ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Transcript

1 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (SYLLABUS) ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ανάλυση και περιγραφή των αντικειμένων διδασκαλίας των 13 ων τρίωρων διαλέξεων Εμμανουήλ-Μάριος Λ. Οικονόμου Διδάκτωρ Οικονομικών Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ακαδημαϊκός Υπότροφος Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας & Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Βόλος, Μάρτιος

2 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Α) Γενικό σχόλιο και προστιθέμενη αξία μαθήματος (από την μαθησιακή οπτική) Σκοπός του μαθήματος είναι να παρουσιάσει μία σειρά εξειδικευμένων θεμάτων που συνδέονται με την διαδικασία λήψης επενδυτικών αποφάσεων, την χρηματοδότησή τους και την εξελικτική και αναπτυξιακή πορεία των επιχειρήσεων στο σύγχρονο και συνεχώς εξελισσόμενο και διεθνοποιημένο χρηματοοικονομικό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζονται οι στόχοι της επιχείρησης, η αρχή λειτουργίας της, η αρχή χρηματοδότησης και οι επενδυτικές αποφάσεις της επιχείρησης, ο χρηματοοικονομικός προγραμματισμός και οι πηγές χρηματοδότησης της επιχείρησης, η συμπεριφορά και οι στόχοι των μελών μιας επιχείρησης/οργανισμού, οι πηγές χρηματοδότησης της επιχείρησης και το περιβάλλον μέσα στο οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση. Εξετάζονται επίσης ζητήματα όπως η διαχρονική αξία του χρήματος, ο υπολογισμός της αξίας των χρηματοροών και οι βασικές έννοιες χρηματικών ροών (ράντες), οι μέθοδοι Αξιολόγησης Επενδυτικών Έργων (Καθαρή Παρούσα Αξία/Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης) και η σχέση μεταξύ απόδοσης και κινδύνου στα πλαίσια της Θεωρίας Χαρτοφυλακίου (Υπόδειγμα Αποτίμησης Περιουσιακών Στοιχείων, CAPM). Εξετάζεται ακόμη, η διαδικασία χρηματοδότησης καινοτόμων επενδυτικών σχεδίων και ιδεών (όπως crowdfunding) τα όρια ανάπτυξης μιας επιχείρησης, ο χρηματοοικονομικός μετασχηματισμός (Financial Restructuring) η εταιρική αναδιάρθρωση με σκοπό την βιωσιμότητα μιας επιχείρησης και τέλος, οι συγχωνεύσεις, οι εξαγορές και η μεγέθυνση. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι σπουδαστές θα είναι σε θέση να γνωρίζουν μια σειρά από σημαντικές πτυχές που αφορούν την διαδικασία χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, τους τρόπους, τις μεθόδους και τις στρατηγικές λήψης σχετικών αποφάσεων χρηματοδότησης από την πλευρά των επιχειρήσεων, καθώς και τις διαδικασίες δια των οποίων λαμβάνονται οι αποφάσεις στρατηγικής από την διοίκηση των επιχειρήσεων και των επιχειρηματικών ομίλων. 2

