ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

Transcript

1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 3 η Εισαγωγή στην έννοια της επιχειρηματικότητας Διδάσκων Δρ. Καφετζόπουλος Δημήτριος

2 Μέρη διδακτικής ενότητας Η έννοια της επιχειρηματικότητας Τι είναι επιχειρηματικότητα Χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας Η σημασία της επιχειρηματικότητας Είδη και μορφές επιχειρηματικότητας Εκφάνσεις της Επιχειρηματικότητας Σκοπός της διδακτικής ενότητας Σκοπός αυτής της διδακτικής ενότητας είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με την έννοια και τις μορφές της επιχειρηματικότητας και να κατανοήσουν τη σημασία της επιχειρηματικότητας. Στόχος είναι να μπορούν οι φοιτητές να ορίζουν, με περισσότερους από έναν τρόπους, την έννοια της επιχειρηματικότητας, να περιγράφουν και να αναγνωρίζουν τα είδη επιχειρηματικών ευκαιριών, εισάγοντάς τους ταυτόχρονα στη λογική του επιχειρηματία και στη διαδικασία της επιχειρηματικότητας.

3 Ορισμοί «Ένα άτομο που ξεκινάει μια επιχείρηση ή επιχειρήσεις, αναλαμβάνοντας μεγάλους χρηματοοικονομικούς κινδύνους». - New Oxford Dictionary of English «Ένας επιχειρηματίας που ασχολείται με τις συνήθεις δραστηριότητες της ζωής». Marshall 1890 «... αυτός που αναλαμβάνει κινδύνους για τους οποίους δεν μπορεί να ασφαλιστεί...». Say 1861 «Η ανατροπή της υπάρχουσας οικονομικής ισορροπίας με μια πράξη δημιουργικής καταστροφής... και η δημιουργία κερδών από τη νέα κατάσταση». Schumpeter 1934

4 Ορισμοί «Επιχειρηματικότητα είναι, εξ ορισμού, η δημιουργία νέων οργανισμών». «Η επιχειρηματικότητα, αν την ορίσουμε αυστηρά, αναφέρεται στη δημιουργία μιας νέας οικονομικής οντότητας επικεντρωμένης σ ένα καινούριο προϊόν ή υπηρεσία ή, τουλάχιστον, σ ένα προϊόν ή υπηρεσία που να διαφέρει σημαντικά από προϊόντα ή υπηρεσίες που προσφέρονται κάπου αλλού στην αγορά». - Curran & Stanworth «Η αναζήτηση της ευκαιρίας, ανεξάρτητα από τους πόρους που κάποιος έχει στη διάθεσή του την παρούσα στιγμή». Timmons «Η δημιουργία μιας νέας επιχείρησης, η διοίκηση μιας μικρής επιχείρησης ή ο στρατηγικός αναπροσανατολισμός μιας υπάρχουσας επιχείρησης... που οδηγεί σε σημαντική ανάπτυξη της εταιρείας και σε δημιουργία πλούτου». Chrisman

5 Τι είναι επιχειρηματικότητα (1) Η ικανότητα και η διάθεση για ανάπτυξη, οργάνωση & διοίκηση μίας επαγγελματικής προσπάθειας, μαζί με τα απαραίτητα ρίσκα και στόχο την επίτευξη κέρδους. «Είναι μια διαδικασία δημιουργίας ή σύλληψης μιας ευκαιρίας και η επιδίωξη εκμετάλλευσής της, ανεξάρτητα από τον έλεγχο ή την κατοχή των μέσων υλοποίησής της» (HBS). «Είναι μια διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο ανακαλύπτει, αξιολογεί και αξιοποιεί τις ευκαιρίες δημιουργίας μελλοντικών αγαθών και υπηρεσιών» (Shane & Venkataraman, 2000)

