ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ. χετιηόμενεσ με τθ φροντίδα υγείασ λοιμϊξεισ - Οριςμοί και βαςικζσ ζννοιεσ

Transcript

1 ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΗ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ χετιηόμενεσ με τθ φροντίδα υγείασ λοιμϊξεισ - Οριςμοί και βαςικζσ ζννοιεσ ΘΕΟΔΩΡΟ Α. ΚΑΣΟΤΛΑ Επίκοσρος Καθηγητής Σμήματος Νοσηλεστικής, ΕΚΠΑ

2

3 Μηθρόβηα θαη άιια έμβηα Gram(+)bacteria Gram(-)bacteria Fungi evolutionary big bang Πολυκύτταροι οργανισμοί Mammals Humans Antibiotic Era

4 Η Φυςιολογικι Χλωρίδα Σο ςϊμα μασ μοιάηει με κινθτό κερμόαιμο κοραλλιογενι φφαλο, πλοφςιο ςε μικροβιακι βιοποικιλία και κατοικία για μεγάλουσ αρικμοφσ μικροβιακϊν κυττάρων Τπάρχουν περιςςότερα βακτθριακά κφτταρα (10 14 ) που ςχετίηονται με τα ανκρϊπινα κφτταρα από αυτά τα ίδια (μόνο )! Η ςφςταςθ τθσ φυςιολογικισ χλωρίδασ διαφζρει από άτομο ςε άτομο Οριςμζνα είδθ βακτθρίων παρατθροφνται παροδικά Σα περιςςότερα είναι μόνιμα Δφςκολα μεταβάλλεται θ ςφςταςθ τθσ Φ.Χ, ςε υγιι άτομα

5 Μικροβιακό φορτίο τησ φυςιολογικήσ μικροβιακήσ χλωρίδασ Περιοχή Φορτίο Ρινικζσ εκκρίςεισ 10 5 /ml Οδοντική πλάκα /g ίελοσ 10 8 /ml τόμαχοσ 10 3 /ml Λεπτό ζντερο 10 4 /ml Παχφ ζντερο /g Κολπικζσ εκκρίςεισ 10 9 /g Ουροδόχοσ κφςτη <10 3 /ml Περιγεννητική περιοχή 10 6 /cm 2 Δζρμα άλλων περιοχϊν 10 3 /cm 2

6 Λοιμϊξεισ Λοίμωξη ςθμαίνει ότι ζνασ αρικμόσ μικροβίων βρίςκεται ςε ζνα ςθμείο του οργανιςμοφ όπου φυςιολογικά δεν υπάρχουν και άμεςα ι ζμμεςα, μζςω τθσ τοξικότθτάσ τουσ, προκαλοφν αντίδραςθ φλεγμονισ που ςυνοδεφεται και από τθν κλινικι εικόνα τθσ εκάςτοτε λοίμωξθσ. Για τουσ πιο πολλοφσ ιςτοφσ, ο κρίςιμοσ αριθμόσ των μικροβίων για τθν πρόκλθςθ λοίμωξθσ είναι ανά κυβικό χιλιοςτό ιςτοφ

7 Μόλυνςθ Ο όροσ λοίμωξη προχποκζτει υποχρεωτικά τθν παρουςία μικροβίων με αιτιολογικι ςχζςθ ςτθ φλεγμονι. Μπορεί να προκλθκεί από οποιονδιποτε μικροοργανιςμό (βακτιρια, μφκθτεσ, ιοφσ, παράςιτα). Η μόλυνςη αναφζρεται ςε μικροοργανιςμοφσ, οι οποίοι παροδικά βρίςκονται ςτθν επιφάνεια του ςϊματοσ (όπωσ τα χζρια), χωρίσ ειςβολι ςτουσ ιςτοφσ ι φυςιολογικι αντίδραςθ, και οι οποίοι δεν ανικουν ςτισ φυςιολογικζσ χλωρίδεσ Η μόλυνςθ επίςθσ αναφζρεται ςτθν παρουςία μικροοργανιςμϊν επάνω ι μζςα ςε άψυχο αντικείμενο

8 Αποικιςμόσ Αποικιςμόσ καλείται θ παρουςία ενόσ μικροοργανιςμοφ μζςα ι πάνω ςε ζναν ξενιςτι, με αφξθςθ και πολλαπλαςιαςμό του μικροοργανιςμοφ, αλλά χωρίσ καμιά εμφανι κλινικι εκδιλωςθ ι ανοςολογικι αντίδραςθ κατά το χρόνο τθσ απομόνωςθσ του. ε πολλζσ περιπτϊςεισ ο αποικιςμόσ είναι απαραίτθτθ προχπόκεςθ για λοίμωξθ... Παίηει ςθμαντικό ρόλο ςτον ζλεγχο των λοιμϊξεων, τον προςυμπτωματικό ζλεγχο για πολυανκεκτικά, τθν απομόνωςθ... Οι αποικιςμζνοι αςκενείσ αποτελοφν μία μθ ελεγχόμενθ δεξαμενι για λοίμωξθ!

9 Ενδθμία - Επιδθμία Επιμόλυνςθ: Είναι θ μόλυνςθ με άλλο είδοσ μικροβίου ςτθ διάρκεια μιασ λοίμωξθσ Αναμόλυνςθ: Είναι θ νζα μόλυνςθ ενόσ ξενιςτι που ζχει κεραπευτεί από το ίδιο το μικρόβιο Ενδημική νόςοσ: ονομάηεται θ νόςοσ που εμφανίηεται με ςυνεχι ςυχνότθτα ςε ςυγκεκριμζνθ γεωγραφικι περιοχι, ςε περιοριςμζνο πλθκυςμό και ςε μια οριςμζνθ χρονικι περίοδο Επιδημία: Επιδθμία είναι θ οριςτικι αφξθςθ τθσ ςυχνότθτασ μιασ νόςου πάνω από τθν αναμενόμενθ ενδθμικι τθσ εμφάνιςθ

10 Διαςπορά (Dissemination) «Η διαςπορά των μικροοργανιςμϊν αναφζρεται ςτθν μετακίνθςθ των οργανιςμϊν από ζνα άτομο που μεταφζρει αυτά ςτο άψυχο περιβάλλον» Αναγνωρίηεται αποτελεςματικά ςτο νοςοκομειακό περιβάλλον με τθν επιτιρθςθ HCAIs, όπου αναγνωρίηονται λοιμϊξεισ μεταξφ των επαφϊν Ο κίνδυνοσ διαςποράσ είναι μεγαλφτεροσ από άτομα με νόςθμα από αυτό τον οργανιςμό παρά από άτομα με υποκλινικι λοίμωξθ ι αποικιςμό με τον οργανιςμό

11 Πθγι Λοίμωξθσ Η λοίμωξθ μπορεί να ςυμβεί ωσ αποτζλεςμα ειςβολισ μικροοργανιςμϊν από το εξωτερικό περιβάλλον (εξωγενήσ λοίμωξη) ι ςαν αποτζλεςμα υπερβολικισ ανάπτυξθσ τθσ φυςιολογικισ χλωρίδασ του οργανιςμοφ (ενδογενήσ λοίμωξη).

12 Πηγζσ παθογόνων ςτισ λοιμϊξεισ Αναπτυγμζνεσ χϊρεσ Μικροβιακή χλωρίδα (ενδογενείσ) κυρίωσ Περιβάλλον (εξωγενείσ) Τπό ανάπτυξη / πτωχζσ Περιβάλλον (εξωγενείσ) κυρίωσ Μικροβιακή χλωρίδα (ενδογενείσ)

13

14 Παράγοντεσ κινδφνου ανάπτυξησ λοιμϊξεων Μολυςματικόσ παράγοντασ: ςυνικωσ θ ενδογενισ χλωρίδα, θ οποία μπορεί να ζχει αποικιςκεί με διάφορα μικροβιακά νοςοκομειακά ςτελζχθ Ευαίςθητοσ φορζασ / ξενιςτήσ: ακραίεσ θλικίεσ, εξαςκενθμζνο ανοςοποιθτικό, χρόνια πάκθςθ, υποςιτιςμόσ, χειρουργικι επζμβαςθ, ανοςοκαταςταλτικά, αντιβιοτικά, stress, τραφμα κλπ Σρόποσ μετάδοςησ: άμεςθ επαφι, αερογενϊσ, ζμμεςα με επιμόλυνςθ αντικειμζνου, με ενδιάμεςο ξενιςτι

15 Οι λοιμϊξεισ μπορεί να εμφανιςτοφν με διάφορουσ αλλθλοςχετιηόμενουσ τρόπουσ: 1.Οριςμζνα μικρόβια προςβάλλουν τον άνκρωπο λόγω τθσ πακογονικότθτασ τουσ. Δεν αποτελοφν ποτζ μζροσ τθσ φυςιολογικισ του χλϊρίδασ αλλά μπορει να προκαλζςουν υποκλινικι λοίμωξθ π.χ. M. Tuberculosis 2. Οριςμζνα μικρόβια που είναι μζροσ τθσ φυςιολογικισ χλωρίδασ αποκτοφν πρόςκετουσ λοιμογόνουσ παράγοντεσ που τα κάνουν πιο πακογόνα, π.χ. E. coli 3. Οριςμζνα μικρόβια που είναι μζροσ τθσ φυςιολογικισ χλωρίδασ μπορεί να προκαλζςουν λοίμωξθ αν αποκτιςουν πρόςβαςθ ςε βακφτερουσ ιςτοφσ με τραφμα, χειρουργείο, προκζςεισ- γραμμζσ π.χ. S. epidermidis 4. ε ανοςοκαταςταλμζνουσ αςκενείσ πολλά ελεφκερα διαβιοφντα μικρόβια τθσ φυςιολογικισ χλωρίδασ μπορεί να προκαλζςουν νόςο ειδικά αν ειςζλκουν ςε βακφτερουσ ιςτοφσ π.χ Acinetobacter

