκτές παρακολουθούν τη δραστηριότητα και την απόδοση των επιχειρήσεων και ασχολούνται με τον έλεγχο των οικονομικών τους στοιχείων και τελικά διατυπώνουν τα πορίσματά τους. Ένας από τους βασικούς σκοπούς των ελεγκτών είναι ο εντοπισμός ηθελημένων ή μη σφαλμάτων και ατασθαλιών, τα οποία, αν δεν επισημανθούν και δεν αναφερθούν, δίνουν μια εσφαλμένη εικόνα για την επιχείρηση, πράγμα που είναι αντίθετο με τις γενικά παραδεκτές αρχές της Λογιστικής. Η ερμηνεία των λογιστικών καταστάσεων με τον υπολογισμό ορισμένων αριθμοδεικτών και η παρακολούθηση των μεταβολών των οικονομικών στοιχείων μιας επιχείρησης και των τάσεών τους διαχρονικά, αποτελούν τα κύρια στοιχεία του έργου των ελεγκτών. Σκοποί λοιπών ομάδων ενδιαφερομένων Η ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων χρησιμοποιείται και από άλλες ομάδες ενδιαφερομένων, οι οποίοι, ανάλογα με τον σκοπό που επιδιώκουν, δίνουν και ανάλογη έμφαση στα διάφορα επιμέρους στοιχεία. Έτσι: Οι συνδικαλιστικές ενώσεις των εργαζομένων μπορούν να κάνουν χρήση των μεθόδων ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων, για να αξιολογήσουν την οικονομική θέση της επιχείρησης, προκειμένου να υπογράψουν με αυτήν συλλογική σύμβαση εργασίας και να επιτύχουν καλύτερους όρους αμοιβών και εργασίας για τα μέλη τους. Τα επιμελητήρια από την ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων αντλούν χρήσιμες πληροφορίες για την υποστήριξη των μελλοντικών τους συμφερόντων και την ενημέρωση των μελών τους. Οι πελάτες της επιχείρησης μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων, προκειμένου να προσδιορίσουν την κερδοφόρα δυναμικότητά της, την απόδοση των κεφαλαίων της με σκοπό την προσφορότερη συνεργασία και την επίτευξη καλύτερων τιμών και όρων συναλλαγής. Τέλος, τα λογιστικά γραφεία, οι εταιρείες συμβούλων επιχειρήσεων και τα χρηματιστήρια ενδιαφέρονται για τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις των 15

21 επιχειρήσεων, για να ενημερώσουν ορθά τους πελάτες τους, αλλά και να εμπλουτίσουν τα στατιστικά τους στοιχεία. (Αθανασόπουλος κ.α., 2007) 2.3 Μέθοδοι ανάλυσης χρηματοοικονομικών καταστάσεων Κάποιες από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται στην ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων είναι: 1. Η κάθετη ανάλυση ή Καταστάσεις κοινών μεγεθών 2. Η οριζόντια ανάλυση ή Συγκριτικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις 3. Η ανάλυση με αριθμοδείκτες Κάθετη ανάλυση Πρόκειται για μια μέθοδο ανάλυσης, κατά την οποία ένα σημαντικό μέγεθος ή στοιχείο μιας συγκεκριμένης οικονομικής κατάστασης χρησιμοποιείται ως βάση υπολογισμού και όλα τα άλλα στοιχεία της οικονομικής κατάστασης συγκρίνονται προς αυτό. Αποτέλεσμα της σύγκρισης αυτής, είναι ότι όλα τα στοιχεία της χρηματοοικονομικής κατάστασης εκφράζονται πλέον ως ποσοστά του ποσού του μεγέθους που λήφθηκε ως βάση υπολογισμού και το οποίο παριστάνεται με το 100 %. Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις που παρουσιάζουν τα στοιχεία τους σε απόλυτους αριθμούς και σε ποσοστά ή μόνο σε ποσοστά, λέγονται καταστάσεις «κοινού μεγέθους» γιατί τα ποσοστά υπολογίζονται πάνω σε κοινή βάση. Η σπουδαιότητα της κάθετης ανάλυσης ή των καταστάσεων «κοινού μεγέθους» οφείλεται στους εξής λόγους: Διευκολύνεται ο αναλυτής, γιατί με την εφαρμογή της μεθόδου αυτής έχει μια ταχύτερη και ακριβέστερη αντίληψη της πραγματικής σπουδαιότητας κάθε χρηματοοικονομικού στοιχείου. 16

22 Καθίσταται δυνατή η παρακολούθηση των μεταβολών των επιμέρους στοιχείων των χρηματοοικονομικών καταστάσεων από έτος σε έτος, σε σχέση με το εκάστοτε ποσό της βάσης υπολογισμού. Καθίσταται δυνατή η σύγκριση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικού μεγέθους, γιατί δημιουργείται μια κοινή βάση σύγκρισης μεταξύ τους (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Οριζόντια ανάλυση Πρόκειται για μια μέθοδο ανάλυσης, κατά την οποία συγκρίνονται και αξιολογούνται οι μεταβολές των διαφόρων στοιχείων των λογιστικών καταστάσεων και των μεταβολών της χρηματοοικονομικής θέσης μιας επιχείρησης, δύο ή περισσοτέρων ετών. Η ονομασία της οφείλεται στο ότι προσδιορίζονται και μελετώνται οι οριζόντιες μεταβολές στα στοιχεία των διαδοχικών χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Οι διαδοχικές αυτές καταστάσεις, λέγονται συγκριτικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις Έτσι, ετήσια, εξαμηνιαία, τριμηνιαία ή και μηνιαία στοιχεία, μπορούν εύκολα να συγκριθούν με τα αντίστοιχα προηγουμένων χρήσεων και να οδηγήσουν σε συμπεράσματα, σχετικά με την τάση και το ρυθμό τους διαχρονικά. Για να είναι δυνατή η σύγκριση των λογιστικών στοιχείων διαχρονικά, πρέπει οι συγκριτικές καταστάσεις να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις: Η ταξινόμηση των στοιχείων να είναι ομοιόμορφη σε όλες τις περιόδους, στις οποίες αναφέρονται. Τα στοιχεία να είναι ενταγμένα στις ίδιες επί μέρους ομάδες στοιχείων. Να τηρούνται οι λογιστικές αρχές, καθ όλη την περίοδο. Σε περίπτωση που υπάρχει κάποια αλλαγή αυτών, θα πρέπει να σημειώνεται, ώστε να λαμβάνεται υπόψη από τον αναλυτή. 17

23 Να σημειώνονται τυχόν μεταβολές στις συνθήκες ή στη φύση των στοιχείων. Αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν τηρούνται, οι συγκρίσεις μπορεί να δώσουν παραπλανητική εικόνα και να οδηγήσουν σε εσφαλμένα συμπεράσματα (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Ανάλυση με αριθμοδείκτες Μία από τις πλέον διαδεδομένες και δυναμικές μεθόδους χρηματοοικονομικής ανάλυσης αποτελεί η χρήση των αριθμοδεικτών, οι οποίοι παρέχουν στις επιχειρήσεις χρήσιμες πληροφορίες, προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να οδηγηθούν σε σωστές αποφάσεις. Αριθμοδείκτης θεωρείται η απλή μαθηματική έκφραση της σχέσης ανάμεσα σε δύο λογιστικά μεγέθη, που λαμβάνονται από την ίδια ή από διαφορετικές οικονομικές καταστάσεις (π.χ. τον ισολογισμό και τα αποτελέσματα χρήσης). Ο αριθμοδείκτης, είναι ένα κλάσμα και μπορεί να εκφραστεί, είτε ως πηλίκο, είτε ως λόγος είτε ως ποσοστό επί τοις εκατό. Με τους αριθμοδείκτες προσδιορίζεται η σχέση μεταξύ βασικών επιχειρηματικών μεγεθών, διευκολύνεται η επιχειρηματική δράση και επεξηγούνται τα αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτή. Αποτελούν ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, όχι μόνο για τον εξωτερικό αναλυτή του ισολογισμού μιας επιχείρησης, αλλά κυρίως για τη διοίκησή της. Οι αποφάσεις της διοίκησης της επιχείρησης λαμβάνονται ύστερα από λεπτομερειακές αναλύσεις, μετρήσεις και συγκρίσεις όλων των στοιχείων που συνθέτουν τη δραστηριότητά της με τη βοήθεια ενός οργανωμένου συστήματος αριθμοδεικτών. Οι αριθμοδείκτες πρέπει να μελετούνται με προσοχή, γιατί παρά το σχετικά εύκολο υπολογισμό τους, η ερμηνεία τους παρουσιάζει προβλήματα και είναι δυνατό να οδηγήσει σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Πολλές φορές η βελτίωση ενός αριθμοδείκτη μπορεί να σημαίνει την επιδείνωση άλλων, οι οποίοι είναι απαραίτητο να 18

24 συνεξετάζονται πριν από οποιαδήποτε ερμηνεία. Η κρίση, η πρωτοβουλία και οι γνώσεις του αναλυτή σε θέματα που αφορούν στην επιχείρηση, όπως το ιστορικό της, τη θέση της στον κλάδο, την πολιτική της διοίκησής της, οι τρέχουσες εμπορικές συνθήκες κ.λ.π., συμβάλλουν αποφασιστικά στη σωστή ερμηνεία των αριθμοδεικτών (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Ο υπολογισμός και η παρουσίαση των διαφόρων αριθμοδεικτών αποτελεί μία μέθοδο αναλύσεως, η οποία, πολλές φορές, παρέχει μόνο ενδείξεις. Γι αυτό πρέπει ο αναλυτής να λαμβάνει υπόψη του το σωστό συνδυασμό διαφόρων αριθμοδεικτών για να περιορίζεται η πιθανότητα αποπροσανατολισμού. Στη προσπάθειά του να εξάγει ορθά συμπεράσματα για την τρέχουσα και μελλοντική χρηματοοικονομική κατάσταση και γενικότερα την αποδοτικότητα μιας επιχείρησης, έχει ανάγκη από κάποια πρότυπα σύγκρισης που θα του επιτρέψουν να κρίνει κατά πόσο τα αποτελέσματα της ανάλυσής του κρίνονται ευνοϊκά ή δυσμενή. Τέτοια πρότυπα συγκρίσεων μπορεί να αποτελέσουν τα παρακάτω: Αριθμοδείκτες (και ποσοστά) που υπολογίζονται από τις οικονομικές καταστάσεις προηγούμενων χρήσεων της αναλυόμενης επιχείρησης. Αριθμοδείκτες (και ποσοστά) που υπολογίζονται από τις προϋπολογισμένες οικονομικές καταστάσεις, δηλαδή μελλοντικών χρήσεων. Αριθμοδείκτες (και ποσοστά) που υπολογίζονται από τις οικονομικές καταστάσεις μιας επίλεκτης ομάδας ανταγωνιστικών επιχειρήσεων, ειδικότερα των πιο προοδευτικών και επιτυχημένων του κλάδου, στον οποίο ανήκει η επιχείρηση. Αριθμοδείκτες (και ποσοστά) που υπολογίζονται από τις οικονομικές καταστάσεις όλων των επιχειρήσεων που συγκροτούν τον κλάδο της επιχείρησης. Ο πιο εύκολος τρόπος για την αξιολόγηση της επίδοσης μιας επιχείρησης είναι η σύγκριση των δεικτών της για την τρέχουσα περίοδο με τους όμοιους δείκτες 19

25 προηγούμενων χρήσεων. Μια τέτοια διαχρονική σύγκριση των χρηματοοικονομικών δεικτών, δείχνει κατά πόσο η χρηματοοικονομική κατάσταση και απόδοση της επιχείρησης βελτιώθηκε, χειροτέρεψε ή παρέμεινε σταθερή διαχρονικά. Μερικές φορές χρησιμοποιούνται ως πρότυπα συγκρίσεων μελλοντικοί ή προϋπολογιστικοί αριθμοδείκτες που υπολογίζονται από τις προϋπολογισμένες οικονομικές καταστάσεις. Η σύγκριση των δεικτών προηγούμενων χρήσεων με τους μελλοντικούς δείκτες δείχνει τα σχετικά «δυνατά» και «αδύνατα» σημεία της επιχείρησης στο παρελθόν και στο μέλλον. Ένας άλλος τρόπος σύγκρισης, είναι να συγκρίνουμε τους δείκτες της αναλυόμενης επιχείρησης με τους δείκτες μιας ομάδας επίλεκτων επιχειρήσεων του κλάδου στον οποίο ανήκει αυτή, για την ίδια χρονική στιγμή. Αυτή η διεπιχειρησιακή σύγκριση δείχνει τη σχετική χρηματοοικονομική θέση και αποδοτικότητα της αναλυόμενης επιχείρησης. Τέλος, για να αξιολογήσουμε τη χρηματοοικονομική κατάσταση και αποδοτικότητα μιας επιχείρησης, μπορούμε να συγκρίνουμε τους δείκτες της με τους όμοιους μέσους δείκτες του κλάδου της οικονομίας στον οποίο ανήκει αυτή. Οι δείκτες του κλάδου αποτελούν σπουδαία πρότυπα, γιατί κάθε κλάδος έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική διάρθρωση των επιχειρήσεων, τη δομή των αποτελεσμάτων, κ.λ.π. (Νιάρχος,1997). 2.4 Κατηγορίες αριθμοδεικτών ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 1. Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας 2. Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας 3. Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας 20

26 4. Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 1. Αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων 2. Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 3. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων 4. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κινήσεως 5. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού 6. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων 7. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ίδιων κεφαλαίων ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 1. Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους 2. Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους 3. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων 4. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού 5. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ & ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 1. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια 2. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια 3. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια 4. Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις 5. Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 6. Αριθμοδείκτης καλύψεως τόκων 21

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 3.1 Γενικά Ένας από τους σκοπούς της χρηματοοικονομικής ανάλυσης είναι ο προσδιορισμός της ικανότητας μιας επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Αυτό απαιτεί την ύπαρξη επαρκούς ρευστότητας η οποία επιτυγχάνεται μέσω της καθημερινής μετατροπής των αποθεμάτων της σε πωλήσεις, των πωλήσεων σε απαιτήσεις και των απαιτήσεων σε μετρητά. Η ανεπάρκεια ρευστότητας σε μια επιχείρηση έχει επίδραση στα κέρδη της, αλλά και στη βιωσιμότητά της. Διότι αν τα κυκλοφοριακά της στοιχεία δε μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά ή αν δεν υπάρχουν επαρκή ρευστά διαθέσιμα, τότε η επιχείρηση δεν θα είναι σε θέση να πληρώσει τις υποχρεώσεις της. Έτσι, η μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων της θα έχει σαν αποτέλεσμα τη δυσφήμιση της, τη μείωση της εμπιστοσύνης των συναλλασσομένων με αυτή και πιθανώς την κήρυξή της σε κατάσταση πτώχευσης (Νιάρχος,1997). Οι περισσότερες επιχειρήσεις φροντίζουν να διατηρούν πλεόνασμα κυκλοφοριακών στοιχείων ανάλογο προς τις τρέχουσες υποχρεώσεις τους, ώστε να μπορούν να τις εξοφλούν κανονικά. Η τοποθέτηση κεφαλαίων σε κυκλοφοριακά στοιχεία δεν αποτελεί κατά κανόνα παραγωγική επένδυση και ως εκ τούτου η διατήρηση υπερβολικά υψηλών κυκλοφοριακών στοιχείων ενδέχεται να μειώσει την κερδοφόρα δυναμικότητα της επιχείρησης. Στο ίδιο αποτέλεσμα μπορεί όμως να οδηγήσει και η ανεπάρκεια κυκλοφοριακών στοιχείων, διότι η αδυναμία εκπλήρωσης των υποχρεώσεων καταλήγει σε οικονομικό κλονισμό με καταστρεπτικές συνέπειες για την επιχείρηση. Πάντως, για κάθε επιχείρηση υπάρχει ένα άριστο ύψος κυκλοφοριακών στοιχείων και τρεχουσών υποχρεώσεων (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 22

28 Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας αναφέρονται στο μέγεθος και στις σχέσεις των βραχυχρόνιων υποχρεώσεων και των κυκλοφοριακών στοιχείων μιας επιχείρησης, τα οποία αποτελούν τις πηγές κάλυψης αυτών των υποχρεώσεων. Η οικονομική κατάσταση μιας επιχείρησης μπορεί να θεωρηθεί καλή, μόνον αν αυτή έχει επαρκή ρευστότητα. Έτσι οι αριθμοδείκτες ρευστότητας προορίζονται να δώσουν την εικόνα της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης μιας επιχείρησης. Ο υπολογισμός των αριθμοδεικτών ρευστότητας αποτελεί πολύτιμη βοήθεια για τη διοίκηση της επιχείρησης, διότι της επιτρέπει να ελέγξει κατά ποιο τρόπο απασχολούνται μέσα στην επιχείρηση τα κεφάλαια κίνησής της, δηλαδή αν και κατά πόσο γίνεται η κατάλληλη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων κίνησης, αν τα κεφάλαια αυτά είναι επαρκή σε σύγκριση με τις εργασίες, ή αν υπολείπονται από τα κανονικά, οπότε υπάρχει πρόβλημα ρευστών (Νιάρχος,1997). Τέλος για να θεωρηθεί ότι μια επιχείρηση βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση, από απόψεως κεφαλαίων κίνησης, θα πρέπει να πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις: (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Να μπορεί να ανταποκρίνεται στις καθημερινές απαιτήσεις των βραχυχρόνιων δανειστών της και να είναι σε θέση να εξοφλεί τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Να μπορεί να εκτελεί απρόσκοπτα τις εργασίες της και να εκμεταλλεύεται τυχόν παρουσιαζόμενες ευκαιρίες. Να μπορεί να ανταποκρίνεται στην εξόφληση των απαιτητών τόκων και μερισμάτων των μετόχων της. 3.2 Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας 23

29 Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας είναι ο πλέον χρησιμοποιούμενος δείκτης και υπολογίζεται αν διαιρέσουμε το σύνολο των κυκλοφοριακών στοιχείων μιας επιχείρησης με το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της. Αριθμοδείκτης γενικής = Διαθέσιμα + απαιτήσεις + αποθέματα Ρευστότητας Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Οι κυριότερες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στον αριθμητή του κλάσματος είναι τα διαθέσιμα ( μετρητά, αμέσως ρευστοποιήσιμα χρεόγραφα), οι απαιτήσεις, τα αποθέματα και οι προκαταβολές προμηθευτών. Οι κυριότερες κατηγορίες βραχυχρόνιων υποχρεώσεων, που περιλαμβάνονται στον παρανομαστή του κλάσματος είναι οι βραχυχρόνιες υποχρεώσεις (πιστώσεις προμηθευτών, μερίσματα πληρωτέα, φόροι πληρωτέοι, βραχυπρόθεσμα δάνεια τραπεζών και προκαταβολές πελατών). Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας δεν δείχνει μόνο το μέτρο της ρευστότητας μιας επιχείρησης, αλλά και το περιθώριο ασφαλείας, που διατηρεί η διοίκηση της, για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει κάποια ανεπιθύμητη εξέλιξη στη ροή των κεφαλαίων κίνησης. Μια επιχείρηση θα πρέπει να διατηρεί επαρκή κυκλοφοριακά στοιχεία, για να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της, όταν καταστούν ληξιπρόθεσμες. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας τόσο καλύτερη, από πλευράς ρευστότητας, είναι η θέση της συγκεκριμένης επιχείρησης (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Κατά την μελέτη του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι διάφορες κατηγορίες που συνθέτουν το κυκλοφορούν ενεργητικό και το ποσοστό συμμετοχής κάθε μίας στο σύνολο αυτού. Αυτό γιατί μια εταιρία που έχει, σε ποσοστό, περισσότερα μετρητά είναι σε καλύτερη, από άποψη ρευστότητας, θέση από μια άλλη που έχει περισσότερα σε ποσοστό αποθέματα, έστω και αν και οι δύο έχουν τον ίδιο αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας. 24

30 Το μέγεθος του αριθμοδείκτη αυτού εξαρτάται από πολλούς και ποικίλους παράγοντες, όπως το είδος της κάθε επιχείρησης, η ποιότητα των κυκλοφοριακών της στοιχείων, η αμεσότητα των τρεχουσών υποχρεώσεων της και η ευκαμψία των αναγκών της σε κεφάλαια κίνησης, έτσι ο βαθμός ρευστότητας αυτής θα πρέπει να εξετάζεται σε συνδυασμό με αυτούς τους παράγοντες. Για τους λόγους αυτούς δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί ένας «πρότυπος» αριθμοδείκτης για όλες τις επιχειρήσεις. Γενικά ένας αριθμοδείκτης γύρω στο δύο μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικός για μια βιομηχανική ή εμπορική επιχείρηση. Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας αντανακλά την τρέχουσα ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκρίνεται στην πληρωμή των καθημερινά απαιτητών υποχρεώσεων της. Πολλές φορές όμως, είναι δυνατόν, μία επιχείρηση, παρά το γεγονός ότι έχει υψηλό αριθμοδείκτη να μη μπορεί να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Αυτό μπορεί να συμβαίνει γιατί η διοίκηση της δεν έχει κάνει ορθολογική κατανομή των κυκλοφοριακών της στοιχείων σε σχέση με το βαθμό ρευστότητας τους. Σαν αιτίες μίας τέτοιας κατάστασης μπορεί να αναφερθούν, η υπεραποθεματοποίηση ετοίμων προϊόντων και πρώτων υλών σε σύγκριση με τις πωλήσεις της, η ύπαρξη απαιτήσεων οι οποίες δύσκολα θα εισπραχθούν καθώς και απαιτήσεις, οι οποίες εξοφλούνται με δόσεις και που συνήθως μετατρέπονται σε μακροπρόθεσμες απαιτήσεις. Εκτός από τα παραπάνω, μία αύξηση των υποχρεώσεων της επιχείρησης συνοδευόμενη από μείωση των πωλήσεων της, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ανεπάρκεια κεφαλαίου κίνησης (Νιάρχος,1997). Ο δείκτης γενικής ρευστότητας έχει κυρίως συγκριτική αξία. Προσφέρεται για διαχρονικές και διεπιχειρησιακές συγκρίσεις. Από την διαχρονική σύγκριση θα σχηματίσουμε μια εικόνα της ευνοϊκής ή δυσμενούς εξέλιξης της ρευστότητας της επιχείρησης και θα διακρίνουμε τυχόν τάσεις που μπορεί να επικρατήσουν στο μέλλον. Ενώ στη διεπιχειρησιακή σύγκριση θα πάρουμε μία ένδειξη για τη θέση της επιχείρησης έναντι των ανταγωνιστών της. 25

31 Τέλος, εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι, ότι η πραγματική σημασία του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας μπορεί να προσδιοριστεί μόνο αν αναλυθούν με κάθε λεπτομέρεια τα χαρακτηριστικά τόσο του κυκλοφορούντος ενεργητικού όσο και των τρεχουσών υποχρεώσεων της επιχείρησης (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 3.3 Αριθμοδείκτες ειδικής ρευστότητας Ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας δημιουργήθηκε για να περιλάβει όλα εκείνα τα στοιχεία τα οποία μετατρέπονται εύκολα και γρήγορα σε ρευστά και αγνοεί όλα εκείνα τα στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού τα οποία δεν μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά. Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι το πηλίκο της διαιρέσεως του συνόλου των ταχέως ρευστοποιήσιμων περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης με το σύνολο των βραχυπροθέσμων υποχρεώσεων της (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Αριθμοδείκτης ειδικής = Διαθέσιμα + απαιτήσεις Ρευστότητας Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Ο αριθμητής περιλαμβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία του κυκλοφοριακού ενεργητικού τα οποία είναι ήδη ρευστά ή μπορούν εύκολα, γρήγορα και χωρίς απώλεια σε αξία να ρευστοποιηθούν. Στον υπολογισμό του αριθμοδείκτη αυτού δεν περιλαμβάνονται: 1 Τα αποθέματα πρώτων και βοηθητικών υλών, ημικατεργασμένων και έτοιμων προϊόντων, γιατί δεν θεωρούνται ταχέως ρευστοποιήσιμα. Πράγματι, απαιτείται αρκετό χρονικό διάστημα μέχρι την πώληση τους ή μέχρι τη μετατροπή των πρώτων υλών και των ημικατεργασμένων προϊόντων σε έτοιμα προϊόντα. Εκτός αυτού, υπάρχει αβεβαιότητα τόσο ως προς την δυνατότητα πωλήσεως όλων των αποθεμάτων όσο και ως προς την αξία, που θα εισπραχθεί κατά την πώληση τους. 2 Οι προκαταβληθείσες δαπάνες, οι οποίες κανονικά χρειάζονται κάποιο χρονικό διάστημα για να μετατραπούν σε χρήμα. 26

