Ανοσιακή απάντηση (immune response)

Transcript

1 Ανοσιακή απάντηση (immune response)

2 Το σύνολο των μηχανισμών που καθιστούν τον οργανισμό ικανό να αναγνωρίζει,να εξουδετερώνει και να απομακρύνει κάθε ξένη ουσία προς αυτόν χαρακτηρίζεται ως ανοσία. Αποτέλεσμα αυτής της αναγνώρισης είναι η ενεργοποίηση του ανοσιακού συστήματος η οποία εκδηλώνεται με μία σειρά πολυπλόκων αντιδράσεων που αποτελούν την ανοσιακή απάντηση. Το ανοσιακό σύστημα έχει την ικανότητα να διακρίνει το εαυτό από το μη εαυτό,

3 Γιατί υπάρχει το ανοσοποιητικό σύστημα; Α. Για να διακρίνει το εαυτό από το ξένο; Β. Για την άμυνα του οργανισμού έναντι λοιμωδών παραγόντων; Γ. Για την άμυνα του οργανισμού έναντι βλαπτικών εξωτερικών παραγόντων;. Για να μπορούμε να αγκαλιάζουμε αυτούς που αγαπάμε!

4 Οι τρεις γραμμές άμυνας του οργανισμού Φυσικοί φραγμοί έρμα, βλεννογόνοι Ένζυμα, βλέννη Φυσική ή μη ειδική ανοσία Κυτταρικό και χυμικό σκέλος Επίκτητη ή ειδική ανοσία Κυτταρικό και χυμικό σκέλος

5 Μη ειδική ανοσία Αμυντικοί μηχανισμοί που διαθέτει ο οργανισμός και δεν σχετίζονται με την έκθεσή του σε λοιμογόνο παράγοντα, στερούνται διακριτικής ικανότητας ( χωρίς ειδικότητα ) αναφορικά με τις διάφορες ξένες ουσίες και η δράση τους δεν επιτείνεται κατά τις επανειλημμένες επαφές με αυτές ( επιθήλια, φαγοκύτταρα, - μακροφάγα, ουδετερόφιλα- ΝΚ κύτταρα, και το συμπλήρωμα.

6 Ειδική ανοσία Αμυντικοί μηχανισμοί που διαθέτει ο οργανισμός και εκδηλώνονται με την έκθεσή του σε μικρόβια ή μικρομόρια εξαιρετικά ειδικοί και αυξάνουν σημαντικά την αμυντική ικανότητα κατά τις επανειλημμένες επαφές με αυτά.

7 Ειδική ανοσία Το επίκτητο ανοσοποιητικό σύστημα θυμάται τον λοιμώδη παράγοντα και τον εμποδίζει να προκαλέσει νόσο αργότερα εκκρίνουν) ( λεμφοκύτταρα και προιόντα που Βασίζεται στην επιλογή κλώνων των λεμφοκυττάρων που στρέφονται ειδικά κατά του αντιγόνου. Εκδηλώνεται 4 περίπου ημέρες ώστε να παραχθούν τα κύτταρα που συμμετέχουν.

8 Χυμική Ανοσία Μεταφέρεται στο μη ανοσοποιημένο άτομο με πλάσμα ή ορό και για την οποία υπεύθυνα είναι τα αντισώματα που παράγονται από τα Β λεμφοκύτταρα και εξυπηρετούν την ειδική αναγνώριση και εξουδετέρωση των αντιγόνων.

9 Κυτταρική Ανοσία Μεταφέρεται στο μη ανοσοποιημένο άτομο με κύτταρα άλλων ανοσοποιημένων ατόμων αλλά όχι με πλάσμα ή ορό. Μεσολαβητές της κυτταρικής ανοσίας είναι τα Τ-λεμφοκύτταρα που συνήθως συνεργάζονται με τα φαγοκύτταρα ώστε να επιτευχθεί η καταστροφή των μικροβίων.

