«Οι φίλοι μας τα ζώα»

Transcript

1 «Οι φίλοι μας τα ζώα» 1 1. Εσύ, έχεις κάποιο κατοικίδιο; 2. Τι σημαίνει για σένα αυτό το ζωάκι; 11

2 Á appleë ÎÔ ÚÓÈ ÂÈ ÛÙ applefi È Ì Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες πιστεύουν ολοένα και περισσότερο ότι τα κατοικίδια ζώα έχουν αισθήματα και τα εκφράζουν με τον δικό τους τρόπο. 12 ÌÊˆÓ Ì ÙÔ appleâúèô ÈÎfi "Newsweek", ÔÈ È ÈÔÎÙ Ù ΠÙÔÈÎ ÈˆÓ ÒˆÓ ÌappleÔÚÔ Ó Ì ÓÂÛË Ó ÂappleÈ Â ÈÒÛÔ Ó Ùfi, ÙÔ ÔappleÔ Ô ÔÈ ÂappleÈÛÙ ÌÔÓÂ Ú Ô Ó Ó È appleèûùòóô Ó appleâèú Ì ÙÈÎ Ù ÙÂÏ ٠ÚfiÓÈ : Î ÏÔÈ, Á ÙÂ, ÏÏ Î È ÏÏ Î ÙÔÈÎ È, fi È ÌfiÓÔ Ô Ó ÈÛı Ì Ù ÏÏ Î È Ù Â͈ÙÂÚÈÎÂ Ô Ó. Δ Î ÙÔÈÎ È È- Ûı ÓÔÓÙ È ÏÈ, Êfi- Ô,  Ù, Á appleë. È apple Ú ÂÈÁÌ, Ë Î. ªÈÙÛ ÁÈÔ Δ ÎÂÌfiÙÔ, appleô ÂÈ ÛÙÔ ΔfiÎÈÔ, ÂÈ Ó ÛappleÚÔ ÙÂÚÈ appleô ÙÔ ÊˆÓ ÂÈ ªÔÎ. ªÈ- ÏÒÓÙ ÛÙÔ ÌÂÚÈÎ ÓÈÎfi appleâúèô ÈÎfi È Â È- ÒÓÂÈ appleˆ Â Ó È Û ı ÛË Ó Î Ù Ï ÂÈ ÙË È - ıâûë ÙÔ ÛÎ ÏÔ ÙË appleïò Î È ÌfiÓÔ apple Ú - ÙËÚÒÓÙ ÙËÓ ÎÊÚ Û ÙÔ. Î. Δ ÎÂÌfiÙÔ appleôûùëú ÂÈ appleˆ ÙÔ ÛappleÚÔ ÙÂÚÈ ÓÈÒıÂÈ Â - Ù ÈÛÌ ÓÔ fiù Ó Á ÓÂÈ ÁÈ fiïù ÛÙÔ apple ÚÎÔ Î È Û Ó ÓÙÈ Ù È Ì ÏÏ ÛÎ ÏÈ, Ù ÔappleÔ Ë È ÈÔÎÙ ÙÚÈ ÙÔ ªÔÎ appleôî Ï «Ê ÏÔ» ÙÔ.  ÌÈ ÏÏË appleâú appleùˆûë appleô Ó Ê ÚÂÈ ÙÔ "Newsweek", Ô Î. ÎfiÓÙÊÚÈ ÏÂÚ, Ô ÔappleÔ Ô ÂÈ ÛÙÔ Ú ÛÈ Ì ÙË Á Ù ÙÔ, È apple ÛÙˆÛ fiùè ÂΠÓË ÂΠψÓ ÂÓÙÂÏÒ appleúfi ÏÂappleÙË Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ Î ıâ ÊÔÚ appleô ÂÚ fiù Ó ÛÙÔ Ûapple ÙÈ Ë ÚÚ ˆÓÈ ÛÙÈÎÈ ÙÔ, ÕÏÈÛÔÓ. Á - Ù Û ÓÔÊÚ ˆÓfiÙ Ó Î È ÔÚÈÛÌ Ó ÊÔÚ Á  appleâèïëùèîô Ú ËıÌÔ Î ıâ ÊÔ- Ú appleô ÔÈ Ô ÓıÚˆappleÔÈ Î ıôóù Ó ÛÙÔÓ Î - Ó apple appleï appleï. ªÈ Ì Ú Ë Á Ù Ô ÚËÛ ÛÙËÓ ÙÛ ÓÙ ÙË ÕÏÈÛÔÓ, ÂÎ ËÏÒÓÔÓÙ Ì ÌappleÚ ÎÙÔ ÙÚfiappleÔ ÙÔ ÛıËÌ ÓÙÈapple ıâè appleô ÓȈı ÁÈ ÙË Á Ó Î. Ú ÙÔ ÁÂÁÔÓfi fiùè Ë Î. Δ ÎÂÌfiÙÔ fiappleˆ Î È Î ıâ ÏÏÔ ÓıÚˆappleÔ appleô Á apple ÙÔ ÛÎ ÏÔ ÙË Á Ù ÙÔ Â Ó È appleâappleâèûì ÓË appleˆ Ù Î ÙÔÈÎ È Ô Ó ÈÛı Ì Ù Î È Ë È ıâû ÙÔ ÏÏ ÂÈ, appleôïïô ÂappleÈÛÙ ÌÔÓ ÂÈ ÈÎÂ Ì ÓÔÈ ÛÙËÓ Ô- ÏÔÁ ÙˆÓ ÒˆÓ Â Ó ÌÈ È ÊÔÚÂÙÈÎ appleô Ë ÁÈ ÙÔ ı Ì Âapple appleôïï ÂÎ ÂÙ Â. ÚÌ ÓÂ Ó ÙË È ÊÔÚÂÙÈÎ Û ÌappleÂÚÈÊÔ- Ú ÙˆÓ Î ÙÔÈÎ ÈˆÓ ˆ appleôù ÏÂÛÌ Î appleôèˆó ÔÚÌÔÓÒÓ, ÔÈ ÔappleÔ Â Ó - ÁÎ Ó ÙÔ ÒÔ Ó ÓÙÈ- Ú È ÊÔÚÂÙÈÎ. ÀappleÔÛÙ ÚÈ Ó, ËÏ, fiùè appleúfiîâèù È ÁÈ ÙÔÌ ÙÔappleÔÈËÌ Ó ÎÈÓ ÛÂÈ Î È fi È ÁÈ ÓÙÈ Ú ÛÂÈ appleô appleúôî ÏÔ ÓÙ È applefi ÙÔÓ ÈÎfi ÎfiÛÌÔ ÙˆÓ ÒˆÓ. øûùfiûô, Ì ÙËÓ Ó appleù ÍË ÙË Ó ÚÔ ÈÔ- ÏÔÁ, fiïô Î È appleâúèûûfiùâúôè ÂÈ ÈÎÔ appleôûùë- Ú Ô Ó fiùè Ù ÌÈÎÚ Ò Â Ó È Û ı ÛË Ó È- Ûı ÓıÔ Ó Î È Ó ÂÎÊÚ ÛÔ Ó ÙË ÏÈ, ÙÔÓ Êfi Ô, ÙË ıï Ë Î È ÙÔ appleèô ÛËÌ ÓÙÈÎfi, ÙËÓ Á appleë. fiûôè Î È applefiûôè ÓıÚˆappleÔÈ Ó Ë- ÙÔ Ó ÛÙË Û ÓÙÚÔÊÈ ÙÔ Á appleëì ÓÔ ÙÔ ÒÔ ÙË Û Ó ÈÛıËÌ ÙÈÎ appleôûù ÚÈÍË appleô ÂÓ ÌappleÔÚÔ Ó Ó ÚÔ Ó ÏÏÔ ; È, Âapple ÛË, applefiûôè ÓıÚˆappleÔÈ apple Ú Ô Ó Û ÁÔ Ú Ô Î - ı Ó Ì ı Í ÚÂÈ Ó Ó ÙÔ Ï ÈÛÙÔÓ- appleô ÂÓ Ô Ó appleôîù ÛÂÈ apple È È Î È Û ÌappleÂÚÈÊ - ÚÔÓÙ È ÛÙ Î ÙÔÈÎ È Û Ó Ó Â Ó È ıâù apple È- È ÙÔ ; «Δ Ò appleúôûê ÚÔ Ó Á appleë Î È ÂÌ ÙÔ ÙËÓ ÓÙ appleô Ô Ì», ÙÔÓ ÂÈ Ë Î. Δ Ì Ú Î ÏÂÚ, È ÈÔÎÙ ÙÚÈ ÂÙ ÈÚ ÛÙÔ Ô ÕÓÙ ÂÏ Ì ÂÈ Î ÛË ÛÙËÓ apple ÚÔ Û Ì Ô ÏÒÓ ÁÈ ı Ì Ù Î ÙÔÈÎ ÈˆÓ ÒˆÓ.