16 Πολλαπλοί Παράγοντεσ Περιβάλλον Απολφμανςη Τγιεινή Χεριϊν Εφαρμογή Προφυλάξεων ΝΟΟΚΟΜΕΙΑΚΕ ΛΟΙΜΩΞΕΙ Αςθενείσ με λοίμωξη/αποικιςμό Ορθολογική Χρήςη Αντιβιοτικϊν

17 Maki DG. Ann Intern Med 1978, 89:

18 Διάγνωςθ/Θεραπεία Θεραπεία υποκείμενων νοςθμάτων Εμβολιαςμόσ Παθογόνο Εκπαίδευςθ Περιβάλλον Αποςτείρωςθ/Απολφμανςθ Ευάλωτοσ ξενιςτήσ Πηγή Αλυςίδα Νοςοκομειακήσ Λοίμωξησ ημείο ειςόδου ημείο εξόδου Άςθπτθ τεχνικι Εφαρμογι Εφαρμογι προφυλάξεων μζτ Τγιεινι Χεριϊν Σρόποσ μετάδοςησ Τγιεινι Χεριϊν Βιολογικά υγρά Αερόλυμα/ταγονίδια Βαςικζσ Προφυλάξεισ Επαφισ, ταγονιδίων, Αερογενείσ Απολφμανςθ Τγιεινι Χεριϊν

19 Επιφάνειεσ Σρόφιμα Νερό Ιματιςμόσ Ενδυμαςία προςωπικοφ Περιβάλλον Αζρασ Απόβλητα Καταςκευζσ

20 Αςκενισ & Περιβάλλον Η πρωτογενισ «πθγι» των λοιμϊξεων ςυνικωσ είναι ο αςκενισ. Σο άψυχο περιβάλλον μπορεί να αποτελζςει δευτερογενι «πθγι». Σο νοςοκομειακό περιβάλλον είναι περίπλοκο, προςωπικό, αςκενείσ και επιςκζπτεσ αλλθλεπιδροφν μεταξφ τουσ και με το περιβάλλον το οποίο: Μπορεί να αποικιςτεί από παθογόνα που επιβιϊνουν ςε αυτό. Μπορεί να προκαλζςει ευκαιριακζσ λοιμϊξεισ. Αποτελεί ςτοιχείο τησ αλυςίδασ τησ λοίμωξησ. Απαιτεί ςτρατηγικζσ εφαρμογή και ελζγχου του καθαριςμοφ και τησ απολφμανςησ. Η απολφμανςη του περιβάλλοντοσ αποτελεί ςημαντικό ςτοιχείο ςε οποιοδήποτε πρόγραμμα ελζγχου και πρόληψησ λοιμϊξεων.

21 Επαφή με αςθενή Παραδείγματα Σαξινόμηςη υλικοφ Ελάχιςτο επίπεδο απολφμανςησ/ αποςτείρωςησ Άθικτο δζρμα Μη κρίςιμο Καθαριςμόσ και/ή χαμηλοφ/ενδιάμεςου βαθμοφ απολφμανςη Βλεννογόνοι και δζρμα με λφςη τησ ςυνζχειασ του Ημικρίςιμο Τψηλοφ βαθμοφ απολφμανςη τείροι ιςτοί, κυκλοφορικό ςφςτημα Κρίςιμο Αποςτείρωςη

22 Λοιμϊξεισ ςχετιηόμενεσ με τθ φροντίδα υγείασ Health care-associated infections (HCAIs) Λοιμϊξεισ οι οποίεσ ςυμβαίνουν ςε ζναν αςκενι κατά τθ διάρκεια τθσ φροντίδασ του ςε ζνα νοςοκομείο ι άλλθ υγειονομικι εγκατάςταςθ, οι οποίεσ δεν προχπιρχαν ι δε βριςκόταν ςτο ςτάδιο επϊαςθσ κατά το χρόνο τθσ ειςαγωγισ του. Περιλαμβάνονται οι λοιμϊξεισ που αποκτικθκαν ςτθν υγειονομικι εγκατάςταςθ αλλά εκδθλϊκθκαν μετά το εξιτιριο, κακϊσ και οι επαγγελματικζσ λοιμϊξεισ ςε επαγγελματίεσ υγείασ τθσ υγειονομικισ εγκατάςταςθσ. WHO 2002

