ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2013 Ασκήσεις αξιολόγησης Διαχείριση της Ενέργειας 2 η περίοδος Διδάσκοντες: Ιωάννης Ψαρράς Χάρης Δούκας

Transcript

1 ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2013 Ασκήσεις αξιολόγησης Διαχείριση της Ενέργειας 2 η περίοδος Διδάσκοντες: Ιωάννης Ψαρράς Χάρης Δούκας ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 2 ΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1. Ποια είναι τα στοιχεία που πρέπει να εκτιμηθούν για την διαδικασία της οικονομικής ανάλυσης; Το συνολικό κόστος της επένδυσης και η σχεδιαζόμενη χρονική κατανομή των εκροών. Το κατάλληλο χρηματοδοτικό σχήμα δηλαδή το ύψος του μετοχικού κεφαλαίου, το ύψος των δανειακών κεφαλαίων και οι όροι επιχορήγησής τους. Το ύψος του απαραίτητου κεφαλαίου κίνησης. Ο προβλεπόμενος χρήσιμος χρόνος ζωής της επένδυσης. Οι πωλήσεις και τα αναμενόμενα έσοδα. Το λειτουργικό κόστος της επιχείρησης. Η πιθανή υπολειμματική αξία της επένδυσης στο τέλος του χρήσιμου χρόνου ζωής της. Το νομικό και οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο θα λειτουργήσει η επιχείρηση και το οποίο καθορίζει το ύψος των φορολογικών συντελεστών, το ρυθμό απόσβεσης των παγίων περιουσιακών στοιχείων, τις πιθανές επιχορηγήσεις από την πολιτεία και το προβλεπόμενο ύψος του πληθωρισμού. 2. Η παρακάτω πρόταση είναι σωστή ή λάθος; Στόχος της χρηματοοικονομικής ανάλυσης των έργων ενεργειακής βελτίωσης είναι η εξέταση της οικονομικής βιωσιμότητας μιας επένδυσης, με στόχο τον προσδιορισμό, από ένα σύνολο δράσεων, εκείνης που εξασφαλίζει το βέλτιστο όφελος με το μικρότερο επενδυτικό κίνδυνο. Σωστή 1

2 3. Η διαδικασία χρηματοοικονομικής ανάλυσης αφορά: i) τις επενδύσεις μέσου κόστους ii) iii) τις επενδύσεις υψηλού κόστους όλα τα παραπάνω i) iv) κανένα από τα παραπάνω 4. Ποιά είναι τα οικονομικά κριτήρια για την οικονομική αξιολόγηση του έργου; Η Απλή Περίοδος Αποπληρωμής (ΑΠΑ) αποτελεί τον απλούστερο δείκτη για μια πρώτη ένδειξη οικονομικής βιωσιμότητας μιας επένδυσης Στα πιο σύνθετα μέτρα της οικονομικής απόδοσης συμπεριλαμβάνεται αυτό της Καθαρής Παρούσας Αξίας (ΚΠΑ, Net Present Value) μιας επένδυσης η οποία είναι το συνολικό καθαρό όφελος της επένδυσης, που προκύπτει ως διαφορά μεταξύ του λειτουργικού οφέλους και του συνόλου των δαπανών κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής της. Επίσης, χρησιμοποιείται και ο Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης (ΕΒΑ, Internal Rate of Return) ο οποίος είναι το επιτόκιο για το οποίο τα συνολικά έσοδα από την επένδυση είναι ίσα με το αρχικό της κόστος, δηλαδή το επιτόκιο για το οποίο η ΚΠΑ του έργου μηδενίζεται. Ένα άλλο κριτήριο αποτελεί ο λόγος οφέλους/κόστους (Benefit Cost Ratio) που είναι το πηλίκο του συνολικού οφέλους προς το συνολικό κόστος μιας επένδυσης κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής της με όλα τα ποσά ανηγμένα σε παρούσα αξία. Επιπλέον, η Έντοκη Περίοδος Αποπληρωμής (ΕΠΑ, Discounted Back Period) που είναι το χρονικό διάστημα το οποίο απαιτείται για την αποπληρωμή της αρχικής επένδυσης αλλά και των τόκων που θα μπορούσαν να ληφθούν από μια εναλλακτική τοποθέτηση του αρχικού κεφαλαίου είναι ένα ακόμα κριτήριο τα οποίο χρησιμοποιείται. 5. Αναφέρετε τους πιθανούς τρόπους χρηματοδότησης που χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες ενεργειακής αποδοτικότητας. Ποιός είναι αυτός που χρησιμοποιείται λιγότερο και γιατί; Κλασσική μορφή χρηματοδότησης είναι κατ αρχάς η αυτοχρηματοδότηση, δηλαδή η χρήση ιδίων κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση του έργου. Δεν αποτελεί ιδιαίτερα διαδεδομένη μέθοδο καθώς ακόμα και αν η επιχειρησιακή μονάδα διαθέτει το απαιτούμενο ποσό υπάρχει περίπτωση η διάθεσή του για το έργο να αποκλείσει μια άλλη επένδυση, η οποία δεν θα είναι δυνατό να επιτευχθεί με άλλους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς. Δεύτερη περίπτωση των κλασσικών μορφών χρηματοδότησης είναι ο δανεισμός. Το δάνειο που συνάπτεται παρουσιάζεται στον 2

