ΗH ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΜΖΜΑ: ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ. ΘΔΜΑ: Σν Νέν Γεκόζην Μάλαηδκελη θαη νη

Transcript

1 Ε ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗH ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ: ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: Σν Νέν Γεκόζην Μάλαηδκελη θαη νη Μεηαξξπζκίζεηο ησλ πζηεκάησλ Τγεηνλνκηθήο Πεξίζαιςεο. Σα παξαδείγκαηα ηεο Μ. Βξεηαλίαο θαη ηεο Ννξβεγίαο θαη ε πεξίπησζε ηεο Διιάδαο. Δπηβιέπσλ: Μπνπξζαλίδεο Υξήζηνο πνπδαζηήο: Γθνπγθνπιήο Αλδξέαο ΑΘΖΝΑ, ΟΚΣΧΒΡΗΟ 2007

2 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ... 2 ΠΡΟΛΟΓΟ... 5 ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 6 SUMMARY... 7 ΔΗΑΓΧΓΖ: Ζ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ Ο ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Α. ΣΟΠΟΘΔΣΖΖ ΣΟΤ ΕΖΣΖΜΑΣΟ ΣΟ ΔΤΡΤΣΔΡΟ ΘΔΩΡΖΣΗΚΟ-ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΤΕΖΣΖΖ... 9 Β. ΚΟΠΟ ΚΑΗ ΣΟΥΟΗ ΣΖ ΔΡΓΑΗΑ Γ. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ ΚΑΗ ΓΟΜΖ ΣΖ ΔΡΓΑΗΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΝΔΟ ΓΖΜΟΗΟ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ: ΘΔΧΡΖΣΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ, ΑΡΥΔ ΚΑΗ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΣΟ ΝΔΟ ΓΖΜΟΗΟ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ Ω ΤΓΥΡΟΝΖ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΣΗΚΖ ΠΡΟΣΑΖ Ζ έλλνηα θαη ε εκθάληζε ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη Οη εθαξκνγέο ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη Οη δξάζεηο πνπ ζπλζέηνπλ ην Νέν Γεκόζην Μάλαηδκελη ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΚΑΗ ΝΔΟ ΓΖΜΟΗΟ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΔΠΗΠΔΓΑ, ΠΔΓΗΑ ΚΑΗ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΔΚΤΓΥΡΟΝΗΜΟΤ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Δπίπεδα εθζπγρξνληζκνύ ηεο δεκόζηαο δηνίθεζεο Δξγαιεία εθζπγρξνληζκνύ ηεο δεκόζηαο δηνίθεζεο ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΣΟΤ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΥΩΡΟ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Οησλεί Αγνξέο (quasi-markets) Γηαρείξηζε πκβάζεσλ (Contracting) Performance Management Benchmarking (πγθξηηηθή Αμηνιόγεζε) ηξαηεγηθό Μάλαηδκελη θαη Balanced Scorecard

3 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΧΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣO ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΣΟ ΝΔΟ ΓΖΜΟΗΟ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΜΔ ΠΔΓΗΟ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΤΓΔΗΑ ΤΝΟΠΣΗΚΖ ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΟΤ NATIONAL HEALTH SYSTEM (NHS) ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ Ζ ΓΟΜΖ ΣΟΤ ΔΘΝΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΤΓΔΗΑ ΣΖ ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΜΔ ΒΑΖ ΣΖ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΣΟΤ Ζ ΓΟΜΖ ΣΟΤ ΔΘΝΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΤΓΔΗΑ ΣΖ ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΜΔΣΑ ΣΖ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΣΟΤ Ζ ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΖ ΣΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΣΟ ΚΔΠΣΗΚΟ ΣΟΤ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΟΗ ΜΔΘΟΓΟΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΓΗΑΠΗΣΩΔΗ ΓΗΑ ΣΗ ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΣΟΤ ΝΓΜ ΣΟ NHS ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΧΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣO ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ ΝΟΡΒΖΓΗΑ ΣΟ ΝΔΟ ΓΖΜΟΗΟ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΚΑΗ ΣΟ ΠΔΓΗΟ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΟΤ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ ΝΟΡΒΖΓΗΑ ΤΝΟΠΣΗΚΖ ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΟΤ ΝΟΟΚΟΜΔΗΑΚΟΤ ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΝΟΡΒΖΓΗΑ ΓΟΜΖ ΣΟΤ ΝΟΡΒΖΓΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΤΓΔΗΑ ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΖ ΣΟΤ ΝΟΡΒΖΓΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΤΓΔΗΑ ΜΔ ΔΜΦΑΖ ΣΟ ΝΟΟΚΟΜΔΗΑΚΟ ΣΟΜΔΑ ΣΟ ΚΔΠΣΗΚΟ ΣΟΤ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΣΟΤ ΝΟΟΚΟΜΔΗΑΚΟΤ ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΝΟΡΒΖΓΗΑ ΟΗ ΜΔΘΟΓΟΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΣΟΤ ΝΟΟΚΟΜΔΗΑΚΟΤ ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΝΟΡΒΖΓΗΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΓΗΑΠΗΣΩΔΗ ΓΗΑ ΣΗ ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΣΟΤ ΝΓΜ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ ΝΟΡΒΖΓΗΑ

4 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΟ ΓΖΜΟΗΟ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΓΖΜΟΗΟ ΣΟΜΔΑ ΚΑΗ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ Ζ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΔΜΠΔΗΡΗΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΟΤ ΝΓΜ Ζ πνιηηηθή πνηόηεηαο ζηε δεκόζηα δηνίθεζε: Σν Κνηλό Πιαίζην Αμηνιόγεζεο (Κ.Π.Α.) Ζ Γηνίθεζε κέζσ ηόρσλ Ζ ΠΟΡΔΗΑ ΣΩΝ ΠΟΛΗΣΗΚΩΝ ΤΓΔΗΑ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΟΗ ΔΠΗΓΡΑΔΗ ΣΟΤ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΚΡΗΣΗΚΖ ΣΩΝ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΣΗΚΩΝ ΠΡΟΠΑΘΔΗΩΝ: ΣΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΤΣΖΜΑ ΟΡΓΑΝΩΜΔΝΖ ΑΝΔΤΘΤΝΟΣΖΣΑ ΤΓΚΡΗΖ ΣΩΝ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΣΗΚΩΝ ΠΡΟΠΑΘΔΗΩΝ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΚΑΗ ΝΟΡΒΖΓΗΑ Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΖΝ ΠΔΡΗΠΣΩΖ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ ΝΔΟ ΓΖΜΟΗΟ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΚΑΗ ΤΓΔΗΑ: ΜΗΑ ΚΡΗΣΗΚΑ ΑΝΑΣΟΥΑΣΗΚΖ ΠΡΟΔΓΓΗΖ ΣΖ ΣΟΥΟΤΜΔΝΖ ΤΝΘΔΖ ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΖ ΓΗΔΞΑΓΟΜΔΝΖ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ

5 Πξόινγνο Ζ αλάζεζε ηεο παξνχζαο κειέηεο γχξσ απφ ην κάιινλ λενινγηθφ, γηα ηελ ειιεληθή δηνηθεηηθή πξαγκαηηθφηεηα, δήηεκα ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη θαη κάιηζηα κε εμεηδίθεπζε ζην Γεκφζην Μάλαηδκελη Τγείαο, απνηέιεζε γηα ην γξάθνληα ηφζν πξφθιεζε, φζν θαη θπξίσο- επζχλε. Ζ επζχλε έπξεπε λα αλαιεθζεί κε ηεθκεξησκέλε επηζηεκνληθή γλψζε. Ζ πξφθιεζε φκσο, έπξεπε λα απαληεζεί κε ηελ ηήξεζε ηεο ιεπηήο δηαρσξηζηηθήο γξακκήο πνπ ρσξίδεη πάληνηε ην λεσηεξηθφ θαη ην ξηδνζπαζηηθφ, απφ ην ππεξθίαιν θαη ην πξαθηηθά αλεθάξκνζην, αιιφηξησλ εθαξκνζκέλσλ δηνηθεηηθψλ ινγηθψλ θαη εξγαιείσλ ζηελ ηδηάδνπζα θνηλσληθνπνιηηηθή πξαγκαηηθφηεηα ηνπ θαηξνχ θαη ηνπ ηφπνπ καο. Με γλψκνλα ινηπφλ απηή ηελ πξφθιεζε θαη απηή ηελ επζχλε θαηαβιήζεθε ε πξνζπάζεηα, ε παξνχζα κειέηε λα κε κείλεη κφλν ζην επίπεδν ηεο θαηαγξαθήο θαη παξαηήξεζεο ησλ δηνηθεηηθψλ ζπζηεκάησλ ηνπ ηνκέα πγείαο ηεο Μ. Βξεηαλίαο θαη ηεο Ννξβεγίαο, αιιά λα γίλεη θαη κηα απφπεηξα ζχλζεζεο ησλ αξρψλ θαη ησλ εξγαιείσλ ηνπ ΝΓΜ, κε ηξφπν ψζηε λα κε κνηάδνπλ «μέλν θνπζηνχκη» ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα. Κιείλνληαο, ζεξκέο επραξηζηίεο αλήθνπλ ζηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή ηνπ παξφληνο πνλήκαηνο θ. Μπνπξζαλίδε Υξήζην, αθνχ κε φπια ηηο πνιχηηκεο γλψζεηο θαη ζπκβνπιέο θαη θπξίσο ηε δεκηνπξγηθή ηνπ θαζνδήγεζε θαη ππνζηήξημε, πξαγκαηνπνηήζεθε ε ζπγγξαθή απηήο ηεο κειέηεο. 5

6 Πεξίιεςε Σν γλσζηηθφ ελδηαθέξνλ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο εζηηάδεηαη ζηελ πεξηγξαθή ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη, σο αλαιπηηθνχ εξγαιείνπ γλψζεο, δηάπιαζεο θαη ζπληνληζκνχ θνηλσληθψλ ζπζηεκάησλ απμεκέλεο πνιππινθφηεηαο, ζε δχν επίπεδα: πξσηνγελψο ζην επίπεδν ηεο γεληθήο θπβέξλεζεο θαη δεπηεξνγελψο ζην επίπεδν ηεο δηνίθεζεο ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο. Γειαδή, έγηλε πξνζπάζεηα αξρηθά λα ζθηαγξαθεζνχλ νη φξνη δηεμαγσγήο ηεο κεηαξξχζκηζεο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη θαηφπηλ λα εληαρζεί ζε απηή θαη ην δήηεκα ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο, πάληα ζην πιαίζην ηνπ ΝΓΜ. Ζ πεξαηηέξσ αλάιπζε εμεηδηθεχηεθε ζην επίπεδν παξνπζίαζεο ησλ κεηαξξπζκηζηηθψλ πξνζπαζεηψλ ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο Μ. Βξεηαλίαο θαη Ννξβεγίαο. Απηφ έγηλε κε ηε ζθέςε φηη πξφθεηηαη γηα δχν κνληέια απνιχησο ζπγγελή, αθνχ θαη ην ζχζηεκα πγείαο ηεο Ννξβεγίαο αλήθεη ζηελ ηππνινγία ησλ, ζθαλδηλαβηθνχ ηχπνπ, ζπζηεκάησλ θξαηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο (Beveridge), κε ζαθείο επηδξάζεηο απφ ην ΝΓΜ. Έηζη, απφ ηε κία πιεπξά έρνπκε ηηο δηαδνρηθέο κεηαξξπζκηζηηθέο πξνζπάζεηεο ηνπ βξεηαληθνχ NHS θαη απφ ηελ άιιε ηε κεηαηξνπή ησλ λνξβεγηθψλ λνζνθνκείσλ ζε απηφλνκεο επηρεηξήζεηο πγείαο, ππφ θξαηηθή επνπηεία. Μέζα απφ ηηο αιιαγέο ηνπ βξεηαληθνχ ζπζηήκαηνο, δηαγξάθεηαη αλάγιπθα φιε ηελ πνξεία ηεο δηνηθεηηθήο ζθέςεο πνπ δηέπεη θαη ηηο δχν θάζεηο ησλ λεσηεξηζηηθψλ πξνζπαζεηψλ, πνπ αξρηθά άθνπγαλ ζην φλνκα ηνπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη, κε ζαθείο λενθηιειεχζεξεο αλαθνξέο θαη ηελ επαλαηνπνζέηεζή ηνπο ζην επηζηεκνληθφ πξνζθήλην, σο Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη πιένλ, κε ζχγρξνλα εξγαιεία δηνηθεηηθήο πξαθηηθήο, ηα νπνία θαη παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά. Παξάιιεια, δηαθαίλεηαη ε επηθπξηαξρία ηνπ ΝΓΜ, ζπλνιηθά ζην πγεηνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο Ννξβεγίαο, πξηλ θαη κεηά ηε κεηαξξχζκηζε, αθνχ θαη αξθεηά λσξίο πηνζεηήζεθαλ ζε απηή ηε ρψξα νη απνθεληξσκέλεο δνκέο θαη αξθεηά λσξίο απνζχξζεθαλ, γηα λα αληηθαηαζηαζνχλ, απφ έλα, ηδηαηηέξσο ελδηαθέξνλ πβξηδηθφ κνληέιν ζπγθέληξσζεο-απνθέληξσζεο. Σέινο, παξνπζηάδνληαη νη (δεηιέο αθφκα) επηδξάζεηο ηνπ ΝΓΜ ζε δηαθφξνπο ηνκείο ηεο ειιεληθήο δεκφζηαο δηνίθεζεο, αιιά θαη ε εχγισηηε απνπζία ηνπ 6

7 απφ ην ζχλνιν ησλ κεηαξξπζκηζηηθψλ πξνζπαζεηψλ, πνπ έιαβαλ ρψξα ζην ειιεληθφ ζχζηεκα πγείαο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Ωο ζπκπέξαζκα, επηρεηξήζεθε κηα ζχλζεζε ησλ ζηνηρείσλ εθείλσλ (αξρψλ θαη εξγαιείσλ) ηνπ ΝΓΜ, ππφ ην πξίζκα ηεο δηεμαγφκελεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο, πνπ κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζην πγεηνλνκηθφ καο ζχζηεκα, κε πξνεμάξρνληα εθείλα ηεο χπαξμεο κηαο «νησλεί αγνξάο» θαη ελφο καθξνπξφζεζκνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ, ηελ έκθαζε ζηελ απφθηεζε θνπιηνχξαο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη απνδνηηθφηεηαο, ηα ζπζηήκαηα κέηξεζεο ηεο απφδνζεο θαη ηεο δηνίθεζεο ηεο πνηφηεηαο παληνχ. SUMMARY The cognitive interest of the current study is focused on the description of the New Public Management, as an analytical tool of knowledge, configuration and co-ordination of social systems of increased complexity, in two levels: firstly in the level of general government, and secondary in the level of the health care systems administration. Initially, there are sketched out the terms of accomplishing (performing) the reforms of Public Administration and then takes place a categorisation of the issue of healthcare systems reforms, in the frame of the NPM. Furthermore, the current analysis focused on presenting the reforming efforts of the British and Norwegian healthcare systems. This choice was dictated the fact that these two models are absolutely relative to each other, since the Norwegian system belongs in the typology of Beveridge model, with explicit NPM effects. Thus, on the one side stands the successive reforming efforts of the British NHS and from the other side, the transformation of the Norwegian hospitals in autonomous health enterprises, under the government owned monitoring. Through the changes of the British system, is lively erased the whole course of the administrative thought that dominates both phases of the innovatory efforts, initially known as Public Management, with explicit neo-liberal reports and its replacement in the scientific foreground by New Public Management and the modern tools of administrative practice, which are also presented 7

