Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης. Εισαγωγή στα Πληροφοριακά Συστήματα ΠΜΣ Λογιστική Χρηματοοικονομική και Διοικητική Επιστήμη ΤΕΙ 2018

Transcript

1 Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης Εισαγωγή στα Πληροφοριακά Συστήματα ΠΜΣ Λογιστική Χρηματοοικονομική και Διοικητική Επιστήμη ΤΕΙ 2018

2 1. Ψηφιακή επανάσταση 2

3 Βιομηχανική επανάσταση και ψηφιακή επανάσταση Βιομηχανική επανάσταση Δημιουργία πόλεων προαστίων Κατασκευή δρόμων, αύξηση κινητικότητας Σχετικά σταθερές επιχειρηματικές συνεργασίες Τεράστιες κοινωνικές αλλαγές Ψηφιακή επανάσταση Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) Έμφαση στις δεξιότητες των εργαζόμενων Δυναμικό επιχειρηματικό περιβάλλον 3

4 Αλλαγές (2000-σήμερα) σε επιχειρήσεις και στην κοινωνία λόγω της τεχνολογίας Ενίσχυση παγκοσμιοποίησης Ανάδειξη νέων εταιρειών ως κυρίαρχες σε διάφορους τομείς Google (διαφημίσεις) Apple (πωλήσεις μουσικής, πωλήσεις εφαρμογών) Amazon (cloud computing) Άνθηση κοινωνικών δικτύων (Facebook, Twitter, LinkedIn, ) Μαζική χρήση έξυπνων κινητών συσκευών Δυνατότητα χρήσης υπολογιστικών υποδομών υψηλών προδιαγραφών ακόμα και από μικρές επιχειρήσεις μέσω του cloud computing και του SaaS Μετακίνηση της βιομηχανίας λογισμικού από κλειστά συστήματα σε ανοικτά υποστήριξη του λογισμικού ανοικτού κώδικα από IBM, Oracle, HP κ.α. Ανάδειξη της Κίνας και της Ινδίας ως χώρες με τους περισσότερους χρήστες διαδικτύου

5 Χρήστες διαδικτύου ανά χώρα (Top )

6 Χρηματοδότηση της έρευνας για τεχνολογικές καινοτομίες Η κρατική χρηματοδότηση για ορισμένα ερευνητικά έργα είναι σημαντική καθώς είτε έχουν μεγάλο ρίσκο είτε δεν αναμένεται απόδοση σε σύντομο διάστημα ARPANET INTERNET Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Έξυπνα δίκτυα (smart grid) 6

7 2. Δεδομένα Πληροφορίες Αλγόριθμοι 7

8 Δεδομένα Πληροφορίες Γνώση Δεδομένα Πληροφορίες Γνώση Δεδομένα = μεμονωμένα στοιχεία μιας πληροφορίας Πληροφορία = Δεδομένα που συγκεντρώνονται και αναλύονται προκειμένου να αποκτήσουν νόημα και χρησιμότητα Γνώση = Συνδυασμός πληροφοριών έτσι ώστε να αυξηθεί η χρησιμότητα τους Δεν υπάρχουν σαφείς διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους όρους: δεδομένα, πληροφορίες, γνώση και συχνά θεωρούνται συνώνυμοι. 8

9 Where is Waldo? Δεδομένα: (x=50, y=50, R=255, G=0, B=0) Πληροφορία: κόκκινο pixel Γνώση: Που είναι ο Waldo; ech/article /the-science-s- Wally-Computer-scientist-usesalgorithm-character-shortest-timepossible.html 9

10 Τι καθιστά τις πληροφορίες πολύτιμες; Επικαιρότητα (π.χ. χρηματοοικονομικά, υγεία) Ακρίβεια (αύξηση ακρίβειας αύξηση χρόνου απόκτησης) Πληρότητα (αποφυγή εσφαλμένων συμπερασμάτων) Ποιο είναι το δείγμα στο οποίο στηρίζεται η λήψη αποφάσεων; WASP=White Anglo-Saxon Protestant Μεροληπτικό δείγμα (biased sample) 10