32 Αν μια επιχείρηση έχει δυσκολίες στην πώληση των αποθεμάτων ετοίμων προϊόντων της, τότε το μεγάλο ύψος αποθεμάτων δεν βοηθά στην εξυπηρέτηση των τρεχουσών υποχρεώσεων της. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας, λόγω μεγάλων αποθεμάτων, δεν προσδίδει ρευστότητα στην επιχείρηση. Ως εκ τούτου ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας αποτελεί καλύτερη ένδειξη της ικανότητας μιας επιχείρησης να εξοφλεί τις τρέχουσες υποχρεώσεις της από ότι ο προηγούμενος αριθμοδείκτης. Αν τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία μιας επιχείρησης (κυκλοφορούν μείον αποθέματα) είναι ίσα ή μεγαλύτερα των τρεχουσών υποχρεώσεων, τότε θεωρητικά τουλάχιστον, η επιχείρηση έχει καλή τρέχουσα οικονομική κατάσταση (Νιάρχος,1997). Ο δείκτης ειδικής ρευστότητας δείχνει πόσες φορές τα εύκολα ρευστοποιούμενα στοιχεία καλύπτουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης. Η πρότυπη τιμή του αριθμοδείκτη είναι περίπου στη μονάδα και εξαρτάται από τον κλάδο στον οποίο ανήκει η επιχείρηση ή τις πραγματικές ανάγκες και δυνατότητες της. Μία τιμή μεγαλύτερη από τη μονάδα (>1) σημαίνει ότι η επιχείρηση έχει περισσότερα εύκολα ρευστοποιούμενα στοιχεία από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της, μία τιμή ίση με τη μονάδα (=1) σημαίνει ότι τα εύκολα ρευστοποιούμενα στοιχεία είναι ίσα με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της και τέλος, μία τιμή μικρότερη από τη μονάδα (<1) σημαίνει ότι τα εύκολα ρευστοποιούμενα στοιχεία είναι λιγότερα από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (Κάντζος, 2002). Ένας αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας γύρω στη μονάδα θεωρείται ικανοποιητικός μόνον αν στις απαιτήσεις της επιχείρησης δεν περιλαμβάνονται επισφαλείς ή ανεπίδεκτες είσπραξης απαιτήσεις. Επειδή όμως στην πράξη ο εξωτερικός αναλυτής ενδέχεται να μην έχει στοιχεία για το είδος αυτών των απαιτήσεων, κρίνεται σκόπιμο οι απαιτήσεις να λαμβάνονται μειωμένες προκειμένου να υπολογιστεί ο 27

33 αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας. Αντίθετα, ένας αριθμοδείκτης μικρότερος της μονάδας δείχνει ότι τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχείρησης είναι ανεπαρκή για να καλύψουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις της, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να εξαρτάται από τις μελλοντικές της πωλήσεις, προκειμένου να εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα. Έτσι, αν προβλέπεται κάποια μείωση των μελλοντικών πωλήσεων θα πρέπει να αναζητηθούν νέα κεφάλαια, είτε με έκδοση νέων τίτλων μετοχών, είτε με προσφυγή στον δανεισμό. Τέλος, θα πρέπει να τονισθεί, ότι μια μεγάλη διαφορά μεταξύ των αριθμοδεικτών γενικής και ειδικής ρευστότητας αποτελεί ένδειξη ότι υπάρχουν αυξημένα αποθέματα στην επιχείρηση (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 3.4 Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας Ο αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας εκφράζει την ικανότητα μιας επιχείρησης για την εξόφληση των τρεχουσών και ληξιπροθέσμων υποχρεώσεων της με τα μετρητά που διαθέτει. Ο αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου του διαθέσιμου ενεργητικού μιας επιχείρησης με το σύνολο των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της και εκφράζεται από τη σχέση: Αριθμοδείκτης ταμειακής = Διαθέσιμο ενεργητικό Ρευστότητας Ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης καλύπτουν τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Παρέχει λοιπόν μια ένδειξη για την επάρκεια ή ανεπάρκεια των διαθεσίμων μιας επιχείρησης με σκοπό την ικανοποίηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών της (Νιάρχος,1997). Γενικά, όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή αυτού του δείκτη, τόσο ισχυρότερη είναι η 28

34 ταμειακή θέση της επιχείρησης και τόσο, συνεπώς, μικρότερος είναι ο κίνδυνος αδυναμίας εξόφλησης των τρεχουσών υποχρεώσεων της. Δεν υπάρχει κανόνας για το ποια πρέπει να είναι η τιμή του δείκτη. Η τιμή του δείκτη επηρεάζεται από τη φύση των κυκλοφοριακών στοιχείων, το είδος των εργασιών της επιχείρησης, την ταχύτητα κυκλοφορίας των αποθεμάτων και των απαιτήσεων, καθώς και των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων(αθανασόπουλος κ.α., 2007). Τέλος ένα σημαντικό μειονέκτημα είναι ότι πολλές φορές μία επιχείρηση αυξάνει, σκόπιμα και πλασματικά με διάφορους τρόπους, το υπόλοιπο του λογαριασμού Ταμείο κατά την ημερομηνία του ισολογισμού για να βελτιώσει τους δείκτες ρευστότητας (Κάντζος, 2002). 3.5 Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των αμέσως ρευστοποιήσιμων στοιχείων μιας επιχείρησης με τις προβλεπόμενες ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες της. Αριθμοδείκτης αμυντικού = διαθέσιμα + απαιτήσεις Χρονικού διαστήματος προβλεπόμενες ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες Αποτελεί το βαθμό ικανότητας μιας επιχείρησης να καταβάλλει τις λειτουργικές της δαπάνες από τα αμυντικά της στοιχεία χωρίς να βασίζεται στα λειτουργικά της έσοδα. Επίσης, ο αριθμοδείκτης αυτός, βασίζεται στα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία μιας επιχείρησης που αποτελούν ανά πάσα στιγμή τη βασική πηγή ρευστών για την ικανοποίηση των τρεχουσών και προβλεπόμενων ημερήσιων αναγκών σε μετρητά. Με τον όρο προβλεπόμενες ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες νοούνται τόσο οι τρέχουσες όσο και οι μελλοντικές δαπάνες που απαιτούνται για τη συνέχιση της ομαλής λειτουργίας μιας επιχείρησης και βρίσκονται αν διαιρέσουμε το σύνολο των 29

35 λειτουργικών δαπανών (κόστος πωληθέντων + δαπάνες διοίκησης + δαπάνες διάθεσης + διάφορες καθημερινές πληρωμές) με τον αριθμό των ημερών του έτους (365 ημέρες). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στις λειτουργικές δαπάνες δεν περιλαμβάνονται εκείνες που δεν συνεπάγονται εκροή μετρητών, όπως δαπάνες αποσβέσεων, προπληρωθέντα έξοδα, προκαταβολές για αγορά πρώτων και βοηθητικών υλών κ.λπ. Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος μετρά σε αριθμό ημερών το χρονικό διάστημα που μια επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί με τη χρησιμοποίηση των στην κατοχή της αμυντικών περιουσιακών στοιχείων χωρίς να καταφεύγει στη χρησιμοποίηση των εσόδων που προέρχονται από τις δραστηριότητες της. Τέλος, αποτελεί μία εναλλακτική μέθοδο αναλύσεως της τρέχουσας ρευστότητας μιας επιχείρησης (Νιάρχος,1997). 30

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 4.1 Γενικά Χρησιμοποιούνται προκειμένου να μετρηθεί ο βαθμός αποτελεσματικότητας μιας επιχείρησης στη χρησιμοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων, κατά πόσο δηλαδή γίνεται ικανοποιητική ή όχι χρησιμοποίηση αυτών. Η αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης συγκεντρώνει την προσοχή όλων εκείνων που ενδιαφέρονται για τη χρηματοοικονομική κατάσταση και αποδοτικότητα της όπως π.χ. τη διοίκηση της, τους μετόχους, τους δανειστές, τους επενδυτές κ.λπ. Υπάρχουν διάφοροι μέθοδοι που μπορούν να μετρήσουν την παραγωγικότητα και το βαθμό χρησιμοποίησης των περιουσιακών στοιχείων μιας επιχειρήσεως. Ένας τρόπος είναι ο υπολογισμός των αριθμοδεικτών δραστηριότητας, οι οποίοι συγκρίνουν τις πωλήσεις, οι οποίες είναι το αποτέλεσμα της εντατικής χρησιμοποίησης των στοιχείων της επιχείρησης. Καλούνται επίσης και δείκτες ταχύτητας κυκλοφορίας γιατί δείχνουν την ταχύτητα με την οποία τα διάφορα περιουσιακά στοιχεία ανακυκλώνονται μέσω των πωλήσεων. Γενικά, όσο πιο εντατική είναι η χρησιμοποίηση των στοιχείων μιας επιχείρησης τόσο αυτό αποβαίνει προς όφελος της (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Μελετώντας τα οικονομικά δεδομένα μιας επιχείρησης ενδέχεται να γίνουν ορισμένες διαπιστώσεις. Μπορεί, π.χ. να υπάρχει μεγάλο ποσοστό αποθεμάτων στα κυκλοφοριακά της στοιχεία, πράγμα το οποίο παρέχει ένδειξη ότι τα στοιχεία αυτά δε μετατρέπονται σε χρήμα με την πρέπουσα ταχύτητα και ευκολία. Βέβαια, το γεγονός αυτό ίσως να δείχνει ότι η διοίκηση της επιχείρησης ακολουθεί μια μέτρια πολιτική αποθεμάτων. Ίσως αυτό να οφείλεται και στην φύση των εργασιών της, διότι 31

37 υπάρχουν επιχειρήσεις που πρέπει να διατηρούν μεγάλα αποθέματα πρώτων υλών και ετοίμων προϊόντων, όπως συμβαίνει π.χ. με τις βιομηχανίες καπνού. Γενικά, το ποσοστό αποθεμάτων που διατηρεί μια επιχείρηση πρέπει να σχετίζεται πάντοτε με το ύψος των πωλήσεων της. Αντίθετα, σε πολλές περιπτώσεις η τυχόν διατήρηση στην επιχείρηση υψηλού ποσοστού ρευστών ή κρατικών χρεογράφων μπορεί να δείχνει ότι ακολουθείται μια καλή πολιτική από μέρους της, διότι της επιτρέπεται να εκμεταλλεύεται ευκαιρίες και να κατέχει τα αναγκαία ρευστά σε όχι καλές περιόδους. Η κατάσταση αυτή μπορεί να την ευνοεί και να αυξάνει την πιστοληπτική της ικανότητα. Ωστόσο, μεγάλα ποσά σε ρευστά διαθέσιμα και προσωρινές επενδύσεις δεν αυξάνουν την μακροχρόνια κερδοφόρα δυναμικότητα της επιχείρησης, γι αυτό και θα πρέπει να αποφεύγονται εκτός αν πρόκειται να επενδυθούν στο άμεσο μέλλον. Επίσης, το ποσοστό απαιτήσεων που εμφανίζει μια επιχείρηση έχει πάντα σχέση και πρέπει να εξετάζεται σε συνδυασμό με τις πιστωτικές της πωλήσεις (Νιάρχος,1997). 4.2 Αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων Η ταχύτητα κυκλοφορίας των απαιτήσεων (Τ.Κ.Α.) είναι ένα κριτήριο για την αποτελεσματική διαχείριση των απαιτήσεων της επιχείρησης, καθώς και για το βαθμό ρευστότητάς τους. Ένας σημαντικός δείκτης για την αξιολόγηση των απαιτήσεων είναι η ταχύτητα κυκλοφορίας τους. Ο δείκτης αυτός υπολογίζεται ως το πηλίκο των πωλήσεων προς τον μέσο όρο των απαιτήσεων (μέσες απαιτήσεις). 32

38 Ταχ/τα κυκλοφ. = Καθαρές πωλήσεις Απαιτήσεων Μέσος όρος απαιτήσεων Στον αριθμητή, ως πωλήσεις πρέπει να λαμβάνονται οι πιστωτικές πωλήσεις της επιχείρησης, μέσα στη χρήση. Αν όμως αυτές, ως συνήθως, δεν είναι γνωστές, τότε, για του υπολογισμό του δείκτη χρησιμοποιούνται οι καθαρές πωλήσεις της χρήσης. Στον παρονομαστή, ως μέσες απαιτήσεις λαμβάνεται ο μέσος όρος των απαιτήσεων της αρχής και του τέλους της χρήσης (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Ο δείκτης της ταχύτητας κυκλοφορίας των απαιτήσεων δείχνει πόσες φορές, κατά μέσο όρο, ανανεώνονται ή αλλιώς εισπράττονται κατά τη διάρκεια της χρήσης οι απαιτήσεις της επιχείρησης. Γενικά, μια υψηλή τιμή του δείκτη της ταχύτητας κυκλοφορίας των απαιτήσεων σημαίνει γρήγορη είσπραξη των απαιτήσεων, γεγονός που αποτελεί ένδειξη καλής διαχείρισης και καλής ποιότητας, καθώς και υψηλού βαθμού ρευστότητας. Αντίθετα, μια χαμηλή τιμή του δείκτη, γενικά, σημαίνει αργή είσπραξη των απαιτήσεων, γεγονός που αποτελεί ένδειξη ανεπαρκούς ή μη αποτελεσματικής διαχείρισης και κακής ποιότητας, καθώς και χαμηλού βαθμού ρευστότητας. Επομένως, για τον δείκτη αυτό, γενικά, οι υψηλές τιμές είναι προτιμότερες από τις χαμηλές. Όμως, για μια ορθή αξιολόγηση του αριθμοδείκτη αυτού, θα πρέπει να συγκρίνεται με τον όμοιο δείκτη προηγούμενων χρήσεων, καθώς επίσης και με τον όμοιο δείκτη παρόμοιων επιχειρήσεων ή με το δείκτη του κλάδου στον οποίο ανήκει η επιχείρηση. Θα πρέπει, ακόμα, ο αναλυτής να λάβει υπόψη του τις συνθήκες που επικρατούν στον κλάδο και κυρίως τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει η υπό ανάλυση επιχείρηση. Η μείωση του αριθμοδείκτη ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων ενδέχεται να αντανακλά τα εξής: Μείωση των πωλήσεων με παράλληλη αύξηση των απαιτήσεων. 33

39 Μείωση των απαιτήσεων και αναλογικά μεγαλύτερη μείωση των πωλήσεων. Αύξηση των πωλήσεων και αναλογικά μεγαλύτερη αύξηση των απαιτήσεων. Μείωση των πωλήσεων χωρίς ταυτόχρονη μείωση των απαιτήσεων. Αύξηση των απαιτήσεων χωρίς ταυτόχρονη μεταβολή των πωλήσεων (Νιάρχος,1997). Ένας άλλος πιο κατανοητός τρόπος μέτρησης της ταχύτητας κυκλοφορίας απαιτήσεων είναι ο αριθμοδείκτης Μέσου χρόνου είσπραξης των απαιτήσεων (Μ.Χ.Ε.Α.) Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει τον αριθμό των ημερών που, κατά μέσο όρο, παραμένουν ανείσπρακτες οι απαιτήσεις της επιχείρησης, από τη στιγμή της δημιουργίας τους - πώληση με πίστωση - μέχρι τη στιγμή της μετατροπής τους σε μετρητά (είσπραξη). Μπορεί να υπολογισθεί ως εξής: Μ.Χ.Ε.Α. = 360 η»έρε ΤΚΑ Όσο μεγαλύτερη είναι η Τ.Κ.Απαιτήσεων, τόσο μικρότερος είναι ο Μ.Χ.Ε.Α.. Ο δείκτης του Μ.Χ.Ε.Α. παρέχει τις ίδιες πληροφορίες και αξιολογείται και ερμηνεύεται με τον ίδιο τρόπο όπως και ο δείκτης της Τ.Κ. Απαιτήσεων, με τη μόνη διαφορά ότι για το δείκτη του Μ.Χ.Ε.Α. οι μικρότερες τιμές είναι προτιμότερες από τις μεγαλύτερες. Πρέπει ακόμα να σημειώσουμε ότι ο δείκτης του Μ.Χ.Ε.Α. μπορεί να αξιολογηθεί μετά από σύγκριση της τιμής του με τους όρους πωλήσεων που χορηγεί η επιχείρηση στην πελατεία της, χρησιμεύοντας έτσι ως ένα μέτρο προσδιορισμού του βαθμού στο οποίον εισπράττονται έγκαιρα οι απαιτήσεις από τους πελάτες της. Για παράδειγμα, αν η επιχείρηση χορηγεί στους πελάτες της πίστωση 45 ημερών, τότε μια τιμή του δείκτη του Μ.Χ.Ε.Α. 55 ημέρες, αποτελεί ένδειξη ότι οι πελάτες δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους προς την επιχείρηση κανονικά. (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 34

40 4.3 Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές μέσα στη λογιστική χρήση ανακυκλώνονται οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης προς τους προμηθευτές της, με άλλα λόγια, δείχνει πόσες φορές η επιχείρηση δημιουργεί και εξοφλεί υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές της λόγω αγοράς αποθεμάτων με πίστωση. Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων βρίσκεται αν διαιρέσουμε το σύνολο των αγορών της χρήσης, με το μέσο ύψος των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων μιας επιχείρησης με τους προμηθευτές της ( ανοικτοί λογαριασμοί προμηθευτών και γραμμάτια πληρωτέα). Αριθμοδείκτης ταχ/τας = Αγορές Βραχ. Υποχρ. Μέσο ύψος βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Γενικά, μια χαμηλή τιμή του δείκτη σημαίνει αργή, ενώ μια υψηλή τιμή του δείκτη σημαίνει γρήγορη εξόφληση βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τους προμηθευτές. Ο δείκτης αυτός όσο μικρότερος είναι, τόσο πιο ευνοϊκός θεωρείται για την επιχείρηση, αρκεί να μην επιβαρύνεται η επιχείρηση με τόκους. (Νιάρχος,1997). Έναν άλλο τρόπο μέτρησης της ταχύτητας κυκλοφορίας των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων (Τ.Κ.Βρ.Υ.) προς τους προμηθευτές αποτελεί ο αριθμοδείκτης του Μέσου Χρόνου Εξόφλησης των Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων (Μ.Χ.Ε.Βρ.Υ.). Ο δείκτης φανερώνει τον αριθμό των ημερών που, κατά μέσο όρο, παραμένουν οφειλόμενες ή ανεξόφλητες οι αγορές ( ή οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις) της επιχείρησης προς τους προμηθευτές της, από τη στιγμή της δημιουργίας τους - αγορά με πίστωση - μέχρι τη στιγμή της εξόφλησης τους. Μπορεί να υπολογισθεί ως εξής: 35

41 Μ.Χ.Ε.Βρ.Υ = 360 ημέρες Τ.Κ.Βρ.Υ. Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι οι δείκτες της Τ.Κ.Βρ.Υ. και του Μ.Χ.Ε.Βρ.Υ. έχουν άμεση σχέση. Ο Μ.Χ.Ε.Βρ.Υ. υπολογίζεται διαιρώντας τον αριθμό των ημερών του έτους (κατά κανόνα 360 ημέρες) με την Τ.Κ.Βρ.Υ. Όσο μεγαλύτερη είναι η Τ.Κ.Βρ.Υ. τόσο μικρότερος είναι ο Μ.Χ.Ε.Βρ.Υ. Ο δείκτης του Μ.Χ.Ε.Βρ.Υ. παρέχει τις ίδιες πληροφορίες και αξιολογείται με τον ίδιο τρόπο, όπως και ο δείκτης της Τ.Κ.Βρ.Υ., με τη μόνη διαφορά ότι για το δείκτη του Μ.Χ.Ε.Βρ.Υ. οι μεγαλύτερες τιμές είναι προτιμότερες από τις μικρότερες. Πρέπει ακόμα να σημειώσουμε ότι ο δείκτης του Μ.Χ.Ε.Βρ.Υ. μπορεί να αξιολογηθεί μετά από σύγκριση της τιμής του με τους όρους με τους οποίους αγοράζει η επιχείρηση από τους προμηθευτές της, χρησιμοποιώντας τον έτσι ως ένα μέτρο προσδιορισμού της έγκαιρης εξόφλησης των υποχρεώσεών της προς τους προμηθευτές της. Για παράδειγμα, αν η επιχείρηση αγοράζει με πίστωση 50 ημερών, τότε μια τιμή στο δείκτη του Μ.Χ.Ε.Βρ.Υ. 60 ημέρες, αποτελεί ένδειξη ότι η επιχείρηση δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της προς τους προμηθευτές της κανονικά, δηλαδή μέσα στο συμβατικό χρόνο της πίστωσης (50 ημ.). (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 4.4 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων Η ταχύτητα κυκλοφορίας των αποθεμάτων είναι ένα κριτήριο για την αποτελεσματική διαχείριση των αποθεμάτων της επιχείρησης, καθώς και για το βαθμό ρευστότητάς τους. Αν η επιχείρηση διατηρεί υπερεπαρκή αποθέματα, αυτό σημαίνει ότι κεφάλαια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε εναλλακτικές χρήσεις δεσμεύονται σε αποθέματα. Επιπρόσθετα, θα υπάρχει υψηλό κόστος διαχείρισης, καθώς και κίνδυνος οικονομικής απαξίωσής τους. Αντίθετα, αν τα αποθέματα είναι πολύ χαμηλά 36

42 (ανεπαρκή), η επιχείρηση μπορεί να χάνει πελάτες (πωλήσεις), λόγω εξάντλησης των αποθεμάτων και συνεπώς αδυναμίας εκτέλεσης παραγγελιών. (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Ένας σημαντικός δείκτης για την αξιολόγηση των αποθεμάτων, τόσο από την άποψη της ρευστότητας, όσο και από την άποψη της αποδοτικότητας της επιχείρησης, είναι ο δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας των αποθεμάτων. Δείχνει πόσες φορές ανανεώθηκαν (αγοράστηκαν ή κατασκευάστηκαν) και πωλήθηκαν, κατά μέσο όρο, τα αποθέματα της επιχείρησης, μέσω των πωλήσεων μέσα στη χρήση. Και υπολογίζεται ως εξής: Αριθμοδείκτης ταχ/τας = Κόστος πωληθέντων Κυκλοφ. Αποθεμάτων Μέσο απόθεμα Θεωρητικά ο συγκεκριμένος δείκτης ορίζεται από την σχέση των πωλήσεων προς το μέσο όρο των αποθεμάτων και το αντίστροφο. Όσον αφορά στον αριθμητή, οι πωλήσεις εκφράζονται σε τρέχουσες αγοραίες τιμές, ενώ τα αποθέματα αποτιμώνται στην τιμή κόστους. Επομένως θεωρούμε ότι είναι ακριβέστερο να χρησιμοποιούμε στον αριθμητή το κόστος πωληθέντων αντί των πωλήσεων. Επιπλέον οι πωλήσεις πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου σε αντίθεση με τα αποθέματα τα οποία αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούμε το μέσο όρο των αποθεμάτων, που υπολογίζεται προσθέτοντας τα αποθέματα στην αρχή της χρήσης με αυτά στο τέλος της χρήσης διαιρώντας τα δια δύο. Βέβαια όταν αναφερόμαστε σε επιχειρήσεις, οι πωλήσεις των οποίων χαρακτηρίζονται από εποχικότητα, πρέπει να προβούμε σε αντίστοιχες προσαρμογές. (Κάντζος, 2002). Ο αναλυτής πρέπει να γνωρίζει ότι ο δείκτης αυτός επηρεάζεται από τη μέθοδο προσδιορισμού του κόστους του τελικού αποθέματος και του κόστους των πωληθέντων (ΚΙ.ΚΟ., Ό. υ.ο., Μέση Σταθμική Τιμή Κτήσης, κ.λ.π.).διότι η εκάστοτε ακολουθούμενη μέθοδος αποτίμησης επηρεάζει το ύψος των αποθεμάτων που εμφανίζεται ότι έχει μια επιχείρηση. Έτσι, σε μια περίοδο αυξήσεων τιμών, αν για 37

