ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΑΤ ΕΠΙΛΟΓΗΝ ΜΑΘΗΜΑ ΚΛΙΝΙΚΗΔΙΑΤΡΟΦΗ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Λ. ΚΑΤΣΙΛΑΜΠΡΟΣ

Transcript

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΑΤ ΕΠΙΛΟΓΗΝ ΜΑΘΗΜΑ ΚΛΙΝΙΚΗΔΙΑΤΡΟΦΗ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Λ. ΚΑΤΣΙΛΑΜΠΡΟΣ

2 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΠΟΧΕΣ Προϊστορικοί χρόνοι και Αρχαιότητα : Εξασφάλιση επάρκειας Δύο τελευταίοι αιώνες (Ευρώπη και Αμερική) : Αύξηση του προσδόκιμου της επιβίωσης Σήμερα : Βελτίωση του ποιού ( προσδόκιμου + καλή υγεία)

3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΠΟΛΛΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ Ακόμη εν μέρει άγνωστη Ρόλος διατροφής σημαντικός Πρόληψη ή/και Θεραπευτική Παρέμβαση

4 ΑΙΤΙΑ ΑΝΕΠΑΡΚΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΙΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ Διδασκαλία Δ περιλαμβάνεται στα επί μέρους κεφάλαια (αναληθές) Ασαφές τι πρέπει να διδάσκονται οι ιατροί σ ό,τι αφορά τη Δ (αναληθές) Σχετική έλλειψη αρμόδιων διδασκόντων (ποικίλλει) Η παροχή διαιτητικών συμβουλών απαιτεί χρόνο (αληθές): «απλούστερο» για τον ιατρό: - χορήγηση ανορεκτικού φαρμάκου - >> υποχοληστεριναιμικού >> - επικόλληση ενός «patch» νικοτίνης

5 INCIDENCE OF COLORECTAL Ca MEAT CONSUMPTION CEREAL CONSUMPTION Indicators of dietary change and trends in colorectal cancer (men) in the UK and Japan Data are changes in consumption of cereals (left) and meat (middle), and incidence of colorectal cancer(right). The Lancet, Vol 360, September 14, 2002

6 BODY MASS INDEX (BMI) ΔΕΙΚΤΗΣ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ Βάρος (kg) : [Ύψος (m)] kg/m 2 : κ.φ >> : υπέρβαρος >30 >> : παχυσαρκία

7 ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Όχι καθορισμένη -αναγκαία- πρόσληψη Ελάχιστο 100 g/ημ: Πρόληψη κέτωσης Σύγχρονες συστάσεις: 55-60% ολικής ενέργειας - Απλά σάκχαρα: τερηδόνα - Σύνθετοι υδ/κες (μη κατεργ.: βιταμίνες, μέταλλα, φ. ίνες - Φυτικές ίνες [αδιάλυτες (δημητριακά) - λειτουργία παχέος εντέρου, διαλυτές (χορταρικά, βρώμη, φρούτα, όσπρια): Μείωση μεταγευματικής υπεργλυκαιμίας και σχετικός βαθμός υποχοληστεριναιμικής ενέργειας

8 ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Αναγκαίες για ανάπτυξη και διατήρηση της δομής και λειτουργίας του σώματος 9 βασικά αμινοξέα: λευκίνη, ισολευκίνη, λυσίνη, μεθειονίνη, φαινυλαλανίνη, θρεονίνη, τρυπτοφάνη, βαλίνη, ιστιδίνη RDA ~ 56 g/ημ (Α) και ~ 45 g/ημ (Γ) Πρωτεϊνική και ενεργειακή προσφορά παραλληλίζονται

9 ΛΙΠΟΣ Συμπυκνωμένη ενέργεια Υποστηρίζει σύνθεση πρωτεϊνών (όπως και οι υδ/κες) Πηγή του απαραίτητου λινολεϊκού οξέος (κ.μ.ό ~5 g/ημ.) (Λ.Ο. Αραχιδονικό Ο. Προσταγλανδίνες) Όχι καθορισμένη -αναγκαία- πρόσληψη Συστάσεις 30% ολικής ενέργειας (Κεκορεσμένα - Πολυακόρεστα - Μονοακόρεστα)