11 Google: δήλωση αποστολής (mission statement) Google (1998): «Αποστολή της Google είναι να διευκολύνει την εύρεση υψηλής ποιότητας πληροφοριών στο Διαδίκτυο» Google (1999): «Αποστολή της Google είναι να οργανώσει τις παγκοσμίως διαθέσιμες πληροφορίες και να τις καταστήσει καθολικά προσβάσιμες και χρήσιμες» Είναι επιθυμητή η καθολική προσβασιμότητα για οικονομικά δεδομένα, ιατρικά δεδομένα, κυβερνητικά έγγραφα, εμπορικά μυστικά; 11

12 Αλγόριθμοι - Προγράμματα Αλγόριθμος είναι μια σειρά βημάτων η οποία εφόσον ακολουθηθεί δίνει ένα επιθυμητό αποτέλεσμα Πρόγραμμα είναι η υλοποίηση ενός αλγορίθμου σε κάποια γλώσσα προγραμματισμού 12

13 Ένας παράδειγμα αλγορίθμου: ο αλγόριθμος PageRank Ο αλγόριθμος PageRank είναι ένας αλγόριθμος κατάταξης που χρησιμοποιείται από τη μηχανή αναζήτησης της Google Οι σελίδες αποκτούν μεγαλύτερο PageRank όταν έχουν πολλούς συνδέσμους που δείχνουν προς αυτές Ωστόσο μετρούν περισσότερο οι σύνδεσμοι που προέρχονται από σημαντικές σελίδες Η σελίδα C έχει μεγαλύτερο PageRank από την σελίδα Ε παρά το ότι έχει λιγότερες συνδέσεις προς αυτήν Ο μοναδικός σύνδεσμος που έχει η σελίδα C προέρχεται από μια δημοφιλή ιστοσελίδα και αυτό της δίνει μεγαλύτερη βαθμολογία Υλοποίηση του αλγορίθμου με «τυχαίους περιηγητές» ( ) 13

14 3. Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης 14

15 Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης (ΠΣΔ) Τα ΠΣΔ στηρίζονται είναι εφαρμογές (προγράμματα) που υποστηρίζουν τις λειτουργίες των επιχειρήσεων Αποτελούν το κεντρικό νευρικό σύστημα των οργανισμών (η δυσλειτουργία των ΠΣΔ προκαλεί «παράλυση» της επιχείρησης) Τα ΠΣΔ μπορεί να επιβάλουν «ενοχλητικούς» περιορισμούς οι οποίοι σχετίζονται με τις πολιτικές της επιχείρησης Παραδείγματα ΠΣΔ Λογιστικό Πληροφοριακό Σύστημα Ηλεκτρονική τραπεζική Ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο (π.χ. Amazon) Ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης παραγωγής 15

16 Τομείς στους οποίους έχουν βασικό ρόλο τα ΠΣΔ 1. Διοίκηση λειτουργιών 2. Αλληλεπίδραση με τους πελάτες 3. Λήψη αποφάσεων 4. Συνεργασία και ομαδική εργασία 5. Στρατηγικές πρωτοβουλίες και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα 6. Ατομική παραγωγικότητα 16

17 ΠΣΔ και διοίκηση λειτουργιών Εφαρμογές back-office: μισθοδοσία, καταχώρηση τιμολογίων, διαχείριση αποθήκης, σύνταξη ισολογισμού Συμμόρφωση με νομοθεσία και πρότυπα ρυθμιστικών αρχών Εξωτερική ανάθεση εργασιών (outsourcing) Εξωχώρια ανάθεση δραστηριοτήτων (offshoring) Ινδία: παγκόσμιο κέντρο υποστήριξης λειτουργιών 17

