ΟΙ ΩΟΘΗΚΕΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΑΜΗΝΙΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΟΙ ΩΟΘΗΚΕΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΑΜΗΝΙΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ"

ŌΓώγ Μεσσηνέζης
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΟΙ ΩΟΘΗΚΕΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΑΜΗΝΙΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Κωνσταντίνος Καλλαράς Ιατρός Παθολόγος Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ

2 ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΩΟΘΗΚΗΣ Langman Medical Embryology

3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΩΟΘΥΛΑΚΙΩΝ A, Schematic representation (not to scale) of the ovary showing the various stages in the development of the follicle and its successor, the corpus luteum. B, Details of each stage showing how the oocyte draws successive layers of nutritive, supportive, and protective cells around it as it reaches its maximum size in the secondary follicle. Note the chromosomes that are visible in the photomicrograph because the oocytes are suspended in meiosis. Hormones and other consitutents in the follicular fluid regulate this process. (Modified from Junquiera LC et al: In Basic histology, ed 9, Norwalk, Conn., 1998, Appleton & Lange.)

B, Details of each stage showing how the oocyte draws successive layers of nutritive, supportive, and protective cells around it as it reaches its maximum size in

4 Οι αρχέγονοι θήλεις γαμέται, τα ωογόνια, μετατρέπονται ήδη κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής (3ος-5ος μήνας) σε ωοκύτταρα Ι τάξεως. Το καθένα από αυτά περιβάλλεται κατόπιν από μονόστοιβο κυβικό επιθήλιο" έτσι δημιουργούνται τα καλούμενα άωρα ή πρωταρχικά (primordial) ωοθυλάκια με διάμετρο μm. Ο αριθμός των ωοθυλακίων αυτών κατά τον τοκετό: , στην ήβη: , σε ηλικία 35 ετών περίπου ενώ κατά την εμμηνόπαυση - δηλαδή στην ηλικία των ετώνπλησιάζει τις Το άντρο, είναι γεμάτο από ένα διαφανές έκκριμα το ωοθυλακικό υγρό, πλούσιο σε οιστρογόνα, προγεστερόνη, FSΗ, LΗ, ανασταλτίνη, οξυτοκίνη, αυξητικούς παράγοντες, ενδορφίνες καθώς και ενεργοποιητή του πλασμινογόνου

Ο αριθμός των ωοθυλακίων αυτών κατά τον τοκετό: 500.000-1.000.000, στην ήβη: 300.000-400.000, σε ηλικία 35 ετών 75.

5 T h e G a m e t e Ovulation. (Modified from Porterfield SP, White BA: Endocrine Physiology, 3rd ed. Philadelphia, Mosby, 2007.) Ο ενεργοποιητής του πλασμινογόνου δραστηριοποιείται με την επίδραση της LΗ κατά την ωοθυλακιορρηξία με αποτέλεσμα την παραγωγή του πρωτεολυτικού ενζύμου πλασμίνης.αυτή τέλος δρα άμεσα στο τοίχωμα του ωοθυλακίου και διεγείρει την παραγωγή κολλαγενασών που διασπούν το πλέγμα συνδετικών ινών και οδηγούν στη ρήξη του θυλακίου. Στην ως άνω διαδικασία συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες όπως οι προσταγλανδίνες ΡGΕ2 και ΡGF2 ειδικότερα η πρώτη δρα αγγειοδιασταλτικά και διευκολύνει παράλληλα την έξοδο πλάσματος προς το ωοθυλακικό υγρό. Έτσι προκαλείται απότομη αύξηση του υγρού εντός του ωοθυλακίου, πράγμα που προωθεί τη ρήξη του στην περιοχή του δημιουργηθέντος ύβου

αυτή τέλος δρα άμεσα στο τοίχωμα του ωοθυλακίου και διεγείρει την παραγωγή κολλαγενασών που διασπούν το πλέγμα συνδετικών ινών και οδηγούν στη ρήξη του θυλακίου.

8 Anatomy of the female reproductive system. (Modified from Drake RL et al: Gray's Anatomy for Students. Philadelphia, Churchill Livingstone, 2005.)