43 την αποτίμηση των αποθεμάτων χρησιμοποιείται η μέθοδος LIFO (το τελευταίο εισαχθέν εμπόρευμα πωλείται πρώτο), τότε η αξία αυτών που εμφανίζεται στα βιβλία της επιχείρησης θα είναι μικρότερη από ότι αν τα αποθέματα αποτιμώνταν με τη μέθοδο FIFO (το πρώτο εισαχθέν εμπόρευμα πωλείται πρώτο) (Νιάρχος,1997). Ο αριθμοδείκτης της ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων (Τ.Κ.Α.) έχει άμεση σχέση με τον αριθμοδείκτη του μέσου χρόνου παραμονής των αποθεμάτων στην αποθήκη.(μ.χ.π.α.α.) Ο αριθμοδείκτης αυτός αποτελεί έναν άλλο τρόπο μέτρησης της ταχύτητας κυκλοφορίας των αποθεμάτων. Δείχνει τον αριθμό των ημερών που παραμένουν τα αποθέματα στην αποθήκη της επιχείρησης, από την εισαγωγή τους μέχρι την ημέρα της πώλησής τους ή αλλιώς, δείχνει τον αριθμό των ημερών που απαιτούνται για να πωληθεί το απόθεμα από την ημέρα της εισαγωγής τους στην αποθήκη. Υπολογίζεται ώς εξής: Μ.Χ.Π.Α.Α. = 360 ημέρες Τ.Κ.Α. Όσο μεγαλύτερη είναι η Τ.Κ.Α. τόσο μικρότερος είναι ο Μ.Χ.Π.Α.Α. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι ο δείκτης του Μ.Χ.Π.Α.Α. παρέχει τις ίδιες πληροφορίες και αξιολογείται και ερμηνεύεται με τον ίδιο τρόπο όπως και ο δείκτης της Τ.Κ.Α., με τη μόνη διαφορά ότι για το δείκτη του Μ.Χ.Π.Α.Α. οι μικρότερες τιμές είναι προτιμότερες από τις μεγαλύτερες (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 4.5 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κινήσεως Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κίνησης δείχνει πόσες φορές, κατά μέσο όρο, ανακυκλώθηκε (δημιουργήθηκε και ρευστοποιήθηκε) το καθαρό κεφάλαιο κίνησης της επιχείρησης, μέσω των πωλήσεων, μέσα σε μια λογιστική χρήση και υπολογίζεται ως εξής: Ταχ/τας κυκλοφ. Καθ. = Καθαρές πωλήσεις Κεφαλ. Κίνησης Μέσο Καθ. Κεφ. Κιν. 38

44 Χρησιμοποιείται και για τον προσδιορισμό του βαθμού ρευστότητας και κατά συνέπεια και της ποιότητας του καθαρού κεφαλαίου κίνησης και υπολογίζεται ως το πηλίκο των πωλήσεων προς το μέσο καθαρό κεφάλαιο κίνησης. Ως μέσο καθαρό κεφάλαιο κίνησης λαμβάνεται ο μέσος όρος του αρχικού (αρχή χρήσης) και του τελικού (τέλους χρήσης) καθαρού κεφαλαίου κίνησης (Νιάρχος,1997). Ο δείκτης αυτός, όταν συγκρίνεται με τον όμοιο δείκτη του κλάδου, επιτρέπει στον αναλυτή να κρίνει αν το ποσό του καθαρού κεφαλαίου κίνησης, σε σχέση με τις πωλήσεις, είναι κανονικό, ανεπαρκές ή υπερεπαρκές. Για το σκοπό αυτό καλό είναι να συνεξετάζεται ο δείκτης αυτός με το δείκτη γενικής ρευστότητας, καθώς και με τους δείκτες ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων και απαιτήσεων, εφόσον κριθεί αναγκαίο. Γενικά οι μεγαλύτερες τιμές του δείκτη είναι προτιμότερες από τις μικρότερες, γιατί δείχνουν πιο αποτελεσματική διαχείριση του καθαρού κεφαλαίου κίνησης, γεγονός που έχει ευνοϊκή επίδραση τόσο στην αποδοτικότητα του ίδιου κεφαλαίου της επιχείρησης, όσο και στη ποιότητα (ρευστότητα) του κεφαλαίου κίνησης, και κατά συνέπεια στην ποιότητα της ρευστότητας της επιχείρησης. Ο δείκτης κατά την αξιολόγηση και ερμηνεία του επηρεάζεται από τους δείκτες της ταχύτητας κυκλοφορίας των συστατικών στοιχείων του, όπως π.χ. αποθεμάτων, απαιτήσεων, διαθεσίμων, βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων ο υπολογισμός των οποίων μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση δυσανάλογων επενδύσεων σε αποθέματα ή απαιτήσεις ή δυσανάλογων πιστώσεων των προμηθευτών προς την επιχείρηση. Τέλος, να σημειωθεί ότι χαμηλές τιμές του δείκτη της ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κίνησης συνδυάζονται με υψηλές τιμές του δείκτη της γενικής ρευστότητας και αντίστροφα (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 39

45 4.6 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές το σύνολο των στοιχείων του ενεργητικού ανανεώνεται ή επανακτάται μέσω των πωλήσεων μέσα σε μια χρήση. Ουσιαστικά δείχνει το βαθμό χρησιμοποίησης της συνολικής περιουσίας της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της. Ο αριθμοδείκτης απεικονίζεται στην ακόλουθη σχέση: Ταχ/τα κυκλοφορίας = Πωλήσεις Συνολικού ενεργητικού Συνολικό ενεργητικό Έτσι, ο μεν αριθμητής περιλαμβάνει τις καθαρές πωλήσεις, ο δε παρανομαστής περιλαμβάνει το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της χρήσης για την επίτευξη των πωλήσεων της. Γενικά μια υψηλή τιμή του δείκτη δείχνει εντατική χρησιμοποίηση ή εκμετάλλευση των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης στη δημιουργία πωλήσεων. Αντίθετα, μια χαμηλή τιμή του δείκτη δείχνει ανεπαρκή χρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων, η οποία μπορεί να σημαίνει υπερεπένδυση κεφαλαίων, σε σχέση με τις πωλήσεις της επιχείρησης (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Η παρακολούθηση του δείκτη αυτού διαχρονικά δείχνει την πορεία της επιχείρησης, ως προς το βαθμό χρησιμοποίησης των περιουσιακών της στοιχείων. Για να έχει μεγαλύτερη πληροφοριακή αξία, ο αριθμοδείκτης αυτός πρέπει να συγκρίνεται με τον αντίστοιχο μέσο όρο του κλάδου όπου ανήκει η συγκεκριμένη επιχείρηση. Η ανοδική πορεία του αριθμοδείκτη διαχρονικά παρέχει ένδειξη μιας πιο εντατικής εκμετάλλευσης των στοιχείων του ενεργητικού γιατί η άνοδος του συνδέεται είτε με αύξηση των πωλήσεων, είτε με αναλογικά μεγαλύτερη αύξηση των πωλήσεων, σε σχέση με την αύξηση του ενεργητικού της επιχείρησης. Αντίθετα μείωση του αριθμοδείκτη διαχρονικά παρέχει ένδειξη μιας ολοένα μικρότερης χρησιμοποίησης 40

46 του ενεργητικού σε σχέση με τις πωλήσεις, πράγμα που στην ουσία σημαίνει μια κάποια υπερεπένδυση κεφαλαίων στα στοιχεία του ενεργητικού. Η ερμηνεία του αριθμοδείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού θα πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, διότι οι πωλήσεις μιας επιχείρησης αναφέρονται σε τρέχουσες τιμές ενώ τα περιουσιακά της στοιχεία σε τιμές κτήσεως οι οποίες, λόγω του υπάρχοντος πληθωρισμού, εμφανίζονται ουσιωδώς χαμηλότερες των πραγματικών, εκτός αν έχει γίνει αναπροσαρμογή της αξίας τους σε τρέχουσες τιμές. Επίσης ο αριθμοδείκτης αυτός επηρεάζεται από τη μέθοδο αποσβέσεων που ακολουθεί κάθε επιχείρηση. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο αριθμοδείκτης αυτός εξεταζόμενος μόνος του, δεν μπορεί να δώσει πληροφορίες σχετικά με την πρόβλεψη του οικονομικού αποτελέσματος μιας επιχείρησης διότι οι αυξημένες πωλήσεις δεν συνοδεύονται πάντα από αυξημένα κέρδη. Για να αποκτήσει μια πιο ουσιαστική αξία, πρέπει να συνεξετάζεται με τους αριθμοδείκτες λειτουργικών κερδών προς πωλήσεις και λειτουργικών κερδών προς το σύνολο του ενεργητικού (Νιάρχος,1997). 4.7 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές το πάγιο ενεργητικό ανανεώνεται ή επανακτάται μέσω των πωλήσεων μέσα σε μια χρήση. Ουσιαστικά δείχνει το βαθμό χρησιμοποίησης των παγίων στοιχείων στη δημιουργία πωλήσεων. Είναι το πηλίκο της διαίρεσης των καθαρών πωλήσεων της χρήσης με το σύνολο των καθαρών παγίων (δεν περιλαμβάνονται οι προσωρινές επενδύσεις και τα άυλα πάγια περιουσιακά στοιχεία) (Νιάρχος,1997). Αριθμοδείκτης ταχύτητας = Καθαρές πωλήσεις Κυκλοφορίας παγίων Καθαρό πάγιο ενεργητικό Ο δείκτης της ταχύτητας κυκλοφορίας των πάγιων στοιχείων μετρά την αποτελεσματικότητα με την οποία η επιχείρηση χρησιμοποιεί την επένδυσή της σε πάγια στοιχεία, όπως οικόπεδα, μηχανήματα, μεταφορικά μέσα, έπιπλα και 41

47 οποιονδήποτε άλλον εξοπλισμό. Επίσης παρέχει ένδειξη για την επάρκεια των πωλήσεων σε σχέση προς την επένδυση σε πάγια στοιχεία. Μια υψηλή τιμή του δείκτη δείχνει εντατική χρησιμοποίηση ή εκμετάλλευση των πάγιων στοιχείων της επιχείρησης στη δημιουργία πωλήσεων. Αντίθετα, μια χαμηλή τιμή του δείκτη δείχνει ανεπαρκή χρησιμοποίηση των πάγιων στοιχείων. Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι η ερμηνεία του δείκτη απαιτεί μεγάλη προσοχή γιατί, οι μεν πωλήσεις (αριθμητής) σε περιόδους ανόδου των τιμών εμφανίζονται με αυξημένες τιμές, ενώ τα πάγια εμφανίζονται με τιμές κτήσης. Επίσης στον παρονομαστή επιδρά η μέθοδος υπολογισμού των αποσβέσεων, η διενέργεια ή μη αποσβέσεων, η ηλικία των παγίων στοιχείων, η χρησιμοποίηση πάγιου εξοπλισμού με χρηματοοικονομική μίσθωση (Leasing), κ.λ.π. (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 4.8 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων δείχνει το βαθμό χρησιμοποίησης των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης, σε σχέση με τις πωλήσεις. Πιο απλά δείχνει τις πωλήσεις που πραγματοποίησε η επιχείρηση από κάθε μονάδα ίδιου κεφαλαίου. Εκφράζεται από τη σχέση: Ταχύτητα κυκλοφορίας = Πωλήσεις Ίδιων Κεφαλαίων Ίδια κεφάλαια Ο δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων μετρά την αποτελεσματικότητα με την οποία η διοίκηση χρησιμοποιεί τα κεφάλαια που της εμπιστεύθηκαν οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης. Επίσης παρέχει ένδειξη για την επάρκεια των πωλήσεων σε σχέση προς τα ίδια κεφάλαια. Μια υψηλή τιμή του δείκτη δείχνει εντατική εκμετάλλευση των ιδίων κεφαλαίων στη δημιουργία πωλήσεων, ενώ αντίθετα, μια χαμηλή τιμή του δείκτη δείχνει μη εντατική ή ανεπαρκή χρησιμοποίηση των ιδίων κεφαλαίων, με συνέπεια τη μειωμένη αποδοτικότητά τους (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 42

48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5.ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 5.1 Γενικά Η ικανότητα της επιχείρησης να πραγματοποιεί κέρδη ενδιαφέρει σχεδόν όλους τους αναλυτές των οικονομικών καταστάσεων, ιδιαίτερα όμως τους πιστωτές, τις τράπεζες, τους επενδυτές, τους μετόχους, τους εργαζομένους και φυσικά τη διοίκηση της επιχείρησης. Το κέρδος αποτελεί τον κύριο, αν όχι αποκλειστικό, σκοπό της λειτουργίας της επιχείρησης. Η επιχείρηση βραχυχρόνια πρέπει να εξασφαλίζει επαρκή ρευστότητα για την ομαλή αντιμετώπιση των τρεχουσών υποχρεώσεών της. Από την άλλη πλευρά, μακροχρόνια να επιτυγχάνει ικανοποιητική αποδοτικότητα, γιατί η χρηματοοικονομική σταθερότητα, η φερεγγυότητα και η ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της, εξαρτώνται από την ικανότητά της να δημιουργεί κέρδη. (Νιάρχος,1997). Για τη μέτρηση της αποδοτικότητας, οι αναλυτές χρησιμοποιούν μια σειρά αριθμοδεικτών, από τους οποίους άλλοι μετρούν την απόδοση των κεφαλαίων σε κέρδη και μπορεί να χαρακτηρισθούν ως αριθμοδείκτες απόδοσης των επενδύσεων, ενώ άλλοι μετρούν την απόδοση των πωλήσεων σε μικτά κέρδη, λειτουργικά κέρδη, καθαρά κέρδη, κ.λπ. και μπορεί να χαρακτηρισθούν ως αριθμοδείκτες απόδοσης της εκμετάλλευσης της επιχείρησης. Η ανάγκη χρησιμοποίησης των αριθμοδεικτών αποδοτικότητας, είτε ως σχέσεις μεταξύ κερδών και κεφαλαίων, είτε μεταξύ κερδών και πωλήσεων, οφείλεται στο γεγονός ότι με αυτούς μπορεί να μετρηθεί η κερδοφόρα δυναμικότητα της επιχείρησης. Συνεπώς, μπορούμε να πούμε ότι με τους αριθμοδείκτες αυτούς οι 43

49 αναλυτές παίρνουν απάντηση στο θεμελιώδες ερώτημα: πόσο αποτελεσματικά διοικείται η επιχείρηση (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 5.2 Αριθμοδείκτης Μικτού Περιθωρίου ή Μικτού Κέρδους Ο αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους βρίσκεται αν διαιρέσουμε τα μικτά κέρδη της χρήσεως με τις καθαρές πωλήσεις αυτής και δείχνει το μικτό κέρδος που απολαμβάνει μια επιχείρηση από την πώληση προϊόντων αξίας 100 ευρώ. Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου = 100 * Μικτά κέρδη εκμεταλλεύσεως ή μικτού κέρδους Καθαρές πωλήσεις χρήσεως Ο υπολογισμός του αριθμοδείκτη αυτού είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τις εμπορικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις, γιατί αποτελεί ένα μέτρο αξιολόγησης της λειτουργικής αποδοτικότητας. Μια επιχείρηση θεωρείται επιτυχημένη εφόσον έχει ένα αρκετά υψηλό ποσοστό μικτού κέρδους, το οποίο, σε συνδυασμό με το ύψος των πωλήσεων της, επιτρέπει να καλύψει τα έξοδα της και να αποκομίσει ένα ικανοποιητικό καθαρό κέρδος, σε σχέση με τα απασχολούμενα ίδια κεφάλαια. Γενικά, μια υψηλή τιμή του δείκτη περιθωρίου μικτού κέρδους δείχνει πολύ καλή λειτουργική αποδοτικότητα ή αλλιώς, αποτελεσματικότητα της διοίκησης της επιχείρησης στο να επιτυγχάνει φθηνές αγορές εμπορευμάτων ή χαμηλό κόστος παραγωγής προϊόντων και να πωλεί σε υψηλές τιμές. Αντίθετα, μια χαμηλή τιμή του δείκτη αντανακλά χαμηλή λειτουργική αποδοτικότητα ή αδυναμία της διοίκησης της επιχείρησης στο να επιτυγχάνει τα παραπάνω (Νιάρχος,1997). Ο δείκτης αυτός μετρά την αποδοτικότητα των πωλήσεων και δεν παρέχει άμεσα πληροφορία για το ύψος των μικτών κερδών, τα οποία προσδιορίζονται από την σχέση: 44

50 Μικτά κέρδη = Πωλήσεις * Ποσοστό μικτού κέρδους Συνεπώς, μια επιχείρηση μπορεί να έχει υψηλό ποσοστό μικτού κέρδους και όμως να έχει μικρά μικτά κέρδη, εφόσον οι πωλήσεις της είναι χαμηλές. Και αντίστροφα, με χαμηλό ποσοστό μικτού κέρδους, μπορεί να επιτύχει υψηλά μικτά κέρδη, εφόσον πραγματοποιεί υψηλές πωλήσεις. Πάντως, με δεδομένο το ύψος των πωλήσεων, η επιχείρηση που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό μικτού κέρδους, πραγματοποιεί τα υψηλότερα μικτά κέρδη. Ένα υψηλό ποσοστό μικτού κέρδους αποτελεί ένδειξη καλής διοίκησης και όταν συνδυάζεται με κανονικό ή καλύτερα υψηλό επίπεδο πωλήσεων, οδηγεί σε επαρκή μικτά κέρδη, που αποτελούν τη βάση για τη διαμόρφωση των καθαρών κερδών Η ερμηνεία του δείκτη απαιτεί μεγάλη προσοχή, γιατί η τιμή του επηρεάζεται από τον πληθωρισμό και από τη μέθοδο προσδιορισμού του κόστους πωληθέντων (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 5.3 Αριθμοδείκτης Καθαρού Περιθωρίου ή Καθαρού Κέρδους Ο αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου δείχνει το ποσοστό του καθαρού κέρδους που επιτυγχάνει μια επιχείρηση από τις πωλήσεις της, δηλαδή δείχνει το κέρδος από τις λειτουργικές της δραστηριότητες. Με άλλα λόγια ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το ποσοστό του κέρδους, που μένει στην επιχείρηση μετά την αφαίρεση από τις καθαρές πωλήσεις του κόστους πωληθέντων και των λοιπών εξόδων της επιχείρησης. Ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους βρίσκεται, αν διαιρέσουμε τα καθαρά λειτουργικά κέρδη μιας περιόδου με το σύνολο των καθαρών πωλήσεων της ίδιας περιόδου. Αριθμοδείκτης καθαρού = 100 * Καθαρά κέρδη εκμεταλλεύσεως περιθωρίου ή καθαρού Καθαρές πωλήσεις κέρδους. 45

51 Ο εξεταζόμενος δείκτης, είναι ιδιαίτερα σημαντικός, γιατί αποτελεί ένα μέτρο αξιολόγησης της λειτουργικής αποδοτικότητας της επιχείρησης. Μια επιχείρηση θεωρείται ως επιτυχημένη, εφόσον έχει ένα αρκετά υψηλό ποσοστό καθαρού κέρδους, το οποίο, σε συνδυασμό με το ύψος των πωλήσεων, επιτρέπει στην επιχείρηση να αποκομίσει ένα ικανοποιητικό καθαρό κέρδος, σε σχέση με τα απασχολούμενα κεφάλαια, ανάλογα με το πώς ορίζονται κάθε φορά τα μεγέθη «Καθαρά Κέρδη» και «Απασχολούμενα Κεφάλαια» (Νιάρχος,1997). Γενικά, όσο υψηλότερη είναι η τιμή του δείκτη περιθωρίου καθαρού κέρδους, τόσο πιο επικερδής είναι η επιχείρηση. Ο δείκτης αυτός μετρά την αποδοτικότητα των πωλήσεων σε καθαρά κέρδη και δεν παρέχει άμεσα πληροφορία για το ύψος των καθαρών κερδών, τα οποία προσδιορίζονται από τη σχέση: Καθαρά κέρδη = Πωλήσεις * Ποσοστό καθαρού κέρδους Συνεπώς, μια επιχείρηση μπορεί να έχει υψηλό ποσοστό καθαρού κέρδους και όμως, να έχει μικρά καθαρά κέρδη, εφόσον οι πωλήσεις της είναι χαμηλές. Και αντίστροφα, με χαμηλό ποσοστό καθαρού κέρδους, μπορεί να επιτύχει υψηλά καθαρά κέρδη, εφόσον πραγματοποιεί υψηλές πωλήσεις. Πάντως, με το ίδιο ύψος πωλήσεων, η επιχείρηση που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό καθαρού κέρδους, πραγματοποιεί τα υψηλότερα καθαρά κέρδη. Οφείλουμε, όμως, να σημειώσουμε ότι ένα υψηλό ποσοστό καθαρού κέρδους που οφείλεται σε υψηλά θετικά έκτακτα αποτελέσματα, ποιοτικά δεν είναι καλό, αφού δεν αντανακλά καλή λειτουργική αποδοτικότητα. Ο εξεταζόμενος δείκτης είναι σπουδαίος, γιατί τόσο η διοίκηση, όσο και πολλοί αναλυτές, εκτιμούν τα μελλοντικά κέρδη της επιχείρησης με βάση τις προβλεπόμενες πωλήσεις και το ποσοστό καθαρού κέρδους. Επισημαίνουμε, επίσης, ότι η ερμηνεία του δείκτη, όπως και του δείκτη του Περιθωρίου Μικτού Κέρδους, απαιτεί μεγάλη προσοχή, γιατί η τιμή του επηρεάζεται 46

52 από τον πληθωρισμό και από τη μέθοδο προσδιορισμού του κόστους πωληθέντων (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 5.4 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων μας δείχνει την αποδοτικότητα μιας οικονομικής μονάδας, ανεξάρτητα από τις πηγές προελεύσεως των κεφαλαίων της. Παράλληλα μας δείχνει: 1. Την ικανότητα της οικονομικής μονάδας για πραγματοποίηση κερδών 2. Τον τρόπο που η διοίκηση κάνει χρήση των ίδιων και ξένων κεφαλαίων 3. Το αποτέλεσμα που πετυχαίνει Δηλαδή ο αριθμοδείκτης αυτός μας ενημερώνει για την κερδοφόρα δυναμικότητα των συνολικών απασχολούμενων κεφαλαίων (ίδιων και ξένων) στην επιχείρηση, είτε για το σύνολο της τελευταίας είτε για τμήματα της. Προκύπτει αν διαιρέσουμε τα καθαρά κέρδη της επιχείρησης (πριν αφαιρέσουμε τους τόκους και τα υπόλοιπα χρηματοοικονομικά έξοδα) με τα συνολικά απασχολούμενα σε αυτήν κεφάλαια για τη συγκεκριμένη χρήση. Αποδοτικότητα συνολικών= Καθαρά κέρδη εκμεταλ/σης + χρημα/κα έξοδα * 100 Κεφαλαίων Συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια Ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης θεωρείται από τους σημαντικότερους για τους εξής λόγους: 1. Ο υπολογισμός της αποδοτικότητας του συνόλου των απασχολούμενων κεφαλαίων αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, κατευθυντήρια γραμμή στις περιπτώσεις που μια επιχείρηση σκοπεύει να προχωρήσει στην εξαγορά άλλης ή άλλων επιχειρήσεων ή έστω να αναλάβει νέες δραστηριότητες. 2. Ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης μπορεί εύκολα να μηδενιστεί σε εκείνη την περίπτωση που η οικονομική μονάδα αντιμετωπίζει μία κρίση. 47

53 3. Ένας μόνιμα χαμηλός αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων μπορεί να αποτελεί ένδειξη για ενδεχόμενη διακοπή της δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας 4. Αν ο αριθμοδείκτης αυτός είναι χαμηλότερος από το κόστος των δανειακών κεφαλαίων, μια αύξηση αυτών θα προκαλέσει την μείωση των κερδών ανά μετοχή της οικονομικής μονάδας (Νιάρχος,1997). Μια χαμηλή τιμή του δείκτη αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων παρέχει ένδειξη ότι η επιχείρηση δεν είναι επιτυχημένη, εξαιτίας, π.χ. κάποιας υπερεπένδυσης κεφαλαίων, σε σύγκριση με τις πωλήσεις της, υψηλών διοικητικών εξόδων, κακής διαχείρισης, κακών οικονομικών συνθηκών, κ.λ.π., χωρίς να είναι σε θέση ο εξωτερικός αναλυτής, με βάση μόνο την τιμή αυτού του δείκτη, να εντοπίσει τα αδύνατα σημεία της επιχείρησης. Όμως, μια υψηλή τιμή του δείκτη αποτελεί ένδειξη ότι η επιχείρηση είναι επιτυχημένη και αυτό μπορεί να οφείλεται στην ικανή διοίκησή της, στις ιδιαίτερα ευνοϊκές γι αυτήν συνθήκες, στην αποτελεσματική χρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της και την υψηλή παραγωγικότητά της, κ.λ.π. (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 5.5 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού Ο αριθμοδείκτης αυτός μετρά την αποδοτικότητα των συνολικών περιουσιακών στοιχείων της οικονομικής μονάδας, καθώς επίσης και των επιμέρους τμημάτων αυτής ενώ συγχρόνως αποτελεί είδος αξιολόγησης και ελέγχου της διοίκησης της. Προκύπτει διαιρώντας το σύνολο των λειτουργικών κερδών της χρήσης με το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή το σύνολο του ενεργητικού, που παίρνουν μέρος στην πραγματοποίηση των συγκεκριμένων κερδών. 48