3 Β) (Δομή Οργάνωση, κατανομή ύλης) Αναλυτική περιγραφή του οργανογράμματος των 13 ων προτεινόμενων διαλέξεων Κύρια ανάλυση 1 ης Διάλεξης: Εισαγωγικά στοιχεία: Tί είναι η επιχείρηση; Ποιοι οι στόχοι της επιχείρησης (H αρχή λειτουργίας, η αρχή χρηματοδότησης και οι επενδυτικές αποφάσεις της επιχείρησης). Τι είναι η επιχειρηματικότητα; Ποιος είναι ο επιχειρηματίας και ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Οι τύποι των επιχειρήσεων, των επιχειρηματικών οργανισμών και των επιχειρηματικών ομίλων. Θεωρία Παραγωγής και Κόστους. Καμπύλες ισοπαραγωγής, και ίσου προϊόντος. Η έννοια των οικονομικών κλίμακας. Ανάλυση νεκρού σημείου. Κύρια ανάλυση 2 ης Διάλεξης: Χρηματοοικονομικός προγραμματισμός και πηγές χρηματοδότησης της επιχείρησης. Η δομή διοίκησης της επιχείρησης. Η συμπεριφορά και οι στόχοι των μελών μιας επιχείρησης/οργανισμού. Πρόεδρος, διευθύνων σύμβουλος (CEO), και διοικητικό συμβούλιο, μέτοχοι, επιτροπή ελέγχου και υπο-επιτροπές, ο ρόλος των μη εκτελεστικών μελών, υπάλληλοι, πελάτες, πιστωτές, προμηθευτές, τοπική κοινότητα, κυβέρνηση/πολιτεία. Διαδικασία αξιολόγησης των διευθυντικών στελεχών. Αποδοχές των διευθυντικών στελεχών. Εταιρική Πολιτική Διανομής Μερισμάτων και Αγοράς Ιδίων Μετοχών. Ισολογισμός επιχείρησης (Ενεργητικό, Παθητικό, Καθαρά Θέση). Εσωτερικές Πηγές: Ίδια Κεφάλαια, χρηματικές ροές από θετική εξέλιξη βραχυπροθέσμων απαιτήσεων και υποχρεώσεων, αποθεματικά κεφάλαια (αδιανέμητα κέρδη), εκποίηση περιουσιακών στοιχείων. Εξωτερικές Πηγές: τραπεζικός δανεισμός (τραπεζικός δανεισμός, επιχειρηματικά κεφάλαια, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα τοκοχρεωλυτικά δάνεια), τραπεζική πίστωση (εγγυητικές επιστολές, ενέγγυες πιστώσεις εισαγωγών), χρηματοδοτική μίσθωση (leasing), πρακτόρευση / εκχώρηση απαιτήσεων (factoring), Επιχειρηματικά κεφάλαια Venture Capital, Ιδιώτες Επενδυτές (Business Angels) κρατική / κοινοτική στήριξη (αναπτυξιακοί νόμοι, αναπτυξιακά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3

4 Κύρια ανάλυση 3 ης Διάλεξης: Το περιβάλλον μέσα στο οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση (Το οικονομικό περιβάλλον της επιχείρησης, το νομισματικό περιβάλλον της επιχείρησης, το δημοσιονομικό και φορολογικό περιβάλλον, το περιβάλλον αναπτυξιακώνεπενδυτικών κινήτρων, το τεχνολογικό περιβάλλον, το νομοθετικό περιβάλλον, το δημοκγραφικό και κοινωνικό περιβάλλον, το πολιτιστικό και πολιτισμικό περιβάλλον). Κύρια ανάλυση 4 ης Διάλεξης: Τα μακροοικονομικά μεγέθη που καθορίζουν την πορεία μιας επιχείρησης σε μια εγχώρια οικονομία (ΑΕΠ, δείκτης ανεργίας, πληθωρισμός, επιτόκια, καταθέσεων & χορηγήσεων, επενδύσεις, ισοζύγιο πληρωμών, έλλειμμα προϋπολογισμού, κυβερνητική πολιτική, δημοσιονομική & νομισματική πολιτική). Οι φάσεις του κύκλου μιας επιχείρησης και τα χαρακτηριστικά τους (Φάση ανόδου ή επέκτασης, Φάση της ευημερίας, Φάση της κρίσης ή συρρίκνωσης, Φάση της ύφεσης). Κύρια ανάλυση 5ης Διάλεξης: Πολιτική ανταγωνισμού και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης. Πολιτική ανταγωνισμού και Συμπράξεις και μη ανταγωνιστικές πρακτικές, Συγκεντρώσεις, Κρατικές Ενισχύσεις, Κατάχρηση Δεσπόζουσας Θέσης. Αθέμιτη Σύμπραξη, Συγκέντρωση Επιχειρήσεων, Κρατική στήριξη επιχειρήσεων (κρατικές ενισχύσεις), Κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, Διαδικασία διαπίστωσης δεσπόζουσας θέση και η Πολιτική Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μελέτες περιπτώσεων κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης. Τα όρια ανάπτυξης μιας επιχείρησης. Η κατάσταση της χρεοκοπίας. Χρηματοοικονομικός μετασχηματισμός (Financial Restructuring) και εταιρική αναδιάρθρωση με σκοπό την βιωσιμότητα μιας επιχείρησης. Συγχωνεύσεις, εξαγορές και μεγέθυνση. Κύρια ανάλυση 6 ης Διάλεξης: Η διαχρονική αξία του χρήματος. Επιτόκιο, τόκος, ανατοκισμός και παρούσα αξία. Η έννοια της παρούσας και της μελλοντικής αξίας. Προεξόφληση και συντελεστής προεξόφλησης. Η παρούσα αξία στον ανατοκισμό. 4