10 ΕΝΕΡΓΕΙΑ Βασική κατανάλωση ενέργειας (Βασικός μεταβολισμός - Basal energy expenditure, BEE) Resting metabolic rate (Μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας) Thermic effect of food (TEE) Θερμική ενέργεια τροφής (~10% της BEE) Φυσική δραστηριότητα

11 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Δραστηριότητα Κατανάλωση Kcal/ώρα Σωματικό βάρος 54 kg 73 kg 100 kg Ύπνος Πολύ ελαφρά: κάθισμα Ελαφρά: Περπάτ. ορίζ. επ., ελαφρά οικιακή εργ., ψώνια Μέτρια: Ποδηλασία, χορός, ski, tennis Βαρειά: Περπάτημα ανηφόρα, κολύμβηση, basket, ποδόσφαιρο Σημείωση: Κατανάλωση ενέργειας (Kcal/1 για έναν άνδρα 70 kg ή μια γυναίκα 58 kg) - Εύρος τιμών: Ύπνος , Πολύ ελαφρά , Ελαφρά 2-4.9, Μέτρια 5-7.4, Βαρειά 6-12

12

13 Η μελέτη σταθμός στην επιδημιολογία της καρδιαγγειακής νόσου που καθιέρωσε πρώτη τις ευεργετικές δράσεις της ΜΔ στο καρδιαγγειακό σύστημα ήταν η Μελέτη των Επτά Χωρών (7C)

14 Meta-analysis of prospective cohort studies evaluating the association of saturated fat with cardiovascular disease, Siri-Tarino et al,am J Clin Nutr 2001;91: ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΤΟΣ Σπανίζουν οι Τυχαιοποιη - μένες ελεγχόμενε ς μελέτες Ετερογένει α μελετών

15 ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ

16

17 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΜΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

18 Και ειδικότερα ως προς τα γαλακτομικά.!!! A changing view on SFAs and dairy: from enemy to friend Arne Astrup Editorial AJCN. First published ahead of print October 29, 2014 CONCLUSIONS The totality of evidence does not support that dairy SFAs increase the risk of coronary artery disease or stroke or CVD mortality. In contrast, lean dairy is clearly associated with decreased risk of type 2 diabetes, and this effect is partly independent of any effect of body fat loss. In addition, lean dairy does not increase body fatness but tends to preserve lean body tissue. There is no evidence left to support the existing public health advice to limit consumption of dairy to prevent CVD and type 2 diabetes. Cheese and other dairy products are, in fact, nutrient dense foods that give many people pleasure in their daily meals.

19

20 Κατειργασμένο Κρέας

21 Vitamin and Mineral Supplements in the Primary Prevention of Cardiovascular Disease and Cancer: An Updated Systematic Evidence Review for the U.S. Preventive Services Task Force Stephen P. Fortmann et al, Ann Intern Med. 2013;159: Conclusion: Limited evidence supports any benefit from vitamin and mineral supplementation for the prevention of cancer or CVD. Two trials found a small, borderline-significant benefit from multivitamin supplements on cancer in men only and no effect on CVD.

22

23 Researchers allowed half of the monkeys to eat as much as they wanted during the day, while restricting the other half to a diet with 30% fewer calories. The scientists gave the restricted monkeys vitamin and mineral supplementation to avoid malnutrition. 63% of the calorie-restricted animals are still alive compared to only 45% of their free-feeding counterparts. For age-related deaths caused by cardiovascular disease and cancer, the free eaters died at 3 times the rate of restricted monkeys: 14 vs. 5 monkeys. Leaner diets also reduced muscle and brain gray matter deterioration, associated with aging.

24 ΣΧΟΛΙΟ Τονίζεται με ιδιαίτερη έμφαση ότι : Η εκτίμηση του κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα ή και νεοπλασίες ΔΕΝ πρέπει να γίνεται με βάση την περιεκτικότητά τους σε α ή β «προστατευτικές» ή βλαβερές ουσίες αλλά να λαμβάνεται υπ οψη το ΣΥΝΟΛΟ των ουσιών που αυτά περιέχουν καθώς και οι αλληλοεπιδράσεις τους. Όμως αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο στην πράξη.

