ΤΠΖΡΔΗΑ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΔΤΣΗΚΩΝ ΔΠΗΣΡΟΠΩΝ

Transcript

1 ΒΟΤΛΖ ΣΩΝ ΑΝΣΗΠΡΟΩΠΩΝ Η ΒΟΤΛΔΤΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΓΟ - ΤΝΟΓΟ Γ ΕΚΘΕΗ ΣΗ ΚΟΙΝΟΒΟΤΛΕΤΣΙΚΗ ΕΠΙΣΡΟΠΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟΤ ΓΙΑ ΣΟΝ ΚΡΑΣΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟ ΣΟΤ 2015 ΤΠΖΡΔΗΑ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΔΤΣΗΚΩΝ ΔΠΗΣΡΟΠΩΝ Γεθέκβξηνο 2014

2 ΠΔ Ρ Η Δ Υ Ο Μ Δ Ν Α ει. ΜΔΡΟ Α ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 1. Δηζαγσγή ηνηρεία/πιεξνθνξίεο... 5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 1. Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ. α. Οηθνλνκηθφ πιαίζην. 6 β. ηξαηεγηθέο επηδηψμεηο ηεο θπβέξλεζεο.. 11 γ. Κξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο 2015 θαη Μεζνπξφζεζκν Γεκνζηνλνκηθφ Πιαίζην (ΜΓΠ) Γηνηθήηξηα Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ πλαθή δεηήκαηα α. Βαζκφο πινπνίεζεο αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ (Πξνυπνινγηζκφο 2014).. 18 β. πκπιεξσκαηηθνί πξνυπνινγηζκνί ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ γ. Σξνπνπνηήζεηο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ην ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 1. Αλάιπζε ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ Παξαηεξήζεηο θαη ζρφιηα Δηζήγεζε ηεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Δπηηξνπήο Οηθνλνκηθψλ θαη Πξνυπνινγηζκνχ ΜΔΡΟ Β Παξαηεξήζεηο θνηλνβνπιεπηηθψλ νκάδσλ θαη άιισλ θνκκάησλ γηα ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ Α. Παξαηεξήζεηο ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο νκάδαο Γεκνθξαηηθνχ πλαγεξκνχ Β. Παξαηεξήζεηο ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο νκάδαο ηνπ ΑΚΔΛ-Αξηζηεξά-Νέεο Γπλάκεηο Γ. Παξαηεξήζεηο ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο νκάδαο ηνπ Γεκνθξαηηθνχ Κφκκαηνο Γ. Παξαηεξήζεηο ηνπ Κηλήκαηνο νζηαιδεκνθξαηψλ ΔΓΔΚ. 53 Δ. Παξαηεξήζεηο ηνπ Δπξσπατθνχ Κφκκαηνο. 59 Σ. Παξαηεξήζεηο ηνπ Κηλήκαηνο Οηθνιφγσλ Πεξηβαιινληηζηψλ.. 65 Ε. Παξαηεξήζεηο ηνπ βνπιεπηή θ. Νίθνπ Κνπηζνχ εθπξνζσπψληαο ηεο πκκαρίαο Πνιηηψλ. 68 ΜΔΡΟ Γ Παξνπζηνιφγην ζπλεδξηψλ ηεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Δπηηξνπήο Οηθνλνκηθψλ θαη Πξνυπνινγηζκνχ γηα ηε ζπδήηεζε ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ ii

3 ΜΔΡΟ Γ Πίλαθεο πνπ αληηθαηνπηξίδνπλ ηε δεκνζηνλνκηθή θαηάζηαζε 77 ΜΔΡΟ Δ πγθεθαιαίσζε νθεηιψλ θαη δαπαλψλ θαηά θεθάιαην ΜΔΡΟ Σ Μεζνπξφζεζκν Πιαίζην ΜΔΡΟ Ε Πξνγξακκαηηζκφο έξγσλ Πίλαθαο 1 - Νέα Έξγα 95 Πίλαθαο 2 - Τθηζηάκελα Έξγα.. 96 ΜΔΡΟ Ζ Σξνπνπνηήζεηο ζηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015, νη νπνίεο θαηαηέζεθαλ απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ κεηά ηε ιήμε ηεο θπξίσο ζπδήηεζεο απφ ηελ επηηξνπή iii

4 Έθζεζε ηεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Δπηηξνπήο Οηθνλνκηθψλ θαη Πξνυπνινγηζκνχ γηα ην Μέιε ηεο επηηξνπήο: λνκνζρέδην «Ο πεξί Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2014 Νφκνο ηνπ 2013» Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Άγγεινο Βφηζεο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Μαξία Κπξηαθνχ Γηάλλνο Λακάξεο Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ ηαχξνο Δπαγφξνπ ΜΔΡΟ Α ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 1. Δηζαγσγή Ο θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην νηθνλνκηθφ έηνο 2015, θαηαηέζεθε ζηε Βνπιή ησλ Αληηπξνζψπσλ ζχκθσλα κε ην άξζξν 81 ηνπ πληάγκαηνο ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο θαη αθνινχζσο παξαπέκθζεθε ελψπηνλ ηεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Δπηηξνπήο Οηθνλνκηθψλ θαη Πξνυπνινγηζκνχ γηα κειέηε θαη ππνβνιή ζρεηηθήο έθζεζεο πξνο ην ζψκα. εκεηψλεηαη φηη, καδί κε ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ γηα ην έηνο 2015 θαηαηέζεθε επίζεο ην Μεζνπξφζεζκν Γεκνζηνλνκηθφ Πιαίζην (ΜΓΠ) γηα ηα έηε Ζ θαηάζεζε ηνπ ππφ ζπδήηεζε πξνυπνινγηζκνχ έγηλε ζηηο 9 Οθησβξίνπ 2014, εληφο ησλ πξνβιεπφκελσλ ζπληαγκαηηθψλ πιαηζίσλ, δειαδή ηξεηο κήλεο πξηλ απφ ηελ έλαξμε ηνπ επφκελνπ νηθνλνκηθνχ έηνπο. Ζ εμέηαζε ηνπ ππφ αλαθνξά πξνυπνινγηζκνχ, άξρηζε ζηηο 17 Οθησβξίνπ 2014 κε ηελ παξνπζίαζε ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο θαη δεκνζηνλνκηθήο θαηάζηαζεο απφ ηνλ Τπνπξγφ Οηθνλνκηθψλ θ. Υάξε Γεσξγηάδε θαη έιεμε ζηηο 27 Ννεκβξίνπ 2014, κε ηελ νινθιήξσζε ηεο παξνπζίαζεο ησλ επηκέξνπο πξνυπνινγηζκψλ, θαζψο θαη ησλ ζηφρσλ θαη ηεο πνιηηηθήο, φισλ ησλ ππνπξγείσλ θαη αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ. Πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζπλνιηθά δεθαεπηά ζπλεδξίεο ηεο επηηξνπήο, σο αθνινχζσο: 1

5 Γεθαπέληε ζπλεδξίεο γηα ηε ζπδήηεζε ησλ επί κέξνπο πξνυπνινγηζκψλ ησλ ππνπξγείσλ θαη αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ θαη εηδηθφηεξα γηα ηελ αλάιπζε ησλ ζηφρσλ θαη ηεο πνιηηηθήο ηνπο, κία ζπλεδξία, ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε ζηηο 8 Γεθεκβξίνπ 2014, γηα ζθνπνχο έγθξηζεο ηνπ πξνζρεδίνπ έθζεζεο ηεο επηηξνπήο, κία ζπλεδξία, ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε ζηηο 11 Γεθεκβξίνπ 2014 γηα έγθξηζε αξηζκνχ ηξνπνπνηήζεσλ 1 ζηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015, νη νπνίεο θαηαηέζεθαλ ζηελ επηηξνπή απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ κεηά ηελ επίζεκε θαηάζεζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ. Πεξαηηέξσ, ζηα πιαίζηα ηεο ζπδήηεζεο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ, βάζεη πάγηαο πξαθηηθήο ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ, πξνζήιζε επίζεο ελψπηνλ ηεο επηηξνπήο ε Γηνηθήηξηα ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ ηελ 1 ε Γεθεκβξίνπ 2014, ζε ζπλεδξία πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε κεηά ηε ιήμε ηεο ζπδήηεζεο ησλ επί κέξνπο πξνυπνινγηζκψλ ησλ ππνπξγείσλ θαη αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ. ηε ζπλεδξίαζε απηή ε Γηνηθήηξηα ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ θαηέζεζε ηηο ζέζεηο θαη εθηηκήζεηο ηεο επνπηηθήο αξρήο αλαθνξηθά κε ηελ επξχηεξε νηθνλνκηθή θαη δεκνζηνλνκηθή θαηάζηαζε. Σέινο, ν Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ ζηηο 11 Γεθεκβξίνπ αλέιπζε ελψπηνλ ηεο νινκέιεηαο ηνπ ζψκαηνο ηε γεληθή νηθνλνκηθή πνιηηηθή ηεο θπβέξλεζεο, ηε δεκνζηνλνκηθή θαηάζηαζε, θαζψο θαη ηηο πξνηεξαηφηεηεο θαη ηνπο ζηφρνπο ηεο θπβέξλεζεο γηα ην έηνο 2015, φπσο δηαγξάθνληαη κέζα απφ ηνλ ππφ ζπδήηεζε πξνυπνινγηζκφ. Σν ηειηθφ πξφγξακκα ζπλεδξηψλ γηα ηε ζπδήηεζε ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2015, δηακνξθψζεθε σο αθνινχζσο: Παξαζθεπή, 17 Οθησβξίνπ Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ α. Αλάιπζε θξαηηθψλ εζφδσλ β. Γεκνζηνλνκηθνί δείθηεο 1 2 Μέρξη ηελ έλαξμε ζπδήηεζεο ηνπ ππφ αλαθνξά πξνυπνινγηζκνχ ζηηο 15 Γεθεκβξίνπ 2014, είραλ θαηαηεζεί ζπλνιηθά 18 ηξνπνπνηήζεηο. ηνηρεία ηεο νκηιίαο ηνπ Τπνπξγνχ Οηθνλνκηθψλ ελψπηνλ ηεο νινκέιεηαο ηνπ ζψκαηνο δελ έρνπλ πεξηιεθζεί ζηελ παξνχζα έθζεζε. 2

6 γ. Οηθνλνκηθή πνιηηηθή θαη δεκνζηνλνκηθή θαηάζηαζε - Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ - Γεληθφ Λνγηζηήξην - Γεληθή Γηεχζπλζε Δπξσπατθψλ Πξνγξακκάησλ, πληνληζκνχ θαη Αλάπηπμεο Σεηάξηε, 22 Οθησβξίνπ Γξαθείν Δπηηξφπνπ Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ Πξνζσπηθνχ Υαξαθηήξα - Αλαζεσξεηηθή Αξρή Πξνζθνξψλ Γεπηέξα, 27 Οθησβξίνπ Τπνπξγείν Τγείαο Σεηάξηε, 29 Οθησβξίνπ Διεγθηηθή Τπεξεζία - Τπεξεζία Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ - Γξαθείν Δπηηξφπνπ Γηνηθήζεσο Πέκπηε, 30 Οθησβξίνπ Τπνπξγείν Παηδείαο θαη Πνιηηηζκνχ Γεπηέξα, 3 Ννεκβξίνπ Τπνπξγείν Γηθαηνζχλεο θαη Γεκνζίαο Σάμεσο Σεηάξηε, 5 Ννεκβξίνπ Γηθαζηηθή Τπεξεζία - Ννκηθή Τπεξεζία - Γξαθείν Δπηηξφπνπ Ννκνζεζίαο θαη Γξαθείν Δπηηξφπνπ Πξνζηαζίαο ησλ Γηθαησκάησλ ηνπ Παηδηνχ Πέκπηε, 6 Ννεκβξίνπ Τπνπξγείν Δλέξγεηαο, Δκπνξίνπ, Βηνκεραλίαο θαη Σνπξηζκνχ Γεπηέξα, 10 Ννεκβξίνπ Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ Σεηάξηε, 12 Ννεκβξίνπ Δπηηξνπή Πξνζηαζίαο ηνπ Αληαγσληζκνχ - Τπεξεζία πλεξγαηηθψλ Δηαηξεηψλ - Αλαζεσξεηηθή Αξρή Πξνζθχγσλ - Βνπιή ησλ Αληηπξνζψπσλ Πέκπηε, 13 Ννεκβξίνπ Τπνπξγείν Δμσηεξηθψλ - Κπβεξλεηηθφο Δθπξφζσπνο (Κνλδχιηα Γηαθψηηζεο) Γεπηέξα, 17 Ννεκβξίνπ Τπνπξγείν Γεσξγίαο, Φπζηθψλ Πφξσλ θαη Πεξηβάιινληνο Πέκπηε, 20 Ννεκβξίνπ Τπνπξγείν Δξγαζίαο, Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ Γεπηέξα, 24 Ννεκβξίνπ Τπνπξγείν πγθνηλσληψλ θαη Έξγσλ Πέκπηε, 27 Ννεκβξίνπ Γξαθείν Δθφξνπ Διέγρνπ Κξαηηθψλ Δληζρχζεσλ - Τπνπξγείν Άκπλαο Γεπηέξα, 1 Γεθεκβξίνπ Γηνηθεηήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ Γεπηέξα, 8 Γεθεκβξίνπ Έγθξηζε πξνζρεδίνπ έθζεζεο ηεο επηηξνπήο 3

7 Πέκπηε 11 Γεθεκβξίνπ Έγθξηζε ηξνπνπνηήζεσλ ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ην 2015 πνπ θαηαηέζεθαλ απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ ηα πιαίζηα ησλ εηδηθφηεξσλ δηαδηθαζηψλ πνπ αθνινπζνχληαη θάζε ρξφλν γηα ηε ζπδήηεζε ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ, βάζεη πάγηαο πξαθηηθήο, ηεξήζεθαλ/θαηαηέζεθαλ ελψπηνλ ηεο επηηξνπήο ηα αθφινπζα: Πιήξε ζηελνγξαθεκέλα πξαθηηθά γηα φιεο ηηο ζπδεηήζεηο, ηα νπνία απνζηελνγξαθήζεθαλ θαη βξίζθνληαη ζηε δηάζεζε φισλ ησλ βνπιεπηψλ. Δηδηθφ παξνπζηνιφγην, πξνζππνγξαθέλ απφ ηνλ πξφεδξν ηεο επηηξνπήο ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Καλνληζκνχ ηεο Βνπιήο. (Οη παξνπζίεο ησλ βνπιεπηψλ κειψλ θαη κε κειψλ ηεο επηηξνπήο ζηηο ζπλεδξίεο εκθαίλνληαη ζην παξνπζηνιφγην, ην νπνίν πεξηιακβάλεηαη ζην Μέξνο Γ ηεο παξνχζαο έθζεζεο.) Γξαπηά ζεκεηψκαηα/νκηιίεο ησλ ππνπξγψλ θαη ησλ πξντζηακέλσλ ησλ ζπληαγκαηηθψλ εμνπζηψλ θαη ππεξεζηψλ θαζψο θαη ησλ αλεμάξηεησλ ππεξεζηψλ, κε ζπγθεθξηκέλα ζηνηρεία αλαθνξηθά κε ηηο δαπάλεο θάζε ππνπξγείνπ, ηνπο ζηφρνπο θαη ηελ πνιηηηθή θαη άιια ζπλαθή ζηνηρεία, θαηʼ απαίηεζε ηεο επηηξνπήο. Δηδηθή δηαδηθαζία ππνβνιήο εξσηήζεσλ, κε βάζε ηελ νπνία φινη νη βνπιεπηέο έρνπλ ην δηθαίσκα λα ππνβάιινπλ γξαπηψο εξσηήζεηο επί εηδηθψλ θνλδπιίσλ ηνπ ππφ αλαθνξά πξνυπνινγηζκνχ, νη νπνίεο δηαβηβάδνληαη αξκνδίσο ζηα αληίζηνηρα ππνπξγεία/ππεξεζίεο γηα θαηάζεζε γξαπηψο ησλ ζρεηηθψλ απαληήζεσλ. Δηδηθφο θαηάινγνο φισλ ησλ ζηνηρείσλ, ησλ νπνίσλ δεηήζεθε ε θαηάζεζε θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ζπδεηήζεσλ. Καηαηέζεθε επίζεο Έθζεζε Γεκνζηνλνκηθψλ Κηλδχλσλ, δπλάκεη ηνπ άξζξνπ 58 ηνπ πεξί Γεκνζηνλνκηθήο Δπζχλεο θαη Γεκνζηνλνκηθνχ Πιαηζίνπ Νφκνπ, ζηελ νπνία αλαγλσξίδνληαη θαη αλαιχνληαη νη πηζαλνί δεκνζηνλνκηθνί θίλδπλνη θαη πεξηιακβάλνληαη κέηξα ηα νπνία ήδε ιακβάλνληαη ή πξνγξακκαηίδεηαη λα ιεθζνχλ κε ζηφρν ην κεηξηαζκφ ησλ ελ ιφγσ θηλδχλσλ. 4

8 2. ηνηρεία/πιεξνθνξίεο Ζ παξνχζα έθζεζε βαζίδεηαη ζηα ζηνηρεία ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ην 2015 θαη ηνπ ΜΓΠ γηα ηα έηε , ζην Δπεμεγεκαηηθφ Τπφκλεκα θαη ζηα Παξαξηήκαηα απηνχ πνπ ζπλνδεχνπλ ηνλ ππφ αλαθνξά πξνυπνινγηζκφ, ζηα ζηνηρεία πνπ θαηαηέζεθαλ ελψπηνλ ηεο επηηξνπήο απφ ηνλ Τπνπξγφ Οηθνλνκηθψλ θαηά ηελ έλαξμε ηεο ζπδήηεζεο 3, φπσο θαη ζηα ζηνηρεία πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηνπο αλαιπηηθνχο πίλαθεο γηα ηα κεγέζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη ηνπο καθξννηθνλνκηθνχο δείθηεο , νη νπνίνη θαηαηέζεθαλ καδί κε ηνλ ππφ αλαθνξά πξνυπνινγηζκφ. ην Μέξνο Α ηεο παξνχζαο έθζεζεο, παξαηίζεηαη ε αλάιπζε ηνπ Τπνπξγνχ Οηθνλνκηθψλ αλαθνξηθά κε ηελ αθνινπζνχκελε νηθνλνκηθή πνιηηηθή ηεο θπβέξλεζεο, ην νηθνλνκηθφ πιαίζην επί ηνπ νπνίνπ βαζίδεηαη ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2015, νη ζέζεηο ηεο Γηνηθήηξηαο ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ, φπσο θαη άιια ζπλαθή δεηήκαηα. ην Μέξνο Β παξαηίζεληαη νη παξαηεξήζεηο ησλ θνηλνβνπιεπηηθψλ νκάδσλ θαη άιισλ θνκκάησλ γηα ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ ην Μέξνο Γ παξαηίζεηαη ην παξνπζηνιφγην βνπιεπηψλ θαηά ηηο ζπλεδξίεο ηεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Δπηηξνπήο Οηθνλνκηθψλ θαη Πξνυπνινγηζκνχ γηα ηε κειέηε ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ ην Μέξνο Γ παξαηίζεληαη πίλαθεο, νη νπνίνη θαηαηέζεθαλ απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ θαη νη νπνίνη απνηππψλνπλ ηε δεκνζηνλνκηθή θαηάζηαζε. ην Μέξνο Δ παξαηίζεηαη πίλαθαο ζπγθεθαιαησηηθψλ νθεηιψλ θαη δαπαλψλ θαηά Κεθάιαην (Τπνπξγεία, πληαγκαηηθέο Δμνπζίεο, πληαγκαηηθέο Τπεξεζίεο, Αλεμάξηεηεο Τπεξεζίεο). ην Μέξνο Σ παξαηίζεηαη πίλαθαο, ν νπνίνο θαηαηέζεθε απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ, πνπ απνηππψλεη ηνπο δεκνζηνλνκηθνχο δείθηεο ζχκθσλα κε ην Μεζνπξφζεζκν Γεκνζηνλνκηθφ Πιαίζην Δπηζηνιή Τπνπξγνχ Οηθνλνκηθψλ πξνο ηνλ Πξφεδξν ηεο Βνπιήο ησλ Αληηπξνζψπσλ εκεξνκελίαο 8 Οθησβξίνπ (Παξνπζίαζε ζηελ Κνηλνβνπιεπηηθή Δπηηξνπή Οηθνλνκηθψλ θαη Πξνυπνινγηζκνχ - Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ - 17 Οθησβξίνπ 2014). 5

9 ην Μέξνο Ε παξαηίζεληαη νη πίλαθεο κε ηα λέα θαη πθηζηάκελα έξγα πνπ πξνγξακκαηίδεηαη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ/πινπνηεζνχλ θαηά ην ην Μέξνο Ζ παξαηίζεληαη νη ηξνπνπνηήζεηο ζηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015, νη νπνίεο θαηαηέζεθαλ απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ κεηά ηε ιήμε ηεο θπξίσο ζπδήηεζεο απφ ηελ επηηξνπή. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 1. Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ α. Οηθνλνκηθφ πιαίζην Αλαιχνληαο ν Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ ζηηο 17 Οθησβξίνπ 2014, ην νηθνλνκηθφ πιαίζην επί ηνπ νπνίνπ βαζίδεηαη ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2015, θαηέζεζε ηα αθφινπζα: Ζ θππξηαθή νηθνλνκία ζπλερίδεη λα βξίζθεηαη ζε χθεζε θαη θαηά ην 2014, σζηφζν ν ξπζκφο ηεο χθεζεο παξνπζηάδεη ζεκαληηθή επηβξάδπλζε ζε ζρέζε κε ην Παξφιν πνπ θαηά ην 2013 ηα πξνβιήκαηα ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο θαη εηδηθφηεξα ηα πξνβιήκαηα ζηνλ ηξαπεδηθφ ηνκέα θαη ζηα δεκφζηα νηθνλνκηθά θνξπθψζεθαλ, θαηά ην 2014 επηηεχρζεθε ζηαζεξνπνίεζε ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο, ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ θαη ηεο πξαγκαηηθήο νηθνλνκίαο θαη επαλαθηήζεθε ζε κεγάιν βαζκφ ε δηεζλήο εκπηζηνζχλε πξνο ηελ θππξηαθή νηθνλνκία θαη ηηο πξννπηηθέο ηεο. Παξά ην αληίμνν νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ, ε θππξηαθή νηθνλνκία θαηά ηα έηε 2013 θαη 2014 θηλήζεθε ζε θαιχηεξα απφ ηα αλακελφκελα κε βάζε ηα καθξννηθνλνκηθά κεγέζε επίπεδα, θαζψο ε χθεζε πεξηνξίζηεθε ζε πνιχ ρακειφηεξα επίπεδα ζε ζρέζε κε ηηο αξρηθέο πξνβιέςεηο. Ζ Κππξηαθή Γεκνθξαηία ζπλερίδεη λα εθαξκφδεη γηα δεχηεξε ζπλερή ρξνληά ην καθξννηθνλνκηθφ πξφγξακκα πξνζαξκνγήο, πνπ έρεη ζπκθσλεζεί κε ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ηελ Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδα θαη ην Γηεζλέο Ννκηζκαηηθφ Σακείν θαη κέρξη ζηηγκήο έρεη ηχρεη ηεζζάξσλ επηηπρεκέλσλ αμηνινγήζεσλ. Οη ελ ιφγσ αμηνινγήζεηο ζπλέβαιαλ ζεκαληηθά ζηελ επαλάθηεζε ηεο εκπηζηνζχλεο ησλ αγνξψλ πξνο ηελ θππξηαθή νηθνλνκία, ηφζν ζε δηεζλέο φζν θαη ζε εζληθφ 6

10 επίπεδν, γεγνλφο ην νπνίν επέηξεςε γηα πξψηε θνξά κεηά ην Ννέκβξην ηνπ 2010, ηελ έθδνζε θξαηηθψλ νκνιφγσλ ζηηο δηεζλείο αγνξέο. Ζ θαιχηεξε απφ ηελ αλακελφκελε απφδνζε ηεο νηθνλνκίαο, ε θαιή πνξεία ηεο αλαδηάξζξσζεο ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ην θιίκα ηεο βειηησκέλεο εκπηζηνζχλεο πξνο ηελ θππξηαθή νηθνλνκία ζπλέβαιαλ ζηηο πξνζπάζεηεο γηα άξζε ησλ πεξηνξηζκψλ ζηε δηαθίλεζε θεθαιαίσλ. Δλψ ην 2013 ραξαθηεξίζηεθε σο ε ρξνληά ηεο θξίζεο θαη ην 2014 σο ε ρξνληά ηεο ζηαζεξνπνίεζεο, ην 2015 αλακέλεηαη λα είλαη ε ρξνληά ηεο αλάθακςεο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα ζπλερηζηεί ε πξνζπάζεηα γηα κεηαξξχζκηζε θαη εμπγίαλζε ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ. Ο αξκφδηνο ππνπξγφο θαηαζέηνληαο εηδηθφηεξα ζηνηρεία αλαθνξηθά κε ην ξπζκφ αλάπηπμεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο, δήισζε ηα αθφινπζα: Ζ θππξηαθή νηθνλνκία ζπλερίδεη λα ζπξξηθλψλεηαη θαη θαηά ην 2014, σζηφζν ε ζπξξίθλσζε απηή πεξηνξίδεηαη πην θάησ απφ ηελ πξνβιεπφκελε ζην επηθαηξνπνηεκέλν καθξννηθνλνκηθφ πξφγξακκα πξνζαξκνγήο ηνπ Ηνπιίνπ χκθσλα κε ην θεληξηθφ καθξννηθνλνκηθφ ζελάξην πνπ πεξηιήθζεθε ζην επηθαηξνπνηεκέλν καθξννηθνλνκηθφ πξφγξακκα πξνζαξκνγήο ηνπ Ηνπιίνπ 2014, ν ξπζκφο αλάπηπμεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο γηα ην έηνο 2014 αλακέλεηαη λα είλαη αξλεηηθφο θαη λα θπκαλζεί ζην -4,2% ζε πξαγκαηηθνχο φξνπο. Ωζηφζν, ζχκθσλα κε ηηο ηειηθέο πξνβιέςεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ ε χθεζε εθηηκάηαη λα πεξηνξηζηεί θάησ απφ ην -3% ζε πξαγκαηηθνχο φξνπο. ε ζρέζε κε ην 2013 ν ξπζκφο αλάπηπμεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο πεξηνξίζηεθε ζην -5,4% έλαληη ησλ πξνβιέςεσλ ηεο ηξφηθα θαη ησλ νίθσλ αμηνιφγεζεο γηα αξλεηηθφ ξπζκφ αλάπηπμεο χςνπο -8,7%. Ο πεξηνξηζκφο ηεο χθεζεο νθείιεηαη θπξίσο ζηελ πςειφηεξε απφ ηελ αλακελφκελε ηδησηηθή θαηαλάισζε θαη ζηηο θαιέο, ππφ ηηο πεξηζηάζεηο, απνδφζεηο ηεο νηθνλνκίαο ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ, ησλ επαγγεικαηηθψλ ππεξεζηψλ θαη ηνπ εκπνξίνπ. 7

11 Απφ ην 2015 πξνβιέπεηαη φηη ε νηθνλνκία ζα αλαθάκςεη θαη ζα αξρίζεη λα θαηαγξάθεη ζεηηθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο. Δηδηθφηεξα, γηα ην 2015 πξνβιέπεηαη ζεηηθφο ξπζκφο αλάπηπμεο, ν νπνίνο ζα αλέιζεη ζην 0,4%. Τπφ ην θσο ησλ πην πάλσ δεδνκέλσλ παξαηεξείηαη ζηαδηαθή βειηίσζε ζηελ απφδνζε ηεο νηθνλνκίαο, γεγνλφο ην νπνίν ππνδεινί φηη ε χθεζε έρεη νινθιεξψζεη ηνλ θχθιν ηεο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ε θππξηαθή νηθνλνκία ζα παξακείλεη ζηελ ίδηα θαηεχζπλζε θαη θαηά ηα επφκελα έηε. Ο ίδηνο αμησκαηνχρνο, αλαθνξηθά κε ηελ απαζρφιεζε, ηελ αλεξγία θαη ηνλ πιεζσξηζκφ θαηέζεζε ηα αθφινπζα ζηνηρεία: Ζ απαζρφιεζε ζπλερίδεη λα θαηαγξάθεη κείσζε κέρξη θαη ην πξψην εμάκελν ηνπ 2014, σζηφζν ε κείσζε απηή άξρηζε λα επηβξαδχλεηαη απφ ην ηξίην ηξίκελν ηνπ Ζ ζπλνιηθή εθηίκεζε γηα ην 2014 πξνβιέπεη αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ζηαδηαθή απνθιηκάθσζε ηεο αλεξγίαο, φπσο απηή άξρηζε λα θαηαγξάθεηαη απφ ην δεχηεξν ηξίκελν ηνπ ηξέρνληνο έηνπο θαη ε νπνία νθείιεηαη θπξίσο ζηελ αλζεθηηθφηεηα θαη ζηελ πξννπηηθή ησλ βαζηθψλ παξαγσγηθψλ ηνκέσλ ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο. Γηα ην 2014 ε αλεξγία αλακέλεηαη λα θπκαλζεί ζην 15,6% ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζε ζχγθξηζε κε 15,9% γηα ην 2013, ελψ γηα ην 2015 πξνβιέπεηαη λα παξνπζηάζεη πεξαηηέξσ ηάζεηο απνθιηκάθσζεο. Ο πιεζσξηζκφο γηα ην 2014, κε βάζε ηνλ Δλαξκνληζκέλν Γείθηε Σηκψλ Καηαλαισηή, ζπλερίδεη λα παξνπζηάδεη κείσζε παξά ηελ αχμεζε ησλ ζπληειεζηψλ ηνπ ΦΠΑ θαη ηνπ θφξνπ θαηαλάισζεο ζηα θαχζηκα θίλεζεο θαη αλακέλεηαη λα πξνζεγγίζεη ην 0% ζε ζρέζε 0,4% γηα ην 2013, ελψ γηα ην 2015 πξνβιέπεηαη λα απμεζεί νξηαθά θαη λα αλέιζεη ζην 0,9%. Ο αξκφδηνο ππνπξγφο αλαθεξφκελνο ζην δεκνζηνλνκηθφ ηζνδχγην θαη ζην δεκφζην ρξένο θαηέζεζε ηα αθφινπζα: Ζ επίδνζε ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ γηα ην 2014 κε βάζε ηηο πξνβιέςεηο ηνπ 8

12 Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ, παξνπζηάδεηαη βειηησκέλε ζε ζρέζε κε ηηο πξνβιέςεηο θαη ηνπο ζηφρνπο ηεο ηξφηθα ζην καθξννηθνλνκηθφ πξφγξακκα πξνζαξκνγήο, κεηά ηελ πέκπηε αμηνιφγεζε ηνπ (Ηνχιηνο 2014). Δηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε ηηο πξνβιέςεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ αλακέλεηαη εμάιεηςε ηνπ πξσηνγελνχο ειιείκκαηνο απφ ην 2014, κε ελδερφκελε δεκηνπξγία νξηαθνχ πιενλαζκαηηθνχ πξσηνγελνχο ηζνδπγίνπ 4 χςνπο 0,5% ηνπ ΑΔΠ, ελψ ζχκθσλα κε ηηο πξνβιέςεηο ηνπ επηθαηξνπνηεκέλνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο ην πξσηνγελέο έιιεηκκα γηα ην 2014 εθηηκάηαη ζην -1,3% ηνπ ΑΔΠ. ε ζρέζε κε ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα, ζχκθσλα κε ηηο ίδηεο εθηηκήζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ, αλακέλεηαη γηα ην 2014 λα πεξηνξηζηεί ζην -2,5% ηνπ ΑΔΠ θαη λα ππεξθαιχςεη ηφζν ηνλ ζηφρν ηνπ -4,7% πνπ είρε ηεζεί κεηά ηελ πέκπηε αμηνιφγεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο, φζν θαη ηε κεηαγελέζηεξε δηφξζσζε ηνπ Γηεζλνχο Ννκηζκαηηθνχ Σακείνπ ζχκθσλα κε ηελ νπνία ν ελ ιφγσ δείθηεο θαζνξίζηεθε ζην -4,4% ηνπ ΑΔΠ. ηε βάζε ησλ πην πάλσ δεδνκέλσλ, θαηά ην 2014 ππεξθαιχπηνληαη νη ζηφρνη ηνπ πξνγξάκκαηνο καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο, θαζψο θαη ν ζηφρνο γηα εμάιεηςε ηνπ ππεξβνιηθνχ ειιείκκαηνο (3%) κέρξη ην 2016, φπσο απηφο θαζνξίζηεθε κε ζχζηαζε ηνπ ECOFIN. Σν δεκφζην ρξένο, ε βησζηκφηεηα ηνπ νπνίνπ θαζνξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ην πξσηνγελέο θαη ην δεκνζηνλνκηθφ ηζνδχγην, ζχκθσλα κε ην βαζηθφ ζελάξην πξνβιέςεσλ ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ, εθηηκάηαη λα πεξηνξηζηεί ζην 105% ηνπ ΑΔΠ. Ζ εθηίκεζε απηή βξίζθεηαη πην θάησ απφ ηηο πξνβιέςεηο ηνπ επηθαηξνπνηεκέλνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο (Ηνχιηνο 2014), ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο ην δεκφζην ρξένο εθηηκήζεθε λα αλέιζεη ζην 117,8% ηνπ ΑΔΠ. 4 Σν πξσηνγελέο ηζνδχγην απνηειείηαη απφ ην δεκνζηνλνκηθφ ηζνδχγην εμαηξνπκέλεο ηεο εμππεξέηεζεο ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο. 9