18 ΠΣ και αλληλεπίδραση με τους πελάτες Ταχύτητα ολοκλήρωσης αγορών (π.χ. supermarket) Αποτροπή κλοπών Προγράμματα ανταμοιβής πελατών Διαδικτυακή εξυπηρέτηση πελατών (καλάθια αγορών/ταμείο) Προτάσεις αγορών Εκπτωτικά κουπόνια Διατήρηση wish list self checkout 18

19 ΠΣ και λήψη Αποφάσεων Λήψη αποφάσεων που βασίζονται σε δεδομένα (π.χ. πρόβλεψη περιόδων κορύφωσης πωλήσεων) Επιχειρηματική ευφυΐα (Business Intelligence) Εξόρυξη δεδομένων Έμπειρα συστήματα 19

20 ΠΣΔ και ομαδική εργασία Skype, GotoMeeting, WebEx, Απομακρυσμένη υποστήριξη (π.χ. TeamViewer) Ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης (LinkedIn) Slack ( 20

21 ΠΣΔ και επίτευξη στρατηγικών στόχων Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω καινοτόμων ΠΣΔ Killer applications GPS με online πληροφορίες κίνησης Wearables Virtual reality headsets 21

22 ΠΣΔ και βελτίωση ατομικής παραγωγικότητας Στόχος: Να μην χάνεται χρόνος σε εργασίες οι οποίες μπορούν να γίνουν με τη χρήση της τεχνολογίας Εξάλειψη μονότονων εργασιών Εξάλειψη αποσπάσεων της προσοχής (distractions)??? 22

23 Συστατικά στοιχεία ΠΣΔ Άνθρωποι Τεχνολογία Η δημιουργία ενός επιτυχημένου ΠΣ εξαρτάται από περισσότερους παράγοντες πέρα της τεχνολογίας Διαδικασίες Δεδομένα 23

24 ΠΣΔ και άνθρωποι Ο ανθρώπινος παράγοντας παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία ή την αποτυχία των ΠΣΔ Διευρυμένος ρόλος του χρήστη στη λειτουργία ενός ΠΣΔ Η ανάπτυξη ορισμένων ΠΣΔ μπορεί να οδηγήσει σε μείωση αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό ΛΟΥΔΙΤΕΣ 24

25 ΠΣΔ και Τεχνολογία Τεχνολογία ΠΣΔ Υλικό Λογισμικό Τηλεπικοινωνίες ΤΠΕ = Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών 25

26 ΠΣΔ και διαδικασίες Οι οργανισμοί χρησιμοποιούν τα ΠΣΔ προκειμένου να υποστηρίξουν, να απλουστεύσουν ή να εξαλείψουν επιχειρηματικές διαδικασίες Επανασχεδίαση επιχειρηματικών διαδικασιών (BPR = Business Process Reengineering) Κάθε επιχείρηση θα πρέπει να έχει διαδικασίες για τη διασφάλιση των χρήσιμων πληροφοριών που διατηρεί 26

27 ΠΣΔ και δεδομένα Τα δεδομένα αποτελούν την πρώτη ύλη των ΠΣΔ Εφόσον τα δεδομένα είναι σε αναλογική μορφή θα πρέπει να μετατραπούν σε ψηφιακή μορφή (π.χ. σκανάρισμα εγγράφων) Τα δεδομένα αποθηκεύονται έτσι ώστε να μπορούν να επεξεργαστούν Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει την αυτόματη συλλογή δεδομένων μεγάλου όγκου Μετατροπή αναλογικού σήματος σε ψηφιακό 27

28 Τα ΠΣΔ στις επιχειρήσεις Τα στελέχη μάρκετινγκ θα πρέπει να μπορούν να αναλύουν την απόδοση των επενδύσεων για διαφήμιση και να υποστηρίζουν με στοιχεία τις στρατηγικές μάρκετινγκ που προτείνουν Τα στελέχη διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων θα πρέπει να είναι σε θέση να διοργανώνουν σεμινάρια με τη βοήθεια τεχνολογιών ηλεκτρονικής μάθησης Ο ιδιοκτήτης μιας μικρής επιχείρησης θα πρέπει να αντιλαμβάνεται τι σημαίνει κατοχύρωση ηλεκτρονικής διεύθυνσης και τι διαφήμιση στο διαδίκτυο (π.χ. adwords) 28