23 HCAI «Είναι μια εντοπιςμζνθ ι ςυςτθματικι κατάςταςθ θ οποία προκφπτει από δυςμενι αντίδραςθ ςτθν παρουςία ενόσ λοιμϊδουσ παράγοντα ι τθσ τοξίνθσ του που δεν υπιρχε ι δεν βριςκόταν ςτο ςτάδιο επϊαςθσ κατά τθν ειςαγωγι ςτο νοςοκομείο/υπθρεςία» Για βακτθριακζσ HCAIs αυτό ςθμαίνει ότι θ λοίμωξθ ςυνικωσ γίνεται φανερι 48 ϊρεσ (θ τυπικι περίοδοσ επϊαςθσ) μετά τθν ειςαγωγι Αφοφ οι περίοδοι επϊαςθσ διαφζρουν με τον τφπο του πακογόνου και τα υποκείμενα νοςιματα του αςκενι, κάκε λοίμωξθ πρζπει να εκτιμάται χωριςτά National Nosocomial infections Surveillance system / National Healthcare Safety Network

24 Ειδικζσ καταςτάςεισ οι οποίεσ είναι HCAIs: θ λοίμωξθ ςε ζνα νεογνό που προκφπτει από το πζραςμα μζςω του γεννθτικοφ ςωλινα και θ λοίμωξθ που δθμιουργείται ςτο νοςοκομείο αλλά ζγινε φανερι μετά τθν ζξοδο από το νοςοκομείο Ειδικζσ καταςτάςεισ που ςυνικωσ δεν θεωροφνται HCAIs: θ επιπλοκι ι θ επζκταςθ τθσ λοίμωξθσ που ιδθ ιταν παροφςα κατά τθν ειςαγωγι θ λοίμωξθ ςε ζνα νεογνό που είναι γνωςτι ι αποδεδειγμζνα αποκτικθκε μζςω του πλακοφντα (τοξοπλάςμωςθ, ςφφιλθ) και ζγινε φανερι 48 ϊρεσ μετά τθν γζννθςθ

25 φμφωνα με τουσ διεκνείσ οριςμοφσ ωσ νοςοκομειακι ι υνδεόμενθ με Χϊρουσ Παροχισ Τγείασ ορίηεται θ λοίμωξθ που εμφανίηει ζνασ αςκενισ τθν 3θ θμερολογιακι θμζρα νοςθλείασ του και μετά (1θ θμζρα νοςθλείασ ορίηεται θ θμζρα ειςαγωγισ του ςτο νοςοκομείο). ECDC-CDC

26 Εξαιρζςεισ του βαςικοφ οριςμοφ Λοιμϊξεισ Χειρουργικοφ Πεδίου SSI - Μζχρι και ζνα μινα από τθν χειρουργικι επζμβαςθ - Μζχρι και ζνα ζτοσ όταν ζχει τοποκετθκεί ξζνο ςϊμα Εντεροκολίτιδα από C.difficile. - Μζχρι και 28 θμζρεσ από τθν ζξοδο από νοςοκομείο Λοιμϊξεισ ςυνδεόμενεσ με κακετιρεσ. - Εάν τοποκετθκοφν τθν 1θ θμζρα και ο αςκενισ εμφανίςει πυρετό πριν τθν 3θ θμζρα νοςθλείασ ECDC

27 υχνότερεσ HCAIs

28 Μθχανιςμοί Μικροβιακισ Αντοχισ Γενετικοί μθχανιςμοί: Συχαία ςθμειακι ι εκτεταμζνθ μετάλλαξθ ςτο χρωμοςωματικό DNA Μεταβίβαςθ εξωχρωμοςωμικοφ γενετικοφ υλικοφ Βιοχθμικοί μθχανιςμοί: Παραγωγι ενηφμων από τα βακτιρια που εξουδετερϊνουν τα αντιβιοτικά Σροποποίθςθ του ςτόχου δράςθσ του αντιβιοτικοφ Απουςία διαπερατότθτασ τθσ βακτθριακισ κυτταροπλαςματικισ μεμβράνθσ απϊλεια πορίνθσ Μθχανιςμόσ efflux: αντλία ενεργθτικισ εκροισ του αντιβιοτικοφ ζξω από το βακτθριακό κφτταρο

29

30 Χρόνοσ Αναπαραγωγισ Μικρόβια 30 λεπτά Άνκρωποσ 30 χρόνια

31 Murthy N. CDC 2013

32 θμαντικότεροι μικροοργανιςμοί για τουσ κλινικοφσ E Enterococcus faecium E Enterococcus faecium S Staphylococcus aureus S Staphylococcus aureus K Klebsiella pneumoniae C Clostridium difficile A Acinetobacter baumannii A Acinetobacter baumannii P Pseudomonas aeruginosa P Pseudomonas aeruginosa E Enterobacter spp E Enterobacteriaceae Rice LB. J Infect Dis 2008;197: Peterson LR. Clin Infect Dis 2009;49:992-3