3 ( À ) π ª Δ Δ Î ÙÔÈÎ È Ô Ó ÈÛı Ì Ù Î È Ù ÂÎÊÚ Ô Ó. Δ Î ÙÔÈÎ È ÈÛı ÓÔÓÙ È ÏÈ, Êfi Ô,  Ù, Á appleë. Á Ù ÂÎ ËÏÒÓÂÈ ÙÔ ÛıËÌ ÓÙÈapple ıâè appleô ÓȈı ÁÈ ÙË Á Ó Î. Δ Ò appleúôûê ÚÔ Ó Á appleë Î È ÂÌ ÙÔ ÙËÓ ÓÙ appleô Ô ÌÂ. Δπ Ú Á appleë Û Ìapple ıâè Â Ú ÛÙËÛË Â Ù Â ÁÓˆÌÔÛ ÓË ÂÓ È Ê ÚÔÓ ÙÚ ÊÂÚfiÙËÙ ƒ Δπ Ï appleë, ıï Ë, apple ÎÚ, applefióô, appleôáô Ù ÛË Ì ÛÔ ÓÙÈapple ıâè Û Ú ÛÎÂÈ ÛÙ ÁÓˆÌÔÛ ÓË È ÊÔÚ ÏÈ, ÊıfiÓÔ ı Ìfi, ÔÚÁ ÎÙfi applefi ÙË È ÊÔÚÔappleÔ ËÛË Û ıâùèî Î È ÚÓËÙÈÎ (Û Ó) ÈÛı Ì Ù, Î appleôèâ Ï ÍÂÈ ËÏÒÓÔ Ó ÙÔ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÛÙ (Û Ó) ÈÛı Ì Ù Î È Î appleôèâ ÙÔ appleâúèûûfiùâúô. ÏÈÁfiÙÂÚÔ appleâúèûûfiùâúô Ú Â Ù Û Ìapple ıâè Á appleë ÓÙÈapple ıâè Ì ÛÔ Ï appleë ÛÙ ÏÈ ÊıfiÓÔ ı Ìfi ÔÚÁ 13

4 πø ø, ºƒ ø, ø ø, øδ ƒπ Àø, πã ø, ƒàμø ( À ) π ª Δ ÈÛı ÓÔÌ È / ÓÈÒıˆ ÂÎÊÚ ˆ /  ӈ ÓÙ appleô ˆ Â͈ÙÂÚÈΠˆ / ÂÎ ËÏÒÓˆ Á appleë ÁÈ Î appleôèôó Á appleë Û Πappleôèôó Û Πappleôèôó ÙËÓ Á appleë ÙÔ ÙËÓ Á appleë Î appleôèô ÙËÓ Á appleë ÌÔ ÁÈ Î appleôèôó / Û Πappleôèôó apple appleappleô apple ÓÙ ÂÈ ÓÂ È È ÙÂÚË Û Ìapple ıâè ÛÙÔÓ ÌÂÁ ÏÔ ÂÁÁÔÓfi. È Ùfi Î È Ô ÌÈÎÚfi ÂÓ ÌappleÔÚÔ Û apple Ú Ó ÓÈÒıÂÈ appleèîú, appleô ÂÓ ÙËÓ ÂΠψÛÂ, fiìˆ, appleôù. ÌÂÁ ÏÔ apple ÏÈ, Û ÌappleÂÚÈÊ ÚıËΠ̠ÁÓˆÌÔÛ ÓË ÛÙÔÓ apple appleappleô appleô ÙfiÛÔ ÙÔÓ Â Â Á apple ÛÂÈ. appleúô ÛÙ ÌÂÓfi ÙË ÙËÓ Î ÏÂÛ ÁÈ Ó ÙË ÂÎÊÚ ÛÂÈ ÙËÓ appleôáô Ù ÛË Î È ÙË Û Ú ÛÎÂÈ ÙÔ ÁÈ ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÂÈÚ ÛÙËΠÙÔ ı Ì. ÂÓ ÌapplefiÚÂÛÂ Ó ÎÚ ÂÈ ÙÔÓ ı Ìfi ÙË ÁÈ ÙËÓ Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ ÙÔ Î È ÙÔ ÏˆÛ fiùè apple Ú ÈÙ ٠È. ÒÛÙ Â͈ÙÂÚÈΠÂÈ ÙË ÏÈ ÙÔ appleúô ÙÔ ÌÈÎÚfi ÙÔ ÂÏÊ ÎÈ Û Ó Ì È ÎÈÓ ÛÂÈ. Ì Ì, È, ÙÔ Ï ÂÈ fiùè appleú appleâè Ó Â ÓÂÈ ÙÚ ÊÂÚfiÙËÙ. È ÙÚ ÊÂÚfiÙËÙ ÛËÌ ÓÂÈ ÁÎ Ï ÙÛÂ Î È ÎÈ, fi È ÛappleÚˆÍÈ Î È ÁΈÓÈ! ªfiÏÈ Â Â ÙÔ ÒÚÔ ÙË, Ó ÎÚÈ fi ÛappleÔÚ ÙÔÎ ÓËÙÔ, ÓȈÛÂ Ó ÙËÓ appleïëìì Ú ÂÈ Ë Â Ù! ΔÔ ÈÔ Ú, fiìˆ, fiù Ó ÙÔ ÙÚ Î ÚÂ, Ë ÛÙ ÙË Ù Ó appleâú ÁÚ appleùë! ÓÙ appleúèó ÙÈ ÂÍÂÙ ÛÂÈ ÓÈÒıˆ ÁˆÓ Î È Ó ÛÊ ÍÈÌÔ ÛÙÔ ÛÙÔÌ È. 14