13 Ζ ζεηηθή σο πξνο ηελ εθηίκεζε ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο εμέιημε, νθείιεηαη ζηελ πξνο ηα πάλσ ζηαηηζηηθή αλαζεψξεζε 5 ηνπ κεγέζνπο ηνπ ΑΔΠ ηεο Κχπξνπ απφ ηελ Eurostat. Με βάζε ηε ζηαηηζηηθή αλαζεψξεζε ηνπ ΑΔΠ αλακέλεηαη αλάινγε δηαθνξνπνίεζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ δεηθηψλ πνπ εθθξάδνληαη σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ θαη νη νπνίνη πεξηιακβάλνληαη ζηηο παξακέηξνπο βάζεη ησλ νπνίσλ θαηαξηίζηεθε ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην πλαθψο, ην δεκφζην ρξένο απφ ην 2014 αξρίδεη λα παξνπζηάδεη πησηηθή ηάζε θαη ην χςνο ηνπ αξρίδεη λα δηακνξθψλεηαη ζε δηαρεηξίζηκα επίπεδα. Γηα ην 2015, παξφιν πνπ ην καθξννηθνλνκηθφ πξφγξακκα πξνζαξκνγήο πξνβιέπεη αχμεζε ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο ζην 126%, κε βάζε ηηο πξφζθαηεο πξνβιέςεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ δελ αλακέλεηαη λα παξνπζηάζεη νπνηαδήπνηε αχμεζε ζε ζρέζε κε ην 2014, αιιά αλακέλεηαη λα ζπλερίζεη ηελ πησηηθή ηνπ πνξεία. Ο Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ, αλαθεξφκελνο ζηε βησζηκφηεηα ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο θαηέζεζε πεξαηηέξσ ηα αθφινπζα: Ζ βησζηκφηεηα ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο, απνηειεί ηε βαζηθή παξάκεηξν γηα ηελ επαλάθηεζε ηεο εκπηζηνζχλεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο απφ ηηο δηεζλείο αγνξέο θαη ηεο νξηζηηθήο απνθαηάζηαζεο ηεο δπλαηφηεηαο ηνπ θξάηνπο λα δαλείδεηαη απφ απηέο. ηε βάζε ησλ λέσλ δεδνκέλσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο εθηηκήζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ, ην δεκφζην ρξένο θξίλεηαη βηψζηκν, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη απηφ ζα ζπλερίζεη ηελ πξνβιεπφκελε πησηηθή ηνπ πνξεία θαη φηη ζα επηηεπρζεί πιενλαζκαηηθφ πξσηνγελέο ηζνδχγην, ην νπνίν ζα ζπγθξαηήζεη ην ζπλνιηθφ χςνο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο. Ο καθξνπξφζεζκνο ζηφρνο γηα ην δεκφζην ρξένο, είλαη ε κείσζή ηνπ πξηλ απφ ην 2020 ζε επίπεδα θάησ ηνπ 100% ηνπ ΑΔΠ, ζηφρνο ν νπνίνο θξίλεηαη απφιπηα 5 Ζ ζηαηηζηηθή αλαζεψξεζε ηνπ κεγέζνπο ηνπ ΑΔΠ νθείιεηαη ζηελ πηνζέηεζε ηνπ Δπξσπατθνχ πζηήκαηνο Οηθνλνκηθψλ Λνγαξηαζκψλ ηνπ 2010 θαη ηεο πηνζέηεζεο λέσλ πεγψλ πιεξνθφξεζεο. 10

14 εθηθηφο. Ο ελ ιφγσ ζηφρνο αλακέλεηαη φηη ζα επηηεπρζεί κέζσ ηνπ πεξηνξηζκνχ ησλ ειιεηκκάησλ, ηεο αλαζεψξεζεο ηνπ ΑΔΠ θαη ηνπ πεξηνξηζκνχ ησλ αλαγθψλ γηα πξφζζεηε θεθαιαηνπνίεζε ησλ ηξαπεδψλ. Με ηελ επίηεπμε πησηηθήο πνξείαο ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο αλακέλεηαη κειινληηθά λα απειεπζεξσζνχλ ρξεκαηνδνηηθνί πφξνη, νη νπνίνη ζα είλαη δπλαηφλ λα αμηνπνηεζνχλ γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ θνηλσληθή ζπλνρή. Σν θφζηνο εμππεξέηεζεο ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο, δειαδή ην κέζν ζηαζκηθφ επηηφθην δαλεηζκνχ, ην νπνίν επεξεάδεη ζε κεγάιν βαζκφ ην χςνο ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο, παξνπζίαζε θαηά ην ηξίην ηξίκελν ηνπ 2014 ζεκαληηθή κείσζε ζε ζχγθξηζε κε ην 2012, γεγνλφο ην νπνίν ζπλέβαιε ζηελ επάλνδν ηεο Κχπξνπ ζηηο δηεζλείο αγνξέο κε ηελ έθδνζε ησλ θξαηηθψλ νκνιφγσλ. Ζ δξαζηηθή κείσζε ηνπ θφζηνπο εμσηεξηθνχ δαλεηζκνχ πνπ παξαηεξήζεθε, ε νπνία αληαλαθιάηαη ζηε κείσζε ηεο απφδνζεο ησλ θππξηαθψλ νκνιφγσλ, νθείιεηαη θπξίσο ζηηο επλντθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχζαλ ζηηο ρξεκαηαγνξέο, ζην ελδπλακσκέλν επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ηελ πεξηθέξεηα ηεο Δπξσδψλεο, ζηελ εμπγίαλζε θαη βειηίσζε βαζηθψλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο, θαζψο ζηηο ζεηηθέο αμηνινγήζεηο ηνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο ηεο Κχπξνπ απφ ηελ ηξφηθα. β. ηξαηεγηθέο επηδηψμεηο ηεο θπβέξλεζεο ε ζρέζε κε ηηο ζηξαηεγηθέο επηδηψμεηο ηεο θπβέξλεζεο, ν αξκφδηνο ππνπξγφο δήισζε φηη απηέο έρνπλ θαηαξηηζηεί ιακβάλνληαο ππφςε ηηο ηζρχνπζεο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο ηνπ θξάηνπο θαη ε πινπνίεζή ηνπο αληηθαηνπηξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ γηα ην Δηδηθφηεξα- Κχξηα ζηξαηεγηθή επηδίσμε ηεο θπβέξλεζεο είλαη ε επηζηξνθή ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο ζε ηξνρηά βηψζηκεο αλάπηπμεο, κε αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ελίζρπζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο, ε νπνία ζα επηηεπρζεί θπξίσο κέζσ ηεο πινπνίεζεο ηνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο θαη ηνπ επαλαπξνζδηνξηζκνχ ηνπ νηθνλνκηθνχ κνληέινπ ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο, ην 11

15 νπνίν ζα πξέπεη λα επηθεληξψλεηαη ζηνπο ηνκείο ζηνπο νπνίνπο ε Κχπξνο δηαζέηεη ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ πην πάλσ ζηφρνπ θαζνξίζηεθαλ επηκέξνπο ζηξαηεγηθνί ζηφρνη, νη νπνίνη αλακέλεηαη κεηαμχ άιισλ λα ζπκβάινπλ ζηε βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο θαη ζπλνςίδνληαη ζηα αθφινπζα: - δηαηήξεζε ηεο καθξννηθνλνκηθήο ζηαζεξφηεηαο, - ζπλέρηζε ηεο αλαδηάξζξσζεο ηνπ ρξεκαηννηθνλνκηθνχ ηνκέα, - εθαξκνγή δηαξζξσηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ, φπσο είλαη ε κεηαξξχζκηζε ηεο δεκφζηαο νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο, ε κεηαξξχζκηζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, ε απνθξαηηθνπνίεζε δεκνζίσλ νξγαληζκψλ θαη ε θηιειεπζεξνπνίεζε νξηζκέλσλ επαγγεικάησλ. γ. Κξαηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 2015 θαη Μεζνπξφζεζκν Γεκνζηνλνκηθφ Πιαίζην (ΜΓΠ) Ο Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ παξνπζηάδνληαο ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ γηα ην έηνο 2015 θαη ην ΜΓΠ , ζηηο 17 Οθησβξίνπ 2014, κεηαμχ άιισλ, θαηέζεζε ηα αθφινπζα: Ο θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015 θαη ην ΜΓΠ ζηνρεχνπλ ζηελ ελίζρπζε ηεο πξνζπάζεηαο ηεο θπβέξλεζεο γηα: - έμνδν απφ ηελ νηθνλνκηθή χθεζε, - πεξαηηέξσ βειηίσζε ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ κε ζθνπφ ηελ επίηεπμε κε απφιπην ηξφπν φισλ ησλ δεκνζηνλνκηθψλ ζηφρσλ ρσξίο ηε δεκηνπξγία λένπ πξσηνγελνχο ειιείκκαηνο, - απειεπζέξσζε πφξσλ θαη δηνρέηεπζε ηνπο πξνο επελδχζεηο κε πςειή πξνζηηζέκελε αμία. Σφζν ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015, φζν θαη ην ΜΓΠ : - δηακνξθψζεθαλ ιακβάλνληαο ππφςε ηηο επηθξαηνχζεο ζπλζήθεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο, - θαζνξίδνπλ, ζε ζπλάξηεζε κε ηνπο ζηφρνπο ηνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο, ην πιαίζην ηεο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο ηνπ 12

16 θξάηνπο θαη - ελζσκαηψλνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ηηο κεηαξξπζκίζεηο ηεο Γηαρείξηζεο ησλ Γεκνζίσλ Οηθνλνκηθψλ, ησλ νπνίσλ απψηεξνο ζηφρνο είλαη ν εθζπγρξνληζκφο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ζηε βάζε δηεζλψλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ θαη εηδηθφηεξα ε κεηαηξνπή ηνπ απφ πξνυπνινγηζκφ εηζξνψλ ζε πξνυπνινγηζκφ εθξνψλ/απνηειεζκάησλ. Πεξαηηέξσ, ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015: - Καηαξηίζηεθε ζχκθσλα κε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηνπ ηξαηεγηθνχ Πιαηζίνπ Γεκνζηνλνκηθήο Πνιηηηθήο (ΠΓΠ) , ην νπνίν πξνζδηνξίδεη θαη παξνπζηάδεη ζπλνιηθά ηηο βαζηθέο ζηξαηεγηθέο θαηεπζχλζεηο θαη πξνηεξαηφηεηεο πνιηηηθήο ηεο θπβέξλεζεο γηα ηελ επφκελε ηξηεηία. - Δηζάγεη θαηλνηνκίεο θαη αιιαγέο ζηνλ ηξφπν παξνπζίαζεο θαη ζην πεξηερφκελφ ηνπ κε ζθνπφ ηελ αχμεζε ηεο επειημίαο θαη ηεο ππεπζπλφηεηαο ζηε δηαρείξηζε ησλ πηζηψζεσλ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ. Ζ λέα κνξθή ηνπ πξνυπνινγηζκνχ βειηηψλεη ηνλ ηξφπν παξνπζίαζήο ηνπ, εληζρχεη ηε δηαθάλεηα θαζψο θαη ηνλ ηξφπν δηαρείξηζεο ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ. - Οδεγεί ζηελ πιήξε επίηεπμε φισλ ησλ δεκνζηνλνκηθψλ ζηφρσλ πνπ έρνπλ ηεζεί ζε ζπλεξγαζία κε ηελ ηξφηθα, ρσξίο ηελ επηβνιή νπνηαζδήπνηε λέαο θνξνινγίαο ή λέαο επηβάξπλζεο ηεο ηδησηηθήο νηθνλνκίαο, ησλ λνηθνθπξηψλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ ή ηεο επηβνιήο λέσλ απνθνπψλ. - πκβάιιεη ζηελ επηηάρπλζε ησλ ζπγρξεκαηνδνηνχκελσλ έξγσλ. - Δλζσκαηψλεη λέα αλαπηπμηαθά έξγα πξνηεξαηφηεηαο γηα ψζεζε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. 6 Με βάζε ην ΠΓΠ θαζνξίζηεθαλ αλψηαηεο νξνθέο δαπαλψλ αλά ππνπξγείν θαη αλαθαηαλεκήζεθαλ νη δαπάλεο ζηε βάζε ησλ πξνηεξαηνηήησλ πνιηηηθήο ηνπ θξάηνπο, ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ε επίηεπμε ησλ κεζνπξφζεζκσλ δεκνζηνλνκηθψλ ζηφρσλ. 13

17 Παξνπζηάδνληαο ηηο θπξηφηεξεο πηπρέο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ην 2015, ν Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ θαηέζεζε ηα αθφινπζα: Σα δεκφζηα έζνδα θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα παξνπζηάδνπλ ππνηνληθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο, ιφγσ ηνπ αξλεηηθνχ θιίκαηνο πνπ επηθξαηεί ζηελ νηθνλνκία. Σα έζνδα ηεο θεληξηθήο θπβέξλεζεο γηα ην 2015 (εμαηξνπκέλσλ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ξνψλ) πξνυπνινγίδνληαη ζηα εθαηνκ., ηα νπνία αληηζηνηρνχλ ζην 37% ηνπ ΑΔΠ. ε ζχγθξηζε κε ηα αλαζεσξεκέλα έζνδα γηα ην 2014, ηα νπνία αλήιζαλ ζηα εθαηνκ., ηα πξνυπνινγηδφκελα έζνδα γηα ην 2015 παξνπζηάδνληαη νξηαθά κεησκέλα θαηά 0,5%. Ζ δηαθνξά απηή νθείιεηαη θπξίσο ζε πξνζσξηλά έζνδα πνπ εηζπξάρζεθαλ θαηά ην 2014, φπσο είλαη ην κέξηζκα πνπ εηζπξάρζεθε απφ ηελ Κεληξηθή Σξάπεδα ηεο Κχπξνπ. Οη θπξηφηεξεο θαηεγνξίεο ησλ θξαηηθψλ εζφδσλ είλαη νη άκεζνη θαη έκκεζνη θφξνη, νη νπνίνη γηα ην 2015 ζπλνιηθά πξνυπνινγίδνληαη ζηα εθαηνκ. θαη απνηεινχλ ην 83% ησλ ζπλνιηθψλ εζφδσλ. Σν ππφινηπν 17% ησλ εζφδσλ πξνέξρεηαη απφ κε θνξνινγηθά έζνδα, ηα νπνία αθνξνχλ πσιήζεηο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ θαη κεηαβηβάζεηο, ηα νπνία πξνυπνινγίδνληαη ζηα 999 εθαηνκ. Οη ζπλνιηθέο δαπάλεο ηεο θεληξηθήο θπβέξλεζεο γηα ην 2015 (εμαηξνπκέλσλ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ξνψλ) πξνυπνινγίδνληαη ζηα εθαηνκ., νη νπνίεο αληηζηνηρνχλ ζην 41,5% ηνπ ΑΔΠ θαη παξνπζηάδνπλ νξηαθή αχμεζε θαηά 0,6% ζε ζχγθξηζε κε ηηο αληίζηνηρεο δαπάλεο γηα ην έηνο 2014, νη νπνίεο αλήιζαλ ζηα εθαηνκ. Ζ νξηαθή αχμεζε πνπ παξαηεξείηαη ζηηο πξνυπνινγηδφκελεο δαπάλεο νθείιεηαη θπξίσο: α. ηε κεηαξξχζκηζε ηνπ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξφλνηαο κε ηελ εηζαγσγή ηνπ Διάρηζηνπ Δγγπεκέλνπ Δηζνδήκαηνο (ΔΔΔ). β. ηηο απμεκέλεο πηζηψζεηο γηα ηελ νινθιήξσζε ησλ ζπγρξεκαηνδνηνχκελσλ αλαπηπμηαθψλ έξγσλ, ελφςεη θαη ηεο επηθείκελεο ιήμεο ηεο πξνγξακκαηηθήο 14

18 πεξηφδνπ θαη γηα ηελ πηνζέηεζε λέσλ έξγσλ γηα ηελ πξνγξακκαηηθή πεξίνδν γ. ηελ πεξίιεςε πηζηψζεσλ γηα ηελ θάιπςε δηάθνξσλ ππνρξεψζεσλ έλαληη ηνπ πξνγξάκκαηνο καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο πνπ πηζαλφλ λα πξνθχςνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, φπσο είλαη ε θαηαβνιή πνζψλ γηα θπβεξλεηηθέο εγγπήζεηο. Παξά ηελ νξηαθή αχμεζε ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ, ζηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ γηα ην 2015 νη δαπάλεο πξνζσπηθνχ, νη νπνίεο απνηεινχλ ηε κεγαιχηεξε θαηεγνξία δαπαλψλ ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ, είλαη κεησκέλεο θαηά 3,1% ζε ζχγθξηζε κε ηηο αληίζηνηρεο δαπάλεο γηα ην 2014 θαη πξνυπνινγίδνληαη ζηα εθαηνκ. Ζ κείσζε απηή νθείιεηαη θπξίσο ζηελ παγνπνίεζε ηνπ κηζζνινγίνπ, ζηηο αθππεξεηήζεηο ζηε δεκφζηα ππεξεζία θαη ζηε κε πιήξσζε ησλ θελψλ ζέζεσλ πνπ θελψλνληαη κε ηηο αθππεξεηήζεηο. Οη κεηαβηβαζηηθέο πιεξσκέο, νη νπνίεο απνηεινχληαη θπξίσο απφ ηηο θνηλσληθέο παξνρέο, ηηο ρνξεγίεο πξνο ηνπο εκηθξαηηθνχο νξγαληζκνχο θαη ηηο αξρέο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο θαζψο θαη ηε ζπλεηζθνξά πξνο ην Σακείν Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ θαη ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, πξνβιέπεηαη λα απμεζνχλ θαηά 4,6% ζε ζχγθξηζε κε ην 2014 θαη λα αλέιζνπλ ζε εθαηνκ. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη θπξίσο ζηε κεηαξξχζκηζε ηνπ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξφλνηαο κε ηελ εηζαγσγή ηνπ ΔΔΔ, θαζψο θαη ζηελ θάιπςε δηαθφξσλ ππνρξεψζεσλ έλαληη ηνπ πξνγξάκκαηνο καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο πνπ πηζαλφλ λα πξνθχςνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο φπσο είλαη νη πιεξσκέο ιφγσ εγγπήζεσλ. ε ζρέζε κε ην ΜΓΠ , ν Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ δήισζε φηη απηφ θαηαξηίδεηαη ζηε βάζε ησλ απαηηήζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην επξσπατθφ θεθηεκέλν θαη εηδηθφηεξα απφ ην χκθσλν ηαζεξφηεηαο θαη Αλάπηπμεο θαη ζπλνπηηθά πξνβιέπεη: 15

19 Πξνυπνινγηζκφο 2015 εθαηνκ. Πξνυπνινγηζκφο 2016 εθαηνκ. Πξνυπνινγηζκφο 2017 εθαηνκ. Έζνδα Γαπάλεο Γηνηθήηξηα Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ H Γηνηθήηξηα ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ θαηαζέηνληαο ηηο ζέζεηο ηεο επνπηηθήο αξρήο ζε ζρέζε κε ηελ πνξεία ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο εμέθξαζε ηε ζέζε φηη ην 2015 κπνξεί λα απνηειέζεη ηελ αθεηεξία γηα επάλνδν ηεο νηθνλνκίαο ζε ζεηηθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο. χκθσλα κε ηελ ίδηα αμησκαηνχρν, ε πξφβιεςε γηα αλάθακςε ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο θαηά ην 2015 βαζίδεηαη ζηε δηαπίζησζε φηη ε κέρξη ζήκεξα πνξεία πξνφδνπ ζε ζρέζε κε ηελ έμνδν ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο απφ ηελ θξίζε, επηηπγράλεηαη κε ηαρχηεξνπο ξπζκνχο θαη κε απνηειέζκαηα πην ζεηηθά απφ ηα πξνβιεπφκελα. Σν γεγνλφο απηφ επηβεβαηψλεηαη επίζεο απφ ηηο πξφζθαηα αλαζεσξεκέλεο πξνβιέςεηο (εθηφο ηνπ πιαηζίνπ ηνπ πξνγξάκκαηνο καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο) ηνπ Γηεζλνχο Ννκηζκαηηθνχ Σακείνπ (ΓΝΣ) θαη ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο φζνλ αθνξά ην ξπζκφ αλάπηπμεο ηνπ πξαγκαηηθνχ ΑΔΠ θαη ηνπ δεκνζηνλνκηθνχ ειιείκκαηνο γηα ην 2014, νη νπνίεο παξνπζηάδνληαη ζαθψο βειηησκέλεο ζε ζρέζε κε ηηο πξνβιέςεηο πνπ πεξηιήθζεθαλ ζην αλαζεσξεκέλν πξφγξακκα πξνζαξκνγήο ηνπ Ηνπιίνπ Αλαθεξφκελε εηδηθφηεξα ζηνλ ηξαπεδηθφ ηνκέα, ε Γηνηθήηξηα ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ δήισζε φηη κεηά ηελ θξίζε πνπ ν ηνκέαο βίσζε ην 2013, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ νπνίνπ νη θππξηαθέο ηξάπεδεο αληηκεηψπηζαλ έληνλα πξνβιήκαηα ξεπζηφηεηαο θαη αληζνζθειεηψλ ζηνπο ηζνινγηζκνχο ηνπο, ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα άξρηζε λα επαλαηνπνζεηείηαη ζε πγηή βάζε κέζσ ηεο εθαξκνγήο ζεηξάο δηνξζσηηθψλ κέηξσλ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπ ηξαπεδηθνχ ηνκέα. Ζ ίδηα αμησκαηνχρνο θαηέζεζε ζε ζρέζε κε ηηο εμειίμεηο ζηνλ ρξεκαηνπηζησηηθφ ηνκέα ηα αθφινπζα: Σν ηξαπεδηθφ θαλνληζηηθφ θαη επνπηηθφ πιαίζην έρνπλ ελδπλακσζεί ζεκαληηθά. 16

20 Σα ζπζηεκηθά πηζησηηθά ηδξχκαηα έρνπλ εληζρχζεη ηελ θεθαιαηαθή ηνπο επάξθεηα, ελψ ηα κεγαιχηεξα πηζησηηθά ηδξχκαηα πξνρσξνχλ ζηελ πινπνίεζε ζρεδίσλ γηα ζθνπνχο αλαδηάξζξσζήο ηνπο. Σα ζεηηθά απνηειέζκαηα γηα ηηο ηέζζεξηο κεγάιεο ηξάπεδεο ηεο Κχπξνπ πνπ έιαβαλ κέξνο ζηελ Δπξσπατθή Άζθεζε Πξνζνκνίσζεο Αθξαίσλ Καηαζηάζεσλ (EU Stress Tests), παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηνλ ηξαπεδηθφ ηνκέα λα επηθεληξσζεί ζηηο ζπλήζεηο εξγαζίεο ηνπ θαη λα δηαδξακαηίζεη πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηελ πνξεία αλάθακςεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο κέζσ ηεο ρνξήγεζεο βηψζηκσλ δαλείσλ ζε λνηθνθπξηά θαη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο. ηε βάζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζπλνιηθήο αμηνιφγεζεο ησλ θππξηαθψλ ηξαπεδψλ, δηαθαίλεηαη φηη ην πνζφ χςνπο 1 δηο πνπ είρε πεξηιεθζεί ζηε δαλεηαθή ζχκβαζε κεηαμχ ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο, ηεο Δπξσπατθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο, ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο θαη ηνπ ΓΝΣ θαη ην νπνίν πξννξηδφηαλ λα θαιχςεη ελδερφκελεο θεθαιαηαθέο αλάγθεο ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο δελ ζα θαηαζηεί αλαγθαίν. Ζ εμέιημε απηή αλακέλεηαη λα έρεη ζεηηθή επίδξαζε ζην χςνο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο, αθνχ ην πνζφ απηφ είλαη δπλαηφ λα κελ αμηνπνηεζεί ή λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ζθνπνχο αλαρξεκαηνδφηεζεο πθηζηάκελνπ ρξένπο, ην νπνίν θέξεη ςειφηεξν θφζηνο δαλεηζκνχ. Τπφ ην θσο ησλ πην πάλσ δεδνκέλσλ, φπσο ε ίδηα πην πάλσ αμησκαηνχρνο ζεκείσζε, ε Κεληξηθή Σξάπεδα ηεο Κχπξνπ ζα επηθεληξσζεί εθεμήο ζην ζέκα ηεο αλαδηάξζξσζεο ησλ δαλείσλ, ε νπνία ζηνρεχεη λα επηηχρεη κείσζε ζηα κε εμππεξεηνχκελα δάλεηα θαη λα επηθέξεη ζεηηθέο επηπηψζεηο ζηα επηηφθηα θαη ζην γεληθφηεξν νηθνλνκηθφ θιίκα πξνο φθεινο ησλ λνηθνθπξηψλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ. Οη ζεηηθέο εμειίμεηο ζην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα, ζηα δεκφζηα νηθνλνκηθά θαη ζηελ νηθνλνκία επξχηεξα αληηθαηνπηξίδνληαη θαη ζηηο πξφζθαηεο αλαβαζκίζεηο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο απφ ηνπο δηεζλείο νίθνπο αμηνιφγεζεο, νη νπνίεο αληαλαθινχλ ηε ζηαδηαθή θαη ζηαζεξή επαλάθηεζε ηεο αμηνπηζηίαο ησλ αγνξψλ έλαληη ηνπ θππξηαθνχ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ηνκέα θαη ηεο νηθνλνκίαο γεληθφηεξα. 17

21 ε ζρέζε κε ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ γηα ην 2015, ε Γηνηθήηξηα ηεο ΚΣΚ δήισζε φηη, παξφιν πνπ πξφθεηηαη γηα έλα ζπληεξεηηθφ πξνυπνινγηζκφ, ν νπνίνο θαηαξηίζηεθε ζχκθσλα κε ηηο πξνβιέςεηο ηεο ηξφηθα κεηά ηελ πξφζθαηε επηθαηξνπνίεζε ηνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο, ε πινπνίεζή ηνπ ζα επηηξέςεη ηελ ηαρχηεξε επίηεπμε ησλ ηεζέλησλ δεκνζηνλνκηθψλ ζηφρσλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ ζα επηηεπρζεί ε αλάθηεζε ηεο πιήξνπο εκπηζηνζχλεο ζηελ νηθνλνκία θαη ζα επαλέιζεη ε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα ζε ζεηηθά θαη βηψζηκα επίπεδα: Γηα ην ιφγν απηφ επηβάιιεηαη ε ζπλερήο πξνζήισζε ζηνπο δεκνζηνλνκηθνχο ζηφρνπο θαη ε απζηεξή πινπνίεζε ησλ κέηξσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ γηα ην Δλ θαηαθιείδη, ε Γηνηθήηξηα ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ δεζκεχηεθε φζνλ αθνξά ηελ πξνζήισζε ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ ζην ζηφρν ηεο πιήξνπο ζηαζεξνπνίεζεο ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηεο νηθνλνκίαο. Σφληζε παξάιιεια ηελ αλάγθε γηα ζπλέρηζε εμπγίαλζεο φισλ ησλ ηνκέσλ ηεο νηθνλνκίαο, ψζηε ε ρψξα λα εηζέιζεη ζε πνξεία βηψζηκεο αλάπηπμεο θαη πιήξνπο απαζρφιεζεο. 3. πλαθή δεηήκαηα α. Βαζκφο πινπνίεζεο αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ (Πξνυπνινγηζκφο 2014) Βάζεη ησλ ζηνηρείσλ πνπ θαηαηίζεληαη ζηελ επηηξνπή επί ηαθηήο βάζεσο απφ ην Γεληθφ Λνγηζηήξην ηεο Γεκνθξαηίαο ζε ζρέζε κε ηελ πνξεία πινπνίεζεο ησλ αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ ηεο θπβέξλεζεο (αλά νκάδα δαπαλψλ) θαη ζχκθσλα κε ηελ ηειεπηαία ελεκέξσζε πνπ είρε ε επηηξνπή γηα ηελ πεξίνδν απφ 1 εο Ηαλνπαξίνπ 2014 κέρξη ηελ 31 ε Οθησβξίνπ 2014, πξνθχπηνπλ ηα αθφινπζα: Πνζνζηφ πινπνίεζεο θεθαιαηνπρηθψλ δαπαλψλ (έξγα ζπγρξεκαηνδνηνχκελα απφ θνηλνηηθνχο πφξνπο, αγνξά γεο θαη θηηξίσλ, αλεγέξζεηο, επεθηάζεηο θαη βειηηψζεηο θηηξίσλ, δξφκνη, έξγα ππνδνκήο θ.ά.) γηα ηελ πην πάλσ αλαθεξφκελε πεξίνδν 39%, ζε ζρέζε κε πνζνζηφ πινπνίεζεο γηα ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ 2013, 33%. Πνζνζηφ πινπνίεζεο άιισλ αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ (ζπληεξήζεηο θαη επηδηνξζψζεηο, εθπαίδεπζε πξνζσπηθνχ/ζπλέδξηα, ζπκβνπιεπηηθέο 18

22 ππεξεζίεο/έξεπλεο, επηρνξεγήζεηο, θνηλσληθέο παξνρέο θ.ά.) γηα ηελ ίδηα πην πάλσ αλαθεξφκελε πεξίνδν 99%, ζε ζρέζε κε πνζνζηφ πινπνίεζεο γηα ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ 2013, 66%. Πνζνζηφ πινπνίεζεο ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ γηα ηελ ίδηα πεξίνδν ηνπ 2014, 46% έλαληη πνζνζηνχ πινπνίεζεο 45% γηα ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ εκεηψλεηαη φηη ε επηηξνπή αλακέλεη ηελ θαηάζεζε ησλ ηειηθψλ ζηνηρείσλ γηα ην ζπλνιηθφ βαζκφ πινπνίεζεο αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ γηα ην έηνο 2014, ζηνηρεία ηα νπνία κέρξη ην ρξφλν νινθιήξσζεο ηεο παξνχζαο έθζεζεο δελ ήηαλ δηαζέζηκα. β. πκπιεξσκαηηθνί πξνυπνινγηζκνί ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2014 Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ ηξέρνληνο έηνπο, ε θπβέξλεζε θαηέζεζε ζηε Βνπιή δχν λνκνζρέδηα ζπκπιεξσκαηηθψλ πξνυπνινγηζκψλ γηα ην Σν ζχλνιν ησλ ζπκπιεξσκαηηθψλ πηζηψζεσλ, ησλ νπνίσλ δεηήζεθε ε έγθξηζε απφ ηε Βνπιή αλέξρεηαη ζε Οη ππφ αλαθνξά ζπκπιεξσκαηηθνί πξνυπνινγηζκνί αλαιχνληαη σο αθνινχζσο: Ο πεξί πκπιεξσκαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ (Αξ. 1) Νφκνο ηνπ 2014 [Αξ. Νφκνπ 13(ΗΗ) ηνπ 2014], πξνβιέπεη ζπκπιεξσκαηηθή δαπάλε χςνπο γηα ηελ θάιπςε δαπάλεο απαζρφιεζεο πέληε επηπιένλ Δπαξρηαθψλ Γηθαζηψλ θαη ηε κεηαθνξά κίαο θελήο ζέζεο Πξνέδξνπ Γηθαζηεξίνπ Διέγρνπ Δλνηθηάζεσλ. Ο πεξί πκπιεξσκαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ (Αξ. 2) Νφκνο ηνπ 2014 [Αξ. Νφκνπ 47(ΗΗ) ηνπ 2014], πξνβιέπεη ζπκπιεξσκαηηθή δαπάλε χςνπο γηα ηελ θάιπςε δηαθφξσλ δαπαλψλ, νη νπνίεο αθνξνχλ κεηαμχ άιισλ ηελ θάιπςε θνηλσληθψλ παξνρψλ, παξνρψλ πγείαο, ηελ θαηαβνιή ηεο θπβεξλεηηθήο ζπλεηζθνξάο πξνο ηα ζπκβνχιηα απνρεηεχζεσλ θαη επηζηξνθέο Φφξνπ Πξνζηηζέκελεο Αμίαο. γ. Σξνπνπνηήζεηο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ην 2015 Ο Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ ζηηο 10 Γεθεκβξίνπ 2014 θαηέζεζε ζηε Βνπιή δεθανθηψ ηξνπνπνηήζεηο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2015 γηα ζθνπνχο ελζσκάησζήο ηνπο 19