10 εν είναι δυνατόν ωστόσο, να θεωρήσει κανείς τις απαντήσεις μέσω κυττάρων και μέσω αντισωμάτων εντελώς ξεχωριστά. Η «μη ειδική» και η «ειδική» ανοσία συνεργαζόμενες αποτελούν την ενιαία ανοσιακή απόκριση

11 Ανοσιακό Σύστημα Η «μη ειδική» και η «ειδική» ανοσία συνεργαζόμενες αποτελούν την ενιαία ανοσιακή απόκριση

12 Εάν το αντιγόνο εισέλθει στην κυκλοφορία αναλαμβάνει την αντιμετώπισή του η ειδική ανοσία (επίκτητη) η οποία: α) διακρίνει το ξένο από το ίδιο β) έχει ειδικότητα και γ) ανοσολογική μνήμη. Ειδική ανοσία (επίκτητη) Β-λεμφοκύτταρο Πλασματοκύτταρο Τ-λεμφοκύτταρο Στη φάση αυτή με τους μηχανισμούς της χυμικής ανοσίας (αντισώματα) και της κυτταρικής ανοσίας (Τ-λεμφοκύτταρα) το αντιγόνο καταστρέφεται.

13 Η ειδική ανοσιακή απάντηση ( χυμική και κυτταρική ) έχει βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα. τα οποία αντανακλούν τις ιδιότητες των λεμφοκυττάρων ( μεσολαβητών της απάντησης)

14 1. ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ 2.ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΙΑ 3.ΜΝΗΜΗ 4.ΑΥΤΟΡΡΥΘΜΙΣΗ 5. ΙΑΚΡΙΣΗ ΤΟΥ «Ι ΙΟΥ» ΑΠΟ ΤΟ «ΞΕΝΟ»

15 ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ Η ανοσιακή απάντηση είναι ειδική για καθένα από τα επιμέρους πρωτεϊνικά και πολυσακχαριδικά δομικά στοιχεία ( επίτοποι ή άντιγονικοί καθοριστές ) των αντιγόνων. Αντιδρούν μόνο με τα αντιγόνα που τα προκάλεσε. Αυτό οφείλεται στη ικανότητα των υποδοχέων που εκφράζονται στην μεμβράνη των Β και Τ κυττάρων, να διακρίνουν τις λεπτές δομικές διαφορές των διαφόρων επιτόπων

16 ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΙΑ Ο οργανισμός διαθέτει μία τεράστια ποικιλία λεμφοκυττάρων διαφορετικής αντιγονικής ειδικότητας ( ρεπερτόριο λεμφοκυττάρων ) Το Α. Σ των θηλαστικών έχει την ικανότητα να διακρίνει περίπου 109 διαφορετικούς αντιγονικούς επιτόπους. Αυτό είναι αποτέλεσμα της δομικής ποικιλομορφίας των θέσεων σύνδεσης που έχουν οι υποδοχείς των λεμφοκυττάρων για τα αντιγόνα.

17 ΜΝΗΜΗ Η έκθεση του ανοσιακού συστήματος σε ένα ξένο αντιγόνο αυξάνει την ικανότητα της απάντησής του σε μία νέα επαφή με το ίδιο αντιγόνο. Η δευτερογενής ανοσιακή απάντηση μετά από επανειλημμένη έκθεση στο ίδιο αντιγόνο είναι ταχύτερη, ισχυρότερη και συχνά ποιοτικά διαφορετική από την πρωτογενή απάντηση. Η ανοσιακή αυτή μνήμη οφείλεται στα λειτουργικά χαρακτηριστικά των λεμφοκυττάρων

18 ΑΥΤΟΡΡΥΘΜΙΣΗ Κάθε ανοσιακή απάντηση εξασθενεί βαθμιαία με την πάροδο του χρόνου από τη στιγμή του ανοσιακού ερεθισμού. Κυριότερη αιτία είναι η βαθμιαία εξουδετέρωση του αντιγονικού ερεθίσματος

19 ΙΑΚΡΙΣΗ ΤΟΥ «Ι ΙΟΥ» ΑΠΟ ΤΟ «ΞΕΝΟ» Τα λεμφοκύτταρα έχουν την ικανότητα να διακρίνουν, να αναγνωρίζουν και να απαντούν στα ξένα αντιγόνα και να μην αντιδρούν στα ίδια αντιγόνα. ( ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Ι ΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ )

20 Τα στάδια της επίκτητης ανοσολογικής απόκρισης Είσοδος του αντιγόνου στον οργανισμό Πρόσληψη του αντιγόνου από τα αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα στους λεμφαδένες ή στους ιστούς Παρουσίαση του αντιγόνου στα λεμφοκύτταρα Αναγνώριση του αντιγόνου Ενεργοποίηση των λεμφοκυττάρων Εκκίνηση των δραστικών μηχανισμών Προοδευτική έκπτωση της ανοσολογικής απόκρισης Εγκατάσταση μνήμης.