5 ËÙÔ Ó Ûapple ÙÈ ÛÙ ÊÈÏfi ˆÔ ; Ó ËÙ Ù ÙË Û ÓÙÚÔÊÈ ÂÓfi ÒÔ ; ÀÈÔıÂÙ ÛÙ ÙÔ! ƒ Δπ π ÛÎÔÚ ÚÂÈ ÛÙÈ Î Ú È Û! Δ πª ÙÔ apple ı ÓÔ ÎÔÎÂÚ ÎÈ! Δπ Ë ÛÎ Ó! ÂÈ Û ÓÂ Ò ÛÙ Ô ÙÔ applefi È, Î ÓÂÈ ÓÙÚ ÌappleÏÂ Î È ÂÈ ÁÎÔÏ ÛÙËÓ Î Ú È Û. Ó È ÌfiÏÈ ÂÓ ÌÈÛ ÌËÓfi, ı ÚÚ Ï Ô, apple Ó Í appleóô Î È apple ÈÙËÙÈÎfi. ŸappleÔÈÔ ÊÈÏfi- ˆÔ ı ıâïâ Ó ÙÔÓ ÈÔıÂÙ ÛÂÈ, ÙËÏÂÊˆÓ ÛÂÈ ÛÙÔ 210. Ó È ˆËÚfi, apple È ÓÈ È ÚË Î È ÁÏ Î! ΔÚÂÏ ÓÂÙ È ÁÈ apple È Ó È Î È ÔÏÙ ÙÛÂ. - Ó È È ÓÈÎ apple Ú ÁÈ fiïë Û ÙË ˆ. ΔËÏ ÂÓ Â Ó È ÎÔ ÎÏ ; Ó È Ìfi- ÏÈ 8 ÌËÓÒÓ, ÂÌ ÔÏÈ ÛÌ ÓË, apple ÎÔ Ë, ÙÚ ÊÂÚ Î È ÊÈ- ÏÈÎ, Ì ÂÎappleÏËÎÙÈÎ ÎÔÚ- ÌÔÛÙ ÛÈ. Ó ËÙ appleâ ı - ÓÔ ÁÔÓÂ Ó ÙËÓ ÈÔıÂÙ - ÛÔ Ó Î È Ó ÙËÓ Á apple ÛÔ Ó ÁÈ fiïë ÙË ÙË ˆ! ΔËÏ. 210 Ã Ú ÂÙ È Ï ÎfiÛÎ ÏÔ ËÌ ÈÌÔ ÙÚÈÒÓ ÌËÓÒÓ, ÚÛÂÓÈÎfi, ÂÌ ÔÏÈ ÛÌ ÓÔ, ÁÈ ÛÙ ÙÔ, Î Ù ÏÏËÏÔ ÁÈ Ê Ï Î. ΔËÏ. 210 Ã Ú ÔÓÙ È apple Ó ÌÔÚÊ ÌÈÎÚÔÛÎÔappleÈÎ ÎÔ Ù - ÎÈ! Ó È Î Ù ÏÏËÏ ÁÈ È Ì ÚÈÛÌ. ºÈ- ÏÔÍÂÓÔ ÓÙ È Î È appleâúèì ÓÔ Ó ÊÈÏfi ˆÂ ÔÈÎÔÁ - ÓÂÈÂ. ΔËÏ

6 ÔÈÔ ˆ ÎÈ ÌÔ Ù ÈÚÈ ÂÈ; appleèô appleèûùfi Ê ÏÔ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ ÂÓ Â Ó È apple Ú - ÙËÙ Ô ÛÎ ÏÔ! ÔÏÏÔ appleúôùèìô Ó ÙÈ Á ÙÂ, ÏÏÔÈ ÁÔÚ Ô Ó ÎÔ Ó ÏÈ, appleôóùèî ÎÈ, appleô ÏÈ, ÚÈ, Îfi- ÌË Î È Ê È ÈÁÎÔ Ó ÁÈ Î ÙÔÈÎ È.  fiïô ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÔÈ ÛÎ ÏÔÈ Ú ÔÓÙ È appleúòùôè Î È ÌÂ È ÊÔÚ ÛÙÈ appleúôùèì ÛÂÈ ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ fiûôó ÊÔ- Ú Ù Î ÙÔÈÎ È Ò. ÎÔÏÔ ıô Ó ÔÈ Á ÙÂ, ÂÓÒ appleôï- ÏÔ ŒÏÏËÓ appleúôùèìô Ó Ó ÊÚÔÓÙ Ô Ó ÌÈÎÚ appleô ÏÈ, Î Ú ˆ Î Ó Ú ÓÈ Î È apple apple Á Ï ÎÈ. Δ ÙÂÏ ٠ÚfiÓÈ apple Ú ÂÈ ÂÓ È Ê ÚÔÓ ÁÈ appleèô Â͈ÙÈÎ Ò. ÔÈÔ ÌappleÔÚÂ, fiìˆ, Ó ı ÏÂÈ Ó appleú ÛÈÓÔ ÈÁÎÔ Ó ÛÙÔÓ ÒÌÔ ÙÔ, ÌÈ ÁÚÈ Á Ù ÛÙÔÓ Î Ó apple ÙÔ Ó Ì ÓÈ Î Ú Ú ÛÙÔ ÂÓ ÚÂ Ô ÙÔ ; «Δ ÙÔÈ Ò Ì ËÙ ÓÂ Û Ó ıˆ ÊË ÔÈ, Î appleôèôè ÂÎÎÂÓÙÚÈÎÔ, appleï ÓıÚˆappleÔÈ appleô Ô Ó ÛÙË È ıâû ÙÔ ÌÂÁ ÏÔ ÒÚÔ Î È ı ÏÔ Ó Ó ÏÔ Ó Î - ÙÈ È ÊÔÚÂÙÈÎfi Û ÙfiÓ» Ì Ï ÂÈ Ô μ.., ÂÌappleÔÚÈÎfi