9 1)Ο ωοθηκικόςκύκλος 2) Καταμήνιες μεταβολές της μήτρας 3)Ο κύκλος του κολπικού επιθηλίου 4) Ο κύκλος των ωαγωγών 5) Ο κύκλος των μαστών

10 The human menstrual cycle, with emphasis on the "dialogue" between ovary and pituitary gonadotropes. «Επικρατεί» το ωοθυλάκιο εκείνο το οποίο έχει περισσότερους FSΗ υποδοχείς από όλα τα υπόλοιπα και έτσι υπερτερεί στην τοπική παραγωγή οιστρογόνων, τα οποία αναστέλλουν τότε την έκκριση της FSΗ και έτσι περιορίζεται η περαιτέρω εξέλιξη των άλλων γειτονικών αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων (πλαίσιο5)

«Επικρατεί» το ωοθυλάκιο εκείνο το οποίο έχει περισσότερους FSΗ υποδοχείς από όλα τα υπόλοιπα και

11 Functional anatomy of the female reproductive tract. The female reproductive organs include the ovaries, the uterus and the fallopian tubes, and the breast/mammary glands. The sequential development of a follicle, the formation of a corpus luteum and follicular atresia are shown.

the fallopian tubes, and the breast/mammary glands.

12 Biosynthesis of progesterone and major pathway for its metabolism. Other metabolites are also formed. Ως οιστρογόνα χαρακτηρίζονται οι ουσίες οι οποίες προκαλούν κερατινοποίηση του κολπικού επιθηλίου, ενώ ως γεσταγόνα (gestagens, progestins) όσες προκαλούν εκκριτικές μεταβολές στο ενδομήτριο μετά από προκαταρκτική δράση οιστρογόνων. Οιστρογόνο δράση εμφανίζουν και πολυάριθμες ουσίες μη στεροειδικής φύσεως όπως η διαιθυλστιλβοιστρόλη και η εξοιστρόλη H προγεστερόνη που παράγεται κυρίως στο ωχρό σωμάτιο, είναι ευνόητο ότι εμφανίζει υψηλότερη στάθμη κατά την εκκριτική φάση και συνδέεται κατά 80% με τη λευκωματίνη στο αίμα. Eμφανίζεται στα ούρα κυρίως με τη μορφή του κύριου περιφερικού της μεταβολίτη, της πρεγνανδιόλης

ενδομήτριο μετά από προκαταρκτική δράση οιστρογόνων.

13 Biosynthesis and metabolism of estrogens. Ένα μεγάλο ποσοστό των οιστρογόνων στο αίμα ευρίσκεται σε σύνδεση με πρωτεΐνες και ειδικότερα με τη λευκωματίνη (60%) και την GΒG (38%).

14 Table 25 7 Twenty-Four-Hour Production Rates of Sex Steroids in Women at Different Stages of the Menstrual Cycle. Sex Steroids Early Follicular Preovulatory Midluteal Progesterone (mg) hydroxyprogesterone (mg) Dehydroepiandrosterone (mg) Androstenedione (mg) Testosterone (μg) Estrone (μg) Estradiol (μg) Ο κοκκώδης υμένας του ωχρού σωματίου παράγει περισσότερο προγεστερόνη παρά οιστρογόνα ενώ τα κύτταρα της έσω και της έξω θήκης κυρίως ανδροστενδιονη και τεστοστερόνη που μετατρέπονται όμως μετά σε οιστρογόνα από τα κύτταρα του κοκκώδους υμένα

0 7.0 Androstenedione (mg) 2.6 4.7 3.4 Testosterone (μg) 144.0 171.0 126.0 Estrone (μg) 50.0 350.0 250.

15 Παράγεται κυρίως από το κυοφόρο ωχρό σωμάτιο αλλά, σε μικρά ποσά, και εκτός κυήσεως καθώς επίσης και από τον προστάτη στον άνδρα Structure of human luteal and seminal relaxin. Pca, pyroglutamic acid. (Modified and reproduced with permission from Winslow JW et al: Human seminal relaxin is a product of the same gene as human luteal relaxin. Endocrinology 1992;130:2660. Copyright 1992 by The Endocrine Society.)