6 Τι είναι επιχειρηματικότητα (2) «Είναι νοοτροπία και ένας τρόπος δημιουργίας και ανάπτυξης οικονομικής δραστηριότητας, σε συνδυασμό με την ανάληψη κινδύνου, με τη δημιουργικότητα και την καινοτομία, αλλά και με χρηστή διαχείριση στο πλαίσιο ενός υφιστάμενου ή νέου οργανισμού», και η οποία σχετίζεται με τον επιχειρηματία και την επιχειρηματική δραστηριότητα μέσω της οποίας επιδιώκεται η δημιουργία αξίας (ΟΟΣΑ). Είναι μια συνεχής και αδιάκοπη διαδικασία, Είναι μια νοοτροπία και ένας τρόπος σκέψης που εκδηλώνεται σε κάθε περιβάλλον που την ευνοεί, την ενθαρρύνει και την υποστηρίζει. Αποτελεί προϊόν μιας κουλτούρας που δημιουργείται από την ίδια την κοινωνία, στην ποιότητα και στο βαθμό που αυτή πιστεύει στην αναγκαιότητά της και την θεωρεί παράγοντα δημιουργίας ατομικού και κοινωνικού πλούτου.

7 Τι είναι επιχειρηματικότητα (3) Η Επιχειρηματικότητα ως ανθρώπινη δραστηριότητα, εδράζεται στο πάθος της επινόησης ή του εντοπισμού της επιχειρηματικής ευκαιρίας και ιδέας, της δημιουργίας κατάλληλης υποδομής εκμετάλλευσής τους, αλλά και στο πάθος της ανάπτυξης και της περαιτέρω εξέλιξης της επιχείρησης. Είναι ένας δυναμικός παράγοντας, ή καλύτερα, ένα δυναμικό συγκριτικό πλεονέκτημα, που μπορεί να οδηγεί στην ίδρυση και στο μετασχηματισμό της επιχείρησης, αλλά και της κοινωνίας γενικότερα.

8 Χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας Η επιχειρηματικότητα ως σύνθεση ενός πλήθους χαρακτηριστικών που δεν συναντώνται σε κάθε άτομο, αποτελεί έναν πολύ σπάνιο και ποικιλόμορφο ανθρώπινο παράγοντα δεδομένου ότι το ταλέντο, οι οργανωτικές δεξιότητες, η ικανότητα ανάληψης κινδύνου, η προβλεπτικότητα, η καινοτομικότητα κλπ., διαφέρουν μεταξύ των επιχειρηματιών, όπως άλλωστε ποικίλει και το είδος της επιχείρησης που δημιουργούν. Η επιχειρηματικότητα, σε αντίθεση με τους λοιπούς συντελεστές παραγωγής (γη, εργασία, κεφάλαιο), δε μεταβιβάζεται καθώς είναι κάτι που κατέχεται από το άτομο και εξωτερικεύεται μόνο με δική του πρωτοβουλία μέσα από την άσκηση της επιχειρηματικής του δράσης. Μια επιχείρηση μπορεί να αγοράσει τη μυϊκή εργασία ενός ανθρώπου, την επιχειρηματικότητά του όμως πρέπει να την ενθαρρύνει διασφαλίζοντας τις απαραίτητες συνθήκες ανάδειξης και ανάπτυξής της, παρέχοντας τους αναγκαίους για τούτο πόρους.

9 Η επιχειρηματικότητα είναι (1): 1. Οικονομική Δραστηριότητα, που δημιουργεί θέσεις εργασίας και προκαλεί την οικονομική ανάπτυξη. 2. Καινοτομική Δραστηριότητα, που οδηγεί σε κάτι νέο και πρωτοποριακό. 3. Κοινωνική Δραστηριότητα, που εκδηλώνεται ως ένα κοινωνικό γεγονός, δεδομένου ότι η επιτυχία της επιτυγχάνεται μαζί με άλλους, ή και μέσω άλλων ανθρώπων. 4. Λειτουργία Υψηλών Επιτευγμάτων, που δίνει διέξοδο σε εκείνους που επιθυμούν να επιτύχουν κάτι που θα αφήσει αποτύπωμα στο πέρασμά τους. 5. Οργανωτική Λειτουργία, που προσδιορίζει και ομαδοποιεί τις προς εκτέλεση εργασίες, καθορίζει και αναθέτει καθήκοντα, εκχωρεί την αναγκαία εξουσία και δημιουργεί εργασιακό περιβάλλον ενθάρρυνσης των εργαζομένων για την επιτυχή επιδίωξη των στόχων της επιχείρησης.