3 ισολογισμό της επιχειρησιακής μονάδας. Υπάρχει ο κίνδυνος σε μια οικονομική δυσχέρεια να κινδυνεύσει με κατάσχεση η επιχειρησιακή μονάδα ή οι όποιες εγγυήσεις της. Η τρίτη μορφή κλασσικής χρηματοδότησης είναι οι κρατικές ενισχύσεις μέσω κυρίως των κοινοτικών πλαισίων στήριξης εντός της ΕΕ. Σύγχρονη μορφή χρηματοδότησης είναι η Χρηματοδότηση Μέσω Τρίτων (ΧΑΤ ή TPF Third Party Financing) έργων ενεργειακής αποδοτικότητας, που είναι μια ευκαιρία για τον επενδυτή να ξεπεράσει το εμπόδιο του απαραίτητου για την επένδυση κεφαλαίου και το ρίσκο που αυτή συνεπάγεται και να εγκαταστήσει με επιτυχία έργα ενεργειακής διαχείρισης. 6. Για μία εγκατάσταση συστήματος συμπαραγωγής σε ένα νοσοκομείο, η ΕΕΥ για 10 χρόνια εισπράττει την ετήσια εξοικονόμηση (100%) και τον 11 ο χρόνο η ESCO αποχωρεί. Τι κατηγορίας είναι η σύμβαση της ΕΕΥ με το νοσοκομείο; Πρόκειται για την περίπτωση Καθολικής αποπληρωμής (First out) 7. Η παρακάτω πρόταση είναι σωστή ή λάθος; Η Χρηματοδότηση Μέσω Τρίτων είναι μια ευκαιρία για τον επενδυτή να ξεπεράσει το εμπόδιο του απαραίτητου για την επένδυση κεφαλαίου και το ρίσκο που αυτή συνεπάγεται για έργα ενεργειακής διαχείρισης. Σωστή 8. Αναφέρετε τα πλεονεκτήματα (τεχνικά και οικονομικά) και μειονεκτήματα της ΧΑΤ. Τα πλεονεκτήματα της χρηματοδότησης μέσω τρίτων είναι τόσο τεχνικά όσο και οικονομικά, όπως φαίνονται στον ακόλουθο Πίνακα 1. Πίνακας 1. Πλεονεκτήματα ΧΑΤ Τεχνικά Πλεονεκτήματα Μεταβίβαση ρίσκων. Εμπειρία της εταιρείας (ΕΠΕΥ) σε τεχνικά και οικονομικά θέματα. Ο επενδυτής δεν αναλαμβάνει τεχνικές ευθύνες. Μικρότερο κόστος αγοράς εξοπλισμού. Οικονομικά Πλεονεκτήματα Απουσία επένδυσης κεφαλαίου από τον επενδυτή. Τα διαθέσιμα κεφάλαιά του επενδύονται σε άλλους τομείς. Αύξηση της ανταγωνιστικότητας της εταιρείας. 3

