MELICERTUS KERATHURUS ΣΤΟΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ ΚΟΛΠΟ

Transcript

1 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ ΜΟΡΦΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΤΗΣ ΓΑΜΠΑΡΗΣ MELICERTUS KERATHURUS ΣΤΟΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ ΚΟΛΠΟ Μασούρα Δ. 1, Καπίρης Κ. 2, Δέτσης Β. 1 1 Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, lysistraty1980@hotmail.com, detsis@hua.gr 2 Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων, kkapir@ath.hcmr.gr Περίληψη Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να μελετήσει τη σχετική αύξηση της M. kerathurus στον Αμβρακικό κόλπο, να προσφέρει νέα δεδομένα στην ελληνική βιβλιογραφία, συνεισφέροντας στο γενικότερο προβληματισμό πάνω στη διαχείριση των αποθεμάτων του είδους. Πραγματοποιήθηκαν μορφομετρικές αναλύσεις σε 800 άτομα γαρίδας (400 θηλυκά και 400 αρσενικά) που αλιεύθηκαν με μανωμένα δίχτυα εποχικά στην περιοχή της Βόνιτσας, τη χρονική περίοδο Τα αποτελέσματα από τις μορφομετρικές αναλύσεις έδειξαν ότι στα άτομα της M. kerathurus υπάρχει ένας σαφής σεξουαλικός διμορφισμός. H σχετική αύξηση των σωματικών μερών σε σχέση με το μήκος κεφαλοθώρακα, ιδιαίτερα στα θηλυκά, δείχνει να είναι συνδεδεμένη με τις διάφορες φάσεις του βιολογικού κύκλου του είδους στον Αμβρακικό κόλπο. Λέξεις κλειδιά: γάμπαρη, αλλομετρία, σχετική αύξηση, Δ. Ελλάδα. MORPHOMETRIC OBSERVATIONS OF MELICERTUS KERATHURUS FISHING STOCK IN THE AMVRAKIKOS GULF Masoura D. 1, Kapiris K. 2, Detsis V. 1 1 Home Economics and Ecology Dept, Harokopio University lysistraty1980@hotmail.com, detsis@hua.gr 2 Hellenic Centre for Marine Research, Institute of Marine Biological Resources kkapir@ath.hcmr.gr Abstract The aim of the present study is to study the relative growth of M. kerathurus in the Amvrakikos Gulf, to add new data to the literature, and thus to contribute to the management of this resource. Morphometric analyses were conducted in 800 specimens of M. kerathurus (400 female and 400 male) caught seasonally in the area of Vonitsa during the period by trammel nets. The results of the morphometric analyses showed a clear sexual dimorphism in M. kerathurus. The relative growth of the body parts in relation to carapace length, particularly in females, seems to be associated to several phases of their biological cycle in the Amvrakikos Gulf. Keywords: prawn, allometry, relative growth, western Greece. 1. Εισαγωγή Ο Αμβρακικός κόλπος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά αλιευτικά πεδία της γάμπαρης M. kerathurus στα ελληνικά νερά. H αλιεία του αυτόχθονου αυτού είδους συνιστά βασική πηγή εισοδήματος για την τοπική αλιευτική κοινότητα, λαμβάνοντας υπόψη ότι το συγκεκριμένο είδος στόχος είναι υψηλής αγοραστικής αξίας. Σύμφωνα με πρόσφατα βιβλιογραφικά δεδομένα (Conides et al., 2006) ο πληθυσμός του είδους στην περιοχή του Αμβρακικού κόλπου έχει υποστεί σημαντική πίεση εξαιτίας παραγόντων όπως η υποβάθμιση παραδοσιακών