Μουσικά Όργανα των Αρχαίων Ελλήνων (Μέρος β )

Transcript

1 Μουσικά Όργανα των Αρχαίων Ελλήνων (Μέρος β )

2 ΕΜΠΝΕΥΣΤΑ - ΠΝΕΥΣΤΑ Ο αυλός δίαυλος ή διπλός αυλός Η σάλπιγγα Το κέρας (κεράτινη σάλπιγγα ) Η σύριγξ (σύριγγα του Πάνα, φλογέρα του βοσκού).

3 ΑΥΛΟΣ Το ποιο σημαντικό πνευστό μουσικό όργανο της ελληνικής αρχαιότητας. Μόνο του ή σε συνδυασμό με φωνή ή με άλλα όργανα ιδιαίτερα την κιθάρα έπαιξε ξεχωριστό ρόλο στην κοινωνική ζωή. Λιμναίος οικισμός του Δισπηλιού της Καστοριάς π.χ.

4 Διαυλητής της Κέρου Διαυλητής με φορβειά

5 Ο αυλός ήταν κατασκευασμένος από ένα σωλήνα τον βόμβυκα σε σχήμα κυλινδρικό, που μπορεί να κατέληγε σε μικρό κώδωνα καμπάνα. Ο βόμβυκας κατασκευαζόταν από καλάμι ή από πυξάρι ή ξύλο λωτού, από κόκαλο ελαφιού, κέρατο, ελεφαντόδοντο ή κατεργασμένο χαλκό. Είχε τρύπες τρήματα ή τρυπήματα. Οι τρύπες αρχικά ήταν 3 ή 4 αργότερα όμως ανήλθαν σε 15 οπότε κάλυπτε 2 οκτάβες.

6 Σάλπιγξ - Σάλπιγγα Η σάλπιγγα ήταν κατασκευασμένη από χαλκό με επιστόμιο ή κέρατο κέρας. Χρησιμοποιούνταν για τα πολεμικά σαλπίσματα και για τελετουργικούς σκοπούς. Οπλίτης που ηχεί τη σάλπιγγα με το Αριστερό του χέρι. Λήκυθος 6 ου 5 ου αι. π. Χ.

7 ΣΎΡΙΓΞ Ή ΣΥΡΙΓΓΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑ Φλογέρα του βοσκού. Αποτελούμενο από παράλληλους ανισομεγέθεις καλαμένιους σωλήνες

8 ΚΡΟΥΣΤΑ Το τύμπανο Τα μεταλλικά κύμβαλα Τα κρόταλα Το σείστρο

9 ΤΥΜΠΑΝΟ Το τύμπανο (ήταν ένας ξύλινος κύλινδρος με δερμάτινες μεμβράνες τεντωμένες και από τις δύο πλευρές. Παιζόταν συνήθως από γυναίκες με τα δάκτυλα του δεξιού χεριού).

10 ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΚΥΜΒΑΛΑ Τα κύμβαλα συνδέονται κυρίως με τη διονυσιακή λατρεία αλλά και με τον κύκλο των οργιαστικών τελετών γενικότερα. Ήταν ειδικός τύπος κροτάλων με χάλκινες κεφαλές, ανατολικής προέλευσης γνωστά στη μινωική Κρήτη. Με διάμετρο μέχρι 18 εκατοστά. Στο πίσω μέρος διαθέτουν μεταλλικό δακτύλιο μέσω του οποίου εισχωρούσε το μεσαίο δάχτυλο, είτε μία οπή μέσω της οποίας προσδένονταν ένα λουρί.

11 ΚΡΟΤΑΛΑ Αποτελούνταν από δύο κοίλα κομμάτια όστρακου, ξύλου ή μετάλλου. Παιζόταν, όπως οι σημερινές ισπανικές καστανιέτες, από γυναίκες που χόρευαν ή από σατύρους της συνοδείας του Διόνυσου για να κρατούν το ρυθμό των χορευτών.

12 ΣΕΙΣΤΡΟ Μικρό όργανο αιγυπτιακής προέλευσης, είχε σχήμα πέταλου προσαρμοσμένου σε λαβή, και έναν αριθμό, ως επτά, από εγκάρσιες μικρές ράβδους ή μικρά κουδούνια.

13 Ύδραυλις Η Ύδραυλη αποτελεί μία εφεύρεση του 3 ου αι. π.χ. από τον μηχανικό Κτησίβιο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Πρόκειται για το πρώτο πληκτροφόρο όργανο της αρχαιότητας και αποτελεί έναν πρόδρομο του εκκλησιαστικού οργάνου της δυτικής Ευρώπης. Οι απεικονίσεις του στην τέχνη, αλλά και οι σχετικές αναφορές του στην αρχαία γραμματεία είναι σημαντικές, καθώς από την πρώτη στιγμή το συγκεκριμένο όργανο προκάλεσε μεγάλη εντύπωση, με αποτέλεσμα να συγκαταλέγεται στα θαυμαστά επιτεύγματα της αρχαιότητας. Από τις πηγές πληροφορούμαστε για αρχαίους δεξιοτέχνες της ύδραυλης με μεγάλη φήμη στον αρχαίο κόσμο. Η γυναίκα του Κτησίβιου, η Θαίς, γνωρίζουμε ότι έπαιζε την ύδραυλη και ήταν πιθανόν η πρώτη οργανοπαίκτρια του εν λόγω οργάνου.

14 Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου 1 ος π.χ. αι. Νέννινγκ της Γερμανίας. Ρωμαϊκή περίοδος

15 Πρώτο μοντέλο ανακατασκευής Τελικό μοντέλο

16 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ANNEMARIE JEANETT NEUBECKER, Η Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα, Εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα THEODOR REINACH, Η Ελληνική Μουσική, Εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα WEST MARTIN, Αρχαία Ελληνική Μουσική, Εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα ΠΑΠΑΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΚΗΠΟΥΡΓΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ, Η Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα, Εκδ. Γεωργιάδη, Αθήνα 2007.

17 ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΣΟΛΩΝ, Εγκυκλοπαίδεια της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής, Εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα Μήτσου, Αλέξανδρος Χ., Πυθαγόρας και μουσική, Η μουσική επιστήμη στην αρχαία Ελλάδα, Εκδ. Γεωργιάδης, Αθήνα ΠΕΛΜΑΝ ΕΓΚΕΡΤ, Δράμα και μουσική στην αρχαιότητα, Εκδ. Καστανιώτης, 2000)

18 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο "Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων" έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.