ВРОДЕН ИМУНИТЕТ

Transcript

1 ВРОДЕН ИМУНИТЕТ 1

2 Локализација Паника Масовност Разноликост Соработка Контрола Вроден имунолошки систем Безрбетници, рбетници, растенија Стекнат имунолошки систем Рбетници 2

3 Вроден имунитет Постои и пред контактот со патоген Брзо се ангажира и претставува прва линија на одбрана Неменлив во текот на животот Влијае врз адаптивниот имунитет Неговите ефекторни механизми учествуваат во крајната елиминација на патогените (и покрај активацијата на адаптивниот) Вроден имунолошки систем vs. стекнат имунол. с-тем Меѓусебно зависни! 3

4 Анатомски бариери Кожа Мукозни мембрани Очи Дигестивен с-тем Респираторен с-тем Урогенитален с-тем Анатомски бариери Градба на кожата ph, лизозим, Бактерицидни протеини Псоријазин Калпротектин... Непенетрабилна? 4

5 Анатомски бариери Градба на мукозните мембрани Инфлуенца Гонореа... Анатомски бариери 5

6 Препознавање на напаѓачот Pattern recognition receptors-prr-рецептори за препознавање на обрасци Pathogen-associated molecular patterns-pampпатоген-асоцирани молекулски обрасци Структура на PAMP; MAMP DAMP (оштетени/мртви/стари кл.) Пример: RBC ( eat me сигнал (фосфатидил серин) vs. don t eat me сигнал (CD47)) Препознавање кај вроден vs. стекнат имунитет 6

7 Секреција на цитокини и соработка со стекнатиот имунолошки систем Воспаление (инфламација) Акутно и хронично Отекување (тумор), црвенило (рубор), топлина (калор), болка (долор), губење на функциите (функцио леза) Вазодилатација, едем, екстравазација (хемоатрактанти: хемокини, фрагменти од бактерии и комплементот...) Пример: неутрофили и ICAM 7

8 8

9 Фагоцитоза Фагоцитоза (Мечников: Експерименти со ларви од морска ѕвезда.) 9

10 (Потсетување) Вроден имунитет - Eфектори Растворливи молекули Создадени во областа на инфекцијата/повредата антимикробни пептиди Пристигнати со крвотокот комплементни протеини и протеини на акутната фаза Рецептори - растворливи (екстрацелуларни и во цитосолот) и мембрански (на клеточната и во интрацелуларните мембрани) Клетки 10

11 Растворливи молекули на вродениот имунитет Антимикробни пептиди, протеини на акутната фаза, комплементни протеини Над 800 антимикробни пептиди 6-59 амино к-ни; катјонски и амфипатични Дефензини, кателицидини, интерферони... Пример: дефензини (29-35 амино к-ни) од неутрофили, панкреас, бубрези, Paneth кл... Механизми на дејство Растворливи молекули на вродениот имунитет Пневмококална пневмонија Цитокини Протеини на акутната фаза: CRP, SAA, фибриноген, комплемент, церулоплазмин, α 1 -антитрипсин, MBL, хаптоглобулин... Пример: CRP (пентраксин); механизам на дејство (полисахариди и фосфорилхолин; опсонизација/комплемент) 11

12 *LPC - Lysophosphatidylcholine (лизолецитин) Рецептори на вродениот имунитет Растворливи (опсонини); to make tasty Комплемент MBL CRP LBR Фиколини... 12

13 Која е улогата на MASP и C1r&C1s? N-терминалните региони им се слични. Значење? Рецептори на вродениот имунитет Мембрански или цитосолни, на/во макрофаги, дендритични (стеблести) кл., лимфоцити, епителни кл Тоll-like рецептори (толовидни) (TLR) NLR и инфламазоми NOD-like рецептори (нуклеотидно-врзувачки олигомеризациски домен) NOD1 и NOD2 (цитосолни) Scavenger (чистачки) рецептори-sr (мембран.) C-type lectin receptors (CLR) RLR (Retinoic acid-inducible gene-i-like receptors) 13

14 14

15 Рецептори на вродениот имунитет Првични откритија кај овошни муви; Toll ген (улога) Тоll протеин и IL-1R lps ген и ТLR4 Тоll-like рецептори (ТLR) Трансмембрански сигнално-рецепторен протеин Рецептори на вродениот имунитет 15

16 Рецептори на вродениот имунитет Лиганди: вирусна DNA и RNA, бактериски LPS и DNA, зимосан... Поврзување хомодимери и хетеродимери Рецептори на вродениот имунитет 16

17 Клетки на вродениот имунитет (потсетување) Клетки на вродениот имунитет (потсетување) 17

18 Клетки на вродениот имунитет Клетки на вродениот имунитет Неутрофили Рецептори: TLR2, TLR4, комплемент, Fc Значење на опсонизацијата Оксидациски и неоксидациски напад ROS и RNS (оксидација, хидроксилација, хлоринација, S-нитрозилација...) BPI, лизозим, протеази, дефензини, кателицидини... 18

19 Хронична грануломатозна болест S. aureus, C. albicans (потребни се дополнителни ефектори) Клетки на вродениот имунитет Макрофаги Рецептори: TLR, цитокини, Fc Активација Фагоцитна активност Способност за убивање Експресија на MHC класа II Продукција на цитокини Протеини на акутната фаза и комплементот inos, COX2 (простагландини) 19

20 Клетки на вродениот имунитет Клетки природни убијци (NK) Таргет вирусни (прва линија на одбрана) и туморозни кл. Активирачки рец. Ca-врзувачки С-лектини; рец. за Fc, TLR Инхибирачки рец. KIR; CD94:NKG (препознаваат MHC) Цитокини TNF-α, IFN-γ (активација на макрофаги и развој на Тh кл.) Меморија? Клетки на вродениот имунитет Дендритични (стеблести) клетки (Лангерхансови кл. во кожата) ТLR, NOD, SR Спој со стекнатиот имунитет Незрели Активација MHC II и костимулаторни молекули Во лимфоидни ткива Фагоцитоза, ROS, RNS, антибактериски пептиди Цитокини: IFN тип 1 (антивир.), IL-12, IL-6, TNF-α... (Го насочуваат цитокин-продуцирачкиот фенотип на Тh кл.) 20

21 Клетки на вродениот имунитет Патеки за пренесување на сигналот Сигнал Рецептор Пренесување на сигналот (интрацелуларна сигнализација) Ефекторен механизам 21

22 22

23 Мутации во гените за протеините од сигналните каскади? Позитивен фидбек (TNF-α, IL-1) Негативен фидбек (short MyD88, IκB, IL-10, TGF-β, глукокортикоиди) 23

24 (Преципитиран холестерол, амилоид β... Азбестоза, силикоза... NLRP3 Стерилни инфламаторни одговори ) 24

25 Сеприсутност на вродениот имунитет Ciona intestinalis TLR, лектини Drosophila диптерицин, фенолоксидазни каскади (меланизација) Растенија PRR; фитоалексини, респираторна експлозија, хитинази, алфа-1,3 глуконаза, зголемување на интрацелуларната ph, структурни одговори (пр., затворање стоми)... 25

26 Адаптивен бактериски имунолошки систем Protospacer Spacer Palindromic repeats CRISPR/Cas9 and Targeted Genome Editing: A New Era in Molecular Biology