29 Τμήμα Πληροφοριακών Συστημάτων Οι μεγάλες επιχειρήσεις διατηρούν «Τμήμα Πληροφοριακών Συστημάτων» (IT department) Αρμοδιότητες του Τμήματος ΠΣ είναι: Υποστήριξη χρηστών και γραφείο παροχής βοήθειας Εγκατάσταση, συντήρηση και αναβάθμιση διακομιστών Δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας Ανάπτυξη, εγκατάσταση και συντήρηση των λογισμικών για την επίτευξη της αποστολής του οργανισμού Εγκατάσταση και διαχείριση τεχνολογιών δικτύων και τηλεπικοινωνιών Μικρότερες επιχειρήσεις αναθέτουν σε τρίτους ορισμένες από τις αρμοδιότητες του Τμήματος ΠΣ 29

30 Επικοινωνία «Τμήματος ΠΣ» με την υπόλοιπη επιχείρηση Τα προβλήματα επικοινωνίας μεταξύ του «Τμήματος ΠΣ» και του υπόλοιπου προσωπικού δεν αποτελούν ασυνήθιστο φαινόμενο. Αυτό μπορεί να συμβαίνει λόγω: Αδυναμίας κατανόησης ορολογίας Καθυστερημένης ή ανεπαρκούς ανταπόκρισης σε αιτήματα 30

31 Συμβουλές βελτίωσης της επικοινωνίας του Τμήματος ΠΣ και των υπολοίπων εργαζόμενων Προς το Τμήμα ΠΣ Αποφυγή χρήσης ορολογίας Επικέντρωση στους στόχους της επιχείρησης Προγραμματισμός δράσεων που προλαμβάνουν δυσάρεστα γεγονότα Προς τους εργαζόμενους στους άλλους τομείς Περιγραφή του τελικού σκοπού και όχι των μέσων επίτευξης του Ενημέρωση για τις δυνατότητες των ΠΣ της επιχείρησης Δημιουργία δικτύων εμπιστοσύνης με άτομα από το Τμήμα ΠΣ 31

32 Ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας σχετικά με τα ΠΣΔ Η κακή χρήση ΠΣΔ εγείρει συχνά θέματα ηθικής και δεοντολογίας Το πρόβλημα μεγεθύνεται καθώς οι παραβιάσεις απορρήτου μπορεί να επηρεάζουν εκατομμύρια ατόμων Ποιος ευθύνεται για τις βλάβες που προκύπτουν από τυχαίες διαρροές προσωπικών πληροφοριών; Οι χειριστές του ΠΣΔ που επέτρεψαν τη διαρροή; Αυτός που χρησιμοποίησε τα δεδομένα; Οι ειδικοί των ΠΣΔ που σχεδίασαν ένα ατελές σύστημα; Οι πολίτες που δεν έλεγξαν τις κινήσεις των καρτών τους; 32

33 4. Υπολογιστική υποδομή Πληροφοριακών Συστημάτων 33

34 Υλικό (hardware) Υλικό είναι τα συστατικά του υπολογιστή που έχουν φυσική υπόσταση. Για παράδειγμα: Κεντρική μονάδα επεξεργασίας (CPU) Κύρια μνήμη (Main memory) Συσκευές εισόδου εξόδου (Input / Output) Πληκτρολόγιο Ποντίκι Οθόνη Σκληρός Δίσκος 34

35 Αρχιτεκτονική Η/Υ 35

36 Ο νόμος του Moore Από το 1965 και μέχρι το 2005 ο αριθμός των τρανζίστορ που μπορούσαν να τοποθετηθούν σε ένα δεδομένο εμβαδόν διπλασιάζονταν κάθε 18 μήνες. Ο νόμος του Moore είναι εμπειρικός κανόνας που επιβεβαιώνεται σε γενικές γραμμές στην πράξη και δείχνει το ρυθμό εξέλιξης των υπολογιστικών συστημάτων. 36