10 Η επιχειρηματικότητα είναι (2): 6. Δυναμική Διαδικασία, που διασφαλίζει τη διαρκή καινοτομική δραστηριότητα και ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης και βέβαια, την εγρήγορση και την ανταμοιβή του επιχειρηματία. 7. Δημιουργική & Σκόπιμη Δραστηριότητα η οποία απαντά δημιουργικά στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον. 8. Δραστηριότητα Διαχείρισης Επισφαλειών, η οποία μοιάζει περισσότερο με τέχνη παρά με επιστήμη και πάντα εκδηλώνεται μέσα από μια αβέβαιη και επισφαλή διαδικασία. 9. Πολλαπλασιαστική Διαδικασία επειδή πολλαπλασιάζεται όσο βρίσκει πρόσφορο έδαφος, δημιουργώντας ευκαιρίες για την εμφάνιση νέας επιχειρηματικότητας. Η επιχειρηματικότητα γεννά επιχειρηματικότητα!

11 Επιχειρηματικότητα: Έννοια

12 Επιχειρηματικότητα: Έννοια Entrepreneurship από: entreprendre = undertake, αναλαμβάνω Ο όρος επιχειρηματικότητα εμπεριέχει τις έννοιες: δημιουργία αφοσίωση: χρόνο και προσπάθεια ανάληψη ρίσκου ανταμοιβή: ανεξαρτησία, ικανοποίηση, χρήματα

13 Επιχειρηματικότητα: Έννοια Ανάληψη ρίσκου Henry Ford made the automobile affordable to the middle class that he helped create. His manufacturing process created the modern car industry, and with it, the car culture of the 20th c.

14 Επιχειρηματικότητα: Έννοια είναι η συνολική διαδικασία δημιουργίας μιας νέας δραστηριότητας με αξία. Προϋποθέτει χρόνο και προσπάθεια. Εμπεριέχει οικονομικά, φυσικά και κοινωνικά ρίσκα. Ανταμείβει με οικονομικά οφέλη, προσωπική ικανοποίηση και ανεξαρτησία. αναγνώριση ευκαιριών δημιουργία αξίας και ανάπτυξη μέσω καινοτομίας ανεξαρτήτως προσωπικής οικονομικής κατάστασης

15 Corporate Entrepreneurship Ενδο-επιχειρηματικότητα είναι η επιχειρηματικότητα μέσα σε υπάρχουσα επιχείρηση Δημιουργία νέας επιχείρηση (venturing) Ανανέωση (renewal) Καινοτομία (innovation) Zahra, 1996

16 e-επιχειρηματικότητα; είναι η διαδικασία δημιουργίας μιας επιχείρησης ηλεκτρονικού εμπορίου Μιας μονάδας ή θυγατρικής ηλεκτρονικού εμπορίου σε υπάρχουσα επιχείρηση με αξία Ένας επιχειρηματίας που δημιουργεί μια επιχείρηση στο δια-δίκτυο έχει να αντιμετωπίσει τα ίδια στρατηγικά και τακτικά θέματα με οποιονδήποτε άλλο επιχειρηματία

17 Επιχειρηματικότητα: Η σημασία Βοηθά στην: ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας κάθε χώρας δημιουργία νέων θέσεων εργασίας συνολικότερη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη καινοτομία

18 Γωνιάδης (2016)

19 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

20

21

22

23

24 Είδη και μορφές επιχειρηματικότητας (1)

25 Είδη και μορφές επιχειρηματικότητας (2)

26 Είδη και μορφές επιχειρηματικότητας (3)

27

28 Εκφάνσεις της Επιχειρηματικότητας Γωνιάδης ( 2016)

29 Η Ατομική Επιχειρηματικότητα Εκδηλώνεται με ατομική πρωτοβουλία και ανάλογα με τους λόγους ή τις αιτίες που την προκαλούν, διακρίνεται σε: I. Επιχειρηματικότητα ανάγκης η οποία προκύπτει ως συνέπεια της ανεργίας, της υποαπασχόλησης ή της δυσαρέσκειας του εργαζόμενου από το είδος, τις συνθήκες και τις προοπτικές της δουλειάς του. την ανάγκη του ατόμου να διαμορφώσει τις συνθήκες της απασχόλησής του προκειμένου να επιβιώσει. η μικρή τεχνογνωσία και το περιορισμένο κεφάλαιο που διαθέτει κανείς. κάποιους προσωπικούς και κοινωνικούς παράγοντες, όπως η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση, η στάση απέναντι στον κίνδυνο και τον φόβο της αποτυχίας κλπ. την απόρριψη των ιδεών του εργαζόμενου από τον εργοδότη, ή την αδυναμία του να προσληφθεί λόγω ηλικίας ή γλώσσας και γενικά, την έλλειψη καλύτερης επιλογής.

