Κρατική ενίσχυση / Κύπρος Αριθμός ενίσχυσης N 263/2009 Σχέδιο για την κατεδάφιση οχληρών κτηνοτροφικών υποστατικών, για

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες E(2009)6260 Θέμα: Κρατική ενίσχυση / Κύπρος Αριθμός ενίσχυσης N 263/2009 Σχέδιο για την κατεδάφιση οχληρών κτηνοτροφικών υποστατικών, για υγειονομικούς και περιβαλλοντικούς λόγους Κύριε Υπουργέ, Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή («η Επιτροπή») θα ήθελε να ενημερώσει την Κύπρο ότι, έχοντας εξετάσει τις πληροφορίες που χορηγήθηκαν από τις αρχές σας για το μέτρο κρατικής ενίσχυσης που αναφέρεται ανωτέρω, αποφάσισε να μην προβάλει οποιεσδήποτε αντιρρήσεις κατά του αντίστοιχου μέτρου, δεδομένου ότι είναι συμβιβάσιμο με τη συνθήκη ΕΚ. Κατά την έκδοση της παρούσας απόφασης, η Επιτροπή στηρίχθηκε στις ακόλουθες εκτιμήσεις: 1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ (1) Με επιστολή της 30ης Απριλίου 2009, που πρωτοκολλήθηκε από την Επιτροπή στις 13 Μαΐου 2009, η Κύπρος κοινοποίησε, σύμφωνα με το άρθρο 88 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, το προαναφερόμενο πρόγραμμα ενίσχυσης. (2) Με την επιστολή της 25ης Μαΐου 2009, η Επιτροπή ζήτησε περαιτέρω συμπληρωματικές πληροφορίες που χορηγήθηκαν από τις κυπριακές αρχές στις 26 Ιουνίου 2009, οι οποίες πρωτοκολλήθηκαν στις 29 Ιουνίου ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ 2.1 Τίτλος (3) Σχέδιο για την κατεδάφιση οχληρών κτηνοτροφικών υποστατικών, για υγειονομικούς και περιβαλλοντικούς λόγους. Κύριο Μάρκο ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Υπουργό Εξωτερικών Λεωφόρος Δημοσθένη Σεβέρη Κύπρος Λευκωσία Rue de la Loi 200, B-1049 Bruxelles/Wetstraat 200, B-1049 Brussel - Belgium Telephone: exchange (+32-2) Telex: COMEU B Telegraphic address: COMEUR Brussels.

2 2.2 Διάρκεια και προϋπολογισμός (4) Η διάρκεια εφαρμογής του σχεδίου εκτείνεται από την ημερομηνία της έγκρισής του από την Επιτροπή έως τις 31 Δεκεμβρίου Ο συνολικός προϋπολογισμός που αφιερώνεται στο σχέδιο ανέρχεται σε 3,75 εκατομμύρια ευρώ. Ποσό 500 χιλιάδων διατίθεται για το έτος 2009, ενώ 812,5 χιλιάδες ευρώ χορηγούνται για κάθε έτος μεταξύ 2010 και Δικαιούχοι (5) Ο αριθμός των δικαιούχων εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 101 έως 500 επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τις κυπριακές αρχές, η ενίσχυση θα χορηγηθεί σε ομίλους εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της κτηνοτροφίας. 2.4 Νομική βάση (6) Η νομική βάση για τη χορήγηση της ενίσχυσης είναι η υπουργική απόφαση αριθ της Περιγραφή του σχεδίου (7) Στόχος της εν λόγω ενίσχυσης είναι η καταβολή αποζημίωσης για την εθελοντική κατεδάφιση κτηνοτροφικών υποστατικών που, λόγω της θέσης τους, έχουν καταστεί οχληρά σε υπερβολικό βαθμό, επηρεάζοντας αρνητικά την υγεία των ζώων ή του ανθρώπου και τα οποία αποτελούν πηγή ρύπανσης του περιβάλλοντος. (8) Η ένταση της ενίσχυσης είναι ίση με 50% της τρέχουσας αξίας των κτιρίων των υποστατικών που χτίστηκαν κατόπιν πολεοδομικής αδείας, ενώ η αποζημίωση ανέρχεται σε 30% της τρέχουσας αξίας των κτιρίων των υποστατικών που χτίστηκαν δίχως πολεοδομική άδεια. Η αποζημίωση προσαυξάνεται κατά 5% για τις δαπάνες κατεδάφισης και τις δαπάνες που