37 Λογισμικό Λογισμικό Συστήματος: Λειτουργικό Σύστημα και εφαρμογές συστήματος Λογισμικό εφαρμογών: Λογισμικό ανάλογα με τη χρήση του Η/Υ 37

38 Συστήματα ανοικτού κώδικα Το εμπορικό λογισμικό παρέχεται με άδεια χρήσης και οι χρήστες του δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στον κώδικα ο οποίος συνήθως θεωρείται εμπορικό μυστικό της επιχείρησης που διαθέτει το λογισμικό Τα λογισμικά ανοικτού κώδικα είναι λογισμικά στα οποία ο κώδικάς τους είναι διαθέσιμος σε οποιονδήποτε να τον μελετήσει, να τον αλλάξει και να τον διανείμει σε οποιονδήποτε και για οποιονδήποτε σκοπό Υπάρχουν διάφορες εκδόσεις αδειών ανοικτού κώδικα GPL (copyleft=το τροποποιημένο λογισμικό θα πρέπει να διατίθενται κάτω από τους ίδιους όρους) BSD MIT License 38

39 Δίκτυα μεταγωγής κυκλώματος και δίκτυα μεταγωγής πακέτων Μεταγωγή κυκλώματος Είδος δικτύου στο οποίο επιμέρους κόμβοι επικοινωνούν μεταξύ τους αφού πρώτα καθορίσουν ένα κανάλι επικοινωνίας Χρησιμοποιείται σε συστήματα τηλεφώνων και σε εξειδικευμένες εφαρμογές στις οποίες απαιτείται ταχύτατη και ασφαλής μετάδοση Έχει την τάση να σπαταλά εύρος ζώνης Μεταγωγή πακέτων Οι σειρές των ψηφιακών δεδομένων διαχωρίζονται σε τμήματα που λέγονται πακέτα Τα πακέτα περιέχουν πληροφορίες για τον προορισμό και τη θέση τους στο μήνυμα του οποίου αποτελούν μέρος Η συναρμολόγηση των πακέτων γίνεται στην τοποθεσία του δέκτη Είναι ευέλικτη και καθιστά τα δίκτυα ανθεκτικά σε περίπτωση καταστροφών 39

40 VoIP To VoIP αφορά τεχνολογίες που επιτρέπουν την τηλεφωνική επικοινωνία διαμέσου δικτύων με τη χρήση πακέτων Ηγέτης στον κλάδο των VoIP είναι το Skype (Microsoft) 40

41 RFID (Radio Frequency Identification) Ετικέτες ταυτοποίησης μέσω ραδιοσυχνοτήτων Είναι εξοπλισμένα με μικροεπεξεργαστή, μια κεραία και σε ορισμένες περιπτώσεις με μπαταρία Είναι σε θέση να αποθηκεύουν ιστορικό για τα μέρη στα οποία έχουν βρεθεί 41

42 Δίκτυα διακομιστή πελάτη (client/server) Διαθέτει έναν ή περισσότερους διακομιστές υψηλής απόδοσης οι οποίοι τρέχουν προγράμματα και αποθηκεύουν δεδομένα στα οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση οι πελάτες Πελάτες είναι υπολογιστές, έξυπνα κινητά τηλέφωνα κ.α. Ο φόρτος εργασίας μοιράζεται και οι πελάτες τρέχουν προγράμματα που εκτελούν μέρος της εργασίας (συνήθως ερμηνεία και εμφάνιση αποτελεσμάτων) Ανάλογα με το αν ο κύριος φόρτος επεξεργασίας γίνεται στο διακομιστή ή στον πελάτη χαρακτηρίζονται ως thin client (λεπτού πελάτη) ή ως thick client (χονδρού πελάτη) 42