È ı ÓÙ Î Ù ÛÙ Ì ÙÔ Ì ΠÙÔÈÎ È Ò. ÂÓÈÎ, ÙÔ 60-70% ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ appleô ÁÔÚ Ô Ó ÛÎ ÏÔ Â Ó È ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Ì apple È È 7-8 ÂÙÒÓ. ÎÔ- ÏÔ ıô Ó ÌÔÓ ÈÎÔ Û ÓÙ ÍÈÔ ÔÈ Î È ËÏÈÎÈˆÌ ÓÔÈ ÁÂ- ÓÈÎ, appleô ı ÏÔ Ó ÎÈ ÙÔ ÌÈ «appleèûù» Û ÓÙÚÔÊÈ. È Á ÙÂ Â Ó È ÌÔÓ ÈÎ, ÓÂÍ ÚÙËÙÂ Î È Ë ÊÚÔÓÙ ÙÔ Â Ó È Â ÎÔÏË, ÁÈ Ùfi Î È Ú ÔÓÙ È appleúòùâ ÛÙËÓ appleúôù ÌËÛË ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ appleô Ï - appleô Ó appleôïï ÒÚ applefi ÙÔ Ûapple ÙÈ. Δ ÎÔ Ó ÏÈ, Ù ÏÔ, Î È fiï Ù ÙÚˆÎÙÈÎ Î Ï appleùô Ó ÙÈ Ó - ÁΠfiûˆó ı ÏÔ Ó «ÌÈ apple ÚÂÔ Ï ÙÚÈ ˆÙ Î È ÊÙËÓ», ˆÚ ÌÂÁ Ï ÂÛÌ ÛÂÈ Î È ÍÔ. Ó ıˆ Â Ó È Ù ˆ ÎÈ appleô ÁÔÚ Ô Ó ÔÈ ÁÔÓ ÁÈ Ù apple È È ÙÔ ÛÂ Ó ÌÂÙ ÙÈÎfi ÛÙ ÈÔ appleúèó applefi ÙÔÓ ÛÎ ÏÔ. Ποιο ζώο πιστεύεις ότι θα σου ταίριαζε καλύτερα και γιατί; ˆËÚfi apple È ÓÈ È ÚÈÎÔ apple ÎÔ Ô ΔÔ ˆ ÎÈ ÌÔ Â Ó È Í appleóô (apple Ó) Í appleóô ı ÚÚ Ï Ô ÙÚ ÊÂÚfi È ÚÈÎÔ appleèûùfi 16

7 Δ Δπ ƒ ª Δ π À Δ Δ À ñ Δ Î ÙÔÈÎ È ÈÛı ÓÔÓÙ È ÏÈ, Êfi Ô,  Ù, Á appleë. ñ Á Ù Û ÓÔÊÚ ˆÓfiÙ Ó Î È Á  appleâèïëùèîô Ú ËıÌÔ. ñ ªË ÚÈ Û È Ó Î ÓÂÈ ÙÈ ÛÎ ÛÂÈ ÁÈ ÙÔ Ûapple ÙÈ! ñ ÛÔ ÌÔ Ó ÁÚ ˆ Î Ï ÛÙÈ ÂÍÂÙ ÛÂÈ! appleôè Ú Ì Ù ÂÓ Ô Ó Ù appleô Û -ˆ ÏÏ ÌfiÓÔ Û -Ì È, apple.. ÚÈ Ì È, ÔÓÂÈÚ ÔÌ È, appleâ- ÚÈappleÔÈÔ Ì È. Ù Ï ÁÔÓÙ È appleôıâùèî Ú Ì Ù Î È Û ÓÙ ÛÛÔÓÙ È ÌÂ È ÊÔÚÔ ÙÚfiappleÔ : 1. appleôè applefi Ù appleôıâùèî Ú Ì Ù apple ÚÓÔ Ó ÓÙÈΠÌÂÓÔ ÌfiÓÔ ÌÈ ÔÓÔÌ ÙÈÎ ÊÚ ÛË Û ÈÙÈ ÙÈÎ. Û ÔÌ È appleâúèappleôèô Ì È ÂappleÈÛÎ appleùôì È ÚÂÈ ÔÌ È + ÈÙÈ ÙÈÎ ñ ψ Ó Û ÛÙ ÙËÓ ÂappleÈı Ì ÌÔ fiappleˆ Û ÔÌ È Î È ÂÁÒ ÙÈ ÈÎ ÛÔ. ñ ÔÈÔ ÎËappleÔ Úfi appleâúèappleôè ıëîâ ÙÔÓ Î appleô ÛÔ ; ÌÔ ÙÔÓ Û ÛÙ ÛÂÈ. ñ ÃÚÂÈ ÔÌ È Ï ÁÔ ÚfiÓÔ ÎfiÌË Î È Ú ÔÌ È. 2. ÚÈÛÌ Ó appleôıâùèî Ú Ì Ù apple ÚÓÔ Ó Â Ù ÌÈ ÔÓÔÌ ÙÈÎ ÊÚ ÛË Û ÈÙÈ ÙÈÎ Â Ù ÌÈ Û ÌappleÏËÚˆÌ ÙÈÎ appleúfiù ÛË Ì ÙÔ Ó. ÔÌ È ÚÈ Ì È ÓÙÚ appleôì È Â ÔÌ È ÛÈ ÓÔÌ È ÊÔ Ì È + ÈÙÈ ÙÈÎ Ó... ñ ÔÌ È Â Ò Î È Ì Ú ΠÙÈ appleâèïëùèî ÙËÏÂÊˆÓ Ì Ù. ñ ÙËÎ Ó ÒÛˆ Î Ù ıâûë ÛÙÔ ÈÎ ÛÙ ÚÈÔ. ñ È ÓÔÌ È ÙÔ appleúˆèófi Í appleóëì. ñ È ÓÔÌ È Ó Í appleóò ÓˆÚ. 17