4 Προσφορά πακέτου υπηρεσιών. Ο εξοπλισμός περνάει τελικά στον επενδυτή, ουσιαστικά «χωρίς κόστος». Εκτός όμως από τα πλεονεκτήματα, η χρηματοδότηση ενεργειακών έργων μέσω ΧΑΤ έχει και ορισμένα μειονεκτήματα που αφορούν τόσο τον τεχνικό όσο και τον οικονομικό τομέα. Διαφορά προβλέψεων αποτελεσμάτων. Μεγαλύτερη χρονική διάρκεια από την αναμενόμενη. Εξωτερικοί παράγοντες, όπως οι τιμές των καυσίμων κλπ. Εξάρτηση από τη λειτουργία της επιχειρησιακής μονάδας. 9. Η παρακάτω πρόταση είναι σωστή ή λάθος; Ο στόχος που έχει τεθεί από την ΕΕ αφορά: α) 20% παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από συμπαραγωγή β) 20% μείωση της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και γ) 20% μείωση εκπομπών μέχρι το Λάθος 10. Η παρακάτω πρόταση είναι σωστή ή λάθος; Το πρότυπο ISO 50001, αφορά στη διαχείριση ενέργειας και αποτελεί αναβαθμισμένη εκδοχή του ευρωπαϊκού πρότυπου EN Σωστή 11. Αναφέρετε ονομαστικά τις κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να ακολουθήσουν οι χρήστες του προτύπου ISO Να αναπτύξουν μια πολιτική για αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας. Να καθορίσουν στόχους που ικανοποιούν την πολιτική αυτή. Να διαχειριστούν αποτελεσματικότερα τις πληροφορίες που αφορούν την ενεργειακή κατανάλωση ώστε να λάβουν αποφάσεις για τη μείωση της κατανάλωσης αυτής. Να μετρούν τα αποτελέσματα της εφαρμογής της πολιτικής τους. Να ελέγχουν και να ανασκοπούν την αποτελεσματικότητα της πολιτικής τους και των μέτρων που έχουν λάβει. Να βελτιώνουν συνεχώς την ενεργειακή τους διαχείριση. 4

5 12. Διάλεξε τη σωστή απάντηση. (υπάρχει πιθανότητα περισσότερων της μίας σωστών απαντήσεων) Ένα σύστημα ενεργειακής διαχείρισης ΣΔΕ που βασίζεται στο ISO 50001: i) μπορεί να εφαρμοστεί ανεξάρτητα ii) μπορεί να ενσωματωθεί στα υπάρχοντα συστήματα διαχείρισης. iii) λειτουργεί με βάση τον κύκλο Plan Do Check Act iv) έχει σχεδιαστεί σε τελείως διαφορετική βάση από το DIN EN ISO 9001 για την ποιότητα ή το DIN EN ISO για το περιβάλλον 13. Η παρακάτω πρόταση είναι σωστή ή λάθος; Στο στάδιο του σχεδιασμού στη διαχείριση της ενέργειας, για να μπορέσουν να τεθούν οι στόχοι και να οριστεί σχέδιο δράσης, θα πρέπει προηγουμένως να διεξαχθεί έλεγχος της ενεργειακής απόδοσης. Για να επιτευχθεί αυτός ο έλεγχος, ορίζεται μια ενεργειακή βάση αναφοράς, χρησιμοποιώντας την οποία, θα μετρώνται όποιες αλλαγές στην ενεργειακή επίδοση. Σωστή 14. Να γίνει μια σύντομη περιγραφή του σταδίου υλοποίησης της διαχείρισης της ενέργειας με βάση το ΙSO 50001, αναφέροντας τα βασικά στοιχεία αυτού του σταδίου. Προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση, τα μέτρα που έχουν καθοριστεί στη φάση σχεδιασμού plan, θα πρέπει έπειτα να ιεραρχηθούν και να λάβουν προτεραιότητα σε ένα λεπτομερές σχέδιο δράσης. Εκτός από τις ευθύνες και το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί για κάθε δραστηριότητα, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι απαραίτητοι πόροι, χρηματικοί αλλά και τεχνικοί. Επίσης, θα πρέπει να καταγράφεται συστηματικά η πρόοδος του ΣΔΕ και να διεξάγεται μια ανάλυση κόστους οφέλους των εφαρμοζόμενων μέτρων για την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, της μείωσης του κόστους και της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Οι δράσεις και τα μέτρα που λαμβάνονται δεν απαιτούν απαραίτητα επένδυση από μέρος του οργανισμού ή της εταιρείας. Μπορεί να είναι απλές δράσεις που αφορούν στην οργάνωση. Για παράδειγμα, η ανάθεση ευθυνών, η συστηματική συλλογή δεδομένων, η διακοπή λειτουργίας των μηχανών και συσκευών όταν δεν χρησιμοποιούνται. Στη φάση do, είναι σημαντικό ο υπεύθυνος του έργου, να διαθέτει τις κατάλληλες γνώσεις και εμπειρία. Στο πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, συμπεριλαμβάνεται να μπορεί να εγγυηθεί τη διαθεσιμότητα των απαιτούμενων τεχνικών και οικονομικών πόρων που θα εξασφαλίσει την ομαλή εφαρμογή των μέτρων του σχεδίου δράσης. Εφόσον συμβεί αυτό, 5