33

34 «Κοινά αποδεκτοί;» οριςμοί MDR (Multidrug resistant πολυανκεκτικά): αντοχι ςε τουλάχιςτον ζνα αντιμικροβιακό παράγοντα ςε τρεισ αντιμικροβιακζσ κατθγορίεσ XDR (Extensively drug resistant Ευρζωσ ανκεκτικά): αντοχι ςε τουλάχιςτον ζνα αντιμικροβιακό παράγοντα ςε όλεσ, εκτόσ από δφο, τισ αντιμικροβιακζσ κατθγορίεσ PDR (Pandrug resistant Πανανκεκτικά): αντοχι ςε όλουσ τουσ αντιμικροβιακοφσ παράγοντεσ Magiorakos AP et al. Clin Microbiol Infect 2012;18:268-81

35 Magiorakos AP et al. Clin Microbiol Infect 2012;18:268-81

36 Staphylococcus aureus Αντιμικροβιακζσ κατθγορίεσ και παράγοντεσ Magiorakos AP et al. Clin Microbiol Infect 2012; 18:268-81

37 Enterococcus spp Αντιμικροβιακζσ κατθγορίεσ και παράγοντεσ Magiorakos AP et al. Clin Microbiol Infect 2012; 18:268-81

38 Αντιμικροβιακζσ κατθγορίεσ και παράγοντεσ Enterobacteriaceae Magiorakos AP et al. Clin Microbiol Infect 2012; 18:268-81

39 Αντιμικροβιακζσ κατθγορίεσ και παράγοντεσ Pseudomonas Aeruginosa Magiorakos AP et al. Clin Microbiol Infect 2012; 18:268-81

40 Αντιμικροβιακζσ κατθγορίεσ και παράγοντεσ Acinetobacter spp Magiorakos AP et al. Clin Microbiol Infect 2012; 18:268-81

41 Επιτιρθςθ Λοιμϊξεων

42 Λόγοι Διεξαγωγήσ Επιτήρηςησ ΝΛ Κακοριςμόσ των Ενδθμικϊν υχνοτιτων των ΝΛ, φγκριςθ των Ενδθμικϊν υχνοτιτων των ΝΛ ανάμεςα ςε Νοςοκομεία (Benchmarking) για εντοπιςμό προβλθμάτων, Αξιολόγθςθ των Μζτρων Ελζγχου των ΝΛ, Τιοκζτθςθ Πρακτικϊν Πρόλθψθσ από το Προςωπικό, Ανίχνευςθ Επιδθμιϊν, Μείωςθ τθσ υχνότθτασ Εμφάνιςθσ των ΝΛ, τθσ ςυνεπαγόμενθσ νοςθρότθτασ, κνθτότθτασ και κόςτουσ. Gaynes RP, Horan TC. Hosp. Epidemiol. & Infect. Control, 2e; 1999; Mayhall CG (ed.)

43 ΑΝΑΓΚΑΙΟΣΗΣΑ ΕΠΙΣΗΡΗΗ Ευρωπαϊκή Ζνωςη: Περίπου το 8-12% των αςκενϊν που κάνουν ειςαγωγι ςε Νοςοκομείο ςτα κράτθ μζλθ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ υποφζρουν εξαιτίασ κάποιου ανεπικφμθτου γεγονότοσ που προκαλεί βλάβθ και ςυνδζεται με τθν περίκαλψθ τουσ Σο 25% είναι νοςοκομειακζσ λοιμϊξεισ και το 30-40% των περιςτατικϊν αυτϊν είναι αποτρζψιμα. ΗΠΑ: Παρά τισ προθγμζνεσ Τπθρεςίεσ Τγείασ, περίπου 15 εκατ. αςκενείσ κάκε χρόνο υφίςτανται βλάβθ με κάποιο τρόπο από το αμερικανικό ςφςτθμα υγείασ. Σα ςυμβάντα αυτά αποτελοφν τθν 3θ αιτία κανάτου ςτισ ΗΠΑ μετά τισ καρδιοπάκειεσ και τον καρκίνο!