ενδιαιτημάτων του και η παράνομη αλιεία. Πιθανή υπερεκμετάλλευσή του μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση του αποθέματος στην περιοχή με όλες τις επακόλουθες αρνητικές συνέπειες στους τοπικούς αλιείς, που εξαρτώνται από αυτό και φυσικά και στο οικοσύστημα ολόκληρης της περιοχής. Οι αλλομετρικές αναλύσεις του μοντέλου της σχετικής αύξησης των Δεκαπόδων Καρκινοειδών μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ καλό εργαλείο για την αποσαφήνιση των σχέσεων μεταξύ της -862-

2 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ διαδικασίας της αύξησης και της εξέλιξής τους (Blackstone, 1987). Γενικότερα, η σχετική αύξηση των Καρκινοειδών έχει αποτελέσει ένα ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο για τη μελέτη τους (Hartnoll, 1978). 2. Μεθοδολογία Για την πραγματοποίηση των μορφομετρικών μετρήσεων της μελέτης χρησιμοποιήθηκαν 800 δείγματα γαρίδας (400 θηλυκά και 400 αρσενικά) που αλιεύθηκαν εποχικά, 100 άτομα ανά φύλο και εποχή, στην περιοχή της Βόνιτσας, στο νότιο τμήμα του Αμβρακικού κόλπου, κατά τη χρονική περίοδο Η προμήθεια των δειγμάτων πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια των παράκτιων αλιέων της περιοχής, οι οποίοι αλιεύουν το είδος με μανωμένα δίχτυα τα γαμπαρόδιχτα. Οι μορφομετρικές μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν απεικονίζονται στην παρακάτω Εικόνα 1 Εικ. 1: Μορφομετρικές μετρήσεις της M. kerathurus (Pérez-Farfante & Kensley, 1997). Οι μετρήσεις έγιναν με τη βοήθεια ηλεκτρονικού παχύμετρου στο πλησιέστερο 0,01 mm. Οι μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε κάθε άτομο ορίστηκαν ως εξής σύμφωνα με τους Sardà et al., (1995): Μήκος κεφαλοθώρακα (MK-CL): Από το πίσω άκρο του οφθαλμικής κόγχης έως το πίσω άκρο του θυρεού. Θεωρείται ως μέτρηση αναφοράς (Dall et al., 1990). Μήκος κοιλιάς (K-ABD): Από το ανώτερο άκρο του πρώτου κοιλιακού μεταμερούς έως το κατώτερο άκρο του τελευταίου κοιλιακού μεταμερούς. Μήκος ρύγχους (R-R): Aπό την άκρη του ακέραιου ρύγχους έως το πίσω άκρο της οφθαλμικής κόγχης. Μήκος τέλσου (Τ), Μήκος ουροποδίου (Ο-U), Μήκος σκαφοκεριδίου (Σ-S). Μήκος του προποδίου του τρίτου θωρακικού ποδιού (Π-P): Μετρήθηκε το συγκεκριμένο άρθρο του τρίτου θωρακικού ποδιού που περικλείεται μεταξύ της άρθρωσης του καρπού έως το άκρο της χηλής. Το τρίτο θωρακικό πόδι είναι μεγαλύτερο από τα άλλα βαδιστικά πόδια και είναι εξοπλισμένο με τη χηλή για τη σύλληψη της λείας. Ολικό μήκος (ΟΜ-TL): Από την άκρη του ακέραιου ρύγχους έως το πίσω άκρο του τέλσου. Πλάτος κεφαλοθώρακα (ΠΛ-W): Το μέγιστο πλάτος κεφαλοθώρακα. Μήκος σκαφοκεριδίου (Σ-S): Από το σημείο της σύμφυσης του σκαφοκεριδίου πάνω στο σώμα -863-