καλύπτουν την απομάκρυνση των άχρηστων υλικών και για την πλήρη επαναφορά του χώρου στην αρχική του κατάσταση. Το ποσό της αποζημίωσης μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω κατά 10%, ως κίνητρο για την άμεση κατεδάφιση των υποστατικών, εάν η προβλεπόμενη κατεδάφιση πραγματοποιείται εντός προθεσμίας τριών μηνών από την ημερομηνία έγκρισης της σχετικής αίτησης. (9) Το μέγιστο ποσό ενίσχυσης που χορηγείται σε μια μεμονωμένη επιχείρηση δεν υπερβαίνει τα 350 χιλιάδες ευρώ. Σύμφωνα με τις κυπριακές αρχές, το μέτρο ενίσχυσης δεν είναι δυνατόν να συσσωρευθεί με άλλη ενίσχυση. 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 3.1 Γενικά στοιχεία (10) Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη μέλη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής απαγορεύονται, στο βαθμό που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές. (11) Είναι σαφές ότι το επίμαχο μέτρο παραχωρεί πλεονεκτήματα στους δικαιούχους του. Το πλεονέκτημα αυτό χορηγείται με κρατικούς πόρους και ευνοεί ορισμένες κτηνοτροφικές επιχειρήσεις με έδρα την Κύπρο. 2

3 (12) Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, και μόνο το γεγονός ότι ενισχύεται η ανταγωνιστική θέση μίας επιχείρησης έναντι των ανταγωνιστών της μέσω της παροχής οικονομικού πλεονεκτήματος το οποίο σε άλλη περίπτωση δεν θα είχε λάβει στο πλαίσιο της συνήθους επιχειρηματικής δραστηριότητάς της, συνιστά ένδειξη για την ενδεχόμενη νόθευση του ανταγωνισμού. 1 (13) Η χορήγηση ενίσχυσης προς μία επιχείρηση μπορεί να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών εάν αυτή η επιχείρηση λειτουργεί εντός αγοράς που είναι ανοικτή στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές. 2 Οι ενδοκοινοτικές συναλλαγές όσον αφορά τα κτηνοτροφικά προϊόντα είναι σημαντικές. Ως εκ τούτου, το παρόν μέτρο δύναται να επηρεάσει τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών. (14) Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία που αναπτύχθηκαν προηγουμένως, οι όροι του άρθρου 87 παράγραφος 1 πληρούνται. Μπορεί επομένως να συναχθεί το συμπέρασμα ότι το προτεινόμενο μέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του εν λόγω άρθρου. Η ενίσχυση επιτρέπεται να χαρακτηριστεί συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά μόνο εάν είναι δυνατόν να υπαχθεί σε μία από τις παρεκκλίσεις που προβλέπονται στη Συνθήκη. (15) Η μοναδική παρέκκλιση που θα μπορούσε να εφαρμοστεί στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι η διάταξη του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης, δυνάμει της οποίας είναι δυνατό να θεωρηθούν ότι συμβιβάζονται με την κοινή αγορά ενισχύσεις για την προώθηση της αναπτύξεως ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων ή ορισμένων οικονομικών περιοχών, εφόσον δεν αλλοιώνουν τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον. (16) Για να εφαρμοσθεί το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ, το μέτρο πρέπει να εμπίπτει στους όρους είτε του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1857/2006 σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης στις κρατικές ενισχύσεις προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παραγωγής γεωργικών προϊόντων 3 («τον κανονισμό της απαλλαγής κατά κατηγορία») είτε στις κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας και δασοκομίας («οι κατευθυντήριες γραμμές»). (17) Το καθεστώς ενισχύσεων που εξετάζεται εν προκειμένω τοποθετείται εκτός του πεδίου εφαρμογής της απαλλαγής κατά κατηγορία, εφόσον στην απαλλαγή κατά κατηγορία δεν εντάσσεται η παύση των γεωργικών δραστηριοτήτων. Επομένως, το μέτρο πρέπει να αξιολογηθεί υπό το πρίσμα του τμήματος V.