Διαιτητική Αντιμετώπιση ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 - Αντλίες Ινσουλίνης

Transcript

1 Επιστημονική Εκδήλωση της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Εκπαίδευσης στον Σακχαρώδη Διαβήτη 31 Μαρτίου -2 Απριλίου 2017, Δράμα Διαιτητική Αντιμετώπιση ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 - Αντλίες Ινσουλίνης Παρθένα Γιαννουλάκη Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος (Μsc) Προϊσταμένη Τμήματος Διαιτολογίας-Διατροφής ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ

2 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΔ I ΑΝΤΛΙΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ ΣΥΝΕΧΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ

3 ΧΟΡΗΧΗΣΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΛΙΑ Βασικός ρυθμός Χορήγηση ινσουλίνης σε μικρές δόσεις κάθε ώρα σε 24ωρη βάση για την κάλυψη των σακχάρων νηστείας. Μετριέται σε μονάδες/ώρα και κυμαίνεται για τους ενήλικες u/h (50% TDD) Γευματικό bolus Χορήγηση ινσουλίνης για την κάλυψη των γευμάτων-επίδραση των υδατανθράκων στην γλυκόζη αίματος. Κυμαίνεται ως συνήθως 1 μονάδα ινσουλίνης = 5-22 γρ υδατ Διορθωτικό bolus Χορήγηση ινσουλίνης για τη διόρθωση υψηλών τιμών γλυκόζης αίματος. Οι ενήλικες: 1 μονάδα ινσουλίνης κατεβάζει τη γλυκόζη αίματος mg/dl

4 ΕΥΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΛΙΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ

5 ο ασθενής είναι έτοιμος όταν γνωρίζει Ποια τρόφιμα περιέχουν υδατάνθρακες Πόση ποσότητα υδατανθράκων καταναλώνει σε κάθε γεύμα Ποια είναι η γευματική αναλογία για κάθε γεύμα Πόσο διαρκεί η δόση ινσουλίνης που κάνει Πως προσδιορίζει τη προγευματική δόση ινσουλίνης

6 ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΣΔ 1 Ο ακριβής υπολογισμός των CHO και η εύρεση των γευματικών αναλογιών κατά τη διάρκεια της ημέρας για την εκτίμηση της κατάλληλης δόσης γευματικής ινσουλίνης Ο χρόνος χορήγησης της γευματικής ινσουλίνης σε σχέση με το γεύμα Αντικατάσταση τροφίμων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη με τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη Ενίσχυση υγιεινών τρόπων διατροφής που απευθύνεται στην ποιότητα της διατροφής και τις ώρες γευμάτων δίαιτα χαμηλή σε κορεσμένο λίπος και trans λιπαρά οξέα, πλούσια σε επιλογές μεγάλης θρεπτικής αξίας (φρούταλαχανικά) με μέτριες ποσότητες αυγών, λευκού κρέατος, ψαριών και ελάχιστες ποσότητες κόκκινου κρέατος Προσαρμογές της δόσης ινσουλίνης σε γεύματα υψηλού λίπους και πρωτεΐνης

7 ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΧΡΗΣΤΩΝ ΑΝΤΛΙΑΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ οι τρόποι χορήγησης γευματικού bolus Η λειτουργία του οδηγού δόσης

8 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1. Bolus γεύματος Υδατάνθρακες ICR 2. Bolus διόρθωσης Τρέχουσα BG Στόχος BG Συντ. ευαισθησίας Ενεργή ινσουλίνη 3. Υπολογισμός Bolus 60 grams ICR 1:10 Example: 60 = 6 units 10 Example: BG : 200 mg/dl Target: 100 SF: 50 2 u active = 2 50 Est Bolus: 6 units unit s

9

10 Υπολογισμός υδατανθράκων 120 γρ 30 γρ υδατ 200 γρ 10 γρ υδατ 200 γρ 30 γρ υδατ 70 γρ υδατ

11 1 ος τρόπος: Υπολογισμός της ICR 500/ το άθροισμα των συνολικών μονάδων ινσουλίνης (bolus + basal) = a gr. Υδατανθράκων καλύπτονται από 1 μονάδα ινσουλίνης (κανόνας 450- Bode) 2ος τρόπος: Συνολικοί υδατάνθρακες ημερήσιου διαιτολογίου Συνολική ποσότητα μονάδων= α γρ. CHO/unit 3ος τρόπος: ICR = 5,7 Χ Wt(Kg)/TDD

12 Υπολογισμός της ICR 500/ το άθροισμα των συνολικών μονάδων ινσουλίνης (bolus + basal) = a gr. Υδατανθράκων Παράδειγμα: έστω ένας ασθενής κάνει 10 μονάδες βασική ινσουλίνη και 12 μονάδες συνολικά για τα γεύματα του (γευματικές ινσουλίνες). Ποια είναι η γευματική αναλογία του ; 500/(10+12)= 23 Άρα: 1 μονάδα ινσουλίνης καλύπτει 23 γρ. υδατανθράκων ή 1,5 ισοδύναμο υδατανθράκων

13

14 Χρόνος χορήγησης bolus Η μεγαλύτερη αιτία μεταγευματικών υπεργλυκαιμιών είναι η λάθος ώρα λήψης ινσουλίνης Γλυκαιμικό φορτίο Προγευματικό σάκχαρο 15 λεπτά να προηγείται το bolus από την λήψη τροφής Μπορούμε να μην καθυστερήσουμε το γεύμα: 1. Γεύμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη 2. Γρ. CHO = λιγότερο από ½ ΣΒ ΔΕΝ καθυστερούμε το γεύμα: 1. Σε ανεπίγνωστες υπογλυκαιμίες 2. Ξεχαστεί το γεύμα 3. Αποσπαστεί η προσοχή