43 Αρχιτεκτονική πελάτη εξυπηρετητή πολλαπλών επιπέδων (n-tier client server) Είδος αρχιτεκτονικής όπου υπάρχουν αρκετοί εξυπηρετητές, ο καθένας εκ των οποίων έχει ορισμένο σκοπό Κάποιοι εξυπηρετητές λειτουργούν και ως πελάτες για υπηρεσίες άλλων εξυπηρετητών 43

44 Ομότιμα δίκτυα (peer to peer) Ομότιμο δίκτυο είναι ένα είδος δικτύου στο οποίο δεν υπάρχει κεντρικός διακομιστής και οι υπολογιστές μοιράζονται αρχεία και άλλους πόρους με άμεσα τρόπο Οι κόμβοι είναι ομότιμοι κατά την έννοια ότι κανένας δεν αποτελεί τον κεντρικό διακομιστή και όλοι προσφέρουν υπηρεσίες σε όλους Δίκτυα εφαρμογών αυτής της μορφής παρουσιάζουν μεγάλη ανθεκτικότητα 44

45 Παραδοσιακή υπολογιστική υποδομή Μια επιχείρηση μπορεί να έχει στις εγκαταστάσεις της ένα ή περισσότερα υπολογιστικά κέντρα στα οποία βρίσκονται οι διακομιστές, οι μονάδες αποθήκευσης και ο εξοπλισμός δικτύωσης Οι χρήστες αποκτούν πρόσβαση στα ΠΣ της επιχείρησης μέσω του ιδιωτικού δικτύου της επιχείρησης 45

46 Εικονικοποίηση (virtualization) Εικονικοποίηση είναι η δημιουργία μιας εικονικής έκδοσης ενός λειτουργικού συστήματος, ενός διακομιστή ή μιας αποθηκευτικής μονάδας Τα ΠΣ δεν αντιλαμβάνονται κάποια διαφορά από το γεγονός ότι το λειτουργικό σύστημα, ο διακομιστής και οι μονάδες αποθήκευσης είναι εικονικές 46

47 Υπολογιστική νέφους Υπολογιστικό Νέφος ονομάζεται η κατ' αίτηση διαδικτυακή κεντρική διάθεση υπολογιστικών πόρων με υψηλή ευελιξία, ελάχιστη προσπάθεια από τον χρήστη και υψηλή αυτοματοποίηση Οι χρήστες εξοικονομούν πόρους από την αγορά και συντήρηση λογισμικού, τη συντήρηση ακριβών εξυπηρετητών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης δεδομένων. Το SaaS (Software as a Service) αποτελεί μια από τις εκδοχές του Υπολογιστικού Νέφους και αναφέρεται σε Λογισμικό που προσφέρεται διαδικτυακά ως Υπηρεσία στο Νέφος 47

48 48

49 Δημόσια νέφη Σε ένα δημόσιο νέφος μια επιχείρηση έχει στην ιδιοκτησία της και λειτουργεί μια ευέλικτη υποδομή και πουλά υπηρεσίες σε άλλες επιχειρήσεις οι οποίες εκτελούνται πάνω στην υποδομή της Η πληρωμή γίνεται ανάλογα με την χρήση (ομοιότητες με τη χρέωση ρεύματος και νερού) Επιτρέπει τη δυναμική διάθεση διακομιστών ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν Μια σημαντική υποδομή δημόσιου νέφους παρέχεται από την εταιρεία Amazon μέσω του AWS=Amazon Web Services 49

50 Φάρμες Υπολογιστών (computer farms) Είναι μια συλλογή από διακομιστές (servers) που στοχεύει στην κάλυψη υπολογιστικών αναγκών που ξεπερνούν τις δυνατότητες ενός ισχυρού υπολογιστή Μπορεί να αποτελούνται από χιλιάδες υπολογιστές και απαιτούν ειδικές εγκαταστάσεις με συστήματα κλιματισμού, γρήγορη σύνδεση με το διαδίκτυο Οι απαιτήσεις τους σε ενέργεια είναι τόσο υψηλές που έχουν προκαλέσει αντιδράσεις από οικολογικές οργανώσεις 50

