Κυριακό 17 Σεπτεμβρύου 2017 Βοτανικό εκδρομό ςτο φαρϊγγι τησ Αγύασ Ειρόνησ Επύςκεψη ςτο Κουςτογϋρακο (Δόμοσ Καντϊνου-Σελύνου)

Transcript

1 Κυριακό 17 Σεπτεμβρύου 2017 Βοτανικό εκδρομό ςτο φαρϊγγι τησ Αγύασ Ειρόνησ Επύςκεψη ςτο Κουςτογϋρακο (Δόμοσ Καντϊνου-Σελύνου) Τσ' Αγιάς Ειρήνης το στενό όποιος το περπατήσει όσα κι αν δει στη ζήση του δεν θα το λησμονήσει. Μονάδα Διατιρθςθσ Μεςογειακϊν Φυτϊν - ΜΑΙΧ

2 Το Φαρϊγγι τησ Αγύασ Ειρόνησ Σο µοναδικό ςε οµορφιά και βλάςτθςθ (ΕΙΚΟΝΑ 1) φαράγγι τθσ Αγίασ Ειρινθσ βρίςκεται ςτθ δυτικι πλευρά των Λευκϊν Ορζων, ςτθν περιοχι του Ανατολικοφ ελίνου (Διμοσ Καντάνου-ελίνου). Ζχει πάρει το όνοµά του από το οµϊνυµο χωριό που βρίςκεται κοντά ςτθ βόρεια είςοδό του. Θ νότια είςοδοσ απζχει 5 km από το παρακαλάςςιο χωριό τθσ οφγιασ. Σο φαράγγι αποτελεί τµιµα του Ευρωπαϊκοφ µονοπατιοφ Ε4 και ζχει µικοσ 7,5 km. Αποτελεί τµιµα τθσ περιοχισ NATURA 2000 µε Κωδικό GR Λευκά Όρθ και παράκτα ηϊνθ και ζχει επίςθσ χαρακτθριςτεί ωσ Καταφφγιο Άγριασ Ηωισ. Θ ςπουδαιότθτα του φαραγγιοφ δεν περιορίηεται ςτθν υψθλι βιοποικιλότθτα και ςτθν αιςκθτικι του αξία, αλλά και ςτθν ιςτορικι και πολιτιςτικι του ταυτότθτα. τθ κζςθ Πολλά πιτάκια µζςα ςτο φαράγγι κατζφευγαν οι επαναςτάτεσ τθν εποχι τθσ Σουρκοκρατίασ και από εκεί ξεκινά και το µονοπάτι τθσ Φυγοφ που ιταν και θ ζξοδοσ διαφυγισ από το φαράγγι προσ τθν περιοχι του Οµαλοφ. τθν περιοχι βρίςκεται θ βυηαντινι εκκλθςία του ωτιροσ Χριςτοφ (1358 µ.χ.) και ο ερειπωµζνοσ ναόσ του Αγίου Γεωργίου (1460 µ.χ.). ΕΙΚΟΝΑ 1 Ο χαρακτηριςτικόσ πλάτανοσ του φαραγγγιοφ τησ Αγίασ Ειρήνησ που περπατάει. 2