6 θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι όλοι οι εργαζόμενοι διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις και εμπειρία για την εκτέλεση των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί σχετικά με τη διαχείριση ενέργειας. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των εργαζομένων σχετικά με την εξοικονόμηση της ενέργειας και τα οφέλη της είναι πολύ βασικό κομμάτι του για τον σχεδιασμό ενός επιτυχημένου συστήματος διαχείρισης ενέργειας. Αυτό, μπορεί να επιτευχθεί με ποικίλους τρόπους. Παράδειγμα αποτελούν ενημερωτικές εκστρατείες. Πολλές εταιρίες επιλέγουν και προγράμματα κατάρτισης εργαζομένων σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας. Η διοίκηση θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνει τους εργαζομένους προς την κατεύθυνση της εξοικονόμησης υποδεικνύοντας, αλλά και εφαρμόζοντας οι ίδιοι, απλές πρακτικές που μπορούν να οδηγήσουν στην εξοικονόμηση ενέργειας. Συνοπτικά, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι ενήμεροι σχετικά με: Τα πλεονεκτήματα της ενεργειακής εξοικονόμησης για το περιβάλλον και για την εταιρεία/ οργανισμό. Τη σημασία της ενεργειακής πολιτικής. Τις απαιτήσεις του ΣΔΕ. Τις συνέπειες της μη συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές του ΣΔΕ. Τον αντίκτυπο των ατομικών δραστηριοτήτων στην κατανάλωση ενέργειας και στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων που έχουν τεθεί. Τα καθήκοντά, τις ευθύνες και τις αρμοδιότητές τους σχετικά με την εφαρμογή της διαχείρισης της ενέργειας, σύμφωνα με το πρότυπο ISO Η κοινοποίηση του ΣΔΕ, είναι ένα επίσης σημαντικό βήμα της φάσης αυτής. Θα πρέπει η εταιρεία/οργανισμός να προβεί σε εσωτερική ή/και εξωτερική κοινοποίηση του ΣΔΕ και της επιτευχθείσας ενεργειακής επίδοσης της. Σύμφωνα με το πρότυπο ISO 50001, η εσωτερική κοινοποίηση είναι υποχρεωτική και στενά συνδεδεμένη με την ευαισθητοποίηση των εργαζομένων, όταν πρόκειται για την εφαρμογή του ΣΔΕ. Επίσης, δίνει τη δυνατότητα να σχολιαστούν τα αποτελέσματα και πιθανότατα να δοθούν νέες προτάσεις βελτιώσεις. Η εξωτερική κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της διαχείρισης ενέργειας δεν είναι υποχρεωτική, όμως, αποδεικνύεται χρήσιμη καθώς βοηθά την εταιρεία/οργανισμό να παρουσιάσει ένα θετικό προφίλ προς την κοινή γνώμη. Σε ένα σωστό πλάνο ενεργειακής διαχείρισης θα πρέπει να γίνεται συστηματική καταγραφή όλων των, σχετικών με το ΣΔΕ, πληροφοριών ώστε αυτές να είναι διαθέσιμες και προσβάσιμες ανά πάσα στιγμή. Έπειτα από την καταγραφή, θα πρέπει να σχεδιαστεί η διαχείριση των εγγράφων, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι τρέχουσες πληροφορίες είναι διαθέσιμες. Ο έλεγχος λειτουργίας (operational control), θα πρέπει να γίνεται από την εταιρεία, μέσω του ενεργειακού διευθυντή, με τέτοιο τρόπο ώστε να προγραμματιστούν οι εργασίες που σχετίζονται με τις σημαντικότερες καταναλώσεις ενέργειας και να εξασφαλιστεί ότι αυτές, καλύπτονται από τους απαραίτητους πόρους και μπορούν να διεξάγονται με συνέπεια. 6