23 ζηνλ θπξίσο πξνυπνινγηζκφ θαη ππνβνιήο ηνπο κε ηνλ ηξφπν απηφ πξνο έγθξηζε απφ ηελ νινκέιεηα ηνπ ζψκαηνο. Όπσο ζρεηηθά αλαθέξεηαη, κεηά ηελ έγθξηζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2015 απφ ην Τπνπξγηθφ πκβνχιην θαη ηελ θαηάζεζή ηνπ ζηε Βνπιή ησλ Αληηπξνζψπσλ, δηαπηζηψζεθε φηη δελ ελζσκαηψζεθαλ ζην πξνζρέδην ηνπ λνκνζρεδίνπ ηνπ πεξί Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2015 Νφκνπ θαη ηνπ Μεζνπξφζεζκνπ Γεκνζηνλνκηθνχ Πιαηζίνπ (ΜΓΠ) πηζηψζεηο γηα θάπνηεο ξπζκίζεηο πνπ αθνξνχλ πξνγελέζηεξεο απνθάζεηο ή εληνπίζηεθαλ νξηζκέλα ιάζε ή παξαιείςεηο. (Δπεμεγήζεηο αλαθνξηθά κε ην πεξηερφκελν ησλ πξνηεηλφκελσλ εθ κέξνπο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ ηξνπνπνηήζεσλ πεξηιακβάλνληαη ζην Μέξνο Ζ.) ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 1. Αλάιπζε ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2015 Ο θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2015 φπσο αξρηθά θαηαηέζεθε ζηε Βνπιή, πξνβιέπεη δαπάλεο (ηαθηηθέο θαη αλαπηπμηαθέο) γηα ηηο νπνίεο δεηείηαη έγθξηζε πιεξσκήο (κε πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ δαπαλψλ πνπ βαξχλνπλ ην Πάγην Σακείν ηεο Γεκνθξαηίαο) χςνπο (αξρηθφο πξνυπνινγηζκφο ρσξίο ηηο ηξνπνπνηήζεηο πνπ θαηαηέζεθαλ ζην κεηαμχ απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ) θαη παξνπζηάδεη νξηαθή αχμεζε δαπαλψλ ηεο ηάμεο ηνπ 1,7% ζε ζχγθξηζε κε ηηο αξρηθά πξνυπνινγηζζείζεο θαη εγθξηζείζεο δαπάλεο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2014 (κε πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζπκπιεξσκαηηθψλ πξνυπνινγηζκψλ ηνπ 2014). Σα κεγέζε ηνπ ππφ ζπδήηεζε πξνυπνινγηζκνχ, αλαιχνληαη εηδηθφηεξα σο αθνινχζσο: α. Tν ΑΔΠ (ζε ηξέρνπζεο ηηκέο) πξνβιέπεηαη γηα ην 2015 ζε ,1 εθαηνκ. 7 Οη ζπλνιηθέο δαπάλεο πνπ πξνβιέπνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015 αλέξρνληαη ζε θαη πεξηιακβάλνπλ ηηο δαπάλεο ηνπ Πάγηνπ Σακείνπ ηεο Γεκνθξαηίαο ( ), νη νπνίεο δελ ρξήδνπλ λνκνζεηηθήο έγθξηζεο. ηνλ ίδην πξνυπνινγηζκφ πξνυπνινγίδνληαη έζνδα χςνπο (πεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ξνψλ) έλαληη (πξνυπνινγηζζέληα γηα ην 2014), γηα ηα νπνία επίζεο δε ρξεηάδεηαη λνκνζεηηθή έγθξηζε. 20

24 έλαληη ,3 εθαηνκ. γηα ην 2014 θαη ,7 εθαηνκ. γηα ην β. Σα ζπλνιηθά έζνδα γηα ην 2015 πξνυπνινγίδνληαη ζε 5.928,4 8 εθαηνκ. (εμαηξνπκέλσλ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ξνψλ), ηα νπνία αλακέλεηαη λα πξνθχςνπλ θαηά θχξην ιφγσ απφ ηηο πην θάησ θαηεγνξίεο εζφδσλ: Άκεζνη θφξνη (13,88% ηνπ ΑΔΠ) έλαληη (αλαζεσξεκέλα) γηα ην 2014 θαη (πξαγκαηηθά) γηα ην Με βάζε ην ΜΓΠ, γηα ην 2016 πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη γηα ην 2017 ζε Έκκεζνη θφξνη (17,1% ηνπ ΑΔΠ) έλαληη (αλαζεσξεκέλα) γηα ην 2014 θαη (πξαγκαηηθά) γηα ην ηα πιαίζηα ηνπ ΜΓΠ γηα ην 2016 πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη γηα ην 2017 ζε γ. Οη ζπλνιηθέο δαπάλεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ (πεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ δαπαλψλ πνπ βαξχλνπλ απεπζείαο ην Πάγην Σακείν ηεο Γεκνθξαηίαο φπσο θαη ησλ απνπιεξσκψλ δαλείσλ, νη νπνίεο δελ ρξήδνπλ έγθξηζεο απφ ηε Βνπιή), πξνυπνινγίδνληαη ζε (πξνυπνινγηζζείζεο) έλαληη (πξνυπνινγηζζείζεο) γηα ην Γηα ην 2016 νη ζπλνιηθέο δαπάλεο πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη γηα ην 2017 ζε δ. Ζ ζπγθεθαιαίσζε νθεηιψλ θαη δαπαλψλ, θαηά θαηεγνξία δαπάλεο, 10 ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015 (ζε ζχγθξηζε κε ηα έηε 2014 θαη 2013), έρεη σο αθνινχζσο: Δγθεθξηκέλνο Πξνυπνινγηζκφο Πξαγκαηηθή Γαπάλε Δγθεθξηκέλνο Πξνυπνινγηζκφο Μεηαβνιή 2015/ Γηα ην ζθέινο ησλ εζφδσλ ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ, δελ απαηηείηαη λνκνζεηηθή έγθξηζε. Αλάιπζε ησλ νθεηιψλ θαη δαπαλψλ αλά θαηεγνξία δαπάλεο θαη αλά Κεθάιαην παξαηίζεηαη ζην Μέξνο Δ ηεο παξνχζαο έθζεζεο. Κξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο 2015, ζει

25 Οιηθφ Πάγην Σακείν Σαθηηθέο Γαπάλεο Αλαπηπμηαθέο Γαπάλεο ε. Σα κεγέζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2015, φπσο θαηαηέζεθε ζηε Βνπιή (ζε ζχγθξηζε κε ηα έηε ) έρνπλ σο αθνινχζσο: ΔΟΓΑ 5.664, , , , , , , , ,8 ΓΑΠΑΝΔ 6.954, , , , , , ,8 7,740, ,1 ΔΛΛΔΗΜΜΑ ,5-447, , , , ,5 205,8 290,7 ζη. Οη δαπάλεο γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο γηα ην 2015 πξνυπνινγίδνληαη ζε έλαληη γηα ην 2014 (πξνυπνινγηζζείζεο), γηα ην 2013 (πξνυπνινγηζζείζεο) θαη (πξαγκαηηθέο) γηα ην Γηα ηα έηε 2016 θαη 2017 ηα πνζά πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη , αληίζηνηρα. δ. Οη δαπάλεο πξνζσπηθνχ γηα ην 2015 πξνυπνινγίδνληαη ζε έλαληη γηα ην 2014 (πξνυπνινγηζζείζεο), γηα ην 2013 (πξνυπνινγηζζείζεο) θαη (πξαγκαηηθέο) γηα ην Γηα ηα έηε 2016 θαη 2017 ηα πνζά πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη , αληίζηνηρα. Δηδηθφηεξα, νη πξνυπνινγηδφκελεο δαπάλεο πξνζσπηθνχ γηα ηα έηε αλαιχνληαη σο αθνινχζσο: - Απνδνρέο πξνζσπηθνχ: γηα ην 2015, γηα ην 2016 θαη γηα ην πληάμεηο θαη θηινδσξήκαηα: γηα ην 2015, γηα ην 2016 θαη γηα ην

26 ε. Οη ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο γηα ην 2015 πξνυπνινγίδνληαη ζε έλαληη γηα ην 2014 (πξνυπνινγηζζείζεο), γηα ην 2013 (πξνυπνινγηζζείζεο) θαη (πξαγκαηηθέο) γηα ην Γηα ηα έηε 2016 θαη 2017 ηα πνζά πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη , αληίζηνηρα. ζ. Οη δαπάλεο γηα κεηαβηβάζεηο γηα ην 2015 πξνυπνινγίδνληαη ζε έλαληη γηα ην 2014 (πξνυπνινγηζζείζεο), γηα ην 2013 (πξνυπνινγηζζείζεο) θαη (πξαγκαηηθέο) γηα ην Γηα ηα έηε 2016 θαη 2017 ηα πνζά πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη , αληίζηνηρα. ηηο ελ ιφγσ δαπάλεο πεξηιακβάλνληαη κεηαμχ άιισλ θαη νη δαπάλεο γηα θνηλσληθέο παξνρέο, νη νπνίεο γηα ην 2015 πξνυπνινγίδνληαη ζπλνιηθά ζε έλαληη γηα ην 2014 (πξνυπνινγηζζείζεο), γηα ην 2013 (πξνυπνινγηζζείζεο) θαη (πξαγκαηηθέο) γηα ην Γηα ηα έηε 2016 θαη 2017 ηα πνζά πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη , αληίζηνηρα. η. Οη δαπάλεο γηα ηα έξγα ππφ θαηαζθεπή γηα ην 2015 πξνυπνινγίδνληαη ζε έλαληη γηα ην 2014 (πξνυπνινγηζζείζεο), γηα ην 2013 (πξνυπνινγηζζείζεο) θαη (πξαγκαηηθέο) γηα ην Γηα ηα έηε 2016 θαη 2017 ηα πνζά πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη , αληίζηνηρα. ηα. Οη δαπάλεο γηα ηα δάλεηα γηα ην 2015 (έθδνζε δαλείσλ, απνπιεξσκέο εμσηεξηθνχ θαη εζσηεξηθνχ, ζπλεηζθνξά ζηα εμνθιεηηθά απνζέκαηα) πξνυπνινγίδνληαη ζε έλαληη γηα ην 2014 (πξνυπνινγηζζείζεο), γηα ην 2013 (πξνυπνινγηζζείζεο) θαη (πξαγκαηηθέο) γηα ην Γηα ηα έηε 2016 θαη 2017 ηα πνζά πξνυπνινγίδνληαη ζε θαη , αληίζηνηρα. 23

27 ηβ. Ζ θαηάζηαζε κφληκσλ ζέζεσλ ζηε δεκφζηα ππεξεζία ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015 (ζχγθξηζε κε ην 2014), ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ ππνβιήζεθαλ κέρξη ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2014, είλαη ε αθφινπζε: πλνπηηθή Καηάζηαζε Αμησκαηνχρνη ηεο Γεκνθξαηίαο Γεκφζηα Τπεξεζία Γηθαζηηθή Τπεξεζία Άκπλα Δζσηεξηθή Αζθάιεηα Παηδεία χλνιν εκεηψλεηαη φηη, ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015 πξνβιέπεηαη: Ζ δεκηνπξγία ηεζζάξσλ (4) ζέζεσλ αμησκαηνχρσλ [κία (1) ζέζε θάησ απφ ην Κεθάιαην Πξνεδξία θαη Πξνεδξηθφ Μέγαξν θαη ηξεηο (3) ζέζεηο ζην Σκήκα Φνξνινγίαο]. Ζ δεκηνπξγία ηξηάληα έμη (36) λέσλ ζέζεσλ εθ ησλ νπνίσλ ηξηάληα πέληε (35) αθνξνχλ ηνλ Κππξηαθφ ηξαηφ θαη ε κία (1) ην Σκήκα Γεκνζίσλ Έξγσλ ηνπ Τπνπξγείνπ πγθνηλσληψλ θαη Έξγσλ. Ζ θαηάξγεζε εθαηφλ πελήληα δχν (152) ζέζεσλ ζηε δεκφζηα ππεξεζία. Πεξαηηέξσ, πξνβιέπεηαη: Ζ κεηαθνξά ζηε δεκφζηα ππεξεζία εθαηφλ ηξηάληα δχν (132) ζέζεσλ απφ ηνλ επξχηεξν δεκφζην ηνκέα θαη εηδηθφηεξα απφ ηνλ Οξγαληζκφ Κππξηαθήο Γαιαθηνθνκηθήο Βηνκεραλίαο, ηελ Διεγθηηθή Τπεξεζία πλεξγαηηθψλ Δηαηξεηψλ, ην πκβνχιην Ακπειννηληθψλ Πξντφλησλ θαη ηελ Αξρή Κξαηηθψλ Δθζέζεσλ, ππνρξέσζε ε νπνία πξνθχπηεη δπλάκεη ζρεηηθψλ λνκνζεζηψλ πνπ ζεζπίζηεθαλ θαηά ην έηνο Ζ δηαγξαθή ηεο ζέζεο ηνπ Γηεπζπληή ηνπ Σκήκαηνο Δζσηεξηθψλ Πξνζφδσλ κεηά ηε ζπλέλσζε ηνπ Σκήκαηνο Δζσηεξηθψλ Πξνζφδσλ θαη ηεο Τπεξεζίαο Φφξνπ Πξνζηηζέκελεο Αμίαο ζε Σκήκα Φνξνινγίαο. 24

28 2. Παξαηεξήζεηο θαη ζρφιηα Ζ Κνηλνβνπιεπηηθή Δπηηξνπή Οηθνλνκηθψλ θαη Πξνυπνινγηζκνχ, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο ζέζεηο ηνπ Τπνπξγνχ Οηθνλνκηθψλ, φπσο θαη ηεο Γηνηθήηξηαο ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ ζε ζρέζε κε ηε δεκνζηνλνκηθή θαηάζηαζε, ηελ επξχηεξε θαηάζηαζε ηεο νηθνλνκίαο ηεο Κχπξνπ, θαζψο θαη ην πιαίζην επί ηνπ νπνίνπ έρεη βαζηζηεί ε θαηάξηηζε ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2015, πξνβαίλεη ζηηο αθφινπζεο δηαπηζηψζεηο: Ζ θππξηαθή νηθνλνκία ζπλέρηζε ηελ πθεζηαθή ηεο πνξεία θαη θαηά ην Ωζηφζν, ζχκθσλα κε ηνλ Τπνπξγφ Οηθνλνκηθψλ, ν αξλεηηθφο ξπζκφο αλάπηπμεο επηβξαδχλζεθε θαη ε χθεζε πεξηνξίζηεθε πνιχ πην θάησ απφ ηα πξνβιεθζέληα επίπεδα. Παξά ηαχηα, ην καθξννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ ζπλερίδεη λα παξακέλεη δχζθνιν θπξίσο ιφγσ έιιεηςεο ξεπζηφηεηαο ζηελ νηθνλνκία, κείσζεο ησλ εηζνδεκάησλ θαη ζπλέρηζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο πεξηνξηζηηθήο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο ηεο θπβέξλεζεο. Σν εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ, ην νπνίν ραξαθηεξίδεηαη απφ αβεβαηφηεηα εμαηηίαο ησλ γεγνλφησλ πνπ δηαδξακαηίδνληαη ζηε Μέζε Αλαηνιή θαζψο θαη ηεο πνιηηηθήο αζηάζεηαο κεηαμχ Ρσζίαο θαη Οπθξαλίαο, επεξεάδεη ηελ πνξεία ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο. Παξά ηηο δχζθνιεο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο, ε ζηαζεξνπνίεζε ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο, ε άξζε ηνπ απνθιεηζκνχ ηεο Κχπξνπ απφ ηηο δηεζλείο αγνξέο κέζσ ηεο έθδνζεο ησλ θξαηηθψλ νκνιφγσλ, νη πξφζθαηεο αλαβαζκίζεηο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο απφ ηνπο νίθνπο αμηνιφγεζεο, νη ζεηηθέο αμηνινγήζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο, θαζψο θαη ε πξφζθαηε αλαζεψξεζε ηνπ κεγέζνπο ηνπ ΑΔΠ πξνο ηα πάλσ, ζεκεηψλνληαη σο ζεκαληηθέο εμειίμεηο γηα ηελ θππξηαθή νηθνλνκία. 25

29 Γηα ην 2015, ε θππξηαθή νηθνλνκία θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη ζεκαληηθέο πξνθιήζεηο φπσο είλαη ε κείσζε ηεο αλεξγίαο, ν πεξηνξηζκφο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο, ε πεξαηηέξσ ζηαζεξνπνίεζε ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο, ε πξνζέιθπζε μέλσλ επελδχζεσλ, ε νινθιήξσζε ηεο κεηαξξχζκηζεο ηεο δεκφζηαο ππεξεζίαο, ε εθαξκνγή ηνπ Γεληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο, ε επαλαθνξά ηεο νηθνλνκίαο ζε αλαπηπμηαθή πνξεία θαη ηαπηφρξνλα ε δηαηήξεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο. εκεηψλεηαη φηη ζχκθσλα κε πξφζθαηεο εθηηκήζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ (Οθηψβξηνο 2014), ε επίδνζε ησλ καθξννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ θαη θαη επέθηαζε ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο παξνπζηάδεηαη θαιχηεξε ζε ζχγθξηζε κε ηηο πξνβιέςεηο ηνπ επηθαηξνπνηεκέλνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο ηνπ Ηνπιίνπ χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ, νη ελ ιφγσ δείθηεο έρνπλ σο αθνινχζσο: - Ο ξπζκφο αλάπηπμεο γηα ην 2014, ζχκθσλα κε ην επηθαηξνπνηεκέλν καθξννηθνλνκηθφ πξφγξακκα πξνζαξκνγήο (Ηνχιηνο 2014), εθηηκάηαη ζην -4,2%, ελψ κε βάζε ηηο εθηηκήζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ αλακέλεηαη λα είλαη βειηησκέλνο θαη λα πεξηνξηζηεί ζην -3%. Αλαθνξηθά κε ην 2015, νη πξνβιέςεηο ηφζν ηνπ επηθαηξνπνηεκέλνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο (Ηνχιηνο 2014), φζν θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ παξνπζηάδνληαη αηζηφδνμεο, κε ζεηηθφ ξπζκφ αλάπηπμεο ηεο ηάμεο ηνπ 0,4% θαη 0,5%, αληίζηνηρα. ε ζρέζε κε ην ξπζκφ αλάπηπμεο γηα ηα έηε 2014 θαη 2015, παξαηεξείηαη φηη: α. Οη πξνβιέςεηο ηνπ επηθαηξνπνηεκέλνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο (Ηνχιηνο 2014) παξνπζηάδνπλ αξλεηηθή απφθιηζε, ζε ζχγθξηζε κε ηηο αξρηθέο πξνβιέςεηο ηνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο (Απξίιηνο 2013), ελψ νη πξφζθαηεο εθηηκήζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ παξνπζηάδνληαη βειηησκέλεο ζε 26

30 ζχγθξηζε κε ηηο πξνβιέςεηο ηνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο. Οη ελ ιφγσ απνθιίζεηο έρνπλ σο αθνινχζσο: Γεκφζην ρξένο γηα ην έηνο Δθηηκήζεηο Μαθξννηθνλνκηθνχ Πξνγξάκκαηνο Πξνζαξκνγήο Πξνβιέςεηο Απξηιίνπ 2013 Πξνβιέςεηο Ννεκβξίνπ 2013 Πξνβιέςεηο Ηνπιίνπ ,9% -4,8% -4,2% 1,1% 0,9% 0,5% Δθηηκήζεηο Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ Πξνβιέςεηο Οθησβξίνπ % 0,5% β. Οη εθηηκήζεηο γηα αξλεηηθφ ξπζκφ αλάπηπμεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο γηα ην 2014, ηνπνζεηνχλ ζπγθξηηηθά ηε ρψξα ζε επίπεδν ρακειφηεξν απφ ην ξπζκφ αλάπηπμεο ηεο ππφινηπεο Δπξψπεο φπνπ ν ξπζκφο αλάπηπμεο αλακέλεηαη λα αλέιζεη ζην 1,3% γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ζην 0,8% γηα ηελ Δπξσδψλε. 11 Γηα ην 2015, παξφιν πνπ πξνβιέπεηαη ζεηηθφο ξπζκφο αλάπηπμεο γηα ηελ θππξηαθή νηθνλνκία, απηφο ζα εμαθνινπζήζεη λα βξίζθεηαη πην θάησ απφ ηα πξνβιεπφκελα επίπεδα ηεο ππφινηπεο Δπξψπεο, ζχκθσλα κε ηα νπνία ν ελ ιφγσ δείθηεο πξνβιέπεηαη ζην 1,5% γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ζην 1,1% γηα ηελ Δπξσδψλε. - Όζνλ αθνξά ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα γηα ην 2014, απηφ αλακέλεηαη λα παξνπζηάζεη βειηίσζε ζε ζχγθξηζε κε ην 2013 φηαλ είρε αλέιζεη ζην -5,4% ηνπ ΑΔΠ. Δηδηθφηεξα νη πξνβιέςεηο ηνπ επηθαηξνπνηεκέλνπ πξνγξάκκαηνο καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο (Ηνχιηνο 2014) θαζνξίδνπλ ην έιιεηκκα γηα ην 2014 ζην -4,7% ηνπ ΑΔΠ, ελψ κε βάζε ηηο εθηηκήζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ απηφ πεξηνξίδεηαη ζην -2,5% ηνπ ΑΔΠ, πνζνζηφ πνπ θηλείηαη 11 Γειηίν Σχπνπ Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, Φζηλνπσξηλέο Οηθνλνκηθέο Πξνβιέςεηο 2014, 4 Ννεκβξίνπ

31 εληφο ησλ πιαηζίσλ ησλ εθηηκήζεσλ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο γηα ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ζηελ Δπξσδψλε, χςνπο -3% θαη -2,6%, αληίζηνηρα. 12 Γηα ην 2015, κε βάζε ην πξφγξακκα καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο (Ηνχιηνο 2014), ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα πξνβιέπεηαη λα επηδεηλσζεί θαη λα θηάζεη ζην -5,2% ηνπ ΑΔΠ, ελψ κε βάζε ηηο πξνβιέςεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ πξνβιέπεηαη λα πεξηνξηζηεί ζην -1,7% ηνπ ΑΔΠ. Με βάζε ηηο Φζηλνπσξηλέο Οηθνλνκηθέο Πξνβιέςεηο 2014 ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα γηα ην 2015 πξνβιέπεηαη ζην -2,7% γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ζην -2,4% γηα ηελ Δπξσδψλε. - Σν δεκφζην ρξένο γηα ην 2014 σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ παξνπζηάδεη κηθξή επηδείλσζε ζε ζρέζε κε ην χκθσλα κε ην επηθαηξνπνηεκέλν πξφγξακκα καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο (Ηνχιηνο 2014), ην δεκφζην ρξένο γηα ην 2013 εθηηκήζεθε ζην 112% ηνπ ΑΔΠ θαη γηα ην 2014 αλακέλεηαη λα αλέιζεη ζην 118% ηνπ ΑΔΠ, ελψ ζχκθσλα κε ηηο εθηηκήζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ ην δεκφζην ρξένο πεξηνξίδεηαη ζην 102% ηνπ ΑΔΠ θαη ζην 105% ηνπ ΑΔΠ γηα ηα έηε 2013 θαη 2014, αληίζηνηρα. ε ζρέζε κε ην 2015 ην δεκφζην ρξένο, κε βάζε ην πξφγξακκα καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο (Ηνχιηνο 2014), πξνβιέπεηαη λα αλέιζεη ζην 126% ηνπ ΑΔΠ, ελψ κε βάζε ηηο πξνβιέςεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ πξνβιέπεηαη λα παξνπζηάζεη πησηηθή πνξεία θαη λα κεησζεί ζην 103% ηνπ ΑΔΠ. ε απφιπηνπο αξηζκνχο, ην δεκφζην ρξένο γηα ην 2015 πξνβιέπεηαη λα απμεζεί θαηά εθαηνκ. θαη λα αλέιζεη ζηα εθαηνκ. ζε πεξίπησζε πιήξνπο ρξεζηκνπνίεζεο ησλ δηαζέζηκσλ πηζηψζεσλ γηα ηηο αλάγθεο ηνπ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ηνκέα, ζε ζχγθξηζε κε εθαηνκ., πνπ 12 Γειηίν Σχπνπ Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, Φζηλνπσξηλέο Οηθνλνκηθέο Πξνβιέςεηο 2014, 4 Ννεκβξίνπ

32 απηφ εθηηκάηαη γηα ην εκεηψλεηαη φηη πνζφ χςνπο 1 δηο ην νπνίν πεξηιήθζεθε ζην δεκφζην ρξένο γηα ζθνπνχο ελδερφκελεο θεθαιαηνπνίεζεο ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ δελ έρεη ρξεζηκνπνηεζεί. εκεηψλεηαη πεξαηηέξσ φηη ε δηαθνξνπνίεζε πνπ παξαηεξείηαη ζην χςνο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο γηα ην 2015 νθείιεηαη θαη ζηελ αιιαγή ηεο κεζνδνινγίαο ππνινγηζκνχ ηνπ ΑΔΠ. - Ζ αλεξγία γηα ην 2014, ζχκθσλα κε ην πξφγξακκα καθξννηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο (Ηνχιηνο 2014) παξνπζηάδεη ζεκαληηθή επηδείλσζε ζε ζχγθξηζε κε ηα επίπεδα αλεξγίαο ηνπ Γηα ην 2014 εθηηκάηαη λα αλέιζεη ζην 17,6% ζε ζχγθξηζε κε 15,9% γηα ην 2013, ελψ γηα ην 2015 πξνβιέπεηαη λα κεησζεί ζην 17%. Αληίζεηα, ζχκθσλα κε ηηο πξνβιέςεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ ε αλεξγία γηα ην 2014 πεξηνξίδεηαη ζην 15,6% θαη γηα ην 2015 ζην 14,8%. Ωζηφζν, ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ θαηαηέζεθαλ απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ, επηζεκαίλεηαη φηη θαηά ην πξψην εμάκελν ηνπ 2014 παξαηεξήζεθε αχμεζε ζηελ αλεξγία ζε ζχγθξηζε κε ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν γηα ην 2013, ε νπνία αλήιζε ζην 16,2% έλαληη 15,8%, αληίζηνηρα. Με βάζε ηα πην πάλσ ζηνηρεία, ε επηηξνπή ζεκεηψλεη ηε ζεκαληηθή αξλεηηθή απφθιηζε πνπ παξνπζηάδεη ε αλεξγία ζηελ Κχπξν ηφζν γηα ην 2014 φζν θαη γηα ην 2015, ζε ζχγθξηζε κε ηα επίπεδα αλεξγίαο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, ηα νπνία αλακέλεηαη γηα ην 2014 λα αλέιζνπλ ζην 11,6% (Δπξσδψλε) θαη 10,3% (Δπξσπατθή Έλσζε) θαη γηα ην 2015 ζην 11,3% (Δπξσδψλε) θαη 10% (Δπξσπατθή Έλσζε). 13 ε απφιπηνπο αξηζκνχο, κε βάζε ηα ζηνηρεία ησλ Δπαξρηαθψλ Γξαθείσλ Δξγαζίαο, ν αξηζκφο ησλ εγγεγξακκέλσλ αλέξγσλ ζην ηέινο Ννεκβξίνπ 2014, έθηαζε ηα πξφζσπα. ε ζχγθξηζε κε ηνλ αληίζηνηρν κήλα ηνπ 2013 ζεκεηψζεθε κείσζε θαηά 3,5% (1.731 πξφζσπα), ε νπνία παξνπζηάδεηαη 13 European Commission, European Economic Forecast, Autumn

33 θπξίσο ζηνπο ηνκείο ησλ θαηαζθεπψλ, ηνπ εκπνξίνπ, ησλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ θαη αζθαιηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ηεο κεηαπνίεζεο, ησλ επαγγεικαηηθψλ, επηζηεκνληθψλ θαη ηερληθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ηεο εθπαίδεπζεο, θαζψο θαη ζηνπο λενεηζεξρνκέλνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, φπνπ ζεκεηψζεθε κείσζε θαηά 138 άλεξγνπο. Καηά ηελ ίδηα πεξίνδν παξνπζηάζηεθε αχμεζε ζηελ αλεξγία ζηνπο ηνκείο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ππεξεζηψλ παξνρήο θαηαιχκαηνο θαη ππεξεζηψλ εζηίαζεο θαη ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Ο θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015, απνηειεί ην δεχηεξν πξνυπνινγηζκφ πνπ θαηαηίζεηαη ζηε Βνπιή ζηα πιαίζηα ηεο εθαξκνγήο ηνπ Μλεκνλίνπ πλαληίιεςεο θαη ζχκθσλα κε ηνλ Τπνπξγφ Οηθνλνκηθψλ έρνπλ ελζσκαησζεί ζε απηφλ φινη νη δεκνζηνλνκηθνί ζηφρνη πνπ θαζνξίζηεθαλ απφ ηελ θπβέξλεζε ζε ζπλελλφεζε κε ηελ ηξφηθα. ε ζρέζε κε ηα πξνεγνχκελα έηε, ν ππφ ζπδήηεζε πξνυπνινγηζκφο παξνπζηάδεη δηαθνξνπνηήζεηο, νη νπνίεο ζα ηζρχζνπλ φπσο έρεη θαηαηεζεί θαη γηα ην κέιινλ, νη θπξηφηεξεο απφ ηηο νπνίεο έρνπλ σο αθνινχζσο: - Ζ ελζσκάησζε ηνπ εηήζηνπ πξνυπνινγηζκνχ γηα ην 2015 θαη ηνπ ΜΓΠ ζην ίδην έγγξαθν. - Ζ παξνπζίαζε πξνυπνινγηδφκελσλ εζφδσλ θαη δαπαλψλ ζε επίπεδα νκάδσλ θαη ππννκάδσλ, αληί ζε άξζξα, ηα νπνία εθεμήο ζα απνηεινχλ ινγηζηηθνχο θψδηθεο. - Ζ παξνπζίαζε ησλ ζέζεσλ πξνζσπηθνχ ζε ζχλνια ππννκάδαο, θαηά ππνθαηεγνξία κηζζψλ, αληί ζε εδάθηα ηνπ πξνυπνινγηζκνχ. - Ζ πεξίιεςε φισλ ησλ κηζζνινγηθψλ ζέζεσλ ζε παξάξηεκα ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, ζην νπνίν παξνπζηάδνληαη φιεο νη ζέζεηο ζηε δεκφζηα ππεξεζία πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζέζεσλ ησλ ζπληαγκαηηθψλ εμνπζηψλ θαη ππεξεζηψλ, θαζψο θαη ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ, θαζψο θαη ε αληίζηνηρε κηζζνδνζία (βαζηθφο κηζζφο, γεληθέο θαη ηηκαξηζκηθέο απμήζεηο, επηδφκαηα). 30