30 Κοινωνική επιχειρηματικότητα Οι άνθρωποι που επιδίδονται σε μια τέτοια μορφή δράσης δεν αποσκοπούν μόνο στη δημιουργία προσωπικού πλούτου όπως στις άλλες μορφέςαλλά και στο να δημιουργήσουν συνθήκες ανάδειξης της δημιουργικότητας και της διασφάλισης αξιοπρεπούς διαβίωσης σε αδύναμες κοινωνικές ομάδες, συνταξιδεύοντας μαζί τους. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα μπορεί να είναι Κερδοσκοπική Μη Κερδοσκοπική Συνεταιρισμός (ΚΟΙΝΣΕΠ)

31 Επιχειρηματικότητα Ευκαιρίας Αναδύεται μέσα από τη ζεύξη των προσωπικών φιλοδοξιών του επίδοξου επιχειρηματία και των συνθηκών της αγοράς (θεσμικών, οικονομικών, κοινωνικών κλπ.) που ευνοούν τη δημιουργία ενός νέου προϊόντος/ υπηρεσίας, ή την κάλυψη μιας ανάγκης ή μιας ζήτησης που δεν ικανοποιείται σωστά ή με επάρκεια σε υφιστάμενη ή σε νέα αγορά. Προκύπτει όταν ο επίδοξος επιχειρηματίας «βλέπει» τη δυνατότητα συνδυασμού πόρων και ανασχεδιασμού της υφιστάμενης ή της δημιουργίας νέας παραγωγικής διαδικασίας.

32 Είδη Επιχειρηματικότητας 1η Διάκριση 2 η Διάκριση 3 η Διάκριση Αμιγής Επιχειρηματικότητα Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Εσωτερική Επιχειρηματικότητα Μικτή Επιχειρηματικότητα Εξωτερική Επιχειρηματικότητα Επιχειρηματικότητα Εργαζομένων Επιχειρηματικότητα Κεφαλαιούχων Συνεργατική Επιχειρηματικότητα Γενική και Ειδική

33 Μικτή επιχειρηματικότητα - Επιχειρηματικότητα εργαζομένων Με τη μικτή επιχειρηματικότητα των εργαζομένων εννοούμε ότι ο επιχειρηματίας αναλαμβάνει δραστηριότητες, οι οποίες θα μπορούσαν να διεκπεραιωθούν από μισθωμένους υπαλλήλους ή εργάτες, χωρίς να μειωθεί η συνολική παραγωγικότητα της εργασίας. Αυτή η μορφή επιχειρηματικότητας ονομάζεται και «εσωτερική επιχειρηματικότητα» ή «ενδο-επιχειρηματικότητα» (intra-preneurship). Αυτή η επιχειρηματικότητα τείνει σήμερα να εκλείψει, αφού οι ειδικές γνώσεις για την λειτουργία της επιχείρησης αυξάνονται και δεν είναι αναγκαίο να τις διαθέτει ο ίδιος ο επιχειρηματίας.

34 Αυτός ο ρόλος του επιχειρηματία-κεφαλαιούχου τείνει να περιορισθεί, αφού αυξάνονται οι δυνατότητες άντλησης κεφαλαίων από το χρηματοπιστωτικό σύστημα και από διάφορες μορφές επιχειρηματικής συνεργασίας. Μικτή επιχειρηματικότητα - Επιχειρηματικότητα κεφαλαιούχων Την επιχειρηματικότητα κεφαλαιούχων την ασκεί το άτομο που είναι ιδιοκτήτης κεφαλαίου και δραστηριοποιείται επιχειρηματικά. Ο επιχειρηματίας αφού συλλάβει μια νέα ιδέα για τη δημιουργία και αξιοποίηση μιας ευκαιρίας κέρδους για να την βάλει σε εφαρμογή, θα πρέπει να κατέχει ήδη κάποια κεφάλαια ή να έχει τη δυνατότητα δανεισμού κεφαλαίων. Με τα κεφάλαια της υπό ίδρυση, η νεοϊδρυθείσα επιχείρηση προχωρά στην αξιοποίηση της ιδέας της ενεργώντας ως κεφαλαιούχος-επενδυτής, πιστεύοντας ότι η καλύτερη τοποθέτηση των χρημάτων της είναι στην ίδια την επιχείρηση.

