Α. Συντελεστής Ανάκτησης Κεφαλαίου ΣΑΚ = Β. Συντελεστής Συσσώρευσης Κεφαλαίου ΣΣΚ =

Transcript

1 Χρήσιμοι συντελεστές Α. Συντελεστής Ανάκτησης Κεφαλαίου *(1 ) ΣΑΚ = (1 ) 1 Β. Συντελεστής Συσσώρευσης Κεφαλαίου ΣΣΚ = ( 1 ) 1 Κόστος εξοπλισμού Στο κόστος αυτό του εξοπλισμού περιλαμβάνεται (α) το κόστος ιδιοκτησίας του μηχανήματος (ownership cost) και (β) το λειτουργικό κόστος (operating cost). Η διάκριση αυτή είναι απαραίτητη δεδομένων των εναλλακτικών επιλογών που μπορούν να εξεταστούν κατά την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου (π.χ. αγορά νέου ή μεταχειρισμένου εξοπλισμού, μίσθωση του μηχανήματος, ανάθεση σε υπεργολάβο, κ.λπ.). 1 1

2 Κόστος ιδιοκτησίας εξοπλισμού Μέθοδος Ισοδύναμου Κόστους Δανεισμού Το κόστος του ιδιόκτητου εξοπλισμού μπορεί να υπολογιστεί με την παραδοχή ότι εκμισθώνεται. Στην περίπτωση αυτή με τη βοήθεια του συντελεστή ανάκτησης κεφαλαίου (ΣΑΚ) υπολογίζεται το κόστος σε ετήσια βάση ως αποπληρωμή ενός δανείου ίσου προς το κόστος αγοράς. Παράδειγμα: Κόστος ιδιοκτησίας εξοπλισμού Μέθοδος Ισοδύναμου Κόστους Δανεισμού Ένας φορτωτής αγοράστηκε Euro, λειτουργεί ώρες λειτουργίας ανά έτος και έχει αναμενόμενη διάρκεια ζωής ώρες. Ποιο είναι το ωριαίο κόστος ιδιοκτησίας, εάν το επιτόκιο προεξόφλησης είναι 8%? 2 2

3 Παράδειγμα: Κόστος ιδιοκτησίας εξοπλισμού Ο φορτωτής έχει διάρκεια ζωής: ώρες/4.000 ώρες ανά έτος = 5 έτη. Με τη βοήθεια της εξίσωσης (5) για επιτόκιο 8% και ν =5 έτη, υπολογίζεται ο ΣΑΚ ως εξής: ΣΑΚ = [0,08 * (1+0,08) 5] / [(1+0,08) 5 1] = 0,2505. Επομένως,η ετήσια δόση αποπληρωμής του «δανείου» είναι: Ετήσια δόση = 0,2505 * = Euro Άρα, το ωριαίο κόστος ιδιοκτησίας είναι: Ωριαίο κόστος = / = 62,63 Euro Κόστος ιδιοκτησίας εξοπλισμού Μέθοδος Μέσης Απόσβεσης Το κόστος απόσβεσης υπολογίζεται από το άθροισμα δύο διακριτών παραγόντων: - ο πρώτος αφορά στην παλαίωση του μηχανήματος - ο δεύτερος αφορά στο κόστος του κεφαλαίου που επένδυσε η εταιρεία για τον εξοπλισμό. 3 3

4 Κόστος ιδιοκτησίας εξοπλισμού Μέθοδος Μέσης Απόσβεσης Το κόστος που σχετίζεται με την παλαίωση του εξοπλισμού υπολογίζεται με γραμμική απόσβεση: Κόστος απόσβεσης = Κόστος αγοράς / διάρκεια ζωής του μηχανήματος (σε ώρες) Κόστος ιδιοκτησίας εξοπλισμού Μέθοδος Μέσης Απόσβεσης Το κόστος που σχετίζεται με τη δέσμευση του κεφαλαίου υπολογίζεται με την ακόλουθη εξίσωση: Κόστος επένδυσης = Μέση ετήσια απόσβεση x ε / ετήσιες ώρες λειτουργίας όπου: μέση ετήσια απόσβεση = Κόστος αγοράς x [(ν+1)/2ν] ν = διάρκεια ζωή του μηχανήματος σε έτη ε = επιτόκιο προεξόφλησης 4 4