34 Όζνλ αθνξά εηδηθφηεξα ηηο πξνβιεπφκελεο δαπάλεο, ν πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015, φπσο αξρηθά θαηαηέζεθε ζηε Βνπιή θαη ππφ ηελ επηθχιαμε ηεο αλαγθαηφηεηαο ηξνπνπνίεζεο ζπγθεθξηκέλσλ θνλδπιίσλ ηνπ σο απνηέιεζκα θαηαηεζεηζψλ ζην κεηαμχ ηξνπνπνηήζεσλ, παξνπζηάδεη αχμεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ θαηά 5,2% ζε ζρέζε κε ηηο πξνυπνινγηζζείζεο αλαπηπμηαθέο δαπάλεο πνπ πξνβιέθζεθαλ ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2014 ( 754 εθαηνκ. έλαληη 716,7 ην 2014) θαη αχμεζε ησλ ηαθηηθψλ δαπαλψλ θαηά 1,1% ( εθαηνκ. ζε ζχγθξηζε κε 4.436,5 εθαηνκ. ην 2014). εκεηψλεηαη φκσο φηη, παξά ηελ αχμεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ, απηέο απνηεινχλ κφλν ην 11% ηνπ ζπλφινπ ηνπ πξνηεηλφκελνπ πξνυπνινγηζκνχ, θαζ ήλ ζηηγκή νη ηαθηηθέο δαπάλεο απνηεινχλ ην 48,8% ηνπ ζπλφινπ ησλ πξνυπνινγηδφκελσλ δαπαλψλ. Ο θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015 παξνπζηάδεη αχμεζε δαπαλψλ γηα ζθνπνχο θνηλσληθψλ παξνρψλ θαηά 5,3%, νη νπνίεο πξνυπνινγίδνληαη ζηα 880 εθαηνκ., ζε ζχγθξηζε κε 836 ηνλ πξνεγνχκελν ρξφλν. Ζ αχμεζε απηή αθνξά θπξίσο ηηο πξνυπνινγηδφκελεο δαπάλεο ζηηο παξνρέο θνηλσληθήο πξφλνηαο ( 522 εθαηνκ. ζε ζχγθξηζε κε 482 εθαηνκ. γηα ην 2014) θαη ζηηο παξνρέο παηδείαο ( 174 εθαηνκ. ζε ζχγθξηζε κε 167 εθαηνκ. γηα ην 2014). Οη ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο πξνυπνινγίδνληαη γηα ην 2015 ζηα εθαηνκ. ζε ζχγθξηζε κε 942 εθαηνκ. ην 2014, ζεκεηψλνληαο αχμεζε θαηά 9,6%. Ζ αχμεζε πνπ παξαηεξείηαη ζηηο πξνυπνινγηδφκελεο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο, ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ, νθείιεηαη θπξίσο ζηελ απμεκέλε πξφλνηα γηα επηζηξνθέο ΦΠΑ, ζηελ αγνξά θαξκάθσλ θαη εκβνιίσλ, θαζψο θαη ζηηο απμεκέλεο πηζηψζεηο γηα θσηηζκφ θαη ζέξκαλζε. Οη δαπάλεο πξνζσπηθνχ γηα ην 2015 ζπλερίδνπλ λα απνηεινχλ ηελ θπξηφηεξε θαηεγνξία δαπαλψλ ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ παξνπζηάδνληαο φκσο κείσζε θαηά -3,2%, ζε ζχγθξηζε κε ηηο αληίζηνηρεο δαπάλεο γηα ην ε απφιπηνπο αξηζκνχο, ε πξνυπνινγηδφκελε δαπάλε, πεξηιακβαλνκέλσλ ζπληάμεσλ θαη 31

35 θηινδσξεκάησλ, πξνυπνινγίδεηαη γηα ην 2015 ζηα 2.504,6 εθαηνκ., ζε ζχγθξηζε κε 2.586,1 εθαηνκ. ην Ζ επηηξνπή ππνγξακκίδεη ηε κείσζε πνπ παξαηεξείηαη ζηηο δαπάλεο πξνζσπηθνχ θαηά -3,2%, ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ θαηαηέζεθαλ απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ. ε ζρέζε κε ηηο δαπάλεο γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο (ηφθνη), απηέο παξνπζηάδνπλ γηα ην 2015 κείσζε θαηά 12,4%, ζε ζχγθξηζε κε ην 2014 θαη πεξηνξίδνληαη ζηα 685 εθαηνκ., ζε ζχγθξηζε κε 782 εθαηνκ. ην Ζ κείσζε απηή, ζχκθσλα κε ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ νθείιεηαη ζηελ αλαδηάξζξσζε ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο. ην ζηάδην ηεο ζπδήηεζεο ηνπ ππφ αλαθνξά πξνυπνινγηζκνχ, κέιε ηεο επηηξνπήο εμέθξαζαλ επηθπιάμεηο θαη θαηέζεζαλ δηηζηάκελεο απφςεηο αλαθνξηθά κε ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ γηα ην 2015 θαη ηνπο ζηφρνπο πνπ επηδηψθνληαη ζε απηφλ, σο αθνινχζσο: Ο πξνηεηλφκελνο πξνυπνινγηζκφο δελ κπνξεί λα απνηειέζεη ην κέζν γηα έμνδν ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο απφ ην κλεκφλην θαηά ην 2015, αθνχ πξφθεηηαη γηα πξνυπνινγηζκφ ιηηφηεηαο. πλαθψο, ν ππφ ζπδήηεζε πξνυπνινγηζκφο θαηαξηίζηεθε ζηε βάζε ησλ πξνβιέςεσλ ηεο ηξφηθα, νη νπνίεο ελδέρεηαη λα κε ζπλάδνπλ κε ηα πξαγκαηηθά δεδνκέλα. Δθθξάζηεθε επίζεο ε ζέζε φηη, ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015 αληηθαηνπηξίδεη κφλν ηελ πξνζπάζεηα ηεο θπβέξλεζεο γηα ηθαλνπνίεζε ησλ κλεκνληαθψλ ηεο ππνρξεψζεσλ, αληί ηεο αληηκεηψπηζεο ησλ πξαγκαηηθψλ αλαγθψλ θαη πξνβιεκάησλ ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο θαη φηη ζπλεπψο δελ κπνξεί λα απνηειέζεη απνηειεζκαηηθφ εξγαιείν πξνψζεζεο ηεο αλάπηπμεο. Δπηπξνζζέησο άιια κέιε ηεο επηηξνπήο, δήισζαλ φηη παξφιν πνπ αλαγλσξίδεηαη ε αλάγθε γηα λνηθνθπξεκέλνπο πξνυπνινγηζκνχο, ε πξαθηηθή απηή δελ ζα πξέπεη λα αθνινπζείηαη εηο βάξνο ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη ηφληζαλ ηελ αλάγθε εμεχξεζεο πφξσλ πξνο ελίζρπζε ηεο αλάπηπμεο είηε κέζσ επξσπατθψλ θνλδπιίσλ, είηε κέζσ πεξαηηέξσ εμνηθνλνκήζεσλ ζηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ. 32

36 Όζνλ αθνξά επηκέξνπο εθθξαζζείζεο ζέζεηο, κέιε ηεο επηηξνπήο ζεσξνχλ φηη ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015 δελ ζπλεηζθέξεη ζηελ πξνζπάζεηα γηα επαλεθθίλεζε ηεο νηθνλνκίαο, γεγνλφο ην νπνίν αληαλαθιάηαη ζην κηθξφ κεξίδην πνπ νη αλαπηπμηαθέο δαπάλεο αληηπξνζσπεχνπλ ζην ζχλνιν ηνπ πξνυπνινγηζκνχ γηα ην 2015, νη νπνίεο ζπλερίδνπλ λα δηαηεξνχληαη ζε ρακειά επίπεδα. Όπσο ζεκείσζαλ, παξά ην φηη ζηνλ ππφ ζπδήηεζε πξνυπνινγηζκφ πξνβιέπεηαη ε ζπλέρηζε θαη νινθιήξσζε ππφ εμέιημε έξγσλ, απνπζηάδνπλ ηθαλνπνηεηηθέο πξνβιέςεηο γηα λέα έξγα, φπσο ζπκπεξαίλεηαη απφ ηα ζηνηρεία πνπ θαηαηέζεθαλ απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ. 14 ε ζρέζε κε ηηο παξαηεξήζεηο ηεο επηηξνπήο αλαθνξηθά κε ηηο αλαπηπμηαθέο δαπάλεο, ν Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ ζηα πιαίζηα ηεο ζπδήηεζεο ηνπ πξνηεηλφκελνπ πξνυπνινγηζκνχ δήισζε φηη πέξαλ ησλ έξγσλ πνπ πξνβιέπνληαη θαη παξαηίζεληαη ζηα παξαξηήκαηα ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ην 2015, πξνβιέπνληαη επίζεο πηζηψζεηο ππφ κνξθή απνζεκαηηθνχ γηα θαηαλνκή ηνπο ζηα δηάθνξα ππνπξγεία γηα ζθνπνχο θάιπςεο ησλ απμεκέλσλ ζπγρξεκαηνδνηνχκελσλ αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ. Δπηπξφζζεηα αλαπηπμηαθέο δαπάλεο πεξηιακβάλνληαη θαη ζηα ιεηηνπξγηθά έμνδα. ε ζρέζε κε ηηο θνηλσληθέο παξνρέο, κέιε ηεο επηηξνπήο ζεκεηψλνπλ φηη νη πξνβιέςεηο δηαηεξνχληαη ζε ρακειά επίπεδα, ηα νπνία φπσο ηειηθά δηεθάλε θαηά ηνλ πξνεγνχκελν ρξφλν, απέβεζαλ αλεπαξθή γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ κεγάισλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ πνπ πξνέθπςαλ ζπλεπεία ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο. Απφ άιια κέιε ηεο επηηξνπήο, αλαγλσξίζζεθε ε ζεηηθή πνξεία δηφξζσζεο ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ, ν πεξηνξηζκφο ηνπ θφζηνπο ηνπ δαλεηζκνχ ηεο Κχπξνπ θαη νη αλαβαζκίζεηο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο απφ ηνπο δηεζλείο νίθνπο αμηνιφγεζεο θαη φηη ε θπβέξλεζε ζα πξέπεη λα παξακείλεη πξνζεισκέλε ζηε δηαηήξεζε ηεο ζηαζεξήο πνξείαο πνπ άξρηζε λα δηαθαίλεηαη ζηελ νηθνλνκία θαη λα ζπλερίζεη ηελ νινθιήξσζε ησλ απαηηνχκελσλ κεηαξξπζκίζεσλ. 14 Μέξνο Ε - Πξνγξακκαηηζκφο Έξγσλ. 33

37 ε ζρέζε κε ηελ αλεξγία, επηζεκάλζεθε απφ κέιε ηεο επηηξνπήο φηη παξφιν πνπ ζχκθσλα κε ηηο εθηηκήζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ ππνινγίδεηαη ζηαδηαθή απνθιηκάθσζή ηεο, γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο δελ ιακβάλνληαη ππφςε ε κεηαλάζηεπζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ε απνρψξεζε ησλ καθξνρξφληα αλέξγσλ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ε παξακνλή ησλ θνηηεηψλ ζην εμσηεξηθφ κε ζθνπφ ηελ αλαδήηεζε εξγαζίαο, γεγνλφο πνπ έρεη σο απνηέιεζκα ε εηθφλα πνπ παξνπζηάδεηαη λα είλαη ελ κέξεη πιαζκαηηθή. Ζ επηζήκαλζε απηή, φπσο ζεκεηψζεθε αληηθαηνπηξίδεηαη κέζα απφ ηε κείσζε ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο θαηά ην Δπηπξνζζέησο ηνλίζζεθε απφ θάπνηα κέιε ηεο επηηξνπήο, φηη ε ζηαζεξνπνίεζε ηνπ ηξαπεδηθνχ ηνκέα απνηειεί ζεκαληηθή παξάκεηξν γηα έμνδν ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο απφ ηελ χθεζε, αιιά παξάγνληεο φπσο ηα ςειά δαλεηζηηθά επηηφθηα, ν αξηζκφο ησλ κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ θαη ε κε εθαξκνγή δηθηχνπ πξνζηαζίαο ησλ δαλεηνιεπηψλ πνπ αληηκεησπίδνπλ αδπλακία ζηελ εμππεξέηεζε ησλ δαλείσλ ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, ζα πξέπεη λα ηχρνπλ άκεζνπ ρεηξηζκνχ ψζηε λα απνθεπρζεί επηδείλσζε ησλ πξνβιεκάησλ ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο. Ζ επηηξνπή ιακβάλνληαο ππφςε φια φζα έρνπλ θαηαηεζεί ελψπηφλ ηεο θαηαιήγεη ζηα αθφινπζα: Σν νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ ηεο Κχπξνπ παξακέλεη δχζθνιν, παξά ηηο πξνβιέςεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ γηα αλάθακςε ηεο νηθνλνκίαο θαηά ην Ο θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015, ν νπνίνο έρεη θαηαξηηζηεί ζηε βάζε ησλ πξνβιέςεσλ ηνπ επηθαηξνπνηεκέλνπ καθξννηθνλνκηθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζαξκνγήο ηνπ Ηνπιίνπ 2014, απνηειεί ηνλ δεχηεξν θαηά ζεηξά θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ, ν νπνίνο θαηαηίζεηαη ζηα πιαίζηα ηνπ ζπλαθζέληνο Μλεκνλίνπ πλαληίιεςεο. Ωο πξνο ηηο πξνβιεπφκελεο δαπάλεο γηα ην 2015, ε επηηξνπή θαηά πιεηνςεθία ζεκεηψλεη ηελ αδπλακία πνπ παξαηεξείηαη σο πξνο ην αλαπηπμηαθφ ζθέινο απηψλ, αθνχ ε νξηαθή αχμεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ θαηά 5,2% δελ θξίλεηαη επαξθήο γηα ηελ επαλεθθίλεζε ηεο νηθνλνκίαο. πλαθψο, ε απνπζία ζεκαληηθψλ λέσλ έξγσλ ζηνλ πξνηεηλφκελν πξνυπνινγηζκφ, παξά ηηο κεκνλσκέλεο πεξηπηψζεηο έξγσλ πνπ 34

38 πεξηιήθζεθαλ ζηνπο πξνυπνινγηζκνχο νξηζκέλσλ ππνπξγείσλ γηα ην 2015, πεξηνξίδεη πεξαηηέξσ ηε δπλαηφηεηα ηνπ θξάηνπο λα επαλέιζεη ζε ζεηηθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο. Ωο πξνο ηε λέα κνξθή ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, επηζεκαίλεηαη φηη απηή δπζθνιεχεη ζηε κειέηε θαη αλάγλσζή ηνπ. Πέξαλ ησλ πην πάλσ, ε κε δηνρέηεπζε ξεπζηφηεηαο ζηελ νηθνλνκία, ηα ςειά επηηφθηα, ηα ςειά πνζνζηά κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ, ε δπζηνθία ησλ ηξαπεδψλ ζηελ παξαρψξεζε λέσλ δαλείσλ, θαζψο θαη ε απνπζία ελφο απνηειεζκαηηθνχ δηθηχνπ πξνζηαζίαο ησλ δαλεηδνκέλσλ απνηεινχλ επίζεο αλαζηαιηηθνχο παξάγνληεο γηα ηελ αλάθακςε ηεο νηθνλνκίαο. Δπηπξφζζεηα, ηα νμχηαηα πξνβιήκαηα ηνπ ηξαπεδηθνχ ηνκέα, ηα νπνία εμαθνινπζνχλ λα πθίζηαληαη, απνηεινχλ έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο πνπ εκπνδίδνπλ ηελ αλάπηπμε ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο. 3. Δηζήγεζε ηεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Δπηηξνπήο Οηθνλνκηθψλ θαη Πξνυπνινγηζκνχ ηε βάζε ησλ πην πάλσ εθθξαζζεηζψλ ζέζεσλ ηεο πιεηνςεθίαο, φζν θαη άιισλ κειψλ ηεο, ε επηηξνπή κε ηελ παξνχζα έθζεζή ηεο ππνβάιιεη ηνλ ππφ ζπδήηεζε πξνυπνινγηζκφ ζηελ νινκέιεηα ηνπ ζψκαηνο γηα ιήςε ηειηθήο απνθάζεσο ζε ζρέζε κε ηελ έγθξηζε ή απφξξηςε απηνχ ελ φισ ή ελ κέξεη. Σαπηφρξνλα επηθπιάζζεη ην δηθαίσκα ησλ κειψλ ηεο φπσο θαη ησλ ππφινηπσλ βνπιεπηψλ γηα ππνβνιή ηξνπνινγηψλ ζε ζρέζε κε πεξηθνπέο ή/θαη δεζκεχζεηο εηδηθψλ θνλδπιίσλ ζην ζηάδην ηεο θαηά θεθάιαην θαη άξζξν ςήθηζήο ηνπ ζε λφκν. Οη ηειηθέο ζέζεηο φισλ ησλ θνηλνβνπιεπηηθψλ πιεπξψλ αλακέλεηαη λα δηαηππσζνχλ θαηά ηε ζπδήηεζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ζηελ νινκέιεηα ηνπ ζψκαηνο. εκεηψλεηαη επίζεο φηη νη επηκέξνπο παξαηεξήζεηο φισλ ησλ θνηλνβνπιεπηηθψλ πιεπξψλ ηφζν επί ζεκάησλ νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο φζν θαη επί ηνπ ππφ αλαθνξά πξνυπνινγηζκνχ πεξηιακβάλνληαη ζην Μέξνο Β ηεο παξνχζαο έθζεζεο. Σέινο ε επηηξνπή ζεκεηψλεη φηη, ππνβάιινληαο κε ηελ παξνχζα έθζεζή ηεο ηνλ ππφ ζπδήηεζε πξνυπνινγηζκφ ζηελ νινκέιεηα ηνπ ζψκαηνο γηα ζπδήηεζε θαη έγθξηζε ή απφξξηςή ηνπ, επηθπιάζζεηαη ζε ζρέζε κε ηα ηειηθά ηνπ κεγέζε, ηα νπνία ελδέρεηαη λα 35

39 δηαθνξνπνηεζνχλ ζηε βάζε πεξηθνπψλ εηδηθψλ θνλδπιίσλ ηνπ φπσο θαη ησλ ζπλνιηθψλ ηνπ δαπαλψλ, ππφ ην θσο ηεο έγθξηζεο ή απφξξηςεο ηξνπνπνηήζεσλ ζʼ απηφλ, νη νπνίεο θαηαηέζεθαλ ή ελδέρεηαη λα θαηαηεζνχλ ζην κεηαμχ εθ κέξνπο ηεο θπβέξλεζεο, γηα ζθνπνχο πινπνίεζεο ησλ θπβεξλεηηθψλ δεζκεχζεσλ ζρεηηθά κε εμνηθνλνκήζεηο θνηλσληθψλ ή άιισλ δαπαλψλ απηνχ. ΤΠΖΡΔΗΑ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΔΤΣΗΚΩΝ ΔΠΗΣΡΟΠΩΝ Αξ. Φαθ.: Γεθέκβξηνο 2014 Γξακκαηεία Κνηλνβνπιεπηηθήο Δπηηξνπήο Οηθνλνκηθψλ θαη Πξνυπνινγηζκνχ ηκνπζηάππα/μασ 36

40 ΜΔΡΟ Β ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΔΤΣΗΚΩΝ ΟΜΑΓΩΝ ΚΑΗ ΑΛΛΩΝ ΚΟΜΜΑΣΩΝ ΓΗΑ ΣΟΝ ΚΡΑΣΗΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ ΣΟΤ 2015 (Οι θέζειρ όλων ηων κοινοβοςλεςηικών πλεςπών πος πεπιλαμβάνονηαι ζηο παπόν Παπάπηημα δεν έσοςν ςποζηεί γλωζζική ή άλλη επεξεπγαζία.) 37

41 Α. Παξαηεξήζεηο ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο νκάδαο ηνπ Γεκνθξαηηθνχ πλαγεξκνχ Αλ ν πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2015 ζα είρε θάπνην ηίηιν, απηφο ζα ήηαλ επηζηξνθή ζε ηζνξξνπίεο θαη νκαιφηεηα, κε πξννπηηθή αλάπηπμεο. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΟΡΘΩΖ ΚΑΗ ΗΟΡΡΟΠΗΑ Πξφθεηηαη γηα ην δεχηεξν πξνυπνινγηζκφ δεκνζηνλνκηθήο δηφξζσζεο, ζην πιαίζην ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γηάζσζεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο. Ζ Κχπξνο εληάρζεθε ζε πξφγξακκα ζηήξημεο κεηά ην επίζεκν αίηεκα πνπ απεχζπλε ε θππξηαθή θπβέξλεζε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, ηνλ Ηνχλην Απφ ηελ αξρή ηεο εθαξκνγήο ηνπ Πξνγξάκκαηνο, ε ρψξα έρεη θάλεη ηεξάζηηα πξφνδν πνπ θαίλεηαη θαη ζηε δεκνζηνλνκηθή εμηζνξξφπεζε. Ο Πξνυπνινγηζκφο απηφο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ πεξαηηέξσ κείσζε ηνπ δεκνζηνλνκηθνχ ειιείκκαηνο ζε 1,7% ην 2015, έλαληη 2,5% θέηνο θαη 5,0% ην Απηή ε απνθιηκάθσζε ησλ ειιεηκκάησλ επέηξεςε απφ θέηνο λα έρνπκε κηα δεκνζηνλνκηθή άζθεζε κε πξσηνγελέο πιεφλαζκα, θαζηζηψληαο ξεαιηζηηθφ ην ζηφρν γηα ζπλνιηθφ δεκνζηνλνκηθφ πιεφλαζκα, ην νπνίν θαη ζα επηηξέςεη ηε ζηαδηαθή κείσζε ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο. πγθξίλνληαο ηα απνηειέζκαηα ησλ δεκνζηνλνκηθψλ αζθήζεσλ ησλ δπν ηειεπηαίσλ ρξφλσλ θαη ηα φζα πξνβιέπνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ πνπ βξίζθεηαη ελψπηφλ καο κε ηηο αξρηθέο εθηηκήζεηο θαη πξνδηαγξαθέο πνπ είραλ ηεζεί ζην Μλεκφλην, δηαπηζηψλνπκε κε ηθαλνπνίεζε κηα πξαγκαηηθή αλαηξνπή ησλ δεδνκέλσλ πξνο ην βέιηηζην. χκθσλα κε ηα φζα πξνβιέπνληαλ ζην αλαζεσξεκέλν Μλεκφλην πλαληίιεςεο ηνπ Φεβξνπαξίνπ 2014 πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2014 ζηφρεπε λα κεηψζεη ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα ζε πνζνζηφ 8,4% ηνπ ΑΔγρΠ θαη αθνινχζσο ππήξρε ζηφρνο δεκνζηνλνκηθψλ ειιεηκκάησλ 6,3% ηνπ ΑΔργΠ ην 2015 θαη 2,9% ηνπ ΑΔργΠ ην Με ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα, κεηά απφ δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα 2,5% ην 2014, ν πξνυπνινγηζκφο πνπ βξίζθεηαη ελψπηφλ καο πξνβιέπεη έιιεηκκα κφιηο 1,7% (έλαληη 6,3%) θαη 1,3% ην ΔΞΔΛΗΞΔΗ ΣΖΝ ΔΤΡΤΣΔΡΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ Δλψ, ζην επξχηεξν νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ ζεκεηψλνληαη: - ηεξκαηηζκφο ηνπ θχθινπ ηεο χθεζεο θέηνο θαη ε πξφβιεςε γηα αχμεζε ηνπ ΑΔΠ ην 2015, - ζπγθξάηεζε ηεο αλεξγίαο απφ θέηνο, γηα πξψηε θνξά εδψ θαη αξθεηά ρξφληα, 38

42 - δπλαηφηεηα ηεο ρψξαο λα πξνζθεχγεη γηα δαλεηζκφ ζηηο δηεζλείο αγνξέο, - ζηαζεξνπνίεζε ηνπ ρξεκαην-νηθνλνκηθνχ ηνκέα. Οη πξνβιέςεηο πνπ γίλνληαλ ζηελ πεξζηλή αληίζηνηρε έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο Οηθνλνκηθψλ γηα ζπξξίθλσζε ηνπ ΑΔγρΠ ηεο ρψξαο θαηά 4,8%, κεηά απφ εθηηκψκελε ηφηε κείσζε θαηά 7,7% ην 2013, έρνπλ δηαςεπζηεί κε επλντθφ ηξφπν. Ζ εθηηκψκελε ζήκεξα κείσζε ηνπ ΑΔγρΠ γηα ηε θεηηλή ρξνληά είλαη ρακειφηεξε απφ 3%, κεηά απφ ππνρψξεζε 5,4% ην Αληίζηνηρα, νη επηπηψζεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ζηελ απαζρφιεζε ήηαλ ιηγφηεξν επαρζείο απφ φηη είρε πξνβιεθζεί, αθνχ ε αλεξγία δελ έθηαζε ζην πξνβιεπφκελν χςνο 19,8% ηνπ νηθνλνκηθά ελεξγνχ πιεζπζκνχ ην 2014, αιιά ήδε ζεκείσζε γηα πξψηε θνξά κείσζε θέηνο θαη δείρλεη ζεκεία ζηαζεξνπνίεζεο ζε επίπεδν 16% πξνηνχ αξρίζεη λα ππνρσξεί επεξεαδφκελε απφ ηελ αλάθακςε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Με ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνυπνινγηζκνχ απηνχ αλακέλεηαη λα ζπλερηζηεί θαη λα εληζρπζεί ε πνξεία απνθαηάζηαζεο ηεο αμηνπηζηίαο ηνπ θππξηαθνχ θξάηνπο, ε νπνία έρεη ήδε νδεγήζεη ζε δηαδνρηθέο αλαβαζκίζεηο ηεο πηζηνιεπηηθήο ηθαλφηεηαο, φπσο θαη ζε επηηπρή έθδνζε θξαηηθνχ ρξένπο ζηηο δηεζλείο αγνξέο. Ζ εμέιημε απηή νδεγεί, εμάιινπ, ζε κείσζε ηνπ θφζηνπο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο ηεο ρψξαο. Σν κέζν θφζηνο εμππεξέηεζεο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο ηεο Κχπξνπ έπεζε ην 2014 θάησ απφ 3%, ελψ ην 2012 ήηαλ 4,2%. Σαπηφρξνλα, ε απφδνζε ηνπ θξαηηθνχ νκνιφγνπ ιήμεσο 2020 θπκαίλεηαη γχξσ θαη θάησ απφ 5%, ελψ ηνλ Ηνχιην 2012 είρε θηάζεη πάλσ απφ 16%. Σαπηφρξνλα ζεκεηψλεηαη φηη νη δαπάλεο ηεο θεληξηθήο Κπβέξλεζεο σο κεξίδην ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζεκεηψλνπλ έζησ θαη κηθξή κείσζε ην 2015 θαη αλαινγνχλ ζε 41,8% ηνπ ΑΔγρΠ, ζε ζχγθξηζε κε 42,2% ηνλ πξνεγνχκελν ρξφλν θαη κε ηελ πξννπηηθή, κέζα απφ ηελ αλακελφκελε αχμεζε ηνπ ΑΔγρΠ, λα αθήλνπλ ζην κέιινλ πεξηζζφηεξν ρψξν γηα ηελ θαη εμνρήλ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα. Ζ απνθαηάζηαζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ ηζνξξνπηψλ έρεη επεξγεηηθέο επηδξάζεηο ζην επξχηεξν νηθνλνκηθφ θιίκα. ηε ζπλέρεηα αλακέλεηαη λα γίλνληαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν αηζζεηέο. Ζ ηαρχηεξε ηνπ αλακελφκελνπ βειηίσζε ηνπ δεκνζηνλνκηθνχ ηζνδπγίνπ επηηξέπεη ηελ πξνζδνθία αλάινγεο ηαρείαο βειηίσζεο θαη άιισλ καθξν-νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ, κε ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ 39

43 αχμεζε ησλ επελδχζεσλ, ηελ νηθνλνκηθή επέθηαζε, ηδηαίηεξα ζε ηνκείο κε απμεκέλε πξνζηηζέκελε αμία θαη εμαγσγηθφ πξνζαλαηνιηζκφ θαη ηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο. ΔΠΗΣΡΟΦΖ Δ ΠΟΡΔΗΑ ΑΝΑΠΣΤΞΖ Μφιηο δπν ρξφληα απφ ηελ έλαξμε ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γηάζσζεο, ε θππξηαθή νηθνλνκία επηζηξέθεη ζε ηξνρηά αλάπηπμεο. Έρνληαο δηαςεχζεη ζεηηθά ηηο πξνβιέςεηο ηνπ Πξνγξάκκαηνο, ε θππξηαθή νηθνλνκία παξνπζηάδεη ρακειφηεξε χθεζε απφ φηη ήηαλ νη πξνβιέςεηο: -5,4% ην 2013 έλαληη πξφβιεςεο -7,8% θαη θάησ απφ 3% ην 2014 έλαληη πξφβιεςεο -4,8%. Γηα ην επφκελν έηνο πξνβιέπεηαη αχμεζε ηνπ ΑΔγρΠ, ε νπνία κεηά ηελ πέκπηε αμηνιφγεζε εθηηκήζεθε φηη ζα θπκαλζεί γχξσ ζην 0,5%. Αλ φκσο ζπλερηζηεί ε ηάζε ησλ πξνεγνχκελσλ δπν ρξφλσλ κπνξεί λα είλαη θαη κεγαιχηεξε. Δίλαη αμηνζεκείσην φηη, παξά ηελ απζηεξή δηφξζσζε πνπ επηρεηξείηαη, νη αλαπηπμηαθέο δαπάλεο ζηνλ Πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015 δελ κεηψλνληαη, αιιά παξνπζηάδνπλ αχμεζε. Υσξίο λα ιακβάλνληαη ππφςε νη ηξνπνπνηήζεηο πνπ έρνπλ θαηαηεζεί, νη αλαπηπμηαθέο δαπάλεο ζα απμεζνχλ θαηά 5,1%, απφ 716,7 εθ. ην 2014 ζε 754,1 εθ. ην Μηθξφηεξε, αιιά απμεηηθή πάλησο ηάζε, 1,7%, παξνπζηάδνπλ ζην ζχλνιφ ηνπο ηαθηηθέο θαη αλαπηπμηαθέο δαπάλεο. ΔΞΟΡΘΟΛΟΓΗΜΟ ΚΑΗ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ Δπηβεβαηψλνληαο γηα δεχηεξε ζπλερφκελε ρξνληά ηελ ηάζε εμπγίαλζεο ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ, ν Πξνυπνινγηζκφο 2015 παξνπζηάδεη έζνδα πνπ ππεξβαίλνπλ ηηο δαπάλεο θαηά 290,7 εθ. Δληνχηνηο, νη δαπάλεο ηνπ θξάηνπο ην 2015 απμάλνληαη θαηά εθ. ή 18,8%. Ζ δεκνζηνλνκηθή βειηίσζε επηηπγράλεηαη ράξε ζηελ ηαρχηεξε αχμεζε ησλ δεκνζίσλ εζφδσλ. Σα πξνυπνινγηδφκελα έζνδα απμάλνληαη θαηά 1.541,9 εθ. ή 19,4%. Παξά ηηο δπζθνιίεο πνπ επηθξαηνχλ γεληθά ζηελ νηθνλνκία, ε άζθεζε κηαο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο κε αχμεζε ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ δελ ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζζεί σο πνιηηηθή ιηηφηεηαο. Ζ ιεινγηζκέλε δηαρείξηζε ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ πξέπεη λα νδεγήζεη ζε ζπλζήθεο πνπ ηα δεκφζηα νηθνλνκηθά ζην ζχλνιφ ηνπο λα κελ είλαη ηξνρνπέδε, αιιά λα ζπληείλνπλ ζηε δεκηνπξγία ελφο πγηνχο αλαπηπμηαθνχ πεξηβάιινληνο. 40