Γ. των κατευθυντήριων γραμμών, υπό την επικεφαλίδα «Ενισχύσεις για την κατάργηση ικανότητας παραγωγής, επεξεργασίας και εμπορίας» Απόφαση του Δικαστηρίου της 17ης Σεπτεμβρίου 1980 στην υπόθεση 730/79 Philip Holland BV κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων [1980] Συλλογή της Νομολογίας του Δικαστηρίου 1980 σελίδα Βλ. ειδικότερα την απόφαση του Δικαστηρίου της 13ης Ιουλίου 1988 στην υπόθεση 102/87 Γαλλική Δημοκρατία κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων [1988] Συλλογή της Νομολογίας του Δικαστηρίου 1988 σελίδα Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1857/2006 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης στις κρατικές ενισχύσεις προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παραγωγής γεωργικών προϊόντων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 70/2001, ΕΕ L 358 της , σ. 3. ΕΕ C 319 της , σ.1. 3

4 3.2 Εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών (18) Για να θεωρηθεί η επίμαχη ενίσχυση συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά, πρέπει να πληροί εκείνους τους όρους του σημείου 144 των κατευθυντήριων γραμμών που σχετίζονται με την κατάργηση ικανότητας, για λόγους υγείας των ζώων ή του ανθρώπου, για υγειονομικούς ή περιβαλλοντικούς λόγους. (19) Σύμφωνα με το σημείο 144 α) των κατευθυντήριων γραμμών, πρέπει να αποδεικνύεται ότι η ενίσχυση εξυπηρετεί το συμφέρον του τομέα στο σύνολό του. Αυτό συμβαίνει εάν δεν υπάρχει πλεονάζουσα ικανότητα παραγωγής και είναι σαφές ότι η ικανότητα πληροί όλα τα εφαρμοστέα πρότυπα και όταν η ικανότητα μειώνεται για λόγους υγείας των ζώων ή του ανθρώπου, για υγειονομικούς ή για περιβαλλοντικούς λόγους. Οι κυπριακές αρχές έχουν επιβεβαιώσει ότι όλοι αυτοί οι όροι πληρούνται συνεπώς, το επίμαχο σχέδιο συμφωνεί με το σημείο 144 α) των κατευθυντήριων γραμμών. (20) Σύμφωνα με το σημείο 144 ε) των κατευθυντήριων γραμμών, καμία ενίσχυση δεν επιτρέπεται να καταβάλλεται, εφόσον παρακωλύει τη λειτουργία των μηχανισμών των κοινών οργανώσεων αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, τα καθεστώτα ενισχύσεων που εφαρμόζονται σε τομείς οι οποίοι υπόκεινται σε όρια παραγωγής ή ποσοστώσεις, αξιολογούνται κατά περίπτωση. Οι κυπριακές αρχές υποστήριξαν ότι δεν επιτρέπεται να καταβληθεί καμία ενίσχυση η οποία παρακωλύει τη λειτουργία των μηχανισμών κοινών οργανώσεων της θιγόμενης αγοράς. Είναι αληθές ότι η ενίσχυση θα καταβληθεί σε μία αγορά η οποία δεν βρίσκεται σε κατάσταση υπερπαραγωγής. Επιπλέον, η ενίσχυση θα χορηγηθεί προκειμένου να συντελεστεί επαναφορά της περιβαλλοντικής ισορροπίας στις σχετικές περιοχές και προκειμένου να απαλειφθούν οι κίνδυνοι για την υγεία των ζώων και των ανθρώπων. Συνεπώς, η ενίσχυση δεν παρακωλύει τη λειτουργία των μηχανισμών κοινών