8 3. ÚÈÛÌ Ó appleôıâùèî Ú Ì Ù apple ÚÓÔ Ó Â Ù ÌÈ ÔÓÔÌ ÙÈÎ ÊÚ ÛË Û ÈÙÈ ÙÈÎ Â Ù ÌÈ Û ÌappleÏËÚˆÌ ÙÈÎ appleúfiù ÛË Ì ÙÔ Ó Â Ù ÌÈ Û ÌappleÏËÚˆÌ ÙÈÎ ÊÚ ÛË Ì ÙÔ fiùè. ÛÎ ÊÙÔÌ È ÔÓÂÈÚ ÔÌ È ı Ì Ì È applefiû ÔÌ È ÈÛı ÓÔÌ È + ÈÙÈ ÙÈÎ Ó fiùè ñ ıâ Ì Ú ÔÓÂÈÚ ÔÌ È ÙÈ È ÎÔapple appleô ı appleâú Ûˆ ÛÙÔ ÓËÛ ÙÔ Î ÏÔÎ ÚÈ. ñ Ãı ÔÓÂÈÚ ÙËÎ fiùè ÌÔ Ó ÛÂ Ó appleïô Ô Î È Ù Í Â ÌfiÓÔ ÌÔ ÛÙÔÓ ˆÎ Ófi. ñ Ãı Û ÔÓÂÈÚ ÙËÎ Ó ÂÈ apple ÚÂÈ ÙÔ ÈÎfi ÌÔ ÙÔÎ ÓËÙÔ Î È Ó Ê ÁÂÈ Ì ÎÚÈ. ƒ! appleôèâ ÊÔÚ Ù apple Ú apple Óˆ Ú Ì Ù ÂÌÊ Ó ÔÓÙ È ˆÚ ÓÙÈΠÌÂÓÔ. ΔÈ Î ÓÂÈ ÙÒÚ ; Δ appleôù. Î ÊÙÔÌ È. ªË ÊÔ Û È! ŸÏ ı apple Ó ΠÏ. ΔÔ ÂÏapple ˆ. Œ Û ÙË Ô ÏÂÈ ÙÔ. fiûô Ï apple Ì È! ÂÛ È Ó Ì apple ÓÙÚ Ù ; ÔÌ È! ΔÈ Î ÓÂÈ Ô È ÓÓË ; ÔÈÌ Ù È; Ÿ È, ÔÓÂÈÚ ÂÙ È Í appleóèô! 4. Δ appleôıâùèî Ú Ì Ù È Ì ÚÙ ÚÔÌ È, ÓÙÚ appleôì È, apple Ú appleôóè Ì È, ÚÔÌ È, Ï apple - Ì È ÂÎÊÚ Ô Ó ÙËÓ ÈÎ Ì Î Ù ÛÙ ÛË, ËÏ ÙÔ ÙÈ ÓÈÒıÔ ÌÂ. Ù apple ÚÓÔ Ó ˆ ÓÙÈΠÌÂÓÔ ÌÈ ÊÚ ÛË Ì ÙÔ appleô ÌÈ ÊÚ ÛË Ì ÙËÓ appleúfiıâûë ÁÈ, appleô  ÓÂÈ ÙËÓ È- Ù ÙË Û ÁÎÂÎÚÈÌ ÓË ÈÎ Î Ù ÛÙ ÛË. ÓÙÚ appleôì È È Ì ÚÙ ÚÔÌ È ÚÔÌ È apple Ú appleôóè Ì È Ï apple Ì È + appleô / ÁÈ 18

9 ñ ŸÏÔÈ ÔÈ ÂappleÈ ÙÂ È Ì ÚÙ Ú ıëî Ó ÓÙÔÓ appleô Î ı ÛÙ ÚËÛ ÙÔ ÂÚÔappleÏ ÓÔ. ñ ŸÏÔÈ ÔÈ ÂappleÈ ÙÂ È Ì ÚÙ Ú ıëî Ó ÓÙÔÓ ÁÈ ÙËÓ Î ı ÛÙ ÚËÛË ÛÙËÓ appleù ÛË. ñ à ÚËÎ appleô Â Û È Î Ï Î È appleúôô  ÂÈ. ñ à ÚËÎ ÁÈ Û Ó Î È ÙËÓ appleúfiô fi ÛÔ. ñ ΔÒÚ ÌËÓ apple Ú appleôóè ÛÙ appleô ÂÓ ı apple Ù ÂÎ ÚÔÌ. Û ÛÙ Ó ÊÚfiÓÈÌÔÈ, Ó ÌËÓ Ìapple Ó Ù ÙÈ̈Ú. ñ ºÔ Ô Î ıâ appleúˆ apple Ú appleôóè Ù È ÁÈ Ù apple ÓÙ! È ÙÔ apple ÓÙÂÏfiÓÈ ÙÔ appleô ÂÓ Â Ó È Î ÏÔÛÈ ÂÚˆÌ ÓÔ, ÁÈ ÙÔ Á Ï ÙÔ appleô Â Ó È ÎÚ Ô, ÁÈ ÙËÓ ÙÛ ÓÙ ÙÔ appleô Â Ó È ÚÈ ÂÓ Í ÚÔ Ì appleè ÙÈ Ó ÙÔÓ Î ÓÔ ÌÂ! ƒ! ΔÔ ÓÙÚ appleôì È ÌappleÔÚÂ Ó apple ÚÂÈ Î È ÓÙÈΠÌÂÓÔ Ì ÔÓÔÌ ÙÈÎ ÊÚ ÛË Û ÈÙÈ ÙÈÎ. ñ ÙÚ appleëî Ó ÙË ÛÎ Ï ÙÔ. ñ ÙÚ appleëî Ó appleô Ô Û ÌÌ ıëù ÙÔ Ì ÏËÛÂ Û ËÌ ÛÙË ÛÎ Ï ÙÔ. ñ ÙÚ appleëî Ó ÁÈ ÙË Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ ÙÔ Û ÌÌ ıëù ÙÔ. 5. Δ appleôıâùèî Ú Ì Ù ÂÓ È Ê ÚÔÌ È, ÓÔÈ ÔÌ È, ÁˆÓ ÔÌ È,  ı ÓÔÌ È ÎÔÏÔ ıô - ÓÙ È apple ÓÙ applefi ÌÈ ÊÚ ÛË Ì ÙËÓ appleúfiıâûë ÁÈ. ÂÓ È Ê ÚÔÌ È ÓÔÈ ÔÌ È ÁˆÓ ÔÌ È Â ı ÓÔÌ È + ÁÈ ñ ÈÔÓ ÛË apple ÓÙ ÂÓ È ÊÂÚfiÙ Ó ÁÈ Ù appleúô Ï Ì Ù ÙÔ ÙfiappleÔ Ì. ñ ÛÙ Ò Î Ó  ÓÔÈ ÂÙ È ÁÈ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ appleô appleôê ÚÔ Ó. ñ ŸÏÔÈ ÁˆÓÈ fiì ÛÙ ÁÈ ÙËÓ appleúôûˆappleèî Ì Â Ù ÌfiÓÔ. ñ ÔÈÔ Â ı ÓÂÙ È ÁÈ ÙËÓ apple ÚÎ ÁÈ ÛÙÔ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈÔ; 19

10 Ï Ê ÓÙ, Ô ÈÛıËÌ Ù!  ٠ÚË : ªapple Ìapple :  ٠ÚË : ªapple Ìapple : Mapple Ìapple, ÌappleÔÚÂ Ó Ì ÔËı ÛÂÈ ; Œ ˆ Ó Î Óˆ ÌÈ ÂÚÁ Û ÛÙË μèôïôá Î È ÂÓ Í Úˆ appleô Ó Íˆ. TÈ ÂÚÁ Û Â Ó È Ù ; H Î ıëá ÙÚÈ Ì ÙËÛÂ Ó ÚÔ Ì appleïëúôêôú  ÁÈ ÙËÓ ÈÎ ÓfiÙËÙ ÙˆÓ Ò- ˆÓ Ó ÈÛı ÓÔÓÙ È Î È Ó ÂÎ ËÏÒÓÔ Ó Ù ÈÛı Ì Ù ÙÔ. Û È Ù ÂÚfi! ÙË ıâûèó ÂÊËÌÂÚ ÓÔÌ ˆ fiùè Â Â Ó Û ÂÙÈÎfi ÚıÚÔ. È appleâú ÌÂÓÂ Ï ÁÔ Ó ÙË Ê Úˆ. (ÌÂÙ applefi Ï ÁÔ) ªapple Ìapple :  ٠ÚË : Ï ı ÌfiÌÔ Ó. Œ ÂÈ Ó ÚıÚÔ Ì ٠ÙÏÔ «Ï Ê ÓÙ Ùfi Ô ÈÛıËÌ Ù» Î È Ï ÂÈ fiùè ÂÓ Ô Ó ÌfiÓÔ ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ ÙËÓ ÈÎ ÓfiÙËÙ Ó ÓÈÒıÔ Ó ÈÛı Ì Ù Î È Ó Ù ÂÎÊÚ Ô Ó ÏÏ Î È fiï Ù Ò, ıëï ÛÙÈÎ, ÛappleÔÓ ÏˆÙ, ÂÚappleÂÙ Ùfi ÎÚÈ Ò ıâï! ªappleÚ Ô, Ìapple Ìapple! È ÒÛ ÌÔ Ó ÙÔ È Ûˆ! 20

11 Ο ι άνθρωποι δεν είναι τα μόνα πλάσματα στον πλανήτη που έχουν την ικανότητα να νιώθουν και να εκφράζουν συναισθήματα. Διάφορα ζώα όπως οι λύκοι, οι ελέφαντες, τα δελφίνια, οι φάλαινες, οι χιμπαντζήδες, οι καμήλες, ακόμη και τα ιγκουάνα ή τα ποντίκια ερωτεύονται, χαίρονται, λυπούνται και πενθούν, ενεργοποιώντας 1 αντίστοιχα κέντρα με αυτά που ενεργοποιούνται στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Πρώτος το είχε πει ο Κάρολος Δαρβίνος στο βιβλίο του με τον τίτλο «Η έκφραση συναισθημάτων στους ανθρώπους και στα ζώα». Οι σύγχρονες εξελίξεις στην επιστήμη της νευροβιολογίας έρχονται