7 Η ενεργειακή απόδοση θα πρέπει να αποτελεί κριτήριο αξιολόγησης και στις διαδικασίες προμηθειών της εταιρείας. Ο καθορισμός κριτηρίων και μεθόδων υπολογισμού της ενεργειακής αποδοτικότητας κρίνεται απαραίτητος. Ολόκληρος ο κύκλος ζωής προϊόντων, μηχανημάτων θα πρέπει να συνυπολογίζεται στην εκτίμηση των καταναλώσεων ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης. 15. Να αναφέρετε ονομαστικά τα στάδια υλοποίησης τρόπο λειτουργίας του προγράμματος διαχείρισης της ενέργειας με βάση το ΙSO με χρονολογική σειρά εμφάνισης των σταδίων. 16. Ποιος είναι ο διττός ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών σχετικά με τη διαχείριση ενέργειας; Ενσωμάτωση της διαχείριση ενέργειας στην ενεργειακή και περιβαλλοντική τους πολιτικής Εφαρμογή στα κτίρια τους και στις δημοτικές καταναλώσεις (αντλιοστάσια, δημοτικές εγκαταστάσεις, κλπ.) 17. Διάλεξε τη σωστή απάντηση. (υπάρχει πιθανότητα περισσότερων της μίας σωστών απαντήσεων) Οι διαδικασίες που περιλαμβάνονται κατά την χρηματοοικονομική αξιολόγηση των επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας είναι: i) Εντοπισμός όλων των ταμιακών ροών που σχετίζονται με την 7

8 σχεδιαζόμενη επένδυση. ii) Χρήση αξιόπιστων οικονομικών κριτηρίων με βάση τα οποία πραγματοποιείται αξιολόγηση των ταμειακών ροών iii) Επιλογή των ατόμων που θα εκτελέσουν την επένδυση εξοικονόμησης ενέργειας. iv) Όλα τα παραπάνω. 18. Η παρακάτω πρόταση είναι σωστή ή λάθος; Ένα έργο ενεργειακής βελτίωσης για να είναι οικονομικά βιώσιμο θα πρέπει η απαιτούμενη αρχική του επένδυση να είναι χαμηλότερη από το άθροισμα των ποσών εξοικονόμησης, τα οποία προκύπτουν από την μείωση των λειτουργικών εξόδων κατά την διάρκεια ζωής της επέμβασης. Λάθος 19. Με βάση το κριτήριο της Καθαρής Παρούσας Αξίας (NPV), για να κριθεί μια επένδυση βιώσιμη θα πρέπει να ισχύει ότι: a) NPV=0 b) NPV >0 c) NPV<0 20. Προτείνεται επένδυση με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσιο κτίριο. Η επένδυση αυτή έχει αρχικό κόστος και μετά από μελέτη υπολογίστηκε ότι το ετήσιο καθαρό όφελος θα είναι Η διάρκεια ζωής του έργου είναι 15 έτη και το επιτόκιο αναγωγής 5%. Με βάση το κριτήριο της NPV θα προκριθεί η υλοποίηση του έργου ή όχι. ΟΧΙ Λύση: ΚΠΑ=