54 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας Καθαρά κέρδη εκμετ/σης + /ρημ/κα έξοδα * 100 Ενεργητικού Σύνολο ενεργητικού Στο σύνολο των περιουσιακών στοιχείων δεν συμπεριλαμβάνονται οι συμμετοχές καθώς και άλλες παρόμοιες επενδύσεις, αφού αυτές δεν συντελούν στη δημιουργία λειτουργικών κερδών. Στη περίπτωση που κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης μεταβληθεί η συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων της οικονομικής μονάδας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος του ενεργητικού κατά την έναρξη και κατά τη λήξη της. Με αυτόν τον τρόπο υπολογίζεται το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων που πράγματι απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης. Ενεργητικό αργής + Ενεργητικό τέλους 2 Μέσω του υπολογισμού του συγκεκριμένου αριθμοδείκτη μπορούμε να: 1. Συγκρίνουμε την αποδοτικότητα μιας οικονομικής μονάδας με την αποδοτικότητα άλλων επιχειρήσεων ή άλλων μορφών επενδύσεων. 2. Παρακολουθούμε την διαχρονική αποδοτικότητα της οικονομικής μονάδας σε σύγκριση με άλλα αντίστοιχα μεγέθη άλλων ομοειδών επιχειρήσεων. 3. Να διερευνούμε τις αιτίες της μεταβολής του διαχρονικά (Νιάρχος,1997). 5.6 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων είναι ένας ακόμη σπουδαίος δείκτης που απεικονίζει την κερδοφόρα δυναμικότητα της επιχείρησης και μαρτυράει κατά πόσο πραγματοποιήθηκε ο στόχος της για ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα. 49

55 Προκύπτει αν διαιρέσουμε τα καθαρά λειτουργικά κέρδη της χρήσης, με το σύνολο των ίδιων κεφαλαίων της επιχείρησης (μετοχικό κεφάλαιο + αποθεματικά). Συνεπώς: Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας = Καθαρά κέρδη εκμετ/σης * 100 Ιδίων κεφαλαίων Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Συμβαίνει πολλές φορές, κατά τη διάρκεια της χρήσης, να έχουμε αύξηση των ιδίων κεφαλαίων μιας επιχείρησης είτε με αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου με μετρητά είτε από αναπροσαρμογή της αξίας των περιουσιακών στοιχείων αυτής είτε τέλος από διάφορους άλλους λόγους. Στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητο να υπολογιστεί το ύψος των ιδίων κεφαλαίων που πράγματι απασχολήθηκαν σε όλη τη διάρκεια της χρήσης. Για τον υπολογισμό αυτόν λαμβάνεται υπόψη το χρονικό σημείο της μεταβολής των ιδίων κεφαλαίων και ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι το τέλος της λογιστικής χρήσης, χρησιμοποιούνται δε οι παρακάτω μέθοδοι: Α) Μέσος όρος ιδίων κεφαλαίων Σε περίπτωση που τα ίδια κεφάλαια μιας επιχείρησης διαφέρουν σημαντικά μεταξύ της αρχής και του τέλους της χρήσης χωρίς να είναι γνωστός ο ακριβής χρόνος μεταβολής τους, τότε για να βρεθεί το ύψος των κεφαλαίων που πράγματι απασχολήθηκε καθόλη τη διάρκεια της χρήσης, λαμβάνεται ο μέσος όρος των κεφαλαίων στην αρχή και στο τέλος της χρήσης και το άθροισμα αυτών διαιρείται διά δύο: Πραγματικό ύψος = Ίδια κεφάλαια αργής + Ίδια κεφάλαια τέλους Ιδίων κεφαλαίων 2 ή διαφορετικά Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας = Καθαρά κέρδη εκμετάλλευσης * 100 Ιδίων κεφαλαίων Μέσο ύψος ιδίων κεφαλαίων 50

56 Β) Πραγματικό ύψος ιδίων κεφαλαίων Εάν είναι γνωστός ο ακριβής χρόνος μεταβολής των ιδίων κεφαλαίων μιας επιχείρησης τότε το ύψος των ιδίων κεφαλαίων που πράγματι απασχολήθηκε καθόλη τη διάρκεια της χρήσης μπορεί να υπολογιστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια λαμβάνοντας υπόψη τον πραγματικό χρόνο (μήνες ή ημέρες) που χρησιμοποιήθηκαν από την επιχείρηση τα νέα κεφάλαια. Για να γίνει αυτό προστίθεται στο αρχικό κεφάλαιο (στην αρχή της χρήσης) το γινόμενο των νέων κεφαλαίων, επί τον αριθμό των μηνών ή ημερών που χρησιμοποιήθηκαν από την επιχείρηση κατά τη διάρκεια της χρήσης (από τη στιγμή της εισροής τους στην επιχείρηση) και αυτό διαιρείται με τον αριθμό των μηνών ή των ημερών της χρήσης. Το άθροισμα αυτών μας δίνει το ύψος των συνολικών κεφαλαίων που πράγματι απασχολήθηκαν στην επιχείρηση καθόλη τη διάρκεια της χρήσης: (Νιάρχος,1997). Πραγματικό ύψος = Αρχικό κεφάλαιο + Μεταβολή Ιδ. Κεφ. * αριθμό μηνών Ιδίων κεφαλαίων 12 μήνες ή 365 ημέρες Μια επιχείρηση θεωρείται ως επιτυχημένη, εφόσον έχει μια ικανοποιητική τιμή στο δείκτη, σε σύγκριση με τις άλλες επιχειρήσεις του κλάδου της. Μια χαμηλή τιμή του δείκτη αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων παρέχει ένδειξη ότι η επιχείρηση δεν είναι επιτυχημένη, για έναν ή περισσότερους από τους εξής λόγους: Αναποτελεσματική διοίκηση Χαμηλή παραγωγικότητα Υπερεπένδυση κεφαλαίων που δεν απασχολούνται παραγωγικά Δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, κ.λ.π., χωρίς να είναι σε θέση ο εξωτερικός αναλυτής, με βάση μόνο την τιμή αυτού του δείκτη, να εντοπίσει τα αδύνατα σημεία της επιχείρησης. Μια, όμως, υψηλή τιμή του δείκτη αποτελεί ένδειξη ότι η επιχείρηση είναι επιτυχημένη και αυτό μπορεί να οφείλεται στην ικανή διοίκησή της, στις ιδιαίτερα 51

57 ευνοϊκές γι αυτήν συνθήκες, στην αποτελεσματική χρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της κ.λπ. (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 6. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ & ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 6.1 Γενικά Προκειμένου να εξετάσουμε την οικονομική κατάσταση μιας οικονομικής μονάδας σε μακροχρόνια κλίμακα θα πρέπει να αναλύσουμε τη διάρθρωση των κεφαλαίων της. Λέγοντας διάρθρωση των κεφαλαίων μιας οικονομικής μονάδας εννοούμε τα διάφορα είδη και τις μορφές των κεφαλαίων που χρησιμοποιεί για την χρηματοδότησή της. Έτσι έχουμε τα ίδια κεφάλαια ή αλλιώς τα μόνιμα κεφάλαια της επιχείρησης καθώς επίσης και τις βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Κάποιες από αυτές εξασφαλίζονται με την παροχή υποθήκης, προσημείωσης ή ενεχύρου ενώ για κάποιες άλλες δεν παρέχεται καμιά εμπράγματη ασφάλεια στους πιστωτές. Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω οι διάφορες μορφές δανειακών κεφαλαίων μιας οικονομικής μονάδας περιέχουν διαφορετικά ποσοστά κινδύνου για τους πιστωτές. Το ότι η διάρθρωση των κεφαλαίων μιας οικονομικής μονάδας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στα ίδια κεφάλαια της οικονομικής μονάδας και στα ξένα, δανειακά κεφάλαια. Ίδια κεφάλαια: Πρόκειται για τα κεφάλαια που αναπόφευκτα εκτίθενται στον επιχειρηματικό κίνδυνο. Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν έχουν εξασφαλισμένη απόδοση, αφού ακόμα και σε περίπτωση κερδών είναι θέμα απόφασης της διοίκησης και της γενικής συνέλευσης η διανομή μερίσματος στους μετόχους. Επίσης, βασικό χαρακτηριστικό 52

58 των ιδίων κεφαλαίων είναι ότι δεν υπάρχει ορισμένο χρονοδιάγραμμα για την επιστροφή τους στους μετόχους. Επίσης, αποτελούν μόνιμα κεφάλαια και μπορεί συνεπώς η διοίκηση να υπολογίζει σε αυτά, σε περίοδο αντίξοων συνθηκών. Για τους λόγους αυτούς, η επιχείρηση μπορεί με εμπιστοσύνη να επενδύσει τα ίδια κεφάλαια σε πάγια στοιχεία και να τα εκθέσει στον μεγαλύτερο δυνατό κίνδυνο, γιατί σε περίπτωση ζημιών ή δύσκολων συνθηκών, δεν θα τεθεί σε κίνδυνο η σταθερότητά της, αφού δεν θα καταβάλλει σταθερές δόσεις δανείων. Ξένα κεφάλαια: Πρόκειται για κεφάλαια που πρέπει να εξοφληθούν προσαυξημένα από τους τόκους τους, σε τακτά χρονικά διαστήματα, ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Συνεπώς, από τη σκοπιά της επιχείρησης και των μετόχων πρόκειται για κεφάλαιο υψηλού κινδύνου, αφού τυχόν αδυναμία καταβολής του κεφαλαίου ή των τόκων του, μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις, όπου οι μέτοχοι μπορεί να χάσουν, τόσο τον έλεγχο της επιχείρησης, όσο και την επένδυσή τους. Για αυτό το λόγο όσο μεγαλύτερη είναι η αναλογία των ξένων κεφαλαίων στο σύνολο των κεφαλαίων μιας οικονομικής μονάδας τόσο περισσότερο χρεωμένη εμφανίζεται αυτή και τόσο μεγαλύτερες είναι οι σταθερές επιβαρύνσεις και υποχρεώσεις της για την εξόφληση τους. Υπάρχει δηλαδή πίεση στην οικονομική μονάδα για την πληρωμή φόρων και την επιστροφή δανειακών κεφαλαίων, μόλις αυτά καταστούν ληξιπρόθεσμα (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονισθεί, ότι η χρησιμοποίηση ξένων κεφαλαίων για την χρηματοδότηση νέων επενδύσεων παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα, σε σχέση με την έκδοση νέων τίτλων από αύξηση κεφαλαίου. Στην περίπτωση μάλιστα που η απόδοση των νέων επενδύσεων είναι μεγαλύτερη από των τόκων των ξένων κεφαλαίων οι μέτοχοι ωφελούνται από τα αυξημένα κέρδη της επιχείρησης, χωρίς να εισφέρουν πρόσθετα δικά τους κεφάλαια. Το κέρδος αυτό αποκαλείται «trading on the 53

59 equity». Ένας επιπλέον λόγος για τη χρησιμοποίηση των ξένων κεφαλαίων είναι και η διατήρηση του ελέγχου από την πλευρά των μεγάλων μετόχων, που συνήθως διοικούν μια οικονομική μονάδα. Ωστόσο, ο υπερδανεισμός μπορεί να αντιστρέψει τους ευνοϊκούς όρους για επίτευξη αυξημένων κερδών και κατά συνέπεια να θέσει σε κίνδυνο την επιχείρηση. Παρόλα αυτά είναι χρέος της κάθε επιχείρησης να επισημαίνει τις τυχόν ευκαιρίες, υποκαθιστώντας τα υψηλού κόστους κεφάλαια με άλλα χαμηλότερου κόστους. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να μελετώνται και να αναλύονται τα γενικά χαρακτηριστικά του κλάδου, στον οποίο ανήκει η οικονομική μονάδα, καθώς επίσης και τα περιουσιακά της στοιχεία και η δυναμικότητα των κερδών της παράλληλα με τον βαθμό σταθερότητας τους στο μέλλον. Πάντως, θα πρέπει να τονιστεί ότι κάθε επιχείρηση έχει τη δική της αρίστη διάρθρωση κεφαλαίων, η οποία εξαρτάται από τους διαφόρους παράγοντες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Αυτό που ισχύει για το σύνολο των επιχειρηματικών μονάδων, ωστόσο, είναι ότι κάθε επιχείρηση ακολουθεί μια τέτοια πολιτική ως προς την διάρθρωση των κεφαλαίων της ούτως ώστε να υπάρχει μία ισορροπία μεταξύ του αναλαμβανόμενου κινδύνου από την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της προσδοκώμενης απ αυτήν αποδόσεως. Για να μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι μια οικονομική μονάδα έχει άριστη διάρθρωση των κεφαλαίων της θα πρέπει να επιφέρει ισορροπία μεταξύ του αναλαμβανόμενου κινδύνου και της αποδόσεως της επιχείρησης και η οποία θα μεγιστοποιεί την τιμή των μετοχών της στην Αγορά, ενώ παράλληλα θα ελαχιστοποιεί το κόστος των κεφαλαίων της. Δηλαδή πρόκειται για μεγιστοποίηση της αξίας της ή ελαχιστοποίηση του κόστους των κεφαλαίων της (Νιάρχος,1997). Οι παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις μιας οικονομικής μονάδας σε σχέση με 54

60 τη διατήρηση μιας δεδομένης διάρθρωσης κεφαλαίων είναι οι εξής παρακάτω: 1. Ο επιχειρηματικός κίνδυνος, ο οποίος υπάρχει σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες και συνδέεται άμεσα με το είδος της κάθε οικονομικής μονάδας. Όσο μεγαλύτερος είναι ο επιχειρηματικός κίνδυνος τόσο χαμηλότερος πρέπει να είναι ο αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης. 2. Η θέση της επιχείρησης από άποψη φορολογίας. Είναι γνωστό ότι, ένας σημαντικός παράγοντας για τη χρησιμοποίηση από μέρους των επιχειρήσεων ξένων κεφαλαίων είναι το γεγονός ότι οι τόκοι αφαιρούνται από τα κέρδη αυτών, με αποτέλεσμα μείωση του φορολογητέου ποσού και του κόστους δανεισμού ανάλογα με το συντελεστή φορολογίας κάθε επιχείρησης. Το πλεονέκτημα όμως αυτό είναι άνευ σημασίας, αν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών της επιχείρησης έχει λόγους να υπόκειται σε φορολογικές απαλλαγές. Αυτό συμβαίνει, όταν η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί αυξημένες αποσβέσεις ή να έχει μειωμένη φορολογική επιβάρυνση, λόγω πραγματοποιήσεως νέων επενδύσεων. Συνέπεια αυτού είναι να μην είναι τόσο επωφελής, από άποψη φορολογίας, η χρησιμοποίηση των ξένων κεφαλαίων. 3. Η ικανότητα της επιχείρησης ν αντλεί κεφάλαια με επωφελείς γι αυτήν όρους, ακόμη και κάτω από δύσκολες συνθήκες. Επιχειρήσεις με αμετάβλητο κύκλο εργασιών έχουν ανάγκη συνεχούς ροής κεφαλαίων για την επίτευξη μακροχρόνιας ανόδου. Κάτω από συνθήκες στενότητας ρευστών αυξάνονται οι δυσκολίες δανεισμού από τις τράπεζες, διότι οι τελευταίες επιλέγουν με αυστηρά κριτήρια τις επιχειρήσεις που δανείζουν και προτιμούν αυτές που παρουσιάζουν υγιείς και δυναμικούς ισολογισμούς (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 6.2 Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το ποσοστό του συνόλου των ενεργητικών στοιχείων 55

61 μιας επιχείρησης, το οποίο έχει χρηματοδοτηθεί από τους φορείς της. Προκύπτει διαιρώντας τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης με το σύνολο των κεφαλαίων της. Συνεπώς: Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων = Ίδια κεφάλαια * 100 Προς συνολικά κεφάλαια Συνολικά κεφάλαια Η διαφορά αυτού του αριθμοδείκτη από το 100 δείχνει το ποσοστό των ξένων κεφαλαίων, που προσφέρθηκε από τους πιστωτές της επιχείρησης για την χρηματοδότηση του ενεργητικού. Ο αριθμοδείκτης δανειακών κεφαλαίων δείχνει το ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων που έχει χρηματοδοτηθεί από τους πιστωτές της επιχείρησης βραχυχρόνιους και μακροχρόνιους. Συνεπώς: Αριθμοδείκτης δανειακών = Ξένα κεφάλαια * 100 Κεφαλαίων Συνολικά κεφάλαια Οι δύο παραπάνω αριθμοδείκτες δείχνουν τη σχέση των ιδίων και των δανειακών κεφαλαίων μεταξύ τους, καθώς και το βαθμό προστασίας των πιστωτών μιας επιχείρησης. Πρέπει να σημειωθεί, ότι ο αριθμοδείκτης ιδίων προς συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια είναι τόσο σπουδαίος όσο και ο αριθμοδείκτης ρευστότητας μιας επιχείρησης, διότι εμφανίζει την οικονομική δύναμη αυτής ενώ συγχρόνως αντανακλά τη μακροχρόνια ρευστότητά της. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης ιδίων προς συνολικά κεφάλαια δείχνει ότι υπάρχει μικρή πιθανότητα οικονομικής δυσκολίας για την εξόφληση των υποχρεώσεων μιας επιχείρησης. Ενώ, ένας πολύ χαμηλός αριθμοδείκτης αποτελεί ένδειξη μιας πιο επικίνδυνης κατάστασης, λόγω της πιθανότητας να προκύψουν μεγάλες ζημίες στην επιχείρηση, των οποίων το βάρος για την κάλυψη θα φέρουν τα ίδια κεφάλαια. 56

62 (Νιάρχος,1997). 6.3 Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια. Ο δείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί αν υπάρχει ή όχι υπερδανεισμός σε μια επιχείρηση και εκφράζει τη σχέση μεταξύ των ιδίων κεφαλαίων (μετοχικό κεφάλαιο + αποθεματικά) προς το σύνολο των δανειακών κεφαλαίων (μακροπρόθεσμες + βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις). Συνεπώς: Αριθμοδείκτης ιδίων προς = Ίδια κεφάλαια Δανειακά κεφάλαια Ξένα κεφάλαια Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει την ασφάλεια που παρέχει η επιχείρηση στους δανειστές της. Αν ο αριθμοδείκτης είναι μεγαλύτερος της μονάδας μας δείχνει ότι οι φορείς της επιχείρησης συμμετέχουν σε αυτήν με περισσότερα κεφάλαια από ότι οι πιστωτές της. Πιο συγκεκριμένα όσο μεγαλύτερη είναι η παραπάνω σχέση τόσο μεγαλύτερη ασφάλεια απολαμβάνουν οι πιστωτές της. (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 6.4 Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια. Με τον υπολογισμό του αριθμοδείκτη αυτού βρίσκουμε τον τρόπο χρηματοδότησης των παγίων επενδύσεων μιας επιχείρησης. Ο αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια προσδιορίζεται, αν διαιρέσουμε τα ίδια κεφάλαια μιας επιχείρησης με το σύνολο των επενδύσεων της σε πάγια στοιχεία, όπως αυτά αναγράφονται στα λογιστικά βιβλία της, δηλαδή: Αριθμοδείκτης ιδίων Κεφαλαίων προς πάγια = Ίδια κεφάλαια Καθαρά πάγια Όταν τα ίδια κεφάλαια μιας επιχείρησης είναι μεγαλύτερα από το σύνολο των επενδύσεων της σε πάγια, τότε ένα μέρος των κεφαλαίων κίνησης προέρχεται από τους μετόχους της. Αντίθετα, όταν τα ίδια κεφάλαια είναι μικρότερα από το σύνολο 57

63 των επενδύσεων σε πάγια, τότε για την χρηματοδότηση των παγίων στοιχείων της έχουν χρησιμοποιηθεί, εκτός από τα ίδια και ξένα κεφάλαια. Η πορεία του αριθμοδείκτη ιδίων κεφαλαίων προς πάγια διαχρονικά δείχνει την πολιτική που ακολουθεί μια επιχείρηση ως προς τον τρόπο χρηματοδότησης των παγίων της στοιχείων. Έτσι όταν ο αριθμοδείκτης αυτός σημειώνει άνοδο, σημαίνει ότι η αύξηση του παγίου κεφαλαίου χρηματοδοτείται κατά μεγαλύτερο ποσοστό από τα ίδια κεφάλαια παρά από δανεισμό. Αντίθετα, ένας συνεχώς μειούμενος αριθμοδείκτης δείχνει ότι τα ποσά που διατέθηκαν για την αύξηση του επενδυμένου παγίου κεφαλαίου έχουν αντληθεί, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, από δανεισμό και όχι από τη χρησιμοποίηση ιδίων πηγών κεφαλαίων. Η μεταβολή του αριθμοδείκτη αυτού διαχρονικά μπορεί να οφείλεται: 1 Στην αγορά νέων παγίων περιουσιακών στοιχείων. 2 Στην πώληση παγίων στοιχείων. 3 Στη διενέργεια αποσβέσεων. 4 Στην παρακράτηση κερδών με την μορφή αποθεματικών. 5 Στην εμφάνιση έκτακτων ζημιών. 6 Στη διανομή μερισμάτων και 7 Στην αύξηση κεφαλαίων με έκδοση νέων τίτλων. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια ενδέχεται να αντανακλά μια κάποια υπερεπένδυση των κεφαλαίων της επιχείρησης σε ακίνητα και λοιπά πάγια στοιχεία (Νιάρχος,1997). 6.5 Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις. Ο αριθμοδείκτης των κυκλοφοριακών στοιχείων μιας επιχείρησης προς το σύνολο των υποχρεώσεων της δείχνει την ρευστότητα των μακροχρονίων υποχρεώσεων της και 58

64 προκύπτει διαιρώντας το κυκλοφορούν ενεργητικό της επιχείρησης, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα διαθέσιμα, με το συνολικό ύψος των υποχρεώσεων της. Συνεπώς: Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος = Κυκλοφορούν ενεργητικό * 100 ενεργητικού προς συνολικές Σύνολο υποχρεώσεων υποχρεώσεις Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι σημαντικός αν ληφθεί υπόψη ότι, ορισμένα κυκλοφοριακά στοιχεία έχουν σχετικά χαμηλό βαθμό ρευστοποίησης. Ο αριθμοδείκτης αυτός επηρεάζεται αρνητικά από τις λειτουργικές και έκτακτες ζημιές. Ένας σχετικά υψηλός αριθμοδείκτης παρέχει ένδειξη ότι, αν δεν υπάρξουν υπερβολικές ζημιές από την ρευστοποίηση των κυκλοφοριακών στοιχείων, οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις θα μπορούν να εξοφληθούν από τα κεφάλαια κίνησης. (Νιάρχος,1997). 6.6 Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Ο αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις αντανακλά, κατά κάποιο τρόπο, το βαθμό ασφαλείας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές της επιχείρησης. Επίσης, στην περίπτωση που υπάρχει εγγραφή υποθήκης ή προσημείωσης επί των παγίων περιουσιακών της στοιχείων παρέχει ένδειξη για το αν μπορούν να αποκτηθούν επί πλέον κεφάλαια με την παροχή της ίδιας ασφάλειας. Προκύπτει διαιρώντας τα καθαρά πάγια στοιχεία της επιχείρησης με το σύνολο των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων της. Συνεπώς: Αριθμοδείκτης παγίων προς = Καθαρά πάγια μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 59