8 concisely. At the same time, the domination of NPM emerges in the Norwegian sanitary system, before and after the abovementioned reform, given that the decentralised structures were early adopted and also early withdrawn, in order to be replaced by a particularly interesting hybrid of a concentration-decentralisation model. Finally, they are discussed the shyly effects of NPM in various sectors of the Greek public administration, but also, its eloquent absence from the total of reforming efforts that took place in the Greek health care system during the last years. As a conclusion, a composition of the NPM elements (principles and terms) is attempted, under the light of the carried out administrative reform, which are suitable for our sanitary system, with premier the existence of a quasi market and a long-term strategic plan with emphasis in the acquisition of the culture of effectiveness and efficiency, productivity measurement systems and quality management everywhere. Λέμεηο θιεηδηά: Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη, δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε, εξγαιεία ΝΓΜ, Μ. Βξεηαλία, Ννξβεγία, NHS, NIS, κεηαξξπζκίζεηο ζπζηεκάησλ πγείαο, ζπγθέληξσζε, απνθέληξσζε, απνηειεζκαηηθφηεηα, απνδνηηθφηεηα, πνηφηεηα, ινγνδνζία, ζηξαηεγηθφ κάλαηδκελη, δηνηθεηηθή θνπιηνχξα. 8

9 ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ & Ο ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΤΓΔΗΑ Δηζαγσγή: Ζ κεηαξξύζκηζε ηεο Γεκόζηαο Γηνίθεζεο θαη ν ηνκέαο ηεο πγείαο. Α. Σνπνζέηεζε ηνπ δεηήκαηνο ζην επξύηεξν ζεσξεηηθόεπηζηεκνληθό πιαίζην ζπδήηεζεο Ζ ζπδήηεζε γηα ηε «δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε», δηαθξηλφκελε απφ κηα έληνλε θηλεηηθφηεηα ζε ζρέζε κε ηε κεηαξξχζκηζε ηνπ θξάηνπο, μεθίλεζε ήδε απφ ηε δεθαεηία ηνπ 90, ππήξμε εμαηξεηηθά έληνλε θαη αληηθαηηθή θαη δχζθνια κπνξεί λα δνζεί κηα ζπλνιηθή εηθφλα γηα ηηο ζεηηθέο ή αξλεηηθέο ζπλέπεηεο ησλ δηνηθεηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ. Οη θξίζεηο γη απηέο δηαθνξνπνηνχληαη αλάινγα κε ην πεξηβάιινλ θαη ηνλ ρξφλν ζηνλ νπνίν γίλεηαη ε απνηίκεζή ηνπο (Καξθαηζνχιεο, 2005). ήκεξα, σζηφζν, απνηειεί θνηλφ ηφπν, φηη ηελ αηζηνδνμία ηεο δεθαεηίαο έρεη δηαδερζεί κηα γεληθεπκέλε επηθπιαθηηθφηεηα απέλαληη ζηηο δηνηθεηηθέο κεηαξξπζκίζεηο πνπ αληέγξαςαλ ή ζηεξίρζεθαλ ζε κνληέια νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα (Pollitt, Bouckaert, 2000). ε θάζε ρψξα έρεη δνζεί δηαθνξεηηθή έκθαζε ηφζν ζηνπο ιφγνπο ηεο κεηαξξχζκηζεο, φζν θαη ζηηο δξάζεηο πνπ θξίλνληαη απαξαίηεηεο. Καζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ αλάδεημε ηεο κηαο ή ηεο άιιεο φςεο ηεο κεηαξξχζκηζεο είλαη ε επηθξαηνχζα πνιηηηθή θαη δηνηθεηηθή θνπιηνχξα ζε θάζε ρψξα. ηε Μ. Βξεηαλία, γηα παξάδεηγκα, ηα πξνγξάκκαηα θαη νη επηκέξνπο δξάζεηο θαζνξίδνληαη κε βάζε ηε ζηξαηεγηθή επηινγή ηεο θαζνιηθήο κεηαξξχζκηζεο ηεο θπβέξλεζεο θαη ηνπ δηνηθεηηθνχ κεραληζκνχ, ηδίσο δε εθείλνπ πνπ έρεη άκεζε επαθή κε κεγάιεο κάδεο ηνπ πιεζπζκνχ (ζρνιεία, λνζνθνκεία θιπ), κε ζηφρν ηελ αλαλέσζε ηεο ρψξαο θαη ηελ πξνζαξκνγή ηεο ζηηο λέεο ζπλζήθεο ηνπ 21νπ αηψλα (Blair, 1999). ηελ Διιάδα, φκσο, ε εκθάληζε ηνπ «πνιίηε» ζην πξνζθήλην δελ εληάρζεθε ζε έλα ζηξαηεγηθφ κεηαξξπζκηζηηθφ φξακα, αιιά ζπλνδεχηεθε απφ αηθληδηαζκφ θαη ακεραλία, ηφζν ησλ πνιηηηθψλ, φζν θαη ησλ αθαδεκατθψλ θαη ιεηηνχξγεζε πεξηζζφηεξν σο έλαπζκα νξηζκέλσλ επηπιένλ πνιηηηθνδηνηθεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ (ζρεηηθψλ, θπξίσο, κε εθαξκνγέο πιεξνθνξηθήο) παξά σο αλαηξνπή παγησκέλσλ δνκψλ θαη ιεηηνπξγηψλ. Θα πξέπεη λα 9

10 ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ & Ο ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΤΓΔΗΑ ζεκεησζεί φηη ε πξνηίκεζε ησλ δηνηθήζεσλ ζηηο δξάζεηο ηεο κεηαξξπζκηζηηθήο αηδέληαο πνπ ζηνρεχνπλ ζηε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο δελ είλαη άζρεηε κε κηα γεληθφηεξε πνιηηηζκηθή κεηαβνιή, ε νπνία εζηηάδεη ζηα απνηειέζκαηα ησλ πνιηηηθψλ ζρεδηαζκψλ θαη ελεξγεηψλ. Αλ απηφ απνηειεί κηα ζεκαληηθή αιιαγή ζε ζρέζε κε ην παξειζφλ, κηα άιιε, εμίζνπ ζεκαληηθή, έρεη ζεκεησζεί ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζρεδηάδνληαη θαη πινπνηνχληαη νη δηνηθεηηθέο κεηαξξπζκίζεηο. Αληίζεηα κε φ,ηη ζπλέβαηλε πξηλ απφ κεξηθέο δεθαεηίεο, φηαλ ην βάξνο δηλφηαλ ζηνλ εμνξζνινγηζκφ ησλ ππεξεζηψλ κε ηελ ειπίδα φηη ζα πξνέθππηαλ, ζηε ζπλέρεηα, νθέιε γηα ηνπο ρξήζηεο ηνπο, ηνπο πνιίηεο, ζήκεξα ε δεκφζηα δηνίθεζε απαηηείηαη λα έρεη εμσζηξεθή πξνζαλαηνιηζκφ (Καξθαηζνχιεο, 2005). Μνινλφηη ε έλλνηα ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη (ΝΓΜ ζην εμήο), ζεσξείηαη απφ ηνπο κειεηεηέο, φηη αθνξά πεξηζζφηεξν ζην ιεγφκελν «ζθιεξφ ππξήλα» ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, απνηειεί ελδηαθέξνλ πεδίν γηα ηνπο πνιηηηθνχο επηζηήκνλεο πνπ κειεηνχλ ηηο κεηαξξπζκίζεηο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζην πιαίζην ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο, εθηηκψληαο φηη ην ΝΓΜ έρεη πιένλ γίλεη κέξνο ηνπ ιεγφκελνπ «πνιέκνπ ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο» κε ην ζθεπηηθφ φηη ην ΝΓΜ κπνξεί λα παξέρεη ηελ απαξαίηεηε κεζνδνινγία γηα ην αλ νη εθάζηνηε κεηαξξπζκίζεηο ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο είλαη πεηπρεκέλεο ή φρη (Green- Pedersen, 2002). Αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ Κξάηνπο Πξφλνηαο απνηειεί ν ηνκέαο ηεο πγείαο θαη νη πνιηηηθέο πνπ αζθνχληαη ζην πιαίζηφ ηνπ. Ωο πνιηηηθή πγείαο (health policy), ελλνείηαη ην ζχλνιν ησλ πξνζπαζεηψλ πνπ απνβιέπνπλ ζηελ επίηεπμε πιήξνπο θπζηθήο, πλεπκαηηθήο θαη θνηλσληθήο επεμίαο, ζχκθσλα κε ηνλ νξηζκφ πνπ δίλεη ε WHO γηα ηελ πγεία. Δληάζζεηαη ζηηο θνηλσληθέο πνιηηηθέο θαη απνηειεί ηκήκα ησλ θξαηηθψλ πνιηηηθψλ (policies) θάζε ρψξαο, ελψ εμαξηάηαη απφ ηηο ελ γέλεη πνιηηηθέο (politics) δνκέο θαη ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε κηαο ρψξαο. ε απηφ ην πιαίζην, ε απνηπρία ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο λα πξνζθέξεη ιχζεηο ζηα λέα θνηλσληθά πξνβιήκαηα, ε παγθνζκηνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο, ε ζπλερήο απμεηηθή ηάζε ησλ δαπαλψλ γηα ηελ πγεία, ε ζηελφηεηα ησλ πφξσλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ δηεζλή νηθνλνκηθή χθεζε νδήγεζαλ ζηελ αλάγθε επαλαπξνζδηνξηζκνχ ηεο πνιηηηθήο πγείαο ηφζν ζε παλεπξσπατθφ επίπεδν, φζν θαη ζηνλ ειιεληθφ ρψξν, αιιά θαη ζηελ εθαξκνγή ζηξαηεγηθψλ θαη κεηαξξπζκίζεσλ γηα παξαγσγηθφηεξε θαη 10

11 ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ & Ο ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΤΓΔΗΑ απνηειεζκαηηθφηεξε ρξήζε ησλ αλζξψπηλσλ θαη πιηθψλ πφξσλ. Γη απηφ θαη ε εηζαγσγή ηνπ ΝΓΜ ζε πνιιέο ρψξεο ραξαθηεξίζηεθε απφ αιιαγέο ζηε δνκή ησλ πνιηηηθν-δηνηθεηηθψλ ηνπο ζπζηεκάησλ, κεηαηξέπνληάο ηα, απφ νινθιεξσκέλα ζε ηκεκαηνπνηεκέλα θαη απνθεληξσκέλα ζπζηήκαηα. Απηφ επεηεχρζε κέζσ ηνπ ζπλδπαζκνχ θάζεηεο εμεηδίθεπζεο (κεγαιχηεξε απηνλνκία ζηηο γεληθέο δηεπζχλζεηο), αχμεζεο ηεο νξηδφληηαο εμεηδίθεπζεο (κνλνζεκαηηθέο νξγαλψζεηο) θαη δηαθνξνπνίεζεο κεηαμχ ησλ ξφισλ ηεο εθάζηνηε θπβέξλεζεο σο ηδηνθηήηε, δηεπζπληή, λνκνζέηε, επφπηε, αγνξαζηή θαη πξνκεζεπηή (Christensen, Laegreid, Stigen 2001). Με ηελ παξαηήξεζε φηη, ζε παγθφζκην επίπεδν, νη αξρέο ηνπ ΝΓΜ, δειαδή ε απνηειεζκαηηθφηεηα, ε απνδνηηθφηεηα θαη ε νηθνλνκηθφηεηα, βξήθαλ πξφζθνξν έδαθνο θαη ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο απνδεηθλχνληαο ηελ νξγαληθή ελφηεηα πνπ ζπληζηά ην ζχγρξνλν θξάηνο, αιιά θαη φηη ε αδήξηηε αλάγθε γηα κεηαξξπζκίζεηο κπνξεί θαη πξέπεη λα γίλεηαη κε ζρέδην, ζηξαηεγηθή θαη εθκεηαιιεπφκελε ηηο θαιέο πξαθηηθέο ησλ άιισλ ρσξψλ. Σν ΝΓΜ, κεηαηξέπεηαη ζηαδηαθά ζε θπξίαξρν πιαίζην ησλ επηρεηξνχκελσλ κεηαξξπζκίζεσλ ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, εκβάιινληαο ζηελ πξάμε έλλνηεο θαη κεζφδνπο (φπσο νη «νησλεί αγνξέο»), πνπ φρη κφλν απμάλνπλ πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο, αιιά θαη ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ πνιίηεπειάηε, κέζσ ηεο έκθαζεο ζηε ιεγφκελε αληηιακβαλφκελε πνηφηεηα (perceived quality), αιιά θαη ζηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα (ή θαη ζσηεξία) ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο. Β. θνπόο θαη ζηόρνη ηεο εξγαζίαο θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, είλαη κέζσ ηεο παξνπζίαζεο ησλ αξρψλ θαη ησλ εξγαιείσλ ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη θαη ηεο ζπγθξηηηθήο κειέηεο ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ηνπ πγεηνλνκηθνχ ηνκέα Μ. Βξεηαλίαο θαη Ννξβεγίαο, κε έκθαζε ζηε ρξήζε απηψλ ησλ εξγαιείσλ, λα θαηαδεηρζεί ε βέιηηζηε δφκεζε ησλ παξαπάλσ αξρψλ θαη εξγαιείσλ ζην ειιεληθφ ζχζηεκα πγείαο. Δηδηθφηεξνη ζηφρνη ηεο κειέηεο, είλαη ε αλάδεημε θξίζηκσλ δεηεκάησλ νξγάλσζεο, ρξεκαηνδφηεζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο απηψλ ησλ ρσξψλ θαη παξνπζίαζε ηεο πνξείαο ησλ κεηαξξπζκίζεσλ. ηφρν ηεο εξγαζίαο απνηειεί θαη ε δηαηχπσζε πξνηάζεσλ γηα ηελ βειηίσζε ηεο 11