5 Παράδειγμα: Κόστος ιδιοκτησίας εξοπλισμού Μέθοδος Μέσης Απόσβεσης Ένας φορτωτής αγοράστηκε Euro, λειτουργεί ώρες λειτουργίας ανά έτος και έχει αναμενόμενη διάρκεια ζωής ώρες. Ποιο είναι το ωριαίο κόστος ιδιοκτησίας, εάν το επιτόκιο προεξόφλησης είναι 8%? Παράδειγμα: Κόστος ιδιοκτησίας εξοπλισμού Μέθοδος Μέσης Απόσβεσης Κόστος απόσβεσης = / = 50,00 Euro/ώρα Κόστος επένδυσης = * [(5+1)/2*5)] * 0,08 / = 12 Euro/ώρα Επομένως, το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας είναι: 50+12= 62,00 Euro/ώρα 5 5

6 Προεξοφλημένο μέσο κόστος Η μέθοδος αυτή είναι η πιο ακριβής δεδομένου ότι λαμβάνει υπόψη πέραν του επιτοκίου προεξόφλησης και το συντελεστή φορολόγησης της επιχείρησης. Για τον υπολογισμό του ωριαίου κόστους λειτουργίας καταστρώνεται πίνακας ταμειακών ροών για την αναμενόμενη διάρκεια ζωής του μηχανήματος, θεωρώντας ως «προϊόν» τις ώρες λειτουργίας. Στην περίπτωση αυτή αναζητείται το «έσοδο» (ωριαίο κόστος λειτουργίας) εκείνο, το οποίο μηδενίζει την παρούσα αξία των ταμειακών ροών. Στην πράξη ο υπολογισμός του «εσόδου» επιτυγχάνεται με τη βοήθεια λογιστικών φύλλων. Παράδειγμα Επένδυση Παραγωγή (Ώρ. λειτ) Τιμή πώλησης (Ωριαίο 69,41 69,41 69,41 69,41 69,41 κόστος λειτουργίας) Έσοδα (Euro) Αποσβέσεις (Euro) Φορολογ. εισόδημα Φόροι (Euro) (35%) Ταμειακή Ροή Συντ.προεξόφ (ε=8%). 1,000 0,926 0,857 0,794 0,735 0,681 Π.Α. Ταμειακής Ροής Αναζητούμε ωριαίο κόστος τέτοιο ώστε ΚΠΑ = 0 6 6

7 Διάρκεια ζωής μηχανήματος Η διάρκεια ζωής ενός μηχανήματος μπορεί να διακριθεί στη: Λογιστική: η χρονική περίοδος που προσδιορίζεται από το συντελεστή απόσβεσης του μηχανήματος Ωφέλιμη: η χρονική περίοδος κατά την οποία το μηχάνημα βρίσκεται στην παραγωγική διαδικασία. Συχνά η ωφέλιμη διάρκεια ζωής δεν είναι εκ των προτέρων γνωστή. Μπορεί να είναι πολύ μεγάλη (π.χ. μέσω διαρκών επισκευών) ή να τερματιστεί ξαφνικά λόγω ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων ξ Οικονομική: η χρονική περίοδος που ελαχιστοποιεί το ετήσιο ομοιόμορφο ισοδύναμο κόστος ιδιοκτησίας και λειτουργίας του μηχανήματος Παράδειγμα Έστω ότι ένα μηχάνημα αγοράζεται καινούργιο στην τιμή των ευρώ. Το μηχάνημα αυτό εκτιμάται ότι θα μείνει στην παραγωγική διαδικασία για 10 χρόνια. Ο συντελεστής απόσβεσης του μηχανήματος είναι 20%. Η εκτιμώμενη αξία του στην αγορά, καθώς και το κόστος λειτουργίας παρουσιάζονται στον επόμενο πίνακα. Εάν το κόστος κεφαλαίου είναι 10%, ποια είναι η λογιστική, η ωφέλιμη και η οικονομική διάρκεια ζωής του μηχανήματος; Ετήσια λειτουργικά Αξία αγοράς έξοδα

8 Παράδειγμα Η ωφέλιμη διάρκεια ζωής του μηχανήματος είναι η εκτιμώμενη διάρκεια παραμονής του στην παραγωγική διαδικασία, δηλ. 10 έτη. Η λογιστική διάρκεια ζωής του μηχανήματος προσδιορίζεται από το συντ. απόσβεσης, ο οποίος είναι 20%. Συνεπώς, η λογιστική διάρκεια ζωής είναι 5 έτη. Η οικονομική διάρκεια ζωής του μηχανήματος προσδιορίζεται από το ελάχιστο ετήσιο ισοδύναμο κόστος. Παράδειγμα Η οικονομική διάρκεια ζωής του μηχανήματος, με βάση τα στοιχεία του παρακάτω πίνακα, είναι 3 έτη. Κόστος Ετήσια επενδ. λειτουργικά κεφαλαίου έξοδα Συνολικό κόστος (έτους) Αξία αγοράς Απώλεια αξίας Π.Α. επένδυσης Π.Α. εξόδων Ετήσιο Ισοδύναμο Κόστος