35 Αμιγής επιχειρηματικότητα Την αμιγή επιχειρηματικότητα αποτελούν εκείνες οι δραστηριότητες που δεν μπορούν εξίσου αποτελεσματικά με τον επιχειρηματία να πραγματοποιηθούν από μισθωτούς υπαλλήλους ή αποκλειστικά από άλλους φορείς. Η αμιγής επιχειρηματικότητα περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες του επιχειρηματία οι οποίες χαρακτηρίζονται ως δράσεις υψηλής αποτελεσματικότητας, που εάν γίνονταν από άλλους φορείς ή άτομα δεν θα είχαν τα ίδια κερδοφόρα αποτελέσματα. Η λειτουργία της αμιγούς επιχειρηματικότητας δεν προαπαιτεί οπωσδήποτε την από μέρους του υποψήφιου επιχειρηματία ιδιοκτησία κάποιου παραγωγικού συντελεστή, εκτός από την προσωπικότητά του με όλα τα χαρακτηριστικά της, τα οποία εκφράζονται με την σύλληψη και εφαρμογή μιας νέας παραγωγικής ιδέας.

36 Κοινωνική και Συνεργατική επιχειρηματικότητα Κοινωνική επιχειρηματικότητα ονομάζεται η επιχειρηματική δραστηριότητα που στοχεύει στο να εξυπηρετεί και να καλύπτει κοινωνικές και ανθρωπιστικές ανάγκες. Αυτού του είδους η επιχειρηματικότητα, εάν λειτουργήσει και εφαρμοσθεί αποτελεσματικά, μπορεί να πετύχει τους στόχους της. Σε αυτήν την επιχειρηματικότητα συνήθως γίνονται συνήθως ενέργειες για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Η ανάπτυξη της συνεργατικής επιχειρηματικότητας αποσκοπεί κυρίως στα οφέλη των συνεταιριστικών ατόμων και εφαρμόζεται σε ειδικούς οικονομικούς τομείς και κλάδους παραγωγής, κυρίως αγροτικών προϊόντων, παραγωγής και μεταποίησης.

37 Εσωτερική επιχειρηματικότητα Η εσωτερική επιχειρηματικότητα χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ύπαρξη επιχειρηματικών τάσεων που έχουν μέσα τους οι εργαζόμενοι στους μεγάλους οργανισμούς. Μπορεί να καλλιεργηθεί με το να καθίστανται τα στελέχη προσωπικά υπεύθυνα για προϋπολογισμούς που έχουν σχέση με τα καθήκοντα τους, ή με το να αντιμετωπίζουν τα τμήματα τους ως ανεξάρτητες αυτοδιοικούμενες επιχειρήσεις όσον αφορά την κατάρτιση προϋπολογισμού και τον έλεγχο. Είναι μια νοητική κατάσταση που παρουσιάζει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Επιμονή και αποφασιστικότητα που εκδηλώνονται μέσω της επιθυμίας για πολύ σκληρή δουλειά. Προθυμία για ανάληψη κινδύνων, αλλά μόνο μετά από προσεκτική έρευνα σχετικά με τις πιθανότητες επιτυχίας. Κατανόηση κυρίως βάσει του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η αγορά, ειδικότερα σε σχέση με τον εντοπισμό νέων ευκαιριών σε αυτήν. Απροθυμία για παγίδευση στα γρανάζια της συμβατικότητας, μαζί με την απέχθεια προς τη γραφειοκρατία και τους περιοριστικούς κανονισμούς. Ενθουσιασμός για άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, συναισθηματική δέσμευση προς κάποιο οργανισμό, ικανότητα να εμπνέει εμπιστοσύνη στους υφισταμένους του, και ικανότητα να εμπνέει αυτοπεποίθηση στους εξωτερικούς προμηθευτές, τους πελάτες και άλλους τρίτους φορείς.