12 ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ & Ο ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΤΓΔΗΑ νξγαλσηηθήο δηάπιαζεο ηνπ ειιεληθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο ζηε βάζε ηεο πηνζέηεζεο ζηνηρείσλ θαη εξγαιείσλ ηνπ ΝΓΜ. θεπηηθφ θαη βαζηθή ππφζεζε εξγαζίαο απνηέιεζε φηη, εθφζνλ ηα ηειεπηαία ρξφληα δηεμάγνληαη παξάιιεια, ηφζν κεηαξξπζκίζεηο ζηνλ πγεηνλνκηθφ ηνκέα, ρσξίο λα ιακβάλνληαη ππφςε νη δηεζλείο εμειίμεηο ηεο δηνηθεηηθήο ζθέςεο θαη πξαθηηθήο, πνπ εκθνξνχληαη απφ ηηο αξρέο ηνπ ΝΓΜ, φζν θαη ζηελ θεληξηθή δηνίθεζε, πνπ αληίζεηα, θαίλεηαη δεηιά κελ- λα ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο απηέο ηηο εμειίμεηο, εθείλν πνπ ρξεηάδεηαη είλαη ε εχξεζε θνηλήο ζπληζηακέλεο ησλ κεηαξξπζκίζεσλ κε ζπλεθηηθφ ζηνηρείν ηελ έκθαζε ζηελ αιιαγή ηεο δηνηθεηηθήο καο θνπιηνχξαο. Γ. Μεζνδνινγία θαη δνκή ηεο εξγαζίαο Μεζνδνινγία Ζ αλάπηπμε ηεο εξγαζίαο ζηεξίρζεθε θπξίσο ζηελ αλαζθφπεζε ηεο ζρεηηθήο, έγθπξεο θαη ζχγρξνλεο βηβιηνγξαθίαο, πάλσ ζηε δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε πνπ ιακβάλεη ρψξα παγθνζκίσο θαη θηλείηαη ζηαζεξά πάλσ ζηνλ άμνλα ησλ αξρψλ θαη ησλ εξγαιείσλ ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη. Δπίζεο, ρξεζηκνπνηήζεθαλ βηβιία θαη δηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο ηεο Δ..Γ.Γ. πξνθεηκέλνπ λα εμεηδηθεπηεί ην ΝΓΜ, ζην πεδίν ηνπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη Τγείαο. Σέινο, γηα ηε ζπγγξαθή ηεο εξγαζίαο απνδείρηεθε εμαηξεηηθά ρξήζηκε ε κειέηε επηζηεκνληθψλ άξζξσλ θαη ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ απφ ην Γηαδίθηπν, πξνθεηκέλνπ, αθελφο λα αληρλεπζεί ε πνξεία ησλ κεηαξξπζκηζηηθψλ πξνζπαζεηψλ ησλ πγεηνλνκηθψλ ηνκέσλ Μ. Βξεηαλίαο θαη Ννξβεγίαο θαη αθεηέξνπ λα απνηηκεζεί ε ζπκβνιή ηνπ ΝΓΜ ζε απηέο κέζα απφ ηελ θξηηηθή αλαζθφπεζε ηεο βηβιηνγξαθίαο απφ ηνπο δηαδηθηπαθνχο ηφπνπο. Γνκή ηεο εξγαζίαο ηελ εηζαγσγή ηεο εξγαζίαο αλαπηχρζεθε ην δήηεκα ηεο κεηαξξχζκηζεο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη έγηλε πξνζπάζεηα λα εληαρζεί ζε απηή θαη ην δήηεκα ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο. ην πξψην θεθάιαην αλαιχζεθε ην ζεσξεηηθφ πιαίζην, νη αξρέο θαη ηα εξγαιεία ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη κε έκθαζε ζην Γεκφζην Μάλαηδκελη Τγείαο θαη ηα βαζηθφηεξα εξγαιεία ηνπ (νησλεί αγνξέο, δηαρείξηζε 12

13 ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΖ ΣΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ & Ο ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΤΓΔΗΑ ζπκβάζεσλ, performance management, benchmarking, ζηξαηεγηθφ κάλαηδκελη θαη balanced scorecard). Έηζη, αθνχ έγηλε θαηαλνεηφ ζε ηη ζπλίζηαηαη ην εθαξκνζκέλν ΝΓΜ, σο ζχγρξνλε κεηαξξπζκηζηηθή πξφηαζε, ε κειέηε επηθεληξψζεθε ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, πξνθεηκέλνπ λα γίλνπλ a priori θαηαλνεηέο, ηφζν νη κεηαξξπζκηζηηθέο πξνζπάζεηεο ησλ δχν ρσξψλ πνπ αθνινπζνχλ, φζν θαη ην ζθεπηηθφ θαη νη δξάζεηο ΝΓΜ πνπ ηηο ζπλέρνπλ. ην δεχηεξν θεθάιαην, ε αλάιπζε ζηξάθεθε ζηε Μ. Βξεηαλία θαη ην NHS. Μεηά απφ κία ζπλνπηηθή παξνπζίαζε ηνπ NHS, θαηαβιήζεθε πξνζπάζεηα λα θαηαδεηρζεί ε επίδξαζε πνπ είρε ην ΝΓΜ, ηφζν ζηε κεηαξξχζκηζε ηνπ 1991, φζν θαη ηνπ Καηφπηλ, θαη κε ηελ ππφζεζε εξγαζίαο, φηη ην ΝΓΜ δίλεη έκθαζε φρη κφλν ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ηελ απνδνηηθφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ, αιιά θαη ηελ νηθνλνκηθφηεηά ηνπο, πεξηγξάθεθε ην ζχζηεκα ρξεκαηνδφηεζεο. Σέινο, κέζα απφ ην ζθεπηηθφ θαη ηηο εθαξκνζζείζεο κεζφδνπο ησλ κεηαξξπζκίζεσλ, εμήρζεζαλ ηα ζπκπεξάζκαηά ηνπο. ην ηξίην θεθάιαην αθνινπζήζεθε παλνκνηφηππε δνκή ζε φ,ηη αθνξά ζην κεηαξξπζκηζηηθφ πξφγξακκα ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο ηεο Ννξβεγίαο, πξνθεηκέλνπ, αθελφο λα δηεπθνιπλζεί ε πξνζπέιαζε ηνπ θεηκέλνπ απφ ηνλ αλαγλψζηε, αιιά θαη λα θαηαδεηρζνχλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο κε ην NHS. Ζ έκθαζε δφζεθε ζηε κεηαξξχζκηζε ηνπ 2002, κε ηελ νπνία δεκηνπξγήζεθαλ νη ιεγφκελεο Δπηρεηξήζεηο Τγείαο ζηε Ννξβεγία θαη επηκέξνπο, ζην κάλαηδκελη, ηε ρξεκαηνδφηεζε θαη ηα απνηειέζκαηα απηήο ηεο κεηαξξχζκηζεο. ην ηέηαξην θεθάιαην, επηρεηξήζεθε λα παξνπζηαζηεί γεληθά ην ΝΓΜ ζηελ ειιεληθή δηνηθεηηθή πξαγκαηηθφηεηα, κε ηελ έλλνηα ησλ δηαρξνληθψλ εθπεθξαζκέλσλ επηηαγψλ γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ, αιιά θαη ηελ εκπεηξία απφ ηηο απφπεηξεο εθαξκνγήο ηνπ, πάληα φκσο ζε επίπεδν θεληξηθήο θπβέξλεζεο. Μέζα απφ απηφ, αιιά θαη κέζα απφ ηελ παξνπζίαζε ησλ ηεζζάξσλ ηειεπηαίσλ κεηαξξπζκηζηηθψλ πξνζπαζεηψλ ζην ειιεληθφ ζχζηεκα πγείαο, παξνπζηάζηεθε ε παληειήο έιιεηςή ηνπ ΝΓΜ ζην ρψξν. Απηφ ππνγξακκίζηεθε θαη απφ ηε ζπζηεκαηηθή ζπγθξηηηθή παξνπζίαζε ησλ εξγαιείσλ ηνπ, πνπ εθαξκφζηεθαλ ζηα κεηαξξπζκηζηηθά πξνγξάκκαηα Μ. Βξεηαλίαο θαη Ννξβεγίαο, ζε ζρέζε κε ηελ Διιάδα. Σέινο επηρεηξήζεθε κηα θξηηηθά αλαζηνραζηηθή πξνζέγγηζε ηεο ζχλζεζεο αξρψλ, κεζφδσλ θαη εξγαιείσλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εθαξκνζηνχλ ζην ειιεληθφ πγεηνλνκηθφ ζχζηεκα. 13

14 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν ΝΔΟ ΓΖΜΟΗΟ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ: ΘΔΩΡΖΣΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ, ΑΡΥΔ & ΔΡΓΑΛΔΗΑ Κεθάιαην 1 Νέν Γεκόζην Μάλαηδκελη: Θεσξεηηθό πιαίζην, Αξρέο θαη Δξγαιεία 1.1 Σν Νέν Γεκόζην Μάλαηδκελη σο ζύγρξνλε κεηαξξπζκηζηηθή πξόηαζε Ζ έλλνηα θαη ε εκθάληζε ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη Απφ ηε δεθαεηία ηνπ 70 σο ιχζε γηα ηα πξνβιήκαηα ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα πξνθξίζεθε ζηαδηαθά ε κεηαθνξά ζε απηφλ, ππνδεηγκάησλ ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ κάλαηδκελη. Δκπινπηηδφκελε βαζκηαία κε ζηνηρεία ησλ λνκηθψλ θαη πνιηηηθψλ επηζηεκψλ, ε πξνζέγγηζε απηή δηακφξθσζε ην πεδίν ηνπ Γεκφζηνπ Μάλαηδκελη. Δίλαη επξχηαηα γλσζηφ φηη νη πξψηνη πξνβιεκαηηζκνί, νη πξψηεο δξάζεηο θαη πξνγξάκκαηα δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο ππαγνξεχζεθαλ απφ ηελ αλαγθαηφηεηα ζπκπφξεπζεο ηνπ δεκφζηνπ κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Ο δεκφζηνο ηνκέαο δελ κεηαξξπζκίζηεθε ηαπηφρξνλα κε ηνλ ηδησηηθφ, εμαθνινπζψληαο λα πξνθαιεί ειιείκκαηα θαη δεκνζηνλνκηθέο θξίζεηο. Δπηπιένλ, ε αικαηψδεο αλάπηπμε ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, κεηά ην θχκα ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ζηηο κεγάιεο εηαηξείεο θαηά ηηο δεθαεηίεο 50 θαη 60, δηακφξθσζε έλα γεληθφηεξν θιίκα αιιαγψλ, εληείλνληαο ηελ θνηλσληθή ρεηξαθέηεζε, αλαδεηθλχνληαο ηνλ νπζηαζηηθφ ξφιν ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ θαη ησλ πνιηηψλ ζηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ θαη επηβάιινληαο ηε κεηαξξπζκηζηηθή αηδέληα (Καξθαηζνχιεο 2005). Έλαο απφ ηνπο πην θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο ζηελ πξνψζεζε ησλ δηνηθεηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ ππήξμαλ νη βαζχηαηεο αιιαγέο πνπ ζπληειέζζεθαλ ζην ζχζηεκα ησλ δηνηθεηηθψλ αμηψλ θαη ζηνλ ηξφπν κάζεζήο ηνπο. Ηδηαίηεξε έκθαζε δφζεθε ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ε νξγάλσζε θαη νη άλζξσπνί ηεο ζα κπνξνχζαλ λα κάζνπλ απηά πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηνλ 21ν αηψλα δειαδή ζπλερείο κεηαβνιέο, επειημία, έκθαζε ζηα απνηειέζκαηα, δηθηπαθή ελζσκάησζε θαη νινθιήξσζε (Jones, Thompson, 1999). 14

15 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ πσο άιισζηε επηζεκαίλεη θη ν Μηραιφπνπινο (2003), «ε επηζηήκε ηνπ κάλαηδκελη όπσο απηή εθθξάδεηαη κέζσ κηαο δέζκεο ππνζέζεσλ εξγαζίαο, αξρώλ, θαλνληζηηθώλ πξνηάζεσλ θαη ηερληθώλ, είλαη δπλαηό λα εθαξκνζηεί ζε θάζε ηύπν νξγάλσζεο (ππνπξγείν, παλεπηζηήκην, λνζνθνκείν, δεκόζηα επηρείξεζε, νξγαληζκό, Μ.Κ.Ο. θα.)». Ωζηφζν, ππάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμχ ηδησηηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη δεκφζησλ νξγαλψζεσλ, νη θπξηφηεξεο εθ ησλ νπνίσλ ζα κπνξνχζαλ λα ηαμηλνκεζνχλ ζηηο εμήο 3 γεληθέο θαηεγνξίεο: A. Καλνληζηηθό ζεζκηθό πιαίζην Δλψ νη ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο νθείινπλ κε ηε δξάζε ηνπο λα κελ παξαλνκνχλ ή λα ζέβνληαη ηνπο λφκνπο, νη δεκφζηεο νξγαλψζεηο ζα πξέπεη λα ιεηηνπξγνχλ κφλν φηαλ νη αλάινγνη θαλνληζηηθνί φξνη επηηξέπνπλ ηελ εθδήισζε ζρεηηθήο δξάζεο. Απηφ πεξηνξίδεη ζπρλά ηηο δηνηθεηηθέο επηινγέο, ηηο απνθάζεηο θαη ηηο δξάζεηο νη νπνίεο ηείλνπλ λα εμαληινχληαη κφλν ζηελ εθαξκνγή δηαδηθαζηηθψλ θαλνληθνηήησλ θαη φρη ζηελ παξαγσγή αλαγθαίσλ θαη ρξήζηκσλ απνηειεζκάησλ γηα ηελ θνηλσλία ησλ πνιηηψλ. B. Πνιηηηθό πεξηβάιινλ ηε δηνηθεηηθή επηζηήκε (κάλαηδκελη), δε λνείηαη δηνηθεηηθή ζπκπεξηθνξά, εάλ απηή δελ έρεη ζθφπηκν ραξαθηήξα. Ωζηφζν, ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ησλ δεκνζίσλ νξγαλψζεσλ είλαη ε ακθίζεκε ππφζηαζή ηνπο: ζπρλά επηδηψθνπλ ηελ επίηεπμε πεξηζζφηεξσλ ηνπ ελφο ζθνπψλ ηαπηφρξνλα θαη κάιηζηα ζηφρσλ αληηθαηηθψλ κεηαμχ ηνπο (π.ρ. νηθνινγηθή πξνζηαζία ηνπξηζηηθή αλάπηπμε). Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ε ζηνρνζεζία ησλ δεκφζησλ νξγαλψζεσλ δελ είλαη κηα δηνηθεηηθά-ηερλνθξαηηθά άξηηα ιεηηνπξγία, αιιά κηα πνιηηηθή πξάμε θαη απηφ ηεο πξνζδίδεη κηα ακθίζεκε ππφζηαζε. Γ. Οηθνλνκηθνί όξνη Οη δεκφζηεο νξγαλψζεηο ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ ελψ νη ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο είλαη πεξηζζφηεξν επαίζζεηεο ζηηο απαηηήζεηο ησλ πειαηψλ ηνπο. Πάλησο, ην Γεκφζην Μάλαηδκελη ζηελ πξψηε πεξίνδν ηεο εθαξκνγήο ηνπ ηειηθά δελ ηειεζθφξεζε, φπσο θάλεθε απφ ηα ζπζζσξεπκέλα πξνβιήκαηα ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα πνπ εμαθνινχζεζαλ λα πθίζηαληαη θαη ζπρλά κάιηζηα δηνγθσκέλα. Σν θελφ πιένλ θαιχπηεη ην Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη (Ν.Γ.Μ. ζην εμήο), πνπ εκθαλίδεηαη σο ε πιεξέζηεξε ζεσξεηηθή θαη πξαθηηθή πξνζέγγηζε ηνπ δηνηθεηηθνχ θαηλνκέλνπ, επεηδή αθξηβψο «έκαζε» απφ ηα 15