3 μέχρι το τέλος της ακίδας της εσωτερικής αύλακας. Βάρος σώματος (ΒΣ): Μετρήθηκε με ακρίβεια 0,01 g. 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ Η σχέση ανάμεσα στο κάθε τμήμα του σώματος (Y) ως προς το μήκος κεφαλοθώρακα (X), μελετήθηκε χρησιμοποιώντας το αλλομετρικό μοντέλο Y = a*x b που έχει λογαριθμοποιηθεί, όπου Υ και Χ είναι οι μορφολογικές διαστάσεις και log a και b (κλίση) οι σταθερές της ευθείας παλινδρόμησης (regression) (Hartnoll, 1978). Το μήκος κεφαλοθώρακα θεωρείται σήμερα η πλέον αναγνωρισμένη μονάδα μέτρησης και είναι η ανεξάρτητη μεταβλητή (Χ). O τύπος της αλλομετρίας προσδιορίστηκε εξετάζοντας την τιμή της κλίσης (b) που εκτιμήθηκε από την παλινδρόμηση έναντι της ισομετρικής κλίσης του 1 (ή με το 3 στην περίπτωση του βάρους σώματος) με τη δοκιμή Student s t-δοκιμασία. Εάν b>1, τότε η διάσταση Y αυξάνει σε μέγεθος σχετικά πιο γρήγορα (θετική αλλομετρία) απ ό,τι αυξάνει η διάσταση που χρησιμοποιούμε ως αναφορά (X, το μήκος κεφαλοθώρακα). Σε αντίθετη περίπτωση (b<1) υπάρχει αρνητική αλλομετρία, ενώ εάν b=1 υπάρχει ισομετρία. Η σύγκριση των διάμεσων τιμών (median) του μήκους κεφαλοθώρακα μεταξύ διαφορετικών φύλων έγινε μέσω της δοκιμασίας Mann-Whitney και μεταξύ εποχών μέσω της δοκιμασίας Kruskal-Wallis. Για την επεξεργασία των στοιχείων της μορφομετρίας χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο STAT GRAPHICS Αποτελέσματα Το μήκος του κεφαλοθώρακα στα θηλυκά κυμαίνονταν από 32,52 έως 58,91 mm (μ.ο. 42,01 ± 4,72 mm), ενώ των αρσενικών ατόμων μεταξύ 27,84 και 42,23 mm (μ.ο. 35,25 ± 2,35 mm). Το μήκος του κεφαλοθώρακα των θηλυκών ήταν στατιστικά μεγαλύτερο από αυτό των αρσενικών (Mann-Whitney δοκιμασία, Ρ<0,001). Οι εποχιακοί διάμεσοι των μηκών κεφαλοθώρακα, και στα δύο φύλα, διαφέρουν στατιστικά μεταξύ τους (Kruskal-Wallis δοκιμασία, Ρ<0,001]). Τα θηλυκά παρουσίασαν μεγαλύτερο στατιστικά ΜΚ από τα αρσενικά σε κάθε εποχή (Mann-Whitney δοκιμασία, Ρ<0,001, σε όλες τις περιπτώσεις). Τα αρσενικά παρουσίασαν το μεγαλύτερο μέσο ΜΚ το φθινόπωρο, ενώ τα θηλυκά το καλοκαίρι και την άνοιξη. Αντίθετα, το μικρότερο μέσο μήκος εμφανίστηκε το χειμώνα και για τα δύο φύλα. Στον Πίνακα 1 δίνονται οι ελάχιστες, μέγιστες και οι μέσες τιμές (± τυπική απόκλιση) όλων των μετρούμενων μορφομετρικών παραμέτρων ανά φύλο της M. kerathurus, σε ολόκληρη την περίοδο έρευνας. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι μέσες τιμές των μερών σώματος των θηλυκών ατόμων είναι μεγαλύτερες από αυτές των αρσενικών. Επιπλέον, εκτός από την περίπτωση του ουροποδίου, τόσο τα σωματικά μέρη των θηλυκών όσο και αυτά των αρσενικών παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες και μικρότερες μέσες τιμές σε συγκεκριμένες εποχές. Ειδικότερα, τα θηλυκά παρουσιάζουν μεγαλύτερες μέσες τιμές σε όλα τα σωματικά μέρη τους το καλοκαίρι, τα δε αρσενικά το φθινόπωρο