44 Επιτιρθςθ Λοιμϊξεων Η μελζτη επιπολαςμοφ (prevalence ι cross-sectional study) ςυνίςταται ςτθν επιτιρθςθ των υπαρχόντων λοιμϊξεων ςε μια ςυγκεκριμζνθ θμζρα (point prevalence) ι ςε διάςτθμα μερικϊν θμερϊν (period prevalence). Η μελζτη επίπτωςησ (incidence study) ςυνίςταται ςτθ ςυνεχι παρακολοφκθςθ των αςκενϊν για τθν εμφάνιςθ νζων λοιμϊξεων κατά τθ διάρκεια μιασ χρονικισ περιόδου. Μζτρηςη υχνότητασ ΝΛ Επιπολαςμόσ Επίπτωςη Περιγραφή των υπαρχόντων περιςτατικϊν ΝΛ Περιγραφή του ρυθμοφ εμφάνιςησ (ροήσ) νζων περιςτατικϊν ΝΛ

45 Οριςμοί- δείκτεσ ςυχνότθτασ Επίπτωςη (Incidence): Είναι ο αρικμόσ των νζων περιπτϊςεων ςε ζνα ςυγκεκριμζνο πλθκυςμό ςε μια κακοριςμζνθ χρονικι περίοδο Επιπολαςμόσ (Prevalence): Είναι ο ςυνολικόσ αρικμόσ των υπαρχόντων περιπτϊςεων μιασ λοίμωξθσ ςε ζναν κακοριςμζνο πλθκυςμό ςε μια χρονικι ςτιγμι, επιπολαςμόσ ςτιγμισ (point Prevalence) ι ςε μεγαλφτερθ περίοδο επιπολαςμοφ (period Prevalence) Ο δείκτθσ επιπολαςμoφ περιόδου κα περιλαμβάνει νζεσ και παλαιζσ περιπτϊςεισ οι οποίεσ είναι ακόμθ κλινικά εμφανείσ

46 Τπολογιηόμενθ επίπτωςθ των HCAI παγκοςμίωσ Οι HCAI επθρεάηουν εκατομμφρια ανκρϊπουσ παγκοςμίωσ και αποτελοφν ζνα μείηων πρόβλθμα για τθν αςφάλεια των αςκενϊν. τισ ςφγχρονεσ υγειονομικζσ δομζσ ςτα ανεπτυγμζνα κράτθ 5 10% των αςκενϊν αποκτοφν μία ι περιςςότερεσ λοιμϊξεισ. τα αναπτυςςόμενα κράτθ ο κίνδυνοσ HCAI είναι 2 ζωσ 20 φορζσ υψθλότεροσ από ότι ςτα ανεπτυγμζνα κράτθ και το ποςοςτό των αςκενϊν που προςβάλονται μπορεί να ξεπερνά το 25%. τισ Μονάδεσ Εντατικισ Θεραπείασ οι HCAI επθρεάηουν περίπου το 30% των αςκενϊν και θ αναλογοφςα κνθτότθτα πλθςιάηει το 45%.

47 Allegranzi B et al. Lancet 2011; 377: WHO 2011

48 Allegranzi B et al. Lancet 2011; 377: WHO 2011

49 Allegranzi B et al. Lancet 2011; 377: WHO 2011

50 Allegranzi B et al. Lancet 2011; 377: WHO 2011

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65 ΕΛΛΑΔΑ

66 Πρόλθψθ;;;;;;;;;;;;;;;

67 Είδη Προφυλάξεων Σρόποι Μετάδοςησ Άμεςθ ι ζμμεςθ επαφι (ςυνθκζςτεροσ τρόποσ) ταγονίδια αιματογενϊσ, με βιολογικά υγρά ι δζρμα με δζρμα Μζγιςτθ απόςταςθ από τθν πθγι (1 μζτρο) Εξαρτάται από τθν ταχφτθτα εκτίναξθσ και το μζγεκοσ των ςταγονιδίων Αερογενϊσ Μικροςωματίδια

68 Βαςικζσ Προφυλάξεισ (πότε;) Εφαρμόηονται από ΟΛΟ το προςωπικό Κατά το χειριςμό ΟΛΩΝ των αςκενϊν, Κατά τον χειριςμό ΟΛΩΝ των δυνθτικά μολυςμζνων αντικειμζνων

69 Βαςικζσ Προφυλάξεισ Τγιεινι των χεριϊν Χριςθ γαντιϊν Δυνθτικόσ κίνδυνοσ ζκκεςθσ ςε αίμα ι άλλα βιολογικά υγρά Δυνθτικόσ κίνδυνοσ επαφισ με βλεννογόνουσ ι περιοχζσ με λφςθ ςυνζχειασ του δζρματοσ Εκτζλεςθ άςθπτων τεχνικϊν Χριςθ προςτατευτικισ ενδυμαςίασ Δυνθτικόσ κίνδυνοσ εκτίναξθσ αίματοσ ι άλλων βιολογικϊν υγρϊν Χριςθ απλισ χειρουργικισ μάςκασ Δυνθτικόσ κίνδυνοσ εκτίναξθσ αίματοσ ι άλλων βιολογικϊν υγρϊν Οφκαλμικι προςταςία Δυνθτικόσ κίνδυνοσ εκτίναξθσ αίματοσ ι άλλων βιολογικϊν υγρϊν