16 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ θελά ηνπ πξνθαηφρνπ ηνπ θαη έιαβε ζνβαξά ππφςηλ ηηο παξαπάλσ δνκηθέοζπζηεκαηηθέο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ηδησηηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη ησλ δεκφζησλ νξγαλψζεσλ. Έηζη, ζχκθσλα κε ην πιένλ απνδεθηφ νξηζκφ, «ην Ν.Γ.Μ. απνηειεί κηα επίθαηξε ζπλνιηθή πξόηαζε νξγάλσζεο ησλ ζρέζεσλ θξάηνπο-αγνξάοθνηλσλίαο ησλ πνιηηώλ ε νπνία αληαπνθξίλεηαη ζηηο παγθόζκηεο θαη ηνπηθέο πνιηηηθέο, νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο εμειίμεηο» (Καξθαηζνχιεο, 2004). ήκεξα νη δεκφζηεο νξγαλψζεηο πνπ εθαξκφδνπλ ην Ν.Γ.Μ. θξίλνληαη κε βάζε ηα απνηειέζκαηά ηνπο, πνπ αθνξνχλ θη έρνπλ σο απνδέθηεο, ηνπο πνιίηεο. Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ δηαθνξνπνηνχλ ην Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη απφ ηα παξαδνζηαθά κνληέια δηνίθεζεο (θαη δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο) είλαη ν εμσζηξεθήο πξνζαλαηνιηζκφο ζηνπο πνιίηεο-πειάηεο κε ζθνπφ ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο 1 ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ θαη ε έκθαζε δίλεηαη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα 2, ηελ απνδνηηθφηεηα 3 θαη ηελ νηθνλνκηθφηεηα 4 ησλ δηνηθεηηθψλ δξάζεσλ. Δθθξάδεη ηε κεηάβαζε απφ ηνλ έιεγρν ησλ εηζξνψλ ζηελ αμηνιφγεζε ησλ εθξνψλ κε φξνπο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη απνδνηηθφηεηαο θαη απψηεξν ζηφρν κέζσ απηψλ ησλ φξσλ, ηελ θαηάθηεζε ηεο θνηλσληθήο απνδνρήο (Μηραιφπνπινο, 2003). Σν ΝΓΜ νξγαλψλεη ηηο δξάζεηο ηνπ, θπξίσο, κε βάζε ηηο αλάγθεο θαη ηηο απαηηήζεηο ησλ πνιηηψλ θαη θξίλεη ηελ επηηπρία ηεο κεηαξξχζκηζεο ζε ζρέζε κε ηα απνηειέζκαηα πνπ νη δεκφζηεο ππεξεζίεο επηηπγράλνπλ σο πξνο ην ζηφρν απηφλ. Αληίζεηα, ε παξαδνζηαθή γξαθεηνθξαηία έδηλε έκθαζε ζηηο δηαδηθαζίεο παξαγσγήο ησλ απνηειεζκάησλ θαη, ηδίσο, ζηε ζσζηή ρξήζε ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ βάζεη ησλ νπνίσλ απηέο νξγαλψλνληαη (Καξθαηζνχιεο, 2000). Δάλ αμηνινγνχζε θαλείο ηελ έκθαζε πνπ δίλεη ην ΝΓΜ ζηηο δηάθνξεο αξρέο ηνπ, ηφηε ζα μερψξηδε, κεηαμχ απηψλ ηελ νηθνλνκηθφηεηα. Ζ αμηνιφγεζε ηνπ νηθνλνκηθνχ θφζηνπο ζε ζρέζε κε ην φθεινο, θαζψο ε εθηίκεζε ηνπ θφζηνπο ζε ζρέζε κε ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα, απνηειεί έλα απφ ηα πην βαζηθά εξγαιεία ηνπ ΝΓΜ. Αιιά θαη ε επίδξαζε ηνπ επηρεηξεζηαθνχ κάλαηδκελη θαη 1 Βλ. Παράρτημα 2 Βλ. Παράρτημα 3 Βλ. Παράρτημα 4 Βλ. Παράρτημα 16

17 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ ηνπ κάξθεηηλγθ (social marketing) ζην ΝΓΜ είλαη ζαθήο (Καξθαηζνχιεο, 2000). Δθηφο απφ ηελ θιαζηθή νηθνλνκηθή αλάιπζε θαη ηελ εθηίκεζε ησλ νηθνλνκηθψλ επηπηψζεσλ ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο, ην ΝΓΜ ππνζηεξίδεη ηελ πηνζέηεζε θαη άιισλ, επξέσο δηαδεδνκέλσλ, νηθνλνκηθψλ εξγαιείσλ δηνίθεζεο, φπσο είλαη νη ζπκθσλίεο κεηαμχ εξγαδνκέλσλ θαη εξγνδνηψλ κεηά απφ δηαπξαγκαηεχζεηο θαη φρη κε βάζε πξνθαζνξηζκέλνπο θαλφλεο δεκνζίνπ δηθαίνπ, ν πξνγξακκαηηζκφο θαη ε παξαθνινχζεζε ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο βάζεη ζηφρσλ θαη απνηειεζκάησλ, νη δείθηεο κέηξεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ πνιηηηθψλ, ε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε θαη ν αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ. ια ηα κέηξα θαη νη δξάζεηο ηνπ ΝΓΜ βξίζθνληαη ζηνλ αληίπνδα ηεο γξαθεηνθξαηηθήο νξγάλσζεο θαη ηεο παξαδνζηαθήο αληίιεςεο γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ, ζχκθσλα κε ηελ νπνία, νη ππάιιεινη ηνπ Κξάηνπο απνηεινχλ απιά εξγαιεία γηα ηελ πινπνίεζε ηεο βνχιεζεο ηνπ πνιηηηθνχ πξντζηακέλνπ (Καξθαηζνχιεο, 2004). χκθσλα κε ην ΝΓΜ, ππάξρεη, εθηφο απφ ηε ζπιινγηθή δηνηθεηηθή επζχλε, θαη ε πξνζσπηθή επζχλε ηνπ ππαιιήινπ, κε βάζε ηελ αηνκηθή πεξηγξαθή ησλ θαζεθφλησλ ηνπ. Ζ αηνκηθή επίδνζε ηνπ ππαιιήινπ κεηξάηαη θαη αμηνινγείηαη ζε ζχγθξηζε κε ηηο επηδφζεηο ησλ άιισλ ππαιιήισλ. Σν αλζξψπηλν δπλακηθφ ηεο νξγάλσζεο απνηειεί κηα απηνηειή ζπληζηψζα ηεο θαη ε ραξαθηεξηζηηθή έθθξαζε πνπ δείρλεη ηε λέα αληίιεςε θαη ηε βαξχηεηα πνπ απνδίδεηαη ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ είλαη νη "εζσηεξηθνί πειάηεο". Σν ΝΓΜ αξλείηαη, επίζεο, ηελ έλλνηα ηεο θάζεηεο ηεξαξρίαο, δειαδή, ηεο νξγαλσηηθήο δνκήο, πνπ ιεηηνπξγεί σο ηκάληαο κεηαθνξάο εληνιψλ απφ ηελ θνξπθή πξνο ηε βάζε ηεο δεκφζηαο νξγάλσζεο. Σα νξγαλσηηθά ζρήκαηα πνπ πξνθξίλνληαη είλαη είηε ε "δηθηπαθή" νξγάλσζε κεηαμχ ησλ ππεξεζηαθψλ κνλάδσλ, είηε ε δηθηχσζε ησλ πνιηηηθψλ θαη ε κεηαθνξά ηεο ιήςεο απφθαζεο ζ' "έλα ζεκείν" ("one stop"). Θα πξέπεη, πάλησο, λα επηζεκαλζεί φηη ην ΝΓΜ, αξλείηαη ηελ αληίθαζε κεηαμχ ησλ λέσλ θαη ησλ παξαδνζηαθψλ αμηψλ νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο. Οη βαζηθέο αξρέο ηνπ ΝΓΜ (πνηφηεηα, απνηειεζκαηηθφηεηα, απνδνηηθφηεηα, νηθνλνκηθφηεηα) ζεσξνχληαη ζπκπιεξσκαηηθέο ησλ παξαδνζηαθψλ αξρψλ ηεο λνκηκφηεηαο θαη ηεο ηζφηεηαο ησλ επθαηξηψλ. Ζ επηθξαηνχζα ηάζε ππνζηεξίδεη ην ζπγθεξαζκφ απηψλ ησλ αξρψλ θαη ηελ ππέξβαζε ησλ φπνησλ αληηζέζεσλ (Καξθαηζνχιεο, 2000). 17

18 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ Οη εθαξκνγέο ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη Σν ΝΓΜ εθθξάδεη κηα πξνζέγγηζε επηθεληξσκέλε ζηνλ πνιίηε (ρξήζηεπειάηε) κέζσ ηεο βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ ηνπ Κξάηνπο. Ζ έλλνηα ηνπ πνιίηε έρεη θαηά θαηξνχο εθθξαζηεί κε πνηθίινπο ηξφπνπο, φπσο κε ηελ έλλνηα ηνπ «ρξήζηε» πνπ εκθαλίδεηαη θπξίαξρε κέζα ζην Κξάηνο- Πξφλνηαο θαη πνπ αληηθαζίζηαηαη απφ απηή ηνπ «πειάηε-θαηαλαισηή» κέζα ζην αγνξαίν πξφηππν δηνίθεζεο, φπσο ηζρχεη ζηε Μ. Βξεηαλία κε έληνλα ηα ζηνηρεία ηνπ αληαγσληζκνχ θαη ησλ κεραληζκψλ ηεο αγνξάο ζην ζχζηεκα πγείαο. ην ρψξν ηεο πγείαο θαη ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ν πνιίηεο ή αζζελήο εθθξάδεηαη ζπλήζσο σο ρξήζηεο, κεηέρσλ, ελδηαθεξφκελνο ή εκπιεθφκελνο/stakeholder, κε ηελ έλλνηα απηνχ πνπ ζπκκεηέρεη θαη εκπιέθεηαη, ζπδεηά, δηαπξαγκαηεχεηαη θαη ζπλδηνηθεί γηα ηα δεηήκαηα πνπ ηνλ αθνξνχλ σο ππεχζπλν, ελδπλακσκέλν (empowered) θαη ζπλαξκφδην άηνκν, πξνυπνζέηνληαο έλα δηαιεθηηθφ, πινπξαιηζηηθφ κνληέιν δηαθπβέξλεζεο (παλνχ, 2000). Δπεηδή, φκσο, ην ΝΓΜ απνηειεί εξγαιείν ηνπ Κξάηνπο θαη ε εθαξκνγή ηνπ γίλεηαη κε πξσηνβνπιία ησλ θπβεξλήζεσλ, είλαη πξνθαλέο φηη ην πνιηηηθφ ζχζηεκα θαξπψλεηαη πνιηηηθά ηα φπνηα ζεηηθά απνηειέζκαηα πξνθχπηνπλ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί, φηη ε πιεηνςεθία ησλ αζρνινπκέλσλ κε ην ΝΓΜ δελ δέρεηαη ηνπο ηζρπξηζκνχο φηη ε επηθξάηεζή ηνπ απνηειεί νκνινγία ηεο απίζρλαζεο ηνπ Κξάηνπο θαη ηεο επηβνιήο ηεο Αγνξάο επί ηεο Πνιηηηθήο. Έρεη απνδεηρζεί, ζήκεξα, φηη ζηηο ρψξεο πνπ εθαξκφδνπλ ην λέν κνληέιν δηνίθεζεο, παξαηεξείηαη αλαδσνγφλεζε θαη ελίζρπζε ηνπ πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο (Καξθαηζνχιεο, 2000). Ζ απφζπξζε ηνπ θξάηνπο απφ ηε ξχζκηζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ησλ αγνξψλ, δελ νδεγεί θαη' επζείαλ, φπσο πνιινί ππέξκαρνη ηνπ θξαηηθνχ παξεκβαηηζκνχ δηαηείλνληαη, ζηελ απνδπλάκσζε ηνπ Κξάηνπο, αιιά ζηελ απνδπλάκσζε ηνπ εθηειεζηηθνχ θαη ζηελ ελίζρπζε ηνπ επηηειηθνχ ηνπ ξφινπ. Οη αγνξέο επεξγεηνχληαη απφ ηε κεηαιιαγή απηή ηνπ Κξάηνπο, αθνχ ε απειεπζέξσζή ηνπο θαη ε ελίζρπζε ηνπ αληαγσληζκνχ απνηεινχλ βαζηθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αλάπηπμή ηνπο. Ζ ελίζρπζε ηνπ επηηειηθνχ ξφινπ ηνπ Κξάηνπο δηαζθαιίδεη, απφ ηελ άιιε πιεπξά, ηα ππφινηπα θνηλσληθά ππνζπζηήκαηα 18

19 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ απφ ηελ αλεμέιεγθηε επέθηαζε ηνπ νηθνλνκηθνχ ππνζπζηήκαηνο ζε βάξνο ηνπο (Καξθαηζνχιεο, 2000). Ζ αιιαγή ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο, πνπ βαζκηαία ζπγθξνηήζεθε απφ ην ΝΓΜ, μεθίλεζε θαη αλαπηχρζεθε ζηηο αγγινζαμνληθέο ρψξεο. ην ηέινο, φκσο, ηεο δεθαεηίαο ηνπ '90 ζεκεηψλεηαη έλαο αλαπξνζαλαηνιηζκφο ηνπ δηνηθεηηθνχ κνληέινπ ηνπ ΝΓΜ. Σν ΝΓΜ εθαξκφδεηαη, ζήκεξα, ζε πνιιέο ρψξεο κε πξνεμάξρνπζεο ηηο ΖΠΑ, Μ. Βξεηαλία, Ν. Εειαλδία, Καλαδά, Απζηξαιία, Φηλιαλδία, Ννξβεγία θαη Οιιαλδία. Ζ εξκελεία ηνπ γεγνλφηνο απηνχ βξίζθεηαη ζην φηη ην ΝΓΜ απνηειεί ην λεφηεξν δηάδνρν παιαηφηεξσλ κνληέισλ, φπσο ηεο "Public Administration", ηνπ Planning-Programming-Budgeting-System (PPBS: ζχζηεκα πξνυπνινγηζκνχ πνπ ζηεξίδεηαη ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ην ζρεδηαζκφ), ηνπ Zero-Based-Budgeting-System (ZBBS: πξνυπνινγηζκφο κεδεληθήο βάζεο), θ.α., πνπ απηέο νη ρψξεο εθάξκνζαλ θαηά θφξνλ. Δπηπιένλ, ζηηο ρψξεο απηέο ζεκεηψζεθε ε κεγαιχηεξε νηθνλνκηθή, ηερλνινγηθή θαη θνηλσληθή άλζεζε, θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα, ε νπνία δεκηνχξγεζε εχθνξν έδαθνο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ λέσλ δηνηθεηηθψλ κνληέισλ (Καξθαηζνχιεο, 2000). Σν θξίζηκν δήηεκα γηα ηελ πγεία είλαη ε πινπνίεζε κηαο θπβεξλεηηθήο δηνηθεηηθήο θαηλνηνκίαο, απφ ην εζληθφ θαη πνιηηηθφ επίπεδν ζην ηνπηθφ θαη ζην επίπεδν ηεο ζπγθεθξηκέλεο νξγάλσζεο, θάηη πνπ δελ δχλαηαη λα θαηαζηεί εθηθηφ κε απιέο πξνζαξκνγέο ησλ ππαξρφλησλ δηνηθεηηθψλ ζπζηεκάησλ, αιιά απαηηεί νπζηαζηηθέο κεηαξξπζκίζεηο ζηελ νξγαλσζηαθή θνπιηνχξα θαη ηηο λφξκεο θαη ζπλεπψο είλαη δχζθνιν λα κειεηεζεί απνζπαζκαηηθά ζε επίπεδν νξγαληζκνχ θαη απνθνκκέλν απφ ην θνηλσληθφ θαη νξγαλσηηθφ πιαίζην πνπ επεξεάδεη ηηο ζπκπεξηθνξέο ζην κηθξνεπίπεδν (Pettersen, 2001) Οη δξάζεηο πνπ ζπλζέηνπλ ην Νέν Γεκόζην Μάλαηδκελη Οη δξάζεηο πνπ ζπλζέηνπλ ην ΝΓΜ δελ απνηεινχλ κηα απζηεξά νξηζκέλε αηδέληα. Πεξηιακβάλνληαη ζε απηφ, δξάζεηο ηνπ θιαζηθνχ επηρεηξεκαηηθνχ κάλαηδκελη θαη ηεο Public Administration. Οη πην γλσζηέο απφ ηηο εθαξκνγέο ηνπ Νένπ Γεκφζηνπ Μάλαηδκελη είλαη (Ferlie, Ewan et al., 1996): -Ζ δηνίθεζε απνηειεζκάησλ 19