5 Κύρια ανάλυση 7 ης Διάλεξης: Αναγωγή σε μελλοντική και παρούσα αξία. Απλός και σύνθετος ανατοκισμός. Κύρια ανάλυση 8 ης Διάλεξης: Ο υπολογισμός της αξίας των χρηματοροών. Χρηματορροές και παρούσα αξία χρηματορροών. Τελική αξία χρηματορροών. Κύρια ανάλυση 9 ης Διάλεξης: Εφαρμογές χρονικής αξίας χρήματος. Βασικές έννοιες χρηματικών ροών (ράντες). Ληξιπρόθεσμη ράντα. Προκαταβλητέα ράντα. Διακρίσεις τύπων ραντών (αξία πρόσκαιρης ράντας, αξία πρόσκαιρης μη σταθερής ληξιπρόθεσμης ράντας, αξία πρόσκαιρής μη σταθερής μη προκαταβλητέας ράντας, αξία πρόσκαιρης σταθερής προκαταβλητέας ράντας, αξία πρόσκαιρης σταθερής ληξιπρόθεσμης ράντας, παρούσα αξία ράντας με όρους αυξανόμενους με σταθερό ρυθμό, Παρούσα αξία διηνεκούς ράντας, Παρούσα αξία διηνεκούς ράντας με όρους αυξανόμενους με σταθερό ρυθμό. Μελλοντική αξία ράντας. Εφαρμογές χρονικής αξίας χρήματος, αποτίμηση μετοχών, μερίσματα, αποτίμηση μετοχών με τη μέθοδο της προεξόφλησης μερισμάτων Κύρια ανάλυση 10 ης Διάλεξης: Μέθοδοι Αξιολόγησης Επενδυτικών Έργων. Σύγκριση μεθόδων και άλλα θέματα αξιολόγησης. Λήψη αποφάσεων με τη μέθοδο της Καθαρής Παρούσας Αξίας. Λήψη αποφάσεων με τη μέθοδο τους Εσωτερικού Βαθμού Απόδοσης. Κύρια ανάλυση 11 ης Διάλεξης: Σχέση μεταξύ απόδοσης και κινδύνου στα πλαίσια της Θεωρίας Χαρτοφυλακίου. Ρίσκο και απόδοση χαρτοφυλακίου. Το Υπόδειγμα Αποτίμησης Περιουσιακών Στοιχείων (CAPM). Τρόπος αποτίμησης των διαφόρων περιουσιακών στοιχείων. Αναμενόμενη απόδοση ενός περιουσιακού στοιχείου με ένα μέγεθος κινδύνου του περιουσιακού στοιχείου. Κόστος κεφαλαίου και αξιολόγηση. Κύρια ανάλυση 12 ης Διάλεξης: Μέρος Α : Η σουμπετεριανή ανάλυση και η σημασία της καινοτομίας στην επιχειρηματικότητα, και τη βιωσιμότητα των κλάδων παραγωγής. 5