25 Ορισμός της Μεσογειακής Διατροφής (Mediterranean Diet) Ο όρος <<Μεσογειακή Διατροφή>> (Mediterranean diet) χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σύνολο των διαιτητικών συνηθειών διαφόρων χωρών της λεκάνης της Μεσογείου στις αρχές της δεκαετίας του (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία)

26 Τα 8 βασικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής Μεσογειακής Διατροφής αυξημένη σχέση μονοακόρεστου λίπους (MUFA) προς κορεσμένο μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μεγάλη κατανάλωση οσπρίων μεγάλη κατανάλωση δημητριακών άφθονα φρούτα άφθονα λαχανικά περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων

27 3 ΜΗΛΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

28

29

30

31 N Engl J Med, Vol. 347, No. 10, September 5, 2002

32

33

34

35 Methods: In a prospective study of 50,339 people, 13,449 had metabolic syndrome at baseline and were followed up for ten years to assess cause-specific mortality. The population was divided into two age groups: those younger than 65 years of age and those older than age 65. Information on their physical activity levels was collected at baseline.

36 RESEARCH ARTICLE Open Access Even low level of physical activity is associated with reduced mortality among people with metabolic syndrome, a population based study (the HUNT 2 study, Norway) Dorthe Stensvold1,2,3*, Javaid Nauman1,2,3, Tom IL Nilsen4, Ulrik Wisløff1,2,3, Stig A Slørdahl2,3 and Lars Vatten1,3,5 Stensvold et al. BMC Medicine 2011, 9:109 The reduction displayed a dose-risk association, but may be equally importantly, we found that even a low level of PA was associated with a substantial mortality reduction compared to those who reported that they were physically inactive.

37 Σχετικός κίνδυνος θανάτου ανάλογα με το βαθμό εκγύμνασης 1η στήλη: 1ο πεμπτημόριο εκγύμνασης (λίγη), 2η στήλη: 2ο και 3ο (μέση) 3η στήλη: 4ο και 5ο πεμπτημόριο (σημαντική εκγύμναση) RR ,5 0,65 0,3 0,4 0,3 < >30 BMI Λίγη Μέση Σημαντική Aerobics Center Longitudinal Study Intl J Ob.199;19:S41

38

39 Επιπολασμός διαβήτη σε σχέση με την επαγγελματική τάξη σε 3520 άνδρες ηλικίας 40 έως 79 ετών

40 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων καταλήγει στις χωματερές Η παραγωγή των πλεοναζόντων τροφίμων ευθύνεται για την έκλυση τόνων CO 2 ετησίως (περισσότερο απ όσο παράγει κάθε χώρα πλην της Κίνας και των ΗΠΑ) Όγκος «χαμένων» τροφίμων: τόνοι ετησίως Κόστος διατροφικής σπατάλης: $ ετησίως και στέρηση 250 Km 3 νερού

41 Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΖΑΧΑΡΗΣ

42 Sugar in the morning, sugar in the evening, sugar all the time

43

44 Sugar in the morning, sugar in the evening, sugar all the time.. Put your arms around me And swear by stars love above You ll be mine Forever A heaven of love

45

46 Our Pleasure System Favors Overeating by Some People Stimulation of the ventral tegmental area of the brain releases dopamine into the rostral nucleus accumbens which produces pleasurable sensations. This circuitry is activated by addictive drugs, alcohol, nicotine, and food. Obese people have smaller activation of the pleasure center when they taste food but more response of this center with the activation of food, that is, they crave food more but like it less. Linden DJ. The Compass of Pleasure. 2011;NY:Penguin Books.

47

48 Example of changes in standard serving sizes of McDonalds fries and Coca-Cola 1955 to (1955 Fries 72 g, Coca-Cola 200 mls; 2001 Fries 205 g, Coca-Cola 950 mls)

49

50 Φιλοσοφία επιτυχημένης αντιμετώπισης της νόσου --- Huang Dee Nai-Chang --- (2600 BC 1 st Chinese Medical Text) Superior doctors prevent the disease. Mediocre doctors treat the disease before evident. Inferior doctors treat the full-blown disease.