20 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ -Ζ δηνίθεζε νιηθήο πνηφηεηαο -Ζ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε -Ζ κέηξεζε ηεο ζπγθξηηηθήο απφδνζεο (benchmarking) -Σν controlling -Ζ θαηάξηηζε πξνυπνινγηζκνχ βάζεη δεηθηψλ απφδνζεο -Ζ κηζζνδνζία ησλ ππαιιήισλ βάζεη δεηθηψλ απφδνζεο -Ζ θαλνληζηηθή κεηαξξχζκηζε ε απηά κπνξνχλ λα πξνζηεζνχλ ε Γηνίθεζε κέζσ ηφρσλ (Management by Objectives), ην Contracting θαη ην Performance Management. Σα πεξηζζφηεξα απφ ηα πξνεγνχκελα κπνξεί λα ηα ζπλαληήζεη θαλείο ζε δηάθνξα πξνγξάκκαηα δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο ζ' φιεο ηηο ρψξεο ηεο Δπξψπεο, αιιά θαη ζηηο ππφινηπεο αλεπηπγκέλεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. Σα πξνγξάκκαηα απηά έρνπλ, βεβαίσο, δηαθνξεηηθφ βαζκφ σξηκφηεηαο θαη επηηπρίαο ζε θάζε ρψξα, αιιά είλαη ζεκαληηθφ φηη, ζήκεξα, δχζθνια κπνξεί λα ζπλαληήζεη θαλείο πξνγξάκκαηα δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο πνπ λα κελ πεξηέρνπλ θάπνηεο απφ ηηο πξνεγνχκελεο δξάζεηο. Με απηή ηελ έλλνηα, κπνξεί θαλείο λα ππνζηεξίμεη, φηη ην ΝΓΜ απνηειεί κηα πξφηαζε γηα ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο παγθνζκηνπνηεκέλεο δεκφζηαο δηνίθεζεο (Καξθαηζνχιεο, 2000). Έηζη, κε ηελ εηζαγσγή ηνπ ΝΓΜ, γηα πξψηε θνξά, κεηά ην Βεκπεξηαλφ γξαθεηνθξαηηθφ κνληέιν, εκθαλίδεηαη κηα νινθιεξσκέλε δηαθνξεηηθή πξφηαζε νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Σν Ν.Γ.Μ ζρεηίδεηαη κε επηά δηαζηάζεηο αιιαγψλ (Hood, 1991): 1. Μεηάβαζε πξνο κεγαιχηεξε απνθέληξσζε ησλ δεκνζίσλ νξγαληζκψλ ζε μερσξηζηά δηνηθήζηκεο «επηρεηξεζηαθέο κνλάδεο» νξγαλσκέλεο θαηά πξντφλ ή ππεξεζία. 2. Μεηάβαζε πξνο κεγαιχηεξν αληαγσληζκφ ηφζν αλάκεζα ζε νξγαληζκνχο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα φζν θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα κε εζσηεξηθέο αγνξέο θαη πξνζεζκηαθά ζπκβφιαηα. 3. Μεηάβαζε πξνο κεζφδνπο δηνίθεζεο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα. 4. Μεηάβαζε πξνο κεγαιχηεξε ηάζε ζε πεηζαξρία θαη θεηδσιία φζνλ αθνξά ηε ρξήζε πφξσλ. 5. Μεγαιχηεξε έκθαζε ζε πξαθηηθή δηνίθεζε θνξπθήο. 20

21 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ 6. Μεηάβαζε πξνο πην επεμεγεκαηηθά πξφηππα ηππηθψλ κεηξήζεσλ απφδνζεο θαη επηηπρίαο. 7. Μεγαιχηεξε έκθαζε ζε ειέγρνπο πάλσ ζε απηέο ηηο κεηξήζεηο. 1.2 Γηνηθεηηθή κεηαξξύζκηζε θαη Νέν Γεκόζην Μάλαηδκελη Βαζηθή ζηξαηεγηθή επηδίσμε ησλ πξνγξακκάησλ δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο είλαη ε επαλαζρεδίαζε κηαο δεκφζηαο δηνίθεζεο πξνζαλαηνιηζκέλεο ζηα απνηειέζκαηα, πνπ ζηνρεχεη ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ πνιίηε. Ζ αλακφξθσζε ησλ ζρέζεσλ θξάηνπο πνιίηε φπσο εθθξάδεηαη ζαλ θεληξηθφ ζηνηρείν ηνπ λένπ δεκφζηνπ κάλαηδκελη πξέπεη κεηαμχ άιισλ λα ζπλνδεχεηαη απφ «θαζηέξσζε κεραληζκψλ αμηνιφγεζεο ησλ επηδησθνκέλσλ απνηειεζκάησλ» (Μηραιφπνπινο, 2001). Ζ ζχγρξνλε πξφθιεζε γηα ην δεκφζην ηνκέα είλαη λα ιεηηνπξγεί απνδνηηθά θαη πνηνηηθά, αθνχ είλαη αλακθίβνιν φηη έρεη θαηαζηεί δπζθίλεηνο, αλαπνηειεζκαηηθφο θαη ζπάηαινο ζε πεξηφδνπο αλεπάξθεηαο πφξσλ. Έηζη, ε δηνηθεηηθή κεηαξξχζκηζε νθείιεη λα αμηνπνηεί ηνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο κε απνηειεζκαηηθφ ηξφπν. ηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηνπ ΟΟΑ παξαηεξείηαη ζχγθιηζε κεηαμχ ησλ πξνγξακκάησλ εθζπγρξνληζκνχ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ ηνπο σο πξνο ηε ζέζπηζε θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο ηεο δηνηθεηηθήο απνδνηηθφηεηαο. Έηζη, έρνπλ θαηαζηεί δεηήκαηα αηρκήο ε ζέζπηζε κεηξήζηκσλ θαη ζπγθεθξηκέλσλ ζηφρσλ, ε θαζηέξσζε δεηθηψλ απνδνηηθφηεηαο θαη ε αλάπηπμε ησλ αλάινγσλ κεραληζκψλ (Μηραιφπνπινο, 1998). Γειαδή, ην δεηνχκελν είλαη ε «κεηάβαζε απφ κηα δηνίθεζε δηαδηθαζηψλ ζε κηα δηνίθεζε απνηειεζκάησλ» ε νπνία «πξνυπνζέηεη πειαηνθεληξηθφ πξνζαλαηνιηζκφ (customer orientation) ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ» θαη εζηηάδεη «ζηε δηαζθάιηζε ηεο λνκηκνπνίεζεο ησλ δηνηθεηηθψλ δξάζεσλ κέζσ ηεο επίηεπμεο απνηειεζκάησλ» (Μηραιφπνπινο, 2001). Οξηζκέλεο αγγινζαμνληθέο ρψξεο ελζσκάησζαλ ηηο αιιαγέο ηνπ ζπζηήκαηνο δηνίθεζεο ηεο δεκνζηνυπαιιειίαο κέζα ζην ζηξαηεγηθφ πξνγξακκαηηζκφ ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο γηα κηα πην νινθιεξσκέλε, ζπλεθηηθή θαη ζπζηεκαηηθή κεηαξξχζκηζε. Έηζη νη αιιαγέο ζην δνκηθφ ππνζχζηεκα 21

22 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ ζπλδένληαη κε ηηο αιιαγέο ζην ππνζχζηεκα ζηειέρσζεο, φπσο γηα παξάδεηγκα, θαζηέξσζε επέιηθησλ ζπζηεκάησλ ζρεδηαζκνχ ζέζεσλ εξγαζίαο, πνπ ζπλδένληαη κε απέξηηηεο πεξηγξαθέο θαζεθφλησλ, ζπζρέηηζε ηεο αμηνινγηθήο βαξχηεηαο ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο κε ηελ εθάζηνηε ηζρχνπζα δηνηθεηηθή ηεξαξρία θαη ζχλδεζε ησλ ακνηβψλ κε ηελ παξαγσγηθφηεηα. Αθφκα, ζην πιαίζην ησλ πνιηηηθψλ δηνηθεηηθνχ εθζπγρξνληζκνχ έρεη δνζεί κεγάιε έκθαζε ζηε δηνηθεηηθή εθπαίδεπζε θαη ζηελ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ επαηζζεηνπνίεζεο θαη εμνηθείσζεο ηεο δεκνζηνυπαιιειίαο ζηηο λέεο αμίεο θαη ζηηο αξρέο ηνπ δεκνζίνπ κάλαηδκελη απφ ηηο νπνίεο πξέπεη λα δηέπεηαη ε δξάζε ηεο. Απηφ πνπ βγαίλεη σο ζπκπέξαζκα απφ ηε δηεζλή εκπεηξία είλαη φηη ε ζχγρξνλε δεκφζηα δηνίθεζε νθείιεη λα έρεη ηηο ηθαλφηεηεο (Μηραιφπνπινο, 1998): α) Μέηξεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ απνηειεζκάησλ. β) Πινήγεζεο ηεο νηθνλνκίαο. γ) Γηακφξθσζεο κεηαξξπζκηζηηθψλ πνιηηηθψλ. δ) ηξαηεγηθήο πξνζαξκνγήο. ε) ρεδηαζκνχ δεκνζίσλ πνιηηηθψλ. 1.3 Δπίπεδα, πεδία θαη εξγαιεία εθζπγρξνληζκνύ ηεο δεκόζηαο δηνίθεζεο Δπίπεδα εθζπγρξνληζκνύ ηεο δεκόζηαο δηνίθεζεο Κάζε κεηαξξπζκηζηηθή παξέκβαζε ζηελ θξαηηθή κεραλή θαη δε φηαλ απηή απεπζχλεηαη ζηνλ επαίζζεην ηνκέα ηεο πγείαο, νθείιεη λα ιακβάλεη ππφςε ηελ χπαξμε ηξηψλ δηαθξηηψλ επηπέδσλ θαη αληίζηνηρα ηξηψλ ζπλαθψλ πεδίσλ παξέκβαζεο: Α. Δπίπεδν λέαο ζρέζεο θαη θαηαλόεζεο ξόισλ Κξάηνπο θαη Γηνίθεζεο Οη ζχγρξνλεο θαηεπζπληήξηεο ηδέεο πνπ ζεκαηνδνηνχλ θαη νξηνζεηνχλ ηνπο ξφινπο θξάηνπο θαη δεκφζηαο δηνίθεζεο ππνγξακκίδνπλ ηηο έλλνηεο ηνπ «Δπηηειηθνχ Κξάηνπο» θαη ηνπ «Κξάηνπο πινεγνχ θαη φρη θσπειάηε». Απηφ 22

23 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ κεζεξκελεπφκελν ππνδειψλεη ηε ζχλζεζε ηνπ ΝΓΜ θαη ηεο ζεσξίαο ηεο Γηαθπβέξλεζεο αθνχ ηα δνκηθά ηνπ ζπζηαηηθά είλαη (Μπνπξζαλίδεο, 2006b): Ο απηνπεξηνξηζκφο ηνπ Κξάηνπο ζε ππξεληθέο ιεηηνπξγίεο. Ζ ελεξγνπνίεζε, θηλεηνπνίεζε θαη ελίζρπζε ηεο Κνηλσλίαο ησλ Πνιηηψλ. Ζ ρξήζε λέσλ κνξθψλ ζπλεξγαζίαο (Public-Private-Partnership, Γίθηπα). Απνξξχζκηζε θαη ηδησηηθνπνίεζε. Β. Δπίπεδν δηάπιαζεο πιαηζίσλ σο εμσηεξηθή δνκηθή κεηαξξύζκηζε Δδψ, κπνξεί λα εληνπίζεη θαλείο ηνπο ζχγρξνλνπο κεραληζκνχο ζπληνληζκνχ θαη κάλαηδκελη νξγαληζκψλ, πνπ δηακνξθψλνπλ ην πεδίν δηάπιαζεο ησλ πιαηζίσλ ησλ κεηαξξπζκίζεσλ. Έηζη, παξάιιεια κε ηνλ παξαδνζηαθφ, γξαθεηνθξαηηθφ ηξφπν ιήςεο απνθάζεσλ θαη ζπληνληζκνχ εηζάγνληαη (Μπνπξζαλίδεο, 2006b): Ο κεραληζκφο ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ ζε νξηδφληην επίπεδν κεηαμχ θνξέσλ ρξεκαηνδφηεζεο, παξαγσγήο θαη δηαλνκήο ησλ ππεξεζηψλ. Ο κεραληζκφο ηνπ εζσηεξηθνχ θαη θνηλσληθά ειεγρφκελνπ αληαγσληζκνχ, εληφο ησλ δεκνζίσλ νξγαλψζεσλ, πνπ κε πξσηνπφξν ηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, πξνβιέπεη κνξθέο «νησλεί αγνξψλ» (quasi markets) θαη εξγαιεία φπσο ην Benchmarking (ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε), σο ιεηηνπξγηθά ηζνδχλακα ηεο αγνξάο. Έλα δεχηεξν επίπεδν αλαθέξεηαη ζην λέν πξνζαλαηνιηζκφ ηνπ πνιίηε κέζσ (Μπνπξζαλίδεο, 2006b): Γεκηνπξγίαο φξσλ επηινγήο απφ ηελ πιεπξά ηνπ πνιίηε. Αιιαγή πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ πνιηηηθψλ απφ ηελ πξνζθνξά ζηε δήηεζε. Δηζαγσγή ζηνηρείσλ ζπκκεηνρήο ζην θφζηνο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Αλάπηπμε ίδηαο επζχλεο κε εηδηθή αλαθνξά ζηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο. Γ. Δπίπεδν εηζαγσγήο ζηνηρείσλ εζσηεξηθνύ αληαγσληζκνύ Πεξλψληαο πιένλ ζηα δνκηθά ζηνηρεία ησλ κεηαξξπζκίζεσλ παξαηίζεληαη ηα εμήο (Μπνπξζαλίδεο, 2006b): 23