70

71 Προφυλάξεισ Επαφήσ (πότε;) Επιπλζον των βαςικϊν προφυλάξεων Νοςιματα που μεταδίδονται με επαφι Λοιμϊξεισ από πολυανκεκτικοφσ μικροοργανιςμοφσ

72 Προφυλάξεισ Επαφήσ Ιδιαίτεροσ χϊροσ νοςθλείασ Μόνωςθ Μόνωςθ με προκάλαμο και WC υν-νοςθλεία Απλι χειρουργικι μάςκα Όταν υπάρχει δυνθτικόσ κίνδυνοσ εκτίναξθσ αίματοσ ι άλλων βιολογικϊν υγρϊν Χριςθ προςτατευτικισ ενδυμαςίασ Αποκλειςτικόσ νοςοκομειακόσ εξοπλιςμόσ Προτιμοφνται υλικά μίασ χριςθσ χολαςτικόσ κακαριςμόσ και απολφμανςθ πριν από τθ χριςθ ςε άλλο αςκενι Περιοριςμόσ των μετακινιςεων και των επιςκζψεων ςτον αςκενι Αποκλειςτικό προςωπικό

73

74 Προφυλάξεισ ςταγονιδίων (πότε;) Επιπλζον των βαςικϊν προφυλάξεων Νοςιματα που μεταδίδονται με ςταγονίδια Γρίπθ, Ερυκρά, Κοκκφτθσ

75 Προφυλάξεισ ςταγονιδίων Ιδιαίτεροσ χϊροσ νοςθλείασ Μόνωςθ Μόνωςθ με προκάλαμο και WC υν-νοςθλεία Απλι χειρουργικι μάςκα Όταν πλθςιάςεισ αςκενι ςε απόςταςθ μικρότερθ ι ίςθ με 1 μζτρο Χριςθ προςτατευτικισ ενδυμαςίασ Αποκλειςτικόσ νοςοκομειακόσ εξοπλιςμόσ Προτιμοφνται υλικά μίασ χριςθσ χολαςτικόσ κακαριςμόσ και απολφμανςθ πριν από τθ χριςθ ςε άλλο αςκενι Περιοριςμόσ των μετακινιςεων και των επιςκζψεων ςτον αςκενι Απλι χειρουργικι μάςκα ςτον αςκενι Αποκλειςτικό προςωπικό Πειραματικζσ μελζτεσ με τθν ευλογιά και διερευνιςεισ κατά τθ διάρκεια των επιδθμιϊν του SARS του 2003 δθλϊνουν ότι τα ςταγονίδια από τουσ αςκενείσ με αυτζσ τισ δφο λοιμϊξεισ κα μποροφςαν να φτάςουν άτομα ςε απόςταςθ 2μ ι περιςςότερο από τθν πθγι τουσ

76

77 Αερογενείσ Προφυλάξεισ (πότε;) Επιπλζον των βαςικϊν προφυλάξεων Νοςιματα που μεταδίδονται αερογενϊσ Φυματίωςθ, Αςπεργίλλωςθ υμβαίνει από διαςκορπιςμό ι των αερογενϊν πυρινων των ςταγονιδίων ι μικρϊν ςωματιδίων ( 5μm ) που περιζχουν λοιμϊδεισ παράγοντεσ οι οποίοι παραμζνουν μολυςματικοί για μεγάλο χρονικό διάςτθμα και μεγάλθ απόςταςθ

78 Αερογενείσ Προφυλάξεισ Ιδιαίτεροσ χϊροσ νοςθλείασ Μόνωςθ Θάλαμοσ Αρνθτικισ Πίεςθσ Μόνωςθ με προκάλαμο και WC Μάςκα υψθλισ αναπνευςτικισ προςταςίασ (FFP3) Πριν τθν είςοδο ςτο χϊρο του αςκενι Χριςθ Προςτατευτικισ ενδυμαςίασ Αποκλειςτικόσ νοςοκομειακόσ εξοπλιςμόσ Προτιμοφνται υλικά μίασ χριςθσ χολαςτικόσ κακαριςμόσ και απολφμανςθ πριν από τθ χριςθ ςε άλλο αςκενι Περιοριςμόσ των μετακινιςεων και των επιςκζψεων ςτον αςκενι Απλι χειρουργικι μάςκα ςτον αςκενι Αποκλειςτικό προςωπικό