9 Αντικατάσταση εξοπλισμού Η αντικατάσταση του υφιστάμενου εξοπλισμού μπορεί να είναι αποτέλεσμα: Φυσικής φθοράς του μηχανήματος λόγω χρήσης Τεχνολογικής απαξίωσης του μηχανήματος Μεταβολής των αναγκών στην παραγωγική διαδικασία Χρηματοοικονομικών παραγόντων (π.χ. πώληση εξοπλισμού και αγορά νέου με leasing για φορολογικούς ή άλλους λόγους) ) Αντικατάσταση εξοπλισμού Κατά την αξιολόγηση της αντικατάστασης ή μη του υφιστάμενου εξοπλισμού πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι: Η έμφαση είναι στο παρόν και το μέλλον. Λάθη του παρελθόντος (π.χ. λανθασμένη επιλογή εξοπλισμού) δεν πρέπει να υπεισέρχονται στη διαδικασία. Μη ανακτήσιμες δαπάνες (sunk costs) δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, εκτός και αν επιδρούν στα οικονομικά αποτελέσματα μέσω της φορολογίας. Η αξία του υφιστάμενου εξοπλισμού πρέπει να είναι η τρέχουσα στην αγορά και όχι η λογιστική. Εφόσον η πώληση του υφιστάμενου εξοπλισμού επιδρά σε φορολογικά ζητήματα (π.χ. απώλεια λόγω αναπόσβεστης αξίας) πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. 9 9

10 Αντικατάσταση εξοπλισμού Η αξιολόγηση της απόφασης μπορεί να γίνει: Με βάση το ετήσιο ισοδύναμο κόστος του υφιστάμενου και του νέου εξοπλισμού. Στην περίπτωση αυτή, ο υφιστάμενος εξοπλισμός διατηρείται για όσα χρόνια το ετήσιο ισοδύναμο κόστος του είναι χαμηλότερο από αυτό του νέου εξοπλισμού. Με βάση την Παρούσα Αξία του συνολικού κόστος για τον υφιστάμενο και το νέο εξοπλισμό. Στην περίπτωση αυτή επιλέγεται η λύση που δίνει τη μικρότερη Π.Α. του συνολικού κόστους. Παράδειγμα Με βάση το Ετήσιο Ισοδύναμο Κόστος Σύμφωνα με τα δδ δεδομένα του παραπάνω πίνακα, και όπως φαίνεται και από το σχήμα, ο υφιστάμενος εξοπλισμός πρέπει να διατηρηθεί για 2 έτη. Από το 3 ο έτος και μετά θα αυξάνεται η διαφορά στο κόστος παλαιού-νέου εξοπλισμού και η αντικατάσταση θα καθίσταται πιο επιτακτική. Υφιστάμενος εξοπλισμός Νέος εξοπλισμός

11 Παράδειγμα Με βάση την Παρούσα Αξία του Συνολικού Κόστους Έστω ότι η αξία πώλησης του υφιστάμενο μηχανήματος στην αγορά είναι ευρώ και τα ετήσια κόστη συντήρησης και λειτουργίας είναι ευρώ. Μετά από 5 έτη που αναμένεται να λειτουργήσει ακόμη το μηχάνημα, αξία πώλησής του θα είναι μηδενική. Ένα νέο μηχάνημα κοστίζει ευρώ και τα ετήσια κόστη συντήρησης και λειτουργίας είναι ευρώ. Μετά από 5 έτη, αξία πώλησής του θα είναι ευρώ. Αν το κόστος κεφαλαίων της επιχείρησης είναι 10%, πρέπει να αντικατασταθεί ή όχι το υφιστάμενο μηχάνημα; Παράδειγμα Με βάση την Παρούσα Αξία του Συνολικού Κόστους Με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης, το μηχάνημα πρέπει να αντικατασταθεί. Υφιστάμενο μηχάνημα Νέο μηχάνημα Παρούσα αξία Παρούσα αξία Αθροιστική Π.Α Αθροιστική Π.Α