24 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ Ζ λέα θαηαλνκή ησλ ξφισλ κεηαμχ πνιηηηθήο θαη δεκφζηαο δηνίθεζεο. Ζ επαγγειηδφκελε «λέα δεκφζηα δηνίθεζε» δελ δχλαηαη πιένλ λα ζεσξείηαη απιά, σο έλαο κεραληζκφο κεραληζηηθήο δηεθπεξαίσζεο ησλ πνιηηηθψλ απνθάζεσλ. Ζ πξνψζεζε απνθεληξσκέλσλ δνκψλ κε κεγαιχηεξν βαζκφ απηνλνκίαο. Σν κεγάιν θαη δπζθίλεην θξάηνο έρεη ελνρνπνηεζεί φρη κφλν γηα γξαθεηνθξαηία θαη ζπάηαιε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ ηνπ, αιιά θαη -θπξίσογηα αλαπνηειεζκαηηθφηεηα. Ζ δηαζθάιηζε ηεο αξρήο ηεο ελφηεηαο επζχλεο εθηέιεζεο έξγνπ θαη δηαρείξηζεο πφξσλ, σο αλαπφζπαζην ζηνηρείν απνθέληξσζεο. Θα ήηαλ δειαδή θελή νπζίαο κηα κεηαξξχζκηζε, ε νπνία πξνβιέπεη κεηαβίβαζε επζχλεο, ρσξίο ηελ αλάινγε κεηαβίβαζε πφξσλ, σο κέζνλ επίηεπμεο ησλ ζπκπεθσλεκέλσλ ζηφρσλ. Οη ζπκθσλίεο πάλσ ζε κεηξήζηκνπο, εθηθηνχο θαη επέιηθηνπο ζηφρνπο θαη ην Μάλαηδκελη πκβάζεσλ (contracting) κεηαμχ νξγαληζκψλ ζε θάζεην ή θαη νξηδφληην επίπεδν Δξγαιεία εθζπγρξνληζκνύ ηεο δεκόζηαο δηνίθεζεο Σα επίπεδα θαη πεδία ησλ ζχγρξνλσλ κεηαξξπζκηζηηθψλ παξεκβάζεσλ, πινπνηνχληαη κε ηα θαηάιιεια εξγαιεία, δηαδηθαζίεο θαη κεζφδνπο, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ν ζηφρνο ηνπ ζχγρξνλνπ απνηειεζκαηηθνχ επηηειηθνχ θξάηνπο (Μπνπξζαλίδεο, 2006b): Υξεκαηνδφηεζε πξνζαλαηνιηζκέλε ζηα απνηειέζκαηα (φπσο ηα DRGs) Πξνζαλαηνιηζκφο ζηo output θαη φρη ζην input Benchmarking θαη Μάλαηδκελη Τγείαο πζηήκαηα ειέγρνπ θαη κέηξεζεο ηεο απφδνζεο ηξαηεγηθφ Μάλαηδκελη θαη Balanced Scorecard πζηήκαηα Empowerment ηνπ πξνζσπηθνχ κέζσ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη επηκφξθσζεο χγρξνλα δηνηθεηηθά ζπζηήκαηα θαη δηνηθεηηθή θνπιηνχξα 24

25 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ Σν πεδίν ηνπ ΝΓΜ έρνληαο σο γλψκνλα ηηο παξαπάλσ δηαπηζηψζεηο γηα ηα επίπεδα, ηα πεδία θαη ηα εξγαιεία εθαξκνγήο, θαζφξηζε ην πλεχκα ησλ κεηαξξπζκηζηηθψλ πξνγξακκάησλ ησλ ηνκέσλ πγείαο, πνπ έιαβαλ ρψξα, ηφζν ζηε Μ. Βξεηαλία, φζν θαη ζηε Ννξβεγία. 1.4 Δξγαιεία ηνπ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη ζην ρώξν ηεο Τγείαο Σν ΝΓΜ θάλεη ρξήζε πνηθίισλ κεζφδσλ, ηερληθψλ θαη εξγαιείσλ ζην ρψξν ησλ θνηλσληθψλ νξγαλψζεσλ. Ωο εθ ηνχηνπ, κπνξνχλ λα μερσξίζνπλ 5 θπξίσο εξγαιεία ηνπ ΝΓΜ, πνπ ήδε εθαξκφδνληαη κε επηηπρία θαη ηα νπνία ζα κπνξνχζαλ λα ζεσξεζνχλ, εθ ησλ νπθ άλεπ, πξνθεηκέλνπ λα ζεσξεζεί φηη ππάξρεη ζε θάπνην ζχζηεκα εθαξκνγή ησλ φξσλ θαη ησλ αξρψλ ηνπ ΝΓΜ: Οησλεί Αγνξέο (quasi-markets) Ζ νησλεί αγνξά είλαη κηα ζεζκηθή δνκή ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα πνπ ζρεδηάδεηαη γηα λα ζπγθεληξψζεη ηα θέξδε ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ ειεχζεξσλ αγνξψλ ρσξίο ηελ απψιεηα ηα νθέιε ηεο δηθαηνζχλεο ησλ παξαδνζηαθψλ ζπζηεκάησλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ρξεκαηνδφηεζεο. Έλα ηέηνην παξάδεηγκα ζπληζηά, φπσο είδακε, ε εζσηεξηθή αγνξά πνπ εηζάγεηαη ην 1990 ζην NHS: ζην πιαίζην απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο, ε αγνξά θαη ε παξνρή πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο ζηε Μ. Βξεηαλία δηαρσξίζηεθαλ, κε ηνπο απφ ηελ θπβέξλεζε ρξεκαηνδνηνχκελνπο- GPs, λα αγνξάδνπλ ηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε απφ ηα NHS Trusts θαη ηηο πεξηθεξεηαθέο πγεηνλνκηθέο αξρέο, νη νπνίεο αληαγσλίζηεθαλ κεηαμχ ηνπο γηα λα πξνζειθχζνπλ ηνπο GPs. Απηφ νδήγεζε ζε απμαλφκελε απνδνηηθφηεηα, αθνχ ηα λνζνθνκεία πιένλ έπξεπε λα πξνζθέξνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο κε ρακειφηεξν θφζηνο πξνθεηκέλνπ λα θεξδίζνπλ ζε αζζελείο θαη ρξεκαηνδφηεζε, αιιά ρσξίο απψιεηα ησλ θχξησλ σθειεηψλ ηνπ NHS (ρξεκαηνδφηεζε κέζσ ηεο θνξνινγίαο) Γηαρείξηζε πκβάζεσλ (Contracting) Ζ δηαρείξηζε ζπκβάζεσλ (ή δηνίθεζε ζπκβάζεσλ ή contracting ή contract management), αθνξά ηηο ζπκβάζεηο πνπ γίλνληαη κε ηνπο πειάηεο, ηνπο 25

26 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ πξνκεζεπηέο, ηνπο ζπλεξγάηεο, ή ηνπο ππαιιήινπο. Ζ δηαρείξηζε ζπκβάζεσλ πεξηιακβάλεη ηε δηαπξαγκάηεπζε ησλ φξσλ θαη ησλ δηαηάμεσλ ζηηο ζπκβάζεηο θαη ηελ εμαζθάιηζε ζπκκφξθσζεο κε ηνπο φξνπο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο, θαζψο επίζεο θαη ηελ ζπκθσλία κε νπνηεζδήπνηε αιιαγέο, πνπ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθαξκνγήο ηεο. Μπνξεί λα ζπλνςηζηεί σο ε δηαδηθαζία ηεο δεκηνπξγίαο ζπκβάζεσλ ζπζηεκαηηθά θαη απνηειεζκαηηθά, θαζψο θαη ηεο εθαξκνγήο θαη αλάιπζεο ησλ φξσλ ηνπο κε ζθνπφ ηε κεγηζηνπνίεζε ηεο νηθνλνκηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο απφδνζεο θαη ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ θηλδχλσλ ( ην πιαίζην ηεο δηάθξηζεο παξαγσγνχ-αγνξαζηή, νθείιεη λα θαζνξηζηεί ηη ζπκπεξηιακβάλεη ε παξαγσγή ππεξεζηψλ πγείαο, πνηνο κπνξεί λα είλαη παξαγσγφο απηψλ ησλ ππεξεζηψλ, ηη κπνξεί λα ζπκπεξηιακβάλεη ε αγνξά ππεξεζηψλ πγείαο θαη κε πνην ηξφπν ζα πξαγκαηψλεηαη απηή ε αγνξά (contracting). Απηφ ην ηειεπηαίν θαίλεηαη πσο είλαη θαη ην θξηζηκφηεξν ζεκείν γηα επηηπρία. Δδψ είλαη ζεκαληηθφο θαη ν ξφινο ηνπ θξάηνπο, πνπ κπνξεί λα θξαηά κηα ζέζε επφπηε-επηκειεηή-βνεζνχ (steward). Σα πιενλεθηήκαηα απηήο ηεο πξνζέγγηζεο ζπλνςίδνληαη σο εμήο ( α) Ο δηαρσξηζκφο ησλ ιεηηνπξγηψλ παξαγσγήο θαη αγνξάο κπνξεί λα κεηψζεη ηηο δηαρεηξηζηηθέο δπζθακςίεο ηνπ ζεκεξηλνχ ζπγθεληξσηηθνχ ζπζηήκαηνο. β) Ζ θαηάηκεζε θαη απνθέληξσζε ησλ παξαγσγψλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε αληαπφθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζηηο πγεηνλνκηθέο πξνθιήζεηο αλά πεξηνρή. γ) Οη αγνξαζηέο κπνξνχλ λα θηλεηξνπνηήζνπλ ηνπο παξαγσγνχο λα αληαπνθξηζνχλ ζε εμεηδηθεπκέλεο απαηηήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο νηθνλνκηθά δέιεαξ ή πξνζθέξνληαο εξγαιεία παξαθνινχζεζεο θαη κέηξεζεο ηεο πνηφηεηαο. δ) Ζ ζρέζε κεηαμχ θαηαλαισηψλ θαη αγνξαζηψλ (δει. πνιηηψλ θαη αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ) κπνξεί λα εληζρπζεί, αθνχ νη δεχηεξνη ζα ιεηηνπξγνχλ πξαγκαηηθά σο εθπξφζσπνη ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ πξψησλ. ε) Ο αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ παξαγσγψλ, δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε αχμεζε ηεο επάξθεηαο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο. 26

27 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ Performance Management Σν Performance Management επαλαπξνζαλαηνιίδεη ηηο πξνζπάζεηέο ησλ νξγαλψζεσλ, ηηο νδεγεί καθξηά, απφ ην λα είλαη θαλείο απιψο πνιπάζρνινο θαη ηηο θαηεπζχλεη πξνο ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα, ηελ επίηεπμε δειαδή πξνθαζνξηζκέλσλ απνηειεζκάησλ, ζε θαζνξηζκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα. Ζ ζεκαληηθφηεξε ζπκβνιή ηνπ ζην δεκφζην ηνκέα, δελ είλαη παξά ε εζηίαζή ηνπ ζηελ επίηεπμε απνηειεζκάησλ, κε ηελ έλλνηα ησλ ρξήζηκσλ εθξνψλ γηα ηνπο πνιίηεο-πειάηεο, κέζα θαη έμσ απφ ζηελ νξγάλσζε. Ο απμαλφκελνο αληαγσληζκφο, πνπ ζην ρψξν ηεο πγείαο κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ηηο νησλεί αγνξέο, ζεκαίλεη φηη νη νξγαλψζεηο πγείαο πξέπεη πιένλ λα είλαη πξνζεθηηθφηεξεο ζηελ επηινγή ησλ ζηξαηεγηθψλ, πξνθεηκέλνπ λα παξακείλνπλ αληαγσληζηηθέο. ινη (θαη φια) ζηελ νξγάλσζε πξέπεη λα θάλνπλ ην θαζήθνλ ηνπο γηα λα εμαζθαιίζνπλ φηη νη ζηξαηεγηθέο εθαξκφδνληαη απνηειεζκαηηθά (Letts, Grossman, Ryan, 1998). Απηή ε θαηάζηαζε έρεη ζπληειέζεη ζην λα ππάξμεη νινέλα θαη κεγαιχηεξε εζηίαζε ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ζην λα εθαξκφδνληαη ηα ζσζηά ζπζηήκαηα θαη νη ζσζηέο δηαδηθαζίεο, κε ην ζσζηφ ηξφπν θαη γηα ηα ζσζηά πξάγκαηα. ια ηα απνηειέζκαηα ζε νιφθιεξε ηελ νξγάλσζε πξέπεη λα ζπλερίζνπλ λα επζπγξακκίδνληαη γηα λα επηηχρνπλ ηα γεληθά απνηειέζκαηα πνπ επηδηψθνληαη απφ ηελ νξγάλσζε, ψζηε απηή φρη κφλν λα επηδήζεη, αιιά θαη λα αλαπηπρζεί. Μφλν ηφηε κπνξεί θαλείο λα πεη φηη ε νξγάλσζε θαη ηα δηάθνξα κέξε ηεο απνδίδνπλ πξαγκαηηθά. Οη Letts, Grossman θαη Ryan (1998) πξνηείλνπλ 4+1 απαξαίηεηα ζηνηρείαηθαλφηεηεο, πξνθεηκέλνπ λα θαηαθηεζεί ε πνζνχκελε νξγαλσζηαθή ηθαλφηεηα, κε ηνπο φξνπο ηνπ Performance Management: 1. Ζ πξνζαξκνζηηθή ηθαλόηεηα ζπληζηά ηε δπλαηφηεηα κηαο νξγάλσζεο λα δηαηεξεί ηελ εζηίαζε ηεο ζην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο νξγάλσζεο, ηδηαίηεξα ηεο απφδνζήο ηεο, ε νπνία ζα πξέπεη ζπλερψο λα ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ησλ πειαηψλ, ξπζκίδνληαο θαη επζπγξακκίδνληαο ηηο δξάζεηο ηεο ζε απηφ ηνλ άμνλα. Ζ πξνζαξκνζηηθή ηθαλφηεηα θαιιηεξγείηαη κέζσ ηεο δένπζαο πξνζνρήο ζηηο αμηνινγήζεηο, ηε ζπλεξγαζία θαη ηε δηθηχσζε, ηηο αμηνινγήζεηο θαη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ. 27

28 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ 2. Ζ ηθαλόηεηα εγεζίαο είλαη ε δπλαηφηεηα λα ηεζεί ε θαηεχζπλζε ηεο νξγάλσζεο θαη ησλ πφξσλ ηεο αιιά θαη -θπξίσο- λα θαζνδεγεζεί ην ζχλνιν ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. Ζ ηθαλφηεηα εγεζίαο θαιιηεξγείηαη κέζσ ηεο πξνζνρήο ζην φξακα, ηεο εδξαίσζεο ησλ ζηφρσλ, ηεο θαηεχζπλζεο, ηεο παξαθίλεζεο, ηεο δηαδηθαζίαο ιήςεο απνθάζεσλ θαη επίιπζεο πξνβιεκάησλ. 3. Ζ δηνηθεηηθή ηθαλόηεηα είλαη ε δπλαηφηεηα λα εμαζθαιηζηεί απνηειεζκαηηθή θαη απνδνηηθή ρξήζε ησλ πφξσλ ζηελ νξγάλσζε. Ζ δηνηθεηηθή ηθαλφηεηα νινθιεξψλεηαη κέζσ ηεο πξνζεθηηθψλ αλάπηπμεο θαη ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ πφξσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ αλζξψπσλ (ν ρξφλνο θαη ε πείξα ηνπο), ησλ ρξεκάησλ θαη ησλ εγθαηαζηάζεσλ. 4. Ζ ηερληθή ηθαλόηεηα είλαη ε δπλαηφηεηα λα ζρεδηαζηνχλ θαη λα δηεθπεξαησζνχλ ηα πξντφληα θαη νη ππεξεζίεο απνηειεζκαηηθά θαη λα παξαδψζνπλ ηηο ππεξεζίεο κε ηξφπν απνδνηηθφ ζηνπο πειάηεο. Ζ θχζε ηεο ηερληθήο ηθαλφηεηαο εμαξηάηαη απφ ηνλ ηδηαίηεξν ηχπν πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξέρνληαη απφ ηελ νξγάλσζε. 5. Ζ επηπιένλ πέκπηε βαζηθή ηθαλφηεηα, ε παξαγσγηθή ηθαλόηεηα, είλαη ε δπλαηφηεηα ηεο νξγάλσζεο λα αιιάδεη ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ, πξνο φθειφο ηεο. Απηή ε ηθαλφηεηα αζθείηαη κε ηε ζπκκεηνρή ζε δξαζηεξηφηεηεο πξνθεηκέλνπ λα ελεκεξψζεη, λα εθπαηδεχζεη θαη λα πείζεη ηνπο θνξείο ράξαμεο πνιηηηθήο, ηνπο εγέηεο ηεο ηνπηθήο θνηλφηεηαο θαη ηηο άιιεο νκάδεο ελδηαθέξνληνο (stakeholders) Benchmarking (πγθξηηηθή Αμηνιόγεζε) Σν benchmarking απνηειεί φρη κφλν κέζνδν αμηνιφγεζεο ησλ επηδφζεσλ κηαο νξγάλσζεο, αιιά θαη ησλ αηηηψλ πνπ ηηο πξνζδηνξίδνπλ (δηαδηθαζίεο, ζπζηήκαηα, κέζνδνη θιπ.) θαη ηαπηφρξνλα κέζνδν ζπλερνχο κάζεζεο θαη βειηίσζεο. Απφ απηή ηε ζχγθξηζε, νη νξγαλψζεηο κπνξνχλ αθελφο λα εμεγήζνπλ θαη αθεηέξνπ λα πξνβιέςνπλ θαιχηεξα γηα ην κέιινλ ηνπο. Μπνξνχλ φκσο θαη λα εληνπίζνπλ ηηο αλαγθαίεο πεξηνρέο πνπ ζα πξέπεη λα βειηησζνχλ, ψζηε λα γίλνπλ πην απνηειεζκαηηθέο. Δθηφο απηψλ ην benchmarking θαιχπηεη ζε κεγάιν βαζκφ θαη ηελ αλάγθε ηεο κάζεζεο ησλ ζχγρξνλσλ νξγαλψζεσλ, αθνχ ηηο απαιιάζζεη απφ ηελ αλάγθε «λα 28