65 Η παρακολούθηση του αριθμοδείκτη αυτού για μια σειρά ετών δείχνει την πολιτική που ακολουθεί η επιχείρηση στη χρηματοδότηση των παγίων περιουσιακών της στοιχείων. Μια αύξηση του αριθμοδείκτη διαχρονικά δείχνει τη μεταβολή του περιθωρίου ασφαλείας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές, καθώς και ότι τυχόν επέκταση των παγίων περιουσιακών στοιχείων χρηματοδοτήθηκε από κεφάλαια φορέων της επιχείρησης. Αντίθετα μια μείωση του αριθμοδείκτη αυτού διαχρονικά δείχνει ότι μειώθηκε το περιθώριο ασφαλείας των μακροχρόνιων πιστωτών και ότι τυχόν επέκταση των παγίων χρηματοδοτήθηκε με την προσφυγή στο δανεισμό (Αθανασόπουλος κ.α., 2007). 6.7 Αριθμοδείκτης καλύψεως τόκων. Ο αριθμοδείκτης καλύψεως των τόκων, που πρέπει να καταβάλει μία επιχείρηση μέσα σε μια χρήση για τη χρησιμοποίηση των ξένων, κυρίως, μακροπρόθεσμων κεφαλαίων της, δείχνει πόσες φορές αυτοί οι τόκοι καλύπτονται από τα καθαρά κέρδη της. Με άλλα λόγια, ο αριθμοδείκτης αυτός εκφράζει τη σχέση μεταξύ των καθαρών κερδών μιας επιχείρησης και των τόκων με τους οποίους αυτή επιβαρύνεται μέσα στη χρήση για τα ξένα μακροπρόθεσμα κεφάλαια. Μπορούμε επίσης να πούμε ότι αποτελεί ένα μέτρο της δανειακής κατάστασης της επιχείρησης σε σχέση με την κερδοφόρα δυναμικότητα της. Προκύπτει διαιρώντας τα καθαρά κέρδη εκμετάλλευσης προ των φόρων και των τόκων των ξένων κεφαλαίων με το σύνολο των τόκων των ξένων κεφαλαίων. Συνεπώς: Αριθμοδείκτης καλύψεως τόκων = Καθαρά κέρδη προ τόκων και φόρων Σύνολο τόκων Αποτελεί ένδειξη για το περιθώριο ασφαλείας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές και παρουσιάζει ιδιαίτερη σπουδαιότητα γι αυτούς αφού εμφανίζει την 60

66 ικανότητα της επιχείρησης να εξοφλεί τους τόκους των ξένων κεφαλαίων από τα κέρδη της. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης αυτός, τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητα της επιχείρησης να εξοφλεί τους τόκους της και κατά συνέπεια τόσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος για τους πιστωτές της. Ουσιαστικά αντικατοπτρίζει τη στάση της επιχείρησης έναντι του αναλαμβανόμενου επιχειρηματικού κινδύνου. Όσο μικρότερος είναι, τόσο μεγαλύτερος είναι ο δανεισμός της επιχείρησης και τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα αποτυχίας της. Ο δείκτης αυτός σε συνδυασμό με την παρακολούθηση του μέσου δείκτη του κλάδου στον οποίο ανήκει η επιχείρηση έχει μεγάλη πληροφοριακή αξία. Το ιδανικό μέγεθος για τον συγκεκριμένο αριθμοδείκτη έχει να κάνει με τη σταθερότητα των κερδών και το είδος της επιχείρησης. Για τον υπολογισμό του είναι απαραίτητο να είναι γνωστοί οι τόκοι των μακροχρόνιων υποχρεώσεων, το ύψος των δανειακών κεφαλαίων και επιπλέον ο χρόνος παραμονής των παραπάνω κεφαλαίων στη διάθεση της επιχείρησης (Νιάρχος,1997). 61

67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ 7. Η ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε. 7.1 Παρουσίαση της εταιρίας Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.» ιδρύθηκε το 1974 με έδρα τη Θεσσαλονίκη και το 1994 εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Κύρια δραστηριότητα της εταιρίας είναι η παραγωγή υφασμάτων indigo denim για ενδύματα blue jeans. Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.» συγκαταλέγεται σήμερα στις τρεις μεγαλύτερες βιομηχανίες παραγωγής denim στην Ευρώπη και είναι η μοναδική του κλάδου στην Ελλάδα. Η παραγωγική μονάδα denim είναι εγκατεστημένη στη Νέα Πέλλα του νομού Πέλλας και έχει ετήσια παραγωγική δυναμικότητα 20 εκ. μέτρα υφάσματος. Η μητρική εταιρία είναι καθετοποιημένη και διαχωρίζεται σύμφωνα με τη παραγωγική λειτουργία της, σε τρεις Επιχειρησιακές Μονάδες: Yφάσματος Denim, Νήματος και Βάμβακος. Η καθετοποιημένη δομή δίνει στον Όμιλο τη δυνατότητα να ελέγχει την παραγωγή του τελικού προϊόντος από την πρώτη ύλη μέχρι και το τελικό στάδιο. Οι δύο από τις θυγατρικές της, «ΕΚΚΟΚΚΙΣΤΗΡΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Β.Ε.Ε.» και «ΚΛΩΣΤΗΡΙΑ ΚΙΛΚΙΣ Α.Ε.» στις οποίες συμμετέχει με ποσοστό 52,07% και 100% αντίστοιχα, έχουν σαν πρωταρχικό στόχο την κάλυψη της μητρικής σε άριστης ποιότητας εκκοκκισμένο βαμβάκι και νήματα. Η Ελληνική Υφαντουργία ΑΕ συμμετέχει επίσης: 62

68 με ποσοστό 95% στην εταιρία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε.» που ιδρύθηκε στις 22 Μαΐου Σκοπός της εταιρίας σύμφωνα με το καταστατικό της, είναι η παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική, γεωθερμική) καθώς και η παραγωγή και πώληση ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας από εγκαταστάσεις συμπαραγωγής θερμότητας - ηλεκτρισμού. Το υπόλοιπο 5% ανήκει στην θυγατρική εταιρία ΚΛΩΣΤΗΡΙΑ ΚΙΛΚΙΣ Α.Ε. με ποσοστό 95% στην εταιρία «BLU COTONI Srl» με έδρα την Τυνησία, με σκοπό την εμπορική δραστηριότητα. Η εταιρεία έχει ως βασικό αντικείμενο την προμήθεια υφασμάτων για τις ανάγκες των εργοστασίων του Ομίλου Benetton στην Τυνησία. με ποσοστό 25% στην εταιρία «BIODIESEL ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΔΙΑΘΕΣΗ- ΕΜΠΟΡΙΑ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΩΝ ΑΕ», η οποία έχει ως σκοπό την παραγωγή, εισαγωγή, διάθεση και εμπορία βιοκαυσίμων ή άλλων ανανεώσιμων καυσίμων και λοιπές συναφείς δραστηριότητες. Η Επιχειρησιακή Μονάδα Βάμβακος παράγει εκκοκκισμένο βαμβάκι με το οποίο προμηθεύει την Επιχειρησιακή Μονάδα Νήματος για την παραγωγή νημάτων ειδικών προδιαγραφών. Στη συνέχεια, η Επιχειρησιακή Μονάδα Νήματος προωθεί τα νήματα στην Επιχειρησιακή Μονάδα Υφάσματος Denim για την παραγωγή υψηλής ποιότητας και προδιαγραφών υφασμάτων denim. Η καθετοποιημένη δομή της εταιρίας, ο σύγχρονος τεχνολογικός εξοπλισμός, η υψηλή εξειδίκευση και η τεχνογνωσία καθώς και η τριανταπεντάχρονη εμπειρία στο ύφασμα denim συμβάλουν στην παραγωγή προϊόντων υψηλών προδιαγραφών και άριστης ποιότητας. Άνω του 80% του ετήσιου κύκλου εργασιών της εταιρίας προέρχεται από εξαγωγές που απευθύνονται σε επώνυμους κατασκευαστές ενδυμάτων jeans παγκοσμίως. 63

69 7.2 Εργοστάσιο βάμβακος. Η Ελλάδα είναι ουσιαστικά η μόνη βαμβακοπαραγωγός χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και φημίζεται για την ποιότητα του βάμβακος που παράγει. Η Ισπανία έχει μειώσει δραστικά την παραγωγή βάμβακος με την εφαρμογή της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Το συγκριτικό πλεονέκτημα του εκκοκκιστηρίου του Ομίλου, βασίζεται κυρίως στην ολοκληρωμένη διαχείριση του βάμβακος (AGRO 2-1, AGRO 2-2) από το σπόρο ως το τελικό προϊόν, προκειμένου να επιτευχθεί η δυνατόν καλύτερη ποιοτικά συλλογή συσπόρου βάμβακος. Ο Όμιλος έχει ένα εργοστάσιο εξοπλισμένο με μηχανές Continental Eagle, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο της βαμβακοκαλλιέργειας στην Ελλάδα, στο Γραμματικό του Νομού Καρδίτσας. Το εκκοκκιστήριο έχει 5 μηχανές CONTINENTAL EAGLE 161 και μπορεί να εκκοκκίζει πάνω από 700 τόνους σύσπορο βαμβάκι ημερησίως (πάνω από 1000 δέματα). Η συνολική παραγωγική δυναμικότητα ανέρχεται σε 35 χιλιάδες τόνους συσπόρου βάμβακος. Το 75% της παραγωγής τροφοδοτεί την Επιχειρησιακή Μονάδα Νήματος του Ομίλου, ΚΛΩΣΤΗΡΙΑ ΚΙΛΚΙΣ Α.Ε. Η υπόλοιπη ποσότητα πωλείται κυρίως στο εξωτερικό. Οι πωλήσεις του εκκοκκισμένου βάμβακος γίνονται κυρίως μέσω μεγάλων εμπορικών οίκων του εξωτερικού και καταρτίζονται συμβόλαια πωλήσεων ανά πράξη συναλλαγής. Η εκκοκκιστική δραστηριότητα είναι εποχιακή. Η λειτουργία του εκκοκκιστηρίου ξεκινά από τα τέλη Σεπτεμβρίου και λήγει στα τέλη Δεκεμβρίου. 64

70 H Επιχειρησιακή Μονάδα Βάμβακος έχει πάρει την πιστοποίηση ISO 9002, ISO 9001 και ISO Ο Όμιλος έχει ξεκινήσει δοκιμαστικές καλλιέργειες οργανικού, μακρόϊνου και έγχρωμου βαμβακιού. Το εκκοκκιστήριο είναι από τα λίγα πιστοποιημένα από την ΔΗΩ ( Εταιρεία ελέγχου και πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων). 7.3 Εργοστάσια νήματος. Η συνολική παραγωγική δυναμικότητα ανέρχεται σε χιλ. τόνους νήματος ετησίως. Στο κλωστήριο του Ομίλου είναι εγκατεστημένα αδράχτια ring και 240 ρότορες open-end. Το κλωστήριο χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη, επιλεγμένες ποιότητες βάμβακος από τα εκκοκκιστήρια του Ομίλου. Ο πλέον σύγχρονος μηχανολογικός εξοπλισμός, τα πρωτοποριακά συστήματα παραγωγής και ποιότητας, σε συνδυασμό με το άριστα καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, έχουν οδηγήσει σε υψηλή παραγωγικότητα και διαρκή ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων για τους πλέκτες και τους υφαντές. Η λειτουργία του εργοστασίου υποστηρίζεται από σύστημα κλιματισμού-καθαρισμού αέρος του οίκου LUWA, εγκαταστάσεις υποσταθμού, εγκαταστάσεις πεπιεσμένου αέρα ATLAS COPCO, αντλιοστάσιο και εγκαταστάσεις πυρασφαλείας. Ο Όμιλος διαθέτει πιστοποίηση των σημάτων Oeko-Tex και ECO-LABEL και Global Organic Textile Standards για τα νήματα. Ο Όμιλος είναι συμβεβλημένος με εταιρίες ανακύκλωσης στερεών και υγρών αποβλήτων. 65

71 Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής ύψους 70-75% προορίζεται για την Επιχειρησιακή Μονάδα Denim, ενώ το υπόλοιπο διοχετεύεται στην Ελληνική και Ευρωπαϊκή αγορά. Το δίκτυο πωλήσεων της Επιχειρησιακής Μονάδας Νήματος αποτελείται από ένα δίκτυο αντιπροσώπων που καλύπτουν τόσο την εγχώρια όσο και τη διεθνή αγορά. Το δίκτυο αντιπροσώπων της Επιχειρησιακής Μονάδας Νήματος δραστηριοποιείται σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Γαλλία, το Βέλγιο, το Ισραήλ και η Τουρκία. 7.4 Ύφασμα denim. Η εταιρία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.» εξειδικεύεται στην παραγωγή υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας υφασμάτων denim με μοναδικό και ιδιαίτερο χαρακτήρα. Το ύφασμα denim χρησιμοποιείται για την κατασκευή ενδυμάτων jeans, τα οποία είναι από τα πιο δημοφιλή ρούχα παγκοσμίως. Είναι ένα διαχρονικό προϊόν, το οποίο παρά τις διάφορες τάσεις, εξακολουθεί να βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο της μόδας όλες τις εποχές. Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.», θεωρεί τη συνεχή ανάπτυξη εξειδικευμένων τύπων υφασμάτων σαν μια μεγάλη πρόκληση, που οδηγεί στη δημιουργία νέων χρήσεων για τα υφάσματα denim ώστε να ανταποκρίνονται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των πελατών και των καταναλωτών. Η συλλογή της «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.» αποτελείται από μία μεγάλη γκάμα υφασμάτων denim, που διαφοροποιούνται μεταξύ τους στο βάρος, το χρώμα, την ύφανση, τη σύνθεση του νήματος όπως και στο φινίρισμα του τελικού προϊόντος. Για το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής υφασμάτων χρησιμοποιούνται νήματα δακτυλιοφόρου κλώσεως (ring), βαμβακερά και σύμμεικτα όπως βαμβάκιπολυεστέρας, βαμβάκι-ελαστικό, βαμβάκι-λινό. Το πλήθος των αποχρώσεων του indigo μπλε χρώματος δίνει τη δυνατότητα στους πελάτες της «ΕΛΛΗΝΙΚΗ 66

72 ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.» να πετυχαίνουν το οποιοδήποτε επιθυμητό αποτέλεσμα μετά το «πετροπλύσιμο» των ρούχων τους. Επίσης, η προϊοντική γραμμή περιλαμβάνει υφάσματα βάρους από 7oz/yd2 έως 14oz/yd2 τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε γυναικείες, ανδρικές και παιδικές συλλογές jeans. Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.» με τα μοντέρνα και πρωτοποριακά προϊόντα προστιθέμενης αξίας που έχει στη συλλογή της, μπορεί και καλύπτει τις εξειδικευμένες ανάγκες και τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του κάθε πελάτη της. Η ετήσια παραγωγική δυναμικότητα του εργοστασίου, το οποίο εδρεύει στην Πέλλα, ανέρχεται σήμερα σε 20 εκατομμύρια μέτρα φινιρισμένου υφάσματος denim. Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.» χρησιμοποιεί τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες και εξοπλισμό για την παραγωγή υφασμάτων υψηλής ποιότητας. Ως πρώτη ύλη για την παραγωγή του υφάσματος denim απαιτούνται νήματα υψηλής ποιότητας τα οποία παράγονται στη πλειονότητά τους από τα Εργοστάσια Σίνδου και Κιλκίς. Στο εργοστάσιο Πέλλας υπάρχει καθετοποιημένη δομή με υπερσύγχρονο εξοπλισμό και συστήματα διασφάλισης ποιότητας. Τα τμήματα που το αποτελούν είναι τα εξής : 1. Τμήμα Υφαντήριου με υφαντικούς ιστούς του οίκου PICANOL τύπων Omniplus, Gammix και Optimax. 2. Τμήμα Βαφείου που αποτελείται από δύο εξειδικευμένα βαφικά συγκροτήματα τύπου ROPE-DYEING MORISSON και SHEET-DYEING MASTERS. 3. Τμήμα Φινιριστηρίου που περιλαμβάνει φινιριστικές γραμμές του οίκου MORISSON, φινιριστικά συγκροτήματα του οίκου KUSTERS και MONFORTS και φινιριστική γραμμή OSTHOFF. 67

73 4. Τμήμα Ποιοτικού Ελέγχου, όπου ελέγχεται οπτικά το 100% της παραγωγής και ταξινομείται σύμφωνα με τις αυστηρότερες διεθνείς προδιαγραφές των υφασμάτων denim, όπως αυτές ορίζονται από τον Αμερικανικό Οργανισμό Προδιαγραφών^^ΤΜ.). 5. Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης νέων προϊόντων. Η λειτουργία του εργοστασίου, υποστηρίζεται από σύστημα κλιματισμού και καθαρισμού αέρος του οίκου LUWA, μονάδες παραγωγής ατμού (ατμολέβητες), εγκαταστάσεις πεπιεσμένου αέρος καθώς και λοιπές εγκαταστάσεις για κοινόχρηστες παροχές. Επίσης, περιλαμβάνει πλήρη μονάδα βιολογικού καθαρισμού βιομηχανικών αποβλήτων με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με τους κανονισμούς που έχουν θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συνολική λειτουργία του εργοστασίου υποστηρίζεται επίσης από on-line σύστημα παρακολούθησης της παραγωγής που είναι συνδεδεμένο με τη διαχείριση παραγγελιών και τον προγραμματισμό παραγωγής. Η παραγωγική μονάδα του υφάσματος denim έχει τα εγκεκριμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση απαραίτητo σήμα Oeko-Tex, το οποίο πιστοποιεί τη μη χρήση χημικών ουσιών στα υφάσματα, για πάνω από 75% των κωδικών παραγωγής των υφασμάτων. Επιπρόσθετα η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.» είναι πιστοποιημένη από το διεθνή Οργανισμό SCAL-Control Union για την παραγωγή οργανικών προϊόντων. Επίσης, η παραγωγική μονάδα διαθέτει το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ISO (International Organization of Standardization), με σκοπό τη βελτίωση των περιβαλλοντικών και οικονομικών της επιδόσεων. Αποτέλεσμα των συστηματικών ερευνών και των αυστηρών ελέγχων που διενεργούνται τόσο σε επίπεδο πρώτων υλών όσο και σε επίπεδο παραγωγικής 68

74 διαδικασίας, είναι η δυνατότητα κατασκευής υφασμάτων denim πολύ υψηλών προδιαγραφών, τα οποία απευθύνονται σε επώνυμους κατασκευαστές ενδυμάτων jeans παγκοσμίως. 7.5 Εταιρική κοινωνική ευθύνη. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αποτελεί στρατηγική επιλογή και διαχρονική δέσμευση για την «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.». Ο Όμιλος έχει θέσει ως θεμελιώδη αρχή της λειτουργίας του την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, καθώς η υλοποίησή της, αυξάνει έμπρακτα το επίπεδο ευαισθησίας σε θέματα κοινωνικής πολιτικής και παρέχει τη δυνατότητα για σταδιακή και βιώσιμη εταιρική ανάπτυξη. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη βελτίωση των γνώσεων και των ικανοτήτων των εργαζομένων καθώς και σε συνεχώς βελτιούμενες συνθήκες εργασίας, αποδεικνύοντας έτσι τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα του Ομίλου. Μέρος του ετήσιου προϋπολογισμού αποτελεί το Πρόγραμμα Γνώσης και Κατάρτισης που περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες εκπαίδευσης και ανάπτυξης εργαζομένων όλων των βαθμίδων, όπως: Συμμετοχή στελεχών σε μεταπτυχιακά προγράμματα. Εκμάθηση ξένων γλωσσών για τα στελέχη. Προγράμματα εκπαίδευσης σε τεχνικά θέματα που αφορούν νέα μηχανήματα, επανακατάρτιση σε θέματα πληροφορικής, οικονομικά, λογιστικά, διοίκησης, υγιεινής και ασφαλούς εργασίας. Συνεχή βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Στα πλαίσια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του Ομίλου εντάσσονται και οι εξής πρωτοβουλίες: Δημιουργία τράπεζας αίματος. 69

75 Δωρεές ηλεκτρονικού εξοπλισμού και προϊόντων μας σε σχολεία και κοινωφελή ιδρύματα στην Κεντρική Μακεδονία και Θεσσαλία καθώς και εθελοντική εργασία στελεχών σε κοινωφελή ιδρύματα Χορηγίες προϊόντων μας σε διεθνείς σχολές μόδας και σε νέους σχεδιαστές. Δωρεές χρηματικών ποσών σε κοινωφελή ιδρύματα. Συμμετοχή και οικονομική ενίσχυση σε προγράμματα έρευνας για τη βιολογική καλλιέργεια βάμβακος. Συμμετοχή σε ημερίδες για την επιμόρφωση γεωργών. Ο έμπρακτος σεβασμός στο περιβάλλον και η αναγνώριση της επιχειρηματικής ευθύνης για τη διατήρηση ισορροπιών στη φύση, αποτελούν εδραιωμένη παράδοση για όλα τα εργοστάσια του Ομίλου. Με ευαισθησία και υπευθυνότητα η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.» αναλαμβάνει οικολογικές πρωτοβουλίες τηρώντας τις απαραίτητες προδιαγραφές προκειμένου οι παραγωγικές μονάδες της να συνυπάρχουν αρμονικά με το περιβάλλον, όπως: Λειτουργία σύγχρονου βιολογικού καθαρισμού αποβλήτων ισοδύναμου φορτίου με απόβλητα πόλης κατοίκων. Επένδυση προστασίας περιβάλλοντος και εξοικονόμησης ενέργειας με παραγωγή θερμικής ενέργειας από την καύση των απορριμμάτων. Δημιουργία και στελέχωση τμήματος προστασίας περιβάλλοντος. ISO : Περιβαλλοντικό και Διαχείρισης Ποιότητας. Σήματα Oeko-Tex και Ecolabel για υφάσματα και νήματα. 70

76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ 8. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ Α.Ε. Οικονομικά ( σε χιλιάδες ευρώ) Σύνολο 59, , , , , κυκλοφορούντος Ενεργητικού Βραχυπρόθεσμες 16, , , , , υποχρεώσεις Αποθέματα 27, , , , , Καθαρές πωλήσεις 69, , , , , Απαιτήσεις 31, , , , , Κόστος 59, , , , , πωληθέντων Καθαρό κεφάλαιο 42, , , , , κίνησης Καθαρό πάγιο 69, , , , , ενεργητικό Ίδια κεφάλαια 80, , , , , Μικτά κέρδη 9, , , , , εκμετάλλευσης Καθαρά κέρδη 1, , , , ,

77 εκμετάλλευσης Χρη ματοοικονομικά 1, , , , , έξοδα Συνολικά κεφάλαια 129, , , , , Ξένα κεφάλαια 48, , , , , Καθαρά πάγια 65, , , , , Σύνολο 48, , , , , υποχρεώσεων Μακροπρόθεσμες 31, , , , , υποχρεώσεις Καθαρά κέρδη προ 1, , , , , τόκων και φόρων Σύνολο τόκων 1, , , , , Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα , ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας Έτη Κυκλοφορούν ενεργητικό 59, , , , , Βραχυπρόθεσμες υποχρ. 16, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% 78.99% 63.86% 33.89% 23.80% 72

78 Έτη Ποσοστό μεταβολής 5.01% % % 14.80% Κυκλοφορούντος ενεργ. Ποσοστό μεταβολής Βραχυπρόθεσμων υποχρ % 22.72% 60.64% 63.58% Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει την ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Βλέπουμε ότι κατά τα τέσσερα πρώτα χρόνια ( ) η επιχείρηση έχει περισσότερα κυκλοφοριακά στοιχεία από ότι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, δηλαδή διαθέτει επαρκή ρευστότητα για να καλύψει τις τρέχουσες υποχρεώσεις της παρόλο που έχουμε μία μείωση του δείκτη λόγω της αύξησης των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Αντίθετα, το 2010 οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξάνονται κατά 63.58% έναντι του 14.80% του κυκλοφορούντος ενεργητικού με αποτέλεσμα να το υπερκαλύψουν. Αυτό θεωρείται ως μια ένδειξη ότι η επιχείρηση θα αντιμετωπίσει δυσκολίες στην εξόφληση των τρεχουσών υποχρεώσεων της για το έτος αυτό. 73

79 8.1.2 Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας Έτη Κυκλοφ. ενεργ. - Αποθ. 31, , , , , Βραχυπρόθεσμες υποχρ. 16, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% 84.29% 68.58% 35.60% 19.89% Έτη Ποσοστό μεταβολής 17.55% % % % Κ.Ε. - Αποθ. Ποσοστό μεταβολής Βραχυπρόθεσμων υποχ % 22.72% 60.64% 63.58% Ο δείκτης ειδικής ρευστότητας δείχνει πόσες φορές τα εύκολα ρευστοποιούμενα στοιχεία καλύπτουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης. Τα τρία πρώτα χρόνια βλέπουμε ότι η επιχείρηση έχει μία καλή τρέχουσα οικονομική κατάσταση διότι τα ρευστοποιήσιμα στοιχεία της είναι μεγαλύτερα από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Αντίθετα το 2009 και 2010 τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχείρησης είναι ανεπαρκή για να καλύψουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις της, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να εξαρτάται από τις μελλοντικές της πωλήσεις, προκειμένου να εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα. 74