44 εκεηψλεηαη κε ηθαλνπνίεζε φηη νη δαπάλεο πξνζσπηθνχ (κηζζνί θαη ζπληάμεηο), έρνληαο πεξηνξηζηεί ζε χςνο εθ. ην 2015, έλαληη εθ. ην 2014 θαη εθ. ην 2013, παξνπζηάδνπλ πξαγκαηηθή κείσζε 3,1% ζε ζρέζε κε πέξζη. Καηφπηλ ηνχηνπ, ην κεξίδην ησλ δαπαλψλ πξνζσπηθνχ πεξηνξίζηεθε ζε 27,2 % ηνπ ζπλφινπ ησλ δαπαλψλ, έλαληη 29,7% ην Υαξαθηεξηζηηθφηεξε αθφκε ζα ήηαλ ζχγθξηζε ησλ δαπαλψλ πξνζσπηθνχ γηα ην 2015 κε εθείλεο ηνπ Οη πξνυπνινγηδφκελεο δαπάλεο πξνζσπηθνχ γηα ην 2015 είλαη θαηά 9,0% ρακειφηεξεο απφ ηηο πξαγκαηηθέο δαπάλεο πξνζσπηθνχ χςνπο ην Ζ ζπλερηδφκελε εθαξκνγή ησλ κέηξσλ πεξηζπιινγήο αλακέλεηαη λα επηθέξεη πεξαηηέξσ κείσζε θαη ηα επφκελα ρξφληα, ελψ ε εθαξκνγή ηεο ζρεδηαδφκελεο κεηαξξχζκηζεο ζηνλ επξχηεξν δεκφζην ηνκέα αλακέλεηαη λα κνληκνπνηήζεη ηα νθέιε γηα ηε δεκνζηνλνκηθή ηζνξξνπία. ΣΟ ΒΑΡΟ ΣΟΤ ΤΩΡΔΤΜΔΝΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΡΔΟΤ Έλα άιιν ελδεηθηηθφ ζπζηαηηθφ ηεο δεκνζηνλνκηθήο βειηίσζεο είλαη ε κείσζε ησλ δαπαλψλ γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο απφ 781,7 εθ. ην 2014 ζε 685,0 εθ. ην Μέξνο απηήο ηεο βειηίσζεο νθείιεηαη ζε απνθάζεηο ηεο θπβέξλεζεο ζρεηηθά κε ηελ αλαδηάξζξσζε ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο. Απηή ε κείσζε θαηά 12,4% θέξλεη ην κεξίδην ηεο εμππεξέηεζεο ηνπ ρξένπο λα αληηζηνηρεί ζε 7,4% επί ηνπ ζπλφινπ ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ. πλνιηθά, φκσο, νη δαπάλεο γηα ηα δάλεηα ηνπ δεκνζίνπ (έθδνζε, απνπιεξσκέο, εμνθιεηηθά απνζέκαηα) ζα αλέιζνπλ ζε 2.532,4 εθ. ην 2015 έλαληη 2.059,2 εθ. ην 2014, παξνπζηάδνληαο κηαλ αχμεζε 23%. Ζ ζχγθξηζε κε ηα αληίζηνηρα πνζά ησλ εηψλ 2013 ( 1.202,2 εθ.) θαη 2012 ( 1.378,5 εθ.) καξηπξά πεξίπνπ ππεξδηπιαζηαζκφ θαη αχμεζε πέξαλ ηνπ ελφο δηζεθαηνκκπξίνπ. Σέηνηνο είλαη ν αληίθηππνο ηεο εθηξνπήο ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ πνπ είρε ζεκεησζεί ηα πξνεγνχκελα ρξφληα. ηελ νπζία, ε ρψξα καο είδε ην ρξένο ηεο λα απμάλεηαη ξαγδαία πξνθεηκέλνπ λα ρξεκαηνδνηεζνχλ νη κεγάιεο αληζνξξνπίεο ηεο πεξηφδνπ , φηαλ ην θξάηνο είρε κέζν εηήζην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα 6,1%. Ζ ρξεκαηνδφηεζε ηνπ ζσξεπηηθνχ ειιείκκαηνο ηεο πεξηφδνπ εθείλεο, χςνπο 4,2 δηο (πνπ αληηζηνηρεί ζε πεξίπνπ ην έλα ηέηαξην ηνπ ΑΔΠ), είρε νδεγήζεη ζε αχμεζε ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο θαηά 83%, ή 7 δηο. Απφ 8,3 δηο ζην ηέινο ηνπ 2008, 41

45 ην δεκφζην ρξένο έθηαζε ζε χςνο 15,3 δηο ζην ηέινο ηνπ 2012, ελψ απφ ην 2011 ε ρψξα είρε ήδε ηεζεί εθηφο ησλ δηεζλψλ αγνξψλ, πξνζθεχγνληαο ζε δηαθξαηηθφ δαλεηζκφ ζσηεξίαο. ΜΔΗΩΖ ΣΟΤ ΠΟΟΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΥΡΔΟΤ ΣΟ 2015 ΔΠΗΣΤΓΥΑΝΔΣΑΗ Ο ΣΟΥΟ ΑΠΟ ΣΟ 2016 Παξά ηε ζεκαληηθή βειηίσζε ζηε δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή, ην δεκφζην ρξένο εμαθνινπζεί λα βξίζθεηαη ζε ςειφ επίπεδν. Ωζηφζν, κε ηελ εθαξκνγή ηνπ Πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2015 αλακέλεηαη λα κεησζεί σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔγρΠ γηα πξψηε θνξά εδψ θαη έμη ρξφληα. πγθεθξηκέλα, ζην ηέινο ηνπ 2015 πξνβιέπεηαη λα αληηζηνηρεί ζε 103% ηνπ ΑΔγρΠ, ζπγθξηλφκελν κε 106% ην 2014 θαη 102% ην Με απηά ηα δεδνκέλα, ην δεκφζην ρξένο ηεο Κχπξνπ πξνβιέπεηαη λα έρεη πεξηνξηζηεί ζε επίπεδν ρακειφηεξν ηνπ ΑΔγρΠ απφ ην πγθεθξηκέλα, ην δεκφζην ρξένο σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔγρΠ πξνβιέπεηαη λα κεησζεί ζε 98% ζην ηέινο ηνπ Πξέπεη, βέβαηα, λα ζεκεησζεί φηη απηή ε ηαρχηαηε απνθιηκάθσζε ηνπ πνζνζηνχ ηνπ ρξένπο νθείιεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ αλνδηθή ζηαηηζηηθή αλαζέσξεζε ηνπ πξντφληνο ηεο ρψξαο καο απφ ηελ Δπξσπατθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία. Ζ αχμεζε ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο πνπ ζεκεηψζεθε θαηά ηα έηε 2013 θαη 2014, νθείιεηαη ζηε καδηθή ρξεκαηνδφηεζε ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο κε δάλεηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ηνπ Γηεζλνχο Ννκηζκαηηθνχ Σακείνπ, ζην πιαίζην ηνπ Πξνγξάκκαηνο ηήξημεο. Πξέπεη λα έρνπκε επίγλσζε φηη ζηε δηάξθεηα απηνχ ηνπ έηνπο ε Κππξηαθή Γεκνθξαηία έρεη εθηακηεχζεη βνήζεηα, κε ηε κνξθή καθξνπξφζεζκνπ ρακειφηνθνπ δαλεηζκνχ απφ ηελ ηξφτθα, χςνπο 917,3 εθ., ζε ζπλέρεηα εθηακηεχζεσλ 4.853,2 εθ. ην Δμαηξνχκελνπ ηνπ πνζνχ εθ. πνπ έρεη δηαηεζεί γηα ηελ αλαθεθαιαηνπνίεζε ηνπ ζπλεξγαηηθνχ πηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο, ην ππφινηπν πνζφ 4.270,5 εθ. έρεη δηαηεζεί γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ θαη αληηζηνηρεί ζε πνζνζηφ 23,6% ηνπ ζπλφινπ ησλ πξαγκαηηθψλ θαη πξνυπνινγηζκέλσλ θξαηηθψλ δαπαλψλ ηνπ 2013 θαη ηνπ Απηφ ην πνζφ ησλ εθηακηεχζεσλ δαλείσλ ζην πιαίζην ηνπ Πξνγξάκκαηνο (εμαηξνχκελεο ηεο αλαθεθαιαηνπνίεζεο ηνπ πλεξγαηηζκνχ) είλαη πεξίπνπ 1,5 θνξέο κεγαιχηεξν απφ ην ζχλνιν ησλ αλαπηπμηαθψλ θαη ησλ δαπαλψλ γηα θνηλσληθέο παξνρέο. Δπνκέλσο, ζρνιηάδνληαο ην χςνο απηψλ ησλ δαπαλψλ γηα αλάπηπμε ή θνηλσληθή πνιηηηθή ζα πξέπεη λα έρνπκε ππφςε φηη ρσξίο 42

46 ηνλ πξνλνκηαθφ ρακειφηνθν δαλεηζκφ ζην πιαίζην ηνπ Πξνγξάκκαηνο ηέηνηεο δαπάλεο δελ ζα κπνξνχζαλ θάλ λα ππάξμνπλ. Δίλαη εκθαλέο φηη ρσξίο ην Πξφγξακκα ην θππξηαθφ θξάηνο δελ ζα ήηαλ ζε ζέζε λα έρεη θάλ πξνυπνινγηζκφ ηα δπν ηειεπηαία ρξφληα. Ζ ηαρεία δηφξζσζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ κεγεζψλ θαη ν έιεγρνο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο δίλνπλ ζηε ρψξα ηε δπλαηφηεηα απεμάξηεζεο απφ ην πξφγξακκα δηάζσζεο ζε ζχληνκν ρξφλν. πλερίδνληαο ηελ πνιηηηθή ιεινγηζκέλεο δεκνζηνλνκηθήο δηαρείξηζεο θαη αλαδηάξζξσζεο ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο κέζα απφ ηε δπλαηφηεηα ηεο ρψξαο λα απνηείλεηαη πιένλ ζηηο δηεζλείο αγνξέο, ην πνζνζηφ ηνπ δεκνζίνπ ρξένπο πξνο ην ΑΔγρΠ κεηά ηε κείσζε απφ 105% ην 2014 ζε 103% ην 2015, πξνβιέπεηαη λα είλαη κφιηο 98% ην Ζ απνθαηάζηαζε ηεο δπλαηφηεηαο ηνπ θππξηαθνχ θξάηνπο λα δαλείδεηαη ζηηο δηεζλείο αγνξέο κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί σο «θιεηδί» γηα ηελ φιε επηηπρία ηνπ πξνγξάκκαηνο. ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ Δμίζνπ ζεκαληηθφ, κε δεδνκέλεο ηηο δπζρεξείο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο ζηε ρψξα, είλαη φηη ε εμηζνξξνπηζηηθή δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή δελ απνηξέπεη, αιιά δεκηνπξγεί θαη πεξηζψξηα γηα ηελ ελίζρπζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηνπ θξάηνπο. Πξνζπαζψληαο λα αληηκεησπίζεη ηηο έθηαθηεο ζπλζήθεο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη ηηο επηπηψζεηο ηνπ γεληθφηεξνπ πξνγξάκκαηνο δηφξζσζεο, ε θπβέξλεζε αλαπηχζζεη έλα λέν ζχζηεκα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, κε επίθεληξν ηελ πνιηηηθή ηνπ Διάρηζηνπ Δγγπεκέλνπ Δηζνδήκαηνο. Ζ πνιηηηθή απηή, πνπ επέηξεςε ηνλ εμνξζνινγηζκφ θαη ηνλ θαιχηεξν έιεγρν ηνπ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξφλνηαο, εμαζθαιίδνληαο ηελ επηζπκεηή αθξηβή ζηφρεπζε ησλ ρνξεγηψλ θαη επηδνκάησλ, έρεη επηθέξεη θαη θάπνηα αχμεζε ησλ δαπαλψλ θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Οη δαπάλεο γηα ζθνπνχο θνηλσληθψλ παξνρψλ απμάλνληαη απφ 836 εθ. ην 2014 ζε 880 εθ. 2015, δειαδή θαηά 5,3%. Ζ αχμεζε αθνξά ηφζν ζηηο δαπάλεο θνηλσληθήο πξφλνηαο, φζν θαη ζηηο θνηλσληθέο εθπαηδεπηηθέο δαπάλεο. ΠΖΓΔ ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΖ ΔΤΡΩΠΑΪΚΑ ΚΟΝΓΤΛΗΑ Θεσξείηαη φηη ην κεγαιχηεξν ιεηηνπξγηθφ πξφβιεκα πνπ παξνπζηάδεη ε θππξηαθή νηθνλνκία ζηελ πξνζπάζεηα αλάθακςεο είλαη εθείλν ηεο ρξεκαηνδφηεζεο. Ωο ζπλέπεηα ηεο δξαζηηθήο 43

47 δηφξζσζεο θαη έρνληαο πεξηνξηζηεί δξαζηηθά ζε κέγεζνο ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα ηεο ρψξαο, ελψ ηαπηφρξνλα αληηκεησπίδεη νμχ πξφβιεκα κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ, αληηκεησπίδεη κεγάιε ζηελφηεηα ζε φξνπο ξεπζηφηεηαο. Ζ κέζνδνο πνπ επηβιήζεθε γηα ηελ αλαθεθαιαηνπνίεζε ησλ ηξαπεδψλ απφ «ηδίνπο πφξνπο» θαη φρη κε θξαηηθή ζηήξημε φπσο ζε άιιεο ρψξεο, είρε σο απνηέιεζκα κηαλ άλεπ πξνεγνπκέλνπ απνδηάξζξσζε ηνπ ηξαπεδηθνχ ηνκέα. Μεηαμχ ησλ άιισλ κεηψζεθε απφηνκα ην ραξηνθπιάθην θαηαζέζεσλ. Έηζη, παξά ηε δένπζα απνθαηάζηαζε ηεο θεθαιαηαθήο επάξθεηαο, νη θππξηαθέο εκπνξηθέο ηξάπεδεο δελ είλαη ζε ζέζε λα ρξεκαηνδνηήζνπλ παξά ειάρηζηα ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα. Πξέπεη λα γίλεη κλεία ησλ επηηπρψλ πξνζπαζεηψλ ηεο Κπβέξλεζεο θαη ηεο ζρεηηθήεο αληαπφθξηζεο απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Σφζν ε αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ζηα ζπγρξεκαηνδνηνχκελα ζρέδηα, φζν θαη ε παξνπζία ζηελ Κχπξν ηεο Δπξσπατθήο Σξάπεδαο Δπελδχζεσλ θαη ηεο Δπξσπατθήο Σξάπεδαο Αλνηθνδφκεζεο θαη Αλάπηπμεο αλνίγνπλ θάπνηεο πξννπηηθέο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο αλαπηπμηαθήο πξνζπάζεηαο. Σαπηφρξνλα, φκσο, πξέπεη λα επηζεκαλζνχλ ζπζηεκηθέο αδπλακίεο γηα ην ζθνπφ ηεο πξνψζεζεο ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ ρξεκαηνδφηεζεο ζηνπο επηζπκεηνχο απνδέθηεο πνπ είλαη νη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο. Πξέπεη λα βξεζνχλ ηξφπνη νχησο ψζηε λα αμηνπνηεζεί ζην κέγηζην δπλαηφ βαζκφ ε ζπλδξνκή ησλ επξσπατθψλ ζεζκψλ θαη λα δεκηνπξγεζεί πξαγκαηηθή ξεπζηφηεηα ζηε δηάζεζε ηεο πξαγκαηηθήο νηθνλνκίαο. ΔΞΔΛΗΞΔΗ ΣΟΝ ΥΡΖΜΑΣΟ-ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΣΟΜΔΑ Πξφζζεηα, απαξαίηεηε θαη θεληξηθή παξάκεηξνο γηα ηελ αλάηαμε ηεο νηθνλνκίαο θαη ηελ επηζηξνθή ζε δξφκνπο αλάπηπμεο θαη επεκεξίαο, είλαη ε πιήξεο εμνκάιπλζε ηνπ ηξαπεδηθνχ ηνκέα θαη ηνπ επξχηεξνπ ρξεκαην-νηθνλνκηθνχ πεξηβάιινληνο. Μεηά ηελ πιήξε απνθαηάζηαζε ηεο θεθαιαηαθήο βάζεο ησλ ηξαπεδηθψλ ηδξπκάησλ θαη ηελ επηηπρία ζηηο δνθηκαζίεο αληνρήο ελ φςεη ηεο έληαμεο ηνπ θππξηαθνχ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο ζηελ Σξαπεδηθή Έλσζε θαη ηελ άκεζε ππαγσγή ησλ ηεζζάξσλ ζπζηεκηθψλ ηξαπεδψλ ζηελ επνπηεία ηεο Δπξσπατθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο, έρνπλ γίλεη ζεκαληηθά βήκαηα γηα ηελ απνθαηάζηαζεο ηεο εκπηζηνζχλεο θαη ηε ζηαζεξνπνίεζε ηνπ ηξαπεδηθνχ ηνκέα. Απηφ εμάιινπ αληηθαηνπηξίδεηαη ζηε ζηαδηαθή άξζε 44

48 ζρεδφλ φισλ ησλ εζσηεξηθψλ έθηαθησλ πεξηνξηζκψλ πνπ είραλ επηβιεζεί κεηά ηηο απνθάζεηο ηνπ Γηνχξνγθξνππ ην Μάξηην ην εμήο, ε εμπγίαλζε θαη αλαδηνξγάλσζε ησλ ηξαπεδψλ αλακέλεηαη λα ηνπο επηηξέςεη λα ιεηηνπξγήζνπλ μαλά σο πιήξε ρξεκαην-νηθνλνκηθά ηδξχκαηα κε ξφιν θαη ζηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο νηθνλνκίαο. Δλψ ε πξνζνρή ζα πξέπεη λα ζηξαθεί ζε απνηειεζκαηηθέο πξνζπάζεηεο γηα ηε κείσζε ησλ επηηνθίσλ ζε ινγηθφ επίπεδν. εκεηψλνληαο φηη απηέο ηηο κέξεο έρνπλ θαηαηεζεί απφ ηελ Κπβέξλεζε ηα πξψηα λνκνζρέδηα ηνπ πιαηζίνπ αθεξεγγπφηεηαο-πξνζηαζίαο, αλακέλνπκε φηη ν επφκελνο ζηφρνο πξνηεξαηφηεηαο ζην ρξεκαην-νηθνλνκηθφ ζχζηεκα είλαη ε αληηκεηψπηζε ηνπ νμχηαηνπ πξνβιήκαηνο ησλ πξνβιεκαηηθψλ δαλείσλ. Ζ εθαξκνγή ηνπ απαξαίηεηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ζα επηηξέςεη λα αληηκεησπηζηεί ην πξφβιεκα ησλ κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ κέζα απφ αλαδηαξζξψζεηο ησλ δπλεηηθά βηψζηκσλ δαλείσλ, αθήλνληαο ηε δπλαηφηεηα ησλ εθπνηήζεσλ σο έζραην κέηξν. ΚΑΗΝΟΣΟΜΗΔ-ΝΔΑ ΜΟΡΦΖ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟΤ Δθηφο ηεο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο, ν πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2015 παξνπζηάδεη κηα ζεκαληηθή θαηλνηνκία. ην εμήο ν εηήζηνο πξνυπνινγηζκφο θαη ην Μεζνπξφζεζκν Γεκνζηνλνκηθφ Πιαίζην ελζσκαηψλνληαη ζην ίδην έγγξαθν θαη παξνπζηάδνληαη απφ θνηλνχ. Με απηφ ηνλ ηξφπν κπνξεί λα ζπλεθηηκάηαη ν εηήζηνο πξνυπνινγηζκφο κε ηηο εμειίμεηο ζηα δεκφζηα νηθνλνκηθά, ζε βάζνο ηξηεηίαο. Δμάιινπ, ζην Δπεμεγεκαηηθφ Τπφκλεκα πεξηιακβάλνληαη ζηξαηεγηθά ζρέδηα γηα θάζε ππνπξγείν, ζχκθσλα κε ηελ ππνρξέσζε πνπ έρνπλ ζην εμήο λα εηνηκάδνπλ θαη θαηαζέηνπλ ζηξαηεγηθφ ζρέδην. Δλψ ν ίδηνο ν Πξνυπνινγηζκφο αλαιχεηαη πιένλ ζηε βάζε εθξνψλ/απνηειεζκάησλ θαη φρη εηζξνψλ. Θα γίλεη επηπιένλ δπλαηφ λα αμηνινγνχληαη νη επηδξάζεηο ηνπ Πξνυπνινγηζκνχ κέζα απφ ηελ αμηνιφγεζε πξνθαζνξηζκέλσλ δεηθηψλ απφδνζεο. Ήδε πέληε ππνπξγεία έρνπλ πξνρσξήζεη «πηινηηθά» κε θνζηνιφγεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ. εκαληηθή θαηλνηνκία είλαη αθφκα φηη ζπλνδεχεηαη απφ Έθζεζε Γεκνζηνλνκηθψλ Κηλδχλσλ πνπ έρεη επίζεο θαηαηεζεί απφ ηελ θπβέξλεζε. 45

49 Β. Παξαηεξήζεηο ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο νκάδαο ΑΚΔΛ-Αξηζηεξά-Νέεο Γπλάκεηο Ωο ΑΚΔΛ θαηαζέηνπκε ηηο πην θάησ απφςεηο, παξαηεξήζεηο θαη εθηηκήζεηο ζε ζρέζε ηφζν κε ηνλ Πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015 φζν θαη ηελ πνξεία ηεο νηθνλνκίαο επξχηεξα: 1. ε παγθφζκην επίπεδν παξαηεξείηαη αζζεληθή αλάπηπμε, ε νπνία βαζίδεηαη ζηηο αλαπηπζζφκελεο νηθνλνκίεο. 2. Οη θνηλσληθέο αληζφηεηεο εληείλνληαη νδεγψληαο εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο ζηε θηψρεηα θαη ζηε δηαβίσζε ζε ζπλζήθεο ζηέξεζεο θαη δπζηπρίαο. 3. ε επξσπατθφ επίπεδν ε θξίζε έρεη κεγαιχηεξε δηάξθεηα ιφγσ ησλ αθνινπζνχκελσλ λενθηιειεχζεξσλ νηθνλνκηθψλ επηινγψλ πνπ πξνσζνχλ ηηο πεξηθνπέο θαη ηελ ιηηφηεηα ζε βάξνο ηεο αλάπηπμεο. 4. Σφζν ζε δηεζλέο φζν θαη ζε επξσπατθφ επίπεδν παξαηεξείηαη δηφγθσζε ηνπ ρξένπο, δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ, κε ηαπηφρξνλε επηδείλσζε ησλ ζπλζεθψλ απνπιεξσκήο. 5. ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ε αλεξγία παξακέλεη ζε πςειά επίπεδα ρσξίο ζεκάδηα απνθιηκάθσζεο ζην πξνζερέο κέιινλ. Ηδηαίηεξα δχζθνιε είλαη ε θαηάζηαζε ζηνλ επξσπατθφ λφην, ζηελ Διιάδα, Ηζπαλία, Ηηαιία. 6. Ζ εθαξκνγή ησλ κλεκνλίσλ ελίζρπζε αθφκα πεξηζζφηεξν ηελ έληαζε ησλ θνηλσληθψλ αληζνηήησλ ζηελ πεξηθέξεηα ηεο Δ.Δ. 7. Ηδηαίηεξα ζηελ Δπξσδψλε νη πξννπηηθέο αλάθακςεο παξακέλνπλ ρακειέο. 8. Λφγσ ηεο πνιηηηθήο ησλ πεξηθνπψλ θαη ηεο ιηηφηεηαο ε Κππξηαθή νηθνλνκία βηψλεη ζεκαληηθή ππνρψξεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ πξννπηηθψλ. 9. Σν 2013 ε χθεζε έθζαζε ζην 5,4%, ελψ αλακέλεηαη λα ζπλερίζεη θαη γηα ην 2014, πνιχ πηζαλφλ θαη ην πλνιηθά ε χθεζε ζα θιείζεη ζε δηάξθεηα ηνπιάρηζηνλ 18 ηξίκελα, επηβεβαηψλνληαο ην θαχιν θχθιν χθεζεο ιηηφηεηαο. 10. Σν δεκφζην ρξένο ζπλερίδεη ηελ αλνδηθή ηνπ πνξεία θαη ζήκεξα έρεη μεπεξάζεη ην 100% ηνπ Α.Δ.Π. Σνλ ηειεπηαίν ρξφλν έρεη ζεκεησζεί ζεκαληηθή κεηαηφπηζε ηνπ δαλεηζκνχ απφ ηνπο εγρψξηνπο πηζησηέο πξνο ηνπο μέλνπο απμάλνληαο έηζη θαη ηελ νηθνλνκηθή θαη ελδερνκέλσο πνιηηηθή εμάξηεζε ηεο Κχπξνπ απφ ηνλ εμσηεξηθφ δαλεηζκφ. Ωο ΑΚΔΛ θαηαγξάθνπκε φηη ην χςνο ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο ζα ήην πνιχ κεγαιχηεξν. Ο πεξηνξηζκφο 46

50 ηνπ γχξσ ζην 100% ηνπ ΑΔΠ νθείιεηαη απιά ζηελ δηαθνξνπνίεζε ηνπ ηξφπνπ ππνινγηζκνχ ηνπ. 11. Ζ ζπλερήο αχμεζε ηνπ ρξένπο κεηψλεη επίζεο ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο, αθνχ έλα κεγάιν κέξνο ησλ δεκνζηψλ πφξσλ απνηειεί ηε δαπάλε γηα ηφθνπο. 12. Σν δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα έρεη βειηησζεί, εληνχηνηο ην θφζηνο ζηελ αλάπηπμε φζν θαη ζηελ θνηλσληθή ζπλνρή είλαη δπζβάζηαθην. Ζ βειηίσζε πξνήιζε κέζα απφ ηηο πνιηηηθέο ιηηφηεηαο θαη πεξηθνπψλ θαη ιφγσ ησλ απμεκέλσλ εζφδσλ ηεο θπβέξλεζεο απφ πξφζζεηεο θνξνινγίεο, φπσο ν Φφξνο Αθίλεηεο Ηδηνθηεζίαο, ν ΦΠΑ θαη νη Φφξνη Καηαλάισζεο. 13. Ζ έληαζε ησλ κέηξσλ ιηηφηεηαο ζπλερίδεη λα έρεη ηζρπξή επίδξαζε ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ηφζν ζην κέγεζνο ηεο απαζρφιεζεο φζν θαη ζην κέγεζνο ηεο αλεξγίαο, ε νπνία παξακέλεη ζε ηζηνξηθά ςειά επίπεδα κε απμεηηθή ηάζε. Σν πξψην εμάκελν ηνπ 2014 ε αλεξγία παξνπζίαζε αχμεζε ζε ζχγθξηζε κε ην αληίζηνηρν ηνπ 2013 (απφ 15,8% ην 2013 ζε 16,2% ην 2014). 14. Ζ ηζρλή θαη παξνδηθή κείσζε ησλ πνζνζηψλ αλεξγίαο ζην επφκελν δηάζηεκα δελ είλαη απνηέιεζκα ηεο βειηίσζεο ησλ φξσλ εξγαζίαο αιιά αληίζεηα αληίδξαζε ζηελ αλππαξμία πξννπηηθψλ εξγαζίαο ζην κέιινλ (κεηαλάζηεπζε, θπγή θνηλνηηθψλ). 15. Σαπηφρξνλα, ε κείσζε κηζζψλ ζηελ Κππξηαθή νηθνλνκία, επεξεάδεη πξψηα θαη θχξηα ηελ ηθαλφηεηα απνπιεξσκήο ηνπ ηδησηηθνχ ρξένπο θαη θαη επέθηαζε κεηψλεη ηελ θεξεγγπφηεηα ησλ Κππξηαθψλ λνηθνθπξηψλ. 16. Ζ κείσζε ηνπ εξγαηηθνχ θφζηνπο δελ βειηίσζε ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο αιιά αληίζεηα ζπλέβαιε ζηελ αχμεζε ηνπ πεξηζσξίνπ θέξδνπο γηα ηηο επηρεηξήζεηο 17. Δπηπιένλ, ε εθαξκνγή ζεηξάο δηαξζξσηηθψλ αιιαγψλ ζηελ νηθνλνκία ζπλνδεχεηαη θαη απφ ηε βίαηε κεηαθνξά δεκφζηνπ πινχηνπ απφ ηελ θνηλσλία πξνο ηα μέλα θαηά θχξην ιφγν επελδπηηθά (θεξδνζθνπηθά) θεθάιαηα. 47

51 18. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ 2014 παξαηεξήζεθε ζεκαληηθή κείσζε ζηε ζπλεηζθνξά ηνπ πξσηνγελή θαη δεπηεξνγελή ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο ζηελ παξαγσγή ηνπ Α.Δ.Π, απμάλνληαο ηελ εμάξηεζε ηεο νηθνλνκίαο απφ ηνλ ηνπξηζκφ θαη ηηο ππεξεζίεο. 19. Ηδηαίηεξα δξακαηηθή είλαη ε κείσζε ηεο παξαγσγήο ζηνλ θιάδν ησλ θαηαζθεπψλ. Αλ ζπγθξίλνπκε κε ην απφγεην ηνπ θιάδνπ ην 2008 ε πηψζε ζήκεξα αλέξρεηαη ζην 70%. Σξαγηθέο είλαη νη επηπηψζεηο ζηελ απαζρφιεζε ζηνλ ζπγθεθξηκέλν θιάδν. 20. Ζ ζπκβνιή ηνπ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ ζην Α.Δ.Π. θαηέζηεζε επηφηεξε ηελ χθεζε. Θεηηθέο επηδφζεηο παξαηεξνχληαη ζηνπο ηνκείο ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ηνπ εκπνξίνπ. 21. Ο ηξαπεδηθφο θιάδνο αληηκεησπίδεη ηξία βαζηθά πξνβιήκαηα. Ζ Κχπξνο δηαηεξεί ηα πςειφηεξα ζηεγαζηηθά θαη επηρεηξεκαηηθά επηηφθηα ζηελ Δπξσδψλε. Δλδεηθηηθφ ηεο θαηάζηαζεο είλαη επίζεο θαη ην γεγνλφο φηη νη ηξάπεδεο, ιφγσ ηεο απνπζίαο θηλήηξσλ πνπ λα ηηο πηέδεη, δελ έρνπλ πξνρσξήζεη ζε ζεκαληηθέο αλαδηαξζξψζεηο δαλείσλ. Σέινο, ζεκαληηθή απψιεηα εκπηζηνζχλεο πθίζηαηαη γηα ην ζχλνιν ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο κε απνηέιεζκα λα επηδεηλψλεηαη αθφκα πεξηζζφηεξν ε δπλαηφηεηα ησλ ηξαπεδψλ λα δηνρεηεχζνπλ εθ λένπ δάλεηα πξνο ηελ νηθνλνκία. 22. Ο πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2014 είλαη ν δεχηεξνο κλεκνληαθφο πξνυπνινγηζκφο ηεο Κπβέξλεζεο Αλαζηαζηάδε. Γπζηπρψο αθνινπζεί ηελ αληηαλαπηπμηαθή πεπαηεκέλε ηνπ κλεκνλίνπ ηφζν σο πξνο ηε θηινζνθία φζν θαη πξνο ηε ζπγθξφηεζε ηνπ. 23. Οη δαπάλεο παξακέλνπλ ζηάζηκεο κεηά ηηο πεξζηλέο ζπλνιηθέο πεξηθνπέο δαπαλψλ χςνπο 626 εθ., ηηο πεξηθνπέο θαηά 20% ζηηο αλαπηπμηαθέο δαπάλεο θαη ηηο πεξηθνπέο χςνπο 126 εθ ζηηο θνηλσληθέο παξνρέο θαη ηηο παξνρέο πγείαο θαη παηδείαο. 24. Ζ Κπβέξλεζε απέηπρε λα πινπνηήζεη ηελ επαλεθηίκεζε ησλ αμηψλ ησλ αθηλήησλ αμηφπηζηα θαη κε νξζή δηαδηθαζία κε απνηέιεζκα ην βάξνο ηεο θνξνινγίαο λα ζπλερίδεη λα είλαη πνιχ ςειφ γηα ηα πιαηηά ιατθά ζηξψκαηα. 25. ηηο δηαξζξσηηθέο αιιαγέο ζηελ νηθνλνκία ε Κπβέξλεζε φρη κφλν δελ πξνρψξεζε ζηελ πινπνίεζε ηνπ ΓεΤ φπσο είρε ζπκθσλεζεί αιιά πξνρψξεζε θαη ζε αιιαγή ηεο θηινζνθίαο ηνπ κε ζηφρν ηελ παξάδνζε ηνπ ζε ηδησηηθά ζπκθέξνληα. 48

52 26. Σαπηφρξνλα πξνρσξεί ηαρχηαηα κε ηελ δηαδηθαζία ησλ ηδησηηθνπνηήζεσλ ελψ κεζνδεχεη θαη ην θιείζηκν ησλ Κππξηαθψλ Αεξνγξακκψλ. 27. Ο πξνυπνινγηζκφο δελ έρεη θαηαθέξεη λ αληηκεησπίζεη ζεκαληηθέο πξνθιήζεηο ζηνλ αλαπηπμηαθφ θαη ζηνλ θνηλσληθφ ηνκέα. Πξφθεηηαη γηα έλα Πξνυπνινγηζκφ αηκαηεξήο ιηηφηεηαο θαη πεξηθνπψλ. Έλα Πξνυπνινγηζκφ ν νπνίνο εγθισβίδεη ηελ ρψξα ζηνλ θαχιν θχθιν ιηηφηεηαο - χθεζεο. Έλαο Πξνυπνινγηζκφο πνπ ππνβαζκίδεη ηελ αλάπηπμε, απνδνκεί ηελ θνηλσληθή ζπλνρή θαη ππνζθάπηεη ηνπο θνηλσληθνχο ηνκείο ηεο Τγείαο, ηεο Πξφλνηαο θαη ηεο Παηδείαο. Σέινο ν Πνιηηηζκφο παξακέλεη ν θησρφο ζπγγελήο ηνπ Πξνυπνινγηζκνχ. 28. ηε βάζε ησλ πην πάλσ ην ΑΚΔΛ-Αξηζηεξά-Νέεο Γπλάκεηο ζα θαηαςεθίζεη ηνλ Κξαηηθφ Πξνυπνινγηζκφ γηα ην

53 Γ. Παξαηεξήζεηο ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο νκάδαο ηνπ Γεκνθξαηηθνχ Κφκκαηνο O θεηηλφο Κξαηηθφο Πξνυπνινγηζκφο είλαη ν δεχηεξνο ζηα ρξνληθά ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο πνπ βξίζθεη ηελ ρψξα καο εληαγκέλε ζε κεραληζκφ ζηήξημεο θαη ππφ ηελ απζηεξή επηηήξεζε ησλ δηεζλψλ δαλεηζηψλ ηεο. ηε βάζε ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο έλαληη ησλ δηεζλψλ δαλεηζηψλ ηεο, ν Κξαηηθφο Πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015, φπσο θαη ησλ πξνεγνχκελσλ εηψλ ραξαθηεξίδεηαη απφ κέηξα απζηεξήο ιηηφηεηαο θαη δεκνζηνλνκηθήο πεηζαξρίαο θαη απφ πεξαηηέξσ πεξηνξηζκφ ησλ ιεηηνπξγηθψλ θαη κε παξαγσγηθψλ δαπαλψλ, αιιά δπζηπρψο θαη ησλ αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ. Με άιια ιφγηα, ν πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2015 είλαη ν δεχηεξνο κλεκνληαθφο πξνυπνινγηζκφο ηνλ νπνίν θαινχκαζηε λα ζπδεηήζνπκε θαη ν νπνίνο νπζηαζηηθά θαηαγξάθεη θαη εθθξάδεη ηελ πνιηηηθή θαη ηε θηινζνθία ηεο ηξφηθαο. Ζ θεηηλή ζπδήηεζε δηεμάγεηαη κέζα ζε πνιχ βαξχ θιίκα θαη ελ κέζσ πνιχ ζνβαξψλ γεγνλφησλ ηφζν κε ηηο απαξάδεθηεο ηνπξθηθέο πξνθιήζεηο ζηελ θππξηαθή ΑΟΕ, φζν θαη γεληθφηεξα ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ. Ζ αλάγθε γηα δξαζηηθή δεκνζηνλνκηθή δηφξζσζε θαη εμπγίαλζε, αιιά θαη ε δξακαηηθή θαη απφηνκε ζπξξίθλσζε ηνπ βαζηθνχ ππιψλα αλάπηπμεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο πνπ ήηαλ κέρξη πξφηηλνο ν ρξεκαηνπηζησηηθφο ηνκέαο, έρνπλ επηθέξεη δπζάξεζηεο παξελέξγεηεο ζην βηνηηθφ επίπεδν ησλ Κχπξησλ πνιηηψλ, σζψληαο παξάιιεια ηελ θππξηαθή νηθνλνκία ζε κηα παξαηεηακέλε χθεζε. Σν ΓΖΚΟ δελ ζπκκεξίδεηαη ηελ αηζηνδνμία ηεο Κπβέξλεζεο φηη ν πξνυπνινγηζκφο γηα ην 2015 είλαη απηφο πνπ ζα καο βνεζήζεη λα βγνχκε απφ ην κλεκφλην ηελ επφκελε ρξνληά. ίγνπξα έρνπλ γίλεη ζεηηθά βήκαηα πξνο ηε θαηεχζπλζε ηεο δεκνζηνλνκηθήο εμπγίαλζεο θαη είρακε ζπγθεθξηκέλα ζεηηθά απνηειέζκαηα ζε φηη αθνξά ηνπο δεκνζηνλνκηθνχο δείθηεο. Γελ πξέπεη φκσο λα ζπγρχδνπκε ηελ Κπβέξλεζε κε ηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία. Σν φηη έρεη ζηαζεξνπνηεζεί ε πνξεία ζπξξίθλσζεο ηεο Κππξηαθήο νηθνλνκίαο είλαη γεγνλφο. Όκσο απηφ δελ ζεκαίλεη πσο ην επίπεδν πνηφηεηαο δσήο ησλ Κππξίσλ πνιηηψλ έρεη επηζηξέςεη ζε πξνεγνχκελα επίπεδα. Κάζε άιιν. 50

54 Ζ αλεξγία ζπλερίδεη λα παξνπζηάδεη ην αξλεηηθφ ηεο πξφζσπν. Σν 2012 ράζεθαλ ζέζεηο εξγαζίαο, ην 2013 ράζεθαλ ζέζεηο εξγαζίαο θαη ηα δχν πξψηα ηξίκελα ηνπ 2014, ράζεθαλ ζέζεηο εξγαζίαο απφ ηελ Κππξηαθή νηθνλνκία. Ζ κεηαλάζηεπζε θχπξησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηδηαίηεξα ησλ λέσλ καο ζε ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ απνηειεί πιένλ έλα ζπλερέο, απμαλφκελν θαη δπζάξεζην θαηλφκελν. Έλαο ζηνπο ηξεηο ζπκπαηξηψηεο καο, θχπξηνη, δνπλ θάησ απφ ην φξην ηεο θηψρεηαο. Σα θνηλσληθά παληνπσιεία πιεζαίλνπλ θαη ελψ απμάλνληαη νη αλάγθεο ηνπο πεξηνξίδνληαη νη δπλαηφηεηεο ηνπο. Σν πξφβιεκα ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο ζήκεξα δελ έρεη λα θάλεη ηφζν κε ηηο δεκνζηνλνκηθέο κεηαξξπζκίζεηο, αιιά κε ηα πξαγκαηηθά δεδνκέλα ηεο νηθνλνκίαο, ηα νπνία δελ είλαη απηά φπσο παξνπζηάδνληαη απφ ηελ θπβέξλεζε. Δάλ ζπγθξίλνπκε ηηο ηφηε πξνβιέςεηο ηεο Σξφηθαο θαη ηεο Κπβέξλεζεο κε ηηο ζεκεξηλέο πξνβιέςεηο, δηαπηζηψλεηαη φηη ζε ζεκαληηθνχο ηνκείο έρνπκε επηδείλσζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ δεηθηψλ ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο. Πέξαλ ησλ πην πάλσ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδεη ε θππξηαθή νηθνλνκία, ην κεγαιχηεξν πξφβιεκα εμαθνινπζεί λα εζηηάδεηαη ζηνλ ρξεκαηνπηζησηηθφ ηνκέα. Μπνξεί νη ηξάπεδεο λα πέξαζαλ κε ζρεηηθή επηηπρία ηα ηεζη αληνρήο (stress tests) ηνπ πεξαζκέλνπ Ννεκβξίνπ θαη είλαη γεγνλφο πσο ππήξμαλ αλαβαζκίζεηο ηνπ Κππξηαθνχ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο, φκσο παξακέλεη ε ζιηβεξή δηαπίζησζε φηη νη ηξάπεδεο εμαθνινπζνχλ λα απνηεινχλ ην κεγαιχηεξν πξφβιεκα ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο. Σα θελά πνπ παξνπζηάδνληαη ζηα δαλεηζηηθά ραξηνθπιάθηα ησλ ηξαπεδηθψλ ηδξπκάησλ, νδεγνχλ αλαπφθεπθηά ζε έιιεηςε ξεπζηφηεηαο ζηελ θππξηαθή νηθνλνκία, ζε δπζηνθία δαλεηζκνχ, ζε ςειά επηηφθηα θαη ζε ςειά επίπεδα θαη πνζνζηά κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ, ηα νπνία μεπεξλνχλ πιένλ ην 52%. Σν πςειφηεξν πνζνζηφ κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ ζην θφζκν. Απηή ε θαηάζηαζε ζηξαγγαιίδεη ηα θππξηαθά λνηθνθπξηά θαη ηηο θππξηαθέο επηρεηξήζεηο θαη εκπνδίδεη ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ επαλεθθίλεζεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο. 51

55 Σν ΓΖΚΟ επηκέλεη πσο ζα έπξεπε κέρξη ζήκεξα λα είρε θαηαηεζεί θαη εγθξηζεί ην Πιαίζην Αθεξεγγπφηεηαο, ελψ ηελ ίδηα ψξα ε θπβέξλεζε καδί κε ηελ Κεληξηθή Σξάπεδα ζα έπξεπε λα πξνρσξήζνπλ ζε βειηησζεί ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηηο αλαδηαξζξψζεηο, λα αιιάμνπλ νη ζρεηηθέο νδεγίεο ηεο Κεληξηθήο Σξάπεδαο, λα θαζηεξσζεί θαη λα εγθαζηδξπζεί κία Κξαηηθή Δηαηξεία Γηαρείξηζεο Πξνβιεκαηηθψλ Γαλείσλ θαη λα επηζηξέςνπλ θεθάιαηα πνπ έθπγαλ απφ ηελ θππξηαθή νηθνλνκία. Δίλαη γη απηφλ αθξηβψο ην ιφγν, πνπ ην Γεκνθξαηηθφ Κφκκα, ελψ δειψλεη φηη είλαη έηνηκν λα ζπλερίζεη λα ζηεξίδεη ηηο πξνζπάζεηεο κεηαξξχζκηζεο ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο, επηκέλεη φηη ζα πξέπεη λα θαηαβιεζνχλ πξνζπάζεηεο επαλαδηαπξαγκάηεπζεο ηνπ κλεκνλίνπ, έηζη ψζηε λα βειηηψζνπκε πξφλνηεο ηνπ, πνπ είλαη θαηαθαλψο πξνβιεκαηηθέο θαη επηδεηλψλνπλ ηα δεδνκέλα ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο. Οη επηπηψζεηο ησλ νδπλεξψλ απνθάζεσλ ζε βάξνο ηνπ ιανχ καο, πέξαλ ησλ νηθνλνκηθψλ επηπηψζεσλ, έρνπλ, επίζεο θαη ζνβαξέο θνηλσληθέο επηπηψζεηο. Ζ απμαλφκελε αλεξγία, θηψρεηα θαη δπζπξαγία έρνπλ, δπζηπρψο, απμήζεη ηα θξνχζκαηα εγθιεκαηηθψλ ζπκπεξηθνξψλ, γεγνλφο πνπ θαζηζηά αθφκα πην επηηαθηηθή ηελ αλάγθε γηα ηθαλνπνίεζε ηεο απαίηεζεο ηεο θνηλσλίαο γηα απνλνκή ηεο δηθαηνζχλεο ζε φηη αθνξά ηνπο ππαίηηνπο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο. Σν 2015 ε θππξηαθή νηθνλνκία θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη ζεκαληηθέο πξνθιήζεηο, φπσο είλαη ε νηθνλνκηθή χθεζε, ε απμαλφκελε αλεξγία, ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα θαη ην πνιχ ςειφ πνζνζηφ δεκφζηνπ ρξένπο, ε αλαδηάξζξσζε ηνπ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ηνκέα θαζψο θαη ε αληηκεηψπηζε άιισλ δηαξζξσηηθψλ ζεκάησλ, φπσο είλαη ε κεηαξξχζκηζε ηεο δεκφζηαο ππεξεζίαο, ε εθαξκνγή ηνπ γεληθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο, θαζψο θαη ε κεηαξξχζκηζε ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. Ωο ΓΖΚΟ ζα παξαθνινπζνχκε ζηελά ηηο εμειίμεηο, ζηεξίδνληαο θάζε ζπιινγηθή πξνζπάζεηα πξνο ειαρηζηνπνίεζε ησλ επηπηψζεσλ ηεο δηεζλνχο νηθνλνκηθήο θξίζεο. Γηθφο καο κφληκνο ζηφρνο είλαη ε εκπέδσζε ζπλζεθψλ καθξννηθνλνκηθήο ζηαζεξφηεηαο θαη αλάπηπμεο, ψζηε λα ππάξρνπλ αζθαιή θαη γεξά ζεκέιηα γηα άζθεζε κηαο πην γελλαηφδσξεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, πξνο φθεινο ηνπ πνιίηε θαη ζηήξημεο ησλ επάισησλ νκάδσλ ηνπ πιεζπζκνχ. 52

56 Γ. Παξαηεξήζεηο ηνπ Κηλήκαηνο νζηαιδεκνθξαηψλ ΔΓΔΚ Σν 2015 απνηειεί έλα αθφκα δχζθνιν έηνο γηα ηελ πνξεία ηεο Κππξηαθήο νηθνλνκίαο. Ζ Κχπξνο βξίζθεηαη ζηα κέζα ηεο εθαξκνγήο ηνπ κλεκνλίνπ ζπλαληίιεςεο θαη εμαθνινπζεί αθφκα λα πθίζηαηαη ηηο ζθιεξέο ζπλέπεηεο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο αιιά θαη ησλ πξνλνηψλ ηνπ κλεκνλίνπ. Ζ Κππξηαθή Γεκνθξαηία βξίζθεηαη θάησ απφ ηελ εθβηαζηηθή πίεζε ηεο εθαξκνγήο εληφο ηεο πεξηφδνπ απηήο κηα ζεηξάο απφ ζεκαληηθέο ζεζκηθέο αιιαγέο. Παξάιιεια, ηα πξνβιήκαηα ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο παξακέλνπλ ηεξάζηηα, ελψ ην θχξην δεηνχκελν είλαη πφηε ζα κπνξέζεη ε θππξηαθή νηθνλνκία λα επαλέιζεη ζε ζεηηθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο. Οη δεκνζηνλνκηθνί δείθηεο θαίλεηαη λα ζηαζεξνπνηνχληαη θαη νη ζηφρνη ηνπ κλεκνλίνπ λα πεηπραίλνληαη, κε έλα βαξχηαην φκσο θφζηνο θαη κε αηκαηεξέο ζπζίεο απφ πιεπξάο ησλ πνιηηψλ. Σν δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα ην 2014 αλακέλεηαη λα είλαη πην θάησ απφ ην ζηφρν πνπ είρε ηεζεί ελψ κεηά ηελ αιιαγή ζηνλ ηξφπν πνπ εθαξκφδεη ε Δπξσπατθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία γηα ππνινγηζκφ ηνπ ΑΔΠ, ην πνζνζηφ ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ θαίλεηαη λα κεηψλεηαη ζε δηαρεηξίζηκα επίπεδα. Όκσο νη κεγάιεο πξνθιήζεηο θαη ηα αλνηθηά δεηήκαηα ηεο θππξηαθήο νηθνλνκίαο παξακέλνπλ. Ζ αλεξγία θαη ην θφζηνο ηνπ ρξήκαηνο βξίζθνληαη ζε ςειά επίπεδα, ελψ ε δηαρείξηζε ησλ κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ δελ έρεη αθφκα κπεη ζε πνξεία απνηειεζκαηηθήο αληηκεηψπηζεο. Πνιινί ζπκπνιίηεο καο αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα δηαβίσζεο, κε ην θφβν απψιεηαο ησλ θαηνηθηψλ ηνπο θαη ηελ ακθηβνιία θαηά πφζν κπνξνχλ λα εμαζθαιίζνπλ ηα απαξαίηεηα, ελψ νη κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο θιείλνπλ ε κηα κεηά ηελ άιιε. Οη απμεκέλεο θνξνινγίεο θαη νη απνθνπέο ζε κηζζνχο θαη ζπληάμεηο έρνπλ κεηψζεη ζεκαληηθά ην δηαζέζηκν εηζφδεκα ησλ λνηθνθπξηψλ κε απνηέιεζκα λα κεηψλεηαη ε θαηαλάισζε, δηαησλίδνληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ ην θαχιν θχθιν ηεο χθεζεο θαη ηεο απνπζίαο αλαζέξκαλζεο ηεο νηθνλνκίαο. Παξάιιεια, νη κεηψζεηο ζηα εηζνδήκαηα ησλ δαλεηδνκέλσλ νδεγνχλ ζηε ζπλέρηζε ησλ ζεκαληηθψλ αδπλακηψλ ζηελ εμππεξέηεζε ησλ δαλεηαθψλ ηνπο ππνρξεψζεσλ πξνο ηα ηξαπεδηθά ηδξχκαηα. 53

57 Ζ επηηπρία ησλ θππξηαθψλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ ηδξπκάησλ ζηα ηεζη αληνρήο απνηειεί ζεηηθή εμέιημε, ε νπνία φκσο ζα είλαη ρσξίο πξαθηηθφ φθεινο γηα ηελ νηθνλνκία αλ δελ κεηαθξαζηεί ζχληνκα ζε παξαρψξεζε ρνξεγήζεσλ θαη απνθιηκάθσζε ησλ δαλεηζηηθψλ επηηνθίσλ. Δπηπιένλ είλαη ζεκαληηθφ λα ππάξμεη επηηάρπλζε ησλ βηψζηκσλ αλαδηαξζξψζεσλ δαλείσλ θαη λα απνθεπρζνχλ νη νπνηεζδήπνηε καδηθέο πσιήζεηο. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε ζεσξνχκε ηελ εθαξκνγή ηνπ πιαηζίνπ αθεξεγγπφηεηαο άκεζε αλάγθε. Αλακέλνπκε φηη κέζα απφ ηηο πξφλνηεο ηνπ πιαηζίνπ ζα θαηαζηεί δπλαηή ε πξνζηαζία ηεο θχξηαο θαηνηθίαο βηψζηκσλ δαλεηνιεπηψλ αιιά θαη ζα δηαζθαιηζηεί ε επηβίσζε ησλ βηψζηκσλ επηρεηξήζεσλ, θπξίσο ησλ κηθξνκεζαίσλ, ψζηε λα κελ ραζνχλ άιιεο ζέζεηο εξγαζίαο. Πέξαλ ηνπ πιαηζίνπ αθεξεγγπφηεηαο πνπ αθνξά βηψζηκνπο δαλεηνιήπηεο, αλακέλνπκε απφ ηελ Κπβέξλεζε λα πξνρσξήζεη ζηε ιήςε κέηξσλ, κέζα απφ απζηεξά θξηηήξηα, γηα δαλεηνιήπηεο πνπ εληάζζνληαη ζηηο επάισηεο νκάδεο ηνπ πιεζπζκνχ θαη νη νπνίνη ζεσξνχληαη κε βηψζηκνη. Γπζηπρψο φκσο δελ είδακε αθφκα λα πινπνηείηαη ε εμαγγειία ηεο θπβέξλεζεο γηα ζεζκνζέηεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο ελνηθίνπ αληί δφζεο, ελψ ε πξνηεηλφκελε θπβεξλεηηθή ζηεγαζηηθή πνιηηηθή δελ νδεγεί ζηε δηαθχιαμε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο. Τπάξρνπλ ζεκαληηθέο δηαξζξσηηθέο αιιαγέο πνπ απαηηνχληαη ζηελ Κππξηαθή νηθνλνκία ψζηε λα κπνξέζεη λα αληαπνθξηζεί ζηηο αιιαγέο ηνπ δηεζλνχο νηθνλνκηθνχ πεξηβάιινληνο, λα είλαη επέιηθηε θαη λα απμάλεηαη ν πνιιαπιαζηαζηηθφο ραξαθηήξαο ησλ δαπαλψλ. Δίλαη ζεκαληηθφ λα αξζνχλ νπνηαδήπνηε γξαθεηνθξαηηθά εκπφδηα ψζηε λα αληαπνθξηλφκαζηε άκεζα ζηηο αλάγθεο ησλ επελδπηψλ. Ζ αλαδηάξζξσζε ηεο δεκφζηαο ππεξεζίαο, κε ηελ θαηάξγεζε ή ζπγρψλεπζε ηκεκάησλ θαη ππεξεζηψλ θαη ηελ πιήξε εθαξκνγή ηνπ ζεζκνχ ηεο ελαιιαμηκφηεηαο, ε κεραλνγξάθεζε θαη απηνκαηνπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ε ελίζρπζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο είλαη νξηζκέλεο απφ ηηο αιιαγέο ζηηο νπνίεο ζα έπξεπε ήδε λα είρακε πξνρσξήζεη. Ζ θνξνιφγεζε ηεο αθίλεηεο ηδηνθηεζίαο ην 2014 έγηλε κε δεδνκέλα ηνπ 1980, νη επαλεθηηκήζεηο ζε ηηκέο 2013 ρξήδνπλ ζεκαληηθψλ βειηηψζεσλ, πνιιά αθίλεηα κέλνπλ ρσξίο ηίηιν ηδηνθηεζίαο, ελψ αλακέλεηαη αθφκα ε λέα θνξνινγηθή πξφηαζε ηεο θπβέξλεζεο. 54

58 ηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, νη θπβεξλεηηθνί ρεηξηζκνί γηα ην ΓΔΤ δελ θαίλεηαη λα νδεγνχλ ζην δεηνχκελν, ζηελ εθαξκνγή δειαδή ελφο βηψζηκνπ, απνηειεζκαηηθνχ θαζνιηθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο γηα ηνλ θππξηαθφ ιαφ. Ζ ελνπνίεζε ηνπ Σκήκαηνο Δζσηεξηθψλ Πξνζφδσλ θαη ηνπ ΦΠΑ απνηεινχλ ζεηηθή εμέιημε, θαη αλακέλνπκε ηελ πηνζέηεζε λέσλ ζχγρξνλσλ δηαδηθαζηψλ ειέγρνπ ηεο θνξνδηαθπγήο παξφκνηνπο κε απηνχο πνπ εθαξκφδνληαη ζε άιιεο ρψξεο, ψζηε λα παηαρζεί ην θαηλφκελν απηφ. ηξαηεγηθφο καο ζηφρνο πξέπεη λα είλαη ε δηακφξθσζε ελφο νινθιεξσκέλνπ ζρεδηαζκνχ γηα έμνδν απφ ηελ θξίζε θαη ηελ χθεζε ην ζπληνκφηεξν δπλαηφλ κέζα απφ ηνλ επαλαζρεδηαζκφ ηνπ νηθνλνκηθνχ κνληέινπ ηεο ρψξαο, ψζηε λα κπνξέζεη ε παηξίδα καο λα δηακνξθψζεη ηηο πξνυπνζέζεηο γηα επάλνδν ζηελ νκαιφηεηα θαη ηελ επεκεξία. Ζ έμνδνο απφ ηελ θξίζε πξέπεη λα απνηειέζεη θαη ην ζεκείν εηζφδνπ ζε κηα δηαηεξήζηκε θνηλσληθή νηθνλνκία ηεο αγνξάο, ζε κηα πην έμππλε, πην πξάζηλε νηθνλνκία ζηελ νπνία ε επεκεξία καο ζα πξνέξρεηαη απφ ηελ θαηλνηνκία θαη ηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ πνπ έρνπκε ζηε δηάζεζή καο θαη ζηελ νπνία νη γλψζεηο ζα απνηεινχλ ηε βαζηθή εηζξνή ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Ζ θηλεηνπνίεζε ησλ δπλάκεσλ απηψλ ζα καο βνεζήζεη λα βξνχκε λέεο πεγέο αλάπηπμεο, λα δεκηνπξγήζνπκε λέεο ζέζεηο απαζρφιεζεο θαη λα πξνζηαηεχζνπκε ηα εηζνδήκαηα ησλ εξγαδνκέλσλ. ηξαηεγηθφο ζηφρνο, πξέπεη λα είλαη ε φζνλ ην δπλαηφ γξεγνξφηεξε πιήξεο επάλνδνο ζηηο αγνξέο, θάηη ην νπνίν θαηάθεξε ε Ηξιαλδία. Γηα λα επηηεπρζεί θάηη ηέηνην πξέπεη κέζα απφ έλα ζσζηφ ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ λα επαλαθηήζνπκε ηελ αμηνπηζηία ηεο ρψξαο θαη ηελ πηζηνιεπηηθή αλαβάζκηζε ηεο. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ππάξμεη ζσζηή πξνεηνηκαζία γηα ηελ έμνδν ζηηο αγνξέο, δηφηη ππάξρνπλ αξθεηέο ιήμεηο νκνιφγσλ ακέζσο κεηά ηελ νινθιήξσζε ηνπ κλεκνλίνπ ην 2016, φκσο απηφ πξνυπνζέηεη άληιεζε θεθαιαίσλ κε ηε ζσζηή κέζνδν, ηελ θαηάιιειε ρξνληθή πεξίνδν θαη ζην ζσζηφ θφζηνο. Δπηπιένλ πνιχ πξνζερηηθνί ρεηξηζκνί ζα πξέπεη λα γίλνπλ κε ην ζέκα ησλ θξαηηθψλ εγγπήζεσλ. Με βάζε ηηο πξφλνηεο ηνπ κλεκνλίνπ, ην 2015 αλακέλεηαη λα πινπνηεζνχλ ηα ρξνλνδηαγξάκκαηα γηα ην ΓΔΤ, θαη γηα ηηο απνθξαηηθνπνηήζεηο ησλ κεγάισλ νξγαληζκψλ. Σν 55

59 Κ ΔΓΔΚ εκκέλεη ζηε ζέζε ηνπ φηη κπνξεί λα ππάξμεη κεηνρνπνίεζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ νξγαληζκψλ γηα λα εληζρπζεί ε βησζηκφηεηα θαη ε θεξδνθνξία ηνπο, αιιά ζε θακία πεξίπησζε δελ πξέπεη, γηα ιφγνπο εζληθνχο θαη νηθνλνκηθνχο, νη νξγαληζκνί απηνί λα ηδησηηθνπνηεζνχλ. Σέινο, κπνξεί λα απνηειεί ζεηηθφ γεγνλφο φηη νη αμηνινγήζεηο γηα ηελ πνξεία ηνπ πξνγξάκκαηνο απφ ηελ Σξφηθα είλαη ζεηηθέο, φκσο πξέπεη λα γίλεη αληηιεπηφ φηη δελ κπνξεί απηφ λα ζπλερίζεη λα κεζνδεχεηαη κέζα απφ ηνλ εθβηαζκφ ηνπ Κνηλνβνπιίνπ λα ςεθίδεη λνκνζεζίεο πνπ ε θπβέξλεζε αξλείηαη ή δελ κπνξεί λα δηακνξθψζεη έγθαηξα θαη ηθαλνπνηεηηθά. Πέξα απφ ηα πην πάλσ ακηγψο νηθνλνκηθά δεδνκέλα, ην θξηζηκφηεξν ζεκείν πνπ πξέπεη λα ηνληζηεί είλαη ε αλάγθε λα επηζπεπζηνχλ απφ ηε Ννκηθή Τπεξεζία θαη ηηο εκπιεθφκελεο αξρέο νη δηαδηθαζίεο πνπ αθνξνχλ ην ζθάλδαιν ηεο νηθνλνκίαο ψζηε λα παξνπζηαζηνχλ ελψπηνλ ηεο δηθαηνζχλεο φζνη νδήγεζαλ ηε ρψξα καο έλα βήκα πξηλ ηε ρξενθνπία. Πξνυπνινγηζκφο 2015 Ο θξαηηθφο Πξνυπνινγηζκφο γηα ηα 2015 θαηαξηίζηεθε ζηα πιαίζηα ησλ ζπγθεθξηκέλσλ δεκνζηνλνκηθψλ ζηφρσλ πνπ θαζνξίζηεθαλ ζην Μλεκφλην πλαληίιεςεο, κεηά απφ ηελ έγθξηζε ηεο Σξφηθα. Ο Πξνυπνινγηζκφο φκσο νπζηαζηηθά απνηπγράλεη λα αμηνπνηήζεη ηε δπλαηφηεηα πνπ πξνζθέξεη ε βειηησκέλε απφδνζε ησλ δεηθηψλ ην 2014 ε νπνία ζα κπνξνχζε λα νδεγήζεη ζηε δηακφξθσζε ελφο πξνυπνινγηζκνχ κε πξννπηηθέο θαιπηέξεπζεο ησλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο θαη ελίζρπζεο ηεο πξνζπάζεηαο επαλαθνξάο ηεο νηθνλνκίαο ζε ζεηηθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο. Αλακθίβνια ε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ φζνλ αθνξά ζηα θξαηηθά έζνδα ζα εμαξηεζεί απφ ην πνζνζηφ χθεζεο. πλεπψο ν πεξηνξηζκφο απηνχ ηνπ πνζνζηνχ παξακέλεη ε κεγάιε πξφθιεζε, θαη αλακέλακε πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή ζπγθεθξηκέλα κέηξα απφ ηελ θπβέξλεζε. Ζ πηψζε ζηελ ηζνηηκία ηνπ ξνπβιηνχ, ν λένο λφκνο ηνπ deoffshorisation αιιά θαη νη θπξψζεηο πνπ επηβιήζεθαλ ζηε Ρσζία απφ ηελ ΔΔ, αλακέλεηαη λα επεξεάζνπλ αξλεηηθά δχν απφ ηνπο ηνκείο νη νπνίνη έδεημαλ αλζεθηηθφηεηα ζηελ νηθνλνκηθή θξίζε, ηνλ ηνπξηζκφ θαη ηνλ ηνκέα ησλ επαγγεικαηηθψλ ππεξεζηψλ. Δπηπιένλ ε Κχπξνο ιφγσ ηεο αλνηθηήο νηθνλνκίαο πνπ δηαζέηεη επεξεάδεηαη ζεκαληηθά απφ ην εμσγελέο πεξηβάιινλ δειαδή ηελ παγθφζκηα νηθνλνκία θαη ηελ θαηάζηαζε ζηελ Δπξψπε. 56

60 Αληί λα αληηκεησπίδνληαη νη πην πάλσ πξνθιήζεηο θαη πξνβιεκαηηζκνί, ν Πξνυπνινγηζκφο ηνπ 2015 ραξαθηεξίδεηαη απφ κεησκέλεο αλαπηπμηαθέο δαπάλεο, κε θίλδπλν λα απνζηεξεζεί ν ηφπνο απφ έλα νπζηαζηηθφ εξγαιείν πξνψζεζεο ηεο δπλακηθήο ηεο αλάπηπμεο, ηδηαίηεξα ζε κηα πεξίνδν πηζησηηθήο αλεπάξθεηαο γηα ηελ αγνξά. Σν ζέκα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ηνπ θξάηνπο, θαη πην εηδηθά ηεο ζηεγαζηηθήο κεηά ηε ςήθηζε ηνπ λφκνπ γηα ηηο εθπνηήζεηο, απνθηά θαζνξηζηηθή ζεκαζία κέζα ζηηο εμαηξεηηθά ζθιεξέο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο πνπ πεξλά ν ιαφο καο. Αλακέλακε λα δνχκε έλα πξνυπνινγηζκφ πνπ κέζα απφ ηνλ νπζηαζηηθφ εμνξζνινγηζκφ ησλ δαπαλψλ λα ζηεξίδεη ηελ θνηλσληθή ζπλνρή θαη λα πξνζθέξεη ηελ απαηηνχκελε πξνζηαζία θαη αλαθνχθηζε πξνο εθείλεο ηηο θνηλσληθέο νκάδεο πνπ έρνπλ κεγαιχηεξε αλάγθε θαη λα δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζε κε βηψζηκνπο δαλεηνιήπηεο απηήο ηεο θαηεγνξίαο λα δηαηεξήζνπλ ηελ θαηνηθία ηνπο. Γπζηπρψο ηέηνηα ζρέδηα δελ έρνπλ ελζσκαησζεί ζηνλ πξνυπνινγηζκφ παξφιν πνπ ππάξρνπλ δεκνζηνλνκηθά πιενλάζκαηα απφ ην Θέινπκε επίζεο λα ηνλίζνπκε, πσο παξάιιεια ζα πξέπεη λα πξνρσξήζεη θαη ε ιήςε δηαξζξσηηθψλ κέηξσλ πνπ ζα εθζπγρξνλίζνπλ θαη ζα βειηηψζνπλ ηελ θξαηηθή κεραλή, θάηη πνπ απνηειεί θαη ηελ απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα λα έρεη ε ρψξα καο πξαγκαηηθά απνηειεζκαηηθνχο πξνυπνινγηζκνχο. Δίλαη απηνλφεην φηη ην Κ ΔΓΔΚ ζηεξίδεη θάζε πξνζπάζεηα γηα ελίζρπζε ηεο ακπληηθήο ζσξάθηζεο ηεο ρψξαο ππφ ην θσο θαη ησλ ηνπξθηθψλ πξνθιήζεσλ ζηελ Κππξηαθή ΑΟΕ. Μέηξα ψζεζεο ηεο αλάπηπμεο Σν Κ ΔΓΔΚ έρεη θαη επαλάιεςε εηζεγεζεί ζεηξά κέηξσλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εληζρχζνπλ θαη λα ζηεξίμνπλ ηελ αλάπηπμε. Μέηξα φπσο ηα παξαθάησ: Γξαζηηθφο πεξηνξηζκφο ηεο γξαθεηνθξαηίαο θαη ηεο αβεβαηφηεηαο κε πεξηνξηζκφ ηεο πνιπλνκίαο θαη απινπνίεζε δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ Σξνπνπνίεζε ηεο ππάξρνπζαο λνκνζεζίαο γηα πξνζέιθπζε δηαζπλνξηαθψλ ηακείσλ πξνλνίαο Πξνψζεζε ησλ λνκνζεζηψλ γηα ρξεκαηνδνηηθέο κηζζψζεηο θαη παξνρή θηλήηξσλ γηα πξνζέιθπζε εηαηξεηψλ πνπ αζρνινχληαη ζην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα 57

61 Αλαδηάξζξσζε ησλ ηνκέσλ ηεο Γεσξγίαο θαη ηεο Κηελνηξνθίαο ζηα πξφηππα άιισλ ρσξψλ κε εθζπγρξνληζκφ ησλ δηαδηθαζηψλ θαη κείσζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο Πξνψζεζε ησλ Οξγαληζκψλ πιινγηθψλ Δπελδχζεσλ, ηεο Πξάζηλεο Αλάπηπμεο θαη ηεο Οπηηθναθνπζηηθήο βηνκεραλίαο Φνξνινγηθή θίλεηξα γηα εηαηξείεο ή άηνκα πνπ εγθαζίζηαληαη ζηελ Κχπξν θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε ζέκαηα έξεπλαο, θαηλνηνκίαο θαη πιεξνθνξηθήο Δλίζρπζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπ Δθφξνπ Δηαηξεηψλ θαη ηεο Δπηηξνπήο Κεθαιαηαγνξάο Γεκηνπξγία ηακείνπ αλάπηπμεο γηα ρξεκαηνδφηεζε ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ Παξαρψξεζε θνξνινγηθψλ θαη πνιενδνκηθψλ θηλήηξσλ ζηνλ ηνκέα ησλ θαηαζθεπψλ Πέξα φκσο απφ ηα νπνηαδήπνηε ζπγθεθξηκέλα κέηξα εθείλν πνπ ρξεηάδεηαη ε ρψξα καο είλαη λα ππάξμεη έλαο ζπλνιηθφο ζηξαηεγηθφο πξνγξακκαηηζκφο απφ ηελ θπβέξλεζε πνπ ζα έρεη ζηφρν ηελ αμηνπνίεζε φισλ ησλ ππαξρνπζψλ δπλαηνηήησλ ηνπ ηφπνπ θαη ηεο νηθνλνκίαο καο, ψζηε λα αξρίζεη απνθαζηζηηθά θαη δπλακηθά ε πνξεία πξνο ηελ αλάπηπμε θαη ηελ έμνδν απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε. 58

62 Δ. Παξαηεξήζεηο ηνπ Δπξσπατθνχ Κφκκαηνο Ζ ζπδήηεζε ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ γηα ην 2015 ζπκπίπηεη κε ην δεχηεξν ρξφλν ηεο κλεκνληαθήο ζχκβαζεο ηεο νπνίαο βαζηθφο ππιψλαο είλαη θαη ν εμνξζνινγηζκφο ησλ δεκνζίσλ νηθνλνκηθψλ. Ο θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο, σο έλα θαη εμνρή εξγαιείν άζθεζεο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο, απνθηά ηδηαίηεξε ζεκαζία θαη επαπμάλεη ηηο ππνρξεψζεηο φισλ γηα άζθεζε πνιηηηθήο νηθνλνκηψλ θαη πεξηζπιινγήο. Με βάζε ηηο δηθέο καο εθηηκήζεηο νη δαπάλεο ζην δεκφζην ηνκέα νη νπνίεο αθέζεθαλ γηα ζεηξά εηψλ λα απμεζνχλ αλεμέιεγθηα, αλ δελ ηηζαζεπηνχλ, ζα ζπλερίζνπλ λα αθπξψλνπλ θάζε πξνζπάζεηα εμνξζνινγηζκνχ ηνπο αιιά θαη ζπγθξάηεζήο ηνπο κέζα ζε απνδεθηά πιαίζηα. πλαθφινπζα ην Δπξσπατθφ Κφκκα ζα ζηεξίμεη θαη ζα ππνζηεξίμεη θάζε πξφηαζε πνπ πεξηνξίδεη ηηο θαηαλαισηηθέο δαπάλεο θαη πεξηνξίδεη ην ζπάηαιν θξάηνο. Ακεηάζεηε ζέζε κάο είλαη φηη ην κηζζνιφγην θαη ηα ινγήο-ινγήο επηδφκαηα πνπ θαηαβάιινληαη, θαλεξά ή ζπγθαιπκκέλα, σο απμήζεηο ζηα εηζνδήκαηα, ζα πξέπεη λα κεησζνχλ αθφκα πεξηζζφηεξν. ε κηα επνρή νηθνλνκηθήο δπζπξαγίαο, δελ λνείηαη νη πςειά ακεηβφκελνη λα ζπλερίζνπλ λα εηζπξάηηνπλ πξνθιεηηθά επηδφκαηα γηα θαζεθφλησο επηηεινχκελε εξγαζία πξάγκα πνπ δελ δηθαηνινγείηαη θάησ απφ νπνηεζδήπνηε πεξηζηάζεηο. Απφ ηελ άιιε, δηαπηζηψλνπκε φηη ε δεκφζηα ππεξεζία εμαθνινπζεί λα ιεηηνπξγεί ρσξίο λα έρεη ζπλεηδεηνπνηεζεί πιήξσο ε παξνχζα θξίζε, πξνβαίλνληαο ζε θαηαλαισηηθέο δαπάλεο πνπ κπνξεί θάιιηζηα λα πεξηθνπνχλ. Κπβεξλεηηθά γξαθεία ζηεγάδνληαη ζε πνιπηειή θηίξηα κε παλάθξηβα ελνίθηα ελψ ππάξρεη πιεφλαζκα ζηεγαζηηθνχ ρψξνπ πνπ ζα κπνξνχζε λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο άιισλ ηκεκάησλ θαη ππεξεζηψλ. Οη ζεκεξηλέο ζπλζήθεο καο ππαγνξεχνπλ λα μεθχγνπκε απφ ηελ πεπαηεκέλε θαη λα επηλνήζνπκε ηξφπνπο θαη κεζφδνπο πνπ λα θαζηζηνχλ ηελ εξγαζία φισλ καο πην απνηειεζκαηηθή θαη παξαγσγηθή. Σν Δπξσπατθφ Κφκκα, απφ ηεο ίδξπζήο ηνπ, έρεη ζέζεη σο ζηξαηεγηθή ηνπ επηδίσμε ηε κεηαξξχζκηζε θαη ηελ επαλίδξπζε ηνπ θξάηνπο ην νπνίν κε ιηγφηεξν θφζηνο λα πξνζθέξεη ζηνλ πνιίηε ηηο θαιχηεξεο δπλαηέο ππεξεζίεο θαη κε ιηγφηεξε ηαιαηπσξία. 59

63 ηα πιαίζηα ηεο γεληθφηεξεο πξνζπάζεηαο γηα κεηαξξχζκηζε έρνπκε εηνηκάζεη πξαθηηθέο πξνηάζεηο πνπ ζα κπνξνχζαλ άκεζα λα ηεζνχλ ζε εθαξκνγή ρσξίο ην παξακηθξφ θφζηνο, θάκλνληαο ρξήζε ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ ππεξεηεί ζηηο δηάθνξεο ππεξεζίεο θαη ην νπνίν δηαζέηεη ηελ αλαγθαία επηζηεκνληθή επάξθεηα θαη γλψζε. Ξεθηλψληαο απφ ην δηθφ καο ρψξν έρνπκε έληνλε ηελ αίζζεζε φηη επηβάιιεηαη, ρσξίο άιιε θαζπζηέξεζε, ε ελίζρπζε ηνπ νηθνλνκηθνχ ειέγρνπ πνπ αζθείηαη απφ ην ψκα ηεο Βνπιήο ησλ Αληηπξνζψπσλ. Σν δεκνζηνλνκηθφ ζχκθσλν πνπ έρεη πξνζππνγξαθεί απφ ηνπο εγέηεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο δεκνζηνλνκηθέο εμνπζίεο ηεο Βνπιήο ησλ Αληηπξνζψπσλ έρεη αλακθηζβήηεηα επαπμήζεη ην ξφιν ηεο ηειεπηαίαο. Ζ ζεκαζία ηνπ ξφινπ απηνχ επηβάιιεη ηελ επηλφεζε θαη εηζαγσγή ηέηνησλ κέηξσλ θαη δηαδηθαζηψλ πνπ λα επηηξέπνπλ ηελ πεξηνδηθή αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ απφ ηελ ελ γέλεη θπβεξλεηηθή δξάζε. Ζ κεγαιχηεξε δπλαηή εκπινθή ηεο Βνπιήο, ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο άιινπο θαζ χιελ αξκφδηνπο αμησκαηνχρνπο, ζα επηηξέςεη πιεξέζηεξε παξαθνινχζεζε ηνπ βαζκνχ εθηέιεζεο ησλ φζσλ πξνλννχληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ αιιά θαη ηε ιήςε δηνξζσηηθψλ κέηξσλ εθεί φπνπ δηαπηζηψλεηαη παξέθθιηζε απφ ηνπο ηηζέκελνπο ζηφρνπο. Ζ ζπλερήο εθηίκεζε θαη αμηνιφγεζε ησλ νηθνλνκηθψλ απνηειεζκάησλ απφ ηηο δηαηηζέκελεο πηζηψζεηο ζα εκπεδψζεη θαη επαπμήζεη ην βαζκφ επζχλεο φζσλ δηαρεηξίδνληαη ην δεκφζην ρξήκα. Ζ ξνή πιεξνθφξεζεο ηνπ ψκαηνο ηεο Βνπιήο πξέπεη λα είλαη ζπλερήο θαη αδηάιεηπηνο. Παιηέο λννηξνπίεο πνπ ήζειαλ ηελ απφθξπςε ζηνηρείσλ θαη δεδνκέλσλ γηα ιφγνπο ακθίβνιεο ζεκαζίαο εκπηζηεπηηθφηεηαο έρνπλ μεπεξαζηεί απφ ηα ίδηα ηα πξάγκαηα. Οη ζεκεξηλέο πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο ζε κηα παγθνζκηνπνηεκέλε θαη αλνηθηή νηθνλνκία ηεο αγνξάο ππαγνξεχνπλ ηελ πιήξε δηαθάλεηα ψζηε νη Αληηπξφζσπνη ηνπ Λανχ λα γλσξίδνπλ έγθαηξα θαη έγθπξα αιιά θαη λα θέξνπλ ην κεξίδην ηεο επζχλεο γηα ηα νηθνλνκηθά δξψκελα ζην βαζκφ θαη ζηελ έθηαζε πνπ εκπιέθνληαη. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ απηνχ ε Βνπιή απφ θνηλνχ κε ηελ θπβέξλεζε ζα πξέπεη, κέζα ζε εχινγν ρξφλν, λα εγθαζηδξχζνπλ κεραληζκνχο πνπ λα δηεπθνιχλνπλ ηνλ θνηλνβνπιεπηηθφ απηφ έιεγρν. Σαπηφρξνλα δεκνζηνλνκηθά θαη άιια νηθνλνκηθά κέηξα ζα πξέπεη λα πξνσζνχληαη κε 60

64 ηε δένπζα ηαρχηεηα ψζηε λα επηηπγράλεηαη ν αλψηεξνο βαζκφο σθέιεηαο απφ ηα κέηξα πνπ πξνηείλνληαη κέζα πάληνηε απφ δεκφζηα δηαβνχιεπζε θαη ηνλ θαζηεξσκέλν θνηλσληθφ δηάινγν. Ωο έλα θαη εμνρή δεκνθξαηηθφ ζψκα πνπ εθιέγεηαη απ επζείαο απφ ην ιαφ πξέπεη, πάζα ζπζία, λα αλαθηήζνπκε ηελ εκπηζηνζχλε ηνπ πνιίηε. Ζ εκπηζηνζχλε απηή ζεσξείηαη κέγηζην θεθάιαην γηα ηελ νηθνλνκία θαη ηελ θνηλσλία γεληθφηεξα. Ζ έιιεηςε εκπηζηνζχλεο απνηειεί ηξνρνπέδε ζηελ επηηπρή πξνψζεζε ηνπ νπνηνδήπνηε ζρεδίνπ δξάζεο γη απηφ θαη γηα ηελ απνθαηάζηαζή ηεο ρξεηάδεηαη ε εηζαγσγή ζεζκηθψλ κέηξσλ πνπ λα απαληνχλ πεηζηηθά θαη απνηειεζκαηηθά ζηηο επηθπιάμεηο ηνπ πνιίηε. Ο ηειεπηαίνο πξέπεη λα γίλεη θαη λα είλαη ην βαζηθφ ζεκείν αλαθνξάο καο, λα ληψζεη αζθαιήο θαη θάζε ζεζκηθή ιεηηνπξγία λα εκπλέεη εκπηζηνζχλε. Ζ ελεξγφο ζπκκεηνρή ηνπ πνιίηε ζπληζηά βαζηθή πξνυπφζεζε γηα θάζε κεηαξξχζκηζε θαη αιιαγή. Ζ ζπκκεηνρή απηή πξέπεη λα εθθξάδεηαη ρσξίο απνθιεηζκνχο θαη φινη λα έρνπλ ίζεο δπλαηφηεηεο πξφζβαζεο ζηα θνηλσληθά θαη δεκφζηα αγαζά. Απφ ηελ άιιε, ε επξχηαηε θνηλσληθή ζπλαίλεζε πξνυπνζέηεη ηελ πηνζέηεζε πνιηηηθψλ πνπ λα ππεξεηνχλ ηα αδχλακα θαη επάισηα ζηξψκαηα ηνπ ιανχ θαη πνπ λα εμαιείθνπλ ηηο αληζφηεηεο εθεί θαη φπνπ ππάξρνπλ. Ζ ελεξγφο ζπκκεηνρή ηνπ πνιίηε, σο βαζηθή ιεηηνπξγία ζε κηα ζπκκεηνρηθή δεκνθξαηία, πξνυπνζέηεη ζπλάκα λέα ζπζηήκαηα απνθέληξσζεο ζε φινπο ηνπο ηνκείο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο δξάζεο. Δίλαη εδψ πνπ ππεηζέξρεηαη ν ξφινο ησλ ΜΚΟ νη νπνίεο, εθφζνλ αλαζεσξήζνπλ θαη εθζπγρξνλίζνπλ ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπο, ζα δεκηνπξγήζνπλ ηα αλαγθαία εξείζκαηα θαη ζα επαλαθαζνξίζνπλ ηηο ζρέζεηο κεηαμχ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα θαη απηέο ησλ πνιηηψλ. Ζ ηξίηε απηή δηάζηαζε πνπ δεκηνπξγείηαη ζα έρεη ζεηηθφ αληίθηππν ζε φινπο ηνπ ηνκείο δξάζεο, ζθπξειαηψληαο ηελ ίδηα ψξα ηελ θνηλσληθή ζπλνρή, ε νπνία ζα πξέπεη λα δηαθπιαρζεί σο θφξε νθζαικνχ. Ζ θαζνιηθή απηή ζπζηξάηεπζε δπλάκεσλ πξνζδίδεη νινέλα θαη κεγαιχηεξε ζεκαζία ζηελ πξνψζεζε ηεο εηαηξηθήο θνηλσληθήο επζχλεο πνπ απνηειεί ζεζκνζεηεκέλν ζηφρν θαη επηδίσμε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Ζ θνηλσληθά ππεχζπλε δηαρείξηζε ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ απφ ηηο 61

65 επηρεηξήζεηο αλακθίβνια δηακνξθψλεη έλα λέν πεξηβάιινλ γηα ηελ πξφνδν θαη επεκεξία ηνπ ηφπνπ. Απνθαζηζηά κηα ζρέζε ακνηβαίαο εκπηζηνζχλεο αλάκεζα ζηνπο εξγνδφηεο θαη εξγνδνηνχκελνπο θαη ζσξαθίδεη αθφκα πεξηζζφηεξν ηελ ηφζν αλαγθαία θνηλσληθή ζπλνρή θάησ απφ ηηο ζεκεξηλέο δχζθνιεο ζπλζήθεο. Ζ θαζηέξσζε ηεο αξρήο ηεο πιήξνπο δηαθάλεηαο πξέπεη λα δηέπεη φινπο ηνπο ηνκείο ηεο θπβεξλεηηθήο δξάζεο. Ζ ζέζε απηή απνηειεί πάγηα απαίηεζε ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ, εληζρχεη ηνπο δεκνθξαηηθνχο ζεζκνχο θαη απνθαζηζηά ηελ απηνλνκία ηνπ πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο. Όιεο νη απνθάζεηο ησλ δεκνζίσλ θνξέσλ θαη νξγάλσλ πξέπεη λα δεκνζηνπνηνχληαη. Σν πφζελ έζρεο ησλ πνιηηηθψλ λα ειέγρεηαη απφ Αλεμάξηεηε Αξρή πνπ εγθαζηδξχεηαη γηα ην ζθνπφ απηφ θαη ηεο νπνίαο ηα επξήκαηα λα δεκνζηνπνηνχληαη κε ηε κνξθή πεξηνδηθψλ εθζέζεσλ. Ζ δεκφζηα δηνίθεζε νθείιεη θαη πξέπεη λα δεκνζηνπνηεί φιεο ηηο δηνηθεηηθέο πξάμεηο θαη απνθάζεηο ηεο πνπ επεξεάδνπλ ηα δηθαηψκαηα ηξίησλ. Δηζεγνχκαζηε λα εηζαρζεί ν ζεζκφο ηεο δεκφζηαο δηαβνχιεπζεο, σο ζπζηαηηθφ ζηνηρείν ιήςεο κηαο απφθαζεο, κε δηθαίσκα ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ πνπ απνδεδεηγκέλα έρνπλ λνκηθφ ζπκθέξνλ σο πξνο ηα απνθαζηδφκέλα δεηήκαηα. Αλεμάξηεηα απφ ηα πην πάλσ, φινη νη δεκφζηνη θνξείο θαη φζνη βξίζθνληαη ζε πνιηηηθέο ζέζεηο ζα πξέπεη λα ινγνδνηνχλ ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα θαη λα δεκνζηνπνηνχλ ηα πεξηνπζηαθά ηνπο ζηνηρεία πξηλ ηελ αλάιεςε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο θαη θαηά ηε ιήμε ηεο ζεηείαο ηνπο. Οη δεκφζηνη θνξείο ζα πξέπεη λα ζπλέξρνληαη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα γηα ηελ αμηνιφγεζε ηνπ έξγνπ ηνπο. Ζ έγθαηξε άζθεζε απηνθξηηηθήο επηηξέπεη ηε ιήςε δηνξζσηηθψλ κέηξσλ γηα ηε κέγηζηε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ έρνπλ ηεζεί. Σα δηνξζσηηθά κέηξα πξέπεη θα επηβάιιεηαη λα αλαζεσξνχλ πξαθηηθέο πνπ ιεηηνχξγεζαλ αξλεηηθά σο πξνο ηνπο ζηφρνπο πνπ έρνπλ ηεζεί ρσξίο λα απνθιείεηαη ε αλαζεψξεζε ηεο ζηξαηεγηθήο ηνπ νηθείνπ θνξέα. Ο δηαθαλήο ηξφπνο ιήςεο απνθάζεσλ θαιχπηεη φιεο ηηο πεξηπηψζεηο, πεξηιακβαλνκέλσλ απηψλ πνπ έρνπλ αλαηεζεί ζε άιια φξγαλα ηνπ νηθείνπ θνξέα θαη νη απνθάζεηο πνπ 62

66 ιακβάλνληαη, δεφλησο αηηηνινγεκέλεο, πξέπεη κε ζαθήλεηα λα νξίδνπλ ηα θξηηήξηα, ηνπο παξάγνληεο θαη ην ελ γέλεη ζθεπηηθφ ζην νπνίν ζηεξίρζεθαλ. Οη απνθάζεηο πνπ ιακβάλνληαη λα ζηεξίδνληαη ζε επαξθή πιεξνθφξεζε θαη χζηεξα απφ ηε ζηήξημε θαη ππνζηήξημε ηεο αλαγθαίαο, θαηά πεξίπησζε, επηζηεκνζχλεο θαη ηερλνγλσζίαο. Θα απνηεινχζε απνηειεζκαηηθφ ζχζηεκα αμηνιφγεζεο θαη εθηίκεζεο θηλδχλσλ αλ πξηλ απφ θάζε απφθαζε εμεηδηθεχνληαλ νη ελ δπλάκεη ιεηηνπξγηθνί θα νηθνλνκηθνί θίλδπλνη, ε ζπλεθηίκεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ πξνζθεξφκελσλ κέζσλ ειέγρνπ θαη ε δηαθαλήο θαη απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ησλ θηλδχλσλ κε ζαθή δέζκεπζε ησλ δεκνζίσλ θνξέσλ σο πξνο ηηο επζχλεο ηνπο. Οη εκπιεθφκελνη δεκφζηνη θνξείο, πξφζζεηα απφ ηηο εηήζηεο εθζέζεηο πνπ εηνηκάδνπλ θαηά λφκν, νθείινπλ λα απαληνχλ ζε εξσηεκαηνιφγην σο πξνο ην βαζκφ πινπνίεζεο ησλ ζηφρσλ ηνπο κε ηε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ, σο ν βαζηθφο παξάγνληαο αλαθνξάο ζρεηηθά κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ θάζε δεκφζηνπ θνξέα. Ζ Βνπιή ησλ Αληηπξνζψπσλ ζα πξέπεη, ηάρηζηα, λα πηνζεηήζεη ηελ αλαγθαία λνκνζεζία θαη λα πάξεη φια ηα αλαγθαία κέηξα γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο γηα «θαιή λνκνζέηεζε». Γηα ην ζθνπφ απηφ επηβάιιεηαη ε εγθαζίδξπζε ησλ απαξαίηεησλ λνκνπαξαζθεπαζηηθψλ επηηξνπψλ νη νπνίεο λα αμηνινγνχλ απφ θάζε άπνςε ηα πξνηεηλφκελα λνκνζεηήκαηα, θσδηθνπνηψληαο ηηο πξνηεηλφκελεο ξπζκίζεηο θαη κεηψλνληαο ηα δηνηθεηηθά βάξε. Ζ εμάιεηςε ηεο πνιπλνκίαο θαη θαθνλνκίαο πξέπεη λα απνηειεί ην πξψηηζην κέιεκα φισλ καο. Κάζε ζεζκηθή λνκνζεζία, αλαιπφκελε ζε εχιεπηε θαη θαηαλνεηή γιψζζα, πξέπεη λα γλσζηνπνηείηαη ζην επξχ θνηλφ κε ηελ επζχλε ησλ θαζ χιελ αξκνδίσλ. Με εμαίξεζε ηα επείγνληα λνκνζεηηθά κέηξα, θακηά λνκνζεζία δελ ηίζεηαη ζε εθαξκνγή εθηφο εάλ πξνεγνπκέλσο απνηειέζεη αληηθείκελν δεκφζηαο θαη επαξθνχο αλάιπζεο. Οη πξνσζνχκελεο απνθάζεηο λνκνζεηηθνχ πεξηερνκέλνπ πνπ ιακβάλνληαη ζηα πιαίζηα ελαξκφληζεο κε νδεγίεο/θαλνληζκνχο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζα πξέπεη λα ππνβάιινληαη ζηελ ίδηα πην πάλσ δηαδηθαζία. Βαζηθφ κέιεκα ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο είλαη ν πνιίηεο λα γλσξίδεη κε επάξθεηα ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ηπρφλ ππνρξεψζεηο ηνπ πνπ απνξξένπλ απφ ηε ζπκκεηνρή ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο ζηελ Δ.Δ. 63

67 ηα πιαίζηα ηεο πνιπζπδεηεκέλεο εηζαγσγήο ζεζκηθψλ αιιαγψλ, ε εηζαγσγή θαη εθαξκνγή θψδηθα πξαθηηθήο θαηέρεη πξσηεχνπζα ζέζε. Ζ ρξεζηή δηνίθεζε ζηνλ θψδηθα αμηψλ ηεο δεκφζηαο ππεξεζίαο είλαη πεξηζζφηεξν απφ πνηέ άιινηε επηβεβιεκέλε. Ζ πνηθηιία ησλ θνξέσλ πνπ ζπλζέηνπλ ηνλ θξαηηθφ κεραληζκφ ππαγνξεχνπλ ηνλ θαζνξηζκφ θνηλψλ αξρψλ πνπ πξέπεη λα δηαθξίλνπλ θάζε δεκφζην θνξέα ζηελ θαζεκεξηλή ηνπ δξάζε. Οη αξρέο απηέο, σο νδεγφο θαζεκεξηλήο δξάζεο, ζα δηεπθνιχλνπλ ηνπο θξαηηθνχο θνξείο λα αληηιακβάλνληαη θαη λα εθαξκφδνπλ ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ρξεζηήο δηνίθεζεο αιιά θαη λα μεπεξλνχλ ηηο παξνπζηαδφκελεο αδπλακίεο κε κνλαδηθφ θαη ακεηάζεην ζηφρν ηελ απνηειεζκαηηθή δηαθπβέξλεζε. Οη θαηαγξαθφκελεο αξρέο δελ αλαηξνχλ εμεηδηθεπκέλεο ξπζκίζεηο πνπ ηζρχνπλ θαζφζνλ αθνξά ηνπ πθηζηάκελνπο θνξείο, αληίζεηα ηηο εληζρχνπλ θαη ελδπλακψλνπλ, δεκηνπξγψληαο γέθπξεο ζπλαληίιεςεο κε ηηο ππφινηπεο αξρέο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Οη βαζηθέο αξρέο πνπ πξνηείλνπκε πξνζθέξνπλ ηε βάζε κηαο ρξεζηήο ιεηηνπξγίαο θάζε δεκφζηνπ θνξέα. Οη βαζηθέο αξρέο ρξεζηήο δηνίθεζεο πξέπεη λα δηαθξίλνληαη απφ: (α) ζηαζεξή πξνζήισζε θάζε δεκφζηνπ θνξέα ζηνπο ζθνπνχο ηεο εγθαζίδξπζήο ηνπ κε πξνεμάξρνληα ζηφρν θαη επηδίσμε ηελ πνηνηηθή εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε θαη δηαζθάιηζε ηνπ κέγηζηνπ νθέινπο απφ ηνπο ρξεζηκνπνηνχκελνπο θαηά πεξίπησζε πφξνπο, (β) ηνλ απζηεξφ πεξηνξηζκφ θάζε θνξέα ζην ρψξν δξάζεο ηνπ κε πξνζήισζε ζηα νξηδφκελα θαζήθνληα θαη ηηο επζχλεο ηνπ, (γ) (δ) ηελ πξναγσγή ησλ αμηψλ πνπ θάζε θνξέαο θαιείηαη λα ππεξεηήζεη, ηε ιήςε απνθάζεσλ κέζα απφ δηαθαλείο δηαδηθαζίεο θαη κε ηελ επηκειή άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ θαη επζπλψλ ηνπ, (ε) ηελ αλάπηπμε ηεο ηθαλφηεηαο άζθεζεο ηνπ αλαηηζέκελνπ ξφινπ ηνπ ψζηε λα παξάγνληαη ηα θαιχηεξα δπλαηά απνηειέζκαηα, (ζη) ηελ αλάπηπμε ζπλζεθψλ αηηηνιφγεζεο θαη απνινγηζκνχ σο πξνο ηα πεπξαγκέλα θάζε θνξέα κε πιήξε εηνηκφηεηα αλάιεςεο ησλ επζπλψλ θάζε δηνηθεηηθνχ θαη δηεπζπληηθνχ νξγάλνπ. 64

68 Σ. Παξαηεξήζεηο ηνπ Κηλήκαηνο Οηθνιφγσλ Πεξηβαιινληηζηψλ H Βνπιή ησλ Αληηπξνζψπσλ θαιείηαη λα ππεξςεθίζεη ηνλ δεχηεξν, κεηά ηελ ππνγξαθή ηνπ Μλεκνλίνπ, πξνυπνινγηζκφ ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο. Γελ ζα είλαη βέβαηα ε πξψηε θνξά πνπ ε Βνπιή ησλ Αληηπξνζψπσλ ζα θιεζεί λα ςεθίζεη πξνυπνινγηζκφ πνπ λα αληηθαηνπηξίδεη ηελ δεηλή νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ζηελ νπνία έρεη πεξηέιζεη ε ρψξα καο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Απφ ην 2011 ήδε ν πξνυπνινγηζκφο ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο έπαπζε λα είλαη αλαπηπμηαθφο απνθηψληαο πιένλ αξλεηηθφ ραξαθηήξα θαη πξφζεκν. Όκσο είλαη πιένλ γεγνλφο φηη ε λνκνζεηηθή εμνπζία έρεη δεκέλα ηα ρέξηα ηεο θαη πνιχ κηθξέο αιιαγέο κπνξεί λα επηθέξεη ζην ηειηθφ λνκνζρέδην ηνπ πξνυπνινγηζκφ, ιφγσ ηεο εθ ησλ πξνηέξσλ έγθξηζεο ηνπ απφ ηελ Σξφηθα. Ο πξνυπνινγηζκφο απηφο, κε ηελ έκθαζε πνπ δίλεηαη ζηηο ηεξάζηηεο πεξηθνπέο ζηηο δαπάλεο ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο, ζα επηδεηλψζεη πεξαηηέξσ ηελ θαηάζηαζε ηεο πξαγκαηηθήο νηθνλνκίαο θαη ζα κεγαιψζεη ηελ ήδε κεγάιε ςαιίδα κεηαμχ θησρψλ θαη πινπζίσλ. Πξέπεη λα απεγθισβηζηνχκε απφ ην θπλήγη ησλ αξηζκψλ θαη ησλ δεηθηψλ. Γελ ζπκθσλνχκε κε ηελ άπνςε φηη πξέπεη κε αηκαηεξέο ζπζίεο, πνπ κπνξεί αθφκα θαη λα πξνθαιέζνπλ κφληκεο αλαπεξίεο ζηελ θνηλσληθή ζπλνρή, ζηελ πνηφηεηα δσήο θαη ζην πεξηβάιινλ ηεο παηξίδαο θαη ηνπ ιανχ καο, λα βειηησζνχλ νη δείθηεο ηεο Κππξηαθήο νηθνλνκίαο, γεγνλφο πνπ ζα πξνζειθχζεη επελδχζεηο πνπ ζηε ζπλέρεηα ζα θέξνπλ ζέζεηο εξγαζίαο θαη επεκεξία. ηε θχζε παξαηεξνχκε φηη ζηελ θακέλε γε δελ θπηξψλεη πάληα ρνξηάξη, αιιά ζπρλά ην έδαθνο δηαβξψλεηαη θαη επέξρεηαη ε εξεκνπνίεζε. Καηά ηελ άπνςή καο ν παξφλ πξνυπνινγηζκφο ζπλερίδεη ηελ πνιηηηθή ηεο θακέλεο γεο ρσξίο λα δεκηνπξγεί λεζίδεο αλάθακςεο θαη αλάπηπμεο, θαη νδεγεί ζηελ θνηλσληθή εξεκνπνίεζε. Δίλαη αιήζεηα φηη γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα γηα νξηαθή αχμεζε θνλδπιίσλ πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηηο αλαπηπμηαθέο δαπάλεο ησλ ππνπξγείσλ ελψ ηαπηφρξνλα θαηαγξάθεηαη ειαθξηά κείσζε ησλ ηαθηηθψλ δαπαλψλ. Όκσο δελ κπνξνχκε λα κε ζεκεηψζνπκε φηη ε κείσζε ησλ ηαθηηθψλ δαπαλψλ νθείιεηαη θπξίσο ζηε κείσζε ηνπ πξνζσπηθνχ, ιφγσ κε αλαλέσζεο ηνπ πξνζσπηθνχ ζην δεκφζην εμαηηίαο ηεο απαγφξεπζεο ησλ πξνζιήςεσλ θαη ιφγσ ησλ πνιιψλ πξφσξσλ αθππεξεηήζεσλ. Γπζηπρψο εληνπίδνπκε αθφκα ζπαηάιεο θαη κε δηθαηνινγεκέλεο δαπάλεο, 65

69 πξνζσπηθά επηδφκαηα αμησκαηνχρσλ θαη χπνπηεο ρξεκαηνδνηήζεηο έξγσλ ή ππεξεζηψλ. Απφ ηελ άιιε ζηα πιαίζηα ηεο θαηάζεζεο ησλ ηξηεηψλ πξνυπνινγηζκψλ, ζεκεηψλεηαη ε κείσζε ησλ αλαπηπμηαθψλ δαπαλψλ γηα ην 2016 γεγνλφο πνπ πεξηνξίδεη ζεκαληηθά ηελ νξηαθά ζεηηθή ζεκείσζε πνπ θαηαγξάθνπκε πην πάλσ. ηα ζεηηθά θαηαγξάθεηαη ε αχμεζε ηεο ρνξεγίαο γηα ηα θαηαθχγηα δψσλ ελψ αλνηθηφ παξακέλεη ην ζέκα ηεο θαζνιηθήο απνθνπήο ηεο ρνξεγίαο γηα ηελ Οκνζπνλδία Πεξηβαιινληηθψλ θαη Οηθνινγηθψλ Οξγαλψζεσλ Κχπξνπ. Παξφκνηαο θχζεο πεξηθνπή γίλεηαη αδηθαηνιφγεηα επηιεθηηθά θαη εηο βάξνο θη άιισλ θνηλσληθψλ κε θπβεξλεηηθψλ νξγαλψζεσλ, επεηδή εμαζθνχλ θξηηηθή θαηά ηεο πνιηηηθήο ηεο Κπβέξλεζεο. Αλαγλσξίδνπκε ηηο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδεη ε Κππξηαθή νηθνλνκία θαη ην Κππξηαθφ θξάηνο απηήλ ηε ρξνληθή πεξίνδν. Όκσο άιιν πξάγκα είλαη ε νηθνλνκηθή πεξηζπιινγή θαη άιιν ε κνλφπιεπξε θαη ηζνπεδσηηθή ιηηφηεηα. Άιιν πξάγκα είλαη ην θνχξεκα θαη άιιν ν απνθεθαιηζκφο. Γπζηπρψο, ν πξνυπνινγηζκφο πνπ θαηέζεζε ε Κπβέξλεζε είλαη πξνυπνινγηζκφο χθεζεο, πνπ αληηθαηνπηξίδεη ηελ έιιεηςε κηαο απνηειεζκαηηθήο ζηξαηεγηθήο θαη ελφο ξεαιηζηηθνχ νξάκαηνο εμφδνπ απφ ηελ θξίζε. Ο πξνυπνινγηζκφο πεξηιακβάλεη κέηξα θνηλσληθήο νπηζζνδξφκεζεο, αλαπηπμηαθήο ππνβάζκηζεο θαη εξγαζηαθήο ππνρψξεζεο. Κπξίσο φκσο ζέινπκε λα ηνλίζνπκε πσο, αληίζεηα κε ηηο ζπκβνπιέο πνπ ιακβάλνπκε απφ Γηεζλείο Οξγαληζκνχο θαη άιια παξαδείγκαηα ρσξψλ, πνπ εμήιζαλ ή αληηκεηψπηζαλ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε, δελ ππάξρεη θακία πξφλνηα ζηνλ πξνυπνινγηζκφ πνπ λα δίλεη ηελ ειπίδα, ή έζησ ηελ έλδεημε, φηη ζα πξνθχςεη θάπνηαο κνξθήο δπλακηθή πνπ ζα αιιάμεη ξηδηθά ην πθηζηάκελν νηθνλνκηθφ θαη αλαπηπμηαθφ κνληέιν, πνπ καο έθεξε ζε απηφ ην ζεκείν επζχο εμαξρήο. Δμαθνινπζνχλ νη ηζχλνληεο λα κηινχλ γηα πξνζέιθπζε μέλσλ επελδχζεσλ θαη θαηαζέζεσλ, γηα πσιήζεηο αθηλήησλ, αδεηνδφηεζε θαδίλσλ, γεπέδσλ γθνιθ θαη καξίλσλ θαη γηα μεπνχιεκα εκηθξαηηθψλ νξγαληζκψλ πνπ ζα ηνλψζνπλ ηάρα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα, ρσξίο λα πξνζπαζεί θαλείο λα βξεη ιχζε γηα επαλεθθίλεζε ηεο νηθνλνκίαο καο πξνο ηα εκπξφο θαη κε αιιαγή πιεχζεο. Θέινπκε ε Κπβέξλεζε κέζσ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, λα δψζεη ειπίδα θαη θαηεχζπλζε. Να επελδχζεη ζηελ επαλεθθίλεζε ηεο νηθνλνκίαο καο βαζηδφκελε εμίζνπ ζηνλ πξσηνγελή θαη 66

70 δεπηεξνγελή ηνκέα, δει. ηε γεσξγία, ηελ θηελνηξνθία, ηελ αιηεία, ηε βηνηερλία, ηελ παξαγσγή ελέξγεηαο θνθ θαη φρη κφλν ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ θαη ησλ ηξαπεδψλ. Ο πξνυπνινγηζκφο πνπ έρνπκε κπξνζηά καο δελ καο αθήλεη ζε θακία ακθηβνιία φηη επηδηψθεηαη ε επαλαδεκηνπξγία κηαο νηθνλνκίαο βαζηζκέλεο αληζνκεξψο ζε ππεξεζίεο, κηαο νηθνλνκίαο πνπ ζα είλαη γηα πάληα εμαξηεκέλε απφ εμσγελείο παξάγνληεο. Δκείο ζα ζπλερίζνπκε λα ππεξαζπηδφκαζηε ηελ αλάγθε πξνψζεζεο νκνηφκνξθεο αλάπηπμεο θαη πξνζηαζίαο ηνπ πξσηνγελνχο θαη δεπηεξνγελνχο ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο, ζε ζρέζε κε ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα κέζσ ηεο εθαξκνγήο λέσλ νηθνινγηθψλ θαη πξάζηλσλ πνιηηηθψλ, βαζηζκέλσλ ζηηο λέεο ηερλνινγίεο, ζηελ πιεξνθνξηθή θαη ηελ θαηλνηνκία. Απηφ πνπ πξαγκαηηθά ρξεηάδεηαη ε νηθνλνκία καο θαη έπξεπε λα αληηθαηνπηξίδεηαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2015, είλαη κηα de profundis -δειαδή εθ βάζξσλ- αιιαγή, πνπ λα αληηθαηαζηήζεη ην θεξδνζθνπηθφ θαη αλζξσπνθάγν ζχζηεκα ηεο αιφγηζηεο θαη ρσξίο φξηα αλάπηπμεο, πνπ ζα νδεγεί πάληα ηνλ ηφπν ζε θξίζεηο χθεζεο, ζαλ απηή πνπ δνχκε ηψξα, κε έλα λέν πξάζηλν θαη αεηθφξν κνληέιν βηψζηκεο αλάπηπμεο. 67

71 Ε. Παξαηεξήζεηο ηνπ βνπιεπηή θ. Νίθνπ Κνπηζνχ, εθπξνζσπψληαο ηε πκκαρία Πνιηηψλ Ο Κξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο είλαη ε ζπιινγηθή απφθαζε σο πξνο ην πψο θαη πνπ ζα δαπαλήζνπκε ηηο εηζπξάμεηο απφ ηηο θνξνινγίεο πνπ ην Κξάηνο βάδεη ζηνπο θαηνίθνπο απηνχ ηνπ ηφπνπ. Ο πξνυπνινγηζκφο ηνπ Κξάηνπο δείρλεη ηελ θαηεχζπλζε θαη ηελ πξφζεζε ηεο Κπβέξλεζεο φζνλ αθνξά ζηελ αμία πνπ πξνζδίδεη ζηελ θαζεκεξηλφηεηα θαη ζηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ θάζε πνιίηε ζηελ Κππξηαθή Γεκνθξαηία. Ο 2 νο Μλεκνληαθφο πξνυπνινγηζκφο ηεο Κπβέξλεζεο Αλαζηαζηάδε ζπλερίδεη λα αγλνεί, ηελ αλάγθε γηα αλαπηπμηαθέο δαπάλεο, νη νπνίεο είλαη ν θαιχηεξνο ηξφπνο γηα λα εληζρπζεί ε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα, λα δεκηνπξγεζνχλ λέεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη λα απμεζνχλ ηα έζνδα ηνπ θξάηνπο κεηψλνληαο ηαπηφρξνλα θαη ηηο δαπάλεο ηνπο θξάηνπο ζε θνηλσληθέο παξνρέο. ην 2 ν Μλεκνληαθφ πξνυπνινγηζκφ, ε φιε πξνζπάζεηα εζηηάδεη αθφκε πεξηζζφηεξν ζηε ζπξξίθλσζε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο. Απνπζηάδεη ε ζηήξημε ζε ηδησηηθέο επελδχζεηο θαη ζε εμαγσγέο θαη δπζηπρψο δελ γίλεηαη ε παξακηθξή πξνζπάζεηα γηα λα δνζνχλ αλάζεο ζηνπο Κχπξηνπο θνξνινγνχκελνπο. Δδψ θαη 22 κήλεο ε Κπβέξλεζε Αλαζηαζηάδε, απμάλεη ή βάδεη λέεο θνξνινγίεο θαζ ππφδεημε ηεο Σξφηθα. Οχηε έλα ζρέδην γηα θνξνινγηθή ειάθξπλζε ησλ πνιηηψλ δελ έρεη θέξεη κέρξη ζηηγκήο. Σνπο πνιίηεο πνπ ηφζν πνιχ ινηδνξεί ν Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ, αθνχ φπσο ιέεη φινη απηνί μφδεπαλ πέξαλ ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο. Δίλαη θαλεξφ φηη ε Κπβέξλεζε Αλαζηαζηάδε ζηηο δηαπξαγκαηεχζεηο ηεο κε ηελ Σξφηθα δελ δηεθδηθεί, δελ αλαιακβάλεη πξσηνβνπιίεο θαη δελ κάρεηαη φζν ζα έπξεπε γηα ηελ Κχπξν θαη ηνπο πνιίηεο ηεο, νη νπνίνη πιεξψλνπλ ηνλ ινγαξηαζκφ ηεο ππνδνχισζεο ηεο Κπβέξλεζεο Αλαζηαζηάδε ζηελ Σξφηθα. ηηο ζπδεηήζεηο γηα ηνλ πξνυπνινγηζκφ αθνχζακε πνιιά. Μεηαξξχζκηζε, βέιηηζηεο πξαθηηθέο, κεηαηξνπή πξνυπνινγηζκνχ απφ πξνυπνινγηζκφ εηζξνψλ ζε πξνυπνινγηζκφ απνηειεζκάησλ, ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ ζηα ππνπξγεία θαη αμηνιφγεζε ζηελ βάζε πξνθαζνξηζκέλσλ δεηθηψλ απφδνζεο. Πεξίπνπ 67,000 ζπκπνιηηψλ καο είλαη άλεξγνη, θαη άιιεο 57,000 εξγάδνληαη κε κεξηθή 68

72 απαζρφιεζε, δειαδή 124,000 ζπκπνιίηεο καο ςάρλνπλ ειπίδα γηα έλα θαιχηεξν κέιινλ, θαη απηφο ν πξνυπνινγηζκφο απινχζηαηα ηνπο δεηά λα θάλνπλ θαη άιιε ππνκνλή. Μήπσο ε θπβέξλεζε Αλαζηαζηάδε πξαγκαηηθά αληηιακβάλεηαη ηη πξέπεη λα θάλεη γηα λα κεησζεί ε αλεξγία; ίγνπξα δελ είλαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ εθηφο θαη αλ ην θξχβεη γηα λα κελ κάζνπκε ην κπζηηθφ ηεο επηηπρίαο ηνπο. Ωο πκκαρία Πνιηηψλ δελ είκαζηε ηθαλνπνηεκέλνη κε ηελ θαηαλνκή ησλ απνθνπψλ ζηηο θνηλσληθέο παξνρέο κε απνηέιεζκα λα ηελ πιεξψλνπλ νη ζπκπνιίηεο καο ιήπηεο δεκνζίνπ βνεζήκαηνο θαη νη ρακεινζπληαμηνχρνη αιιά θαη ηελ θαηαλνκή ησλ θνξνινγηψλ κε απνηέιεζκα λα πιεξψλνπλ θφξν αθίλεηεο πεξηνπζίαο άηνκα ηα νπνία είλαη άλεξγα ή έρνπλ ρακειά εηζνδήκαηα θαη ε αθίλεηε πεξηνπζία ηνπο δελ ηνπο πξνζθέξεη θαλέλα έζνδν θαη ην Κηεκαηνιφγην αλεβάδεη ηελ θνξνινγηθή αμία ηνπ ζηα χςε. Ωο πκκαρία Πνιηηψλ, βιέπνπκε κηα ζεηξά απφ θίλδπλνπο νη νπνίνη δελ αληηθαηνπηξίδνληαη ζηνλ πξνυπνινγηζκφ φπσο ηα κε εμππεξεηνχκελα δάλεηα θαη ε πηζησηηθή ζηελφηεηα, ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη θχξηνη εκπνξηθνί καο εηαίξνη φπσο ε Διιάδα θαη ε Ρσζία θαζψο θαη ε φιν θαη αλαβαιιφκελε κεηαξξχζκηζε ζην δεκφζην. Όλησο ε θπβέξλεζε Αλαζηαζηάδε δελ βηάδεηαη θαη δελ θαίλεηαη λα πξνβιεκαηίδεηαη γηα ηελ θξηζηκφηεηα ησλ θαηξψλ, ε δηθήο ζαο απξαμία ζα θνζηίζεη ζηνλ Κχπξην πνιίηε, φπσο θφζηηζε ε απξαμία ηεο πξνεγνχκελεο θπβέξλεζεο. Σν κέιινλ δελ θαίλεηαη λα είλαη θαιχηεξν. Μέρξη ην 2017, νη άκεζνη θαη έκκεζνη θφξνη ππνινγίδεηαη φηη ζα απμεζνχλ θαηά πεξίπνπ 10% ρσξίο λα ππάξρεη ε αλάινγε αχμεζε ηνπ ΑΔΠ. Απηή ε ζπλερήο θνξνιφγεζε ζα νδεγήζεη ζε ζεκαληηθά πξνβιήκαηα ζηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία θαη ηα δεκφζηα νηθνλνκηθά. Με βάζε απηέο ηηο πξαγκαηηθφηεηεο, ε πκκαρία Πνιηηψλ απνξξίπηεη θαη ηε θηινζνθία θαη ηε ινγηθή πνπ δηέπεη ην Πξνυπνινγηζκφ πνπ θαηέζεζε ε Κπβέξλεζε. Όπσο δειψζακε θαη πέξζη κφλν κε θαηλνηφκα θαη ξηδνζπαζηηθά κέηξα αλάπηπμεο κπνξεί λα επέιζεη ε παξαγσγηθή αλαζπγθξφηεζε, λα πξνζηαηεπζεί ε θνηλσληθή ζπλνρή θαη ε θνηλσληθή ελφηεηα. 69

73 ΜΔΡΟ Γ ΠΑΡΟΤΗΟΛΟΓΗΟ ΤΝΔΓΡΗΩΝ ΣΖ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΔΤΣΗΚΖ ΔΠΗΣΡΟΠΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟΤ ΓΗΑ ΣΖ ΤΕΖΣΖΖ ΣΟΤ ΚΡΑΣΗΚΟΤ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟΤ ΣΟΤ 2015 Ζκεξνκελία ζπδήηεζεο Παξαζθεπή 17 Οθησβξίνπ 2014 Τπνπξγείν/αλεμάξηεηε Τπεξεζία Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ Αλάιπζε θξαηηθψλ εζφδσλ Γεκνζηνλνκηθνί δείθηεο Οηθνλνκηθή πνιηηηθή θαη δεκνζηνλνκηθή θαηάζηαζε Δπηκέξνπο πξνυπνινγηζκνί: Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ Γεληθφ Λνγηζηήξην Γεληθή Γηεχζπλζε Δπξσπατθψλ Πξνγξακκάησλ, πληνληζκνχ θαη Αλάπηπμεο Υπνπξγόο Οηθνλνκηθώλ: Φάξεο Γεωξγηάδεο Παξφληεο βνπιεπηέο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Άγγεινο Βφηζεο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μαξία Κπξηαθνχ ηαχξνο Δπαγφξνπ Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Νίθνο Ννπξήο Υξίζηνο Μέζεο Γεκήηξεο πιινχξεο Σεηάξηε 22 Οθησβξίνπ 2014 Γεπηέξα 27 Οθησβξίνπ 2014 Γξαθείν Δπηηξφπνπ Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ Πξνζσπηθνχ Υαξαθηήξα Δπίηξνπνο Πξνζηαζίαο Γεδνκέλωλ Πξνζωπηθνύ Φαξαθηήξα: Γηάλλεο Γαληειίδεο Αλαζεσξεηηθή Αξρή Πξνζθνξψλ Πξόεδξνο Αλαζεωξεηηθήο Αξρήο Πξνζθνξώλ: Έθε Παπαδνπνύινπ Τπνπξγείν Τγείαο Υπνπξγόο Υγείαο: Φίιηππνο Παηζαιήο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Μάξηνο Μαπξίδεο Μαξία Κπξηαθνχ ηαχξνο Δπαγφξνπ Γηάλλνο Λακάξεο Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Ρνχια Μαπξνληθφια Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο ηαχξνο Δπαγφξνπ Γηάλλνο Λακάξεο Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Ρνχια Μαπξνληθφια Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Άγγεινο Βφηζεο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Νίθνο Νηθνιαΐδεο 70

74 Ζκεξνκελία ζπδήηεζεο Σεηάξηε 29 Οθησβξίνπ 2014 Πέκπηε 30 Οθησβξίνπ 2014 Τπνπξγείν/αλεμάξηεηε Τπεξεζία Διεγθηηθή Τπεξεζία Γεληθφο Διεγθηήο: Οδπζζέαο Μηραειίδεο Τπεξεζία Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ Έθνξνο Δζωηεξηθνύ Διέγρνπ: Αλδξέαο Λακπξηαλνύ Γξαθείν Δπηηξφπνπ Γηνηθήζεσο Δπίηξνπνο Γηνηθήζεωο: Διίδα Σαββίδνπ Τπνπξγείν Παηδείαο θαη Πνιηηηζκνχ Υπνπξγόο Παηδείαο θαη Πνιηηηζκνύ: Κώζηαο Καδήο Παξφληεο βνπιεπηέο Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Αλδξέαο Μηραειίδεο Νίθνο Ννπξήο Αδάκνο Αδάκνπ ηέιια Μηζηανχιε Γεκεηξίνπ Δηξήλε Υαξαιακπίδνπ Υξίζηνο Μέζεο Αζελά Κπξηαθίδνπ Ρνχια Μαπξνληθφια Γεκήηξεο πιινχξεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Φεηδίαο αξίθαο Γεκήηξεο πιινχξεο Ρνχια Μαπξνληθφια Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Φεηδίαο αξίθαο Ρνχια Μαπξνληθφια Γεκήηξεο πιινχξεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Μάξηνο Μαπξίδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Φεηδίαο αξίθαο Ρνχια Μαπξνληθφια Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Άγγεινο Βφηζεο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Γηψξγνο Βαξλάβα, εθπξνζσπψληαο ηνλ θ. Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ 71

75 Ζκεξνκελία ζπδήηεζεο Τπνπξγείν/αλεμάξηεηε Τπεξεζία Παξφληεο βνπιεπηέο Γεπηέξα 3 Ννεκβξίνπ 2014 Σεηάξηε 5 Ννεκβξίνπ 2014 Τπνπξγείν Γηθαηνζχλεο θαη Γεκνζίαο Σάμεσο Υπνπξγόο Γηθαηνζύλεο θαη Γεκνζίαο Τάμεωο: Ιωλάο Νηθνιάνπ Γηθαζηηθή Τπεξεζία Πξόεδξνο Αλωηάηνπ Γηθαζηεξίνπ: Μύξωλ Νηθνιάηνο Ννκηθή Τπεξεζία Γεληθόο Δηζαγγειέαο ηεο Γεκνθξαηίαο: Κώζηαο Κιεξίδεο Γξαθείν Δπηηξφπνπ Ννκνζεζίαο θαη Γξαθείν Δπηηξφπνπ Πξνζηαζίαο ησλ Γηθαησκάησλ Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Γεψξγηνο Σάζνπ Δπζχκηνο Γίπιαξνο Αλδξέαο Μηραειίδεο Γηψξγνο Λνπθαΐδεο Γηψξγνο Γεσξγίνπ Αληξέαο Καπθαιηάο Αζελά Κπξηαθίδνπ Γεψξγηνο Πξνθνπίνπ Ρνχια Μαπξνληθφια Γεκήηξεο πιινχξεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Μάξηνο Μαπξίδεο Μαξία Κπξηαθνχ Γηάλλνο Λακάξεο Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Ρίθθνο Μαππνπξίδεο Άξηζηνο Γακηαλνχ Παλίθθνο ηαπξηαλφο θεχε Κνχηξα Κνπθνπκά νθνθιήο Φπηηήο Ρνχια Μαπξνληθφια Γεκήηξεο πιινχξεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Μάξηνο Μαπξίδεο Μαξία Κπξηαθνχ Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: σηήξεο ακςψλ Ρίθθνο Μαππνπξίδεο θεχε Κνχηξα Κνπθνπκά Παλίθθνο ηαπξηαλφο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Μαξία Κπξηαθνχ Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Παλίθθνο ηαπξηαλφο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Μαξία Κπξηαθνχ 72

76 Ζκεξνκελία ζπδήηεζεο Τπνπξγείν/αλεμάξηεηε Τπεξεζία Παξφληεο βνπιεπηέο ηνπ Παηδηνχ Δθπξόζωπνο Γξαθείνπ Δπηηξόπνπ Ννκνζεζίαο θαη Γξαθείνπ Δπηηξόπνπ Πξνζηαζίαο ηωλ Γηθαηωκάηωλ ηνπ Παηδηνύ: Αηθαηεξίλε Σπκενύ Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Γηψξγνο Πεξδίθεο Formatted: Indent: Left: 0,5 cm, Space Before: 0 pt, Don't keep lines together Πέκπηε 6 Ννεκβξίνπ2 014 Γεπηέξα 10 Ννεκβξίνπ 2014 Σεηάξηε 12 Ννεκβξίνπ 2014 Τπνπξγείν Δλέξγεηαο, Βηνκεραλίαο θαη Σνπξηζκνχ Υπνπξγόο Δλέξγεηαο, Βηνκεραλίαο θαη Τνπξηζκνύ: Γηώξγνο Λαθθνηξύπεο Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ Υπνπξγόο Δζωηεξηθώλ: Σωθξάηεο Φάζηθνο Δπηηξνπή Πξνζηαζίαο ηνπ Αληαγσληζκνχ Πξόεδξνο Δπηηξνπήο Πξνζηαζίαο Αληαγωληζκνύ: Λνπθία Φξηζηνδνύινπ Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Άγγεινο Βφηζεο Μάξηνο Μαπξίδεο Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Εαραξίαο Εαραξίνπ Αλδξέαο Μηραειίδεο Δπζχκηνο Γίπιαξνο Κψζηαο Κψζηα Γηαλλάθεο Γαβξηήι Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Μάξηνο Μαπξίδεο Μαξία Κπξηαθνχ ηαχξνο Δπαγφξνπ Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Νίθνο Ννπξήο ηέιια Μηζηανχιε Γεκεηξίνπ Υξίζηνο Μέζεο νθνθιήο Φπηηήο Αζελά Κπξηαθίδνπ Φεηδίαο αξίθαο Ρνχια Μαπξνληθφια Γεκήηξεο πιινχξεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο ηαχξνο Δπαγφξνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Γηψξγνο Λνπθαΐδεο Γεκήηξεο πιινχξεο 73

77 Ζκεξνκελία ζπδήηεζεο Πέκπηε 13 Ννεκβξίνπ 2014 Τπνπξγείν/αλεμάξηεηε Τπεξεζία Τπεξεζία πλεξγαηηθψλ Δηαηξεηψλ Αλαπιεξωηήο Έθνξνο Υπεξεζίαο Σπλεξγαηηθώλ Δηαηξεηώλ: Κύπξνο Πξωηνπαπάο Αλαζεσξεηηθή Αξρή Πξνζθχγσλ Πξόεδξνο Αλαζεωξεηηθήο Αξρήο Πξνζθύγωλ: Φξηζηόδνπινο Τζηέιεπνο Βνπιή ησλ Αληηπξνζψπσλ Γεληθή Γηεπζύληξηα Βνπιήο ηωλ Αληηπξνζώπωλ: Βαζηιηθή Αλαζηαζηάδνπ Τπνπξγείν Δμσηεξηθψλ Υπνπξγόο Δμωηεξηθώλ: Ησάλλεο Καζνπιίδεο Κπβεξλεηηθφο Δθπξφζσπνο (Κνλδχιηα Γηαθψηηζεο) Κπβεξλεηηθόο Δθπξόζωπνο: Νίθνο Φξηζηνδνπιίδεο Παξφληεο βνπιεπηέο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ ηαχξνο Δπαγφξνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Γηαλλάθεο Γαβξηήι Γεκήηξεο πιινχξεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο ηαχξνο Δπαγφξνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο ηαχξνο Δπαγφξνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Νίθνο Νηθνιαΐδεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Αβέξσθ Νενθχηνπ Κπξηάθνο Υαηδεγηάλλεο Γηψξγνο Λνπθαΐδεο Φεηδίαο αξίθαο Ρνχια Μαπξνληθφια Γεκήηξεο πιινχξεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Αβέξσθ Νενθχηνπ Γηψξγνο Λνπθαΐδεο 74

78 Ζκεξνκελία ζπδήηεζεο Γεπηέξα 17 Ννεκβξίνπ 2014 Πέκπηε 20 Ννεκβξίνπ 2014 Γεπηέξα 24 Ννεκβξίνπ 2014 Τπνπξγείν/αλεμάξηεηε Τπεξεζία Τπνπξγείν Γεσξγίαο, Φπζηθψλ Πφξσλ θαη Πεξηβάιινληνο Υπνπξγόο Γεωξγίαο, Φπζηθώλ Πόξωλ θαη Πεξηβάιινληνο: Νίθνο Κνπγηάιεο Τπνπξγείν Δξγαζίαο, Πξφλνηαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ Υπνπξγόο Δξγαζίαο, Πξόλνηαο θαη Κνηλωληθώλ Αζθαιίζεωλ: Εέηα Αηκηιηαλίδνπ Τπνπξγείν πγθνηλσληψλ θαη Έξγσλ Υπνπξγόο Σπγθνηλωληώλ θαη Έξγωλ: Μάξηνο Γεκεηξηάδεο Παξφληεο βνπιεπηέο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Άγγεινο Βφηζεο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Κπξηάθνο Υαηδεγηάλλεο Γηαλλάθεο Γαβξηήι Αδάκνο Αδάκνπ Αλδξέαο Φαθνληήο Γηψξγνο Γεσξγίνπ Αλδξέαο Καπθαιηάο νθνθιήο Φπηηήο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Άγγεινο Βφηζεο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Αλδξέαο Φαθνληήο θεχε Κνχηξα Κνπθνπκά Νίθνο Ννπξήο Αζελά Κπξηαθίδνπ Ρνχια Μαπξνληθφια Γεκήηξεο πιινχξεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Άγγεινο Βφηζεο, αλαπι. πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Μαξία Κπξηαθνχ Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Αληψλεο Αλησλίνπ Εαραξίαο Εαραξίνπ Αλδξέαο Μηραειίδεο Αληξέαο Φαθνληήο Κψζηαο Κψζηα Υξηζηάθεο Σδηνβάλεο 75

79 Ζκεξνκελία ζπδήηεζεο Πέκπηε 27 Ννεκβξίνπ 2014 Γεπηέξα 1 Γεθεκβξίνπ 2014 Γεπηέξα 8 Γεθεκβξίνπ 2014 Πέκπηε 11 Γεθεκβξίνπ 2014 Τπνπξγείν/αλεμάξηεηε Τπεξεζία Γξαθείν Δθφξνπ Διέγρνπ Κξαηηθψλ Δληζρχζεσλ Δθπξόζωπνο Γξαθείνπ Δθόξνπ Διέγρνπ Κξαηηθώλ Δληζρύζεωλ: Ολνύθξηνο Κνπιιάο Τπνπξγείν Άκπλαο Υπνπξγόο Άκπλαο: Φξηζηόθνξνο Φωθαΐδεο Γηνηθήηξηα Κεληξηθήο Σξάπεδαο ηεο Κχπξνπ Γηνηθήηξηα Κεληξηθήο Τξάπεδαο ηεο Κύπξνπ: Φξπζηάιια Γηωξθάηδε Έγθξηζε πξνζρεδίνπ έθζεζεο ηεο επηηξνπήο Έγθξηζε ηξνπνπνηήζεσλ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ 2015 πνπ θαηαηέζεθαλ απφ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ Παξφληεο βνπιεπηέο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ Με κέιε ηεο επηηξνπήο: Γηψξγνο Βαξλάβα σηήξεο ακςψλ Αλδξέαο Μηραειίδεο Αξηζηνηέιεο Μηζφο Κψζηαο Κψζηα Νεφθπηνο Κσλζηαληίλνπ Γηψξγνο Πξνθνπίνπ Εαραξίαο Κνπιίαο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Άγγεινο Βφηζεο Μάξηνο Μαπξίδεο Μαξία Κπξηαθνχ ηαχξνο Δπαγφξνπ Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Νίθνο Κνπηζνχ Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Άγγεινο Βφηζεο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μάξηνο Μαπξίδεο Μαξία Κπξηαθνχ ηαχξνο Δπαγφξνπ Πάκπνο Παπαγεσξγίνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Γηψξγνο Πεξδίθεο Μέιε ηεο επηηξνπήο: Νηθφιαο Παπαδφπνπινο, πξφεδξνο Πξφδξνκνο Πξνδξφκνπ Μαξία Κπξηαθνχ ηαχξνο Δπαγφξνπ Νίθνο Νηθνιαΐδεο Νίθνο Κνπηζνχ 76

80 ΜΔΡΟ Γ ΠΗΝΑΚΔ ΠΟΤ ΑΝΣΗΚΑΣΟΠΣΡΗΕΟΤΝ ΣΖ ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΖ ΚΑΣΑΣΑΖ 77

81 78

82 79

83 80

84 81

85 82

86 83

87 84

88 85

89 86