(Modified and reproduced with permission from Winslow JW et al: Human seminal relaxin is a product of

16 The menstrual cycle of the uterine endometrium. (Modified from Porterfield SP, White BA: Endocrine Physiology, 3rd ed. Philadelphia, Mosby, 2007.)

17 Spiral artery of endometrium. Drawing of a spiral artery (left) and two uterine glands (right) from the endometrium of a rhesus monkey; early secretory phase. (Reproduced with permission from Daron GH: The arterial pattern of the tunica mucosa of the uterus in the Macacus rhesus. Am J Anat 1936;58:349.) Άρση υποστήριξης από Ε και Ρ έχει ως αποτέλεσμα i.- τη συρρίκνωση του βλεννογόνου (αφυδάτωση), ii.- τη σύσπαση και την απόφραξη των ακροτελεύτιων κλάδων των ελικοειδών αρτηριών (ισχαιμική φάση), iii.- τη δημιουργία εστιακών νεκρώσεων και λευκοκυτταρικών διηθήσεων και ίν.- την απόσπαση μεγάλων τμημάτων του ενδομητρίου που συνοδεύεται από χαρακτηριστική αιμορραγία (25-50 ml αίμα) ηοποία διαρκεί 3-7 ημέρες (φάση έμμηνης ρύσεως)

) Άρση υποστήριξης από Ε και Ρ έχει ως αποτέλεσμα i.- τη συρρίκνωση του βλεννογόνου (αφυδάτωση), ii.

18 Patterns formed when cervical mucus is smeared on a slide, permitted to dry, and examined under the microscope. Progesterone makes the mucus thick and cellular. In the smear from a patient who failed to ovulate (bottom), no progesterone is present to inhibit the estrogen-induced fern pattern.

Progesterone makes the mucus thick and cellular.

19 Τα οιστρογόνα προωθούν την ανάπτυξη των γαλακτοφόρων πόρων οι οποίοι αυξάνουν κατά μήκος και διάμετρο" Η προσθήκη της προγεστερόνης προκαλεί την εμφάνιση και ανάπτυξη των αδενοκυψελών ενώ στην εξέλιξη και διαφοροποίηση των αδένων αυτών συμμετέχουν και ορμόνες της αδενοΰποφύσεως. Τα οιστρογόνα επαυξάνουν τη χρωστική στην άλω των θηλών σε μικρές δόσεις συμβάλλουν επιπλέον στη διατήρηση της παραγωγής του γάλακτος κατά τη γαλουχία, ενώ αντίθετα η χορήγηση μεγάλων δόσεων τη διακόπτει.

συμμετέχουν και ορμόνες της αδενοΰποφύσεως.

20 Correlation of biological changes throughout the menstrual cycle with the profiles of plasma estradiol and progesterone levels. (Redrawn from Odell WD: In DeGroot LJ et al, editors: Endocrinology, vol 3, New York, 1979, Grune & Stratton.)

21 Γενικότερες επιδράσεις των ωοθηκικών στεροειδών Τα οιστρογόνα συμβάλλουν στη "θηλυκή" διαμόρφωση του γυναικείου σώματος Τα οιστρογόνα προκαλούν αύξηση του πάχους του δέρματος και καθιστούν περισσότερο ρευστά τα εκκρίματα των οσμηγόνων και σμηγματογόνων αδένων Τα οιστρογόνα προκαλούν μία μέτριου βαθμού κατακράτηση νατρίου και ύδατος ενώ η προγεστερόνη αντιθέτως αυξάνει την αποβολή του νατρίου Τα οιστρογόνα επιδρούν στον μεταβολισμό εμφανίζοντας αναβολική επενέργεια Τα οιστρογόνα προκαλούν αύξηση της τρανσκορτίνης και τωντβg καθώς και ελάττωση της στάθμης της χοληστερόλης στο αίμα Η προγεστερόνη εμφανίζει μάλλον καταβολική δράση η οποία σε έναν βαθμό μπορεί να συσχετισθεί με την έντονη θερμιδογόνο της επενέργεια (στην ωοθυλακιορρηξία και μετά, η θερμοκρασία του σώματος της γυναίκας αυξάνει κατά 0,4-0,6 C).