80 Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος Έτη Κόστος πωληθέντων 59, , , , , Έξοδα διάθεσης 6, , , , , Έξοδα διοίκησης 3, , , , , Αποσβέσεις 4, , , , , Έτη Κυκλοφ. ενεργ. - Αποθ. 31, , , , , Προβλεπόμενες ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% 99.81% % % % 75

81 Έτη Ποσοστό μεταβολής 17.55% % % % Κ.Ε. - Αποθ. Ποσοστό μεταβολής Λειτουργικών δαπανών 17.77% % % % Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος μετρά, σε ημέρες, το χρονικό διάστημα που μια οικονομική μονάδα μπορεί να λειτουργεί με τη χρησιμοποίηση των στην κατοχή της αμυντικών περιουσιακών στοιχείων χωρίς να προσφύγει στη χρησιμοποίηση των εσόδων που προέρχονται από τις δραστηριότητες της. Η τιμή του αριθμοδείκτη διαχρονικά αυξάνεται και αυτό αποτελεί μία ένδειξη ευνοϊκής εξέλιξης της κατάστασης της επιχείρησης. Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος « ^ "* 218,84 Αριθμοδείκτες Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας Η επιχείρηση δε διαθέτει διαθέσιμα για την εξόφληση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Η αποπληρωμή τους στηρίζεται αποκλειστικά σε απαιτήσεις και αποθέματα. 76

82 8.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων Έτη Πωλήσεις 69, , , , ,053,51 Απαιτήσεις 31, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% 91,85% 83,71% 74,20% 66,96% Έτη Ποσοστό μεταβολής 8,31% - 13,39% - 28,34% - 14,53% Πωλήσεων Ποσοστό μεταβολής Απαιτήσεων 18,02% - 4,81% - 19,41% % Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές κατά μέσο όρο ανανεώνονται ή αλλιώς εισπράττονται κατά τη διάρκεια της χρήσης οι απαιτήσεις της επιχείρησης. Η μείωση του δείκτη αυτού διαχρονικά οφείλεται στο γεγονός ότι οι πωλήσεις της επιχείρησης μειώνονται περισσότερο σε σχέση με τις απαιτήσεις της. Η πτωτική πορεία αυτή δείχνει γενικά μια δυσμενή εξέλιξη, αφού αποτελεί ένδειξη ότι η επιχείρηση χρησιμοποιεί τις απαιτήσεις της, διαχρονικά, λιγότερο αποτελεσματικά χειροτερεύοντας ποιοτικά τη ρευστότητα της. 77

83 Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων 3 2 2, ,85 1,64 1,46 Αριθμοδείκτες Μέσος χρόνος είσπραξης απαιτήσεων Έτη Αριθμοδείκτης 162,89 177,33 194,59 219,51 243,24 Τάση 100% % % % % Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει τον αριθμό των ημερών που κατά μέσο όρο παραμένουν ανείσπρακτες οι απαιτήσεις της επιχείρησης από τη στιγμή της δημιουργίας τους - πώληση με πίστωση - μέχρι τη στιγμή της μετατροπής τους σε μετρητά( είσπραξη). Οι μικρές τιμές είναι προτιμότερες για το δείκτη αυτό. Όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων τόσο μικρότερος είναι ο μέσος χρόνος είσπραξης αυτών. 78

84 Μέσος χρόνος είσπραξης απαιτήσεων , ,33 * ^ 219'51" " Αριθμοδείκτες Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Έτη Προμηθευτές 6, , , , , Βραχυπρόθεσμες υποχρ. 16, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% % 92.68% 63.41% 14.63% Έτη Ποσοστό μεταβολής 48.35% 2.51% 8.89% % προμηθευτών Ποσοστό μεταβολής Βραχυπρόθεσμων υποχρ % 22.72% 60.64% 63.58% Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές μέσα στη χρήση ανακυκλώνονται οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης προς τους προμηθευτές της, με άλλα λόγια, δείχνει πόσες φορές η επιχείρηση δημιουργεί και εξοφλεί υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές της λόγω αγοράς αποθεμάτων με πίστωση. Γενικά η πτωτική πορεία 79

85 του δείκτη, ιδιαίτερα όταν αυτή συνδυάζεται με ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης αποτελεί μια ανησυχητική ένδειξη αφού η επιχείρηση εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της προς τους προμηθευτές της όλο και πιο αργά. Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 0,6-0,4 0,2 0 Ό ^ ,26 Αριθμοδείκτες ,06 Μέσος χρόνος εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Ο αριθμοδείκτης αυτός δεν ορίζεται καθώς η επιχείρηση δεν μπορεί να αγοράσει με ανοικτό λογαριασμό Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων Έτη Κόστος πωληθέντων 59, , , , , Αποθέματα 27, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% % % 97.22% 57.40% 80

86 Έτη Ποσοστό μεταβολής 14.99% % % % Κόστους πωληθέντων Ποσοστό μεταβολής Αποθεμάτων % 4.64% % 43.22% Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές ανανεώθηκαν τα αποθέματα της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της μέσα στη χρήση. Η πτωτική πορεία του δείκτη, δείχνει μία δυσμενή εξέλιξη και οφείλεται στο γεγονός ότι από το 2008 και μετά το κόστος πωληθέντων συνεχώς μειώνεται. Επίσης τα αποθέματα αυξομειώνονται διαχρονικά λιγότερο σε σχέση με το κόστος πωληθέντων. Παρόλα αυτά το 2010 έχουμε μία μεγάλη αύξηση κατά 43.22% των αποθεμάτων έναντι της μείωσης του κόστους πωληθέντων κατά 15.44%. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων Μέσος χρόνος παραμονής αποθεμάτων στην αποθήκη Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% 78.54% 92.70% % % 81

87 Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει τον αριθμό των ημερών που παραμένουν τα αποθέματα στην αποθήκη της επιχείρησης, από την εισαγωγή τους μέχρι την ημέρα της πώλησης τους. Η τιμή του αριθμοδείκτη δεν είναι ικανοποιητική γιατί συνεχώς αυξάνεται, με μόνη εξαίρεση το 2007, ενώ το 2010 η τιμή είναι 290 ημέρες, δηλαδή περίπου 10 μήνες, που απαιτούνται για να πωληθούν όλα τα αποθέματα που είναι στην αποθήκη. Μέσος χρόνος παραμονής αποθεμάτων στην αποθήκη 400 π ,66 130_9 154,5 1 71, Αριθμοδείκτες Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κίνησης Έτη Πωλήσεις 69, , , , , Καθαρό κεφάλαιο Κίνησης 42, , , , Η επιχείρηση δεν διαθέτει κεφάλαιο κίνησης Έτη Αριθμοδείκτης Δεν ορίζεται Τάση 100% % % % 82

88 Έτη Ποσοστό μεταβολής 8.31% % % % Πωλήσεων Ποσοστό μεταβολής Καθαρού κεφ. Κίνησης % % % Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές ανακυκλώθηκε ( δημιουργήθηκε και ρευστοποιήθηκε ) το καθαρό κεφάλαιο κίνησης της επιχείρησης μέσω των πωλήσεων μέσα σε μία λογιστική χρήση. Το καθαρό κεφάλαιο κίνησης προσδιορίζεται αν από το σύνολο του κυκλοφορούντος ενεργητικού αφαιρεθούν οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης. Ο αριθμοδείκτης αυτός δεν είναι ικανοποιητικός παρόλο που αυξάνεται. Το κεφάλαιο κίνησης διαχρονικά μειώνεται σε σημείο όπου το 2010 να μην υπάρχει. Το κεφάλαιο κίνησης είναι ανεπαρκές η επιχείρηση δεν μπορεί να πραγματοποιήσει τις εργασίες της με αποτελεσματικό τρόπο, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να οδηγηθεί σε οικονομική καταστροφή. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κίνησης , Λ Ο ~ Ο Ο ,0/ 1, Αριθμοδείκτες 83

89 8.2.5 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού Έτη Πωλήσεις 69, , , , , Σύνολο Ενεργητικού 129, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% % 94.44% 75.92% 61.11% Έτη Ποσοστό μεταβολής 8.31% % % % Πωλήσεων Ποσοστό μεταβολής Ενεργητικού 0.48% % % 3.72% Ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης εξετάζει πόσο αποτελεσματικά μια επιχείρηση χρησιμοποιεί το σύνολο των στοιχείων του ενεργητικού για να παράγει πωλήσεις. Η σημαντική από έτος σε έτος μείωση των πωλήσεων, σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τη μείωση του ενεργητικού, είναι ένα στοιχείο που δείχνει ότι η επιχείρηση δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τα στοιχεία του ενεργητικού για να παράγει πωλήσεις. 84

90 0,8-0,6 0,4 0,2 0 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού -0,54^,58 0, τ44 Αριθμοδείκτες Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων. Έτη Πωλήσεις 69, , , , , Καθαρό πάγιο Ενεργητικό 69, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% % 100% 86.86% 86.86% Έτη Ποσοστό μεταβολής 8.31% % % % Πωλήσεων Ποσοστό μεταβολής Καθαρού πάγιου ενεργητικού % % % % Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές το πάγιο ενεργητικό ανανεώνεται μέσω των πωλήσεων μέσα σε μια χρήση. Ουσιαστικά δείχνει το βαθμό χρησιμοποίησης των παγίων στοιχείων στη δημιουργία πωλήσεων. Από την πτωτική πορεία αυτή του 85

91 δείκτη βλέπουμε ότι η επιχείρηση δεν μπορεί να διαχειριστεί τα πάγια στοιχεία της αποτελεσματικά ώστε να δημιουργεί κατά το δυνατό υψηλότερες πωλήσεις. Βέβαια κατά το έτος 2007 υπάρχει μία αύξηση του δείκτη που οφείλεται στην αύξηση των πωλήσεων αλλά ισχύει μόνο για το έτος αυτό. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων 1,5 1 0,5 0 >-0,00 1,11 0,00 0,8β 0,86 Αρθμοδείκτες Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων. Έτη Πωλήσεις 69, , , , , Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων 80, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% % % 98.83% % Έτη Ποσοστό μεταβολής 8.31% % % % Πωλήσεων Ποσοστό μεταβολής Ιδίων κεφαλαίων % % % % 86

92 Ο δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων μετρά την αποτελεσματικότητα με την οποία η διοίκηση χρησιμοποιεί τα κεφάλαια που της εμπιστεύθηκαν οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης. Επίσης παρέχει ένδειξη για την επάρκεια των πωλήσεων σε σχέση προς τα ίδια κεφάλαια. Η τιμή του δείκτη δεν είναι ικανοποιητική και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα ίδια κεφάλαια υπερκαλύπτουν τις πωλήσεις, εκτός από το έτος 2007, παρόλο που μειώνονται συνεχώς. Η πορεία του δείκτη υποδηλώνει όλο και λιγότερο αποτελεσματική χρησιμοποίηση των ιδίων κεφαλαίων, γεγονός που ενδεχόμενα να οδηγεί σε μειωμένη αποδοτικότητα. Αριθμοδείκτης ταχύτητας ιδίων κεφαλαίων 1,1 1 0,9 0,8 0, Αριθμοδείκτες 8.3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους. Έτη Μικτά κέρδη 9, , , , εκμετάλλευσης Πωλήσεις 69, , , , ,

93 Έτη Αριθμοδείκτης 14.29% 9% 6.61% % % Τάση 100% 62.98% 46.25% % % Έτη Ποσοστό μεταβολής Μικτών κερδών εκμετάλλευσης Ποσοστό μεταβολής Πωλήσεων % % % % 8.31% % % % Ο αριθμοδείκτης περιθωρίου μικτού κέρδους απεικονίζει τη σχέση μεταξύ του μικτού κέρδους και των πωλήσεων. Ταυτόχρονα, προσδιορίζει το βαθμό κάλυψης των λειτουργικών και άλλων εξόδων, καθώς και το περιθώριο πραγματοποίησης καθαρών κερδών. Η εταιρία αντιμετωπίζει πολύ σοβαρό πρόβλημα. Καθώς μέχρι και το 2008 καταφέρνει να σημειώνει πολύ μικρό περιθώριο μικτού κέρδους, το οποίο δεν επαρκεί να καλύψει τα υπόλοιπα έξοδα της, όπως αυτά της διοίκησης και της διάθεσης. Τα 2 τελευταία έτη δεν καταφέρνει να βγάζει μικτό κέρδος, πράγμα που σημαίνει ότι το κόστος παραγωγής είναι μεγαλύτερο από την αξία των πωλήσεων. Η εταιρία πρέπει να ανασχεδιάσει δραστηριότητες και να μειώσει το κόστος παραγωγής, σε διαφορετική περίπτωση πρέπει να κλείσει ή να δραστηριοποιηθεί σε άλλο αντικείμενο. Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου - Αριθμοδείκτες 88

94 8.3.2 Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους. Έτη Καθαρά κέρδη 1, , , , , εκμετάλλευσης Πωλήσεις 69, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης 1.64% % % % % Τάση 100% % % - 1,454.26% - 1,243.29% Έτη Ποσοστό μεταβολής Καθαρών κερδών εκμετάλλευσης Ποσοστό μεταβολής Πωλήσεων % 81.09% 45.04% % 8.31% % % % Ο αριθμοδείκτης περιθωρίου καθαρού κέρδους απεικονίζει τη σχέση μεταξύ του καθαρού κέρδους και των πωλήσεων ή αλλιώς την αποδοτικότητα των πωλήσεων σε καθαρά κέρδη. Ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με τις πωλήσεις, προσδιορίζει το ύψος των καθαρών κερδών, το οποίο με την σειρά του επιδρά στην αποδοτικότητα των κεφαλαίων της επιχείρησης (ιδίων και συνολικών). Τα αποτελέσματα του αριθμοδείκτη του καθαρού περιθωρίου είναι συνέπεια των ισχνών μικτών περιθωρίων κέρδους. Η πορεία του δείκτη δείχνει μία συνεχή μείωση του ποσοστού καθαρού κέρδους το οποίο συνοδεύεται από μειωμένες πωλήσεις και έχει ως αποτέλεσμα την μη ύπαρξη καθαρού κέρδους. Μια τέτοια εξέλιξη κρίνεται αρνητική και θα πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα την ηγεσία της επιχείρησης. 89

95 8.3.3 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων. Έτη Καθαρά κέρδη Εκμ. + Χρημ/κά Έξοδα Συνολικά απασχολούμ ενα κεφάλαια 2, , , , , , , , , , Έτη Αριθμοδείκτης 1.88% % % % -4.72% Τάση 100% % % % % 90

96 Έτη Ποσοστό μεταβολής Καθ. Κερδ. + χρημ. Εξ. Ποσοστό μεταβολής Συν. Απασχ. κεφαλαίων % % 79.36% % 0.48% % % 3.72% Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων μετρά την αποτελεσματικότητα με την οποία τα κεφάλαια της επιχείρησης, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσης τους (ίδια, ξένα), απασχολούνται μέσα στην επιχείρηση. Η τιμή του δείκτη διαχρονικά είναι αρνητική δείχνει ότι η επιχείρηση δεν μπορεί να δημιουργεί κέρδη και αυτή είναι μία πολύ αρνητική εξέλιξη. Αυτό σημαίνει ότι οι πιστωτές δεν θα είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν στην εταιρία το ίδιο και οι μέτοχοι αλλά αυτοί επιπλέον ίσως σκέφτονται και την αποχώρηση τους από αυτήν. 91

97 8.3.4 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού. Έτη Καθαρά κέρδη 2, , , , , Εκμ. + Χρημ/κά Έξοδα Σύνολο 129, , , , , Ενεργητικού Έτη Αριθμοδείκτης 1.88% % % % -4.72% Τάση 100% % % % % Έτη Ποσοστό μεταβολής % % 79.36% % Καθ. Κερδ. + χρημ. Εξ. Ποσοστό μεταβολής Ενεργητικού 0.48% % % 3.72% Ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης μετράει την απόδοση των συνολικών περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης και επιτρέπει την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας της. Ο δείκτης φανερώνει την ικανότητά της να μπορεί να επιζήσει οικονομικά και να προσελκύσει κεφάλαια που προσφέρονται για επένδυση, «ανταμείβοντάς» τα ανάλογα. Σύμφωνα με τις τιμές των δεικτών για την πενταετία βλέπουμε ότι η επιχείρηση δεν μπορεί να επιζήσει οικονομικά και να προσελκύσει κεφάλαια για επένδυση λόγω της μείωσης των καθαρών κερδών και του ενεργητικού διαχρονικά. 92

98 8.3.5 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων. Έτη Καθαρά κέρδη 1, , , , , εκμετάλλευσης Σύνολο Ιδίων 80, , , , , Κεφαλαίων Έτη Αριθμοδείκτης 1.41% % % % % Τάση 100% % % % % Έτη Καθαρών κερδών % 81.09% 45.04% % εκμετάλλευσης Ποσοστό μεταβολής Ιδίων κεφαλαίων % % % % 93

99 Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων μας δείχνει, σε ποσοστό, τον βαθμό αξιοποίησης των ιδίων κεφαλαίων, την ικανότητα δηλαδή των μάνατζερ να αξιοποιούν τα κεφάλαια των επιχειρηματιών. Οι τιμές του αριθμοδείκτη είναι πάρα πολύ χαμηλές και από το γεγονός αυτό φαίνεται ότι η επιχείρηση δεν αξιοποιεί καθόλου αποτελεσματικά τα ίδια κεφάλαια της. Η εξέλιξη αυτή πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα τους άμεσα ενδιαφερόμενους ( τη διοίκηση, τους μετόχους, τους επενδυτές κ.α.). Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων 5,00% 0,00% -5,00% -10,00% Αριθμοδείκτες -15,00% -20,00% -18,87% -25,00% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια. Έτη Σύνολο Ιδίων 80, , , , , Κεφαλαίων Συνολικά κεφάλαια 129, , , , ,

100 Έτη Αριθμοδείκτης 62.75% 58.19% 53.71% 48.06% 36.61% Τάση 100% 92.73% 85.59% 76.58% 58.34% Έτη Ποσοστό μεταβολής Ιδίων κεφαλαίων Ποσοστό μεταβολής Συνολικών κεφαλαίων % % % % 0.48% % % 3.72% Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει τι ποσοστό του συνολικού ενεργητικού έχει χρηματοδοτηθεί από τα Ίδια κεφάλαια. Επίσης εμφανίζει την οικονομική δύναμη της επιχείρησης ενώ συγχρόνως αντανακλά τη μακροχρόνια ρευστότητα της. Η τιμή του δείκτη διαχρονικά μειώνεται. Αυτό συμβαίνει διότι τα ίδια κεφάλαια μειώνονται διαχρονικά περισσότερο σε σχέση με τα συνολικά κεφάλαια της επιχείρησης. Αυτή η πορεία αποτελεί ένδειξη, ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια, μιας επικίνδυνης κατάστασης, αφού ενδέχεται να προκύψουν μεγάλες ζημιές στην επιχείρηση και των οποίων το βάρος για την κάλυψη τους θα φέρουν τα ίδια κεφάλαια. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% 62,75% -»-58,19% 53,71% 48,06 06% 3661 Αριθμοδείκτες

101 8.4.2 Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια. Έτη Σύνολο Ιδίων 80, , , , , Κεφαλαίων Ξένα κεφάλαια 48, , , , ,940,08 Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% 82.73% 69.04% 54.76% 33.92% Έτη Ποσοστό μεταβολής Ιδίων κεφαλαίων Ποσοστό μεταβολής Ξένων κεφαλαίων % % % % 12.76% 8,64% 0,51% 26.59% Ο αριθμοδείκτης αυτός χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί αν υπάρχει ή όχι υπερδανεισμός σε μία επιχείρηση, επίσης δείχνει την ασφάλεια που παρέχει η επιχείρηση στους δανειστές της. Τα τρία πρώτα χρόνια βλέπουμε ότι ο αριθμοδείκτης είναι μεγαλύτερος από τη μονάδα, παρά τη συνεχή μείωση του, αυτό δείχνει ότι οι φορείς της επιχείρησης συμμετέχουν σε αυτή με περισσότερα κεφάλαια από ότι οι πιστωτές της. Αντίθετα τα δύο τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι τα ξένα κεφάλαια είναι περισσότερα από τα ίδια με αποτέλεσμα να υπάρχει πολύ περιορισμένη εξασφάλιση των πιστωτών της επιχείρησης. 96

102 Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια Ο Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια. Έτη Σύνολο Ιδίων 80, , , , , Κεφαλαίων Καθαρά πάγια 65, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% 95.96% 89.51% 86.29% 80.64% Έτη Ποσοστό μεταβολής Ιδίων κεφαλαίων Ποσοστό μεταβολής Καθαρών παγίων % % % % % % % % Ο αριθμοδείκτης αυτός μας δείχνει από πού χρηματοδοτούνται οι πάγιες επενδύσεις της επιχείρησης. Στη δικιά μας επιχείρηση παρατηρείται ότι ο αριθμοδείκτης αυτός, παρά τη διαχρονική μείωση του, είναι σταθερά πάνω από την μονάδα (1), δηλαδή ότι οι επενδύσεις σε 97

103 πάγια χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από τα ίδια κεφάλαια. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια 1,5 1 0,5 0-1,24 1,19 1,11 1,07 _ Αριθμοδείκτες Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις. Έτη Κυκλοφορούν ενεργητικό 59, , , , , Σύνολο υποχρεώσεων 48, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης % % % 89.49% 81.16% Τάση 100% 93.13% 85.02% 72.57% 65.81% Έτη Ποσοστό μεταβολής Κυκλοφορούντος ενεργ. Ποσοστό μεταβολής Συνολικών υποχρεώσεων 5.01% % % 14.80% 12.76% 8.64% 0.51% 26.59% Οι αριθμοδείκτης του κυκλοφορούντος ενεργητικού προς τις συνολικές υποχρεώσεις δείχνει τη ρευστότητα των μακροχρονίων υποχρεώσεών της. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης δείχνει ότι μπορούν να εξοφληθούν οι υποχρεώσεις εάν ρευστοποιηθεί 98

104 το κυκλοφορούν ενεργητικό. Στην περίπτωση μας, και αν δεν υπάρξουν ζημίες υψηλές από τη ρευστοποίηση των στοιχείων του κυκλοφορούντος ενεργητικού, για τα τρία πρώτα χρόνια η επιχείρηση καλύπτει τις συνολικές υποχρεώσεις από το σύνολο του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Το 2009 και το 2010 όμως οι συνολικές υποχρεώσεις αυξάνονται σε σχέση με το κυκλοφορούν ενεργητικό και το υπερκαλύπτουν με αποτέλεσμα αν χρειαστεί το κυκλοφορούν ενεργητικό να μην μπορεί να καλύψει τις υποχρεώσεις. Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις 150,00% η 100,00% 50,00% 0,00% -123,31% ^1Ί 4,84% 104,84% 89,49% ^ ^ - Αριθμοδείκτες Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Έτη Καθαρά πάγια 65, , , , , Μακροπρόθεσμες 31, , , , , υποχρεώσεις Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% 94.66% 93.20% % % 99

105 Έτη Ποσοστό μεταβολής Καθαρών παγίων Ποσοστό μεταβολής Μακροπρόθεσμων υποχ % % % % 21.57% % % % Ο αριθμοδείκτης αυτός αντανακλά κατά κάποιο τρόπο, το βαθμό ασφαλείας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές της επιχείρησης. Επίσης στην περίπτωση που υπάρχει εγγραφή υποθήκης ή προσημείωσης επί των παγίων περιουσιακών της στοιχείων παρέχει ένδειξη για το αν μπορούν να αποκτηθούν επιπλέον κεφάλαια με την παροχή της ιδίας εμπράγματης ασφάλειας. Η παρακολούθηση του αριθμοδείκτη αυτού για μια σειρά ετών δείχνει την πολιτική που ακολουθεί η επιχείρηση στην χρηματοδότηση των παγίων περιουσιακών στοιχείων. Τα τρία πρώτα χρόνια έχουμε μείωση του αριθμοδείκτη και αυτό δείχνει ότι μειώθηκε το περιθώριο ασφαλείας των μακροχρονίων πιστωτών και ότι τυχόν επέκταση των παγίων περιουσιακών στοιχείων χρηματοδοτήθηκε με την προσφυγή στο δανεισμό. Ενώ τα δύο τελευταία χρόνια που έχουμε μία μεγάλη αύξηση του δείκτη δείχνει την μεταβολή του περιθωρίου ασφαλείας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές καθώς και ότι τυχόν επέκταση των παγίων περιουσιακών στοιχείων, χρηματοδοτήθηκε από κεφάλαια των φορέων ( αύξηση κεφαλαίου ) της επιχείρησης. Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις,2 Αριθμοδείκτες