79

80 Μονϊςεισ Χϊροι νοςθλείασ αςκενϊν με επιβεβαιωμζνθ ι πικανι λοίμωξθ Μονόκλινα δωμάτια, φυςικόσ διαχωριςμόσ αςκενϊν Διαχωριςμόσ προςωπικοφ Προχπόκεςθ θ χωροταξικι αυτονομία, ϊςτε να μποροφν να εφαρμοςτοφν ςωςτά οι προφυλάξεισ για τθν αποτροπι διαςποράσ τθσ λοίμωξθσ Θάλαμοι Αρνθτικισ Πίεςθσ

81 Μονϊςεισ - Προχποθζςεισ Προκάλαμοσ νοςθλείασ και WC Αυτόνομοσ κλιματιςμόσ Νιπτιρασ και κάδοσ απορριμμάτων Καταγραφι ανά κλινικι των διακζςιμων δωματίων που μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ωσ μονϊςεισ ιμανςθ

82 υν νοςηλεία Αςκενείσ με το ίδιο πακογόνο ε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ αςκενείσ με τον ίδιο υπότυπο πακογόνου

83

84 Δζςμεσ Φροντίδασ

85 Σι είναι οι Δζςμεσ Φροντίδασ; Ωσ Δζςμθ Φροντίδασ (Bundle): ορίηεται μια ομάδα παρεμβάςεων (ςυνικωσ 3-5) που ςχετίηονται με μία αςκζνεια ι μία ςυγκεκριμζνθ κατάςταςθ και που όταν εφαρμοςτοφν όλεσ μαηί μποροφν να φζρουν το καλφτερο δυνατό αποτζλεςμα

86 1 Πολυδιάςτατα προγράμματα Δζςμεσ φροντίδασ Λίςτεσ ελζγχου 2 υνδυαςμόσ πολλϊν αςφαλϊν παρεμβάςεων 3 Δθμιουργία Νοθτικοφ Μοντζλου ςε όλουσ τουσ εμπλεκόμενουσ επαγγελματίεσ υγείασ Βελτίωςθ κλίματοσ αςφάλειασ Bouadma L et al. Clin Infect Dis 2010; 51:1115

87 Προχποκζςεισ για τισ Δζςμεσ Φροντίδασ Αυτά που περιγράφονται ςτθν κάκε δζςμθ φροντίδασ (ςτοιχεία) και πρζπει να εφαρμοςτοφν: είναι οι καλφτερεσ πρακτικζσ που προκφπτουν μζςα τθν αναςκόπθςθ τθσ πρόςφατθσ βιβλιογραφίασ και πρζπει να υποςτθρίηονται από ιςχυρζσ ενδείξεισ (evidence based) Πρζπει να ζχει ςυμφωνθκεί τι κα περιλαμβάνουν Να είναι γραπτζσ Να είναι εφαρμόςιμεσ Η παρακολοφκθςθ τθσ εφαρμογισ τουσ να γίνεται με ζναν εφκολο τρόπο (check list- audit tool)

88 κοπόσ των Δεςμϊν Φροντίδασ Οι δζςμεσ φροντίδασ ςτοχεφουν να ςυνενϊςουν τισ καλφτερεσ πρακτικζσ ςε ζνα ςφνολο το οποίο πρζπει να εφαρμόηεται: ςε κάκε αςκενι, κάκε ςτιγμι

89 Οι Δζςμεσ Φροντίδασ γεφυρϊνουν το «Χάςμα Οδθγιϊν και Κλινικισ Πρακτικισ»

90 Παράδειγμα Εφαρμογι - Προετοιμαςία Οδηγίες για Υγιειμή ηωμ χεριώμ Πόηε εθαρμόδοσμε Υγηεηκή ηφκ τερηώκ (5 moments) Αθίζες με ηετκηθή Hand Rub & Hand Wash Φόρμα ζσμμόρθφζες ζύμθφκα με οδεγίες ηοσ WHO Τοποθέηηζη κεμηρικής θλεβικής γραμμής Δέζμε μέηρφκ γηα ηεκ ηοποζέηεζε θεκηρηθής γραμμής Λίζηα ειέγτοσ γηα ηε ζφζηή ηοποζέηεζε ηες γραμμής Φύλλο καθημεριμής αμαγκαιόηηηας γραμμής Φρομηίδα κεμηρικής θλεβικής γραμμής Δέζμε μέηρφκ γηα θροκηίδα ηες θεκηρηθής γραμμής Λίζηα ειέγτοσ γηα ηε ζφζηή θροκηίδα ηες γραμμής Οδεγίες γηα ηε ζφζηή ιήυε ΑΜΚ Οδεγίες γηα εθαρμογή άζηπηης ηεχμικής

91 υμμόρφωςθ ςτθν εφαρμογι Η ςυμμόρφωςθ ςτθν εφαρμογι των δεςμϊν φροντίδασ μετριζται και αποτιμάται ωσ «καθολική ή μηδενική»

92