38 Εξωτερική επιχειρηματικότητα Η εξωτερική επιχειρηματικότητα περιλαμβάνει κάθε στοιχείο που βρίσκεται έξω από την επιχείρηση και την επηρεάζει είτε με άμεσο είτε με έμμεσο τρόπο. Η εξωτερική επιχειρηματικότητα διακρίνεται σε γενική και ειδική. Οι βασικοί παράγοντες που συγκροτούν τη γενική επιχειρηματικότητα είναι: Η γενική οικονομική κατάσταση Η τεχνολογία Τα ήθη, τα έθιμα και οι κοινωνικές αξίες Το πολιτικό κλίμα Το σύνταγμα και οι νόμοι Ο πληθυσμός Ο φυσικός πλούτος Οι βασικοί παράγοντες που συγκροτούν την ειδική επιχειρηματικότητα είναι οι ακόλουθοι: Οι ανταγωνιστές Οι πελάτες Οι προμηθευτές Οι επαγγελματικές ενώσεις Οι κοινωνικές ομάδες πίεσης Τα σωματεία των εργαζομένων Οι συνεργαζόμενες επιχειρήσεις

39 Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα Ορίζουμε τη Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα (Sustainable Entrepreneurship) ως: «Τη δημιουργία βιώσιμων, επικερδών και κλιμακωτών επιχειρήσεων οι οποίες δημιουργούν δίκτυα καινοτομίας (Innovation Networks) και συστάδες γνώσης (Knowledge Clusters) που αυτό-αναπαράγονται, αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοενισχύονται προσφέροντας τελικά τη λεγόμενη Εύρωστη Ανταγωνιστικότητα (Robust Competitiveness)» Ως «Εύρωστη Ανταγωνιστικότητα» νοείται «η οικονομική κατάσταση και εξέλιξη που προσφέρει συστηματικά και δικαιολογημένα «αθέμιτα» πλεονεκτήματα (unfair advantage) στα μέλη της οικονομίας και βασίζεται σε δημόσιους ή και ιδιωτικούς οργανισμούς με χαμηλή, μεσαία και υψηλή τεχνολογία, που αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοενισχύονται (κυβερνητικοί φορείς, ιδιωτικές εταιρείες, πανεπιστήμια και μη κυβερνητικές οργανώσεις) στα πλαίσια της Τετραπλής Έλικας (Quadruple Helix) (Carayannis and Campbell, 2009) της Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας. Με άλλα λόγια, η εύρωστη ανταγωνιστικότητα απορρέει από το αναδυόμενο «Μορφοκλασματικό Οικοσύστημα Καινοτομίας» (Fractal Innovation Ecosystem) του 21ου αιώνα.

40 Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα «Το Οικοσύστημα Καινοτομίας του 21ου αιώνα είναι ένα πολυεπίπεδο, πολύτροπο και πολυκομβικό σύστημα που περιλαμβάνει πολλούς φορείς και απαρτίζεται από πολλά επιμέρους συστήματα. Τα επιμέρους αυτά συστήματα αποτελούνται από μετα-δίκτυα καινοτομίας (δίκτυα που απαρτίζονται από δίκτυα καινοτομίας και ομάδες γνώσης) και μετα-συστάδες γνώσης (συστάδες που απαρτίζονται από δίκτυα καινοτομίας και συστάδες γνώσης) τα οποία συνιστούν λειτουργικά υποσυστήματα και οργανώνονται με βάση μία χαοτική, μορφοκλασματική (Fractal) ή αυτοαναφορική (Self-Referential) δομή γνώσης και καινοτομίας. Αυτά με τη σειρά τους αποτελούν σύνολα από ροές και αποθέματα σε ανθρώπινο, κοινωνικό, πνευματικό και οικονομικό κεφάλαιο, πολιτισμικά ή κοινωνικά επιτεύγματα και μεταβλητότητες που αδιάκοπα συνεξελίσσονται, συν-εξειδικεύονται, και συναγωνίζονται. Επίσης, αυτά τα δίκτυα καινοτομίας και οι ομάδες γνώσης σχηματίζονται, αναδιαμορφώνονται και εξαφανίζονται σε διαφορετικά θεσμικά, πολιτικά, τεχνολογικά και κοινωνικοοικονομικά περιβάλλοντα, όπως σε κυβερνητικούς, μη κυβερνητικούς, ακαδημαϊκούς ή βιομηχανικούς οργανισμούς και περιλαμβάνουν τεχνολογίες των πληροφοριών και επικοινωνιών, βιοτεχνολογίες, προηγμένα υλικά, νανοτεχνολογίες και ενεργειακές τεχνολογίες επόμενης γενιάς.»