21 Τα κύτταρα που συμμετέχουν στην ειδική ανοσολογική απάντηση είναι Τα Β,Τ- λεμφοκύτταρα και τα συνοδά κύτταρατα οποία διακρίνονται σε: Κύτταρα που αναγνωρίζουν το αντιγόνο και το παρουσιάζουν ( APC). Οποιδήποτε κύτταρο εκφράζει στην επιφανειά του προιόντα MHC τάξης ΙΙ μπορεί να λειτουργήσει σαν ( APC) ( μακροφάγα, Βλεμφ. Ενδοθηλιακά κυτ.κλπ.) Κύτταρα που αναγνωρίζουν το ξένο αντιγόνο και ρυθμίζουν την ανοσολογική απάντηση ( Τ4,Τ8, Β) Κύτταρα δραστικά κατά του ξένου αντιγόνου. ( κυτταροτοξικά,νκ.)

22 Όλα τα κύτταρα του αίματος προέρχονται από ένα κοινό πολυδύναμο αρχέγονο κύτταρο (stem cell) το οποίο δεσμεύεται να διαφοροποιηθεί κάτω από αδιευκρίνιστους παράγοντες προς μία από τις κυτταρικές σειρές «lineage» (ερυθρά, κοκκιώδη, λεμφική κ.α.). Μυελός των οστών

23 Μυελός των οστών Ο μυελός των οστών είναι ο τόπος παραγωγής όλων των κυττάρων του αίματος κατά την ενήλικο ζωή και της ωρίμανσης των Β λεμφοκυττάρων. Τα Β-κύτταρα όταν ωριμάζουν απελευθερώνονται στην κυκλοφορία.

24 Τα άωρα Τ λεμφοκύτταρα (θυμοκύτταρα) μεταφέρονται από το μυελό των οστών με τα αιμοφόρα αγγεία στον θύμο για να ωριμάσουν Από το θύμο μόνο ώριμα Τλεμφοκύτταρα εξέρχονται προς την περιφέρεια (αίμα, λέμφος, περιφερικά λεμφικά όργανα).

25 Ωρίμανση των Τ κυττάρων

26 Τ λεμφοκύτταρα T: thymus Θύμος αδένας Τα Τ λεμφοκύτταρα ωριμάζουν στο θύμο αδένα και είναι τα βασικά στοιχεία της κυτταρικής ανοσίας. Τα Τ λεμφοκύτταρα φέρουν ειδικούς αντιγονικούς υποδοχείς που «αναγνωρίζουν» πεπτιδικά αντιγόνα Τα Τ λεμφοκύτταρα μπορούν να αναγνωρίσουν μόνο πεπτιδικά αντιγόνα που βρίσκονται πάνω σε ένα μόριο MHC ενός κυττάρου και όχι ελεύθερα. Όταν τα Τ λεμφοκύτταρα ενεργοποιηθούν μετατρέπονται είτε σε κυτταροτοξικά Τ λεμφοκύτταρα τα οποία φονεύουν το κύτταρο που φέρει το αντιγόνο ή σε βοηθητικά Τ λεμφοκυτταρα τα οποία διεγείρουν την παραγωγή αντισώματος από τα Β κύτταρα.