22 Systemic effects of estrogen. In addition to its reproductive organ effects, estrogen has neuroprotective effects and reduces perimenopausal mood fluctuations in women. Estrogen is cardioprotective and may protect against colon cancer, and it has vasodilatory effects. In the liver, estrogen stimulates the uptake of serum lipoproteins and the production of coagulation factors. Estrogen protects against bone loss. In the skin, it increases skin turgor and collagen production and reduces the depth of wrinkles. (Modified, with permission, from Gruber CJ et al. Production and actions of estrogens. N Engl J Med. 2002;346:340.)

23 Hormonal events during the ovarian and endometrial cycles. Plasma concentrations of A: inhibins A and B, B: estradiol and progesterone, and C: luteinizing hormone (LH) and follicle-stimulating hormone (FSH) during the human menstrual cycle correspond to proliferative and secretory changes in the endometrium and to follicular development and ovulation.

24 Plasma hormone levels throughout the menstrual cycle. Note the increases of estradiol from the dominant follicle and gonadotropinreleasing hormone (GnRH) preceding ovulatory surges of LH and FSH. The later broad peaks of progesterone and estradiol are produced by corpus luteum secretion. The earlier inhibin B peak results from follicle production; the later inhibin A peak results from corpus luteal production

25 Episodic secretion of LH (s) and FSH (d) during the follicular stage (top) and the luteal stage (bottom) of the menstrual cycle. The numbers above each graph indicate the numbers of LH pulses per 12 hours and the plasma estradiol (E2) and progesterone (P) concentrations at these two times of the cycle. (Reproduced with permission from Marshall JC, Kelch RO: Gonadotropin-releasing hormone: Role of pulsatile secretion in the regulation of reproduction. N Engl J Med 1986;315:1459.)

26 Feedback regulation of ovarian function. The cells of the theca interna provide androgens to the granulosa cells, and theca cells also produce the circulating estrogens that inhibit the secretion of GnRH, LH, and FSH. Inhibin from the granulosa cells inhibits FSH secretion. LH regulates the thecal cells, whereas the granulosa cells are regulated by both LH and FSH. The dashed arrows indicate inhibitory effects and the solid arrows stimulatory effects.

27 Pattern of gonadotropin secretion throughout life. Note the transient peaks during gestation and early infancy and the low levels thereafter in childhood. Women subsequently have monthly cyclic bursts, with luteinizing hormone (LH) exceeding follicle-stimulating hormone (FSH); men do not. Both genders show increased gonadotropin production after 50 years of age, with FSH exceeding LH.

30 Οι διαταραχές της λειτουργίας των ωοθηκών Νεοπλάσματα προερχόμενα από την ωοθήκη είναι δυνατό να είναι ενδοκρινικώς ενεργά. Έτσι η παραγωγή ανδρογόνων (αρρενοβλαστώματα ή γοναδοβλαστώματα) δημιουργεί συμπτώματα αρρενοποιήσεως ενώ η υπερπαραγωγή οιστρογόνων πριν από την ήβη δημιουργεί πρόωρη ήβη. Aμηνόρροια (πρωτοπαθής ή δευτεροτοπαθής) Ανωοθυλακιορρηκτικοί κύκλοι Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

31 Hirsutism. A, Mild facial hirsutism. B, Severe facial hirsutism (chin), which requires regular shaving. C, Severe hirsutism on chest. (B and C from Dunaif A, Hoffman AR, Scully RE, et al. The clinical, biochemical and ovarian morphologic features in women with acanthosis nigricans and masculinization. Obstet Gynecol 1985;66: )

Σχετικά έγγραφα

Η Α ΕΝΟΫΠΟΦΥΣΗ: OI ΓΟΝΑ ΟΤΡΟΠΙΝΕΣ (FSH, LH) ΚΑΙ Η ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ (PRL)

Η Α ΕΝΟΫΠΟΦΥΣΗ: OI ΓΟΝΑ ΟΤΡΟΠΙΝΕΣ (FSH, LH) ΚΑΙ Η ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ (PRL) Κωνσταντίνος Καλλαράς Ιατρός Παθολόγος Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. FSH:ΜΒ 33000,