οργανώσεων της αγοράς και δεν παρέχει αποζημίωση για όρια παραγωγής ή ποσοστώσεις. Η ενίσχυση περιορίζεται στην παροχή αποζημίωσης για την αξία των υποστατικών προσαυξημένη ενός ποσού για έξοδα κατεδάφισης και ως κίνητρο για άμεση κατεδάφιση. Έχοντας υπόψη τα ανωτέρω, το σημείο 144 ε) των κατευθυντήριων γραμμών θεωρείται ότι πληρούται. (21) Σύμφωνα με το σημείο 144 στ) των κατευθυντήριων γραμμών, ο δικαιούχος της ενίσχυσης οφείλει να παρέχει επαρκές αντάλλαγμα. Κατά τις κυπριακές αρχές, το συγκεκριμένο αντάλλαγμα συνίσταται στην κατεδάφιση των οχληρών κτηνοτροφικών υποστατικών, στην απομάκρυνση των άχρηστων υλικών και στην πλήρη επαναφορά του χώρου στην αρχική του κατάσταση. Το αντάλλαγμα αυτό συνίσταται στην οριστική και αμετάκλητη απόφαση να θέσει εκτός λειτουργίας ή να κλείσει αμετάκλητα το σχετικό δυναμικό παραγωγής. Επιπλέον, οι δικαιούχοι θα πρέπει να δεσμευτούν να μην αρχίσουν οπουδήποτε κτηνοτροφική δραστηριότητα για περίοδο τουλάχιστο πέντε ετών από την ημερομηνία καταβολής της αποζημίωσης. Επίσης, στην έκταση επί της οποίας βρίσκεται η κτηνοτροφική μονάδα προς κατεδάφιση, δεν επιτρέπεται στον ιδιοκτήτη ή άλλο πρόσωπο οποιαδήποτε κτηνοτροφική δραστηριότητα. Οι κυπριακές αρχές έχουν περαιτέρω διαβεβαιώσει ότι οι εν λόγω υποχρεώσεις είναι νομικά δεσμευτικές για το δικαιούχο και ότι μπορεί να εξασφαλισθεί ότι οι υποχρεώσεις αυτές θα δεσμεύουν κάθε μελλοντικό αγοραστή της συγκεκριμένης εγκατάστασης. Συνεπώς, πληρούται επίσης ο όρος του σημείου 144 στ) των κατευθυντήριων γραμμών. (22) Σύμφωνα με το σημείο 144 ζ) των κατευθυντήριων γραμμών, μόνο οι γεωργοί που έχουν πραγματική παραγωγή και μόνο οι παραγωγικές εγκαταστάσεις που 4

5 χρησιμοποιούνται αδιαλείπτως κατά την τελευταία πενταετία πριν από το κλείσιμο μπορούν να υπαχθούν σε καθεστώτα κατάργησης παραγωγικής ικανότητας. Σε περιπτώσεις στις οποίες το δυναμικό παραγωγής έχει ήδη κλείσει οριστικά, ή όταν αυτό το κλείσιμο φαίνεται αναπόφευκτο, δεν παρέχεται αντάλλαγμα εκ μέρους του δικαιούχου και δεν επιτρέπεται να καταβληθεί ενίσχυση. Το εξεταζόμενο σχέδιο πληροί τον όρο αυτό. Οι δικαιούχοι της ενίσχυσης πρέπει να χρησιμοποιούν τα σχετικά υποστατικά συνεχώς και ουσιαστικά κατά τα τελευταία πέντε έτη, τουλάχιστον. Καμία ενίσχυση δεν καταβάλλεται για την κατεδάφιση υποστατικών που έχουν εγκαταλειφθεί ή που δεν έχουν λειτουργήσει κατάλληλα. (23) Σύμφωνα με το δεύτερο σκέλος του σημείου 144 η) των κατευθυντήριων γραμμών, Το κλείσιμο εγκαταστάσεων που καλύπτονται από την οδηγία 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου της 24ης Σεπτεμβρίου 1996 σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 3 της εν λόγω οδηγίας, το οποίο απαιτεί να λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα, ώστε να αποφεύγεται κάθε κίνδυνος ρύπανσης και ο χώρος της εκμετάλλευσης να επανευρίσκεται σε ικανοποιητική μορφή. Οι κυπριακές αρχές έχουν επιβεβαιώσει ότι η αποζημίωση θα χορηγηθεί μόνο αφού οι αρμόδιες αρχές ελέγξουν ότι η κατεδάφιση έχει όντως πραγματοποιηθεί και ότι δεν υπάρχουν πλέον οι οχλήσεις και η ρύπανση του περιβάλλοντος, ότι έχει γίνει η απομάκρυνση των άχρηστων υλικών και έχει συντελεστεί η πλήρης επαναφορά του χώρου στην αρχική του κατάσταση. Επομένως, πληρούται