6 Μέρος Β : Εφαρμογές χρονικής αξίας χρήματος. Η έννοια της μετοχής. Η πολιτική μερισμάτων των επιχειρήσεων. Αποτίμηση μετοχών με την μέθοδο προεξόφλησης των μερισμάτων. Κύρια ανάλυση 13 ης Διάλεξης: Επενδύσεις σε απαιτήσεις. Σημασία των εμπορικών πιστώσεων. Πολιτική και προϋποθέσεις παροχής πιστώσεων. Εμπορικοί όροι και πολιτική εισπράξεων (μέσα απόδειξης χορηγούμενων πιστώσεων, ανοικτός λογαριασμός, εμπορική επιστολή, εγγυητική επιστολή, εισπράξεις απαιτήσεων, τραβηχτικές εξουσιοδότησης, επιστολές υπενθύμισης, πρακτορεία είσπραξης, ποινές. Έλεγχοι πιστώσεων ανά πελάτη. ΥΛΙΚΟ (ΥΛΗ) μαθήματος που θα ζητηθεί στις εξετάσεις - Όλες οι σημειώσεις στο e-class (13 αρχεία διαλέξεων pdf) - (Βιβλίο): Αρτίκης, Γ. (2002). Χρηματοοικονομική Διοίκηση, Αποφάσεις Επενδύσεων. Εκδόσεις Σταμούλη κεφάλαιο: 1 (ολόκληρο) - Κεφάλαιο 2, ενότητες Κεφάλαιο 3 (ολόκληρο) - Κεφάλαιο 4, ενότητες & Κεφάλαιο 6, ενότητες σελ & Κεφάλαιο 8 ενότητες & Παράρτημα (Πίνακες) 6

7 Βασική προτεινόμενη περαιτέρω βιβλιογραφία για τους/τις φοιτητές/φοιτήτριες Ελληνόγλωσση: Αρτίκης, Γ. (2002). Χρηματοοικονομική διοίκηση, αποφάσεις επενδύσεων. Εκδόσεις Σταμούλη Κιόχος Π., Παπανικολάου Π, Θάνος, Π., Κιόχος, Α. (2002). Χρηματοοικονομική διοίκηση και πολιτική. Σύγχρονη Εκδοτική. Ξανθάκης Μ., Αλεξάκης Χ. (2007). Χρηματοοικονομική ανάλυση επιχειρήσεων. Εκδόσεις Σταμούλης. Θωμαδάκης Σ. & Αλεξάκης Π. (2006). Οικονομική των επιχειρήσεων. Εκδόσεις Σταμούλη. Πετράκης, Π. (2002). Χρηματοοικονομική Διοίκηση και Τραπεζική Οικονομική: Αποτίμηση Κινδύνου και Επενδύσεων. Εκδόσεις Πετράκης. Επίσκοπος Α. (2014). Χρηματοοικονομική Επιχειρήσεων. Θεωρία και Πρακτική. Εκδόσεις ΟΠΑ ΑΕ. Θάνος Γ. & Θάνος Ι. (2012). Χρηματοδοτική των Επιχειρήσεων - Τεχνικές Λήψης Χρηματοοικονομικών Αποφάσεων: Θεωρία, Ασκήσεις πράξης, Εργαστηριακές εφαρμογές με Η/Υ σύμφωνα με τις ΕΓΑΛΑ (ΕΓΛΣ) και τα ΔΠΧΠ (ΔΛΠ). Ιδιωτική Έκδοση. Μέργος, Γ. (2007). Κοινωνικοοικονομική Αξιολόγηση Επενδύσεων κ Πολιτικών. Τόμος Α, Εκδόσεις Μπένου. Μέργος Γ. (2007). Κοινωνικοοικονομική Αξιολόγηση Επενδύσεων κ Πολιτικών, Τόμος Β. Εκδόσεις Μπένου. Ξενόγλωσση: Adair, A. T. (2006). Corporate Finance Demystified. McGraw-Hill Βrealey, R.S., Myers, S. and Allen, F. (2014). Principles of Corporate Finance, Global Edition, 11th edition. McGraw-Hill/Irwin. Elali, W. (2008). Advanced Corporate Finance: A Practical Approach, First Edition 1st Edition Ogden, J., Jen, F.C. Jen & O'Connor, P.F. (2002). Advanced Corporate Finance, 1st edition. Pearson; Ross, S., Westerfield, R.W. & Jaffe J. (2012). Corporate Finance, 10th Edition. McGraw-Hill Education; 7