4 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ Πίνακας 1: Περιγραφικά στατιστικά στοιχεία των μορφομετρικών μετρήσεων του M. kerathurus ανά φύλο. Μέτρηση Ελάχιστο Μέγιστο Μέση τιμή ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΜΚ 27,84 42,23 35,25±2,35 Κ 56,22 85,53 70,76±4,24 Ρ 11,45 20,65 17,33±1,94 Ο 13,71 25,62 21,65±1,75 Σ 16,69 26,57 22,02±1,44 Π 30,03 51,50 43,15±2,59 ΠΛ 12,24 20,61 16,92±1,31 ΟΜ 101,63 152,93 127,63±7,68 Τ 16,26 25,17 21,46±1,48 ΒΣ 10,26 36,79 24,04±2,87 ΘΗΛΥΚΑ ΜΚ 32,52 58,91 42,01±4,72 Κ 62,27 100,04 78,12±6,19 Ρ 12,25 23,76 18,44±1,60 Ο 15,53 31,31 23,85±4,40 Σ 19,11 32,02 23,87±2,03 Π 28,50 65,22 48,00±5,03 ΠΛ 12,44 27,95 20,45±2,42 ΟΜ 114,94 187,18 143,29±12,28 Τ 16,18 31,61 23,33±1,94 ΒΣ 15,86 78,54 35,72±6,81 Οι ολικές εξισώσεις των παραμέτρων που αντιπροσωπεύουν τη σχετική αύξηση των μετρήσεων σε σχέση με το μήκος κεφαλοθώρακα, στα δύο φύλα της M. kerathurus, δίνονται στον Πίνακα 2. Από τον πίνακα αυτό γίνεται σαφές ότι οι τιμές των συντελεστών συσχέτισης των θηλυκών είναι μεγαλύτερες από των αρσενικών, εκτός από την περίπτωση του ρύγχους. Στον ίδιο πίνακα παρατηρούμε ότι σχεδόν όλα τα σωματικά μέρη των θηλυκών ατόμων που μετρήσαμε, παρουσιάζουν αρνητική αλλομετρία σε σχέση με το μήκος κεφαλοθώρακα εκτός από το πλάτος κεφαλοθώρακα που αυξάνει πιο γρήγορα σε σχέση με την αύξηση του μήκους κεφαλοθώρακα. Στην περίπτωση ωστόσο των αρσενικών ατόμων η κατάσταση εμφανίζεται διαφοροποιημένη. Η κοιλιά, το προπόδιο και το ολικό μήκος παρουσιάζουν αρνητική αλλομετρία σε σχέση με το μήκος κεφαλοθώρακα ενώ το σκαφοκερίδιο και το βάρος παρουσιάζουν ισομετρία σε σχέση με το μήκος κεφαλοθώρακα. Αντίθετα, το ρύγχος, το ουροπόδιο, το πλάτος κεφαλοθώρακα και το τέλσον παρουσιάζεται να αυξάνονται γρηγορότερα σε σχέση με το μήκος κεφαλοθώρακα. Η σχέση μήκους κεφαλοθώρακα-βάρους σώματος έδειξε ότι στα θηλυκά υπάρχει μια έντονη αρνητική αλλομετρία μεταξύ τους, ενώ στα αρσενικά υπάρχει μια οριακή ισομετρία. Είναι εμφανές λοιπόν ότι τα σωματικά μέρη των αρσενικών ατόμων παρουσιάζουν διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης από αυτό των θηλυκών. 4. Συμπεράσματα - Συζήτηση Ένας καθαρός σεξουαλικός διμορφισμός παρουσιάστηκε στην M. kerathurus στα άτομα που αλιεύθηκαν στον Αμβρακικό κόλπο. Τα θηλυκά φτάνουν σε μεγαλύτερες διαστάσεις (μήκος κεφαλοθώρακα, βάρος σώματος) από τα αρσενικά. Αυτό μπορεί να αποδοθεί στις μορφολογικές διαφοροποιήσεις που παρουσιάζονται μεταξύ των δυο φύλων και που αποδίδονται στο διαφορετικό μοντέλο αύξησης που ακολουθούν

5 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ Πίνακας 2: Εξισώσεις συσχέτισης μήκους κεφαλοθώρακα (ΜΚ) με τα μετρηθέντα μέρη σώματος της M.kerathurus, (r=συντελεστής συσχέτισης, ΤΣ=τυπικό σφάλμα του b). Αλλομετρία: t=student s t-δοκιμασία που ελέγχει τον τύπο της αλλομετρίας (Ηο:b=1 για όλες τις περιπτώσεις, εκτός από B, όπου Ηο:b=3). Σε όλες τις περιπτώσεις Ρ<0,05. Εξάρτημα Εξίσωση Aλλομετρία r ΤΣ t ΘΗΛΥΚΑ ΚΟΙΛΙΑ LogΚ=1,43 +0,57logMK Αρνητική 0,93 0,01-43 ΡΥΓΧΟΣ LogΡ=0,84+ 0,83logMK Αρνητική 0,80 0,03-5,66 ΤΕΛΣΟΝ LogΤ=0,93+0,79logMK Αρνητική 0,88 0,02-10,5 ΠΡΟΠΟΔΙΟ LogΠ=1,12 +0,82logMK Αρνητική 0,88 0,02-9,0 ΣΚΑΦΟΚΕΡΙΔΙΟ LogΣ=0,91 + 0,85logMK Αρνητική 0,94 0,01-15 ΟΥΡΟΠΟΔΙΟ LogΟ=0,92+0,82 logmk Αρνητική 0,86 0,02-9 ΠΛΑΤΟΣ LogΠΛ=0,71 + 1,25logMK Θετική 0,93 0,02 12,5 ΒΑΡΟΣ LogΒΣ=0,44+ 2,53logMK Αρνητική 0,97 0,03-15,66 ΟΛΙΚΟ ΜΗΚΟΣ LogΟΛ=1,63+ 