27 Λεμφοκύτταρα Το κυριότερο στοιχείο της επίκτητης ανοσίας. Τα μόνα κύτταρα με ειδικούς υποδοχείς για αντιγόνο. Αν και μορφολογικά είναι ομοιόμορφα εμφανίζουν μεγάλη λειτουργική ετερογένεια. Οι υποπληθυσμοί των λεμφοκυττάρων διακρίνονται με βάση την ύπαρξη ορισμένων μορίων επιφανείας (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες) Cluster of differentiation (CD) Μέχρι στιγμής έχουν ταυτοποιηθεί 247 διαφορετικά μόρια CD Πλήρης κατάλογος: Protein reviews on the Web (

28 Υποπληθυσμοί Τ λεμφοκυττάρων Ανάλογα με την λειτουργία τους 1. Βοηθητικά Τ λεμφοκύτταρα (TH) 2. Κυτταροτοξικά Τ λεμφοκύτταρα (TC) Ανάλογα με τις γλυκοπρωτείνες που φέρουν στην επιφανειά τους, τα αντιγόνα διαφοροποίησης ( clusters of differentiation ή CD) 1. CD4 2. CD8

29 Τα TH φέρουν το CD4 μόριο προσκόλλησης και αναγνωρίζουν τα δικά τους αντιγόνα σε συσχετισμό με τα μόρια της τάξης ΙΙ του MHC που βρίσκονται στην επιφάνεια των αντιγονοπαρουσιαστικών κυττάρων. Τα TC φέρουν το CD8 μόριο προσκόλλησης και, αναγνωρίζουν αντιγόνα σε συσχετισμό με τα μόρια της τάξης Ι του MHC.

30 Κάθε είδους ανοσιακής απάντησης αρχίζει με την αναγνώριση του ξένου αντιγόνου, η οποία οδηγεί στην ενεργοποίηση των λεμφοκυττάρων, που είναι υπεύθυνα. Αποτέλεσμα αυτών είναι η κινητοποίηση μηχανισμών, οι οποίοι μεσολαβούν για την εξουδετέρωση του αντιγόνου

31 Κατά τη διαφοροποίηση παρατηρείται μετατροπή των λεμφοκυττάρων από κύτταρα αναγνώρισης σε κύτταρα ικανά να εξουδετερώνουν τα ξένα αντιγόνα. Ετσι, ορισμένα Τ-κύτταρα διαφοροποιούνται σε κύτταρα που ενεργοποιούν τα φαγοκύτταρα προς καταστροφή των ενδοκυτταρίων μικροβίων, ενώ άλλα Τ-κύτταρα προκαλούν άμεση λύση των κυττάρων που παράγουν ξένα αντιγόνα, π.χ. ιικές πρωτείνες.

32 Η αναγνώριση των αντιγόνων από τα Τ λεμφοκύτταρα προυποθέτει την επεξεργασία τους από εξειδικευμένα αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα (APC ) Μετά την επεξεργασία, το τμήμα του αντιγόνου παρουσιάζεται στην επιφάνεια του APC, σε συνδυασμό με ένα μόριο MHC

33 Η συνεργασία και οι αλληλεπιδράσεις των κυττάρων ρυθμίζονται από πρωτεινικά μόρια που εκφράζονται στην κυτταρική μεμβράνη, χαρακτηρίζονται ως δείκτες επιφανείας.

34 Μηχανισμός δράσης Τα Τ και Β κύτταρα είναι τα κύτταρα που συμμετέχουν στην ανοσιακή απάντηση και που εκπαιδεύονται κατά την ωρίμανσή τους να αναγνωρίζουν τα «ίδια αντιγόνα» ( συστατικά του ίδιου οργανισμού ) και να μην αντιδρούν με αυτά.

35 ΦΑΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ. Παρατηρείται η σύνδεση των ξένων αντιγόνων με τους ειδικούς υποδοχείς που εκφράζονται στην επιφάνεια των λεμφοκυττάρων, πριν την ενεργοποίησή τους. Αναγνώριση από τον TcR του συμπλέγματος πεπτίδια - MHC μόρια. Που τα παρουσιάζουν τα επαγγελματικά APC των λεμφαδένων..τα τ- κύτταρα αναγνωρίζουν αντιγονικά πεπτίδια μόνο όταν αυτά παρουσιάζονται στην επιφάνεια των APC συνδεδεμένα με HLA μόρια.

36 ΦΑΣΗ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ. Περιγράφεται η αλληλουχία των φαινομένων που επάγονται στα λεμφοκύτταρα σαν επακόλουθο της ειδικής αναγνώρισης του αντιγόνου.τα φαινόμενα αυτά συνίστανται σε δύο βασικές μεταβολές των λεμφοκυττάρων, τον πολλαπλασιασμό και τη διαφοροποίησή τους.

37 Κατά τον πολλαπλασιασμό τους παρατηρούνται διαδοχικές κυτταρικές διαιρέσεις, των ειδικών για κάθε αντιγόνο λεμφοκυτταρικών κλώνων, με αποτέλεσμα τη δημιουργία αντίστοιχων λεμφοκυτταρικών πληθυσμών

38 Χαρακτηριστικό γνώρισμα της ενεργοποίησης των λεμφοκυττάρων είναι ότι συνήθως προυποθέτει την ύπαρξη δύο μηνυμάτων, ενός που παρέχεται από το αντιγόνο και ενός δεύτερου που δίνεται από άλλα κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά είναι είτε τα λεγόμενα βοηθητικά κύτταρα και αποτελούν υποπληθυσμό των Τα-κυττάρων, είτε τα συνοδά κύτταρα, που είναι κύτταρα λεμφικής προέλευσης.

39 ΡΑΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Στη φάση αυτή τα ειδικά ενεργοποιημένα από το αντιγόνο λεμφοκύτταρα εκδηλώνουν τη δράση τους προς εξουδετέρωση του αντιγόνου.τα λεμφοκύτταρα που συμμετέχουν στη φάση αυτή, ονομάζονται ανοσοδραστικά κύτταρα

40 Πρακτικά, Ενεργοποίηση του Τ- κυττάρου με αποτέλεσμα την έκκριση κυτταροκινών όπως IL2 Και έκφραση υποδοχέων για τις κυτταρικίνες. Η( IL2).καθορίζει αν το κύτταρο θα πολλαπλασιασθεί και θα γίνει δραστικό.

41 H ικανότητα του οργανισμού να παράγει νέα Τ λεμφοκύτταρα μειώνεται με την εφηβεία. Το ανοσοποητικό σύστημα εξασθενεί. Επιβιώνει ικανός αριθμός λεμφοκυττάρων μνήμης, για να επιτυγχάνεται αποτελεσματική ανοσία των ηλικιωμένων μετά από εμβολιασμό, έναντι λοιμώξεων όπως γρίπη και πνευμονοκοκκική πνευμονία.

42 Αποτέλεσμα της αυτοκρινούς δράσης των κυτταροκινών είναι ο πολλαπλασιασμός και η διαφοροποίηση των κυττάρων που προκύπτουν σε δραστικά κύτταρα ή κύτταρα μνήμης. Τα ώριμα δραστικά κύτταρα βάσει των κυτταροκινών που θα παράγουν διακρίνονται σε TH1και TH2.

43 Τα TH1 παράγουν IL2, IFN-γ και TNF b. Γενικά, αυτές οι κυτταροκίνες προάγουν τις λειτουργίες των μακροφάγων και των άλλων φαγοκυττάρων και, κατά συνέπεια, την ενδοκυττάρια καταστροφή των παθογόνων (αντίδραση τύπου 1)

44 Ειδικότερα η IFN-γ αποτελεί ισχυρό ενεργοποιητή των μακροφάγων, ενώ στα ενεργοποιημένα Β-κύτταρα προάγει την μεταστροφή των ανοσοσφαιρινών προς IgG1, η οποία καταλήγει σε δραστική οψονίνη

45 Αντίθετα τα TH2 εκκρίνουν IL4, IL5, IL6, IL10, IL13. Αυτές οι κυτοκίνες δρουν ως χημειοτακτικοι παράγοντες των Β- κυττάρων, των σιτευτικών και των βασεοφίλων και προάγουν την ωρίμανση και την διαφοροποίηση β αυτών των κυττάρων στα σημεία της ανοσιακής απάντησης.( αντίδραση τύπου 2)

46 Επιπλέον, η IL4 προάγει την μεταστροφή των ανοσοσφαιρινών προς (ε), ενώ η IL10 αναστέλλει της παραγωγή της IFN-γ. Κατ αυτόν τον τρόπο τα TH2 είναι ιδιαίτερα δραστικά έναντι πολυκυτταρικών παρασίτων, τα οποία καταστρέφονται από τα ηωσινόφιλα αλλά είναι αρκετά μεγάλα για να εγκολπωθούν και να καταστραφούν από τα μακροφάγα.