15 16/2/16 08: ,7 50 γρ νιφάδες βρώμης 200 ml γάλα 180 γρ μανταρίνι , /2/16 11: ,9 0,3 16/2/16 14: ,3 2 παξιμάδια τυρί φέτα 5 γρ ντομάτα Αύξηση πρωινού bolus = μείωση γευματικής αναλογίας 77, /2/16 09: ,9 200 ml γάλα 2 φέτες ψωμί για τοστ 25 γρ τυρί γκούντα 140 γρ μανταρίνι 10 19,2 0 9, /2/16 12: /2/16 14: ,9 180 γρ ρύζι 48 γρ ψωμί χοιρινό τυρί φέτα

16 18/2/16 14: ,9 180 γρ ρύζι 48 γρ ψωμί χοιρινό τυρί φέτα Μείωση μεσημεριανού bolus = αύξηση γευματικής αναλογίας 19/2/16 14: ,1 19/2/16 17: γρ πατάτες 53 γρ ψωμί τυρί φέτα 60 26,5 0 87

17 Υπολογισμός γευματικής δόσης ινσουλίνης (bolus) 1. Προγευματικό σάκχαρο 2. Φυσική δραστηριότητα 3. Επίπεδο υγείας Ποσότητα υδατανθράκων ICR Γευματική δόση ινσουλίνης

18 Νεότερες οδηγίες Medical Standards 2017, ADA

19 Κλινική πράξη Βελτιστοποίηση βασικών ρυθμών, ICR και ικανοτήτων υπολογισμού CHO Εκτίμηση του γλυκαιμικού προφίλ γευμάτων/τροφίμων υψηλά σε λίπος και πρωτεΐνη Υψηλά σε λίπος/pro = καθυστερημένη υπεργλυκαιμία Διαιτολογική συμβουλευτική για εναλλακτικές διατροφικές επιλογές χαμηλότερου λίπους, πρωτεΐνης ή Προσαρμογές στη δόση της ινσουλίνης

20 Τρόποι χορήγησης ινσουλίνης Επιλογές δόσης εφόδου (bolus) Κανονική δόση Παρατεταμένη δόση (τετραγωνικού κύματος) Συνδυασμός (διπλού κύματος) Normal- όλη η δόση αμέσως Square wave- σταδιακά σε ορισμένο χρόνο, παρατεταμένα γεύματα (γάμοι, μπουφές, τσιπουράδικα) για ώρα ή γαστροπάρεση Dual Wave- ένα μέρος αμέσως ακολουθούμενο από το υπόλοιπο που δίνεται σταδιακά-για κάλυψη των λιπών και πρωτεϊνών των τροφών-μικτά γεύματα και διόρθωση μαζί

21 Υψηλά σε λίπος γεύματα Υπολογισμός της γευματικής δόσης ινσουλίνης βάση στην ICR και την ποσότητα των CHO του γεύματος % για το λίπος ( 40γρ λίπος). Διφασικός τρόπος χορήγησης (50/50) για 2-2,5 ώρες. Η συνεισφορά του bolus εξαρτάται από τον τύπο του CHO. Εάν τρόφιμα χαμηλού GI, διφασική: 30%/70% Εάν προηγείται της κατανάλωσης γεύματος πλούσιου σε λίπος άσκηση, θα χρειαστεί μείωση της δόσης. Εάν μαζί με το γεύμα καταναλώνεται αλκοόλ, θα χρειαστεί μείωση της δόσης. ΕΚΤΙΜΗΣΗ, ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ, ΕΠΑΝΕΚΤΙΜΗΣΗ Εντατικοποιημένο σχήμα: επιπρόσθετη ινσουλίνη 1ώρα μετά το γεύμα (30-35% της προγευματικής δόσης ή προγευματική ινσουλίνη regular +/- ανάλογο ινσουλίνης

22 Γεύματα υψηλά σε πρωτεΐνη για γεύματα υψηλά σε πρωτεΐνη με ελάχιστους υδατάνθρακες (<75γρ) πιθανώς να μη χρειάζεται καμία προσαρμογή στη δόση. Για γεύματα που περιέχουν τουλάχιστον 30γρ υδατάνθρακες και 40γρ πρωτεΐνης πιθανώς να χρειάζεται αύξηση ινσουλίνης κατά 15-20%. Γεύματα υψηλά σε λίπος και πρωτεΐνη Σε αντλία: >40γρ. Λίπος + >25 γρ. πρωτεΐνης, δόση = (CIR X CHO) % (CIR X CHO), διφασική (30-50%), 2-2,5 ώρες, εάν μετά τις 3 ώρες παραμένει υπεργλυκαιμία τότε στην παρατεταμένη δόση περισσότερη ινσουλίνη Εντατικοποιημένο σχήμα: προγευματική regular + ανάλογο ή ανάλογο + επιπλέον ινσουλίνη λεπτά μετά την προγευματική Bell J. et al.diabetes Care 2016;39:

23 1/10/16 20: ,9 2/10/16 01: /10/16 10: ,8 371 γρ αρακάς γύρος 215 γρ μήλο 65 γρ βρώμη 250 ml γάλα 250 γρ μήλο Διφασική δόση: 2,2 μονάδες εφάπαξ και 1,7 μονάδες για 2 ώρες παρατεταμένα /10/16 14: ,9 6/10/16 17: γρ ψωμί 242 γρ μήλο γύρος 200 γρ τομάτα 62 Διφασική δόση: 1,4 μονάδες εφάπαξ και 1,5 μονάδες παρατεταμένα για 2 ώρες

24 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!