51 5. Επιχειρησιακή αρχιτεκτονική 51

52 Επιχειρησιακή αρχιτεκτονική Η επιχειρησιακή αρχιτεκτονική είναι ένας οδικός χάρτης που δημιουργεί ο οργανισμός για να περιγράψει την παρούσα κατάσταση και την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει προκειμένου να επιτύχει την αποστολή του, εστιάζοντας στη στρατηγική και στην τεχνολογική υποδομή που απαιτείται για την επίτευξη της 52

53 Το μοντέλο των 5 δυνάμεων ανταγωνισμού του Porter Η απειλή από νέους ανταγωνιστές Η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών Η απειλή από υποκατάστατα Η διαμάχη μεταξύ υφιστάμενων ανταγωνιστών 53

54 Η απειλή από την είσοδο νέων ανταγωνιστών Νέες εταιρείες (startups) μπορούν να συσταθούν με μικρό κεφάλαιο, λίγους εργαζόμενους και με την κατάλληλη επιχειρηματική ιδέα να πάρουν σημαντικό κομμάτι της αγοράς Επέκταση δραστηριοτήτων εδραιωμένων επιχειρήσεων διαφορετικών κλάδων (π.χ. Apple itunes Store) 54

55 Η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών Αν ένας προμηθευτής έχει μικρό αριθμό αγοραστών τότε βρίσκεται σε μειονεκτική θέση Η ισορροπία της δύναμης μεταξύ αγοραστών και προμηθευτών άλλαξε δραματικά από τη στιγμή που οι αγορές εισήλθαν στο διαδίκτυο και οι πελάτες μπορούν να μετακινηθούν από τον ένα πωλητή στον άλλο με ένα κλικ 55

56 Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών είναι μεγάλη όταν διαθέτουν το μονοπώλιο και είναι σε θέση να τιμολογούν ακριβότερα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους Το υψηλό κόστος αλλαγής προμηθευτή λειτουργεί αποτρεπτικά για την αλλαγή προμηθευτή (π.χ. itunes proprietary format) Η Microsoft ως προμηθευτής λογισμικού είναι σε ισχυρή θέση Οι μεγάλες αλυσίδες είναι σε ισχυρή θέση σε σχέση με τους προμηθευτές τους 56

57 Η απειλή από τα υποκατάστατα Ο κίνδυνος στον οποίο εκτίθεται μια εταιρεία όταν οι αγοραστές έχουν τη δυνατότητα επιλογής εναλλακτικών προσφορών, οι οποίες του προσφέρουν παρόμοιο προϊόν ή υπηρεσία σε σημαντικά χαμηλότερη τιμή Παράδειγμα: Η επίδραση των συστημάτων βιντεοκλήσεων στην κερδοφορία των αεροπορικών εταιρειών Smartphones iphones Androids 57

58 Η διαμάχη μεταξύ υφιστάμενων ανταγωνιστών Ο έντονος ανταγωνισμός μπορεί να μειώσει την κερδοφορία σε έναν κλάδο Όποια επιχείρηση ξεκινήσει πρώτη τον πόλεμο τιμών συνήθως βγαίνει σε κάποιο βαθμό κερδισμένη 58

59 Παράγοντες που επηρεάζουν τη δράση των 5 δυνάμεων ανταγωνισμού Οι 5 δυνάμεις ανταγωνισμού Η απειλή από νέους ανταγωνιστές Η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών Η απειλή από υποκατάστατα Η διαμάχη μεταξύ υφιστάμενων ανταγωνιστών Διασπαστικές τεχνολογίες καινοτομίες Κυβερνητικές πολιτικές και δράσεις Περιβαλλοντικά φαινόμενα και απρόβλεπτες καταστάσεις 59