3 Η εκδρομό Μετάβαςη ςτην Αγία Ειρθνη Θ μετάβαςθ από τα Χανιά ςτθν Αγία Ειρινθ κα γίνει με λεωφορεία, τα οποία κα παραλάβουν τουσ ςυνζδρουσ από το ΜΑΙΧ και από ςθμείο ςυνάντθςθσ ςτο κζντρο των Χανίων. Σο ταξίδι διαρκεί από μία ζωσ μιάμιςθ ϊρα (ΧΑΡΣΘ 1). Η πεζοπορία ςτο φαράγγι Θ πεηοπορία κα ξεκινιςει από τθν βόρεια είςοδο του φαραγγιοφ (κοντά ςτο χωριό Αγία Ειρινθ) και κα διαρκζςει περίπου τζςςερισ ϊρεσ. Από τθν ζξοδο κα γίνει μετάβαςθ οδικϊσ ςτο χωριό Κουςτογζρακο (περίπου 25 λεπτά), όπου o Πολιτιςτικόσ φλλογοσ Κουςτογεράκου-ελίνου "Καντανολζων" ςε ςυνεργαςία με το Διμο Καντάνου-ελίνου κα ζχει ετοιμάςει ζνα παραδοςιακό κζραςμα (ΧΑΡΣΘ 2). Μετά το φαγθτό κα ακολουκιςει επιςτροφι με τα λεωφορεία ςτα Χανιά. Απαραίτητοσ εξοπλιςμόσ - Χρθςιμεσ πληροφορίεσ ε αρκετά ςθμεία τθσ διαδρομισ υπάρχουν κάδοι απορριμμάτων, κατάλλθλα διαμορφωμζνοι χϊροι για ξεκοφραςθ, πθγζσ με πόςιμο νερό, κακϊσ και τουαλζτεσ. Παρ ότι το μεγαλφτερο μζροσ τθσ διαδρομισ είναι ςκιερό, πολλά τμιματα του μονοπατιοφ είναι εκτεκειμζνα ςτον ιλιο. Για το λόγο αυτό, οι επιςκζπτεσ κα πρζπει να ζχουν απαραιτιτωσ μαηί τουσ νερό και εξοπλιςμό για προςταςία από τον ιλιο (καπζλο, αντθλιακό, μακρυμάνικθ μπλοφηα ι πουκάμιςο). Θ διαδρομι ωσ επί το πλείςτον είναι μζτριασ δυςκολίασ, αλλά ςε κάποια ςθμεία απαιτείται ιδιαίτερθ προςοχι, διότι το μονοπάτι γίνεται απότομο και το ζδαφοσ ολιςκθρό. υνιςτάται θ χριςθ υποδθμάτων κατάλλθλων για πεηοπορία, ενϊ οριςμζνοι ίςωσ να χρειαςτοφν και ειδικά ορειβατικά μπαςτοφνια για ςτακερότερο βάδιςμα. ε οριςμζνα απόκρθμνα ςθμεία υπάρχει ξφλινο κιγκλίδωμα, το οποίο λόγω μθ ςυντιρθςθσ δεν είναι ςτακερό. Για τθν αςφάλειά τουσ οι επιςκζπτεσ κα πρζπει να αποφφγουν να το χρθςιμοποιοφν για ςτιριξθ. Σζλοσ, παρακαλοφμε να μθν απομακρφνεςτε από το μονοπάτι, κακότι υπάρχει κίνδυνοσ κατολιςκιςεων. Σημείωςη Εάν κάποιοι αντιμετωπίηουν δυςκολία να βαδίςουν ολόκλθρο το φαράγγι, υπάρχει θ δυνατότθτα διάςχιςθσ μικρότερου μζρουσ τθσ διαδρομισ. Για αυτοφσ το πρόγραμμα κα διαμορφωκεί ωσ εξισ: πεηοπορία 1-2 km, επιςτροφι ςτα λεωφορεία, μετάβαςθ με το λεωφορείο ςτθν ζξοδο (όπου υπάρχει αναψυκτιριο) και αναμονι άφιξθσ των υπολοίπων, πριν τθν αναχϊρθςθ για Κουςτογζρακο. 3

4 Η χλωρύδα το φαράγγι μπορεί να ςυναντιςει κανείσ πολλά ςθμαντικά είδθ φυτϊν, μερικά εκ των οποίων είναι ενδθμικά, ςπάνια ι απειλοφμενα τθσ Κριτθσ και τα οποία παρατίκενται ςτισ παρακάτω φωτογραφίεσ (ΠΙΝΑΚΑ 1). Επιπλζον όμωσ, αξίηει να ςθμειωκοφν μερικά ακόμα είδθ: Campanula cretica (A. DC.) D. Dietr., Ferulago thyrsiflora (Sm.) W. D. J. Koch, Staehelina fruticosa (L.) L., Staehelina petiolata (L.) Hilliard & B. L. Burtt, Lathyrus neurolobus Boiss. & Heldr., Verbascum arcturus L., Lomelosia albocincta (Greuter) Greuter & Burdet, Silene pinetorum Boiss. & Heldr. subsp. sphaciotica Oxelman & Greuter, Centaurea argentea L. subsp. macrothysana (Rech. f.) Turland & L. Chilton, Inula candida (L.) Cass. subsp. candida, Linum arboreum L., Brassica cretica Lam. subsp. cretica. Χαρακτθριςτικόσ είναι και ο πλοφτοσ τθσ δαςικισ βλάςτθςθσ με κυρίαρχα τα δζνδρα: Cupressus sempervirens L. (κυπαρίςςι), Pinus brutia Ten. (τραχεία πεφκθ), Platanus orientalis L. (πλάτανοσ). Επίςθσ ςυναντοφμε πολλά αρωματικά φυτά όπωσ: Satureja thymbra L. (Θροφμπι), Thymbra capitata (L.) Cav. (κυμάρι), Salvia fruticosa Mill. (φαςκόμθλο), Salvia pomifera L. subsp. pomifera (ςγουρι φαςκομθλιά). τθν ευρφτερθ περιοχι φφεται και θ ςπάνια ορχιδζα Cephalanthera cucullata Boiss. & Heldr. (ΕΙΚΟΝΑ 2), θ οποία προςτατεφεται από το Π.Δ.67/81, από τθ υνκικθ τθσ Βζρνθσ, περιλαμβάνεται ςτα παραρτιματα ΙΙ* και IV τθσ Οδθγίασ των Οικοτόπων και τθ υνκικθ CITES (Παράρτθμα ΙΙ). Κινδυνεφει με άμεςθ εξαφάνιςθ ςφμφωνα με το Βιβλίο Ερυκρϊν Δεδομζνων των πάνιων και Απειλοφμενων Φυτϊν τθσ Ελλάδασ, διότι εντοπίηεται ςε μικροφσ πλθκυςμοφσ και το φυτό απειλείται από τθν βόςκθςθ. τα πλαίςια του προγράμματοσ CRETAPLANT ςτα νοτιοδυτικά Λευκά Όρθ, κοντά ςτον οικιςμό του Κουςτογζρακου ορίςκθκε το Μικρο-Απόκεμα του φυτοφ ςε μία ζκταςθ 12,11 ha. ΕΙΚΟΝΑ 2 Cephalanthera cucullata Boiss. & Heldr. 4

5 ΠΙΝΑΚΑ 1 Είδη ενδιαφζροντοσ που απαντοφν ςτο Φαράγγι τησ Αγίασ Ειρήνησ Crepis auriculifolia Sieber ex Spreng Micromeria sphaciotica Boiss. & Heldr. ex Benth. Ebenus cretica L. Teucrium cuneifolium Sm. Eryngium ternatum Poir. Euphorbia sultan-hassei Strid, Bentzer, Bothmer, Engstrand & M. A. Gust. 5

6 Petromarula pinnata (L.) A. DC. Securigera globosa (Lam.) Lassen Daphne jasminea Sm. subsp. jarmilae Halda Sanguisorba cretica Hayek Scutellaria sieberi Benth. Origanum dictamnus L. 6

7 Το χωριό Κουςτογϋρακο Σο ορεινό, μικρό Κουςτογζρακο, χτιςμζνο ςε υψόμετρο 510 m, εκτόσ από τθν πανζμορφθ παρκζνα φφςθ του και τθν αγζρωχθ Μαδάρα που το περιβάλλει, ζχει να επιδείξει και διαχρονικό θρωιςμό ςτο πζραςμα τθσ ιςτορίασ του, με ςκεναρι αντίςταςθ ςε ςειρά κατακτθτϊν. Ωσ αντίποινα καταςτράφθκε ςυκζμελα δφο φορζσ από τουσ Ενετοφσ, αργότερα από τουσ Σοφρκουσ (μετά το 1821), αλλά και ςτθν πιο πρόςφατθ ιςτορία από τουσ Γερμανοφσ ναηί, το επτζμβριο του 1943, μαηί με το γειτονικό Λιβαδά και τθ Μονι, τα μαρτυρικά «Σρία Χωριά» όπωσ χαρακτθρίςτθκαν και με το Π.Δ. 99 τθσ 10/ Ο Γεϊργιοσ Καντανολζων, αρχθγόσ τθσ επανάςταςθσ του 1527 ενάντια ςτουσ Ενετοφσ, προσ τιμιν του οποίου πιρε και το όνομά του ο Πολιτιςτικόσ φλλογοσ, είχε πατρίδα του το Κουςτογζρακο. Αλλά όπωσ προκφπτει από τοιχογραφία ςτο βυηαντινό εκκλθςάκι του Αγ. Γεωργίου, το χωριό υπιρξε και τόποσ καταγωγισ του διάςθμου ηωγράφου Δομινικου Θεοτοκόπουλου. Ο Πολιτιςτικόσ φλλογοσ Κουςτογεράκου «Καντανολζων», ιδρφκθκε το 1982, διοργανϊνει και ςυμμετζχει ςε εκδθλϊςεισ με τθ χαρακτθριςτικι φιλοξενία τθσ περιοχισ, ϊςτε να διατθρεί ηωντανι τθν ιςτορία και τθν παράδοςθ, να ςυςφίγγει τουσ δεςμοφσ των ανκρϊπων και να αναδεικνφει με όποιο τρόπο μπορεί το ιςτορικό αυτό χωριό. Συντελεςτϋσ Μονάδα Διατήρηςησ Μεςογειακών Φυτών ΜΑΙΧ Πολιτιςτικόσ φλλογοσ Κουςτογεράκου ελίνου Καντανολζων Δήμοσ Καντάνου-ελίνου Φορζασ Διαχείριςησ Εθνικοφ Δρυμοφ αμαριάσ Διεφθυνςη Δαςών Χανίων Επιμϋλεια φυλλαδύου Μονάδα Διατήρηςησ Μεςογειακών Φυτών ΜΑΙΧ Λήδα Μαυροειδή 7

8 ΧΑΡΣΗ 1 ΧΑΡΣΗ 2 8