106 8.4.6 Αριθμοδείκτης καλύψεως τόκων. Έτη Καθαρά κέρδη προ 1, , , , , Τόκων και φόρων Σύνολο τόκων 1, , , , , Έτη Αριθμοδείκτης Τάση 100% % % % % Έτη Ποσοστό μεταβολής Καθαρών κερδών Προ τόκων και φόρων Ποσοστό μεταβολής Συνολικών τόκων % 81.09% 45.04% % 48.00% 20.67% % 74.23% Ο αριθμοδείκτης καλύψεως τόκων που πρέπει να καταβάλλει η επιχείρηση μέσα σε μια χρήση για την χρησιμοποίηση των ξένων κυρίως μακροπρόθεσμων κεφαλαίων της, δείχνει πόσες φορές αυτοί οι τόκοι καλύπτονται από τα καθαρά κέρδη της. Δηλαδή εκφράζει τη σχέση μεταξύ των καθαρών κερδών μιας επιχείρησης και των τόκων με τους οποίους αυτή επιβαρύνεται μέσα στη χρήση για τα ξένα μακροπρόθεσμα κεφάλαια. Η τιμή του αριθμοδείκτη διαχρονικά είναι πάρα πολύ χαμηλή με αποτέλεσμα η επιχείρηση να μην μπορεί να πληρώνει τους τόκους της και να υπάρχει ένας πολύ μεγάλος κίνδυνος αθέτησης στην εξόφληση των υποχρεώσεων της. 101

107 102

108 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ. Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία που διαθέτουν οι επιχειρήσεις για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την χρηματοοικονομική τους πορεία αλλά και γενικότερα για τον κύκλο ζωής αυτών είναι η ανάλυση των χρηματοοικονομικών δεικτών τους. Συμπερασματικά σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε από την Ελληνική Υφαντουργία Α.Ε. σχετικά με το μέλλον αυτής, και βάση των γνώσεων μας, καταλήγουμε στο ότι η εταιρία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και ίσως στο μέλλον επέλθει οικονομική καταστροφή. Αυτό αποδεικνύεται από την συνοπτική ανάλυση της κάθε ομάδας αριθμοδεικτών που ακολουθεί. Σύμφωνα με τους αριθμοδείκτες ρευστότητας βλέπουμε ότι η επιχείρηση δεν διαθέτει διαθέσιμα για την εξόφληση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και η αποπληρωμή τους στηρίζεται αποκλειστικά σε απαιτήσεις και αποθέματα. Επίσης τα τελευταία χρόνια οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξάνονται ραγδαία σε σχέση με το κυκλοφορούν ενεργητικό οπότε η επιχείρηση θα αντιμετωπίσει δυσκολία στην εξόφληση των τρεχουσών υποχρεώσεων της. Η ομάδα των αριθμοδεικτών δραστηριότητας κυμαίνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και αυτό οφείλεται στην διαχρονική μείωση των πωλήσεων. Για καλύτερη πληροφόρηση οι αριθμοδείκτες αυτοί πρέπει να συγκριθούν με τους αντίστοιχους ομοειδών επιχειρήσεων. Οι δείκτες της αποδοτικότητας παρουσιάζουν μία αρνητική συμπεριφορά. Οι δείκτες μικτού και καθαρού κέρδους μειώνονται σημαντικά με αποτέλεσμα η επιχείρηση να μην έχει μικτό και καθαρό κέρδος. Τα κεφάλαια της επιχείρησης δεν απασχολούνται αποτελεσματικά, οι πιστωτές και οι μέτοχοι δεν είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν. Τέλος, όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα η επιχείρηση να μην μπορεί να επιζήσει οικονομικά. 103

109 Τέλος, οι δείκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης και βιωσιμότητας δείχνουν ότι τα ίδια κεφάλαια μειώνονται συνεχώς και αυξάνονται τα ξένα κεφάλαια και επίσης ότι υπάρχει κίνδυνος η επιχείρηση να μην μπορέσει να καλύψει τις υποχρεώσεις της. 104

110 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνικά Βιβλία Νιάρχος Ν., 1997: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων, Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. Κάντζος Κ., 2002: Ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων, Εκδόσεις INTERBOOKS, Αθήνα. Αθανασόπουλος Κ., Γεωργόπουλος Α., Μπέλλα Αθ., 2007 Ανάλυση λογιστικών καταστάσεων, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα διοίκησης επιχειρήσεων, Πάτρα. Πηνέ στο διαδίκτυο industry.asp Επίλεκτος Κλωστοϋφαντουργία Α.Ε.Β.Ε., Παρουσίαση κλάδου reek SECTOR, Ο κλάδος. Ηλεκτρονική σελίδα της εταιρίας Ελληνική Υφαντουργία Α.Ε. Η κρίση παραμένει στη κλωστοϋφαντουργία. 105

111 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (τ α π ο σ ά σ ε χ ι λ. ) Σ η μ Ο Ό μ ι λ ο ς! ί Η Ε τ α ιρ ε ία Π ω λ ή σ ε ις 8 4, , , , Κ ό σ τ ο ς Π ω λ η θ έ ν τ ω ν (7 1, ) (6 4, ) (5 9, ) (6 0, ) Μ ικ τ ά Α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α Ε κ μ ε τ ά λ ε υ σ η ς 1 2, ; ; 2 3, ; ; 9, ; ; 1 8, Λ ο ιπ ά Έ σ ο δ α 6.2 1, ' ' ' Έ ξ ο δ α Δ ιά θ ε σ η ς 6.5 ( 7, ) ( 1 0, ) ( 6, ) (9, ) Έ ξ ο δ α Δ ιο ίκ η σ η ς 6.6 ( 4, ): : (4, ): : ( 3, ): : ( 3, ) Κ α θ α ρ ά κ έ ρ δ η / ( ί η μ ί «0 α π ό σ υ ν α λ λ α γ μ α τ ικ έ ς δ ια φ ο ρ έ ς 6.7 ( ) : : : ( ): Λ ο ιπ ά Έ ξ ο δ α 6. 8 ( ) : ( ) : ( ) : ( ) Α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α Π ρ ο Φ ό ρ ω ν Χ ρ η μ α τ ο δ ο τ ικ ιο ν κ α ι Ε π ε ν δ υ τ ι κ ο ίν Α π ο τ ε λ ε σ μ ά τ ε ο ν 2, , , , Χ ρ η μ α τ ο ο ικ ο ν ο μ ικ ά Έ σ ο δ α ' ' ' Χ ρ η μ α τ ο ο ικ ο ν ο μ ικ ά Έ ξ ο δ α 6.9 (2, ) (2, ) ( 1, ) ( 1, ) Κ έ ρ δ η π ρ ο Φ ό ρ ω ν , , Φ ό ρ ο ι Ε ισ ο δ ή μ α τ ο ς ( 1, ) ( 7 7 5,1 4 ) Κ έ ρ δ η μ ε τ ά α π ό φ ό ρ ο υ ς I 5, I ί I 4, Α π ο δ ιδ ό μ ε ν α σ ε : Μ ε τ ό χ ο υ ς τ η ς Μ η τ ρ ικ ή ς Ε τ α ιρ ε ία ς , , Δ ικ α ιώ μ α τ α Μ ε ιο ψ η φ ία ς : : 5, : : : 4, Κ έ ρ δ η α ν ά Μ ε τ ο χ ή ( Β α σ ι κ ά κ α ι Α π ο μ ε ι ω μ έ ν α ) Μ έ σ ο ς Σ τ α θ μ ικ ό ς Α ρ ιθ μ ό ς Μ ε τ ρ χ ώ ν ( Β α σ ικ ό ς κ α ι Α π ο μ ε ιω μ έ ν ο ς ) - σ ε χ ιλ. τ ε μ ά χ ια ,6 6 2 : 1 3,2 2 3 : 1 3,6 6 2 : 1 3,

112 (τα ποσά σε χ ιλ.) Π Ε Ρ ΙΟ Υ Σ ΙΑ Κ Α Σ Τ Ο ΙΧ Ε ΙΑ Μ η Κυκλοφ ορούντο Περιουσιακά Στοιχεία Σημ. Ο Ό μ ιλ υ ς ΕΙ Ε κ ιιμ ε ΐιι Ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία , , , , Ά υ λα π ερ ο υ σ ια κά στοιχεία Επενδύσεις σε θυγατρικές κα συγγενείς επιχείρησε ς , , Αναβαλλόμενες φ ορολογικές απαιτήσεις Λοιπές μακροποόθεσμες απαιτήσεις Σ ύ ν ο λ ο μ η Κ υ κ λ ο ιρ ο ρ ο ύ ν τ ω ν Π ε ρ ιο υ σ ια κ ιο ν Σ τ ο ιχ ε ίω ν 8 6, , , , Κυκλοφ ορούντο Περιουσιακά Στοιχεία Α π ο θέμ α τα , ,335.0ό 27, , Εμπορικές απα τήσεις , , ,9 4 1./ I 2 /,2 6 /.4 6 Προκαταβολές και λοιπές απαιτήσεις , , , , Τα μ εια κ ά δ ια θ έσιμ α κα ι ισ ο δ ύ ν α μ α , , Σ ύ ν ο λ ο Κ υ κ λ ο ψ ο ρ ο ύ ν τ ιο ν Π ε ρ ιο υ σ ια κ ιο ν Σ τ ο ιχ ε ίιο ν 7 2, , , , Σ Υ Ν Ο Λ Ο Π Ε Ρ ΙΟ Υ Σ ΙΑ Κ Ω Ν Σ Τ Ο ΙΧ Ε ΙΩ Ν 1 5 8, , , , ΙΔ ΙΑ Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΑ Κ Α Ι Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε ΙΣ Ιδια κεφάλαια αποδιδόμενα στους μετόχ ου ς της μητρικής Μ ετοχικό κεφάλαιο , , , , Δποθεματικό υπέρ το άρτιο , , , , Λοιπ ά α π ο θ εμ α τικά , , , , Αποθεματικό ιδίων μετοχών (40.95) (1,100.09) (40.95) (1,100.09) Κέμ0γ εις νέυν 8, , , , U , U υ, / Δικαιώματα μειοψηφίας 3, , Σ ύ ν ο λ ο Ιδ ίω ν Κ ε φ α λ α ίω ν 8 5, , , , Μ ακροπρόθεσμες Υποχρεώ σεις Μακροπρόθεσμα δάνεια , , , , Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις χρηματοδοτικών μισθώσεων , , , , Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις Υποχρέωσε ς παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία , , , , Λοιπές μακροποόθεσμες υποχρεώσε ς Προθλέψεις , , Σ ύ ν ο λ ο Μ α κ ρ ο π ρ ό θ ε σ μ ω ν Υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ω ν 3 9, , , , Βρα χύιιρόθεσμες Υποχρεώ σεις Προμηθευτές , , , , Βραχυπρόθεσμα δάνεια , , , , Βραχυπρόθεσμο μέρος μακροπρόθεσμων δανείων , Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσε ς χρηματοδοτικών μισθώσεων Λ ο ιπ ές φ ο ρ ο λ ο γ ικ ές υ π ο χ ρ εώ σ εις π λ η ρ ω τ έες Φ ό ρ οι εισ ο δ ή μ α το ς π ληρ ω τέο ι , , Μερίσματα Δεδουλευμένες και λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώ σεις , , , , Σ ύ ν ο λ ο Β ρ α χ υ π ρ ό θ ε σ μ ο ί Υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ιο ν 3 3, , , , Σ Υ Ν Ο Λ Ο ΙΛ ΙΟ Ν Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΩ Ν Κ Α Ι Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ω Ν 1 5 8, , , ,

113 Ο Ό μ ι λ ο ς H 1 ταιρεία (τα π ο σ ά σε χ ιλ.) Σημ. n i. n i n i. n i Ι α μ ε ι α κ έ ς Ρ ο έ ς α π ό Λ ε ι τ ο υ ρ γ ικ έ ς Λ ρ α σ τ π ρ ιό τ η τ ε ς K c c ô n / ( Z n j ες) πρ j Φ ο ρ ώ ν 2 1U.2 2 /,3 3 b Ob 1 1 /. / 2 b, Γ Λ έ ο ν ί (Μεΐον) Ί ρ ς σ α ρ μ ι γ έ ς για: Α π ο σ 3 ε ιε ις , , , ,7 7 '.2 0 Γ ρ η [! Λ f,μ? u; (1. = ) 3, ( ) 3, Σ υ ν ρ λ λ ρ γ μ α τ ικ : ς Δια φ m e : ( ) '7 8 3 ) ( ) i f 9 4 ) Δ π ο τ ε λ ί ρ..α α i'e p c ô a, Ε ξ ο δ α,κ έ ρ δ η κ α Ζ η μ ες) Ε π ε ν ό. τ κ Γ ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ α ς ) ' ) ) ( ) Χ ρ ε ω σ τ ικ ό ό <c ι κ ρι Σ υ ν α φ ή '= ξ ρ!α fa.'j 2, J / b. b 2 2, U 1,2 = ,2 2 A 5 Π λ έ ο ν / ( Μ ε ΐ ο ν ) Π μ ο ο α ρ μ υ γ έ ς για Μ ε ι α β υ λ έ ς Λ ο γ α μ ι α υ μ ώ ν Κ ε φ α λ α ί ο υ Κ ί ν η σ η ς Π που σ χ ε τ ίζ ο ν τ α ι με τις Λ ε ι τ ο υ ρ γ ικ έ ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς : Μ=ί ιπη { (Δ Ί:, η τ ι Α π π ΙΟ μ π τ ω ν ( ) ( 5, ) ; ) ( 7, ) Μ είω σ η 1 (Λ 5 ι;η ρ - ι Α π α ιτ ή σ εω ν 9, , 3 7? 44 3,? , ι.μ=ίτ πη) / Α ιι-η σ η Υ π η χρεώσ=ω</ (π λ η ν Τ Ό π ε.'ι ν) ;fi, 4 7.n 7 ) ), " ) ( 2, ) Μ εΐυ ν : Χ ρ ε ω σ τ ικ ή ' γ κ γ ι κ ρ ι Ιιΐν π φ ή 1 ίπ δ π <α τ π 'ί"α η.ΐίν Γ : y, 4 b. /! ) ( 2, - b! y.') ;.li-m.o o ) ( 1,2 b - llll) Κ α ι υβεβλ με νυι Ι υ μ j i ( 1, ) ( 2, ) : 1,; ) ( 2, ) Σ ύ ν ο λ ο Ε ι σ ρ ο ώ ν / ( Ε κ ρ ο ε ΰ ν ) α πό Λ ε ι τ ο υ ρ γ ικ έ ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς ( α ) 1, , , , Γ π ε ν ό ιιτ ικ έ ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς Α π ό κ τ η σ η ϋ υ γ α " ρ ικ ώ ν, i j Y v = v _ jv, < ς ιν :π ρ α ξ ιώ ν κρ ι Α ο π ώ ν Ε π ε ν δ ύ σ ε ω ν :i,_ U U.U o ) ; 1, ) Α ν ρ ι ά Ε ν σ ώ μ α τ ω ν ica Α υ λ ώ ν Π α γ ίω ν Ίερ ιρ ε σ ια <ών Ι ό χεΐω ν R : 5, ) ( 9, ) ; -, ) ( 7, ) Ε ισ π ρ ά ξεις a i e I ω θ ή σ εις Ε ν σ ώ μ α τ ω ν k o i A u a _ v Ια γίων U 1, U 1,3 3 A l. 7 Τ ο < 1 1 Ε ισ π ρ α χ Ο ε ν ε ς > ΰ ν ο λ ο 1 ισ ρ π ώ ν / ( 1 κ ρ π ώ ν ) οπό 1 π εν ό ιιτ ικ έ ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς ( β ) ( S, / : i 4. h S ) ( 0, ) ( 3, ) ( 6, ) Χ ρ η μ α τ ο δ ο τ ικ έ ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς (Α ν υ ρ ές ; / Γ ω λ ι ο ε ι ς ( Ιίω ν Μ ε ι υ χ,,ν 1, , Εισ π ρ ά ξεις απρ E k ô p E c v ' o f Α ν α λ π ε θ ε ν - ρ Δ ά νιιρ 8 8,υ C 9,U U 2 2 b / U,3=U ,6 3 '.3 8 Ε ξ ο ρ Λ η σ =ι ς Δ ανέ ω ν (8 7, ) ( 7 4, ) ( 6 9,? C ) ( 3 6, ) Ε ξ ρ φ Λ η σ π ς Υ Ό χ ρ ι ώ σ ε ω ν από χ ρ η μ α ρ! ο _ ικ ε : Μ ισ θ ώ σ εις ( x p c o / û n a ) ; i, ) ( 1, ) ) ( ) M =pir jfit Γλιηρ ηιιέντγ: ; 1, ) ( 1, ) ;,-1*7.27) ( 1, ) Σ ύ ν ο λ ο Ε ι ο ρ ο ώ ν / ( E k p o o j v ) αιιό Χ ρ ή μ α ι ο ό ο ι ι κ έ ς Δ μ α ο ι η μ ι ύ ι η ι ε ς ( γ ) ( 8, ) ( 3, ) Κ α θ α ρ ή Α ύ ξ η σ η / ( Μ ε ίο τ σ η ) σ τ α Ι α μ ε ι α κ ά Δ ια θ έ σ ιμ α κ α ι Ισ ο δ ύ ν α μ α τ η ς Χ ρ ή σ η ς ( α ) + ( β ) + ( γ ) ( 1, ) ( 1, ) ( 1, ) Τ α μ ε ια κ ά Λ ια ΙΙέσ ιμ α και Ι σ ο δ ύ ν α μ α Έ ν α ρ ξ η ς Π ε ρ ιό δ ο υ 6.1 fl 2, , , , Τ α μ ε ια κ ά Δ ι α θ έ σ ι μ α κ α ι Ι σ ο δ ύ ν α μ α Λ ή ξ η ς Π ε ρ ιό δ ο υ G , ,

114 (τ α π ο σ ά σ ε χ ι λ. ) ϊ η μ Ο Ό μ ι λ ο ς Η Ε τ α ιρ ε ία Π ω λ ή σ ε ις ,2 5 ; : ,8 3 ; ; ,4 7 ; ; ,5 8 Κ ό α τ ο ς Π ω λ η θ έ ν τ ω ν ( ,6 7 ) ( ,2 3 ) ( ,6 0 ) ( ,0 7 ) Μ ικ τ ά Α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α Ε κ μ ε τ ά λ ε υ σ η ς , , , , 5 1 Λ ο ιπ ά Έ σ ο δ α ,8 5 ; ; ,9 6 ; 5 0 8,6 8 ; 6 9 9,1 8 Έ ξ ο δ α Δ ιά θ ε σ η ς 7.5 ( ,8 6 ) : ( ,0 3 ) : ( , 3 5 ) : : ( ,2 5 ) Έ ξ ο δ α Δ ιο ίκ η σ η ς 7.6 ( ,0 2 ) ( ,9 4 ) ( ,5 8 ) ( ,4 4 ) Κ α θ α ρ ά κ έ ρ ό η / ( ζ η μ ίε ς ) α π ό σ υ ν α λ λ α γ μ α τ ικ έ ς δ ια φ ο ρ έ ς 7. 7 ( 1 1 8,1 1 ) ( 1 4,1 5 ) ( 1 0 2,1 3 ) ( 7 7,0 3 ) Λ ο ιπ ά Έ ξ ο δ α 7.8 ( 4 7 7,1 3 ) : : ( 5 5 1,9 7 ) : : ( 9 4,4 5 ) : : ( 2 7 7,6 4 ) Α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α Π ρ ο Φ ό ρ ω ν Χ ρ η μ α τ ο δ ο τ ικ ώ ν κ α ι Ε π ε ν δ υ τ ι κ ώ ν Α π ο τ ε λ ε σ μ ά τ ω ν ( , 6 9 ) , 4 7 ( , 9 6 ) , 3 3 Χ ρ η μ α τ ο ο ικ ο ν ο μ ικ ά Έ σ ο δ α ,2 7 : 1 3 5,2 7 : 1 9 3,6 0 : 2 6 1,7 0 Χ ρ η μ α τ ο ο ικ ο ν ο μ ικ ά Έ ξ ο δ α 7.9 ( ,8 8 ) ( ,5 2 ) ( ,7 7 ) ' ( ,3 1 ) Κ έ ρ δ η / ( Ζ η μ ΐ ε ς ) π ρ ο φ ό ρ ω ν ( , 3 0 ) 2 1 0, 2 2 ( , 1 3 ) 1 1 7, 7 2 Φ ό ρ ο ι Ε ισ ο δ ή μ α τ ο ς , , , ,3 3 Κ έ ρ ί η / ( Ζ π μ ί ε ς ) μ ε τ ά α π ό φ ά ρ ο υ ς ( , 4 1 ) 4 8 3, 6 5 ( , 8 0 ) 1 3 8, 0 5 Α π ο δ ιδ ό μ ε ν α σ ε : Μ ε τ ό χ ο υ ς τ η ς Μ η τ ρ ικ ή ς Ε τ α ιρ ε ία ς ( ,9 4 ) ; 1 0 8,3 6 ; ; ( ,8 0 ) ; 1 3 8,0 5 Δ ικ α ιώ μ α τ α Μ ε ιο ψ η φ ία ς ( 6 1 4,4 7 ) 3 7 5, ( , 4 1 ) 4 8 3, 6 5 ( , 8 0 ) 1 3 8, 0 5 Κ έ ρ ά η / ( Ζ η μ ί ε ς ) α ν ά Μ ε τ ο χ ή ( Β α σ ι κ ά κ α ι Α π ο μ ε ι ω μ έ ν α ) ( 0, 5 3 ) 0, 0 1 ( 0, 4 1 ) 0, 0 1 Μ έ σ ο ς Σ τ α θ μ ικ ό ς Α ρ ιθ μ ό ς Μ ε τ ο χ ώ ν ( Β α σ ικ ό ς κ α ι Α π ο μ ε ιω μ έ ν ο ς ) - σ ε χ ιλ. τ ε μ ά χ ια