29 ΚΕΦΑΛΑΘΟ 1 ο ΝΕΟ ΔΗΜΟΘΟ ΜΑΝΑΣΖΜΕΝΣ: ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΠΛΑΘΘΟ, ΑΡΧΕ & ΕΡΓΑΛΕΘΑ αλαθαιχςνπλ μαλά ηνλ ηξνρφ» πνπ άιιεο έρνπλ ήδε «αλαθαιχςεη». Απηφ ζπλδέεηαη κε ηελ έλλνηα ησλ ππνδεηγκαηηθψλ πξαθηηθψλ (best practices). Έηζη, ζπλάγεηαη φηη ην benchmarking είλαη ε ζπλερήο έξεπλα, κέηξεζε θαη ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε επηδφζεσλ, ζηξαηεγηθψλ, πνιηηηθψλ, ιεηηνπξγηψλ, θνπιηνχξαο, δνκψλ, δηαδηθαζηψλ, ζπζηεκάησλ, κεζφδσλ, ηθαλνηήησλ θαη πξαθηηθψλ κηαο νξγάλσζεο κε απηέο ησλ θαιχηεξσλ ζηνλ θιάδν, κε ζθνπφ ηε ζπλερή κάζεζε θαη βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ζπλνιηθά (Μπνπξαληάο, 2002) ηξαηεγηθό Μάλαηδκελη θαη Balanced Scorecard Σν Balanced Scorecard ζπληζηά γηα θάζε νξγάλσζε έλα ηζρπξφ εξγαιείν κεηαζρεκαηηζκνχ ηεο ζηξαηεγηθήο ζε επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα δξάζεο θαη δηαζθαιίδεη ηελ απνδνηηθή πινπνίεζή ηεο. Ωο ζηξαηεγηθή νξίδεηαη ε θαηεχζπλζε θαη ην εχξνο δξαζηεξηνηήησλ κηαο νξγάλσζεο καθξνπξφζεζκα, ε νπνία εμαζθαιίδεη αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα, κέζσ ηεο δηάηαμεο ησλ πφξσλ ηεο ζε έλα κεηαβαιιφκελν πεξηβάιινλ, κε ζηφρν λα αληαπνθξηζεί ζηηο αλάγθεο ησλ αγνξψλ θαη λα ηθαλνπνηήζεη ηηο πξνζδνθίεο ησλ βαζηθψλ νκάδσλ ελδηαθεξνκέλσλ (stakeholders) (Παπαδάθεο, 2002). Απφ απηφ γίλεηαη θαηαλνεηή ε αλάγθε χπαξμεο ησλ νησλεί αγνξψλ (αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ), πξνθεηκέλνπ λα έρεη λφεκα, ζθνπφ θαη πεδίν εθαξκνγήο ε ζηξαηεγηθή θαη ην ζηξαηεγηθφ κάλαηδκελη. Ωο πξνο ην Balanced Scorecard, ε κεζνδνινγία ηνπ μεθηλά απφ ηε δηαηχπσζε ηνπ νξάκαηνο θαη ηε ράξαμε ηεο ζηξαηεγηθήο, αθνινπζεί ν πξνζδηνξηζκφο ησλ θξίζηκσλ παξαγφλησλ επηηπρίαο, σο κεηξήζηκσλ κεγεζψλ θαη ζπλερίδεη κε ηελ θαηαζθεπή ζπζηήκαηνο δεηθηψλ κέηξεζεο ηεο απφδνζεο, κε ηνλ πξνυπνινγηζκφ θαη ηε δέζκεπζε πφξσλ θαη ηέινο ηνλ νξηζκφ ζηειέρνπο επζχλεο πινπνίεζεο έξγνπ θαη δηαρείξηζεο ησλ πφξσλ. Με απηφ ηνλ ηξφπν ην Balanced Scorecard δεκηνπξγεί έλα κεζνδνινγηθφ πιαίζην κεηάθξαζεο ησλ ζηξαηεγηθψλ ζθνπψλ θαη ζηφρσλ ζε επηρεηξεζηαθνχο, κεηξήζηκνπο ζηφρνπο, νη νπνίνη κε ηε ζεηξά ηνπο απνηεινχλ ηηο θηλεηήξηεο δπλάκεηο ππνθίλεζεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ γηα ηελ επίηεπμε ησλ επηδησθφκελσλ απνηειεζκάησλ (Μπνπξζαλίδεο, 2006b). 29

30 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ Κεθάιαην 2 Δθαξκνγέο δνκώλ Νένπ Γεκνζίνπ Μάλαηδκελη ζηo ζύζηεκα πγείαο ηεο Μ. Βξεηαλίαο 2.1 Σν Νέν Γεκόζην Μάλαηδκελη κε πεδίν εθαξκνγήο ηα πζηήκαηα Τγείαο Οη ζεζκνί, ε δνκή θαη νη ιεηηνπξγίεο ελφο ζπζηήκαηνο πγείαο πνπ απνηειεί έλαλ απφ ηνπο πην βαζηθνχο ζεζκνχο ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο (ή θξάηνπο πξφλνηαο), είλαη απνηέιεζκα θαη πξντφλ κηαο καθξφρξνλεο πνξείαο αλάπηπμεο θαη εμειηθηηθήο δηαδηθαζίαο πνπ επαθνινχζεζε ή ζπληειέζζεθε ζε ζπλάξηεζε κε ηελ παξάιιειε ηζηνξηθή εμέιημε θαη δηακφξθσζε ηνπ πνιηηηθνδηνηθεηηθνχ, νηθνλνκηθνχ θαη θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο κηαο ρψξαο (Μπνπξζαλίδεο, 2006). Με άιια ιφγηα, ε εμέιημε ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο ζεσξείηαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηηο γεληθφηεξεο εμειίμεηο ησλ θνηλσληθνθξαηηθψλ ζεζκψλ πνπ ηα πιαηζηψλνπλ. Οη πεξηζζφηεξνη κειεηεηέο ζπκθσλνχλ φηη νη αγγινζαμνληθέο ρψξεο, έρνπλ ππάξμεη νη πην επηζεηηθνί κεηαξξπζκηζηέο, ζε φ,ηη αθνξά ζην ΝΓΜ, ην νπνίν έρεη εγθαζηδξπζεί ζε πνιιέο ρψξεο, απφ ηελ Κνξέα έσο ηε Βξαδηιία θαη απφ ηελ Πνξηνγαιία έσο ηε νπεδία (Kettl, 1997). ε θάζε πεξίπησζε, θάπνηα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ΝΓΜ ζην ρψξν ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, είλαη νη ζπγθεθξηκέλεο πξνδηαγξαθέο απφδνζεο θαη πνηφηεηαο, ε έκθαζε ζηνλ έιεγρν θαη ηα απνηειέζκαηα, ν απμεκέλνο αληαγσληζκφο, ηα ζπκβφιαηα (contracting), ε κέηξεζε κέζσ δεηθηψλ θαη ε εηζαγσγή ηερληθψλ απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. ια απηά απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο, ζηνλ ππνινγηζκφ ηνπ θφζηνπο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο, ζηελ επηδίσμε ελφο απνδεθηνχ επηπέδνπ πνηφηεηαο ππεξεζηψλ θαη ζηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ ηειηθνχ απνδέθηε θαη ρξήζηε ησλ ππεξεζηψλ. Φαίλεηαη ζπλεπψο, φηη ην ΝΓΜ πξνυπνζέηεη κηα νξγαλσηηθή εμέιημε ζε δχν επίπεδα (van Essen, 2006): 30

31 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ Α. ην δηαρσξηζκφ ησλ δηνηθεηηθψλ ιεηηνπξγηψλ απφ ηελ παξνρή ησλ ππεξεζηψλ, φπσο ζπλέβε ζην Βξεηαληθφ NHS, φπνπ ε δηνίθεζή ηνπ δηαρσξίζηεθε απφ ηνλ ηνκέα παξνρήο ππεξεζηψλ θαη Β. Έλα δηαρσξηζκφ ηχπνπ αγνξάο κεηαμχ αγνξαζηψλ θαη ησλ πξνκεζεπηψλ ηνπ NHS (ζχζηεκα νησλεί αγνξάο-quasi market). Έηζη, νη νξγαληζκνί πγείαο νδεγνχληαη ζηελ αλάπηπμε ελφο λένπ ηχπνπ ζπλεξγαζίαο, πνπ απαηηεί ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζρέζεσλ θαη ησλ πξνδηαγξαθψλ ή απαηηήζεσλ ησλ ζπκβαιιφκελσλ, νη νπνίεο απαηηνχλ ηελ μεθάζαξε θαηαγξαθή ηνπο ζε έλα ζπκβφιαην, φπσο ζα ίζρπε ζε κηα ζπλαιιαγή κε κηα ηδησηηθή επηρείξεζε (ζχζηεκα contracting) (Pettersen, 2001). 2.2 πλνπηηθή παξνπζίαζε ηνπ National Health System (NHS) ηεο Μ. Βξεηαλίαο Σν Βξεηαληθφ χζηεκα Τγεηνλνκηθήο Πεξίζαιςεο (NHS), ηδξχζεθε ην 1948 θαη απνηειεί ην βαζηθφηεξν εθπξφζσπν ησλ δεκφζησλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο. Γεληθφηεξα, αλήθεη ζε εθείλα ηα κνληέια ζπζηεκάησλ πγείαο, ηα νπνία είλαη γλσζηά σο κνληέια ηχπνπ Beveridge. Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ απηψλ ησλ κνληέισλ είλαη ν απμεκέλνο θξαηηθφο παξεκβαηηζκφο, ε δεκφζηα ρξεκαηνδφηεζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, θαζψο θαη ε θαηνρχξσζε ελφο ειάρηζηνπ εηζνδήκαηνο γηα ην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ, κέζσ ελφο απνηειεζκαηηθνχ θαη απνδνηηθνχ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο (Τθαληφπνπινο, 2005). Σν βξεηαληθφ ζχζηεκα πγείαο απνηειεί ην πξψην νινθιεξσκέλν ζχζηεκα, ην νπνίν παξείρε θαζνιηθή θαη δσξεάλ θάιπςε ηνπ πιεζπζκνχ. Απφ απηφ ην γεγνλφο πξνθχπηνπλ θαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, δειαδή ε αξρή ηεο θνηλσληθήο αιιειεγγχεο (solidarity), ηεο θαζνιηθήο θαη πιήξνπο πγεηνλνκηθήο θάιπςεο ηνπ πιεζπζκνχ θαη ηεο ηζφηεηαο ζηελ πξφζβαζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Αξρηθά ινηπφλ, ζηε Βξεηαλία, ην 1911, δεκηνπξγήζεθε ν Δζληθφο Οξγαληζκφο Αζθάιηζεο Τγείαο, ν νπνίνο ρξεκαηνδνηήζεθε απφ εηζθνξέο ησλ εξγαδνκέλσλ, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιίζνπλ ηελ αζθάιηζή ηνπο ζην ζχζηεκα πγείαο (απηή ηελ πεξίνδν δελ ππήξρε θξαηηθή αζθάιηζε πγείαο). 31

32 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ Σαπηφρξνλα ην 1911, ε National Insurance Act θάιπςε πάλσ απφ 13 εθαηνκκχξηα εξγαδφκελνπο θαη θαζηέξσζε ηα επηδφκαηα αζζέλεηαο (sickness benefit) θαη ηελ πεξηνξηζκέλε ηαηξηθή θξνληίδα (limited medical care), ε νπνία παξερφηαλ απφ ηνπο γεληθνχο γηαηξνχο. Λίγν αξγφηεξα, ην 1920, ε έθζεζε Dawson αλαθέξζεθε γηα πξψηε θνξά ζε έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα πγείαο, ην νπνίν ζα βαζηδφηαλ ζηε δεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία ησλ θέληξσλ πγείαο. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Β Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ ζρεδηάζηεθε έλα δεκφζην ζχζηεκα πγείαο, κε ζθνπφ ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ. Ζ δηακφξθσζε ηεο έθζεζεο ηνπ Beveridge ην 1942 ππήξμε θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηε δεκηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο, ζχκθσλα κε ηηο βαζηθέο αξρέο ηνπ νπνίνπ, ε θεληξηθή δηνίθεζε αλαιακβάλεη ηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηψλ έλαληη ησλ θνηλσληθψλ θηλδχλσλ ηεο αζζέλεηαο, ηεο αλεξγίαο θαη ηνπ γήξαηνο. Σν 1942 ινηπφλ, κε ηελ έθζεζε Beveridge γίλεηαη πξνζπάζεηα γηα κηα θεληξηθά ζρεδηαζκέλε θαη νινθιεξσκέλε θξνληίδα πγείαο πνπ ζα θάιππηε νιφθιεξν ηνλ πιεζπζκφ ηεο ρψξαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ, πξνσζήζεθε έλα δεκφζην ζχζηεκα πγείαο θαη ην 1948 δεκηνπξγήζεθε ην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο (National Health System, NHS) (Τθαληφπνπινο, 2005). Ζ πξψηε κνξθή ηνπ NHS ήηαλ ε εμήο: 32