47 Τέλος τα κυτταροτοξικά κύτταρα απαντούν στον αντιγονικό ερέθισμα καταστρέφοντας το κύτταρο που παρουσιάζει το αντιγόνο. Εκφράζουν, το μόριο τ8, και αναγνωρίζουν το αντιγόνο σε συνδυασμό με μόρια της τάξης MHC. Ι επάνω στο κύτταρο στόχος.

48 Τέλος τα κυτταροτοξικά κύτταρα απαντούν στον αντιγονικό ερέθισμα καταστρέφοντας το κύτταρο που παρουσιάζει το αντιγόνο. Εκφράζουν, το μόριο τ8, και αναγνωρίζουν το αντιγόνο σε συνδυασμό με μόρια της τάξης MHC. Ι επάνω στο κύτταρο στόχος.

49 Αποτελούν βασικό μηχανισμό άμυνας έναντι ιών αλλά και άλλων ενδοκυττάριων παθογόνων..ενας μικρός αριθμός, τόσο των βοηθητικών όσο και των κυτταρολυτικών κυττάρων, μετά την επαφή τους με το αντιγόνο μετατρέπονται σε κύτταρα μνήμης, συμβάλλοντας στην εκδήλωση της ανοσιακής μνήμης.

50 Τα στάδια της επίκτητης ανοσολογικής απόκρισης

51 Αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα Ετερογενής πληθυσμός κυττάρων με την ικανότητα να παρουσιάζουν εξωγενή πρωτεϊνικά αντιγόνα υπό μορφή πεπτιδίων πάνω σε μόρια MHC τάξεως ΙΙ και να διεγείρουν τα Τ λεμφοκύτταρα. Υπάρχουν στο δέρμα, τους λεμφαδένες, το σπλήνα και στα επιθήλια. Η έκφραση μορίων MHC τάξεως ΙΙ είναι απαραίτητη ώστε ένα κύτταρο να χαρακτηρισθεί επαγγελματικό αντιγονοπαρουσιαστικό κύτταρο. Τα APCs του δέρματος και των επιθηλίων μεταναστεύουν μέσω των προσαγωγών λεμφαγγείων στους λεμφαδένες, μεταφέροντας έτσι αντιγόνα ώστε να αναγνωριστούν από τα Τ κύτταρα.

52 Αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα ενδριτικά κύτταρα Κύτταρα Langerhans (δέρμα) ιαπλεκόμενα (interdigitating) δενδριτικά κύτταρα (λεμφαδένες, θύμος) Λεμφοζιδιακά δενδριτικά κύτταρα (δεν φέρουν μόρια MHC τάξεως ΙΙ αλλά δεσμεύουν αντιγόνα μέσω υποδοχέων συμπληρώματος) ενδριτικά κύτταρα των βλαστικών κέντρων Μακροφάγα Εκφράζουν σχετικά χαμηλά επίπεδα MHC τάξεως ΙΙ Β κύτταρα

53 Κατανομή των αντιγονοπαρουσιαστικών κυττάρων

54 Αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα

55 Ο αντιγονικός υποδοχέας των Τ κυττάρων (TCR) Ο TCR μοιάζει με το τμήμα Fab των ανοσοσφαιρινών. Ετεροδιμερές αποτελούμενο από την α και την β αλυσίδα (α:β TCR). Υπάρχει ένας μικρός αριθμός Τ κυττάρων που έχουν ένα διαφορετικό TCR (γ:δ TCR) με σχετικά άγνωστες λειτουργίες. Το σύμπλεγμα του TCR περιλαμβάνει επίσης πρωτεΐνες μεταγωγής του σήματος CD3γ, CD3δ, CD3ε, αλυσίδα ζ Η ποικιλομορφία στον TCR δημιουργείται με μηχανισμούς ανάλογους με των αντισωμάτων

56 Ο αντιγονικός υποδοχέας των Τ κυττάρων (TCR)