115 (τα ποσά σε χ ιλ.) Π Ε Ρ ΙΟ Υ Σ ΙΑ Κ Α Σ Τ Ο ΙΧ Ε ΙΑ Μ η Κ υ κ λ ο φ ο ρ ο ύ ν τ ο Π ε ρ ιο υ σ ια κ ά Σ τ ο ιχ ε ία Σπμ. Ο Ό μ ιλ ο ς Η Ε τ α ιρ ε ία Ε ν σ ώ μ α τα πάγια π ερ ιο υ σ ια κ ά στοιχεία C , , ,0 2 Άυλα περιουσιακά στοιχεία , , , ,22 Επενδύσεις σε θυγατρικές κα συγγενείς επιχείρησε ς ,71 2 0, , ,62 Αναβαλλόμενες φ ορολογικές απαιτήσεις 7.1 Π 1.431, , , ,7 4 Λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις ,52 303, , ,5 8 Σ ύ ν ο λ ο μη Κ υ κ λ ο ψ ο ρ ο ύ ν τ ω ν Π ε ρ ιο υ σ ια κ ώ ν Σ τ ο ιχ ε ίω ν , 4 υ U / , / Κ υ κ λ ο φ ο ρ ο ύ ν τ ο Π ε ρ ιο υ σ ια κ ά Σ τ ο ιχ ε ία Α π ο θ έμ α τα , , , ,5 4 Ε μ π ο ρ ικ έ ς α π α ιτήσεις , , , ,7 1 Π ρ ο κ α τ α β ο λ ές κα ι λοιπ ές α π α ιτήσεις , , , ,8 7 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα , , , ,63 Σ ύ ν ο λ ο Κ υ κ λ η φ ο ρ ο ύ ν τ ω ν Π ε ρ ιο υ σ ια κ ώ ν Σ τ ο ιχ ε ίω ν , , , ,7 5 Σ Υ Ν Ο Λ Ο Π Ε Ρ ΙΟ Υ Σ ΙΑ Κ Ω Ν Σ Τ Ο ΙΧ Ε ΙΩ Ν , , , ,9 3 ΙΔ ΙΑ Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΑ Κ Α Ι Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε ΙΣ Ί δ ια κ ε φ ά λ α ι α α π ο δ ιδ ό μ ε ν α σ τ ο υ ς μ ε τ ό χ ο υ ς τ η ς μ η τ ρ ι κ ή ς Μ ετοχικό κεφ ά λα ιο , , , ,5 7 Α π ο θ εμ α τ ικ ό υ π έρ το ά ρτιο , , , ,1 1 Λοιπ ά α π ο θ εμ α τικ ό , , , ,9 7 Α π ο θ εμ α τ ικ ό ιδίω ν μ ετο χ ώ ν (4 8,9 5 ) - (4 8,9 5 ) Κ έρ δ η εις νέον , , , , , , , ,3 8 Δ ικ α ιώ μ α τα μ ειο ψ η φ ία ς , , Σ ύ ν ο λ ο Ιδ ίω ν Κ ε φ α λ α ίω ν , , , ,3 8 Μ α κ ρ ο π ρ ό θ ε σ μ ε ς Υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς Μ α κ ρ ο τ ρ ό θ εσ μ α δάνεια , , , ,0 0 Μ ακροπρόθεσμες υποχρεώ σεις χρηματοδοτικώ ν μισθώ σεων , , , ,66 Αναβαλλόμενες φ ορολογικές υποχρεώ σεις , , Υπ ο χρ εώ σ ε ς π α ρ οχώ ν π ρ ο σ ω π ικ ο ύ λό γ ω εξό δ ο υ από την υπ η ρ εσ ία , , , ,4 7 Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώ σε ς , ,78 Π ρ ο 3 λέψ εις , , , ,0 0 Σ ύ ν ο λ ο Μ α κ ρ ο π ρ ό θ εσ μ εο ν Υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ω ν , , , ,9 1 Β ρ α χ υ π ρ ό θ ε σ μ ε ς Υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς Π ρ ο μ η θ ευ τ ές , , , ,6 5 Β ρ α χ υ π ρ ό θ εσ μ α δάνεια , , , ,7 2 Βραχυπρόθεσμο μέρος μακροπρόθεσμω ν δανείων , , , ,00 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώ σε ς χρηματοδοτικώ ν μισθώ σεων , ,01 168, ,2 4 Λοιπές φορολογικές υποχρεώ σεις πληρω τέες , ,20 326,06 301,77 Φόροι εισοδήματος πληρωτέοι , , Μ ερίσματα /.3 0 5,8 8 8,2 4 5,8 8 8,2 4 Δ ε δ ο υ λ ε υ μ έ ν ε ς κα ι λοιπ ές β ρ α χ υ π ρ ό θ εσ μ ες υ π ο χ ρ εώ σ εις , , , ,0 2 Σ ύ ν ο λ ο Β ρ α χ υ π ρ ό θ ε σ μ ω ν Υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ω ν , , , ,6 4 Σ Υ Ν Ο Λ Ο ΙΔ ΙΩ Ν Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΩ Ν Κ Α Ι Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ω Ν , , , ,

116 ( iu ιιυ υ ΰ o t χ ιλ.) Σ ημ. Ια μ ε ιο κ έ ς Μ πες από Λ ε ιτ ο ιιρ γ ικ έ ς Λ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς Κ έ μ ύ ιι / (Ζ π μ ΐ.ς ) ι ιρ ύ Φ υ μ ω ν U U / 0 Ό μ ιλο ς Η Εταιρεία U U J U U / U U 6 ( =18 30) 2 1C ,13) Πλέον / (Me cv) Πσρσαρμρ '/ές γ c Απτσ 'επεις 7.4 Δ.γ ' Δ.=:? 0.5 1Γ 1c 4.493,33 '.733,39 I Ιτη β λ ε ψ = ις 5! I./6 ;... ι; 51111,46 0-1! : ι) >υνολλαγ.ιατ κές δ οψσσές (C C L J ) ; iy, y j ; ;06,4b) (19 y j ) An j ι ελΐομυ ι α (Έσυϋα, E 'uou, Κt j Ζιί < j Ζ *ιj ες'ι Ει ιενύυι ικιις Δμ j j ι 1 ι_ιι! ι π μς (2c3 17) :2 : 8.0ο:.292,74) (263 53) :<ρ=ωπτ κπ 1όκπι κ α ι ; ιινπιειή Ί ζπότ /.9 1. IV 1. ίίί. ιΐ' 6 -:.9110,// ι.ν ι ι,:γ Π λ έ ο ν / ( Μ ε ΐο ν ) Π ρ ο σ α ρ μ ο γ έ ς γ ια Μ ε τ α β ο λ έ ς Λ ο γ α ρ ια σ μ ιό ν Κ ε φ α λ α ίο υ Κ ίνησ ης ή που σ χετίζοντα ι με τις Λ ειτο υρ γικές Δ ρασ τηριότητες : Με ω οι ι / ιλυει α ) Λι ιυθε j j ι ων ^53,38 :3.093,24: 2.448,22 ( ) Με ω σπ / (A u E rc r) Α π α ιτή σ εω ν (6 7CZ 71) ( ,9 5 ) ι v c i c r i! Α ύ ίη σ η ν τ σ χ ρ ιώ σ ε ω ν ( τ λ η ν τρ α π εζώ ν ) ;ό.0 4 7,8 7 ; ,0 0 ( ) Μ ε ΐο ν : :<ρ=ωπτ κη Ιήκηι και ί ι ινπιειή Ί ξαλπ Κπ'πβεβλημε«η (:- ι : 9.4:- ) 145, ο ι; ,- / ) (1 1 ο5 :ι ι) Κ α τ ε β ε.λ ι-μ έ ν σ -T cp ci ( ) ; ,9 4 ; - (1 C 12 95) > ι'ινολο 1ισρπ ιίιν / (1 κρ η ιίιν ) από Λ ειτη ιιρ γικές Δ ρασ τηριότητες ( ο ) ( ,9 4 ) 4.1 (11.95 ( » ) 1. /0 3, /9 Ε π ενδυτικές Δ ρασ τηριότητες Α ι ύ < ι ι α 3 υ ^ α ι j i Z ε γ γ ε ν ώ ν, K u ivc υ σ ;ιώ ν <J A u i ώ «Ε ιιε ν δ υ υ ε ω ν (1 1 71) : ,0 5 : ) ( ) Aye pc Ενσώματων κσ Αυλώ ν 1Ιαγίων 1Ι=ριουσιακών > tc ;<ε ω« ( Μ) ; ο. υ ιι, 4 «; ι 1. / 3 /. 4 1 ) ( tj) 1 ir r p όζεις αππ 1Ιωληπε ις 1 ν τ (.ατώ ν και Αι ι λ ν 1Ιτγίω ν J6 141 Η 6411,40 4,911 Tc k c i Ε ισ π ρ α χ υ έν τε; , ,7 0 Σ ΰ ν υ λ υ Ε ιο μ υ ώ ν / (Ε κ μ υ ώ ν ) α ιιΰ Ε ιιε ν δ υ ιικ έ ς Δ μ α ο ιη ρ ιύ ι ιμ ε ς ( β ) ( , 6 6 ) ( , 6 5 ) ( ,1 3 ) ( , 3 1 ) Χ ρ ή μ α ιυ δ ο ιικ έ ς Δ μαυ ιη μ ιΰ ιη ιε ς (Λγ_υ=ς) / Π,.Λ ήυει; Ιδίω ν Με ι j k l c.99 51, Ειεχράξεις απρ Εκόαθεντο / ΑνολΓψθέντει Δάνειά , Ρζη<Γλήπε - Δ α νείω ν (τ«= C98 15) ;«7.3 9,τ «; ι/ ,3 9 ) (6 9 9Γ 6 76) Ε ιε χ ρ ά ξ ε ις απ ρ α ν α λ η φ θ ε σ ες υ τ ε χ ρ ε ώ σ ε ις επ σ ν έ ε : Χ ρ η μ ο τ α ό ρ -ικ έ ς Μ ιοθώ σ=ις , Ε ί,οφλήσ ε ; πο>;σεώ σε Μ e r e :<ς - μ ε ιτ ς ά σ τ ικ ε ; Μ ισ ϋ σ ε ις ι.χσ=ολύσια) (1 CCZ.73) ; ,ο -?; ι 5 0 0,4 3 ) (7CC 5 3 ) Μεσ cpctc Πλι-ρω Ιεντς : (111.40) ;ι.307,2 7 ; ;2,30) ( ) Σ ύ ν ο λ ο Ε ισ ρ ο ώ ν / ( Ε κ ρ ο ώ ν ) από Χ ρ η μ α τ ο δ ο τ ικ έ ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς ( γ ) , , ,5 4 Κ α θ α ρ ή Α ύ ξ η σ η / ( Μ ε ίω σ η ) σ τα Ια μ ε ια κ ά Λ ια θ έ σ η ια κ α ι Ισ ο δ ι'ιν α μ α τ η ς Χρήσης ( α ) - ( Ρ ) + ( ν ) ( 2 6 1, 3 1 ) ( , 3 6 ) ( ) ( ,0 1 ) Τ α μ ε ια κ ό Δ ια θ έ σ ιμ α κ α ι Ισ ο δ ύ ν α μ α Έ ν α ρ ξ η ς Π ε ρ ιό δ ο υ 7 5 3, , ,6 4 Ιαμ ειακά Δ ιαθέσιμα και Ισοδύναμα Λ ήξης ΙΙεριόδπ ιι 4 9 2,2.5 /S I..S 6 : i / 3, h : i 111

117 (τ α π ο σ ά σ ε χ ι λ.) Ϊ Π μ. ο ι. ο ι Ό μ ι λ ο ς Η Ε τ α ιρ ε ία Π ω λ ή σ ε ις ,2 9 ' ,2 5 ' ,2 8 ' ,4 7 Κ ό σ τ ο ς Π ω λ η θ έ ν τ ω ν ( ,5 4 ) ( ,6 7 ) ( ,1 4 ) ( ,6 0 ) Μ ικ τ ά Α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α Ε κ μ ε τ ά λ ε υ σ η ς , , , , 8 7 Λ ο ιπ ά Έ σ ο δ α , , , ,6 3 Έ ξ ο δ α Δ ιά θ ε σ η ς 7.5 ( ,8 6 ) ; ; ( ,8 6 ) ; ; ( ,5 9 ) ; ( ,3 5 ) Έ ξ ο δ α Δ ιο ίκ η σ η ς 7.6 ( ,1 9 ) ( ,0 2 ) ( ,3 0 ) ( ,5 8 ) Κ α θ α ρ έ ς ζ η μ ίε ς α π ό σ υ ν α λ λ α γ μ α τ ικ έ ς δ ια φ ο ρ έ ς 7.7 ( 4 0,7 8 ) ( 1 1 8,1 1 ) ( 4 6,2 7 ) ( 1 0 2,1 3 ) Λ ο ιπ ά Έ ξ ο δ α 7.8 ( ,7 8 ) ; ; ( 4 7 7,1 3 ) ; ; ( ,6 7 ) ; ; ( 9 4,4 5 ) Α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α Π ρ ο Φ ό ρ ω ν Χ ρ η μ α τ ο ό ο τ ικ ιο ν κ α ι Ε π ε ν δ υ τ ικ τ ο ν Α π ο τ ε λ ε σ μ ό τ ιο ν ( , 6 2 ) ( , 6 9 ) ( , 4 0 ) ( , 9 6 ) Χ ρ η μ α τ ο ο ικ ο ν ο μ ικ ά Έ σ ο δ α , , , ,6 0 Χ ρ η μ α τ ο ο ικ ο ν ο μ ικ ά Έ ξ ο δ α 7.9 ( ,3 3 ) ( ,8 8 ) ( ,9 7 ) ( ,7 7 ) Ζ η μ ίε ς π ρο φ ό ρ τ ο ν ( , 1 0 ) ( , 3 0 ) ( , 2 4 ) ( , 1 3 ) Φ ό ρ ο ι Ε ισ ο δ ή μ α τ ο ς , , , ,3 3 Ζ η μ ί ε ς μ ε τ ά α π ό φ ό ρ ο υ ς ( , 8 8 ) ( , 4 1 ) ( , 3 6 ) ( , 8 0 ) Α π ο δ ιδ ό μ ε ν α σ ε : Μ ε τ ό χ ο υ ς τ η ς Μ η τ ρ ικ ή ς Ε τ α ιρ ε ία ς ( ,2 9 ) ( ,9 4 ) ( ,3 6 ) ( ,8 0 ) Δ ικ α ιώ μ α τ α Μ ε ιο ψ η φ ία ς ( 1 9 6,5 9 ) ( 6 1 4,4 7 ) ; : : - ( , 8 8 ) ( , 4 1 ) ( , 3 6 ) ( , 8 0 ) Ζ η μ ί ε ς α ν ά Μ ε τ ο χ ή ( Β α σ ι κ έ ς κ α ι Α π ο μ ε ιε ο μ έ ν ε ς ) ( 0, 7 4 ) ( 0, 5 3 ) Μ έ σ ο ς Σ τ α θ μ ικ ό ς Α ρ ιθ μ ό ς Μ ε τ ο χ ώ ν (Β α σ ικ ό ς κα ι Α π ο μ ε ιω μ έ ν ο ς ) - σ ε χ ιλ. τ ε μ ά χ ια ; ;

118 ( τ ο π ο σ ό σ ε χ ιλ. ) Σ η μ. Ο Όμιλος Η Εταιρεία Π Ε Ρ ΙΟ Υ Σ ΙΑ Κ Α Σ Τ Ο ΙΧ Ε ΙΑ Μη Κυκλοφ ορούντο Περιουσιακά Στοιχεία Ε ν υ ώ υ υ ιμ πάγια ι ιεμιυυ συ κιά ο ιυ ιχ εία , , , Α υλα περιου σια κά σ~οιχ=ία , , , Επένδύσεις σε θυγατρικές / ,Μ Επενδύσεις σει συγγενείς επιχειρήσεις ,13 31,71 40, Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις , , , Λοιπές μπκρηππηθεπμ =ς ππηί'ήπεις ,23 "-03,5? 219, Σ ύ ν ο λ ο μη Κ υ κ λ ο φ ο ρ ο ύ ν τ ο ^ Π ε ρ ιο υ σ ια κ ιο ν Σ τ ο ιχ ε ίω ν , , , ,0 5 Κυκλοφ ορούντο Περιουσιακά Στοιχεία ΑπηΑεμπ'Π , ε 16, , Εμπορικές απα τήσεις , , , Προκαταβολές και λοιπές απαιτήσεις , , , Ταμειακά δ αθέσιμα και ισοδύναμα ,12 492,25 354, Σ ύ ν ο λ ο Κ υ κ λ ο ψ ο ρ ο ύ ν τ ε υ ν Π ε ρ ιο υ σ ια κ ιο ν Σ τ ο ιχ ε ίο υ , , , ,1 7 Σ Υ Ν Ο Λ Ο Π Ε Ρ ΙΟ Υ Σ ΙΑ Κ Ω Ν Σ Τ Ο ΙΧ Ε ΙΩ Ν , , , ,8 2 ΙΔ ΙΑ Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΑ Κ Α Ι Υ Ι Ιϋ Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ι Σ Ιδια κεφάλαια αποδιδόμενα στους μ ετόχους της μητρικής Μ ετοχικό κεφ ά λα ιο , , , Α π ο Α ίμ π 'ΐκ ά ιιπερ τί άρτιη 7.2 Π , , , Λοιπά α π ο Εεμ α τικά , , , Λ π ο θ εμ α ΐκό ιδίω ν μετοχώ ν (2 9,0 2 ) (2 9,0 2 ) Αξιο Γ α ο α χ ω ο η θ έ ν τ ω ν σ υ μ μ ε τ ο χ κώ ν τ ίτ λ ω ν 1 3 4, ,5 7 Κ έρδ η εις ν έο / ( ,9 0 ) ,4 1 ( ,1 3 ) , , , ,8 8 Δ ικαιώ μα τα μ ειοψ ηφ ίας , , Σ ύ ν ο λ ο Ιδ ίω ν Κ ε φ α λ α ίω ν / ,0 3 / /. / 2 6, , / 3 / 5. 4 / 5,8 8 Μ ακροπρόθεσμες Υποχρεώ σεις Μπκρ-ίπράΑεπμα διιτ/ε α , , , Μακροπρόθεσμες υποχρεώσε ς χρηματοδοτικώ ν μισθώσεων , ,22 363, Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις ,92 632, Υπ ο χρ εώ σεις παροχω ν π ρ ο σ ω π κ ο ύ λόγω εξόδου από την υπηρεσία , , , Π ρσβ/\έψ εις , , Σ ύ ν ο λ ο Μ α κ ρ ο π ρ ό θ ε σ μ ο ί Υ π ο χ ρ ε ιο σ ε ο τ ν , , , ,3 7 Βραχυιιρόθεομες Υποχρεώ νεις I Ιρςμηθευτές / ,4 / , , Β ρ α χυπ ρ όθεσμα δάνεια , , , Βραχυπρόθεσμο μέρος μακροπρόθεσμω ν δανείων , ,98 913, Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις χρηματοδοτικώ ν μισθώσεων ,18 651,32 136, Λοιπές φορολογικές υποχρεώσεις πλτρω τέες * ,27 496, Φόροι εισοδήματος πληρωτέοι ,43 73, Μερίσματα ,66 5,33 5, Δεδουλευμένες και λοιπές βραχυπρόθεσμες υπρχρεοόσεις , , , Σ ύ ν ο λ ο Β ρ α χ υ π ρ ό θ εσ μ ω ν Υ π ο χ ρ εώ σ εω ν , , , ,5 7 Σ ύ ν ο λ ο Υ ιιο χ μ μ ο,ιυ εω ν , , , ,9 4 Σ Υ Ν Ο Λ Ο ΙΛ ΙΩ Ν Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΩ Ν Κ Α Ι Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ω Ν , , , ,

119 0 Ό μιλος Η Εταιρεία ( ια ιισ υ ά σε χ ιχ.) Σημ U U B / U U / 1ημε ιακές Μπες απδ Λε ιτη ιιρ γικές Λραστηριδτητες Αιιμ ι ελΐυρυ ι α ιιμδ Φόρων ( ) :8.548,30: ,24) ( ) Π ί.ιο ν / (Με μ /( Π ρ ο σ ά ρ μ ο ζ ες ν ο Αποσβέσεις / 0 1, ,5ό Α Ό ιπ Π λ?«.(! =ιγ. (ι-:-ι- / μ ) Ο ( -.2 6,6 /) -» 1 1,46 ;>ιίνγτλαπγμπτ κές Λ γ:φ ( 1 : ι.ι- μ ) ;6 6,ιι:ι; Ο -2,611) Ο"1" ~6) Αιιμ ι ελΐομυ ι υ (Έ θυθεί, Εξυδυ, ΚέμΖπ '.μ Ζ 'υ εςί Ε ιιενόυιικτις Δμμμπ μιμ ιη μ ιμ (298 7ό) ; 363, ι^ ; 1159,74) (292 7 * ) :<ρ=(,ιπτ κη Τ ήκηι κα ι 7 1 ιν η ο ή Τ ί ε ι ϊ τ 7.9 *. 153, Γ ΓΓ ,97 1Ο Π6.77 αα γ: π τηχω -ι- 3=Λ τω ν π ι ι ι = τπ;<ικτίην ί τ >. ν 1 ΙΑ,-,/ ,6 / - Π λ έ ο ν / ( Μ ε ΐυ ν ) Π μ ο ο α μ μ υ γ ε ς γ ια Μ ε ιά φ υ λ ε ς Λ μ γ μ μ ιιιυ μ ώ ν Κ ε ψ α λ α ΐυ υ Κ ίν η σ η ς ή που σ χ ε τ ίζ ο ν τ α ι με τ ις Λ ε ιτ ο υ ρ γ ικ ε ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς : Με ω οπ / ια υ ξ ι μ ι ) Αι ιυ θ ιμ μ ι ω ν ( ) 45C.EE ι ,2 9 ) 2 / Ό.2 2 Με ωσπ / ι Α υ ϊγ σ τ ) Απαιτήσεων 1.575,55 : ,7 ΐ; -.847,82 ( ) (ν π γ γ ι / Α ύ ξ η σ η Υ σ ίχ ρ -ώ σ ε ω ν (τ λ η ν τρ α π εζώ ν ) ( ) ι..0,6 6 ) ,0 0 Μ εΐπ ν: :<ρ=ωπτ κη 1ή κ η ι κ α ι ί ιιν η ο ή 1 ξηόπ Κ ο ο Ρ ίρ Λ η μ ίνη (: I ) (7.1149,47; I Λ Ι 9 7,7 1 ) (1 Μ 9.1 / ) Κατμ 1ε_Λι μ ένο Φ μρμι ( 122-, 96) ;378,53; - - σ ύ ν ο λ ο ίκ ρ ο ώ ν από Λ ε ιτ ο υ ρ γ ικ ό ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς ( α ) ( 6 / 0 5,2 5 ) ( ,9 5 ) ( ,4 6 ) ( ,6 8 ) Επ ενδυτικές Δραστηριότητες Α ιιύ -'.ιι μ ι 3 υ ^ α ιμ ι< _ ν, Ζ μ γ ^ εν ώ ν, Κ υΐνμ ιμ _ ι;ιώ \- ^.μ Α μ ιι ώ ν Ε ιιενδ μ μ εω ν - : : ι, 7 ΐ : ,0 0 ) ( ) Αγμρο Ενεώρια _ων < : Αυλώ ν Παγίων 1Ιεριουοιακών >τμ ;<ε ων (2 ΐμ μ.4 υ ) ( ,1 9 ; ,:/ ) (1 / ;/.- 2 ) 1ι γ γ ρ ή ξεις ππη 1Ιω Ληπ?ις 1 ν τ ρ η τ ώ ν κ α ι Α ιιλ / 1Ιτ γ ίι.ιν 1 ι, ιιι ,4/ -ώ,46 Τ μ κ μ ι Ε ισ π ρ α χ υ έν τε; , ,00 Σ ύ ν υ λ υ Ε ισ μ υ ώ ν / (Ε κ μ υ ώ ν ) α ιιΰ Ε ιιε ν δ υ ιικ έ ς Δ μασ ιη μ ιύ ι η ιε ς ( β ) ( ,4 6 ) ( ,6 7 ) 1 5 2,3 3 ( ,1 5 ) Χ ρ ή μ α ιυ δ υ ιικ έ ς Δ μαυ ιη μ ιΰ ιη ιε ς ιλ γμμΐο / Π Λήοειμ Ιδίω ν Μ ει μχμ,ν (29 Ζ2) (29,02) 51,30 Ειστρήξας απο Ε κόοθίντο / Α νθλγψ 0 :ντα Δανιια ' 7.5Ό Ε ,74 ' 3.311,44 Εξοιρλήσε : Δανείω ν ( ) ( ,15; ,55) ( ) Ε ισ τρ ή ξ α ς απο α ναλη:ρθε σες μ π ίχ ρ ε ώ σ ιις από ν έ ε : Χ ρ η ρ ο τ ο ό ο ΐκ έ ς Μ ιοθώ μ=ιμ Εζοφλήσε : "π οχοεώ οε -ν μπμ χρημ α τοδοτικέ ; Μ ισ 3 σεις ι> :ο=ολύσια) (μ42.μ 1) Ο.υυ 'μ,.ο ; ι 1 /1,99) (μμμ -3 ) Με ο μμμτμ ΙΊλτρ ω Ιέντς (δ.22) 00 1,4 0 ; (0,22) (2.35) Σ ύ ν ο λ ο Ε ισ ρ ο ώ ν από Χ ρ η μ α τ ο δ ο τ ικ έ ς Δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς ( γ ) , , , , 5 / Κ α θ α ρ ή Α ύ ξ η σ η / ( Μ ε ίω σ η ) σ τα Τ α μ ε ια κ ά Δ ια θ έ σ ιμ ο κ α ι Ισ ο δ ύ ν α μ α τ η ς Χ ρ ή σ η ς ( α ) - ( Ρ ) + ( ν ) 1 6 8,8 7 ( 2 6 1,3 1 ) 1 2 0,8 2 ( 9 0, 2 7 ) Ταμειακά Διαθέσιμα και Ισ οδύναμα Έ ναρξης Πεμιύδυυ , , ,63 Ταμειακό Διαθέσιμα και Ισοδύναμα Λήξης Π εριόδου , , ,36 114