να τον επιβεβαιώσουν, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως οι νευροχημικές διαδικασίες με τις οποίες εκδηλώνονται τα συναισθήματα είναι οι ίδιες στα ζώα και τους ανθρώπους. Έτσι, πολλά είδη ζώων, θηλαστικά αλλά και ερπετά, νιώθουν ευχαρίστηση, πόνο, ευτυχία, δυστυχία, ζήλια, θυμό, φόβο, συμπάθεια, ακόμη και λύπη. Πολλά σπονδυλωτά επιζητούν την απόλαυση που προσφέρει η χαρά, όπως ακριβώς ο άνθρωπος. «Κι αυτό εκδηλώνεται κυρίως στο παιχνίδι», λέει ο Αμερικανός καθηγητής Βιολογίας Mark Bekoff, ένας από τους υποστηρικτές της άποψης πως τα ζώα αισθάνονται. «Όποιος έχει δει νεαρά δελφίνια να πηδούν έξω από το νερό, βούβαλους να παίζουν με το χιόνι ή ελάφια να τρέχουν σαν να... χορεύουν, το ξέρει. Το επιβεβαιώνουν όμως και οι νευροβιολογικές έρευνες στα ζώα. Είναι η χημεία του παιχνιδιού που οδηγεί στη χαρά. Τα ζώα στη διάρκεια του παιχνιδιού παράγουν οπιούχες ουσίες, αυξάνεται η έκκριση 2 ντοπαμινών στον εγκέφαλο. Κι αυτό έχει πια αποδειχθεί και εργαστηριακά». Επίσης, ο Mark Bekoff υποστηρίζει ότι τα ζώα έχουν όχι μόνο συναισθήματα αλλά και έναν ιδιαίτερα αναπτυγμένο (και διαφορετικό από είδος σε είδος) κώδικα ηθικής. Σε άρθρο του στο περιοδικό «New Scientist» σημειώνει πως «η αίσθηση σωστής συμπεριφοράς, ο διαχωρισμός ανάμεσα στο δίκαιο και στο άδικο, στο σωστό και το λάθος έχει παρατηρηθεί σε πάρα πολλά είδη ζώων. Υπάρχει, γιατί αν δεν υπήρχε, δεν θα μπορούσαν να δημιουργηθούν κοινωνίες. Χωρίς κοινωνίες, χωρίς ομάδες, η θέση τους θα ήταν μειονεκτική, οι απειλές και οι κίνδυνοι πολύ περισσότεροι». 1. Ποιες κατηγορίες ζώων αισθάνονται και εκδηλώνουν τα αισθήματά τους; 2. Πώς αποδεικνύεται επιστημονικά ότι τα ζώα αισθάνονται, όταν παίζουν; 3. Σύμφωνα με τον Mark Bekoff τα ζώα διαθέτουν κώδικα ηθικής. Ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί για να στηρίξει αυτήν την άποψη; 1 ÂÓÂÚÁÔappleÔÈÒ: ˆ Û ÏÂÈÙÔ ÚÁ, ˆ Ó Ô Ï ÂÈ 2. ÎÎÚÈÛË: apple Ú ÁˆÁ 21