60 Μοντέλο αλυσίδας αξίας (value chain) Το μοντέλο αλυσίδας αξίας περιγράφει τις λειτουργίες που εκτελεί μια επιχείρηση για να παράγει αξία καθώς παίρνει πρώτες ύλες από τους προμηθευτές, τις μετατρέπει και κατόπιν πουλά το προϊόν ή την υπηρεσία στους αγοραστές Κύριες λειτουργίες: παραγωγή, προώθηση, πώληση, μεταφορά Υποστηρικτικές λειτουργίες: διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού, προμήθειες 60

61 Συγκριτική αξιολόγηση των στοιχείων της αλυσίδας αξίας Για την αλυσίδα αξίας δείκτης αξιολόγησης μπορεί να θεωρείται το ποσοστό του συνολικού προϋπολογισμού που διατίθεται σε καθεμία από τις κύριες και υποστηρικτικές λειτουργίες της αλυσίδας αξίας Αποκλίσεις σε σχέση με τον ανταγωνισμό πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά Χρήσιμος δείκτης αξιολόγησης για τα ΠΣ αποτελεί η μέση δαπάνη ΤΠΕ ανά εργαζόμενο: υλικό, λογισμικό, κόστος τμήματος ΠΣ, άδειες χρήσης, τηλεπικοινωνιακά έσοδα, έργα πληροφορικής, αναβαθμίσεις κ.λπ. 61

62 6. Στρατηγικές ανταγωνισμού επιχειρήσεων Ο ρόλος των Πληροφοριακών Συστημάτων Διοίκησης 62

63 Στρατηγικές ανταγωνισμού Στρατηγική ηγεσίας κόστους Στρατηγική διαφοροποίησης Στρατηγική εστίασης 63

64 Στρατηγική ηγεσίας κόστους Προσφορά ομοειδών προϊόντων με αυτά των ανταγωνιστών σε χαμηλότερη τιμή (π.χ. Lidl, Kia Motors, RyanAir) Αδιάκοπη αναζήτηση μέσων μείωσης των λειτουργικών εξόδων Χρήση οικονομίας κλίμακας Για μεγάλες εταιρείες: εκμετάλλευση της θέσης ισχύος απέναντι στους προμηθευτές 64

65 Στρατηγική διαφοροποίησης Ενσωμάτωση ειδικών χαρακτηριστικών ή πρόσθετων στοιχείων στα προϊόντα για τα οποία οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερο 65

66 Στρατηγική εστίασης Διαφοροποίηση ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας για συγκεκριμένο τμήμα της αγοράς 66

67 Ο ρόλος των ΠΣ στην υλοποίηση στρατηγικών ανταγωνισμού Συχνά ο πυρήνας του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος μιας επιχείρησης είναι η τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών που διαθέτει Οφέλη μέσω της μείωσης κόστους λόγω των ΠΣ Παράδειγμα: Οργάνωση μέσω ΠΣ μεταφοράς προϊόντων από τα εργοστάσια στις αποθήκες και εν συνεχεία της διανομής τους 67

68 Πόσο σημαντική είναι η τεχνολογία πληροφοριών; Παράδοξο παραγωγικότητας (productivity paradox): Από τη δεκαετία του 1970 οι συνολικές επενδύσεις σε ΤΠΕ στις ΗΠΑ δεν έχουν συσχετιστεί στενά με την αύξηση της παραγωγικότητας στην εργασία Έργα ανάπτυξης ΠΣ με κακή διαχείριση μπορεί να έχουν τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα Οι καινοτόμες επιχειρηματικές πρακτικές, τα νέα προϊόντα, οι υπηρεσίες και οι ριζικές αλλαγές σε διαδικασίες δεν αναδύονται αυτόματα από τις τεχνολογίες αλλά από ταλαντούχους ανθρώπους που γνωρίζουν να τις αξιοποιήσουν σωστά 68