33 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ ρήκα 1: Ζ πξώηε κνξθή ηεο δνκήο ηνπ NHS (1948) ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΤΓΔΗΑ Κενηπικό ςμβούλιο Τπηπεζιών Τγείαρ Πεπιθεπειακά ςμβούλια Νοζοκομείυν Σοπικέρ Τγειονομικέρ Απσέρ Γιοικηηικά ςμβούλια ςμβούλια Πανεπιζηημιακών Νοζοκομείυν Δπιηποπέρ Νοζοκομειακήρ Γιοίκηζηρ Τπηπεζίερ ππορ ηην κοινόηηηα Οικογενειακόρ Ηαηπόρ Νοζοκομειακόρ Σομέαρ Πεγή: Ίδηα δηακφξθσζε απφ Τθαληφπνπινο, 2005 Έηζη, ην NHS ηδξχζεθε ην 1948 θάλνληαο πξάμε ην λφκν ηνπ 1946 NHS Act, εδξαηψλνληαο έλα δεκφζην ζχζηεκα πγείαο κε δσξεάλ παξνρή ππεξεζηψλ ζηνπο πνιίηεο θαη έκθαζε ζηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ζηελ πξφζβαζε θαη ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Έηζη, αλαβαζκίζηεθε θαη ν ξφινο ησλ GPs (Γεληθψλ Ηαηξψλ-General Practitioners), νη νπνίνη αζθνχλ πιένλ ρξέε gatekeeper, θαζνδεγψληαο ηνλ αζζελή ζηηο δηάθνξεο βαζκίδεο πεξίζαιςεο. Σν 1962 εθαξκφζηεθε ην «Ννζνθνκεηαθφ Πξφγξακκα», κηα λέα επελδπηηθή θαηλνηνκία ζηνλ ηνκέα ησλ ππνδνκψλ, ην νπνίν αλαγλψξηδε ηελ αλάγθε αλάπηπμεο ελφο απνθεληξσκέλνπ δηθηχνπ δεπηεξνβάζκησλ ππεξεζηψλ θαη εηζήγαγε ηελ έλλνηα ηνπ Πεξηθεξεηαθνχ Γεληθνχ Ννζνθνκείνπ (District General 33

34 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ Hospital, DGH). χκθσλα κε απηφ ην πξφγξακκα κηα κνλάδα θιηλψλ απεπζχλεηαη ζε θαηνίθνπο, έλα πεξηθεξεηαθφ κνληέιν, πνπ δηαηεξείηαη κέρξη ζήκεξα. Σν 1973 ζεζκνζεηνχληαη νη πεξηθεξεηαθέο δηνηθήζεηο, κε δηεπξπκέλεο αξκνδηφηεηεο. Κάησ απφ ηελ επίβιεςε ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο δηακνξθψλνληαη νη Τγεηνλνκηθέο Πεξηθέξεηεο (Regional Health Authorities, RHAs), νη νπνίεο επσκίδνληαη ηελ επζχλε ηνπ ζρεδηαζκνχ. Απηέο, δηαηξνχληαη ζε 90 «πεξηνρέο» (areas). Οη πεξηνρέο απηέο δηαηξνχληαη ζε επαξρίεο (districts), πνπ δηνηθνχληαη απφ ηνπηθά δηνηθεηηθά ζπκβνχιηα. Σα ηνπηθά δηνηθεηηθά ζπκβνχιηα έρνπλ θπξίσο ηελ επζχλε ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Γεληθψλ Ννζνθνκείσλ. Απηφ ην ζχζηεκα ίζρπζε κέρξη ην ην ζρήκα 2 απεηθνλίδεηαη ε δνκή ηνπ Τπνπξγείνπ Κνηλσληθψλ Τπεξεζηψλ ην

35 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ ρήκα 2: Ζ δνκή ηνπ Τπνπξγείνπ Κνηλσληθώλ Τπεξεζηώλ ην 1974 ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΤΠΖΡΔΗΧΝ 14 Πεπιθεπειακά ςμβούλια Τγείαρ 90 Σοπικά ςμβούλια Τγείαρ Δπιηποπέρ Οικογενειακού Δλέγσος Νομαπσιακέρ Δπιηποπέρ Τγείαρ Σοπικέρ Δπιηποπέρ Τγείαρ Πεγή: Ίδηα δηακφξθσζε απφ Τθαληφπνπινο, 2005 Μειεηψληαο ηε δνκή ηνπ Τπνπξγείνπ Κνηλσληθψλ Τπεξεζηψλ, παξαηεξνχκε φηη ε πνιηηηθή πγείαο αζθείηαη πιένλ ζε 3 επίπεδα: ην θεληξηθφ, ην πεξηθεξεηαθφ θαη ην ηνπηθφ. Δίλαη ζεκαληηθφ φηη θαη ηα ηξία έρνπλ αξκνδηφηεηεο ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ (Alsop, 1995). Σν ΝΓΜ είλαη ήδε παξφλ. Ωζηφζν, ν ηξφπνο νξγάλσζεο ηνπ ηνκέα πγείαο, πνπ θαζηεξψζεθε απφ ηε λνκνζεζία ηνπ 1973, νδήγεζε ζε νηθνλνκηθή θξίζε, ιφγσ ηεο κεγάιεο αχμεζεο ησλ δαπαλψλ πγείαο. Δπίζεο, ην ζχζηεκα πγείαο θαηεγνξήζεθε φηη δεκηνπξγνχζε πνιιά δηνηθεηηθά εκπφδηα ιφγσ ηεο πνιπδηάζπαζήο ηνπ, ηεο δαπαλεξήο ζπληήξεζήο ηνπ θαη ηεο βξαδχηεηαο ζηε ιήςε απνθάζεσλ. Έηζη, ην 1982, αθνινπζήζεθε έλα άιιν πξφηππν απνθεληξσκέλεο νξγάλσζεο, φπνπ νη «πεξηνρέο» θαη νη «ηνπηθέο αξρέο» αληηθαηαζηάζεθαλ απφ 192 πγεηνλνκηθέο επαξρίεο (District Health Authorities, DHAs). To 1989, ην NHS 35

36 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ αλαζεσξείηαη θαη πάιη, κε ζθνπφ ηελ εηζαγσγή κεζφδσλ «ειεγρφκελνπ αληαγσληζκνχ» θαη ζηφρν ην ζχζηεκα λα γίλεη πεξηζζφηεξν απνδνηηθφ. Σν ΝΓΜ είλαη πιένλ ε θπξίαξρε δηνηθεηηθή ζθέςε. Σν 1991 δηαρσξίζηεθε δηνηθεηηθά ε επζχλε γηα ηηο δηάθνξεο βαζκίδεο πεξίζαιςεο κέζα ζηα φξηα ησλ districts. Έηζη, νη DHAs ήιεγραλ ηε λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε ζηελ πεξηνρή, ελψ ε πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο απνηεινχζε αξκνδηφηεηα ησλ Αξρψλ Τγεηνλνκηθήο Πεξίζαιςεο (Family Health Service Authorities, FHSAs). ηε ζπλέρεηα φκσο, κε ηε λέα αληίιεςε γηα ηε βειηίσζε ηεο ζπλνρήο ζην ζχζηεκα πνπ επηθξάηεζε ην 1996, νη DHAs θαη νη FHSAs ελνρνπνηήζεθαλ (Τθαληφπνπινο, 2005). Σν 1999 πξαγκαηνπνηήζεθαλ λέεο κεηαξξπζκίζεηο. Οη Τγεηνλνκηθέο Δπαξρίεο κεηνλνκάδνληαη ζε Τγεηνλνκηθέο Αξρέο (Health Authorities, HAs), ελψ εηζέξρνληαη ζην ζχζηεκα, νη Οκάδεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο (Primary Care Groups, PCGs). ηαδηαθά, νη αξκνδηφηεηεο ησλ Τγεηνλνκηθψλ Αξρψλ πεξηνξίζηεθαλ ζην ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ, ελψ απμήζεθαλ νη αξκνδηφηεηεο ησλ Οκάδσλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο. Δπζχλε ησλ Τγεηνλνκηθψλ Αξρψλ ήηαλ πιένλ, ε εθπφλεζε πξνγξακκάησλ γηα ηε βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ, ζε ζπλεξγαζία κε ηηο Οκάδεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο, ηνπο πξνκεζεπηέο (ηα NHS Trusts) θαη ηηο ηνπηθέο αξρέο. Σν 1999, νη πεξηθεξεηαθνί ζρεκαηηζκνί εηζήιζαλ ζηαδηαθά ζην λέν κνληέιν πνπ επέβαιε ε λνκνζεζία ηνπ Πξνζδηνξίζηεθαλ ηέζζεξα ζηάδηα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ Οκάδσλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο, πξνθεηκέλνπ λα γίλεη νκαιά ε κεηάβαζε ζην βειηησκέλν νξγαλσηηθφ κνληέιν θαη λα απεκπιαθνχλ νη Τγεηνλνκηθέο Αξρέο απφ ιεηηνπξγηθέο αξκνδηφηεηεο, παξακέλνληαο πξνζεισκέλεο ζην θνκκάηη ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ (Τθαληφπνπινο 2005). ην ζρήκα 3 παξνπζηάδνληαη νη βαζηθφηεξεο ζπληζηψζεο ηεο δνκήο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ βξεηαληθνχ πγεηνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο ζήκεξα: 36

37 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ ρήκα 3: Ζ ιεηηνπξγία ηνπ βξεηαληθνύ ζπζηήκαηνο πγείαο ζήκεξα ΖΝΧΜΔΝΟ ΒΑΗΛΔΗΟ ΚΤΒΔΡΝΖΖ Προϋπολογισμός ΣΟΠΗΚΔ ΑΡΥΔ Φόροι Σσμβάσεις ΦΟΡΟΛΟΓΟΤΜΔΝΟΗ - ΑΘΔΝΔΗ Υπηρεσίες ΠΡΟΜΖΘΔΤΣΔ Πεγή: Ίδηα δηακφξθσζε απφ OECD, Health Data 2003 χκθσλα κε ην παξαπάλσ ζρήκα, νη βαζηθέο παξάκεηξνη ηνπ βξεηαληθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο ζήκεξα, είλαη ε θεληξηθή θπβέξλεζε, ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε, νη πξνκεζεπηέο ηνπ ζπζηήκαηνο θαη νη θνξνινγνχκελνηαζζελείο. Οη ηνπηθέο αξρέο, ιακβάλνπλ ηνπο απαξαίηεηνπο πφξνπο απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ θαη ζπλάπηνπλ ζπκβάζεηο κε ηνπο πξνκεζεπηέο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο (contracting). Οη πξνκεζεπηέο παξέρνπλ ππεξεζίεο πγεηνλνκηθήο θξνληίδαο πξνο ηνπο πνιίηεο, νη νπνίνη σο αληίηηκν θαηαβάιινπλ θφξνπο. 2.3 Ζ δνκή ηνπ Δζληθνύ πζηήκαηνο Τγείαο ηεο Βξεηαλίαο κε βάζε ηε κεηαξξύζκηζε ηνπ 1991 Σα επίπεδα δηνηθεηηθήο δνκήο ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο Βξεηαλίαο, κεηά ηε κεηαξξχζκηζε ηνπ 1991, είλαη ηα αθφινπζα: 37

38 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ Α. Σν Τπνπξγείν Τγείαο Σν Τπνπξγείν Τγείαο ηεο Βξεηαλίαο (The Department of Health, DoH) ιεηηνπξγεί ππφ ηελ θαζνδήγεζε ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο, ζπλεπηθνπξνχκελνπ απφ πέληε ππνπξγηθά ζηειέρε, ηα νπνία είλαη αξκφδηα γηα ηελ πγεία θαη ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Σν Τπνπξγείν ραξάζζεη ηε γεληθή πνιηηηθή πγείαο, θέξνληαο ηε γεληθή επζχλε γηα ην NHS (Klein, 1995). Αξρηθά, δεκηνπξγνχληαη κηα ζεηξά ηκεκάησλ ηνπ Τπνπξγείνπ, ηα νπνία αλαθέξνληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο αξκνδηφηεηεο, φπσο ην ηκήκα δεκφζηαο πγείαο, ην ηκήκα θνηλσληθήο θξνληίδαο, ην ηκήκα λνζειεπηηθήο θξνληίδαο θαη ην ηκήκα έξεπλαο θαη αλάπηπμεο. ηε ζπλέρεηα, αθνινπζεί ην γξαθείν ηνπ Γηεπζχλνληνο πκβνχινπ γηα ηελ πγεία (Chief Medical Officer, CMO), ν νπνίνο είλαη αξκφδηνο γηα ηελ παξνρή εηδηθψλ ζπκβνπιεπηηθψλ ππεξεζηψλ ζε νιφθιεξν ην ηκήκα. Σαπηφρξνλα, δεκηνπξγείηαη ην Κεληξηθφ Γξαθείν Γηνίθεζεο NHS (NHS executive, NHSE), ην νπνίν ιεηηνπξγεί ππφ ηελ θαζνδήγεζε ηνπ Γεληθνχ Γηεπζπληή, πνπ είλαη αξκφδηνο γηα κηα ζεηξά ιεηηνπξγηψλ θεληξηθήο δηαρείξηζεο γηα ην NHS. Ζ έδξα ηνπ Γηεπζπληή απνηειείηαη απφ νθηψ πεξηθεξεηαθά γξαθεία, ηα νπνία θαηαλέκνληαη ζε φιε ηε ρψξα. Σα γξαθεία απηά είλαη αξκφδηα γηα ηελ πεξηθεξεηαθή εθαξκνγή ησλ εζληθψλ πνιηηηθψλ θαη ηνλ έιεγρν ηεο απφδνζεο ησλ αξκφδησλ γηα ηελ πγεία αξρψλ, θαηαιακβάλνληαο κηα ζεκαληηθή ζέζε ζηελ αιπζίδα ηεο ινγνδνζίαο (accountability) 5 θαη ηεο αληαπνθξηζηκφηεηαο (responsiveness) απφ ην ηνπηθφ επίπεδν πξνο ην θέληξν. Μηα πξφζθαηε θαηλνηνκία, ζε ππνπξγηθφ επίπεδν, ήηαλ ν δηνξηζκφο ην 1997, γηα πξψηε θνξά, ελφο ππνπξγνχ κε ζπγθεθξηκέλε επζχλε γηα ηε δεκφζηα πγεία (Τθαληφπνπινο 2005). ην ζρήκα 4: πεξηγξάθεηαη ε δνκή ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο ηεο Βξεηαλίαο, ε νπνία απνηειείηαη απφ ηξεηο θχξηνπο θιάδνπο. 5 Βλ. Παράρτημα 38

39 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΓΟΜΩΝ ΝΔΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖ Μ. ΒΡΔΣΑΝΗΑ ρήκα 4: Ζ δνκή ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο ηεο Μ. Βξεηαλίαο Πεγή: Τθαληφπνπινο, Β. Σν Δζληθό ύζηεκα Τγείαο (NHS) ηελ νξγαλσηηθή δνκή ηνπ NHS, φπσο δηακνξθψζεθε κεηά ηηο κεηαξξπζκίζεηο ηνπ 1991, απεηθνλίδνληαη ηέζζεξηο βαζηθνί ζεζκνί νξγάλσζεο: Τγεηνλνκηθέο Πεξηθέξεηεο (Regional Health Authorities, RHAs). Τγεηνλνκηθέο Δπαξρίεο (District Health Authorities, DHAs). Δλψζεηο Γεληθψλ Ηαηξψλ (General Practitioners Fund Holders). Δζσηεξηθή Αγνξά. Β1. Οη Τγεηνλνκηθέο Πεξηθέξεηεο (Regional Health Authorities, RHAs) Μεηά ηε κεηαξξχζκηζε ηνπ 1991, νη RHAs απνηεινχλ πξνέθηαζε ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο ηεο Βξεηαλίαο θαη είλαη ππεχζπλεο γηα ην ζρεδηαζκφ θαη 39