επίσης ο όρος του σημείου 144 η) των κατευθυντήριων γραμμών. (24) Οι κυπριακές αρχές έχουν περαιτέρω επιβεβαιώσει ότι ο όρος του σημείου 144 θ) των κατευθυντήριων γραμμών, ήτοι να είναι επιλέξιμες μόνο οι επιχειρήσεις που πληρούν τα υποχρεωτικά ελάχιστα πρότυπα και να αποκλείονται οι επιχειρήσεις που δεν πληρούν τα πρότυπα αυτά και που θα ήσαν αναγκασμένες ούτως ή άλλως να διακόψουν την παραγωγή τους, πληρούται επίσης. Εξάλλου, σύμφωνα με τον όρο που προσδιορίζεται στο σημείο 144 ι) των κατευθυντήριων γραμμών, δεν καταβάλλεται καμία ενίσχυση σε προβληματικές επιχειρήσεις. (25) Σε συμφωνία με το σημείο 144 ια) των κατευθυντήριων γραμμών, στο καθεστώς θα έχουν πρόσβαση όλοι οι οικονομικοί φορείς του συγκεκριμένου τομέα υπό τους ίδιους όρους και θα χρησιμοποιείται διαφανές σύστημα προσκλήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Οι κυπριακές αρχές διαβεβαίωσαν περαιτέρω ότι η οργάνωση του καθεστώτος πρέπει να γίνεται με τρόπο που ούτε να απαιτεί ούτε να διευκολύνει συμφωνίες που νοθεύουν τον ανταγωνισμό ή εναρμονισμένες πρακτικές μεταξύ των ενδιαφερομένων επιχειρήσεων. (26) Σύμφωνα με το σημείο 144 ιβ) των κατευθυντήριων γραμμών, το ποσό των ενισχύσεων πρέπει να περιορίζεται αυστηρά στην αποζημίωση για τη μείωση της αξίας των στοιχείων ενεργητικού μετρώμενη ως τρέχουσα αξία πώλησης αυτών -, προσαυξανόμενη κατά μια πληρωμή παροχής κινήτρου, η οποία δεν δύναται να υπερβαίνει το 20 % της αξίας των στοιχείων ενεργητικού. Όπως καταδείχθηκε στην παράγραφο 8, ο όρος αυτός πληρούται. Το ποσό της ενίσχυσης δεν πρόκειται να υπερβεί 50% της τρέχουσας της αξίας των εν λόγω στοιχείων ενεργητικού. Οι πληρωμές για τα παρεχόμενα κίνητρα και οι αποζημιώσεις για το κόστος καταστροφής της ικανότητας παραγωγής δεν θα υπερβαίνουν το 15% της αξίας των στοιχείων του ενεργητικού. Οι κυπριακές αρχές έχουν περαιτέρω δώσει επαρκείς διαβεβαιώσεις ότι η τρέχουσα αξία των στοιχείων του ενεργητικού που θα κατεδαφισθούν θα προσδιοριστεί προσηκόντως από μια ειδική Επιτροπή. 5

6 (27) Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα προεκτεθέντα στοιχεία, το επίμαχο καθεστώς ενισχύσεων θεωρείται συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ (28) Βασιζόμενη στο σκεπτικό που αναπτύχθηκε προηγουμένως, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το κοινοποιηθέν μέτρο είναι συμβατό με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ. (29) Σε περίπτωση που η παρούσα επιστολή περιέχει εμπιστευτικά στοιχεία τα οποία δεν θα πρέπει να δημοσιοποιηθούν, καλείστε να ενημερώσετε σχετικά την Επιτροπή, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της παρούσας επιστολής. Εάν η Επιτροπή δεν λάβει σχετική αιτιολογημένη αίτηση εντός της οριζομένης προθεσμίας, θα θεωρήσει ότι είστε σύμφωνοι με την δημοσίευση ολόκληρου του κειμένου της επιστολής στην αυθεντική γλώσσα στην ακόλουθη σελίδα στο Διαδίκτυο: Κάθε σχετικό αίτημα στο οποίο προσδιορίζονται οι συναφείς εμπιστευτικές πληροφορίες, πρέπει να διαβιβαστεί με συστημένη επιστολή ή τηλεομοιοτυπία στην εξής διεύθυνση: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης Διεύθυνση M Γραφείο: Loi 130 5/98A B-1049 Βρυξέλλες Αριθ. Φαξ: Με τιμή Για την Επιτροπή Jàn FIGEL Μέλος της Επιτροπής 6