41 Επιχειρηματικότητα Οργανώσεων Ενθαρρύνεται από το μάνατζμεντ (από πάνω προς τα κάτω) και αναπτύσσεται μέσα στις επιχειρήσεις και στους διάφορους οργανισμούς (ερευνητικά κέντρα και εκπαιδευτικά ιδρύματα) οι οποίοι δημιουργούν συνθήκες «θερμοκοιτίδας» ή «πολλαπλασιαστή», παρέχοντας κάθε στήριξη στη νέα επιχειρηματική πρωτοβουλία που εκδηλώνεται και ενηλικιώνεται μέσα στις δομές τους. Η ενδοεταιρική ή ενδοεπιχειρησιακή επιχειρηματικότητα (intrapreneurship) στηρίζεται τόσο τη Ριζική Καινοτομία (που προκαλεί ανατροπές και αναταράξεις στην επιχείρηση, στον κλάδο και στην οικονομία γενικότερα), όσο και τη Σταδιακή Καινοτομία (την ήπια εισαγωγή βελτιώσεων ή καινοτομιών, δηλαδή σιγά-σιγά και σταθερά). Ανεξάρτητα από τη μορφή της η καινοτομία αναδύεται στους οργανισμούς που την ενθαρρύνουν και την επιβραβεύουν, καλύπτοντας το κόστος των πειραματισμών, των λαθών και κάθε πόρου απαραίτητου για την ανάπτυξή

42 Μια επιχειρηματική ευκαιρία υφίσταται όταν ένα νέο πρόβλημα ψάχνει τη λύση του ή και όταν απαιτείται νέα λύση για κάποιο παλιό (πρόβλημα), υφίσταται ζήτηση εξειδικευμένου ή νέου τρόπου κάλυψης μιας ανάγκης ή μιας επιθυμίας, απαιτείται η αντιμετώπιση μιας τεχνολογικής πρόκλησης, ευνοείται από τη συγκυρία και από το θεσμικό πλαίσιο. βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση μια υπάρχουσα ζήτηση και μένει να εντοπιστεί, η προσφορά ενός νέου προϊόντος δε βρήκε το κανάλι διάθεσης προς την κατάλληλη αγορά, υπάρχει κάποια ανάγκη ή επιθυμία η οποία μπορεί να ικανοποιηθεί, υπάρχει αδυναμία αναγνώρισης των αποτελεσμάτων της έρευνας (ΕΤΑ), ή και αδιαφορία εκμετάλλευσής τους.

43 Στρατηγική Ανανέωση Η σταδιακή και χωρίς μεγάλες ανατροπές εισαγωγή αλλαγών με επανασχεδιασμό των διαδικασιών (παραγωγής, μάρκετινγκ, μάνατζμεντ) των προϊόντων (νέα υλικά, νέο σχέδιο, νέα σειρά, βελτιωμένη εκδοχή, νέα συσκευασία κλπ.) της διοικητικής ή παραγωγικής δομής της επιχείρησης (παραγωγή σε απομακρυσμένες και φθηνού κόστους περιοχές, outsourcing κλπ.).

44 Βιβλιογραφία 1. Καραγιάννης, Η. Γ. και Μπακούρος, Ι. Λ. (2010), Καινοτομία Επιχειρηματικότητα, Θεωρία - πράξη, Εκδόσεις Σοφία, Θεσσαλονίκη. 2. Κορρές, Γ. (2011), Εισαγωγή στην Επιχειρηματικότητα, Πανεπιστήμιο Αιγαίου 3. Σταμπουλής, Γ. (2014), Εισαγωγή στην Επιχειρηματικότητα, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 4. Κακούρης, Α. (2014), Καινοτομία Επιχειρηματικότητα Διοίκηση Επιχειρήσεων, Εκπαιδευτικό υλικό για τα κέντρα δια βίου μάθησης, Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων 5. Γκαγκάτσιος, Ι. (2007), Καινοτομία Επιχειρηματικότητα Επιχειρήσει, Εκπαιδευτικό υλικό για τα κέντρα δια βίου μάθησης, Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων 6. Γεωργιάδης, Π. (2007), Εγχειρίδιο Επιχειρηματικότητας για υποψήφιους και νέους επιχειρηματίες, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. 7. Γωνιάδης, Η. ( 2016), Επιχειρηματικότητα, οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία, Εκδόσεις Διπλογραφία, Αθήνα