57 Η αρχική ανοσολογική απόκριση συμβαίνει σε τρεις φάσεις

58 Τελική επιλογή των Τ κυττάρων Τα Τ κύτταρα τα οποία αδυνατούν εντελώς να συνδεθούν με τα συμπλέγματα MHC-ιδίων πεπτιδίων στο θυμικό επιθήλιο στερούνται σημάτων επιβίωσης και αποπίπτουν (θετική επιλογή) Τα Τ κύτταρα τα οποία συνδέονται ισχυρά με τα συμπλέγματα MHC-ιδίων πεπτιδίων στο θυμικό επιθήλιο επίσης αποπίπτουν. (αρνητική επιλογή) Τα Τ κύτταρα τα οποία συνδέονται αλλά όχι ισχυρά με τα συμπλέγματα MHC-ιδίων πεπτιδίων στο θυμικό επιθήλιο επιβιώνουν διατηρώντας τον ένα συνυποδοχέα [MHC Class I CD8, MHC Class II CD4] (θετική επιλογή)

59 Επιλογή των Τ κυττάρων Η επιλογή των Τ κυττάρων περιλαμβάνει τα εξής σημεία ελέγχου: ιπλά αρνητικά κύτταρα 1ο σημείο ελέγχου: επιβιώνουν τα κύτταρα CD4 - που CD8 - εκφράζουν μια λειτουργική ανασυνδυασμένη β αλυσίδα σαν τμήμα του πρε-τcr (θετική επιλογή) 2ο σημείο ελέγχου: επιβιώνουν τα κύτταρα που εκφράζουν και την α αλυσίδα δηλ πλήρη TCR (θετική ιπλά θετικά κύτταρα επιλογή) CD4 + CD8 + 3ο σημείο ελέγχου: τα άωρα (διπλά θετικά) Τ κύτταρα επιλέγονται ανάλογα με τη συγγένεια με την οποία συνδέονται με αντιγόνα του θυμικού επιθηλίου αποπίπτουν (αρνητική και θετική επιλογή)

60 ΚΥΤΤΑΡΟΚΙΝΕΣ Μικρομοριακοί μεσολαβητές που μεταδίδουν σήματα μεταξύ κυττάρων τα οποία βρίσκονται σε μικρή απόσταση (αυτοκρινής ή παρακρινής δράση) Παράγονται σε απάντηση σε ποικίλα ερεθίσματα Βακτηριακά προϊόντα, ιϊκά προϊόντα, ανοσοσυμπλέγματα, κλάσματα συμπληρώματος, άλλες κυτταροκίνες Ιδιότητες Πλειοτροπισμός Πλεονασμός Συνέργεια Ανταγωνισμός

61 Κατηγορίες κυτταροκινών Ιντερφερόνες (IFN-α, IFN-β, IFN-γ) Ιντερλευκίνες (IL-2, IL-10, IL-11) Παράγοντες νέκρωσης των όγκων (TNF) Αυξητικοί παράγοντες (GF, CSF) Χημειοκίνες (RANTES, MCP-1, MIP-1α)

62 Οι κυτταροκίνες της εγγενούς ανοσίας

63 Αλληλεπίδραση εγγενούς και επίκτητης ανοσίας

64 Αλληλεπίδραση εγγενούς και επίκτητης ανοσίας

65 Πως η εγγενής ανοσία συνεργάζεται με την επίκτητη ανοσία; Οι αποκρίσεις της εγγενούς ανοσίας προκαλούν την έκφραση μορίων που, μαζί με τα αντιγόνα, δρουν σαν «δεύτερα σήματα» ώστε να ενεργοποιήσουν τα Β και Τ λεμφοκύτταρα.

66 Αλληλεπίδραση εγγενούς και επίκτητης ανοσίας

67 Η απουσία ανοσιακής απαντητικότητας ονομάζεται ανοσιακή ανοχή. Η ανοχή έναντι των «ιδίων» αντιγόνων είναι επίκτητη ιδιότητα των λεμφοκυττάρων. Η αδυναμία επαγωγής και εγκατάστασης ανοσιακής ανοχής έναντι αυτολόγων αντιγόνων οδηγεί στην εκδήλωση νοσημάτων, που αναφέρονται ως αυτοάνοσα νοσήματα.