0,56logMK Αρνητική 0,97 0,007-62,85 ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΚΟΙΛΙΑ LogΚ=0,58 +0,82logMK Αρνητική 0,90 0,01-18 ΡΥΓΧΟΣ LogΡ =0,71 + 1,28logMK Θετική 0,82 0,04 7 ΤΕΛΣΟΝ LogΤ=0,84 +1,06logMK Θετική 0,85 0,03 2 ΠΡΟΠΟΔΙΟ LogΠ=1,09 +0,90logMK Αρνητική 0,85 0,03-3,33 ΣΚΑΦΟΚΕΡΙΟ LogΣ=-0,86 +1,02logMK Ισομετρία 0,89 0,02 1 ΟΥΡΟΠΟΔΙΟ LogΟ=0,79 +1,19logMK Θετική 0,77 0,05 3,8 ΠΛΑΤΟΣ LogΠΛ=0,69 +1,30 logmk Θετική 0,87 0,03 10 ΒΑΡΟΣ LogΒΣ=0,36 + 3,00 logmk Ισομετρία 0,93 0,05 0 ΟΛΙΚΟ ΜΗΚΟΣ LogΟΛ=1,58+0,64logMK Αρνητική 0,96 0,01-36,0 H δομή του πληθυσμού των ατόμων της γάμπαρης που αλιεύθηκε στον Αμβρακικό κόλπο κατά τη διάρκεια της παρούσας έρευνας δεν παρουσιάζει έντονες διαφοροποιήσεις σε σχέση με αυτήν που προέρχεται από την ίδια περιοχή, από παλαιότερη έρευνα (Conides et al., 2006), παρόλη την υπεραλίευση του τοπικού πληθυσμού. Στη τελευταία αυτή μελέτη, ο πληθυσμός αποτελούνταν από άτομα των οποίων το μήκος κεφαλοθώρακα κυμαίνονταν από 22 έως 62 mm (ανεξαρτήτως φύλου) ενώ στην παρούσα το μήκος κεφαλοθώρακα κυμαίνονταν στα αρσενικά μεταξύ 27,84 και 42,23 mm και στα θηλυκά μεταξύ 32,52 και 58,91 mm. Η έλλειψη πολύ μικρών και μεγάλων ατόμων στα δείγματά μας δεν μας επιτρέπει τη σύγκριση με την παραπάνω μελέτη. Γενικά, από στοιχεία που δεν δημοσιεύονται στην παρούσα εργασία, παρουσιάζεται μια ελαφρά μείωση στις παραμέτρους του πληθυσμού (μικρότερες τιμές των παραμέτρων του μοντέλου Von Bertalanffy) τα τελευταία 7 χρόνια (Anon, 2001). Πιθανά η περιοχή της Βόνιτσας να μην είναι τόπος συγκέντρωσης νεαρών ατόμων. Χρειάζεται μια πιο εμπεριστατωμένη μελέτη προκειμένου να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για την κατάσταση του πληθυσμού. Ελάχιστες εργασίες έχουν πραγματοποιηθεί σχετικά με τη μορφομετρία του είδους M. kerathurus στον ελληνικό χώρο (Κλαουδάτος, 1984; Αnon, 2001). Στην παρούσα μελέτη εντοπίστηκε μια αρνητική αλλομετρία των μερών σώματος που σχετίζονται με την κολύμβηση (τέλσον, κοιλιά, ουροπόδιο, σκαφοκερίδιο) στα θηλυκά άτομα. Η αρνητική αλλομετρία αυτών των σωματικών μερών είναι αποτέλεσμα της μείωσης της κολυμβητικής ικανότητας των γαρίδων καθώς το σώμα αυξάνεται με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συνάφεια του οργανισμού με το υπόστρωμα. Αντίθετα, στα αρσενικά άτομα τα αντίστοιχα σωματικά μέρη, εκτός από την κοιλιά που παρουσιάζει αρνητική αλλομετρία -866-

6 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ και το σκαφοκερίδιο που παρουσιάζει ισομετρία, το ουροπόδιο και το τέλσον παρουσιάζουν θετική αλλομετρία. Η ίδια ακριβώς σχετική αύξηση των κολυμβητικών μερών (τέλσον, ουροπόδιο) παρατηρήθηκε και σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην ίδια περιοχή πριν περίπου 25 χρόνια (Κλαουδάτος, 1984). Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, παρατηρήθηκε αρνητική αύξηση των δύο αυτών μερών σώματος στα θηλυκά άτομα και αρνητική (ή ισομετρική) στα αρσενικά. Αυτό είναι ένα πρόσθετο στοιχείο που στηρίζει την άποψη περί διαφορετικού ρυθμού αύξησης που παρατηρείται ανάμεσα στα δύο φύλα της M. kerathurus. Σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα, η αύξηση του μήκους κεφαλοθώρακα οδηγεί τους οργανισμούς στο να έχουν στενότερη επαφή με το υπόστρωμα και στην αύξηση της σκαπτικής τους ικανότητας για εύρεση τροφής στο υπόστρωμα (Sardà et al., 1995). Έτσι, θα ήταν αναμενόμενη μια θετική αλλομετρία του προποδίου του τρίτου βαδιστικού ποδιού σε σχέση με το κεφαλοθώρακα. Πρέπει να αναφερθεί ότι στην περίπτωση των θηλυκών ατόμων, σε αντίθεση με τα αρσενικά, αυτή η αλλομετρία δεν παρατηρήθηκε. Οι παραπάνω παρατηρηθείσες «αποκλίσεις» της παρούσας έρευνας με τη διεθνή βιβλιογραφία οι αναφορές που υπάρχουν αφορούν άλλα είδη - μπορούν να αποδοθούν βασικά στην έλλειψη πολλών μικρών ατόμων στα δείγματά μας που επηρεάζουν, πιθανά, τα αποτελέσματα. Οι τιμές του συντελεστή b που εκτιμήθηκαν στην παρούσα έρευνα (Πίν. 2), και για τα δύο φύλα, είναι σχετικά μεγαλύτερες από αυτές που εκτιμήθηκαν σε άλλες περιοχές (π.χ. Τυνησία, Ben Mariem, 1995) ή ακόμα και στην ίδια περιοχή (Κλαουδάτος, 1984; Anon, 2001). Οι μελέτες που σχετίζονται με τη μορφομετρία οικονομικά σημαντικών ειδών παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για τους εξελικτικούς βιολόγους και τους διαχειριστές των ιχθυοαποθεμάτων. Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στο να αποτελέσει ένα πρώτο επιστημονικό βήμα για μελλοντική αλλομετρική μελέτη όλων των πληθυσμών του είδους στη Μεσόγειο έτσι, ώστε μέσω των δομών των πληθυσμών, να προσδιοριστούν οι στρατηγικές διαχείρισης των σημαντικών αποθεμάτων του. 6. Βιβλιογραφικές Αναφορές Anonymous, Comparative studies on the stage of fishery of the native shrimp Penaeus kerathurus population of North Mediterranean. EC DG XIV-FISHERIES, Final Report, 349 p. Ben Mariem, S., Caractères biomètriques de Penaeus kerathurus (Forskal, 1775) du golfe de Gabès, Tunisie (Decapoda, Penaeidae). Crustaceana 68: Blackstone, NW, Allometry and relative pattern and process in evolutionary studies. Systematic Zoology 36: Conides, A., Glamuzina, B.J., Dujakovic, J., Papaconstantinou, C. & Kapiris, K., Age, growth and mortality of the karamote shrimp Melicertus kerathurus in the East Ionian sea (Western Greece), Crustaceana 79 (1): Dall, W.B., Hill, J., Rothlisberg, P.C. & Sharples, D.J., The biology of the Penaeidae. London, Academic Press, 489 pp. Hartnol, R.G, The determination of relative growth in Crustacea. Crustaceana 34(3): Κλαουδάτος, Σ.,1984. Συμβολή στη βιολογία και στην υπό ελεγχόμενες συνθήκες αναπαραγωγή και εκτροφή της γαρίδας Penaeus kerathurus (Forskal 1775): Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πάτρας, 238 σ. Pérez-Farfante, I & Kensley, B., Penaeoid and Sergestoid shrimps and prawns of the world. Mémoires du Muséum National d Histoire naturelle, Tome 175, 233 pp. Sardà, F., Bas, C. & Lleonart, J., Functional morphometry of Aristeus antennatus (Risso, 1816) (Decapoda, Aristeidae). Crustaceana 68: